Nga Veli Haklaj
 

-Ana e panjohur e betejave dhe përpjekjeve të Muharrem Bajrakatarit dhe forcave të tij, me repartet e Ministrisë së Brendshme, në vitet 1945-1946-

Memorie.al / Në fillim të marsit 1946, qeveria komuniste e Tiranës, shpalli falje dhe dërgoi njerëz për t’u marrë vesh me Muharrem Bajraktarin. Muharremi së bashku me Bajramin dhe pasues të tjerë, shkojnë në lagjen Domaj (Ujmisht) për t’u takue për këtë qëllim me Sadik Spahinë. Për këtë takim, kishin ndërmjetësue Murat Hani dhe Maliq Islami. Ndërsa ishin në marrëveshje me Sadikun, për takim erdhën Mus Istrefi dhe Isak Kasemi, në shtëpi të Murat Zejnelit, të dërguem nga Xhetan e Beshir Ndreu. Kanë bisedue me Muharremin, vetëm Musa e Isaku. Pas takimit, Muharremi u tha mbështetësve të tij, se i kishin propozue një dikaster në Tiranë dhe u kishte thanë se do mejtohem njâ një muej. Por ai nuk dëshironte me ba biseda serioze me anë të dibranëve, por vetëm me Sadik Spahinë. Atë ditë, si u ndanë me Musën e Isakun, dy orë pa dalë drita, një fuqi prej 600-700 vetash, forca qeveritare nga Kukësi, Bicajt, Lusna rrethoi vendin e takimit.

–Përpjekja e Trullës (Surroj), 8 mars 1945-

Muharrem Bajraktari me luftëtarët e tij, vetëm pesë minuta më parë patën dalë dhe drejtue për bjeshkë të Ujmishit, prej ku, mbasi i panë Forcat e Ndjekjes së regjimit komunist, kaluen për Surroj dhe Trullë, duke ecë ditë e natë. Kishte borë të madhe dhe kanë mbërrit një orë pa dalë drita. Një orë mbasi doli drita, erdhën kompania partizane. Ata kishin ardhë për të kontrollue për pushkë, ose për ndonjë të arratisur të veçantë. Forcat e Muharrem Bajraktarit, kanë qenë të vendosur në dy stane, në njërin Muharremi me shumicën, në tjetrin Bajrami me 7-8 vetë. Bajrami me të tijt, kanë qenë të gatshëm, kurse te Muharremi, vetëm Tahir Hajdari, Imer Myftari dhe Dem Nura, kanë qenë gati. Vetëm kur Forcat e Ndjekjes kanë ardhë te dera e stanit të Muharremit, i kanë dëgjue.

Partizanët nuk kishin ardhë në formacion luftimi dhe luftëtarët e Muharrem Bajraktarit, janë kapë në befasi. Zjarri është hapë përpara derës së Muharremit, në hyrjen e gardhit, njëkohësisht nga pararoja partizane dhe nga Tahir Hajdari, Dem Nurja dhe Imer Myftari. Pjesa tjetër e ushtrisë, ka shprazë një batare kundra stanit të Bajram Bajraktarit, të cilës i janë përgjigj dikush nga brenda, dikush kishte dalë. Në befasinë e pare, Bajram Bajraktari ka shti tri herë nga brenda stanit. Përpjekja ka zgjatë vetëm pesë minuta. Ndërsa pararoja partizane ishte shkëputë nga shokët e mbeti mbas stanit të Muharremit, në luftën me Tahirin, Demën dhe Imerin, të tjerët ikën lirisht në drejtim të Surrojt dhe shumë prej tyre (partizanëve) kërkuan të dorëzohen.

Në këto kushte, Muharrem Bajraktari ka urdhëruar pushimin e luftimit dhe ushtarët u larguan pa dam, nga ajo lëndinë shumë e rrezikshme. Por mbas stanit të Muharremit, punët ishin zhvillue ndryshe. Prej gjashtë partizanëve, Tahir Hajdari kishte vra tre e një plagosë; Imer Myftari, vret një vdekun dhe kishte shpëtue tjetrin, mbi të cilin ishte vërsul Tahiri, mbasi ai kishte dhanë shenja dorëzimi. Tahir Hajdari dhe Dem Nura, u plagosën lehtë, i pari në kofshë dhe i dyti në faqe. Njëkohësisht me përpjekjen e Trullës (Surroj), Tahir Hajdarit, i pushkatohej vëllai në Postën e Surrojt (për shërbim) dhe ai kishte dijeni mbi këtë. Megjithatë, Muharrem Bajraktari, u tërhoqi vërejtje bashkëluftëtarëve: “Deri sa të jem unë, do ta vë në plumb këdo që vret të dorëzuem, ose të plagosun. Ushtarët nuk kanë faj, janë nën disiplinë dhe unë luftoj burrërisht dhe jo poshtërsisht”!

Të dorëzuemit Muhin Hoxha (?) nga Remulli i Matit, Muharrem Bajraktari, i tha: “Ti more djalë i mir, po deshe shko tek shokët e tu, ose shko në shtëpi, ose rri me mue”. Mbasi ai kërkoj me ndejtë me Muharremin, menjëherë i dhanë armatimin. Pastaj janë largue në drejtim të Malziut (Shëmri), prej ku natën kanë kalue Drinin në Manëz, në kondita meteorologjike jashtëzakonisht të vështira: ujë shumë dhe shumë ftohtë.

Tek Muhamet Sula, ushtari i kapun kërkoi me shkue në shtëpi. I kanë dhënë dy veta me veti, pse nuk dinte vendin, por ai u ka ikë në rrugë. Sipas Bajram Bajraktarit, akti i faljes së ushtarit të Forcave të Ndjekjes, nuk ka qenë pendim për gabimin e parë, ose dëshirë për t’i shërbye pushtetit, por i përmenduni ishte bindë, mbi pamundësinë me qëndrue në male si të arratisurit. Ai kishte patur në dorë, një shërbim të paçmueshëm për pushtetin komunist: vrasjen e Muharremit, mbasi e kishin lënë roje, si të tjerët, natën, m’u mbi krye të tij.

Në përpjekjen e Trullës (Surroj) kanë qenë: Muharrem Bajraktari, Imer Myftari, Tahir Hajdari, Sef Xheladini, Bajram Bajraktari, Hamdi Bajraktari, Ibrahim Bajraktari, Sul Dogjan Skavica, Ali Xhelili, Islam Lami, Kadri Mata, Sul Dogjan Misini, Mus Mahmuti, Qazim Mahmuti, Bajram Tahir Dega, Ali Kazia, Rushit Kazia, Hakik Elmazi, Kamber Nuza, Hysen Mustafa, Kadri Mustafa, Rexhë Selmani, Mustaf Dauti, Mahmut Hyseni, Dem Nura, Zeqir Nura, Rushit Murati (?), gjithësejt 27 a 28 veta. Kurse nga forcat e ndjekjes të regjimit komunist kanë qenë 60-70 vetë.

Përpjekja në Domaj (Ujmisht), gusht 1945

Në korrik 1946, në Urën e Drinit, një bashkëluftëtar i Muharrem Bajraktarit, Hasan Sulejmani, që pa dijeni kishte ecë përpara, është ndesh në një pritë, e ka hetue dhe ka shti pesë here, në ta. Patrulla e fshehur e Forcave të Ndjekjes (Can Xhelili) ua mbathë këmbëve dhe mbas një gjysmë ore, bën një alarm fals me shprazje pushkësh e mitralozi. Ndërkohë, Muharrem Bajraktari me grupin e tij, kishin kalue Drinin në një tjetër vend. Në gusht 1946, vendosen në Domaj, Bajram Bajraktari me Sul Dogjan Skavicën. Bajrami ishte i sëmurë dhe për këtë ishte nda nga Muharremi, me të cilin ndonjëherë kishte edhe mosmarrëveshje.

Ditën e përpjekjes, një orë para sabahut, Bajram Bajraktarin dhe Sul Dogjan Skavicën, i fsheh në arën e Mehdi Baftjarit (Domaj) djali i tij, Adem Mehdiu, të cilin e kishin gjetë në Vreshta. Këtu janë fshehur kundër vullnetit të Bajramit dhe pa dijeni të familjarëve të tjerë. Njësi të Batalionit Special, nën komandën e Selim Bratit (afër 100 vetë), bëjnë një kontroll të imët në krejt lagjen Domaj e për rreth. Kur po u kthejshin për në katund nga Vreshtat, një patrullë (8 veta) u ndesh në Bajram Bajraktarin dhe Sul Dogjan Skavicën, në një largësi pesë metrash. I fundit prej tyre i shikon dhe u thërret; “Kush jeni?”.

Bajrami dhe Sula, kanë pasë mundësi me i vra dy-tre prej tyre fare kollaj, por nuk kanë qëlluar. Kanë ecë në drejtim të Reskut dhe partizanët i kanë gjuajt 50 – 60 herë, jo më larg se prej 20 metrash. Bajrami me Sulën, jo vetëm që nuk u janë përgjigj, por nuk e kanë ulë pushkën prej krahu fare dhe janë largue nëpër katund, me hapa më të ngadaltë se të rregulltit. Partizanët, që çuditërisht nuk ua panë drejtimin, kanë vazhdue ndjekjet dhe kontrollin në të katër anët (veç jo nga kishin shkue ata). Roja e Kepit Kala, nuk ka shti në ta, pse ishin me rroba ushtarake dhe ecja e tyre, nuk i denonconte aspak si të arratisun, me ndjekje pas.

Sul Dogjani u betue, që nuk do të ecte më me Bajram Bajraktarin, por ai i shpjegoi arsyet: 1) Nuk e ndiente luftën kundër partizanëve. 2) E konsideronte veten fajtorë, pse u fut në atë vend. 3) Detyra e organeve qeveritare ishte ndjekja, kaçaku duhet të ruhet. 4) Çdo dëm i shkaktuem nga Bajram Bajraktari, ishte pushkatimi i të zotit të shtëpisë, që nuk kishte dijeni fare. Sipas Bajram Bajraktarit, këto ishin arsye të mjaftueshme, para të cilave vdekja e Bajramit dhe e Sulës, ishin dâmi mâ i vogël.

Përpjekja e Limthit (Lusën), 10 mars 1946

Kur ka ndodhë përpjekja e Limthit (Lusën), grupi i luftëtarëve të Muharrem Bajraktarit, ka qenë në qendrën e Liman Peposhit dhe të Dostan Rexhepit. Vetëm një natë para kishin mbërrit dhe, siç duket, ai rrethim nuk ka qenë për ta, por për Dostanin, i cili ishte i sëmurë nga këmbët (ftoftë në Tetovë) dhe kishte një shok gjysmë të vdekur (Hazir Tajnovën, i cili u dorëzue tri ditë më pas). Kompania e Batalionit Special, nën komandën e toger Hasan Myftarit, ditën e parë kontrolloi vendin karshi, deri ku fillonte traku (që ishte tamam rrugë kerri). Ndoshta i impresionuem nga shenjat, se do të gjendeshin mâ tepër të arratisun se sa mendonte, Hasan Myftari, e shtyni rrethimin për nesër dhe lajmëroi Bicajt, që të zinin anën e Kolesjanit (Truiz).

Në përpjekje kanë qenë Muharrem Bajraktari, Bajram Bajraktari, Ibrahim Bajraktari, Sef Bajraktari, Hamdi Bajraktari, Esat Bajraktari, Dostan Rexhepi, Nexhet Hamzi, Elmaz Tosuni, Tosun Çiku, Liman Peposhi, Mehmet Labi, Avdi Rakipi, Imer Myftari, Tahir Hajdari, Dem Nura, Zeqir Nura dhe 18-19 të tjerë. Liman Peposhi, që vetë i treti ruajti trakun, lajmëroi ardhjen e fuqisë dhe grupi i Muharrem Bajraktarit, u orvatën të tërhiqeshim, por qe e pamundur nga shkaku i të sëmurit që e merrshin në shpinë. Partizanët iu hodhën në shpinë dhe filloi përpjekja. Pararoja e Muharrem Bajraktarit, e përbërë nga Bajram Bajraktari, Tosun Çiku (të dy u caktuen se nuk mujshim me ecë dhe mos t’i ndante lufta), Sef Xheladini (edhe ky sëmurë), Hamdi Bajraktari, Dem Nura dhe Zeqir Nura, nuk ka marrë pjesë në luftim. Aktivisht kanë marrë pjesë në këtë përpjekje,  Muharrem Bajraktari, Liman Peposhi, Elmaz Tosuni, Avdi Rakipi, Dostan Rexhepi, Tahir Hajdari dhe Imer Myftari.

Në këtë betejë është vra toger Hasan Myftari i forcave të ndjekjes. Liman Peposhi, Elmazi Tosuni, Avdi Rakipi, Mehmet Labi dhe dy të tjerë janë largue në drejtim të Ujmishit, duke marrë poteren mbas vedi dhe kanë fshehë Hazir Tajnovën. Pjesa tjetër e luftëtarëve të Muharrem Bajraktarit janë larguar në drejtim të Lerës Sorrave dhe të katundit Fshat. Në Lerë të Sorrave, kishin mundësi me u ndal e, me i dëmtue rëndë partizanët, por nuk dëshironte kush gjakderdhje. Në katundin Fshat, kanë marrë bukë me detyrim dhe këtë barrë, e mori përsipër Bajram Bajraktari, për arsye që mos të merrnim tek ndonjë i vobektë, pse nuk kishte për vedi dhe atyre nuk ua plotësonte nevojat.

Kanë marrë bukë tek Molla Jashari, Sheh Isufi, Ali Shehu, Vaid Shehu, Hafuz Dardhesi. Muharremi dhe Dostani, kanë marrë opinga te tregtari Hafuz Shtini dhe kanë qitë paret me ja pague, por ai s’ka pranue. Gjithsej janë marrë 15 bukë (50 kg.). Ndërsa u tërhiqeshin përtej Rekës, ja befi patrulla ndjekëse dhe filloi luftimi. Të gjithë grupi kishin dalë jashtë qitjes, vetëm Bajram Bjaraktari dhe Sef Bajraktari, kishin mbetë pas dhe kanë hëngër një breshëri plumbash. Kanë zënë pozicione dhe tri orë rresht, ka vazhdue luftimi vetëm me partizanët. Sefa ka qitë 50-60 herë. Në anën tjetër, pozicioni ishte i tillë, sa një njeri vetëm e mbante (lumi ishte në mes tyre). Në këtë përpjekje, një partizan është plagosë në Fshat, nga të shtënat e Sefës. Në mbrëmje, grupi i Muharrem Bajraktarit, është largue për Grame (Dibër). Kishin bukë, për më tepër se një javë.

Përpjekja e Përdhukaj, 1-2 prill 1946

Një njësi partizane (50 vetë) në kontrollim e sipër në malin e Vilës, erdhi e u ndesh në grupin e luftëtarëve të Muharrem Bajraktarit, ndërsa Muharremi dhe Osman Lita, synonin me goditë Kalanë e Dodës. Kanë qenë në përpjekje: Muharrem Bajraktari, Ibrahim Bajraktari, Bajram Bajraktari, Hamdi Bajraktari, Sef Bajraktari, Esat Bajraktari, Imer Myftari, Tahir Hajdari, Dem Nura, Zeqir Nura, Dostan Rexhepi, Neshet Hamzi, Xhemali Mërtini, Osman Lita, Taf Lita, Sali Lita, Vehab Lita, Zejnel Lita, Rrahim Lita, Rushit Lita, Jahe Lita, Shefqet Lita, Hysen Lita, Emri Lita dhe Ukë Lita. Ndër këta Rrahimi, Saliu, Vehabi, Shefqeti, Hyseni, ishin fare të pa provuem dhe me nga 10 fishekë.

Partizanët kanë sulmue mirë dhe duket se nuk kanë patur humbje. Sulmi kryesor i tyre, u organizue drejt pozicionit të Muharrem Bajraktarit. Nga luftëtarët e Muharrem Bajraktarit, u vranë Uk Lita dhe Rrahim Lita. Sipas Bajram Bajraktarit, Litajt kanë qenë duke i larë hesapet atë ditë, por i ka shpëtue qëndresa e fortë e Muharremit, Dostanit, Tahirit, Demës dhe Esatit. Vetëm Tafa, Emria, Rushiti dhe Uka, ishin të armatosur e të shkathët si duhet. Janë tërheqë në drejtim të Gjinetës Kalisit, me mbrojtje nga larg dhe prej këndej janë kthye natën për Grame. Janë takue natën rastësisht me Han Kotaren dhe ky e Litajt, kanë marrë ushqim shumë nga fshatarët e Grames.

Përpjekja në stanet e fshatit, 8-9 prill 1946

Në kthim prej Grame për Ujmisht Grupi i luftëtarëve të Muharrem Bajraktarit kanë hyrë në një stan të shkretë përmbi fshat, ku aksidentalisht erdhi një patrullë partizane (15 – 20 vetë). I patën para dhe u tërhoqën në drejtim të Kepit të Camit (kufi), por, mbasi partizanët qëlluan, u përgjigjën Sefa e Tahir Hajdari, shkurtimisht 20 shprazje nga të dy palët. Edhe këtu grupi i Muharrem Bajraktarit, po të donin, nga pozita krejtësisht të favorshme do t’i kishin vra partizanët keqas.

Ndërkohë, Dostani dhe Nesheti ishin nda dhe kishin mbetë familja e Muharrem Bajraktarit, plus Imer Myftari, Tahir Hajdari, Dem Nura dhe Zeqir Nura. Sefa ishte sëmurë dhe u nda atë natë kur u kthyen prej Çaje për në Lusën dhe Ujmisht. Sipas Bajram Bajraktarit, nga takimi me Litajt ka fillue me i ndjek belaja dhe faktori kryesor ishte mungesa e ushqimit (racionimi i bukës).

Përpjekja e Shpazës (Domaj), 16 prill 1946

Në betejën e Shpazës (Domaj), më 16 prill 1946, nga grupi i luftëtarëve të Muharrem Bajraktarit, kanë qenë: Muharrem Bajraktari, Bajram Bajraktari, Ibrahim Bajraktari, Hamdi Bajraktari, Esat Bajraktari, Imer Myftari, Tahir Hajdari, Dem e Zeqir Nura (9 veta). Tahir Hajdari, kishte lënë mitralozin tek M. I., e marrë një pushkë gjermane. Esati mbante “Mashinkë” gjermane dhe Bajrami një pushkë të prishun. Kanë qëndrue dy-tri ditë në Domaj dhe ushqim merrnin tek M.I. Megjithëse M. u tha: “Më duket se u kanë marrë vesh”, ata nuk mundën me u largue atë natë, sepse Muharremi ishte sëmurë (veç Bajramit i diftoi) dhe nuk kishin kohë me dalë nga periferia e Domaj (e rrethimit). D.m.th., për t’u shmangë nga përpjekja me partizanët, duhej me kalue Drinin (e pamundur), Limthin (larg), Dardhëzen e Bicajt (partizanët).

Siç e kishin kuptue, informatën e kishte dhënë M.S. (hakmarrje për nëntogerin e milicis G.), i cili e dinte se edhe Sefa, ishte me ta. Nga se nuk kishte mal, vajza e tij i kishte pa rastësisht, tuj kërkue një lopë. Bajrami kishte ngulë këmbë që të largoheshin, por Imeri garantoi, që nuk i kishte pa. M.I., ishte takue me dajën e tij Z.S., në Bicaj, dhe, mbasi ka kuptue se ai e dinte, ja ka vërtetue tamam, tuj tregue sa ishin dhe armatimin. Pastaj, nga frika se mos shpëtonte ndonjë, i ka thënë Muharrem Bajraktarit: “Bicajt e dinë, por nuk është asnjë ushtar aty, s’mendoj të vijnë nesër, tash është punë për juve”. Besnikëri e dyanshme, e rafinueme.

Kështu e mejtonte dekonspirimin, grupi i Muharrem Bajraktarit, o s’paku Bajrami, se Muharremi besonte në M. Për këtë, Bajram Bajraktari shprehet: “Betohem që, për djemtë që janë vra aty, në kërkënd nuk jam i dëshpëruem, përveç M. (ishalla nuk ashtë). Fuqitë partizane, kanë qenë astronomike për numrin tonë, thonë 800 – 900, por jo ma pakë se 500 vetë”. Kur kanë ardhë forcat partizane, grupi i luftëtarëve të Muharrem Bajraktarit, ka qenë në kodër mes Shpazës e Domaj. Solucioni ma llogjik, ishte pozicioni (Hurdha e Alisë), ku mund të luftonin edhe dy vetë me një mijë, por Imer Myftari i ngriti për Shpazë, ku ishte i vetmi zabel me gjeth të ri. Muharremi, kur janë nisë poshtë, u thotë: “Djem, kurrë nuk kemi qenë në pozitë ma të vështirë. S’na mbetet tjetër, veç me e shitë lëkurën shtrenjtë. Nëse vetëm një nga ne del nga ky rrethim, k’to njësi ushtarake, nuk e meritojnë një emën të tillë”.

Sa kanë fillue me ra në drejtim të Drinit, roja ka shti edhe shpërthej luftimi. Bajramin e goditi një plumb në krahun e majtë, pa e shprazë akoma pushkën. Nuk u tregon shokëve, por mbeti praktikisht jashtë luftimit dhe pushkën e tij me gjithë fyshektore, e mori Dem Nura, të cilit i ishte prishur mitralozi sa filloi përpjekja. Prej orës 12 të mesditës, deri në orën 8 të mbrëmjes, është luftue pa ndërprerje. Grupi i Muharrem Bajraktarit ishin në dy pozicione: 1) Imer Miftari, Hamdi Bajraktari, Zeqir Nura, Tahir Hajdari, Ibrahim Bajraktari në disa kepa (krahu i Gabricës). 2) Muharrem Bajraktari, Dem Nura, Esat Bajraktari në fund të arës (krahu i Ujmishit). Largësia në mes dy grupeve ishte 200 metra.

Bajram Bajraktari është mundue të mbaj ndërlidhjen, por e pamundur (nuk u ndigjonte zani as pesë metra nga zhurma e armëve). Kur asht bë aksham, me përjashtim të plagës së Bajramit, nuk ka pasë tjetër dam nga ana e grupit të Muharremit. Grupi i Muharremit, me prijës Bajramin, kanë dalë dy orë mbas akshamit në drejtim të Gabricës. Shkuen në vend të shokëve (grupi i Imer Myftarit) dhe, mbasi nuk i gjetën, pandehen se kishin dalë prej rrethimit. Faktikisht ata nuk kishin ditë shtegun, me ardhë tek grupi i Muharremit dhe aty ishin kryqëzue. Në fund, kishin sulmue drejt pozicionin partizan të Gabricës dhe prej këtij sulmi, ka dalë vetëm Tahiri (tregimi i tij).

Vetëm mbas 5-6 ditëve, ata morën vesh vrasjen e shokëve.

Prej luftëtarëve të Muharrem Bajraktarit ishin vra: Imer Myftari, në vend; Zeqir Nura, pushkatue rrugës Gabricë – Bicaj; Hamdi Bajraktari, plagosë e vdekë në Bicaj; Ibrahim Bajraktari, humbë pa shej, por sigurisht i vdekur, përndryshe do ta kishin gjetë, dhe është hedhë në Dri, përndryshe do ta kishin hetue se ku ka vdekë. Kur filloi luftimi, Hamdiu kishte thënë: “Edhe në u plagossha, do t’i bije Drinit baftua”. (Hamdi e Ibrahim Bajraktari ishin djemtë e Muharrem Bajraktarit – V.H.). Nuk dihen humbjet e partizanëve, për pos Nuhi Bislim Matës dhe djalit të Ismail Gjutës (daj babe, i familjes së Bajraktarëve), por kapiten Beqir Ndou, i kishte thënë Bajram Bajraktarit se ishin vra shumë.

Sipas Bajram Bajraktarit, ata i kishin pësue këto humbje, vetëm për një gabim trashanik: a) Pse nuk u nda Bajrami nga Muharremi. b) Sigurisht Bajrami, i kishte qitë shokët pa dam fare dhe Muharremi të tjerët. Vetëm Bajrami dhe Muharemi, e dinim mirë vendin. Gabimet nga ana e partizanëve, sipas Bajram Bajraktarit:

1) Mungesë e plotë taktike ushtarake nga komandanti i fuqisë, si dhe mungesë guximi. 2) Sabotim (me dashje o padashje), i elementëve civilë, që dinin fare mirë pozitat strategjike për pozicione. P.sh. ana e Ujmishit (Ali Selmani), në Kalin e Shpazës e në Dri, vendin pa zanë; ndërsa nga anan e Gabricës, lan bosh bash kodrën, në mes Gabricës e Shpazës, ku kanë kalue grupi i Muharremit. 3) Një farë mungese agresiviteti, nga ana e elementit ushtarë, me harxhime të kota municioni, pa pa kend.
4) Vetëm një sulm vendimtar, do t’i kishte asgjësue luftëtarët e Muharrem Bajraktarit, me humbjet e njëjta nga ana e fuqive në rrethim.

Përpjekja e Lojmes, 16-17 qershor 1946

Në Lojme, grupi i luftëtarëve të Muharrem Bajraktarit ka qëndruar tre-katër ditë. Janë furnizue nga Beqir Tafa edhe kanë pasë dijeni për vendndodhjen e tyre, Men Ismeni (?) dhe një i lojmjan tjetër, Ramadan Bidini nga Brekia, Iliaz Haxhia dhe Mal Brahimi nga Topojani. Me ta ka qenë dhe një i prizrenas, të cilin e kanë gjetë aty në sabah, kur Bajrami shkoi me marrë bukë në Lojme, te Beqiri. Atë e kishte pru Iliaz Haxhija. Sidoqoftë, siç u mor vesh më vonë, ai kishte qenë i dërguem nga Prizreni, me tjetër program. Në Lojme kanë qenë: Muharrem Bajraktari, Bajram Bajraktari, Sef Bajraktari, Esat Bajraktari, Dostan Rexhepi, Neshet Hamzi, Avdi Rakipi, Tosum Çiku, Elmaz Tosumi. Sipas Bajram Bajraktarit, sulmi i Forcave të Ndjekjes, ka qenë i përsosun për ekzekutim dhe guxim. Bajrami ka qenë në gjumë, 5 metra larg pushkës; Muharremi tuj shetit, 20 metra larg pushkës; Avdi Rakipi, 100 metra larg pushkës; Elmaz Tosuni, 20 metra larg, por me nagantë. D.m.th. vetëm Dostani, Sefa, Esati, Nesheti (në gjumë) i kanë pasur armët me veti. Si është kryer përpjekja e Lojmes:

1) Një reshter ka ardhë dhe e ka shprazë “Mashinkën” në derë të kolibes së Dostanit e Sefës dhe është kthye, pse nuk pat kohë me e mbushë. Është kap fyt a fyt me Neshet Hamzin, që ishte ngritë jerm prej gjumi.

2) Kapiten Shukri Meka, ka sulmue drejt në Muharremin, por i është hedhë përpara Elmaz Tosumi dhe Esati. Elmazi e ka vra kapitenin (të cilit duket se nuk i ndezi “Mashinka”) me revole gjoks në gjoks. Esati ka plagosë një ushtarë.

3) Kur Bajrami ka kërcye në drejtim të pushkës, e ka goditë një plumb pushke dhe shtatë pjesë bombe në kokë (ma keq pjesët e bombës, se plumbi), por jo rand fort. Bajramin e ka mbulue gjaku dhe nuk ka shti fare. Armën ia kishte dhanë Esati.

4) Tosum Çiku dhe Sefa, kanë mbetë në vend në zjarrin e parë.

5) Elmazi ka ra i plagosun dy herë pranë Bajramit dhe nuk iu përgjigjë, kur ai e thirri.

Bajrami e pandeh të vdekun, kurse atij i kishte pas ra të fikët dhe ma vonë ka luftue i vetëm gjysmë ore. Ndërkohë luftëtarët e tjerë, ishin largue.

6) Dostan Rexhepin e ka vra një ushtar, me një të shtime, 200 metra sipër kolibes. Dostani përpara ia lëshoj, po nuk e mori plumbi. Ushtarin nuk e panë ma.

7) Avdi Rakipi, ishte plagosë me disa pjesë bombe nën kërthizë dhe s’ka mujtë me arritë tek pjesa tjetër e grupit, i kanë mbetë dy pushkë dhe dylbitë. 8) Muharremi, kur ka kërcye e ja ka ngjitë armës, e ka krue diçka në brinjë. Nuk kanë mund me kuptue nëse plumb apo kungj druni (kishte 5 kungja aty t’u pushka, në lisin afër shtratit, dhe në ma të sipërmin armën). Nuk e ka mjekue fare, as nuk u kuptonte. Vetëm Esati dhe Nesheti, kanë shpëtue paq këtë rradhë dhe ai i prizrenasi, i cili ishte pa pushkë.

Në përfundim: Kapiten Shukri Meka dhe një ushtar, janë vrarë nga ana e Batalionit Autonom. Kurse nga grupi i luftëtarëve të Muharrem Bajraktarit, Dostan Rexhepi, Sef Bajraktari, Elmaz Tosumi, Tosum Çiku të vdekur; Bajram Bajraktari, Avdi Rakipi dhe Muharrem Bajraktari, kush më shumë, kush më pak të plagosur. Sipas Bajram Bajraktarit, kur i janë vra djemtë (Ibrahimi dhe Hamdiu) në Shpazë, Muharrem Bajraktari, nuk ka dhanë as ma të voglën shenjë demoralizimi. Kurse kur ka humbë Dostanin e Sefën, nuk e ka përmbajtë dëshpërimin, por kjo se ka ndalue të thotë: “Bravo i qoftë këtij oficeri (kapiten Sh. Meka), kjo është vdekje me nder, në kryemjen e detyrës me përsosuni”. Memorie.al