VOAL

VOAL

Copyright © 2022

VOAL

ZËRI I AMERIKËS DHE RRËZIMI I MONUMENTIT TË ENVER HOXHËS – Nga Dr. ELEZ BIBERAJ Drejtor Divizioni i Euroazisë Zëri i Amerikës

February 20, 2018

Fjalim në Konferencën “Rrëzimi i Monumentit të Enver Hoxhës në Pasqyrimin e Shtypit Ndërkombëtar”
Fondacioni Konrad Adenauer
Tiranë, 20 Shkurt, 2018

Rrëzimi i monumentit të Enver Hoxhës paraqet një moment kyç në tranzicionin e vështirë të Shqipërisë nga një regjim totalitar në një sitem shumë-partiak.
Kjo ngjarje gjithashtu paraqet një nga mbulimet më të rëndesishme të zhvillimeve në Shqipëri nga Shërbimi Shqip i Zërit të Amerikës.
Në shkurt te vitit 1991, Zëri i Amerikës ishte në një pozitë të veçantë për t’i mbuluar ngjarjet në Shqipëri. Me mbulimin e zhvillimeve kryesore gjatë vitit 1990, Zëri i Amerikës kishte nxitur elementët reformatorë dhe kishte arritur deri dikund t’i jepte formë debatit politik që po zhvillohej në vend. Si rrjedhim, Zëri i Amerikës kishte fituar popullaritet si një burim i besueshëm lajmesh.
Në Perëndim dominonte mendimi se për shkak të natyrës së ashpër të regjimit shqiptar, shanset e një tranzicioni paqësor në demokraci ishin, në rastin më të mirë, të vogla. Për ne ishte parësore që në emisionet tona të mos kishte nxitje dhune. Ne ishim të kujdesshëm dhe përmbajtja, gjuha dhe toni i transmetimeve tona ishte në përputhje të plotë me standartet më të larta të Zërit të Amerikës. Përmes raportimeve, intervistave, deklaratave zyrtare të qeverisë amerikane dhe analizave tona ne theksonim nevojën për ndryshime paqësore dhe bënim thirrje për qetësi. Besoj se Zëri i Amerikës ka luajtur një rol moderues gjatë atyre situatave jashtëzakonisht të tensionuara.
Ndërsa Zëri i Amerikës përpiqej të ishte një vëzhgues objektiv i zhvillimeve në Shqipëri, programet tona kishin synime të qarta: mbeshtetjen e kërkesave të shqiptarëve për liri dhe demokraci. Ne ishim shumë të interesuar që lëvizja studentore të çonte në krijimin e një sistemi demokratik, që do të respektonte plotësisht të drejtat e njeriut, dhe që Shqipëria më në fund t’i bashkohej familjes së vendeve të lira.
Mënjëherë pas ngjarjeve të dhjetorit 1990, çështja se si duhej trajtuar figura e Enver Hoxhës dhe trashëgimia e tij u bënë çështje kontestuese në marrëdhëniet mes qeverisë, e cila ishte e vendosur të mbronte trashëgiminë e diktatorit, dhe opozitës, që kërkonte de-Hoxhaizimin e vendit.
Partia Demokratike, në Programin e saj Minimal, të botuar me 12 dhjetor dhe të transmetuar në tëresi nga Zëri i Amerikës me 19 dhjetor, ishte zotuar të realizonte programin e saj në rrugë parlamentare, paqësore, dhe demokratike. Me gjithë kërkesat për de-politizimin e forcave të armatosura, të organeve të sigurimit dhe të drejtësisë, fillimisht Partia Demokratike dhe partitë e tjera opozitare mbanin një qëndrim të kujdesshëm. Të shqetësuar nga mundësia e përplasjës me forcat konservatore komuniste, që kontrollonin ushtrinë, policinë dhe Sigurimin, udhëheqësit e rinj opozitarë ishin të kujdesshëm, që të mos provokonin forcat e vjetra dhe kërkonin ndryshime graduale.
Ky qëndrim i opozitës pasqyrohej ne intervistat që Zëri i Amerikës zhvilloi – pas 12 dhjetorit e deri nga fundi i janarit – me udhëheqësit opozitarë, përfshirë Sali Berishën, Gramoz Pashkon, Azem Hajdarin, Arben Imamin, Besnik Mustafajn, Sabri Godon si dhe me intelektualë te shqyar, përkrahes te ndryshimeve demokratike, si Ismail Kadare, Dritero Agolli, Neshat Tozaj, Arben Puto, etj.
Një muaj pas krijimit të Partisë Demokratike, ne zhvilluam intervistën e parë të plotë, për një gamë të gjerë çështjesh me Sali Berishën. Intervista u transmetua me dy pjesë, më 12 dhe 13 janar 1991. Kryetari i Partisë Demokratike dhe ndihmësit e tij kryesorë ende nuk e kishin kritikuar publikisht Enver Hoxhën.
I pyetur drejtpërdrejtë se si e vlerësonte figurën e Enver Hoxhës, Berisha dha një përgjigje të kujdesshme, siç duket me synim për të kënaqur si komunistët ashtu edhe anti-komunistët. Berisha e cilësoi Hoxhën si një figurë komplekse që kishte udhëhequr Luftën Nacional Çlirimtare, dhe se nën udhëheqjen e tij Shqipëria kishte shënuar “arritje të pamohueshme.” Njëkohësisht, ai e cilësoi Hoxha si një diktator, që me politikat e tij të luftës së klasave dhe të izolimit i kishte shkaktuar dëme shumë të mëdha Shqipërisë.
Por ndërsa udhëheqësit e Partisë Demokratike mbanin një qëndrim të kujdësshëm ndaj figures së Enver Hoxhës, një grup aktivistësh dhe ish të burgosurish politikë, mbanin një qëndrim më të ashpër, duke kërkuar hedhjen poshtë menjëherë të Enver Hoxhës dhe kritikonin ashpër opozitën zyrtare pse nuk po tregonte angazhimin e duhur për de-Hoxhaizimin e Shqipërisë.
Më 11 janar, 1991, ne transmetuam një intervistë me Edi Rama, në atë kohë pedagog në Institutin e Arteve. Rama kishte organizuar një peticion, i cili u nënshkrua nga 480 vetë dhe iu dërgua Kuvendit Popullor, me anë të cilit kërkohej ndër të tjera rivlerësimi i Enver Hoxhës. Në intervistë për Zërin e Amerikës, Rama kritikoi ashpër Ramiz Alinë dhe Partinë e Punës dhe theksoi se, “Pa një rishikim të plotë e të saktë të së kaluarës nuk mund të bëhen hapa përpara.” Duke iu përgjigjur kritikëve, Rama tha:

“Ka shumë opinione këtu që thonë se janë disa njerez që duan të hedhin baltë mbi figurën e Enver Hoxhës. Unë desha vetëm të shtoj një frazë në atë që ne nuk duam të hedhim baltë mbi figurën e Enver Hoxhës, por duam të heqim baltën që na ka hedhur Enver Hoxha neve.”

Më 20 Janar 1991, ne zhvilluam një intervistë me shkrimtarin disident Kasëm Trebeshina, i cili kishte kaluar 17 vjet në burg. Trebeshina theksoi se nuk kishte pranuar të merrte pjesë në aktivitetet e atëhershme politike pasi partitë e reja politike nuk kishin programe të qarta, strategjike dhe “nguronin të preknin kultin e Hoxhës.” Në intervistë Trebeshina tha:

“Këto parti nuk mund ta kuptojnë se duhet një program strategjik për ta çuar vendin përpara, por merren me particizma edhe ngurojnë qe të prekin direkt kultin e Enver Hoxhës, kufoma e tij që qëndron si një arkivol përpara në rrugën e popullit shqiptar edhe nuk e le të eci përpara drejt demokracisë. Po nuk u hoq ky arkivol nga rruga dhe të flaket, populli shqiptar nuk mund të eci përpara.”

Udhëheqësit kryesorë të Partisë Demokratike, të cilët në atë kohë ishin përfshirë në një luftë të ashpër për kreun e partisë, u përballën me kritika të ashpra, që po tregoheshin shumë të butë lidhur me çështjen Hoxha.
Ne e trajtuam këtë çështje në një intervistë me Azem Hajdarin, të transmetuar më 8 shkurt 1991, pesë ditë para se Berisha të zgjidhej kryetar i partisë.
Qëndrimet e Hajdari ishin më të afërta me ndjenjat anti-kuministe të popullsisë dhe ai kishte prirjen të mbante qëndrime më ballafaquese se sa Berisha ose Pashko. Hajdari u pyet të përgjigjej për kritikat se Partia Demokratike nuk ishte një parti e vërtetë opozitare dhe se ishte krijuar me nismën ose propozimin e Ramiz Alisë. Ai bëri thirrje për dënimin e Enver Hoxhës, dhe shprehu mbështetje pa rezerva për Berishën dhe Pashkon. Ai e cilësoi Berishën si “flamurtari i pluralizmit politik,” dhe Pashkon si të parin që kishte bërë thirrje për ekonomi tregu dhe që kishte mbështetur Kadarenë kur shkrimtari kërkoi strehim politik në Francë.
Ndërsa gjendja e përgjithshme politike dhe ekonomike po përkeqësohej, Presidenti Alia vazhdonte t’u rezistonte thirrjeve për një ndarje të qartë me të kaluarën. Pas shtimit të sulmeve kundër simboleve të diktaturës, me 22 janar 1991, Alia miratoi një dekret për gjoja mbrojtjen e monumenteve të figurave kombëtare shqiptare, por që qartazi synonte t’u jepte fund sulmeve ndaj monumenteve të Hoxhës.
Berisha, Pashko dhe Hajdari menjëherë e dënuan dekretin e Alisë, por nuk kërkuan shkëputje të qartë nga e kaluara. Udhëheqja e Partisë Demokratike në atë kohë ballafaqohej me sfida më të ngutëshme e më të mprehta se ajo e Hoxhës: anti-mitingje të organizuara nga forcat komuniste no zona te ndryshme të vendit, frika e humbjes së kontrollit mbi lëvizjen e opozitës dhe shqetësimi që grupe dhe udhëheqës më radikalë mund të siguronin përkrahje popullore.
Pas shpalljës së dekretit të Presidentit Alia, gjendja politike dhe e sigurisë u përkeqësua me shpejtësi, u shtuan trazirat, grevat, sulmet ndaj zyrave të partisë komuniste, dhe në Durrës policia u përlesh me qytetarë të dëshpëruar që donin të shkonin në Itali. Studentët në Kamëz dhe në Tiranë u hodhën në grevë. Kërkesa kryesore e studentëve në Tiranë ishte heqja e emrit të Enver Hoxhës nga universiteti. Pasi qeveria nuk i mori parasysh kërkesat e studentëve, më 18 shkurt 1991 mbi 700 studentë, përfshirë rreth 200 studente, si dhe pedagogë, filluan një grevë urije.
Ngjarjet që të çonin në rrëzimin e monumentit të Enver Hoxhës, i dhanë Zërit të Amerikës, një mundësi të jashtëzakonshme, që ne e përdorëm deri në maksimum, për t’i dhënë zë lëvizjes së studentëve dhe forcave demokratike dhe për të theksur se përpjekjet e Presidentit Alia për të mbrojtur trashëgiminë e Hoxhës dhe për të ngadalësuar proceset demokratike do të deshtonin.
Ne mobilizuam githë burimet tona, zgjeruam mbulimin e ngjarjeve në Tiranë dhe praktikisht thyem monopolin e regjimit mbi informacionin.
Mbulimi ynë u përqëndrua në tre aspektet kryesore:
• Ne arritëm të vendosnim një lidhje të drejtpërdrejtë komunikimi telefonik me studentët grevistë, ç’ka na krijoi mundësinë të kishim njoftimet më të fundit për situatën dhe për të shpjeguar natyrën e kërkesave të tyre.
• Ne transmtuam intervista ose përmbledhje intervistash me personalitete të njohura shqiptare, të cilët gëzonin autoritet moral, si dhe me udhëheqës opozitarë, që shprehënin mbështetje të plotë për studentët.
• Ky mbulim u plotësua më tej me komentet dhe analizat tona, me reagimet e zyrtarëve dhe ekspertëve të huaj si dhe me përmbledhjen e artikujve të shtypit amerikan dhe atij të Evropës Perëndimore.

Më 18 shkurt 1991, ditën e parë të grevës së urisë, në një analize, unë sugjeroja që Alia kishte vetëm një mundësi realiste: të pranonte kërkesat e studentëve.

“… Klima e re politike e bënë të lëhtë që Presidenti Alia t’i jap fund njëherë e përgjithmonë trashëgimisë së Enver Hoxhës për të mirën e Atdheut. Në kushtet e pluralizmit politik, i cili lindi si reagim i diktaturës së trashëguar nga Enver Hoxha, nuk mund të ketë vend për kultin enverist… Me Enver Hoxhën mund të mburret Partia e Punës, por jo populli shqiptar, i cili aktualisht po ballafaqohet me krizën më të thellë në këtë gjysëm shekulli, pikërisht si rrjedhim i politikës dritëshkurtër të diktatorit.”

Më 19 shkurt 1991, një ditë para rrëzimit të monumentit të Enver Hoxhës, të dy emisionet tona, pas lajmeve ndërkombëtare, iu kushtuan tërësisht grevës së studentëve. Emisioni i orës 18, emisioni ynë kryesor, përmbante një raport të posaçëm dhe u hap me lajmin se pleniumi i Komitetit Qëndror, që ishte mbledhur atë ditë, kishte mbështetur vendimin e qeverisë për të hedhur poshtë kërkesat e studentëve. Lajmi u pasua nga intervistat me drejtuesit e studentëve Ridvan Peshkëpia dhe Arben Lika. Peshkëpia theksonte se studentët kërkonin dialog, por ishin të vendosur të vazhdonin grevën deri në plotësimin e kërkesave. Arben Lika shprehu të njejtat ide duke shtuar:

“Nuk jam mirë akoma. Do të jem mirë vetëm atëherë kur ta marrim vesh saktësisht që është hequr emri i Enver Hoxhës nga universiteti jonë, vetëm atëherë do të kem të drejtën morale që t’i them vetes të hyjë në dyert e këtij universiteti. Vetëm atëherë do të kem të drejtën morale që t’i kërkoj edhe kombit tim paksa qetësi, paksa admirim, paksa admirim për këtë rini kaq të mrekullueshme, për lirinë universitare, për shokët e mi që bënë një sakrificë kaq sublime.”

Ndërsa në fillim opozita dukej se nuk u kishte dhënë mbështejtje të fortë studentëve potestues, tani udhëheqësit e Partisë Demokratike, në intervista me Zërin e Amerikës, i mbështetën plotësisht kërkesat e studentëve. Gramoz Pashko, me një ndjenjë alarmi, i bëri thirrje komunitetit ndërkombëtar t’i kushtojë vëmendje Shqipërisë dhe të parandalojë një gjenocid të mundshëm. Ndërsa Berisha deklaroi se, “Do të ishte tragjike që kulti i individit të Enver Hoxhës të bëhej shkak për një dramë të madhe kombëtare.”
Napoleon Roshi, drejtor i Radios së Jashtme të Tiranës, në një intervistë të drejtpërdrejtë telefonike nga Qyteti Studenti kritikoi autoritetet për manipulimin që po i bënin opinionit të brendshëm e të jashtëm, përfshirë atij në Kosovë, dhe bëri një thirrje emocionale për mbështetje ndërkombëtare për demokratizimin e Shqipërisë.

“Po të flas nga Qyteti Studenti, ku 720 bijë dhe bija nga më të mirët e Shqipërisë, ajka e rinisë shqiptare, janë në një grevë të drejtë urije. Kërkesa e studentëve është që t’i hiqet emri Enver Hoxha sepse nuk mund të ketë depolitizim të universitetit po që së nuk i hiqet emri që përfaqëson një parti. Më shqetëson një gjë. Më shqetëson manipulimi i opinionit ndërkombëtar, heshtja e opinionit ndërkombëtar në një kohë kur 700 bijë dhe bija të Shqipërisë bëjnë grevë urije për një kërkesë të drejtë… Nuk mund të ketë demokratizim të jetës pa u plotësuar kjo kërkesë elementare e studentëve.”

Në emisionin e orës 20:30 më 19 shkurt, ne transmetuam të rejat e fundit. Cituam burime nga Tirana që vinin në dukje se forcat policore dhe ushtarake kishin rethuar Qytetin e Studentit, studentët këmbëngulnin se nuk kishin ndërmend t’i jepnin fund grevës së urisë, dhe se ata gëzonin mbështetje të gjerë brenda dhe jashtë Shqipërisë.
Por segmenti më i rëndësishëm i emisionit ishte një intervistë me Ismail Kadarenë, i cili shprehu mbështetje pa asnjë mëdyshje për studentët. Shkrimtari i shquar tha se studentët po luftonin për “dinjitetin e Shqipërisë” dhe shtoi se, “Asnjë shqiptar nuk duhet të vuajë, të dënohet këtej e tutje për shkak të emrit të Enver Hoxhës.” Kadare më pas i bëri një thirrje të drejtpërdrejtë dhe të fuqishme Presidentit Alia:

“I bëj thirrje Presidentit Ramiz Alia që të mos dëgjojë këshilltarët e tij të keqij, por të dëgjojë zërin e studentëve shqiptarë. Ata e duan Shqipërinë më shumë se këshilltarët e keqij. Në qoftë se Presidenti Ramiz Alia dëshiron që bota përparimtare ta përkrahë aksionin e tij të pajtimit kombëtar e të demokracisë, në qoftë se ai e dëshiron më të vërtetë këtë pajtim, e unë shpresoj se është kështu, ai duhet të mbledhë mendjen njëherë e përgjithmonë se përpara interesave të Shqipërisë e të shqiptarëve s’mund të qëndrojë asgjë dhe askush, asnjë doktrinë, asnjë emër, asnjë parti, e asnjë shef partie. Shpresoj shumë që zëri i arsyes të dëgjohet në Shqipëri.”

Menjëherë pas emisionit mora disa telefonata kërcënuese dhe tepër armiqësore, disa besoj nga Shqipëria dhe të tjera nga vende të Evropës Perëndimore, me akuza se transmetimet tona po e çonin Shqipërinë drejt një lufte civile.
E mërkura, 20 shkurt 1991, do të sillte zhvillime dramatike. Në mëngjes përmes telefonit kontaktova burimet tona të Tiranë. Njoftimet ishin alarmuese: mijëra njerëz ishin mbledhur në Sheshin Skëndërbej, tanket kishin dalë në qytet, dhe dukej se Shqipëria ishte në prag të një ballafaqimi të rrezikshëm.
Por pak para fillimit të emisionit, morrëm lajmin se mbi 100,000 njerëz, të mbledhur në sheshin qendror të Tiranës, kishin rrëzuar monumentin e Enver Hoxhës.
Zëri i Amerikës e filloi emisionin duke njoftuar se simboli më i rëndësishëm që kishte mbetur ende nga komunizmi në Shqipëri më në fund kishte rënë. Por kriza nuk kishte përfunduar: qeveria ende nuk i kishte pranuar kërkesat e studentëve.
I gjithë emisioni atë ditë iu kushtua zhvillimeve në Shqipëri dhe përmbante intervista me përfaqësues të studentëve dhe disa personalitete të shquara, mes tyre Profesor Rexhep Qosja, Sali Berisha, Ridvan Peshkëpia, Arben Demeti, dhe disa studentë grevistë.
Gjatë dy ditëve të fundit, nga Prishtina kishte sinjale të ndryshme. Ndërsa studentët atje, ishin në solidaritet me vëllezërit dhe motrat e tyre në Tiranë, disa figura të njohura në Kosovë u kishin bërë thirrje publike studentëve ta ndërprisnin grevën e urisë. Deklaratave kritike ndaj protestuesve të ish udhëdheqësit të partisë komuniste Mahmut Bakalli dhe të profesorit të njohur Mark Krasniqi, u ishte dhënë rëndësi e veçantë nga shtypi i kontrolluar nga qeveria në Tiranë.
Profesor Qosja gëzonte mbështetje nga të dyja palët në Shqipëri. Ai kishte luajtur një rol të rëndësishëm në përcaktimin e qëndrimit të Kosovës ndaj Kadaresë, kur ai u largua nga vendi dhe gjatë demonstratave të dhjetorit të studentëve. Në të dyja rastet, ai e kishte bërë të ditur qëndrimin e tij në intervista me Zërin e Amerikës. Demokratët, nga ana tjetër, kishin marrë një shprehje të Qoses gjatë një intervistë me Zërin e Amerikës, më 13 dhjetor 1990, për t’i vënë titullin gazetës së tyre Rilindja Demokratike. Berisha, në intervistën e tij të parë me Zërin e Amerikës, më 12 dhjetor 1990, i pyetur për sfidat e pajtimit kombëtar, ishte përgjigjur duke cituar Qosen: “I përmbahemi asaj që thotë Rexhep Qosja: në luftë me vëllaun kërkush s’fiton”.
Qosja ishte një mbështetës i hapur i Presidentit Alia dhe unë nuk isha i sigurtë se çfarë qëndrimi do të mbante. Qosja i bëri thirrje Presidentit Alia të pranonte kërkesat e studentëve, duke shtuar se “e drejta është në anën e tyre” dhe se “është e palejueshme që për shkak të një emri të vdekur të bijë qoftë edhe një pikë gjaku në Sheshin e Skëndërbeut!” Qosja i bëri një thirrje emocionale Ramiz Alisë: “Studentët po kërkojnë t’i hiqet emri Enver Hoxha këtij universiteti. Le t’i hiqet! Universiteti është i popullit, i Shqipërisë, e jo i partive. Nuk jetohet prej namit të të vdekurve e sidomos nuk jetohet prej namit të atij që ka vdekur dyfish: edhe si njeri, edhe si simbol. E ka vdekur dyfish sepse ishte diktator.”
Në intervistën e tij, Sali Berishën bënte thirrje për qetësi dhe u kërkoi përkrahësve të mos binin pre e provokimeve të komunistëve: “Levizja studentore është një lëvizje demokratike ose më drejtë, pararoja e lëvizjes demokratike në Shqipëri. Ajo nuk synon aspak në destabilizimin e gjëndjes, provokimin e akteve të dhunës, apo përleshjeve sociale. Përkundrazi, ajo ka si qëllim kryesor vendosjen e demokracisë së vërtetë në Shqipëri… Vetëm një Shqipëri demokratike, me qytetarë të lirë, me qytetarë që gëzojnë të gjitha të drejtat dhe liritë e individit do mund t’u dalë zot dhe të mbrojë interesat dhe të drejtat e shqiptarëve kudo që ata janë.”
Ridvan Peshkëpia and Arben Demeti përshëndetën rrëzimin e monumentit, por theksuan se greva e urisë do të vazhdonte deri në plotësimin e kërkesave të studentëve. Ne po ashtu transmetuam komente të shkurtëra nga një dëshmitare që kishte parë rrëzimin e monumentit dhe tre studente të reja që ishin në grevën e urisë.
Brenda dy orësh, kur i erdhi koha emisionit tonë të radhës, në orën 20:30, nga Tirana kishte lajme të mira: qeveria kishte ndryshuar qëndrim duke pranuar që emri i Enver Hoxhës t’i hiqej Universitetit të Tiranës, ndërsa studentët njoftuan se do t’i jepnin fund grevës së urisë. Ne transmetuam materiale që përshkruanin atmosferën festive në kryeqytet përmes intervistave me dëshmitarë.
Rrëzimi i monumentit të Hoxhës çoi në një acarim të rrezikshëm të gjendjes, Shqipëria dukej se ishte shumë pranë një lufte të gjithashme civile, dhe për disa ditë emisionet tona iu kushtuan pothuajse tërësisht mbulimit të trazirave.
Alia personalisht mori përsipër kontrollin e vendit, emëroi një këshill presidencial prej nëntë anëtarësh dhe zëvendësoi kryeministrin Adil Çarçani me Fatos Nanon. Po ashtu, ai arriti një marrëveshje me partitë e opozitës sipas së cilës ato ranë dakord të pezullonin gjithë veprmtaritë që lidheshin me emrin dhe monumentet e Hoxhës gjatë fushatës elektorale për zgjedhjet e 31 marsit 1991. Gjatë një fjalimi drejtuar vendit më 23 shkurt 1991, Alia u premtoi përkrahësve të vet se çështja e monumenteve të Hoxhës do të vendosej nga parlameti i ri, ose me referendum mbarëkombëtar pas zgjedhjeve.
Mirëpo, pas zgjedhjeve, vendi u përball me çështje më të mprehta dhe çështja Hoxha kurrë nuk u bë objekt i një diskutimi serioz nga elitat politike te vendit.
Njëzeteshtatë vjet pas rrëzimit të monumentit të Hoxhës, shqiptarët ende nuk janë shkëputur nga e kaluara e tyre e errët komuniste dhe vazhdojnë të mbajnë një qëndrim të dyzuar rreth figures së Hoxhës. Mungesa e një konsensusi për figuren dhe trashëgiminë e Enver Hoxhës vazhdon të prodhojë polarizim dhe debate të pafundme.
Fryma dominuese e vitit 1991 – që dënonte krimet e së kaluarës komuniste – duket së është zëvendësuar nga një frymë alternative:
• që nxjerr në pah rolin e Enver Hoxhës gjatë luftës
• vlerëson arritjet gjatë sundimit të tij por pa dënuar me vendosmëri terrorin e ushtruar nga Hoxha
• dhe arrinë deri aty sa të vendosë, në mënyrë të pamoralshme, shenja të barazisë mes qëndrimeve komuniste dhe atyre anti-komuniste.
Kujtesa e krimeve të Enver Hoxhës nuk është më pjesë e rëndësishme e debatit publik. Ajo është lënë mënjanë dhe me ikjen e brezave të vjetër, kjo kujtesë gradualisht mund të fshihet.
Ndoshta kjo gjëndje është pasqyrë e përpjekjeve të vështira të Shqipërisë për konsolidimin e demokracisë. Sidoqoftë, mendoj së shqiptarët dhe elitat e tyre kanë një përgjegjësi morale që të përballen publikisht, të dënojnë çmenduritë e së kaluarës komuniste, dhe të përpiqen të kapërcejnë traumat e trashëguara nga regjimi i Enver Hoxhës.
Është me rëndësi që kujtesa historike të mbijetojë, në mënyrë që aspekte të asaj periudhe të tmerrshme, të mos përsëriten kurrë më!

  • twitter
  • facebook
  • linkedin
Fjalë kyçe: , ,

Komentet

Lajme të ngjashëm

Amerikanët zgjedhin mes Harrisit dhe Trumpit

Qytetarët amerikanë më 5 nëntor votojnë për zgjedhjet historike presidenciale, për të cilat votuesit janë të ndarë në nivel vendi, por edhe në shtatë shtete kryesore që pritet të përcaktojnë rezultatin mes ish-presidentit republikan, Donald Trump, dhe nënpresidenten demokrate, Kamala Harris.

Qendrat e votimit nisin të hapen nga ora 05:00 (11:00 sipas kohës lokale në Kosovë) në disa shtete lindore dhe votimet do të vazhdojnë në mbarë vendin, përfshirë në Alaskë dhe Havai, deri në orët e mbrëmjes në shtetet që gjenden në perëndim të Shteteve të Bashkuara.

Rezultati i kësaj gare të ngushtë nuk pritet të dihet për ditë të tëra në disa shtete sikurse Pensilvania, ku numërimi i votave me postë është proces më i ngadalshëm. Dalja në zgjedhje pritet të jetë e lartë, sipas Byrosë së Regjistrimit.

Mbrëmjen e 4 nëntorit zyrtarët federalë zgjedhorë paralajmëruan se me një garë kaq të ngushtë, Rusia dhe Irani po intensifikojnë fushatat e tyre të ndikimit me synimin që të ndjellin përçarje në mesin e votuesve amerikanë me qëllim që të nxitet dhunë ndaj zyrtarëve zgjedhorë, pas një fushate të ashpër.

Trump po garon për herë të tretë, pasi humbi zgjedhjet më 2020 ndaj presidentit aktual, Joe Biden, i cili u tërhoq nga gara presidenciale në korrik pasi sondazhet treguan se ai kishte pasur një paraqitje të dobët gjatë debatit me Trumpin dhe kishte shqetësime lidhur me moshën e tij.

Zëvendësimi i tij nga radhët e demokratëve, Harris, nëse zgjidhet do të bëhej gruaja e parë presidente e SHBA-së dhe personi i parë me prejardhje nga Azia Jugore. Trump do të bëhej presidenti i dytë në histori që do të fitonte mandat presidencial në mënyrë jo të njëpasnjëshme. I vetmi president që e kishte bërë këtë ishte Grover Cleveland, në fund të shekullit 19-të.

Harris, 60-vjeçare, e ka paraqitur veten si ndryshim brezash nga Bideni, 81 vjeç, dhe Trumpi 78 vjeç.

Ajo ka shprehur mbështetjen e saj për të drejtën e abortit pas vendimit të vitit 2022 të Gjykatës Supreme që i dha fund të drejtës kushtetuese për abort. Ajo po ashtu e ka cilësuar Trumpin si rrezik për demokracinë dhe ka përmendur rolin e tij në sulmin e 6 janarit ndaj ndërtesës së Kongresit amerikan dhe refuzimit që të pranojë humbjen nga Bideni më 2020.

Trump ka përdorur thirrjet e tij populiste për të përçuar mesazhin se gjatë mandatit të dytë ai do të bëjë më shumë për të përmirësuar ekonominë, për të frenuar valën e migrantëve që hyjnë në SHBA dhe ka thënë se do të ishte më i ashpër kundër kundërshtarëve të shtetit, sikurse Kina.

Rezultati i zgjedhjeve amerikane mund të prekë Ukrainën më shumë se çdo vend tjetër i huaj.

Kandidatët kanë dy qëndrime shumë të ndryshme sa i përket mbështetjes për Ukrainën, mbrojtja e së cilës kundër trupave pushtuese ruse varet shumë nga mbështetja ushtarake, financiare dhe diplomatike që i jep SHBA-ja.

Harris ka thënë se ajo do të vazhdojë politikën e Bidenit për të ndihmuar Ukrainën, duke shprehur dëshirën që ta shohë të mposhtur Rusinë.

Trump ka vënë në pikëpyetje mbështetjen amerikane për Ukrainën, duke thënë se Evropa duhet ta bartë pjesën më të madhe të barrës së mbështetjes të Ukrainës kundër pushtimit të nisur nga Rusia, dhe po ashtu e ka vënë në dyshim të ardhmen e NATO-s.

Dy kandidatët presidencialë kanë tentuar që në ditët e fundit të fushatës të fitojnë sa më shumë mbështetje dhe secili prej tyre e kanë portretizuar veten si vendimtar për të ardhmen e Amerikës.

Më 4 nëntor, Harris qëndroi në Pensivlani, ku 19 votat zgjedhore janë të rëndësishme në mesin e shteteve kryesore që pritet të përcaktojnë rezultatin e Kolegjit Zgjedhor.

“A jeni gati për ta bërë këtë?”, u tha Harris mbështetësve të saj në Skranton, duke qëndruar para një mesazhi të madh ku shkruhej “Voto për Lirinë”.

Trump e nisi ditën e 4 nëntorit me një fushatë në Karolinën e Veriut, para se të merrte pjesë në dy tubime në Pensilvani dhe më pas e përmbylli fushatën në Miçigan.

“Nëse fitojmë Pensilvaninë, do t’i fitojmë zgjedhjet”, tha Trump.

Këto tri shtete së bashku me Viskonsinin, Xhorxhian, Arizonën dhe Nevadën janë shtetet që pritet të përcaktojnë se kush do të jetë presidenti i ardhshëm i SHBA-së.

Sipas sistemit amerikan, nuk është vota popullore ajo që përcakton se kush do të jetë president, por Kolegji Zgjedhor prej 538 anëtarësh, në të cilin secili shtet ka një numër të përcaktuar paraprakisht të zgjedhësve, që është numër i barabartë me numrin e përfaqësuesve që shtetet kanë në Kongres.

Çdo shtet, me përjashtim të Nebraskës dhe Mejnin, ua japin votat në Kolegjin Zgjedhor kandidatit që ka më së shumti vota popullore në shtetin përkatës.

Nëse Harris dhe Trump dështojnë të arrijnë shumicën prej 270 votash në Kolegjin Zgjedhor, Dhoma e re e Përfaqësuesve në janar do të zgjedhë presidentin dhe Senati i ri po ashtu do të zgjedhë nënpresidentin.

Më shumë se 77 milionë votues veçse kanë votuar, por zgjedhjet e 5 nëntorit do të jenë test kritik se cili kandidat ka bërë punë më të mirë për të bindur mbështetësit e tyre që të votojnë.

Harris veçse ka votuar përmes postës. Trump planifikon të votojë në Florida në ditën e zgjedhjeve. REL

Gërvalla në prag të zgjedhjeve në SHBA: Nuk shoh sinjale të ndryshimit të përkrahjes për Kosovën

Ministrja e Jashtme e Kosovës, Donika Gërvalla, ka thënë të hënën se nuk ka parë ndonjë shenjë se mbështetja e Shteteve të Bashkuara për Kosovën mund të pësojë ndryshime pas zgjedhjeve presidenciale të 5 nëntorit në SHBA.

“Jemi me fat që në SHBA kemi pasur mbështetjen e të dyja kampeve, pra të atij republikan dhe atij demokrat. Prandaj, nuk shoh asnjë sinjal që një gjë e tillë të ketë ndryshuar gjatë rrugës”, tha Gërvalla kur u pyet në një konference për media se çfarë pret në marrëdhëniet mes Kosovës dhe SHBA-së pas zgjedhjeve atje të martën.

Në garë për të presidentin e ardhshëm amerikan janë Kamala Harris, nga Partia Demokratike, aktualisht nënpresidente, dhe Donald Trump, nga Partia Republikane dhe president nga viti 2017 deri më 2021.

Gërvalla tha gjatë konferencës së përbashkët në Prishtinë me ministrin e Jashtëm të Luksemburgut, Xavier Bettel, se Kosova do t’i forcojë marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara duke i kryer “detyrat e shtëpisë”.

“Duke çuar përpara agjendat e reformave dhe duke vendosur ligjin në çdo cep të Kosovës, duke luftuar krimin e organizuar, kështu forcohet partneriteti me SHBA-në. Nuk forcohet me fjalë dhe deklarata, por me punë konkrete”, tha ajo.

Administrata e tanishme amerikane, ku bën pjesë Harris, ka inkurajuar vazhdimisht Kosovën që t’i normalizojë marrëdhëniet me Serbinë, si kusht për të ecur përpara në rrugën e integrimit evropian, ndërsa Trump si president ka qenë dëshmitar i nënshkrimit të një marrëveshjeje mes Kosovës dhe Serbisë për normalizimin e marrëdhënieve ekonomike.

Për analistët në SHBA, situata nuk do të jetë aq e thjeshtë, megjithatë. Fillimisht, me luftën në Ukrainë, konfliktin në Lindjen e Mesme dhe kontestin territorial në Detin e Kinës Jugore, Kosova nuk do të depërtojë lart në agjendë, sipas tyre.

Frank Wisner, ish-emisar i SHBA-së për statusin e Kosovës, tha për programin Expose të Radios Evropa e Lirë javën e kaluar se problemi më i madh i Kosovës është mosmarrëveshja me Serbinë, e cila vazhdon të mos ia njohë pavarësinë, edhe gati 17 vjet pas shpalljes.

Wisner nuk pret ndonjë lëvizje në këtë drejtim, nëse Harris zgjidhet presidente.

David Phillips, drejtor i Programit për Ndërtimin e Paqes dhe të Drejtat e Njeriut në Universitetin e Kolumbias, ndan pikëpamje të ngjashme për Harrisin, pasi nuk pret ndonjë veprim domethënës prej saj në lidhje me marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Por, për Trumpin, pritshmëritë janë dukshëm më shqetësuese.

Të dy ekspertët druajnë se qasja e tij “transaksionale” mund të çojë në pasoja të paparashikueshme dhe potencialisht të rrezikshme për të ardhmen e Kosovës.

Wisner nuk e përjashton mundësinë që Trump ta eksplorojë ndarjen e Kosovës si zgjidhje të shpejtë për konfliktin e saj të vazhdueshëm me Serbinë, duke e kujtuar një marrëveshje për shkëmbim territoresh mes Kosovës dhe Serbisë, përgjatë vijave etnike, e përfolur në vitin 2020, gjatë mandatit të parë presidencial të Trumpit.

Phillips tha, po ashtu, se Trump e sheh ndarjen e Kosovës si zgjidhje të shpejtë për marrëdhëniet e saj të trazuara etnike dhe kjo, sipas tij, jo vetëm se do ta destabilizonte Kosovën, por do ta hapte Kutinë e Pandorës edhe në shtete të tjera multietnike të Ballkanit, si Maqedonia e Veriut, Bosnje e Hercegovina apo Serbia. REL

Baerbock në Kiev, premton vazhdimin e mbështetjes për Ukrainën

Ministrja e Jashtme e Gjermanisë, Annalena Baerbock, është zotuar se aleatët perëndimorë do të vazhdojnë të mbështesin Ukrainën, teksa nisi vizitën e tetë në Kiev, që kur Rusia nisi pushtimin e shtetit fqinj më 2022.

Kjo vizitë më 4 nëntor po zhvillohet një ditë para mbajtjes së zgjedhjeve amerikane, rezultati i të cilave është kritik për Ukrainën.

“Gjermania, së bashku me partnerët në mbarë botën, qëndron fort në anën e Ukrainës”, tha Baerbock përmes një deklarate, teksa lufta në Ukrainë është duke shkuar drejt vitit të katërt.

“Ne do të mbështesim popullin e Ukrainës për aq kohë sa të jetë e nevojshme, në mënyrë që ata të shkojnë drejt rrugës së një paqeje të drejtë”, shtoi kryediplomatja gjermane.

Presidenti amerikan, Joe Biden, është zotuar se shteti i tij do të vazhdojë të mbështesë Ukrainën. Në garën presidenciale amerikane janë nënpresidentja demokrate, Kamala Harris, që ka premtuar vazhdimin e mbështetjes së Ukrainës, dhe ish-presidenti republikan, Donald Trump, i cili ka përmendur një zgjidhje të shpejtë për luftën.

Baerbock përmendi rëndësinë e mbrojtjes së infrastrukturës së energjisë së Ukrainës nga shkatërrimi gjatë sezonit të dimrit.

Ajo tha se Gjermania do të ndihmojë në luftimin e fushatës “brutale” të Rusisë, në mënyrë që “ukrainasit jo vetëm të mbijetojnë gjatë dimrit, por edhe shteti i tyre të mund të mbijetojë”.

Gjermania, mbështetësja e dytë më e madhe e Ukrainës pas SHBA-së, ka dhënë 170 milionë euro ndihmë emergjente për të ndihmuar vendin që të mund t’ia dalë gjatë dimrit.

Për një kohë të gjatë, Ukraina i ka kërkuar Gjermanisë që t’i japë raketat me rreze të gjatë veprimi, Taurus, por kancelari Olaf Scholz, ka refuzuar që të plotësojë këtë kërkesë të Kievit, nga frika se konflikti mund të përshkallëzohet dhe zgjerohet.

Scholz po ashtu ka refuzuar kërkesën e Ukrainës për anëtarësim të menjëhershëm në NATO. Një kërkesë e tillë është bërë nga presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, teksa ai ua ka prezantuar “Planin e Fitores” aleatëve të tij perëndimorë. REL

Shqiptarët e Luginës së Preshevës protestuan në Medvegjë mes shqetësimeve për fshirjen e adresave

VOA/Leonat Shehu

Me moton “ma kthe adresën” grupe qytetarësh protestuan të dielën në qytetin e Medvegjës, komunë e banuar edhe me shqiptarë në jug të Serbisë, mes shqetësimeve për fshirjen e adresave të banorëve shqiptarë.

Kryetari i Këshillit Kombëtar Shqiptar në Bujanoc, Nevzat Lutfiu tha se Medvegja është qyteti me numrin më të madh të qytetarëve në Serbi, të cilëve u janë fshirë adresat e banimit.

“Një komunë sipas statistikave të fundit zyrtare janë 6 mijë e 360 banorë, janë pasivizuar mbi 4 mijë e 214 qytetarë. A e di bashkësia ndërkombëtare se shumica e këtyre personave kanë qenë shqiptarë të Medvegjës?. Viti 2024, shteti Serbi, komuna e Medvegjës, vetëm brenda një periudhe 4 vjeçare këtu janë fshirë nga listat e votuesve afër 4 mijë persona. A e di bashkësia ndërkombëtare se shumica e këtyre personave të fshirë, pa dijeninë e tyre nga listat e votuesve, ishin shqiptarë të Medvegjës?”, tha ai.

Zoti Lutfiu tha se ky diskriminim sistematik nuk po mjafton për Bashkimin Evropian dhe OSBE-në për të nisur hetime mbi siç tha shkeljet ndaj shqiptarëve në Medvegjë dhe Luginë të Preshevës në përgjithësi.

“Bashkësia ndërkombëtare po promovon me ngulm themelimin e një Asociacioni për komunat me shumicë serbe në Kosovë ndërsa në të njëjtën kohë po i mbyllë sytë sot ndaj fushatës shpopulluese të Beogradit zyrtar në Luginën e Preshevës”, tha ai.

Protesta në Medvegjë

Protesta në Medvegjë

Deputeti shqiptar në parlamentin e Serbisë, Shaip Kamberi tha se diskriminimi po ndodh për shkak të përkatësisë etnike.

“Mirëpo kjo po ndodh dhe kjo është fotografia e diskriminimit në Ballkanin Perëndimor më së shumti që shihet në Medvegjë. Medvegja është simbol i metodave perfide të pastrimit etnik të një komune nga komunitetet tjera. Mjerisht kjo po ndodh në sytë e BE-së”, tha zoti Kamberi.

Deputeti Shaip Kamberi tha se shqiptarët e Luginës së Preshevës duhet të vazhdojnë angazhimin politik, institucional dhe qytetarë për të kundërshtuar fshirjen e adresave.

Kjo është hera e tretë brenda tre muajve që shqiptarët e Luginës së Preshevës hidhen në protestë me kërkesat si ndalimin e pasivizimit të adresave të tyre, kthimin e gjykatës në komunën e Preshevës, respektimin e marrëveshjeve politike, njohjen e diplomave të të rinjve që përfundojnë studimet në universitetet në Kosovë si dhe angazhim më të madh për integrimin institucional të tyre.

Sipas regjistrimit të fundit të popullsisë në Serbi, rreth 60 mijë shqiptarë jetojnë në Luginën e Preshevës.

Përfaqësuesit politik thonë se situata në rajonin e Luginës së Preshevës vazhdon të jetë e rëndë dhe se nuk është shënuar përparim që nga përfundimi i konfliktit në vitin 2001 ndërmjet forcave qeveritare serbe dhe kryengritësve shqiptarë që luftonin për më shumë të drejta të shqiptarëve në atë zonë.

Shqiptarët e Luginës protestojnë kundër pasivizimit të adresave

Pamje nga protesta e mbajtur në Bujanoc, në muajin gusht.

 

Me thirrjet, “Kthema adresën”, shqiptarët e Luginës së Preshevës, kanë protestuar të dielën për herë të tretë brenda pak muajve, kundër atyre që i quajnë veprime diskriminuese të autoriteteve serbe ndaj pakicës shqiptare në Serbi.

Të dielën, protestuesit janë mbledhur para stacionit policor në Medvegjë.

Në Serbi jetojnë më shumë se 60.000 shqiptarë, të cilët përbëjnë pakicën e katërt më të madhe atje, sipas regjistrimit të fundit të popullsisë më 2022.

Në raportet ndërkombëtare, Lugina e Preshevës – term që përdoret për Preshevën, Medvegjën dhe Bujanocin, komuna të banuara me shumicë shqiptare në jug të Serbisë – konsiderohet tërësisht e izoluar dhe thuhet se merr vëmendje vetëm në kohë zgjedhjesh.

Në protestën e së dielës ka marrë deputeti i vetëm shqiptar në Kuvendin e Serbisë, Shaip Kamberi, më pas kryetarja e Preshevës, Ardita Sinani dhe pjesëtarë të Këshillit Kombëtar Shqiptar, organit përfaqësues të pakicës shqiptare në Serbi.

Kur është pyetur për t’i komentuar protestat paraprake, presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, pati thënë se “askush nuk po i rrah, nuk po i ngacmon, apo diçka tjetër. Serbia është shtet demokratik dhe ne do të vazhdojmë të sillemi në këtë mënyrë”.

Kërkesat kryesore

Në protestat e mbajtura, fillimisht në Bujanoc, e më pas në Preshevë, u bë thirrje për njohje të diplomave të Kosovës, për integrim nëpër institucionet shtetërore të Serbisë, për lejim të përdorimit të simboleve kombëtare shqiptare dhe për zgjidhjen e çështjes së pasivizimit të adresave.

Pasivizimi nënkupton fshirjen e qytetarëve prej adresave ku kanë qenë të regjistruar. Ky hap rezulton me humbjen e shtetësisë serbe, e rrjedhimisht të të gjitha të drejtave civile – përfshirë të drejtën për të votuar, për të pasur pronë, për të pasur sigurim shëndetësor e pension dhe për t’u punësuar.

Pasivizimi i adresës përcaktohet me ligj në Serbi prej vitit 2011. Ligji parasheh që institucionet të bëjnë kontrolle për të kuptuar nëse një banor jeton në adresën e regjistruar.

Nëse vërtetohet që një banor nuk jeton në atë adresë, merret vendimi për pasivizimin e saj, dhe banori obligohet që të regjistrojë adresën e re brenda tetë ditëve, pas pranimit të vendimit.

Ndonëse ligji parasheh të drejtën për apel, qytetarët kanë thënë se, në disa raste, as nuk kanë mundur të ankohen ndaj vendimit, pasi nuk janë informuar me kohë për pasivizimin.

Në raportin e Komitetit të Helsinkit për të Drejta të Njeriut në Serbi, të vitit 2021, Presheva, Medvegja dhe Bujanoci përshkruhen si pengje të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Sipas raportit, çështja e pasivizimit të adresave “në thelb është formë e spastrimit etnik nëpërmjet metodave administrative”.

Banorët e Luginës dhe udhëheqës të komunave atje kanë kërkuar disa herë që të ketë prani të mekanizmave ndërkombëtarë, në mënyrë që të monitorohen kushtet e jetesës në atë pjesë.

Ata kanë akuzuar përfaqësuesit e faktorit ndërkombëtar në Beograd për mosreagim ndaj trajtimit që u bëhet.

Mungesa e investimeve dhe barrierat e vazhdueshme besohet se kanë ndikuar në largimin e rreth 20.000 shqiptarëve prej këtij rajoni, kryesisht drejt shtetit të Kosovës. REL

Kamala Harris letër të hapur komunitetit shqiptaro-amerikan para zgjedhjeve

Kandidatja demokrate për zgjedhjet e 5 nëntorit në SHBA, Kamala Harris, i është drejtuar me një letër të hapur komunitetit shqiptaro-amerikan, ku ndër të tjera vlerëson lidhjet e forta të shqiptarëve me SHBA-në.

Në letrën e saj ajo thekson ndihmën amerikane për Pavarësinë e Kosovës dhe mbështetjen që do të vazhdojë të japë, nëse do të jetë në Shtëpinë e Bardhë, pas zgjedhjeve të 5 nëntorit.

“Shqiptaro-amerikanët kanë dhënë kontribute të çmuara për kombin tonë për breza të tërë, duke treguar një përkushtim të thellë ndaj familjes, komunitetit dhe luftës për liri. Janë qindra mijëra shqiptarë amerikanë që jetojnë në Shtetet e Bashkuara dhe qëndrueshmëria e komunitetit shqiptaro-amerikan vazhdon të na frymëzojë të gjithëve”, shkruan në letrën e saj Kamala Harris.

Ajo vlerësoi kontributin e vazhdueshëm të shqiptaro-amerikanëve, të cilët thonë se tashmë shqiptarët nga punëtorët, nga bizneset e vogla, kanë arritur në profesione të ndryshme, në mjekësi, në drejtësi, dhe kudo në shërbimet publike.

“Shqiptarët amerikanë kanë kontribuar thellësisht në strukturën e kombit tonë, duke pasuruar komunitetet me shpirtin e tyre sipërmarrës, vlerat e forta familjare dhe përkushtimin e thellë ndaj arsimit dhe angazhimit qytetar. Nga pronarët e bizneseve të vogla te profesionistët në mjekësi, drejtësi dhe shërbime publike, shqiptarët amerikanë kanë luajti një rol kyç në zhvillimin e ekonomive lokale dhe forcimin e strukturës sociale të qyteteve dhe fshatrave në të gjithë vendin.

Për më shumë se një shekull, duke filluar nga Konferenca e Paqes në Paris pas Luftës së Parë Botërore, amerikanët dhe shqiptarët kanë një lidhje të veçantë. Edhe sot shqiptarët e Amerikës kujtojnë se ishin Shtetet e Bashkuara të Amerikës që qëndruan pranë në atë moment të rëndësishëm për pavarësinë e Shqipërisë.

Dua të konfirmoj partneritetin e fortë mes Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë. Shqipëria është një aleate e qëndrueshme e NATO-s dhe unë i jam mirënjohës Shqipërisë për promovimin e stabilitetit në rajon, si dhe për udhëheqjen e saj në Këshillin e Sigurimit të OKB-së në muajt pas pushtimit brutal të Ukrainës nga Rusia”, vijon Harris.

“Shtetet e Bashkuara kanë udhëhequr gjithashtu aleatët dhe partnerët evropianë për të mbështetur pavarësinë dhe sovranitetin historik të Republikës së Kosovës dhe vazhdojnë të mbështesin një Kosovë multietnike dhe demokratike, të integruar plotësisht në bashkësinë ndërkombëtare.

Unë i kuptoj sfidat unike në vendin tonë me të cilat përballen shumë nga komuniteti shqiptaro-amerikan dhe jam i përkushtuar ndaj politikave që fuqizojnë këtë komunitet, duke përfshirë luftën për një ekonomi të mundësive dhe mbrojtjen e të drejtave civile për të gjithë. Pjesëmarrja e shqiptarëve amerikanë në demokracinë tonë është më e rëndësishme se kurrë. Së bashku ne mund të formojmë një të ardhme që pasqyron vlerat dhe aspiratat tona të përbashkëta”, theksoi Harris.

“Faleminderit për gjithçka që kontribuoni për këtë vend të madh”, përfundon letrën e saj, nënpresidentja amerikane, e cila pret votën e qytetarëve amerikanë për zgjedhjet presidenciale që do të mbahen të martën më 5 nëntor.bw

Mijëra qytetarë shkodranë iu bashkuan thirrjes së PD-së në protestën kundër krimit politik

Pas masakrës me 3 të vrarë tri ditë më parë, mosbindja civile e opozitës u zhvendos këtë të shtunë në Shkodër, ku për rreth një orë e gjysmë, mijëra qytetarë, marshuan në rrugët e qytetit me pankarta në duar që përcillnin mesazhet: “Po na vrisni”, “Qytetnimi asht ma i fortë se krimi”, “Shtet dhe krim është e barabartë me shkatërrim”.

Marshimi në heshtje në fillim nisi në sheshin para bashkisë dhe më pas vijoi përgjatë pedonales “Kol Idromeno”, për t’u kthyer sërish në sheshin përpara baskisë, ku morën pjesë deputetët dhe drejtuesit e Partisë Demokratike.

Në mbyllje të protestës Luçiano Boçi deklaroi se Rama nuk mund të mbajë pushtetin me anë të krimit dhe kërkoi qeveri teknike, lirimin e Berishës dhe kthimin e Shkodrës e Shqipërisë qytetarëve.

“Domosdoshmëri për qeveri teknike. Sot e kërkojnë qytetarët e Shqipërisë e kërkojnë qytetarët e Shkodrës. Nuk mundet që Rama ta përsërisë pushtetin me krim. Zgjedhjet e këtë bashki i mori me anë të krimit, por nuk do ta lejojmë që të përsërisë sundimin tij me anë të krimin. Ne kërkojmë qeveri teknike, liri liderit të opozitës, pushim i luftës ndaj opozitës dhe kthimin e Shkodrës dhe Shqipërisë qytetarëve dhe jo krimit. Qytetaria nuk lejon që Rama ta qeverisë këtë vend me bandat e tij”.

Gjithashtu Sekretari i Përgjithshëm i PD-së, Flamur Noka theksoi se shkodranët refuzuan t’i bindeshin diktatit të krimit dhe se mesazhi i tyre ditën e sotme ishte se ‘djepi i kulturës s’mund të kthehet në djep krimi’.

‘Mesazhin që Shkodra e refuzon krimin, Shkodra e refuzon pushtetin politik të mafies, Shkodra e refuzon korrupsioni dhe Shkodra dhe e gjithë Shqipëria janë në këmbë, në mosbindje civile për t’i dhënë zgjidhje politike Shkodrës dhe të gjithë Shqipërisë. Nuk mund të pranojë askush një diktat të tillë. Diktati më i rrezikshëm nga të gjitha diktatet është diktati i krimit. Ky është mesazhi që dhamë sot ne. Djepin e kulturës nuk mund ta pranojmë që të kthehet në djep krimi.

Sot jemi në një ditë proteste. Kemi lancuar hapat e mosbindjes civile. Janë 77 hapa, dy kemi realizuar. Janë dhe 75 hapa të tjerë për të arritur qëllimin’, u shpreh Noka në mbyllje të marshimit-protestë. sn

UNESCO: Çdo katër ditë vritet nga një gazetar

Një gazetar është vrarë çdo katër ditë në dy vjetët e fundit, sipas raportit më të ri të Agjencisë së Kombeve të Bashkuara për Edukim, Kulturë dhe Shkencë (UNESCO).

Raporti është publikuar të shtunën në ditën kur shënohet Dita ndërkombëtare për dhënie fund të pandëshkueshmerisë për krimet kundër gazetarëve.

Prej 162 vrasjeve të gazetarëve më 2022 dhe 2023, të verifikuara nga organizata me bazë në Paris, më shumë se gjysma janë kryer në një shtet të prekur nga konflikti i armatosur.

Shumë profesionistë të mediave kanë vdekur nëpër vendlindjet e tyre, sipas raportit.

Ata që kanë vdekur në shtetet pa konflikte, janë vrarë për shkak të fokusit në krim të organizuar dhe korrupsion, apo duke raportuar prej protestave, sipas raportit që publikohet çdo dy vjet, dhe analizon sigurinë e gazetarëve në mbarë botën.

Në raport është thënë se 162 vrasjet e verifikuara të gazetarëve më 2022-23 përbëjnë
“rritje prej 38 për qind në krahasim me periudhën paraprake, kur UNESCO ka regjistruar 117 raste të vrasjeve. Kjo periudhë përbën edhe numrin më të madh të vrasjeve prej periudhës 2016-2017”.

“Këto krime nuk mund të mbesin pa u ndëshkuar”, ka thënë drejtoresha e UNESCO-s, Audrey Azoulay, përmes një deklarate.

Numri me më së shumti gazetarë të vrarë më 2022 ka qenë Meksika, me 19 raste, derisa më 2023, numri më i madh i gazetarëve të vrarë, 24, është regjistruar në territoret palestineze, ka thënë UNESCO.

Sipas raportit, Amerika Latine dhe Karaibet, si dhe shtetet arabe, janë rajonet me numrin më të madh të gazetarëve të vrarë.

Sipas gjetjeve të raportit, për shumicën e vrasjeve askush nuk është mbajtur përgjegjës.

UNESCO-ja ka thënë se shkalla globale e pandëshkueshmerisë më 2024 ka shkuar në 85 për qind, një ulje e vogël në krahasim me 89 për qind më 2018 dhe 95 për qind më 2012. REL

Komisioni Evropian: Shënjestrimi i gazetarëve në konflikt ‘krim lufte’

Gazetarët e dislokuar në zonat e armiqësive mbeten civilë, ndaj ligji ndërkombëtar i njeh sulmet e qëllimshme kundër tyre si krim lufte.

Kështu thuhet në një deklaratë të përbashkët me rastin e Ditës Ndërkombëtare për t’i dhënë fund pandëshkueshmërisë për krimet kundër gazetarëve më 2 nëntor nga Përfaqësuesi i Lartë i BE-së Josep Borrell dhe Zëvendës Presidentja e Komisionit Evropian, Věra Jourová. Teksti i plotë i dokumentit është publikuar në faqen e internetit të Shërbimit Evropian të Veprimit të Jashtëm.

“Në Ditën e 10-të Ndërkombëtare për t’i dhënë fund pandëshkueshmërisë për krimet kundër gazetarëve, ne përgëzojmë gazetarët sidomos gazetarët e vijës së parë të patrembur që mbulojnë konfliktet, krizat dhe emergjencat. Puna e tyre është thelbësore për të ekspozuar shkeljet e të drejtave të njeriut, abuzimet dhe krimet e luftës që përndryshe do të mbeteshin të fshehura nga opinioni publik”, thuhet në deklaratën e përbashkët.

Viti i kaluar pa një rritje të paprecedentë të vrasjeve të gazetarëve, gjë që është “shkatërruese dhe e papranueshme”, theksojnë zyrtarët.

Kjo ndodhi në Gaza, në Liban, në Mianmar, në Jemen, në Sudan dhe në vende të tjera, ku gazetarët, pavarësisht rreziqeve vdekjeprurëse, kryen me guxim detyrën e tyre, duke dhënë lajme objektive nga toka për komunitetin ndërkombëtar, ekspozuan krimet e luftës dhe dokumentuan mizoritë e luftës.

“Gazetarët ukrainas vazhdojnë të jenë objektiva të dhunës, ngacmimeve dhe ndalimeve arbitrare nga Rusia dhe forcat pro-ruse… BE-ja dënon fuqishëm sulmet ndaj gazetarëve dhe bën thirrje edhe një herë për veprim urgjent dhe efektiv për të mbrojtur gazetarët dhe punonjësit e medias. Gazetarët dhe punonjësit e medias janë civilë dhe duhet të mbrohen në çdo kohë thanë përfaqësuesit e Komisionit Evropian.

Joseph Borrell dhe Věra Jourová u bënë thirrje të gjitha shteteve që të hetojnë incidente të tilla shpejt, në mënyrë efektive dhe të paanshme. Ata theksuan se dhuna ndaj gazetarëve, kërcënimet dhe ngacmimet nxisin një klimë frike, autocensurimi apo edhe mërgimi. Pa llogaridhënie, cikli i dhunës ndaj gazetarëve do të vazhdojë, duke zvogëluar më tej hapësirën për media të lira dhe të pavarura dhe duke dëmtuar të drejtën e qytetarëve për informim, përfundon deklarata.

Siç u raportua më herët, duke iu referuar Këshillit të Evropës, më shumë se 30 gazetarë ukrainas aktualisht mbahen ilegalisht nga forcat pushtuese ruse me akuza të sajuara.

PD nesër protestë në Shkodër, Salianji rikthen nga burgu denoncimin e bërë më parë: Shqiptarët meritojnë një qeveri që lufton krimin

Ish-deputeti i Partisë Demokratike Ervin Salianji, në një postim në rrjetet sociale, teksa ndodhet në burg, ka rikthyer një denoncim të bërë vite më parë për situatën kriminale në Shkodër.

Salianji bën thirrje që qytetarët të bashkohen me protestën e nesërme në qytetin e Shkodrës, në orën 12:00.

Në videon, e cila është bërë shtatë vite më parë, Salianji përçon mesazhin se situata kriminale në vend është e rëndë dhe se shqiptarët meritojnë një qeveri që e lufton krimin.

“Sidomos në Shkodër në ditët e fundit, krimi sundon bashkë me qeverinë qendrore të Edi Ramës. Këtë e provoi sot një tjetër vrasje e tipit mafioz në qytetin e Shkodrës. Edhe kjo e sotmja ende e pazbuluar. Vrasja e sotme është në serinë e vrasjeve dhe rrëmbimeve të ditëve dhe javëve të fundit në zonën e Shkodrës.

Në pak muaj, në zonën e Shkodrës ka pasur 6 viktima, dy të zhdukur dhe tre makina të djegura. Familjarët dinë çdo motiv të krimeve që po kryhen nga bandat, edhe policia i di. Edhe qytetarët e frikësuar flasin nën zë për autorët, por policia nuk ndërhyn dhe nuk shoqëron askënd. Shqiptarët meritojnë një qeveri që lufton me zero tolerancë krimin e organizuar. PD garanton qytetarët se që në ditën e parë të saj në qeveri do të nisë shtypjen e bandave në çdo qytet ku operojnë”, tha Salianji.

PD thirrje qytetarëve shkodranë: Bashkohuni në mosbindjen civile të së shtunës, ora 12:00 para bashkisë

Partia Demokratike u ka bërë thirrje të gjithë qytetarëve shkodranë që të bashkohen në marshimin protestë të ditës së shtunë ora 12:00 para bashkisë së Shkodrës.

‘Shkodra, Zonja e madhe, tashme është kryeulur nga kthetrat e krimit. Me bekimin e Edi Ramës, qyteti jonë është nënshtruar nga të fortët, të cilët sundojnë qytetin’, tha në një deklaratë nga selia e PD-së së Shkodrës, Izmira Ulqinaku.

Deklarata e PD së Shkodrës:

Në emër të Partisë Demokratike, i bëj thirrje të gjithë qytetarëve të Shkodrës, të gjithë prindërve që kanë vendosur të rrisin dhe edukojnë fëmijët në këtë qytet, të bëhen bashkë në marshimin protestë, ditën e shtunë me datë 2 nëntor, ora 12:00, para Bashkisë Shkodër.

Shkodra qyteti i artit e kulturës, qyteti i këngës e humorit, sot është transformuar në kopjen e shëmtuar te Palermos.

Shkodra, Zonja e madhe, tashme është kryeulur nga kthetrat e krimit. Me bekimin e Edi Ramës, qyteti jonë është nënshtruar nga të fortët, të cilët sundojnë qytetin.

Pasiguria ndihet kudo!

Situatën nuk e zgjidh dot Rilindja e as banda e policisë. Ata janë palë në fushata, për të ruajtur njeri tjetrin.

Ky terror që po instalon Edi Rama në Shkodër, do ti kthehet shpejt në boomerang!

Ditën e shtunë, ne do të marshojmë për liri.

Do të marshojmë kundër kthetrave të krimit.

Do të marshojmë për ti kthyer lavdinë Shkodrës; për ti kthyer qetësinë banorëve të saj.

Do të marshojmë për rendin e sigurinë e munguar.

Bashkohuni me ne, të shtunën, në pedonale para bashkisë, ora 12:00, në marshim!

sn

UGSHPD: TË BETOHESH DHE T’I SHËRBESH SI DEPUTET ATDHEUT DHE ZGJEDHËSVE


Kaloi pa u vënë re në Kuvendin e Republikës së Shqipërisë betimi i dy deputetëve Andrea Nesti Mano PD dhe Erjon Shërbet Meka PS gjatë seancës plenare të së Enjtes 31 Tetor, 2024. Lista e lajmeve të ngjeshura dhe ngarkesa e tyre prej Kuvendit ku opozita protestonte ndërsa Ambasadori i BE dorëzoi “Raport Progresin 2024”, ngjarja e rëndë e vrasjes së dy personave dhe një të plagosuri në qytetin e Shkodrës, qëndrimi në Gjirin e Durrësit E ANIJES ende të pa përpunuar me ngarkesën e 2100-ton mbetjesh toksike, bënë që të humbte rasti i parë i njohjes me publikun i dy përfaqësuesve zgjedhor respektivisht të qyteteve të rëndësishme si Korça dhe Durrësi.
Duke e monitoruar këtë zhvillim vlen të nxjerrim në dukje ato shqetësime që kanë dalë edhe më parë dhe tani janë formuar si një normë “e pranueshme”. Raporti i pushtetit me mediat dhe propaganda në veprim për të ndalur mendimin kritik dhe thelbin e së vërtetës jo vetëm që janë bërë agresive, por edhe vetë një komision për dezinformimin në kuvend nuk arrin t’i drejtpeshojë këto situata.
Më 27 Shtator Ervin Salianji (PD) merr gjykimin për “kallëzim të rremë” dhe nis kryerjen e dënimit me 1 vit burg. Arrestohet 10 ditë më parë ish presidenti Ilir Meta, president i PL i cili vazhdon masën e sigurisë ku deri në pritje të vendimit nga Prokuroria e Posaçme SPAK  i është komunikuar akuza për korrupsion, pastrim i produkteve dhe mos deklarim i pasurisë. Deri këtu ngjarjet janë pritur si goditje politike nga njëra anë, por edhe si vendosmëri e drejtësisë për të zbatuar ligjin në zyrtarë  të dyshuar për shkelje dhe korrupsion nga ana tjetër.
Si për të mos i lënë fare vend dhe hapësirë njohjes me dy deputetët më të rinj të sapo pranuar në Kuvend dhe të dalë nga listat shumë emërore të zgjedhjeve për në Kuvend të datës 25 prill 2021, por ishte kryeministri Rama që nga një studio televizive i mëshoi të dyja çështjeve sipas interesave të tija. Për Salianjin Rama u shpreh se: -“…do të uronte që ai vendim të bëhej mësim për të tjerë që vazhdojnë dhe bëjnë shpifje katastrofike”, ku sipas tij u përdor mandati i deputetit për të degjeneruar publikisht kundërshtarin politik. Ndërsa në rastin për Ilir Meta duke shprehur si zakonisht tërheqjen për të mos bërë komente u shpreh se: -“Unë po flas në parim, nuk po merrem me rastin konkret, policia nuk arreston por ekzekuton vendimin e  gjykatës. Policia nuk ka asnjë tagër as të njoftojë as të zgjedhë, si kur dhe qysh pasi quhet dekonspirim ka një operacion”.
Vjen rasti të pyesim se a jetojnë tashmë në dy realitete të ndryshme shqiptarët?
Një për opozitën dhe kundërshtare të pushtetit dhe tjetri për elitën e partisë shtet.
Duhet kuptuar se po, pasi propaganda dhe media e imponuar me lajmin e rremë dhe e pa fuqishme për të mbrojtur të vërtetën e ka kaluar fazën e evidentimit të bashkëjetesës dhe të trajtimit pushtet dhe opozitë në dy standarde të ndryshme. Standardi i ndryshëm është normë, ndërsa sundimi i pushtetit pa kontrollin e opozitës është një realitet.
Për ta krahasuar vetëm përmes lajmit zyrtar të shtetit shqiptar ATSH trajtimi mbetet i shkruar dhe i dokumentuar sipas linjës propagandë të pushtetit. Paragrafi i fundit shënon;”Andrea Mano zuri vendin e Ervin Salianjit, i cili u dënua me 1 vit burg nga Gjykata e Apelit ndërsa Erjon Meka vendin e Jurgis Ҫyrbjes, i cili dorëzoi mandatin e deputetit “për arsye shëndetësore”.
Ky parashtrim  i fakteve me tendencë shtrembër të bën të kuptosh standardin e dyfishtë që jetohet sot si dy realitete të ndryshme.
Salianji me “kallëzim të rremë” 1 vit burg.
Pra theksohet ndëshkimi, kurse Jurgis Ҫyrbja, pas disa aktesh teatrale me hyrje dalje në Strukturën  e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar i merret masa e sigurisë pasi është shfuqizuar nga cdo lidhje me Partinë Socialiste ose sipas ATSH-s dhe Komisionit të Mandateve “për arsye shëndetësore”.
Në një kohë kur në vetë lajmet e saj ATSH-ja ka të detajuar procedimin penal Nr. 93 të vitit 2023 që Jurgis Ҫyrbja ka konsumuar veprat penale “Zbulimi i akteve ose të dhënave sekrete”, “Tregimi i sekretit shtetëror nga shtetasit”, “Përkrahja e autorit të krimit” dhe “Korrupsioni aktiv në zgjedhje”. Kjo e fundit ne na sjell në të kuptuarin e progresit që sjell bashkëveprimi i shtetit të korruptuar me krimin. Dy renditje më poshtë në listën shumë emërore se vetë kreu i Rilindjes Socialiste për Durrësin për zgjedhjet e 25 Prillit, 2021, fillimi i mandatit të tretë.

Të vërtetat flasin vetë ndërsa propaganda e pushtetit fsheh dhe shtrembëron realitetin duke ndërtuar perceptime edhe më të gabuara për detyrat e përfaqësuesve në Kuvend të zgjedhur nga populli. Në çfarë shkalle duhet të mbërrijë për t’u parë korrupsioni. Këtë e gjen dhe e justifikon me mos përgjegjësinë e vet kryeministri dhe njëherazi kryetari i Rilindjes Socialiste. Ai nuk flet më për mandatin e katërt sepse fuqia e kartonit në një Kuvend pa opozitë po i krijon të gjitha kushtet e mbrojtjes. Progresivizmi në këtë rast jo ai i Raportit Vjetor të BE-së, por i strategjisë për ta mbajtur përjetësisht pushtetin është kthyer në mbivlerësime personale dhe autoritare. Të bërjes politikë e cila shkon  deri në auto-vlerësime filozofike ku propaganda çmon, shquan dhe ngre figurën e një lideri që tani shkollon dhe certifikon të rinj dhe të reja në Akademinë e Partisë Socialiste, një përpunim ideologjik progresist që ka në qendër pushtetin dhe sundimin e përjetshëm.

 

31 Tetor, 2024

 

Unioni i Gazetarëve Shqiptarë Profesionistë të Diasporës (UGSHPD)
Verband Albanischer Berufsjournalisten der Diaspora (VABD)
Union of Professional Albanian Journalists of Diaspora (UPAJD)
L’Union des journalistes professionnels albanais de la diaspora (UJPAD)
Unione dei Giornalisti Professionisti Albanesi della Diaspora (UGPAD)

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

Kliko këtu për të parë arkivën e lajmeve

Send this to a friend