Roje dhe i kujdesshëm ndaj shushurimës më të vogël që dëgjohet aty pranë : një pelikan i vjetër pranë folesë dhe shikon në drejtim të një zhurme, por nuk mund të shohë asgjë. — Burimi : The Illustrated London News, 24 mars 1934, faqe n°442 – 443 / Fotografi e © Hugo Adolf Bernatzik.

Një nënë pelikane ushqen të vegjlit e saj : xhepi i madh i ngjitur në pjesën e poshtme të sqepit shtyhet nga koka e të voglit brenda, pothuajse duke shpuar zverkun e qafës së të voglit me sqepin e saj. — Burimi : The Illustrated London News, 24 mars 1934, faqe n°442 – 443 / Fotografi e © Hugo Adolf Bernatzik.

Shfaqja e shtrirjes së madhe të krahëve të pelikanit gjatë fluturimit dhe mënyra e uljes : mbërritjet në një vend shumimi (riprodhimi), me fole aq afër njëra-tjetrës sa të rinjtë luajnë me fqinjët e tyre. — Burimi : The Illustrated London News, 24 mars 1934, faqe n°442 – 443 / Fotografi e © Hugo Adolf Bernatzik.

“Streha e fshehtë” e fotografit : një strukturë me kallamishte e ndërtuar mbi një varkë të palosshme me një vrimë të vogël për vëzhgim – një objekt me të cilin zogjtë duhet të mësohen përpara se ai të mund të qëndrojë në të. — Burimi : The Illustrated London News, 24 mars 1934, faqe n°442 – 443 / Fotografi e © Hugo Adolf Bernatzik.

Si një nënë pelikane ushqen të vegjlit e saj – një proces që supozohet se nuk është fotografuar kurrë më pare : koka e zogut të ri shtyhet në grykën e fytit të prindit për të marrë ushqimin që përmban. — Burimi : The Illustrated London News, 24 mars 1934, faqe n°442 – 443 / Fotografi e © Hugo Adolf Bernatzik.

Pelikanët janë zogj shumë paqësorë, por nëse një i huaj afrohet shumë, ai mund të marrë një shtytje me sqepin për t’i mësuar sjelljet më të mira : një shqetësim i lehtë në koloni. — Burimi : The Illustrated London News, 24 mars 1934, faqe n°442 – 443 / Fotografi e © Hugo Adolf Bernatzik.

Një fole tipike pelikani, e ndërtuar me kallamishte të vjetra, që përmban një vezë dhe një “fëmijë” një ditor tashmë i aftë për të pare : (në të majtë) një vezë që është rrokullisur nga foleja, por që zogjtë e vjetër nuk përpiqen kurrë ta kthejnë. — Burimi : The Illustrated London News, 24 mars 1934, faqe n°442 – 443 / Fotografi e © Hugo Adolf Bernatzik.

Në një fluturim fillestar, pelikanët nuk e tërheqin (siç thuhet ndonjëherë) qafën mbrapa dhe e mbështesin kokën mbi shpatulla, por e shtyjnë atë dhe trupin përpara dhe, me mbylljen e pendëve të krahëve, ngrihen pa mundim. — Burimi : The Illustrated London News, 24 mars 1934, faqe n°442 – 443 / Fotografi e © Hugo Adolf Bernatzik.

Një familje e uritur dhe në pritje : pelikanë të rinj gjysmë të rritur që presin kthimin e prindërve me ushqim – i riu më i vjetër shikon lart në ajër ku nëna po fluturon sipër. — Burimi : The Illustrated London News, 24 mars 1934, faqe n°442 – 443 / Fotografi e © Hugo Adolf Bernatzik.

PENG  NDERIMI.  

Zani i kangvet të para të Lahutës mori dheun e trandi zemrat e Atdhetarvet të vertetë. Këte bindje dhe këte vlersim ndaj Poetit desht t’a shprehte edhe letrari i ri Luigj Gurakuqi, i cilli në vitin 1906 i kushtoi Vargënimin, bashkë me nji vjerrshë safike me titull Pengu i nderimit. Edhe Fishta në shenjë evarije i kushtoi në vitin 1909 veprën Pika Voeset bashkë me këte poezi. Nji notë njomsije, përshkue prej ndjesishë mirënjohtjeje plot ambëlsi, e shquen ketë kangë: Fjala e mikut asht ma terhjekse se gurgullimi i gurrave e flladi i ambël prendveror. Ajo kallë zemrat e ndritë mendën, tue nxitë kah punët e mbara.

Komentet janë nga At Viktor VOLAJ O.FM. tek “LIRIKA” Botue 1941.

1. I kandshem â e plot shije

Nja’ i lehtë zhumhur, qi gurra

Ep tue gurgullue nper hije

E neper rrajë e curra,

Ka’ e argjantë lugjeve ulet

E puthë permallshem lulet,

Qi si n’ pasqyrë – rrijn m’amë t’ asaj tu’ u kqyrë. 

2. Asht edhe i butë e i kandshem

Nja’ i ambëli fllad eret,

Qi ka’ i qetët e i erandshem

Fryn neper ag’ prendveret;

Me landë shkon tue zhablluem

Ase me gji t’ rituem

Prej voeses s’qielles – të ndonji drandofilles.

3. Ma e ambel, por, asht fjala

E njaj miqsis s’ vertetë,

Qi, kur t’ na marrë vala

E pellgut t’ zi t’ ksaj jetë,

Tue na ngushtue nder gjire,

E ndiejm, e qi fatmire

Zemrat na i kallë – me nji shpëresë të gjallë.

4. Po, o Gurakuq, per mue

E larta fjala jote,

Qi me Vargnim m’ ké çue,

Kur zemra ‘i herë m’ ankote,

Per mue kjé ajo pêng beset

E kjé per mue hyll shpreset,

Qi shpirtin m’ shndriti. – Zemëren m’a flladiti.

                        _____________________________________________________________________

1. zhumhur: zhurmë e lehtë, gurgullim. –curra: shkrepa, shkambij. –ka e argjantë lugjeve: tue zbritë shkumbuese nëpër lugina të vogla. –permallshëm: mallëngjyshem, – amë: vendburimi ku buron gurra e mandej shtrati kah dikohet (shtrihet, rrjedhë).
2. Qi ka…fryn: qi kur frynë – ag: agim. –zhublluem: fërshlluem, fjalë onomatopeike qi tregon zhurmen e gjethit kur e lëvizë era. – Ase me gji t’rituem: me fletza të shpërthyeme, të njomuna prej veset.
3. Qi , të cillën…: Grimcim peremnuer e zëvendsueme prej meje në na, ndoshta gabim shtypi, mbasi nuk gjeta dorëshkrimin. Fishta nuk i ka qortue vetë gati kurr botimet.
4. E larta: fisnike, bujare. Vargnim: Titull i vertetë, botue në Napoli në 1909, me pseudonim L.Gruda. Iu desht me vuejtë shumë. E luftuen pse nuk e kuptonin ketë revolucionarë ideshë, por edhe pse kuptuen gjeniun e udhëheqësit. Të gjitha kundërshtime të mbrendshme.

5. Oh! Po: Ajo fjalë ngushllimit

N’ zemer njashtu m’ ka ardhë

Si voesa prej agimit,

Qi bjen m’ nji lil të bardhë;

E atëbotë, si kah prendvera

Bîjn vjollca e lule tjera,

Njashtu mendimet – paten n’ mue burimet.

6. Po, atëbotë per Atme e Fé,

Per punë të hijshme e t’ mbara

Zemra ma fort m’u xé;

E ma fort se perpara

Me shpirt un Zanës iu trova,

Edhe njatë burrë këndova,

Qi n’ flakë t’ barotit – mbet per tokë t’ Kastriotit.

7. Pra, i drejtë në kjoftë se moti

Krejt zâ’n s’ m’a qet n’ harresë

Fjalës s’ ate. (E cilla m’ ploti

Zemren ma t’ ambel shpresë

Se ‘i kohë dikur ma e bardhë

Shqypnis ka per t’i ardhë).

Un me evari – per nderë, po, do t’ ia di.

8. Prandej, per peng miqsijet

Kam da me t’i kushtue

Kto ushtrime poezijet,

Qi ti, (due me shpresue),

N’ kurrsend s’ ké per t’i ba,

Sado qi  s’ duhen gja:

Pse m’ to pa da –mue mik ti ké me m’ pa.

                        _______________________________________________________________

5. lil: zambak. –bijn: çilin, dalin. – paten n’mue…: xune fill në menden  t’eme.              
6. Atme e Fé: Binom qi u përdor shumë, po duhet theksue se Atme kje qitë e përdorë prej  Shoqnisë  “Bashkimi”. – mbara: të mira, fisnike, qytetnije e përparimi. – zemre ma fort…: mora zemër edhe ma shumë. Fishta ç’prej vjetve të para të aktivitetit të vet, paraqitet me nji program jete të caktueme, prandej edhe ia hin punës pa ngurrue, por si çdo i rinj kishte nevojë për nxitje. Fjalët e mikut kjenë me të vertetë nji nxitje e fortë për té. –me shpirt i u…: iu kushtova me të gjitha fuqitë e shpirtit. –njat burrë këndova..: Luigj Gurakuqi në vjerrshë qi i kushtoi shpreh vlerësimin për blenin e parë të Lahutës, Té Ura e Rrzhanicës. Nji vjet mbrapa (1907) boton blenin e dytë, Vranina, qi kishte protagonist Oso Kuken, tue krijue pranë tipit të burrnisë dhe t’urtisë, qi paraqitet në Marash Ucin, edhe tipin e herojit të ri e të pathyeshem, qi ban jetën fli, por s’bjen kurrsesi në dorë t’anmikut, pra, vetëflijohet.
7. Pra, i drejtë…: Koha e ardhëshme gjyqtare e drejtë, nuk ma mohon, nuk e humbë vleren e meritueme me veprat e mija…Pra, qyshë në fillim Poeti ka besim në vleren e punës së vet. Viti 1907 kjé viti ma i frutshem i tij. Përveç blenit të dytë të Lahutës, prodhon shumë poezi satirike me rendësi, qi diftojnë nji shkak të merituem lavdrimi. Prandej fjala e yte m’ploti: më mbushi plot, nji verb me të vertetë poetik. E përdorë edhe tjera herë Fishta ketë verb
8. Kam da me t’i kushtue: Kushtesa kjé kjo: SHQYPTARIT  TË  VJEFSHEM – ZOTIT  LUIGJ  GURAKUQIT  –  NDERËS  SË  DJELMNIS  SË  SHKODRËS  –  KTO  VJERRSHA  TË  PERVÛJTA  – AUKTORI  KUSHTON – Kto ushtrime poezijet : Kështu e quen me modesti veprën Pika Voeset, botue në Zader, në 1909. Libri përmbledhë: 12 vjerrsha lirike, dy satira, Ius Gentium, Dredha e Djallit dhe nji shfaqje të vogel, Odisea. – n’ kurrsend s’ké per t’i ba…: Nuk ké për me i perbuzë.

Melbourne, 8 Mars 2025.

Burimi : Dagens Press, e mërkurë, 13 prill 1921, faqe n°4

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 8 Mars 2025

“Dagens Press” ka botuar, të mërkurën e 13 prillit 1921, në faqen n°4, intervistën ekskluzive asokohe me Johanna Terwin, gruan e Aleksandër Moisiut, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Moisiu nëpërmjet syve të gruas së tij

Aleksandër Moisiu shoqërohet në udhëtimin e tij në Skandinavi nga bashkëshortja e tij, aktorja Johanna Terwin. Një gazetë daneze i ka bërë zonjës Moisi pyetjen e mëposhtme intime :

— A bën gabime të shumta e të mëdha Moisiu ?

— Jo, seriozisht, jo, ishte përgjigja. Ai është një fëmijë i sjellshëm — por në të vërtetë një fëmijë i madh — plotësisht i pafuqishëm në gjithçka që ka të bëjë me jetën praktike — një ëndërrimtar në tokë. Prandaj, unë duhet të kujdesem për të dhe të organizoj gjithçka për të. Ai do të harronte të ndërronte rrobat e tij nëse nuk do të kujdesesha për të — ai nuk do të kishte fare rroba përndryshe. Moisiu është bohem i lindur, gjithmonë në lëvizje, i pa qetë. Aktualisht, ne kemi një apartament në Berlin, përndryshe ai ka jetuar gjithë jetën në hotele.

— A punon shumë ?

— Po, çmendurisht. Ka muaj që punon 28 netë me radhë. Në dhjetor, nata e Krishtlindjeve ishte dita e tij e parë e pushimit. Dhe pastaj ai zgjohet shumë vonë — dhe duhet të flejë në mes të ditës…

— Pse kështu ?

— Për shkak se i janë prekur mushkëritë — ai e mori këtë si kujtim nga lufta. Ai tani do të përfitojë nga vera e tij për të kaluar tre muaj në një sanatorium malor.

— Si i punon Moisiu rolet e tij ?

— Ai i lexon ato pa pushim dhe vetëm në një fazë të vonë fillon t’i mësojë përmendësh. Gjatë provës ai është si një libër i mbyllur. Askush nuk e ka idenë ende nga provat se si e ka perceptuar rolin. Ai nuk është në gjendje të flasë deri në provën e veshjes, ku është edhe i veshur me kostum dhe i maskuar dhe kështu “riformohet” nga jashtë në formën e tij të re.

Nga Dashnor Kaloçi/ Historia e zgjedhjeve parlamentare në vendin tonë, apo më saktë tentativat për zgjedhje e kanë zanafillën që nga koha e sundimit osman, kur Shqipëria ishte pjesë e Perandorisë Turke. Një nga deputetët e parë shqiptarë që u zgjodhën për në Parlamentin e parë të Turqisë, i cili hapi punimet në dhjetorin e vitit 1877, ishte Abdyl Frashëri. Por ai parlament nuk pati jetë të gjatë, pasi u prish nga vetë Sulltani, për shkak të fillimit të Luftës Ruso-Turke. Pas prishjes së parlamentit të parë të Turqisë, pati edhe disa tentativa të tjera për zgjedhje, por që të gjitha dështuan për shkaqe nga më të ndryshmet. Zgjedhjet e para dhe të rregullta në Shqipëria, u mbajtën vetëm në vitin 1908, kur në Turqi erdhën në fuqi xhonturqit. Ato zgjedhje nuk ishin direkte, por me përfaqësim, apo siç janë njohur ndryshe; me zgjedhës të dytë.

Parlamenti i parë i Turqisë u hap më 10 dhjetor të vitit 1908 dhe aty nga 266 deputetë, 27 prej tyre ishin shqiptarë të zgjedhur në katër vilajetet e Shqipërisë. Në atë kohë anëtarët e Komitetit “Bashkim-Përparim”, në Turqi ku bënin pjesë dhe shumë shqiptarë, u ndanë dhe u grupuan në tre grupime politike. Grupimi i parë ishte “Bashkim-Përparim” (partia turko-maqedonase) me 164 deputetë, ku 130 ishin turq, 5 arabë, 1 grek dhe 15 shqiptarë, të cilët kryesoheshin nga Hasan Prishtina, deputet i Kosovës.

Në grupin e dytë që quhej: “Bashkimi-Liberal”, (partia greko-shqiptare) ku bënin pjesë 45 deputetë, kishte 12 shqiptarë të cilët kryesoheshin nga Ismail Qemali. Ndër deputetët e tjerë shqiptarë që kishte asokohe Parlamenti i Turqisë, ishin dhe Esad Pashë Toptani, Nexhip Draga, Rexhep Pashë Mati etj. Pas vitit 1908, pati edhe disa zgjedhje të tjera ku shqiptarët vazhdonin të votonin për përfaqësuesit e tyre në Parlamentin e Turqisë dhe ajo gjë zgjati deri në nëntorin e vitit 1912 kur u shpall Pavarësia dhe Ismail Qemali u zgjodh kryetar i Qeverisë.

Kurse zgjedhjet e para parlamentare në Shqipëri u zhvilluan në pranverën e vitit 1921, pasi deri në atë kohë ato nuk ishin zhvilluar për shkak të Luftës së Parë Botërore, ku ishte përfshirë dhe Shqipëria. Parlamenti i parë Shqiptar u hap më 21 prill të atij viti dhe godina e parë e Parlamentit Shqiptar ka qenë aty ku është sot Akademia e Shkencave dhe në atë parlament morën pjesë 76 deputetë, të cilët u zgjodhën pas një procesi relativisht të rregullt nga nëntë prefekturat e vendit, si: Berati, Durrësi, Elbasani, Gjirokastra, Korça, Kosova, Shkodra, Vlora dhe ajo e kolonisë shqiptare të SHBA-së. Ashtu si dhe në të kaluarën, ato zgjedhje u bënë me sistem përfaqësimi, apo siç njihen ndryshe me zgjedhës të dytë, ku në bazë të ndarjes territoriale, përfaqësuesit e çdo krahine kishin të drejtë të zgjidhnin deputetin e tyre. Sa më sipër, si dhe një historik të shkurtër të zgjedhjeve parlamentare në Shqipëri, që nga ajo periudhë e deri në vitin 1991, Memorie.al i ka publikuar në numrat e kaluar, këtu po publikojmë të plotë Statutin Themeltar të Republikës Shqiptare, (Kushtetuta) të vitit 1925, ku një vend të veçantë zë edhe legjislacioni i zgjedhjeve parlamentare të asaj kohe, si dhe rregullorja e Parlamentit, me të drejtat e detyrat e deputetëve, e cila është botuar nga Shtypshkronja “NIKAJ”, në vitin 1925.

                                      Statuti themeltar i Republikës Shqiptare (1925)

(Tiranë, Shtypshkronja “Nikaj” 1925)

Kombi Shqiptar i lirë dhe indipendent, kryenaltë për kohën e tij të kalueme dhe plot besim për kohën e ardhëshme, në Kuvendin Kushtetues vendon këtë Statut.

Kaptinë I.

FORMIM I SHTETIT

Pjesa A.

Dispozita të Përgjithshme

Art. 1. Shqipnija asht Republikë Parlamentare e Kryesueme prej nji Kryetari. Sovraniteti buron prej popullit.

Art. 2. Republika Shqiptare, asht indipendente, e pa-ndame, tanësija tokësore e sajë e padhunueshme edhe toka e sajë e pajetërtueshme.

Art. 3. Flamuri Kombtar, asht i kuq me shqipe të zezë dy krenshe në mes.

Art. 4. Shqipja asht gjuha zyrtare.

Art. 5. Republika Shqiptare s’ka fé zyrtare.

Të gjitha fét e besimet janë të nderueme dhe lirija e ushtrimit dhe e praktikimit të jashtëm të tyne asht e sigurueme.

Feja nuk mund të formojë pengime juridike me as-nji mënyrë.

Fét e besimet kurrsesi nuk mund të përdoren për qëllime politike.

Art. 6. Tirana asht Kryeqyteti i Shqipnis.

Art. 7. Pushteti legjislativ ushtrohet prej Senatit e Dhomës së deputetve si mbas këtij Statuti.

Art. 8. Pushteti përmbarues i përket vetëm Kryetarit të Republikës, i cili e ushtron me anën e Ministravet.

Art. 9. Pushteti gjyqsuer ushtrohet prej gjykatavet dhe vendimet e tyne epen n’emën të Republikës Shqiptare.

Pjesa B.

Pushteti legjislativ

DHOMA E DEPUTETVET

Art. 10. Përfaqësija Kombtare përmblidhet në dy trupa; prej Dhomës së Deputetve, e përbame prej deputetësh të zgjedhun nga populli dhe prej Senatit, i përbamë prej Senatorve, të zgjedhun si mbas ligjës së posaçme.

Art. 11. Deputetët zgjidhen për 4 (katër) vjet dhe për ç’do 15.000 frymë nji.

Art. 12. As kush nuk mund të pranohet për deputet pa qenë shtetas Shqiptar, pa pasë mbushun moshën 30 vjetshe, pa gëzuem të drejtat civile e politike dhe pa pasun të gjitha cilësit e tjera të lypuna prej ligjës.

Art. 13. Cilësija e deputetit asht e pa-pajtueshme me ç’do nëpunësi të Shtetit me rrogë ose me nëpunësi komunale, ose me shërbimin aktiv fetar.

Art. 14. Deputeti nuk përfaqëson vetëm qarkun qi e ka zgjedhun, por kombin përgjithësisht.

Art. 15. Deputetit nuk mund t’i epet as nji porosi urdhënore prej zgjedhësvet të vet.

Art. 16. Deputetët kanë të drejtë me marrë nji shpërblim prej 5000 fr. Ari në vjetë.

Këjo shumë mund të ndryshohet herë pas here me ligjë.

Art. 17. Mënyra e ushtrimit të zyravet të Dhomës së deputetve, caktohet në rregullorën e mbrendëshme të saj.

Art. 18. Parija e Dhomës së deputetve zgjidhet prej saj, dhe në gji të saj, në nisje të ç’do sesioni, për gjith vijimin e tij deri në fillim të tjetrit. Zgjedhja e paris dhe emnimi i nëpunësve të Dhomës së Deputetve, bahen mbas rregullores së mbrendëshme të saj.

Art. 19. Dhoma e deputetve shqyrton fuqit e cilësit e saj ligjore të misvet të vet, dhe gjykon e vendon mbi ta mbas parashkresavet të rregullores së mbrendëshme të saj.

Art. 20. Ç’do Mis i Dhomës së deputetve, asht i detyruem ma bamun dy bé; njanën përpara se të shqyrtohen fuqit e cilësit e tija, dhe tjetrën përpara se të nisë detyrën e tij si Deputet.

Beja e parë asht këjo: “Betohem n’emën të Perendis e mbi nderin t’em se kam për të kryem detyrën e shqyrtimit me ndërgjegje e asnjianësi të plotë.

Beja e dytë do të bahet me këto fjalë: “Betohem n’emën të Perendis e mbi nderin t’em se kam për të ruejtun besnikrisht mëvetësin e tanësin toksore të Shqipnis, se kam për t’i ndejun besnik Atdheut e Republikës dhe për t’u dalun zot Statutit e ligjëvet të Shtetit, e se kam për të kryem detyrën t’eme me ndërgjegje të plotë për të mirën e përgjithëshme pa u-penguem as pak prej interesash të veçanta a krahine.

Art. 21. Deputeti i zgjedhun rishtas qi, pa shkake të justifikueshme të vërtetueme siç duhet, nuk paraqitet deri në dy muej përpara Dhomës së deputetve për të bamë ben e detyrshme, quhet i ramë nga deputetsija.

Gjykimi mbi pranueshmin a mos të shkakevet justifikative, i përket Dhomës së deputetve.

Art. 22. Deputeti qi për dy muej rrjesht mungon prej mbëledhjevet pa auktorizimin e Dhomës së deputetve, quhet vetiu i rrëxuem nga deputetsija.

Art. 23. Kur, për ç’do arsye qi të jetë, mbetet zbrazët vendi i nji deputeti, mbrenda dy muejsh prej ditës së zbrazjes, por jo ma parë se nji muej, duhet zgjedhun nji tjetër në vend të tij.

Art. 24. Dhoma e deputetve, mblidhet vetiu dy herë në vjetë në dy sesjone të rregullshme të tremuejshëm.

I pari sesjon fillon me 15 Shtatuer e mbaron me 15 Dhetuer, dhe i dyti fillon me 1 Mars dhe mbaron me 31 Maj të ç’do viti.

Art. 25. Deputetvet nuk mund t’u kërkohen përgjegjësi për mendimet e shfaquna e për votat e dhanuna në Dhomën e deputetve.

Art. 26. Në kohë të sesjonit, deputetët nuk mund të gjinden të burgosun për borxh.

Gjith ashtu, në kohë të sesjonit, nuk mund të ndiqen as t’arrestohen për çashtje penale, pa lejen e vendimin e Dhomës, veç se n’u kapshin në faj e sipër për krim. Në këtë rasë auktoritetet gjyqsore janë të detyruem me lajmue Dhomën e deputetve, mbenda 24 orësh me anë të Ministris së Drejtësis.

Për delikte e krime politike, deputetët gjykohen dhe dënohen kurdoherë, do-me-thanë mbrenda e jasht sesjonit, prej Gjyqit të naltë me auktorizimin e Dhomës, si mbas ligie së posaçme.

Art. 27. Dhoma e deputetve, ka të drejtë me dekretue lirimin e nji misi të vet për gjith kohën e sesjonit, në qoftë se ka qenë zanë në periudhë të pushimevet, me përjashtimin e atyne qi janë zanë për krime.

Art. 28. Në sesjon të jashtzakonshëm bisedohen vetëm ata sende qi e kanë shkaktuem, të cilat do të caktohen në programën e pregatitun prej Qeveris.

Kryetari i Republikës ka të drejtë me e mbyllun këtë sesjon kur do qi t’a shohë me arsye, por gjithmonë ma parë se të nisë sesjoni i zakonshëm.

Art. 29. Në të hapun të sesjonit të parë të zakonshëm, Kryetari i Republikës me nji ligjiratë ase lajmesë, parashtron gjendjen e përgjithshme të vendit e masat e gjykueme të nevojshme për me u-marrë atë mot prej Pushtetit përmbarues, dhe Dhoma i ban nji përgjegje sa ma të shpejtë.

Art. 30. Dhoma e deputetve nuk mund të bisedojë e të vendojë pa qenë pranë nji ma shum se gjysma e të gjithë misvet të saj qi kanë kaluem ndëpër formalitetet e artikujvet 19 e 20.

Nuk njehen në numër të përgjithshëm, ata qi mungojnë me leje.

Art. 31. Të gjitha vendimet votohen me shumicë absolute të deputetvet qi gjinden pranë.

Zgjedhjet qi i përkasin personave, në qoftë se nuk votohen për herën e parë me shumicë absolute, herën e dytë votohen me shumicën relative të deputetve të mbledhun.

Art. 32. Votimi i ligjevet bahet nji here parimisht e dy herë artikull për artikull, në tri dit të ndryshme.

Votimet për kodet e paraqitun prej Qeveris e të pregatituna prej nji komisije të posaçëme të krijueme me ligjë, bahen toksisht (en bloc) në tri mbledhje në ditë të ndryshme, për veç ligjëvet, qi Dhoma me vendim i quen të ngutshme, të cilat votohen mbas rregullores së mbrendëshme.

Art. 33. Mbledhjet e Dhomës së deputetve, bahen botnisht. Për veç gjindjes s’armëvet kushdo tjetër mundet me marrë pjesë në to në konformitet me rregulloren. Bisedimet e Dhomës botohen në vëllime të posaçme.

Art. 34. Dhoma e deputetve, mund të bisedoj edhe në mbledhje të fshehtë në qoftë se kërkohet prej ministërvet ase prej pes deputetvet e në qoftë se pranohet prej shumicës, mbassi të kenë lanë Dhomën të gjithë ata qi s’janë deputetë.

Art. 35. Dhoma e deputetve asht e pa dhunueshme. Asnji zyrtar a fuqi armësh, për veç trupit policuer me shenjë te veçantë, nuk mund të vehet mbrenda Dhomës, ase te porta e ndërtesës ku mblidhen deputetët pa vendim e kërkim të Dhomës.

Art. 36. Ç’do akt me fuqi ligjore do të spalle në gazetën zyrtare, e cila u dërgohet të gjitha Bashkive të Shqipnis.

Shpallja do të bahet të shumtën dy javë mbas votimit dhe akti hyn në fuqi e zbatim nji muej mbas shpalljes, përveç atyne ligjëvet qi caktojnë nji afat të ndryshëm për të hyemit e tyne në fuqi.

Aktet me fuqi ligjore do t’i inserohen në mbështjelljen zyrtare të ligjëvet e të dekretevet.

Art. 37. Parija e Dhomës asht e detyrueme mbrenda në sesjon me i këthyem Pushtetit përmbarues, ç’do projekt të paraqitun prej tij e të refuzuem prej Dhomës, me gjithë arse e mos pëlqimit.

Art. 38. Asnji projekt-ligjë qi s’pëlqehet prej Dhomës së deputetve, nuk mund të paraqitet për bipedi nji herë të dytë po n’atë sesjon.

Art. 39. Për gjith vjetë, Pushteti përmbarues do t’i paraqesë Dhomës së deputetve për shqyrtim e pëlqim Bugjetin e përgjithëshëm t’ardhunavet e të prishunavet të Shtetit, bashkë me parashtresën e mënyravet e të mjetevet mbas të clave do t’u bajë ballë atyne shpenzimevet.

Të gjitha t’ardhunat e shpenzimet e Shtetit, do të futen në Bugjet.

Bugjeti do të paraqitet gjithmonë në hapjen e sesjonit vjeshtuer, i cili s’mund të mbyllet pa u votue Bugjeti.

Mënyra e hartimit të Bugjetit, bahet me ligjë. Bugjeti votohet kaptinë për kaptinë, dy herë në dy ditë të ndryshme.

Pushteti përmbarues, në mbarim të vitit financjar dhe mbrenda në sesjonin e dytë të vitit financjar tjetër, do t’i paraqesë Dhomës së Deputetve për shqyrtim e pëlqim Bugjetin konsomtif të motit të kaluem, i cili votohet nji herë përgjithësisht.

Art. 40. Kur, për ç’do arsye qi të jetë nuk arrijnë me marrë formën ligjore definitive Bugjeti i ri deri në fillim të vjetit financjar për të cilin asht pregatitun, Pushteti Përmbarues ven në zbatim atë ma të përparshmin për aq kohë sa do të vonojë pëlqimi e votimi i të riut.

Në rasë qi Dhoma asht çelun, at’herë këjo i hap nji kredit të përmuejshëm se cilës degë t’administratës, por ky kredit nuk mund kapërcejë nji të dymbëdhjetën pjesë të shpenzimevet të zakonshme qi i përkasin mbas bugjetit të vjetër.

Art. 41. Pushteti përmbarues nën përgjegjësin e tij civile, detyrohet të shenjojë në bugjetin e përvitshëm të Shtetit ç’do ligjë qi ngarkon shtetasit me paga e taksa.

Ligjet qi nuk shenjohen në Bugjet, quhen si të ngrituna e të pa fuqi ligjore.

Art. 42. Kur nji kredit i dhanun në bugjet nuk mjafton për atë shërbim, Pushteti Përmbarues me nji dekret ligjë mbrenda në motin financjar, kërkon prej Dhomës shtimin e atij krediti deri sa t’arrijë, dhe, kur shfaqen shpenzime për nevoja të pa-parapame në Bugjet, Pushteti Përmbarues përsëri mund të kërkojë prej Dhomës nji shtesë krediti, gjithnji në themel të nji project-ligjës së posaçme.

Ligjët për kredite suplementare ashtu dhe të jashtzakonshme, votohen si ligjët e zakonshme.

Në rasa lufte, kryengritjeje, e kalamiteti public kur Dhoma e deputetve gjindet në pushim, Qeverija mundet me dekret-ligjë të krijojë nji kredit të jashtzakonshëm nen-përgjegjësin e saj.

Këjo dekret-ligjë i duhet paraqitun Dhomës në sesjonin e afërm.

Art. 43. Dhoma e deputetve ka të drejtë të thërrasë përpara saj cilindo nga Ministrat, për me e pyetun mbi ç’do çashtje qi i përket degës së tij.

Mënyra e thirrjes dhe e shfaqjes së Ministravet, caktohet në rregulloren e mbrendëshme.

Art. 44. Dhoma e deputetve kontrollon Qeverin.

Për mbrojtjen e interesave të përgjithëshme, Dhoma detyrohet, në ç’do rasë të veçantë, të formojë prej guini të vet Komisi hetimesh për të studjuem çashtjet e faktet qi lidhen me to. Komisit hetuese kanë të drejtë me kërkuem shpjegime me gojë e me shkrim, si prej auktoritetevet botore ashtu edhe prej privatve. Mund të këqyrin edhe të gjitha aktet zyrtare qi t’u duken të nevojshme.

Art. 45. Dhoma e deputetve akuzon Ministrat e i dërgon përpara Gjyqit të Naltë të Shtetit, në bazë të ligjës së veçantë.

Art. 46. Dhoma e deputetve nuk mund të pranojë deputetsi as të ndigjojë të tjerë për veç ministërvet, ase zavendësvet të këtyne me përjashtimin e rasës së parame në Art. 29.

Art. 47. Në mbarim të periudhës ase në rasë të shpërndarjes së Dhomës së deputetve, Pushteti përmbarues detyrohet mbrenda në dy javë prej ditës së shpërndarjes së saj, të dekretojë zgjedhjet e reja parlamentare, të cilat duhen bamë, jo ma vonë se dy muej e gjymës dhe jo ma parë se nji muej prej datës së dekretit.

Në qoftë, se për shkake të pa prituna, periudha e Dhomës së deputetve, merr fund, ma tepër se nji muej përpara kohës së caktueme në Statut, Dhoma e re mblidhet vetiu pesmbëdhet dit pas zgjedhjeve. Në qoftë se në kohën mbas mbarimit të periudhës parlamentare dhe pa u bamë zgjedhjet e reja, Pushteti përmbarues gjindet i shtërnguem me shpallë luftë ase me dhanë dorëhekjen Kryetari i Republikës, me dekret të këtij të fundit ase të zavëndësit të këtij, thëritet Dhoma e vjetër për aprovimin e dekret-ligjes për luftë ase për pranimin e dorëhekjes, të Kryetarit të ri si mbas këtij Statuti.

Art. 48. Trupi Ministruer, e Ministrat votë besimin e marrin vetëm prej Dhomës së deputetvet. Memorie.al

 GJON KAMSI

(30 Prill 1894 – 7 Mars 1992)

2 MARS 2025… PLOT 100 VJET…

■Atdhetari Gjon KAMSI asht lé në Shkoder me 30 Prill 1894. Asht kenë laurue në Bari të Italisë Dr. i Shkencave Ekonomike… Trashigoi të gjitha cilsitë Atdhetare dhe kulturore të familjes sa shekullore Kamsi, e njohun njëheri me Historinë e Gjergj Kastriotit.

■Asht nder Figurat ma të Nderueme të Shtetit Shqiptar që në formimin e tij me 1912.

■Tek Emni i Gjon KAMSIT gjejmë Atdhetarin e flaktë, Shqiptarin e paster, Burrin Trim, Shkodranin e pashoq, Fetarin e pervujtë, Ekonomistin e përgatitun, Etnografin e persosun, publiçistin e zjarrtë, familjarin model të Shkodres dhe mbi të gjitha këto veti:

Guximtarin e pathyeshem deri në Vetflijim per Atdheun e Mikun e vet Luigj Gurakuqi!

■Kush ishte Burri i heshtun Gjon KAMSI..? !

■E po, mos t’ ishe Ti o Gjon KAMSI, me i tregue “etnografëve” të Festivalit Gjinokastres se Kostumet Kombtare të Veriut janë ndrye nder arkat e grave Shkodrane, edhe sot nuk do të njihshim bukurinë e Motres Tone, se kujt i perket veshja e Saj!

■E po, mos t’ ishe Ti o Gjon KAMSI, edhe sot Vajzat e Shkodres nuk do të dinin si do të vishen ato vlera të pakrahasueshme kombtare e të vjetra sa vetë Rrozafa e Teutës…

■E po, mos t’ ishe Ti o Gjon KAMSI… Kush do ta thonte të vertetën…Akademikët ?!

■E po, mos t’ ishe Ti o Atdhetari Trim Gjon KAMSI, Vrasja e Shqiptarit Demokrat ma të madh të Shekullit XX,  Luigj Gurakuqi, do të “shkruhej” si Monumenti i Vlonës së 1912, apo “maozoleumet” e tradhëtarëve vrasës në sherbim të Pashiqit, Titos e Rankoviqit…

■E po, mos t’ ishe Ti o Shkodrani Gjon KAMSI, me na sjellë këmishen e Luigjit të lame me gjak dhe dokumentin e shkruem me emnat e vrasësve tradhëtarë t’ Atdheut…

■Si do të shkruhej Historia e vertetë o, Atdhetari Gjon KAMSI ?!..

100 VJET…

Edhe SOT… “dorasi” i porositun i Ahmet Zogut, i kerkon “mbrojtje”…

Askush nuk e xen me gojë të Verteten !!

“Kerkoj mbrojtje dergoni të holla ndermjetsoni per pshtim pranë Qeverisë Italjane.

– Pyetnij Çatin Saraçin ku asht ..? “besa” Ndihma!…

 Baltjon Stambolla – Carceri Giudiziarie Bari.

Shkeqësiës Tij Ahmet Zogu Tirana (Albania)

Shkelqësiës Tij Ceno Beg Jakova (Gjakovë)”

Kjo asht fotokopje e origjinalit të letres së Baltion Stambollës, e ruejtun nga Shkodrani Atdhetar Gjon Kamsi, sot në Muzeun Historik Shkoder. (Foto 2009).

Vlera e Dokumentit qendron tek ruejtja e tyne!  

Melbourne, 1 Mars 2025

Nga Gani Vila

Pjesa e dytë

Detyrimi që unë po shkruaj rreth këtyre krimeve të planifikuara antinjerëzore, të kryera në ato vite nga ushtria e rregullt e shtetit grek, nuk vjen për faktin se unë jam nga ajo zonë, as për faktin se në mes të 375 personave të masakruar, nga data 2 deri në 10 korrik të vitit 1914 në fshatin Panarit të Korçës, 25 persona i përkasin të parëve të familjes sime, të cilët janë djegur të gjallë nga ushtria greke në shtëpinë e Rrape Vilës në lagjen “Vilë”, por më shumë jam i shqetësuar për qëndrimin antikombëtar dhe antinjerëzor të vetë shtetit shqiptar dhe të gjitha qeverive të tij të mëparshme, qysh nga kryerja e gjenocidit grek dhe deri më sot.

Deklarata e papërgjegjshme që përmenda më sipër, të Qeverise Shqiptare dhe të vetë Kryeministrit Edi Rama, krahas ofendimit dhe denigrimit që i bën kësaj popullsie, sjell dëme të interesave tona kombëtare të brendshme dhe të jashtme. Këto qëndrime dilitanteske të diplomacisë shqiptare, na paraqesin në botë dhe para atyre që na kanë vrarë pa dinjitet, si një komb pa thelb, që nuk njohim të kaluarën e të pa orientuar për të ardhmen, pa histori, të pa fe, pa strategji të brendshme dhe të jashtme kombëtare barbarë, të paditur e të pakulture, frikacake, etj.

Me deklarimet tuaja keni turpëruar të vdekur e të gjallë në dije, moral, në traditë e në kulture. Respekti dhe nderimi ndaj shqiptarëve të vrarë e dëbuar nga shteti grek që ka kryer gjenocid për pastrim etnik në Shqipërinë Juglindore në vitet 1913-1914 e në vazhdim, nuk është vetëm detyrim kushtetues që ju keni si kryeministër, por për të vrarët është edhe detyrim moral, tradicional e njerëzor, jo vetëm për shqiptarët, por edhe për grekët e mbarë njerëzimin.

Keni menduar dhe folur keq, prandaj duhet të reflektoni sa me parë, sepse deklarimet e papërgjegjshme që ju keni bërë, dëmtojnë interesat tona kombëtare dhe nga ana tjetër nuk sjellin klimë të favorshme dhe as përmirësojnë marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Greqisë. Ka kaluar me shume se një shekull Z. Rama, kur janë kryer këto krime nga ushtria greke e udhëhequr nga homologu juaj i asaj kohe, Elefteros Venizellos, i cili kur e pa se po dështonte në rrugën diplomatike për marrjen e Vorio Epirit, vendosi t’i dëboje dhe t’i asgjësoje me çdo kusht shqiptarët e këtyre trevave pa dallim; myslimanë dhe të krishterë, që nuk pranonin se ishin grekë.

Venizellos, kryeministri i Greqisë, i etur për të gllabëruar sa më shumë territore për realizimin e ëndrrës së “Megaliideas”, në vitet 1913-1914, përdori me efikasitet diplomacinë, kartën e aleancës me grupin e Antantës, shfrytëzoi lidhjet me shtetet e tjera dhe gjendjen kaotike që solli lufta Ballkanike dhe veçanërisht situatën e pasigurt të asaj kohe në Shqipëri.

Venizellos, disa vite mbasi kishte kryer krimet maka bre në Shqipërinë Juglindore, në Konferencën e Paqes më 24 shkurt të vitit 1919 (dosje nr. 5) ndër të tjera lidhur me këto krime do të shprehej; “Vrasjet e 15.000 shqiptareve myslimanë, janë bërë nga elementet violentë të krishterë….”! Pra Venizellos pranon botërisht se ushtria e tij ka vrarë në tokat tona 15.000 shqiptarë, civile të pa fajshëm, shifër e cila në realitet është rreth 50. 000 mije.

Nga burime të sigurta është vërtetuar dhe bie poshtë teza se këto krime i kryen të krishterët shqiptarë, të ndihmuar nga ish- të burgosurit e Kretës. Qeveria e Venizellosit, për t’i shpëtuar akuzave që mund të ngriheshin ndaj Greqisë, për krime kundër njerëzimit, investoi dhe manipuloi të vërtetën duke ia paraqitur opinionit ndërkombëtar botëror sfidën, se shqiptarët janë vrarë mes tyre dhe nga kriminelë grekë të pa kontrolluar. Kjo legjendë, që edhe sot serviret si arsye për justifikim, fatkeqësisht është “ngrënë” nga të gjithë syleshët tanë pushtetarë.

Çka thotë Venizellos asgjë nuk është korrekt, sepse është vërtetuar me prova të sigurta, dëshmi dhe me dokumente se ushtria e Greqisë, pas tërheqjes së detyruar nga ndërkombëtarët, që ajo bëri nga tokat shqiptare në vitin 1913, u rikthye përsëri në tokat tona në janar të vitit 1914, por ketë herë ushtria e rregullt greke, ishte e veshur me uniforma civile dhe e shoqëruar edhe nga priftërinjtë e kishës greke të cilët, ishin pjesëmarrës aktivë në këto krime.

Krahas armatimit personal ushtarët grekë ishin të pajisur edhe me mjete të dhunshme fizike, si kama, hanxharë, thika etj., për të masakruar e vrarë barbarisht popullsinë civile, për të mbjellë tmerr dhe frikë tek shqiptarët me qëllim që ato familje që kishin ikur nga shtëpitë ku jetonin, të mos ktheheshin më. Njëkohësisht qeveria Venizellos para ndërkombëtarëve do të justifikonte se këto krime janë kryer nga persona civilë dhe jo nga ushtria greke. Kështu grekët e realizuan gjenocidin dhe e manipuluan atë për t’ju shmangur gjykimit të drejtësisë dhe turpit në arenën botërore.

Ky “sukses” i grekëve fatkeqësisht është ndihmuar edhe nga vetë shteti dhe qeveritë shqiptare, të cilët për të qëndruar në pushtet të zhytur e të baltosur në injorance e tradhti, na kanë turpëruar si komb për një shekull të terë, duke harruar të vrarët dhe u kanë dhëne lavdi krimineleve dhe shtetit grek. Ndër kohë, krimet që ushtria greke i ka kryer në Shqipërinë Juglindore në vitet 1913-1914, nga studio prestigjioze ligjore amerikane, angleze, etj., janë klasifikuar “Gjenocid për pastrim etnik”.

E pra i nderuar z. Kryeministër, gjenocidi që ushtria greke kreu ndaj popullsisë civile të Shqipërisë Juglindore në vitet 1913-1914, është arsyeja dhe koha kur marrëdhëniet e mira të bashkëpunimit fqinjësor që ekzistonin me grekët u gjakosën. Në këto vite janë prishur marrëdhëniet ndër vëllazërore midis Shqipërisë dhe Greqisë. Këtu në vitet 1913-1914, është koha për t’i zgjidhur problemet me Greqinë dhe jo nga viti 1945, siç deklaroni ju. Gjithçka që është bërë e folur mbas këtyre viteve edhe deklaratat tuaja kanë qenë dhe janë një falsitet marrëdhëniesh gjoja të “mira” dy paleshe!

Edhe Gjenocidi ndaj Çamëve nuk ka filluar ne vitin 1945, edhe Ligji i Luftës nuk është arsye veç për Çamët…! Nuk është koha të heshtni z.Rama, si qeveritë e mëparshme. Greket kërkojnë Vorio- Epirin. Në shkollat dhe në ushtrinë greke, në raste festash kombëtare nxënësit e ushtarët, këndojnë këngën e Vorio-Epirit përpara Parlamentit grek, në pllakë guri është gdhendur harta greke që përfshin edhe Vorio Epirin, po ashtu edhe kisha greke me format e saj bekon vazhdimisht çështjen e Vorio-Epirint. Ky është shteti grek që punon dhe investon, çdo orë, çdo ditë, çdo javë, muaj dhe vite, me pagesa e pensione, me korruptime, me presione, me shantazhe e agjentura.

Ata kërkojnë të ndërtojnë varre në tokën tonë të përgjakur prej tyre, kërkojnë të marrin detin e favore të tjera. Do të përmend një rast qesharak, por që flet shumë për ne shqiptaret, kur grekët guxojnë të thonë; përse Parlamenti i Republikës të Shqipërisë, zgjodhi si nënkryetar të Parlamentit Shqiptar, shqiptarin Shpëtim Idrizi.

Të gjitha këto e shumë veprimtari të tjera antishqiptare të grekëve, kanë vetëm një qëllim; “ëndrrën e vjetër”. Ata guxojnë t’i bëjnë këto deklarime e veprime hapur, pasi shikojnë se në pushtetarët shqiptarë mungojnë ndjenjat kombëtare. Pushtimi i gjatë i Shqipërisë nga Turqia, sidomos shekulli i fundit si dhe fqinjësia kanë favorizuar Greqinë për të na vjedhur e përvetësuar historinë tonë të lashtë kombëtare.

Mbi gjakun e patriotëve shqiptarë që i dhanë Greqisë pavarësinë, grekët ngritën kombin e tyre. Nipërit dhe stërnipërit e arvanitasve, dikur krenarë për origjinën e tyre, sot e kanë për turp të thonë se janë shqiptarë. Edhe pse Ju z.Rama, jeni pak me i ri se unë, të dy jemi shkolluar në të njëjtin regjim, edhe pse profesionet i kemi të ndryshme, kemi patur mundësinë për të mësuar të njëjtën histori për popullin shqiptar, ndaj mua nuk më çudit mungesa e njohurive tuaja për gjenocidin që grekët kanë kryer në Shqipërinë Juglindore, në vitet 1913-1914, pasi ajo nuk është pasqyruar në librat e ‘Historisë së Popullit Shqiptar’ e këtu nuk është faji juaj kur flasim si Edi, pasi edhe unë po të mos isha nga kjo zonë që po flasim, do të isha i paditur si Ju.

Por Edi Rama në rolin e Kryeministrit të Shqipërisë e, veçanërisht në kohën e favorshme të mandatit tuaj, kur mediat kanë vite që flasin e shkruajnë për ketë gjenocid, edhe në se nuk keni këshilltarë të aftë e të zotë, si kryeministër, vetë JU keni patuar mundësi që të merrnit njohuritë e nevojshme për këto krime e, të urdhëronit fillimin e procedurave për përgatitjen e dosjes të këtij gjenocidi.

Përse z. Kryeministër shteti shqiptar vazhdon të ketë këtë inferioritet ndaj shtetit grek. Keni 26 vjet që të gjitha qeveritë shqiptare i ndjek pararoja e presionit helen, se mos emigrantët shqiptarë që jetojnë në Greqi, shteti grek do t’i kthejë në Shqipëri.

Emigrantët shqiptarë në Greqi, ndonëse në censurë, kontroll ,trysni fizike dhe mendore të gjithanshme, vazhdojnë të punojnë e të ndërtojnë Greqinë në një kohë kur po humbasin me shpejtësi, pa e kuptuar identitetin, traditat, kulturën, gjuhën e veçanërisht perspektivën e fëmijëve dhe të familjeve të tyre. Ashtu si trajtohen në Greqi emigrantët, po shkojnë drejt injorim- asimilimit, të cilët edhe mbas 50-100–200-300 vjetëve e më shumë, edhe pse kanë marrë pasaporta Greke nuk do të quhen kurrë grekë, por shqiptarë të përbuzur si trashëgiminë breza, siç ka ndodhur edhe me arvanitasit.

Atëherë kurrë nuk është vonë z.Rama, ndaj ju lutem që me autoritetin e Kryeministrit të Shqipërisë, të vini në shërbim të popullit tuaj, ministritë, institucionet, Akademinë e Shkencave, historianë profesionistë për hartimin e dosjes për Gjenocidin që Grekët kanë bërë në Shqipërinë Juglindore në vitet 1913-1914 e në vazhdim. Duke vepruar kështu z.Rama do të qetësohemi ne të gjallët dhe do të vini në vend dinjitetin e të parëve tanë që shteti grek ja u ka shkelur duke i dëbuar, torturuar, masakruar, vrarë, djegur të gjallë, përdhunuar e rrëmbyer nënat, motrat e vajzat tona, në shtëpitë tona.

Po ashtu edhe qeveria greke e veçanërisht populli grek, kur të mësojë të vërtetën se të parët e tyre e kanë kryer këtë gjenocid, do të kërkojnë falje, për krimet e do të jenë të gatshëm për të paguar dëmshpërblimin e nevojshëm, në të kundërt dosja le t’i kalojë institucioneve të drejtësisë ndërkombëtare. Nëse ndodh kështu, autoriteti i shtetit shqiptar, ngrihet në nivelet e fqinjëve dhe marrëdhëniet shqiptaro-greke do të rivendosen në baza të shëndosha.

Është e nevojshme dhe keni mundësitë z.Rama, të veproni si burrë shteti e nëse kjo nuk ndodh, prapë ju lutem, si piktor që jeni, të bëni një pikturë kushtuar shqiptarëve të vrarë nga gjenocidi grek. Po ashtu edhe pse feja është e ndarë nga politika në Shqipëri, ju lutem që të ndikoni edhe tek kreu i Kishës Ortodokse Shqiptare, të mbajë një meshë për shpirtrat e të vrarëve myslimanë e të krishterë nga ushtria greke dhe veçanërisht për kolegun e tij At. Stath Melanin nga Përmeti, që ushtria greke e vrau vetëm pse ishte shqiptar dhe kokën sipas urdhrit të kishës greke e çuan në Athinë.

Z. Kryeministër, do të kisha dëshirë që nga mërgimi i largët ku jetoj t’ju falënderoja për punë të mirë që po bëni ndaj popullit tonë, por kjo nuk ndodhi. Në këto rrethana duhet t’ju drejtohem institucioneve më të larta kushtetuese të shtetit shqiptar.

Edhe pse unë e di që Presidenti i Republikës të Shqipërisë aktualisht ka kompetenca të kufizuara kushtetuese, edhe pse e di që Parlamenti i Shqipërisë, fatkeqësisht është i kriminalizuar dhe seancat e kuvendit ka vite që janë kthyer në humor, po i shkruaj këto rreshta për të respektuar shtetin tim, për respekt të atyre shpirtrave që nuk prehen të qetë, por edhe për t’i bërë të ditura këto krime, ketë gjenocid që Ushtria Greke ka kryer ndaj të parëve tanë që edhe pse në jemi të pa kënaqur ndaj shtetit dhe qeverisë shqiptare, le të ngelen në kujtesën e mbarë popullit shqiptar, veçanërisht për gjeneratat që do të vinë dhe situatat ndërkombëtare që ndryshojnë aq shpejt.

I nderuar zoti President i Republikës së Shqipërisë, i nderuar zoti Kryetar i Kuvendit të Shqipërisë, pavarësisht se problemi për të cilën unë po shkruaj si ngjarje, është më i hershëm se ardhja Juaj në pushtet, ndaj nuk ju kërkoj juve ndonjë përgjegjësi për ketë heshtje, por për pozitën tuaj institucionale e kushtetuese që keni, unë kam të drejtë t’ju pyes: Përse ju heshtni ndaj shkeljeve flagrante të deklaratave të papërgjegjshme partiake, të paraqitura në emër të kombit që bëri ministri i Jashtëm i Shqipërisë z. D. Bushati në Athinë dhe kryeministri i Shqipërisë z. E. Rama në Kongresin e PDIUS-së.

Jeni edhe ju të pa ditur ose të pa vëmendshëm? Keni gabuar që nuk keni reaguar. Kush ia dha të drejtën Qeverisë shqiptare që t’ju falë grekëve, krimet e gjenocidit që ka bërë ushtria greke ndaj popullsisë së pafajshme civile shqiptare në vitet 1913-1914 dhe në vazhdim në Shqipërinë Juglindore? Ku e gjeti të drejtën qeveria shqiptare që të shkelë mbi gjakun e foshnjave të lindura e të pa lindur, pleqve e plakave, motrave dhe nënave tona shqiptare të masakruara, të djegur të gjallë, të vrarë në shtëpitë e tyre, në tokën tonë amtare? Të dhëmb shpirti kur mëson që nuk kanë as varre për t’i qarë dhe për të vendosur një tufë lule.

Para dy vjetësh në korrik të vitit 2014 në fshatin Panarit të Korçës, Shoqata Atdhetare Kulturore e Trevës së Vakëfeve Korçë, për herë të parë mbas një shekulli mundësoi përkujtimin e 100 vjetorit të Gjenocidit të ushtrisë greke e cila në korrik të vitit 1914 masakroi, vrau e dogji të gjallë 374 pleq, plaka, gra, djem vajza e fëmijë, mbi 100 panaritas të tjerë të dëbuar vdiqën nga uria dhe epidemia që i zuri gjatë rrugës për në ullishtat e Vlorës dhe fshatrat e tjerë, për rreth dhe mbi 200 familje të krishtere dhe myslimanë e lanë vendlindjen fshatin Panarit, duke shkuar në fshatra e qytete të tjera të Shqipërisë, por një pjese e madhe emigroi edhe jashtë shtetit.

Në ketë përkujtimore morën pjesë deputetë të Kuvendit Popullor të Republikës të Shqipërisë, Arta Dade e Piro Kapurani, Ministri i Bujqësisë të Republikës të Shqipërisë, djali i këtij fshati, Edmond Panariti, përfaqësues të pushtetit lokal, prefekti i Korçës Ardit Konomi, Kryetarja e Qarkut të Korçës Irena Nikaj, Kryetari Komunës Vithkuq Azis Panariti, etj., të cilët janë për t’u përgëzuar pasi ishte hera e parë që të masakruarve të kësaj zone ju “afroheshin” aq shumë pushtetarët shqiptarë.

Por nga filmimet e plota që dy kameramanët e ALBTVUSA-s, A.B. dhe R.H. që i bënë ceremonisë përkujtimore, të lartpërmendurit kanë folur privatisht, me dhimbje ashtu si ata e ndjenin dhe me qenë se kam rastin si bir i atij fshati unë i falënderoj.

Ajo që të bën përshtypje dhe tregon dyfytyrësinë e Shtetit Shqiptar, është fakti se nuk patëm një përshëndetje, fjalë ngushëllimi zyrtare në emër të shtetit dhe të Qeverisë Shqiptare gjë që e prisnin të gjithë të pranishmit. Nuk foli askush që pasardhësit e ekzekutorëve grekë të kërkojnë falje për ketë Gjenocid, nuk foli askush për detyrimet që i dalin shtetit shqiptar që të krijojë dosjen e këtij Gjenocidi dhe të shkruhet drejt e vërteta në ‘Historinë e Popullit Shqiptar’, si pjesë e kësaj historie.

Ju z. Kryeministër, para se të merrnit detyrën jeni shprehur në mediat shqiptare, se një nga arsyet që donit të uleshit në karrigen e Kryeministrit, ishte që të ngelesh në historinë e Shqipërisë, natyrisht për mirë. Por edhe në qoftë se bën keq me atë detyrë që ju keni do të ngeleni në histori.

Po ata të parët tanë njerëz të thjeshtë, bujk e blegtorë, zanatçinj e shtëpiakë, fëmije që kullosnin bagëtinë, që luanin rrugicave të fshatit e që greku i vrau, se kanë pasur fatin, mundësinë dhe komoditetin tuaj që të uleshin në një kolltuk si ai i juaji, ndaj unë ju pyes:

Si mendoni JU z. Kryeministër i Shqipërisë, për cilët duhet të shkruhet në Historinë e Popullit Shqiptar, më parë për 50.000 të vrarë barbarisht nga Gjenocidi grek në Shqipërinë Juglindore, apo për Kryeministrin Edi Rama, gjallë në kolltuk? Z. Rama, është koha ta hapni kapakun e poçes, tija hiqni petën lakrorit grek./ Memorie.al

• O  NANA  SHQIPTARE,

NUK  JENI  AQ  PAK  SA  MOS  ME  JU  KUJTUE !..

MBI  45.000  FUTA  T’ ZEZA  E  DEGERMIA   MBAS   VITIT 1944, MBULUEN  KOKAT  E  NANAVE  TONA.

JANË  ATO  FATZEZA  QË  DISHRUEN  ME  I  PASË  LOÇKAT  E  ZEMRES  S’ VET  N’ PREHEN  E, ME LOTET  E  VETA,  ME  UA  LA  PLAGET  E  TRUPIT, ATA  PLAGË  TË  DORËS  BARBARE  T’ ATIJ  TIRANI, QË  UA  KALOI   EDHE  XHULLIJVE  TË  KRISHTIT…

AH, O NANË, VETEM HANXHAR’ E HESHTA, PROVOI  AJO  ZEMER !..

Melbourne, 22 FrUER 2025.

Author: Fritz RADOVANI

Translated by Julian ÇEFA

MOTHER  ALBANIA  BE  STRONG !

OH  ALBANIAN  MOTHER,

YOU’RE NOT JUST A FEW, SO WE CANNOT REMEMBER YOU. IN 1944, OVER FORTY FIVE THOUSAND BLACK KERCHIEFS AND VEILS COVERED THE HEADS OF OUR MOTHERS. THEY ARE THOSE UNLUCKY MOTHERS WHO WISH TO HAVE THE DEAREST OF THEIR HEART IN THEIR LAPS, AND WITH THEIR TEARS TO WASH THE WOUNDS OF THERE BODY. THOSE WOUNDS FROM THE BARBARIAN HANDS OF THE TYRANT, WHOSE TORTURE PASSED THAT OF JESUS.

OH MOTHER, ONLY SPEARS AND SWORDS TRIED YOUR HEART.

Pikat e Promemories, kush ishte komandanti që firmosi

PROF.DR. ELMAS LECI/ Kjo më poshtë është letra sekrete, që Enver Hoxha i dërgoi J.B.Titos më 16 mars të vitit 1948, për bashkimin e Ushtrisë shqiptare me atë jugosllave:

“I dashur Marshall,

Shoku ynë gjeneral Kristo Themelko, së bashku me gjeneral Kupreshanin ardhën në Beograd për të biseduar me Shtatmadhorinë Jugosllave, çështjen e unifikimit… Mendimi ynë mbi këtë është ky: Në parim duhet të krijohet një Komandë Unike pse nuk mundet që në një front ku ndodhen dy ushtritë si tonat, të veprojnë kundra të njëjtit armik nën dy Komanda të veçanta. Për karakterin e kësaj Komande Unike, format, mënyrat e veprimit dhe momenti i shpalljes së saj, ne nuk jemi në gjendje t’i përcaktojmë si duhet. Por bashkëpunimi i Shtatmadhorisë suaj dhe delegatit tonë, si dhe sugjerimi Juaj, do të na ndihmojë neve për marrjen e një Vendimi të përbashkët definitiv mbi këtë problem”, Unifikimin”.129)

Letra e mësipërme është në përgjigje të kërkesës së J.B. Titos, i cili i kishte kërkuar Enver Hoxhës që për unifikimin e dy ushtrive të hartohej e të nënshkruhej një Promemorje bashkimi, e cila do të ishte “në interes të përforcimit të mbrojtjes të vendeve tona dhe të forcimit të ushtrisë së përbashkët”.

Para letrës së mësipërme të Enver Hoxhës për Mareshallin Tito, kemi ngjarjet e korrikut të vitit 1947 dhe të dhjetorit të po atij viti, ku u hodhën konturet e bashkimit të ushtrisë sonë me atë jugosllave. Për ato konture kishin ardhur në Shqipëri delegacione ushtarake jugosllave, ku në atë të korrikut 1947 binte në sy përbërja e nivelit të lartë sepse në krye të tij ishte gjenerali Koça Popoviç, Shef i Shtabit të Përgjithshëm i Ushtrisë jugosllave, gjenerali Vukmanoviç Tempo, (një emër i i njohur në Shqipëri që gjatë Luftës Antifashiste, për ndikimin që kishte pasur në ngjarjet politike në Shqipëri) Drejtor Politik i Ushtrisë jugosllave pas Çlirimit, gjenerali Rade Hamoviç Shef i Drejtorisë Operative etj. Edhe më parë në 23 deri më 27 dhjetor të vitit 1946 kishin ardhur në Shqipëri gjenerallejtnanti Rade Hamoviç Shefi i Drejtorisë Operative të Shtatmadhorisë jugosllave, që ishte edhe me delegacionin e korrikut.

Dokumenti apo Promemoria e Unifikimit të Ushtrisë kishte si pikë të parë pikërisht faktin se “duhet të kalohet sa më parë në njësimin (njësimi është e njëjta gjë me unifikimin apo bashkimin) e Ushtrisë shqiptare me Ushtrinë jugosllave dhe pikat e Promemories ishin që mes Ushtrive shqiptare dhe asaj jugosllave të bëhej:

1.Unifikimi i sistemit të mbrojtjes dhe forma e organizimit.

2.Unifikimi i armatimit dhe i furnizimit.

3.Unifikimi i metodës të stërvitjes së reparteve dhe i përgatitjes së shtabeve.

4.Unifikimi i normave të jetesës në Ushtri.

5.Unifikimi i sistemit të evidencave dhe i administratës.

6.Unifikimi i metodës së drejtimit të gjithë ushtrisë.

Përveç këtyre Promemoria, ka edhe shumë nënpika përgatitore deri në hyrjen në fuqi të Aktit përfundimtar të unifikimit. Hartuesit e Promemories i shihnin pikat e nënpikat e saj si rrugën e vetme, që do ta mundësonte unifikimin e të gjithë sistemit të punës në Ushtrinë shqiptare me Ushtrinë jugosllave. Në fakt, në një studim mbi këtë dokumentPromemorie theksohet edhe fakti se po në verën e vitit 1947 në Moskë, Enver Hoxha do kërkonte që instruktorë ushtarakë sovjetikë të vinin në Shqipëri.131) Kjo ishte “loja” dyfishe e Enver Hoxhës që e mbajti në pushtet, si masë ndaj asaj që jugosllavët nuk kishin shumë besim te ai. Këtë e kishte ndjerë mirë Enver Hoxha, ndaj përpiqej të bëhej sa më i besueshëm për jugosllavët duke sakrifikuar edhe Ushtrinë për qëndrimin e tij në pozitat e “njësh”-it.

Dokumenti apo Platforma – Promemorja, që u formulua në takimin jugosllavo – shqiptar përmban 18 pika, të cilat rezulton se Enver Hoxha i ka firmosur dhe pas kësaj delegacioni ushtarak jugosllav kërkoi takim me Enver Hoxhën, i cili nuk i kundërshtoi dhe i miratoi propozimet e tyre. Ndërsa për Mehmet Shehun, ish Shef i Shtabit të Përgjigjëm, në dokumentet e partisë është thënë se “pati lëkundje lidhur me Unifikimin”, por e vërteta është krejt e kundërta. Ai vetë e ka pohuar në mbledhjen e Byrosë Politike më 8 janar të vitit 1948 se “ nuk jam kundër bashkimit të Ushtrisë sonë me atë jugosllave. Unë kam punuar dhe punoj për këtë…”.132) Duket se edhe Mehmet Shehu Shef i Shtabit të Përgjithshëm në atë kohë, bënte lojë dyfishe, se ai ishte edhe pro rus dhe siç duket për çështje pushteti zbatonte dy vija. Këtë jugosllavët e kishin kuptuar dhe kur u bë zëvendësimi i Mehmet Shehut me Shef Shtabi Beqir Ballukun, duket sikur u “zhdukën” të gjitha pengesat e bashkimit të Ushtrisë. Këtë e përforcojnë edhe dokumentet që flasin për vizitën në Beograd të gjeneralëve Beqir Balluku, Kristo Themelko etj. ku u pranua madje edhe ardhja e Divizionit Jugosllav në Korçë. Në fakt, vetë Enver Hoxha i kishte miratuar të gjitha këto propozime, por më pas, kur u prish Stalini me Titon, i mohoi ato e nuk i zuri më në gojë, duke e mbushur gjithçka me propagandën anti Tito.

Nëse nuk do të kishte ndodhur prishja e madhe në vitin 1948 mes Stalinit e Titos, vetë Enver Hoxha dhe qeveria e tij komuniste e kohës, do të kishte ngelur peng i politikës vasale ndaj Jugosllavisë. Kjo pasi pothuajse të gjitha llojet e marrëdhënieve të vendosura me Jugosllavinë e pasluftës, kishin në bazë të tyre platformat njësuese e bashkuese, qoftë në sektorin ushtarak e atë ekonomik, ashtu edhe në jetën politike në vend.

Promemoria për bashkimin e Ushtrisë shqiptare me Ushtrinë jugosllave, jo fort e njohur për publikun e gjerë që i takon vitit 1947, gjendet ne Arkivin e Forcave të Armatosura të Shqipërisë, plot katër faqe material, ku shpalosen idetë se si do të veprohej deri te ky bashkim i ushtrisë tonë me atë jugosllave, që ishte një plan i vjetër që gjatë Luftës, ku J.B.Tito i kërkonte ose më mirë i diktonte Enver Hoxhës krijimin e Shtabit të Përbashkët Ballkanik. Për këtë ide u ndërmorën aso kohe shumë masa dhe në fakt ishin pararendëset e Federatës Ballkanike e rizgjuar edhe njëherë në kohën tonë. Këto ide lidheshin atëherë me “gllabërimin” e Shqipërisë, ku pjesë e atij plani ishte edhe bashkimi i Ushtrisë shqiptare me atë jugosllave. Për ta bërë fakt bashkimin, ka qenë fillimisht edhe dislokimi apo ardhja në zonën e Korçës i një Divizioni Jugosllav apo dy siç e gjejmë në disa dokumente, hap ky i ndërmarrë nga jugosllavët e që përbënte një rrezik të madh edhe për prishjen e balancave në Ballkan. Punë tjetër që Shqipërinë e ndihmoi Zoti nuk ndodhi as njëra as tjetra, as ajo që me firmën e tij Enveri e la pa mbrojtje Shqipërinë, as ajo e suprimimit të Ushtrisë tonë në atë jugosllave. Thamë se ndihmojë zoti Shqipërinë pasi u prish Stalinit me Titon për çështje rivaliteti, si rezultat shpëtoi edhe Shqipëria nga suprimimi i Ushtrisë firmosur nga Enveri dhe vetë Shqipëria që mos o zot do kishgte përfunduar pjesë e Jugosllavisë.

Autori: Drejtor Ekzekutiv Instituti i Sigurisë dhe Mbrojtjes

/Gazeta Panorama

Mbretëresha Geraldinë (1915 – 2002)

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 15 Shkurt 2025

“El Diario Palentino” ka botuar, të enjten e 22 nëntorit 1962, në faqen n°8, intervistën ekskluzive asokohe me mbretëreshën Geraldinë në Madrid, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:

Një studente e re e spanjishtes studion në Madrid : Mbretëresha e Shqipërisë

Burimi : El Diario Palentino, e enjte, 22 nëntor 1962, faqe n°8

“Unë kam zgjedhur Spanjën për mikpritjen dhe paqen e saj”

Geraldina e Shqipërisë ka në plan të bëhet biznesmene

Qyteti i “Puerta de Hierro” është lagjja autentike e banimit të Madridit. Vilat, rezidencat dhe shtëpitë janë të shpërndara në një zonë të ripyllëzuar me pisha dhe akacie. Lëndinat e mirëmbajtura dhe pishinat janë dekorimi i jashtëm i secilës prej rezidencave në këtë zonë të lakmueshme.

Vetëm makinat e modeleve më të fundit qarkullojnë përgjatë rrugëve të saj gjarpëruese. Në heshtje. Zhurmat janë pesëqind metra larg. Mund të thuhet, pa frikë nga ekzagjerimi, se vetëm në qytetin “Puerta de Hierro” dëgjohet cicërima e zogjve dhe hapat e atyre pak njerëzve që udhëtojnë në këmbë.

Prej shumë pak ditësh kjo lagje ka fqinjë, jeta më intime e të cilëve është transmetuar në vazhdimësi vitet e fundit nga shtypi i mbarë botës. Emrat e tyre: mbretërit e Shqipërisë, Geraldina dhe djali i saj Leka, i konsideruar si mbreti më i gjatë në botë: 2.04 metra.

Dy jetë paralele

Jeta e mbretëreshës Geraldinë shkon paralelisht me atë të një mbretëreshe tjetër : Joanës së Bullgarisë. Që të dyja mbretëruan mbi shtete të vogla në vitet më të vështira të kohës sonë : ato midis luftës së fundit botërore. Të dyja u detyruan të braktisin skeptret, kurorat dhe fronet përballë pushtimit kriminal komunist të shteteve të tyre. Të dyja të reja, të veja, merren me rehatinë e fëmijëve të tyre; Simoni, për mbretëreshën e Bullgarisë; Leka për mbretëreshën e Shqipërisë. Në paralelizmin e jetës së tyre ka eksode shqetësuese, vështirësi ekonomike e zhgënjime. Dhe sikur të mos mjaftonte kjo rastësi, Joana dhe Geraldina kanë zgjedhur vendlindjen tonë si vendbanimin e tyre të fundit.

Kjo është arsyeja që u prita për herë të parë dhe ekskluzivisht, në rezidencën e re të mbretërve të Shqipërisë. Është mesditë. Një diell përkëdhelës vjeshte madrilen vërshon kopshtin plot lule, mes të cilave mbizotërojnë krizantemat. Në verandë, mbretëresha Geraldinë lexon një biografi të Marie Antoinette. Në krah të saj është mbesa e saj, princesha bukuroshe Julia de Baghy.

Mbretëresha, e cila ka një reputacion si një grua elegante për shkak të thjeshtësisë së saj, ka veshur një fund të zi dhe një triko. Një gjerdan prej fildishi me tre fije përputhet me dy rrathë, të bërë gjithashtu prej fildishi. Në gishtin e unazës së dorës së djathtë, simboli shprehës i vejushërisë: dy unaza diamanti të vendosura në platin.

Vuajtjet e eksodit të saj të dhimbshëm nuk ia kanë pakësuar aspak bukurinë e saj, tashmë të qetë, as dritën e shndritshme të syve të saj blu.

Ende nuk kemi mbaruar marrjen e orendive, më tha ajo në një frëngjishte të saktë dhe muzikore.

Te dera, e parkuar, makina e saj. Në garazh, ajo e djalit të saj, Leka. Një bulldog është ulur në këmbët e tij dhe na shikon me dyshim.

Pasi kemi bërë xhiron me të në kopsht, të cilit ajo i kushton disa orë të ditës, kalojmë në katin përdhes, të mobiluar me shije dhe maturi; mobilje solide dhe me stil. Buqeta me lule, dhurata nga miqtë e saj në Madrid, mbushin sallonin. Në një cep, në një raft, një kornizë fotografie tregon disa imazhe të Zogut, bashkëshortit të saj. Përballë murit, një fotografi e madhe e Lekës, i veshur me uniformë.

Arsyet e zgjedhjes së Madridit

Gjatë jetës sonë profesionale, ne kemi pasur kënaqësinë të jemi pritur nga shumë monarkë. Disa në fron, dhe të tjerë të rrëzuar nga froni dhe në mërgim. Asnjë intervistë nuk na është ofruar kaq e thjeshtë dhe e përzemërt si kjo me Geraldinën e Shqipërisë.

Koloneli Hysen Selmani, adjutanti i Madhërisë së Tij Mbretit Leka, është i pranishëm në bisedën tonë, Princesha Julia de Baghy, e ulur në mënyrë familjare në krahun e divanit të zënë nga mbretëresha.

— Cila ishte arsyeja që zgjodhët Madridin për ta bërë vendbanimin tuaj të përhershëm ?

— Unë kam zgjedhur Spanjën, të cilën e kam njohur në dy udhëtime të mëparshme, e ftuar nga mbretëresha e Bullgarisë, sepse është një vend që e dua jashtëzakonisht për mikpritjen e tij, për të cilin ka disa shembuj, për fisnikërinë dhe mbi të gjitha për sistemi i tij politik, i cili garanton një paqe që na nevojitet në botë.

Buzëqeshja nuk zhduket për asnjë çast nga shprehja e qetë e Geraldinës. Askush nuk do të dyshonte se pas kësaj qetësie dhe këtij toni të vogël të përgjigjeve të saj fshihet një jetë plot hidhërime të të gjitha llojeve.

— A mund të na tregoni, Madhëri, cilat kanë qenë momentet më të hidhura të eksodit tuaj ?

— Të gjitha eksodet janë shumë të dhimbshme. Por i yni u përkeqësua nga vdekja e papritur e burrit tim (1961) dhe nga vështirësitë ekonomike që na rrethuan pasi u larguam me nxitim nga Shqipëria. Anglia, Egjipti dhe Franca ishin skenat e tragjedisë sonë ndër vite.

Arsyeja e jetës së saj : i biri

Por Geraldinës i mbeti ëndrra dhe arsyeja e jetës së saj : djali i saj Leka. Gjatë gjithë këtyre viteve që pasuan rrëzimin e saj nga froni, ajo u shndërrua në një nënë shembullore që jetoi vetëm e shqetësuar për Lekën.

— Çfarë ju ka shqetësuar më shumë : Leka princ apo Leka mbret ?

— Më interesonte vetëm edukimi (formimi) i tij për fatet e larta që një ditë mund t’i rezervojë jeta. Sepse, edhe nëse mund të duket naive, ne, si të gjithë ata që mbeten jashtë vendit të tyre kundër dëshirës së tyre, jetojmë vetëm me shpresën për t’u kthyer një ditë.

— Si është jeta e një mbretëreshe në mërgim ?

Geraldina buzëqesh. Dora e saj e djathtë përkëdhel me nostalgji unazën e dyfishtë të martesës në dorën e majtë.

— Shumë e vështirë. Më shumë se sa supozohej. Ne duhet të jetojmë në të njëjtat linja (standarte) si në kohët e lumtura të mbretërimit. Dhe gjithmonë plot shpresë sepse edhe pas kufijve të vulosur nga komunizmi është një popull që pret lirinë dhe kthimin e mbretit të tij.

Gazetat dhe revistat në mbarë botën transmetojnë vazhdimisht, pa ton dhe pa masë, problemet ekonomike të familjes mbretërore të Shqipërisë, të rënduara mbi të gjitha nga bllokimi i pasurisë nga qeveria italiane të bashkëshortit të saj, mbretit Zog.

— A do të donte Madhëria juaj ta sqaronte këtë problem për të shmangur interpretimet e rreme ?

— Është e vërtetë që kam pasur dhe kam probleme shumë të rënda financiare për shkak të këtij bllokimi të paligjshëm. Por tani për tani nuk mund të shpjegoj asgjë më shumë, pasi çështja është në duart e avokatëve të mi.

Së fundmi, një agjenci italiane përhapi lajmin se gjykatat italiane kishin vendosur përfundimisht kundër mbretëreshës, duke i mohuar asaj të drejtat për pasurinë e bashkëshortit të saj, mbretit Zog, të depozituar në Bankën Kombëtare të Shqipërisë dhe të tërhequr nga qeveria italiane.

— Nuk është e vërtetë, — u përgjigj mbretëresha. Ende nuk ka pasur ndonjë dështim në këtë drejtim.

Mbretëresha do të bëhet biznesmene

Siç më bën me dije, Madhëria e Saj, ajo dhe djali i saj kanë në plan të investojnë kapitalin e tyre në vendin tonë dhe t’i përkushtohen biznesit.

— Kohët kanë ndryshuar dhe të punosh sot është diçka që të fisnikëron.

Kur intervista po përfundonte, në sallon u shfaq mbreti Leka. Gjatësia e tij të  komplekson, por simpatia e tij të bën të harrosh gjithçka.

Ai pozoi me kënaqësi me nënën e tij dhe nuk e kishte problem të dilte në kopsht që të bënim disa foto me mbretëreshën.

— Do të doja që të bënit publike kënaqësinë tonë që mundëm të realizonim një dëshirë shumëvjeçare : të jetojmë në Spanjë, — më thotë monarku i ri. — Shpresoj që një ditë fati im të ndryshojë dhe të kthehem në vendlindje. Por nëse kjo nuk do të bëhet kurrë realitet, do të dëshiroja të jetoja gjithmonë në këtë tokë, të cilës bota e lirë i detyrohet kaq shumë.

Po bëhej vonë. Orari i mësimit të spanjishtes për mbretëreshën po afronte. Duhej t’u thonim lamtumirë. Mbretërit na shoqërojnë deri te porta e kopshtit dhe na thonë lamtumirë.

Mirë se vini në Spanjë !

“EUROPA PRESS”