Voal – Voal.ch shkruan rreth historisë ndodhur në shekullin XIX parë për një elefant të zemëruar e të vrarë nga një predhë artilerie dhe më pas i ngrënë nga njerëzit. Kjo ka ndodhur në Murten, në Kantonin e Fribourg-ut. Një histori që ka bërë xhiron e Zvicrës dhe sot ajo u bë pjesë e trashëgimisë historike të qytetit. Kthimi në një histori që është e pabesueshme.
Është 27 qershor 1866. Një turmë e qytetarëve kurioz dyndën për të dëshmuar një skenë të pazakontë: ardhjen e dy elefantëve aziatike në Murten, një fshat mesjetar me 2300 banorë afër Fribourg-ut.
Dy elefantët, një mashkull dhe një femër, janë pjesë e cirkut amerikan “Bell & Myers”. Në mbrëmje do të kryejnë një shfaqje të veçantë dhe biletat janë shitur menjëherë. Askush nuk dyshonte se menjëherë pas kësaj, një bukuri ekzotike do të kthehej në një tmerr të vërtetë.
Ishte ora tre në mesnatën e 28 qershorit, kur Johan Frey, nga profesioni farkëtar, ngrihet nga shtrati për shkak të një zhurme të çuditshme që vinte nga rruga. Jashtë pa “gjuetinë e një elefanti të egër” do të shkruante Frey. Gjatë natës, një nga elefantët ishte çliruar nga litarët që e mbanin lidhur. Pasi kishte vrarë kujdestarin e tij, kishte filluar të sillej si i tërbuar në qendrën historike të qytetit Murten.
Pasi shkatërroi një kaloshinë, pastaj dritaret e shtëpive dhe dyqaneve për rreth, një stol dhe hodhi në ajër një fuçi – siç thuhet në një artikull publikuar disa ditë më vonë nga gazeta lokale “Murtenbieter” – elefanti rikthehet në stallën e tij. Një lehtësim i madh për banorët dhe autoritetet, që tani ndodhen përpara një dileme të madhe që u duhet ta zgjidhin: çfarë duhet të bëjnë me kafshën?
Duke u konsultuar me drejtorin e cirkut, këshillin e qytetit vjen një vendim drastik: elefanti duhet të vritet. Vrasja nga helmimi ose nga një armë gjahu hidhet menjëherë poshtë si mënyrë për ta vrarë sepse gjykohet e paefektshme. Autoritetet kërkojnë nga Freiburg, që është rreth pesëmbëdhjetë kilometra larg, që të dërgojnë një top artilerie.
Në 11 të mëngjesit, çdo gjë është gati. Rruga që të çon në këshillin e qytetit u mbyll, të gjitha dritaret e shtëpive përreth janë të hapura – dhe fëmijët janë të mbyllur në shkollën e fshatit. I tërhequr nga stalla me një tip grepi, elefanti është i pozicionuar përballë topit: “Pastaj një ndriçim dhe njëkohësisht një ulërimë e bubullimë”, shkruan Johann Frey.
Elefanti i vrarë në Murten, Muzeumi i Bernës
Topi e goditi kafshën në nivelin e shpatullës. Elefanti dridhet dhe bie në tokë. Nuk lëvizi më. Bisha ishte mundur. “Gjylja e topit ishte gati tre kg, pasi goditi kafshën fluturoi dhe goditi dhe një shkallë të Hotel Adler, shkruan “Murtenbieter”.
Por historia elefantit në Murten nuk mori fund aty. Ditën tjetër, dy kasapë të zonës ia hoqën lëkurën dhe mishin ia shitën popullsisë për 20 cent kilogrami.
Shitja e mishit të elefantit të vrarë në Murten popullsisë (marrë nga libri për fëmijë i Marcelle Stähelin)
Të vetëdijshëm për natyrën e jashtëzakonshme të ngjarjes, autoritetet e zonës duan që ta mbajnë aty për ta ekspozuar skeletin e elefantit, por qyteza nuk ka para të mjaftueshme për të ndërtuar një pavion të veçantë dhe kështu vendosin që ta shesin për 3000 franga, elefanti mbetet në Muzeun e Historisë së Natyrës në Bernë.
Lëkura e elefantit është zhdukur, ndërsa skeleti i elefantit ndodhet edhe sot e kësaj dite në Muzen e Bernës dhe prej vitit 2001 është ekspozuar edhe për publikun.
Skeleti i elefantit në Muzeun e Natyrës në Bernë
Për të përkujtuar 150 vjetorin e ngjarjes, muzeu e ka quajtur “viti i elefantit”, objektivi i të cilit është edhe për të ilustruar kushtet aktuale në të cilat gjigandët gri jetojnë. Nga ana tjetër, Muzeu i Murten me këtë rast për të përkujtuar atë që ngjau më 27 qershorin e vitit 1866 ka ekzpozuar gjylen me të cilën u qëllua dhe u mund elefanti.
Gjylja që ka goditur elefantin në Muzeun e Murtenit
Duke kthyer një shikim prapa, Heini Hofmann argumenton se autoritetet dhe popullsia e Murtenit veproi ashtu si duhet. “Nuk ishte një dënim apo ekzekutim. Por një mbrojtje e nevojshme e popullsisë. Nuk ka arsye për ndjenjë faji, por vetëm për një respekt të thellë. “
Përse u çmend elefanti në Murten?
Rasti që ka ndodhur në Murten nuk është unik. Përpara, edhe tre elefantë të tjerë ishin vrarë në Gjenevë, Londër dhe Venecia. Atëhere nuk gjendej shkaku se përse kafsha bëhej në mënyrë të tilla kaq agresive.
Si spjegon veterineri Heini Hofmann, pasi ka mbushur 15 vjeç elefanti hyn në një periudhë shumë të ndjeshme që quhet “must” ku manifeston agresivitet. Tani dihet se kjo ndodh për shkak të sekrecionit të një gjendre midis veshit dhe syrit.
Normalisht, duhet të merren masa paraprake përpara, sepse herë pas here, edhe sot ndodhin ngjarje të tilla, siç ishte rasti i këtij viti kur një turist skocez u sulmua për vdekje nga një elefant në Tajlandë. Disa organizata të mbrojtjes të kafshëve denoncojnë kujdestarët e elefantëve që për qëllime fitimesh i keqtrajtojnë gjigandët gri.nxp/ats/ Përktheu dhe përgatiti për botim: Elida Buçpapaj
Komentet