Cecilia Sala, gazetarja italiane e arrestuar në Iran më 19 dhjetor, mundi të bënte tri telefonata të mërkurën: nënës, babait dhe partnerit të saj. “Nxitoni”, ishte apeli i saj.

VOAL- Sala foli me familjen e saj për kushtet e saj të tmerrshme të paraburgimit: reporterja – siç raportohet nga Corriere della Sera – është e mbyllur në një qeli të vogël në Evin, burgu i Teheranit, ajo nuk ka dyshek dhe fle në dysheme, në të ftohtë, me dy batanie. I janë konfiskuar syzet. Ajo ndodhet në izolim të plotë dhe nuk ka parë njeri që nga 27 dhjetori, ditën kur u takua me ambasadoren italiane. Ajo nuk i sheh as rojet, sepse ata ia kalojnë ushqimin – shumë hurma – nga një çarje e derës.

Prindërit, të cilët kanë mundur të flasin me vajzën e tyre pas ditësh izolimi, thonë se ajo është shumë e lodhur dhe se shpesh herë gjatë telefonatës përsëriste: “Duhet bërë shumë shpejt”.

Gazetarja, ndryshe nga sa është thënë nga autoritetet iraniane, nuk ka marrë as pakon (me nevoja elementare, cigare dhe maskë për t’u mbrojtur nga drita neoni që është ndezur në qeli 24 orë në ditë) e cila i është dërguar nga qeveria italiane. Cecilia Sala i bëhet i njëjti trajtim si të burgosurve politikë që grumbullojnë qelitë e burgut që është kthyer në simbolin e represionit të Republikës Islamike.

Të mërkurën, ambasadorja në Teheran i dorëzoi një kërkesë zyrtare qeverisë iraniane në të cilën Italia kërkon “lirimin e menjëhershëm” të Cecilia Sala. Shënimi përmban gjithashtu një kërkesë të prerë dhe të përsëritur për qartësi mbi kushtet e paraburgimit, mbi mundësinë e sigurimit të sendeve komode dhe garancinë që ato të dorëzohen realisht. Dhe të enjten ministri i Jashtëm italian, Antonio Tajani, njoftoi në Twitter se kishte thirrur ambasadoren iraniane në Romë: “Qeveria, që nga dita e parë e arrestimit të saj, po punon pandërprerë për ta sjellë në shtëpi”.

Ndërkohë, edhe Përfaqësuesja e Lartë për Politikën e Jashtme të BE-së, Kaja Kallas, bëri thirrje për “lirimin e menjëhershëm të reporteres italiane”. “Askush – nënvizoi Kallas – nuk duhet të ndalohet për të bërë punën e tij: gazetaria nuk është krim. Çdo gazetar duhet të ketë lirinë për të raportuar pa frikë nga arrestimi apo persekutimi. Ndërsa bota po përballet me krizën, roli i gazetarisë është më thelbësor se kurrë,” shtoi ajo. RSI

Parashikimet për vitin 2025 varen nga fusha që analizohet, teknologjia, ekonomia, ndryshimet klimatike, politika apo shoqëria. Fenomenet globale të pritshme për vitin 2025 lidhen me trende të mëdha që po zhvillohen prej vitesh dhe që kanë ndikim të gjerë. Ja disa trende dhe parashikime të përgjithshme të bazuara në të dhënat dhe zhvillimet më të fundit që pritet të ndodhin në vitin që sapo ka trokitur.

1. Kriza klimatike dhe ndikimet në planet

Ndryshimet klimatike janë një prej sfidave më kritike. Në vitin 2025, efektet pritet të jenë më të dukshme:

Temperaturat ekstreme: Temperaturat mesatare globale do të rriten, duke shkaktuar zjarre pyjore më të mëdha dhe thatësira të gjata, si dhe reshje të paparashikueshme në shumë rajone.

Rritja e nivelit të deteve: Vendet bregdetare dhe ishujt mund të përballen me përmbytje më të shpeshta dhe më të rënda. Qytetet si Jakarta, Bangkok dhe Majami janë veçanërisht në rrezik.

Migrimi klimatik: Miliona njerëz mund të detyrohen të lëvizin për shkak të ndryshimeve klimatike, duke krijuar kriza humanitare dhe konflikte për burimet.

Disa prej sfidave në këtë drejtim mbetet iniciativa të tilla si: teknologji të gjelbra, kapja dhe ruajtja e karbonit; investime në energji të rinovueshme, si diellore dhe eolike, për të ulur varësinë nga karburantet fosile; si edhe marrëveshje ndërkombëtare për reduktimin e emetimeve të gazeve serë.

2. Teknologjia dhe revolucioni digjital

Përparimet teknologjike pritet të transformojnë jetën e përditshme:

Përhapja e AI: Inteligjenca Artificiale mund të përdoret për zgjidhjen e problemeve komplekse, nga parashikimi i katastrofave natyrore deri te diagnostikimi i sëmundjeve të rralla. Megjithatë, ka rreziqe të lidhura me sigurinë kibernetike dhe privatësinë.

Automatizimi i punës: Në shumë sektorë, si prodhimi dhe logjistika, robotët dhe makineritë inteligjente do të zëvendësojnë punën manuale. Kjo mund të rritë produktivitetin, por njëkohësisht edhe papunësinë në shumë sektorë të industrive më të mëdha në të gjithë botën.

Hapësira dhe eksplorimi ndërplanetar: Deri në vitin 2025, misionet për kthimin e mostrave nga Marsi ose për ndërtimin e bazave në Hënë mund të jenë afër realizimit. Pritet rritje e turizmit hapësinor për individë të pasur.

Çfarë pritet të ndodhë në vitin 2025, dukuritë

3. Krizat shëndetësore dhe pandemitë e mundshme

Pas mësimeve të nxjerra nga pandemia COVID-19, në vitin 2025, monitorimi i sëmundjeve do të përmirësohet, duke përdorur AI dhe rrjete globale për parashikimin dhe menaxhimin e pandemive.

Pritet që këtë vit të ketë vaksina të reja dhe terapi gjenetike. Teknologjitë si mRNA do të përdoren për trajtimin e sëmundjeve si kanceri dhe HIV.

4. Konfliktet gjeopolitike dhe riorganizimi global

Rivalitetet ndërmjet fuqive të mëdha: SHBA, Kina dhe Rusia mund të kenë tensione për kontrollin e resurseve, teknologjive dhe tregjeve globale.

Luftërat hibride: Konfliktet do të përfshijnë jo vetëm forca ushtarake, por edhe sulme kibernetike dhe dezinformim masiv.

Lufta për burime natyrore: Kriza për ujë të pijshëm dhe minerale të rralla do të shkaktojë tensione midis vendeve.

5. Shoqëria dhe dinamikat sociale

Migrimi masiv: Për shkak të ndryshimeve klimatike, luftërave dhe krizave ekonomike, shumë njerëz do të zhvendosen drejt vendeve më të zhvilluara.

Barazia gjinore dhe drejtësia sociale: Lëvizjet për të drejtat e njeriut do të bëhen më të fuqishme, të ndihmuara nga platformat digjitale.

Ndryshimi në stilin e jetës: Teknologjia do të dominojë çdo aspekt të jetës, nga puna në distancë deri te arsimi online dhe automatizimi i jetës së përditshme.

6. Ekonomia botërore dhe e ardhmja financiare

Kriptovalutat dhe decentralizimi: Blockchain mund të ndryshojë mënyrën se si bëjmë tregti dhe si menaxhojmë financat. Monedha digjitale mund të bëhet më e zakonshme.

Ekonomia e gjelbër: Investimet në teknologji dhe projekte të qëndrueshme do të ndihmojnë në krijimin e vendeve të punës dhe përmirësimin e mjedisit. bw

I shoqëruar nga 36 kardinalë, 22 peshkopë, 40 priftërinj dhe mijëra vizitorë në Bazilikën e Shën Pjetrit, Papa Françesku u lut në mbrëmjen pak para ardhjes së vitit 2025.

Një javë pasi hapi zyrtarisht Vitin e Shenjtë 2025 në prag të Krishtlindjeve, kur hapi Portën e Shenjtë në Bazilikën e Shën Pjetrit, Papa Françesku falënderoi ata që punuan për përgatitjen e projektit dhe u lut që ai të ishte një vit paqeje, drejtësie dhe vëllazërie.

 “Në këtë moment duam të falënderojmë Zotin që na lejoi të punojmë, të punojmë kaq shumë dhe veçanërisht që na lejoi ta bëjmë me këtë ndjenjë të madhe, me këtë horizont të gjerë që është vëllazëria shpresë”, tha ai gjatë një lutje mbrëmjeje në bazilikën e Shën Pjetrit disa orë para ardhjes së vitit 2025.

Megjithëse Roma e kaloi pjesën më të madhe të vitit 2024 e mbuluar me skela, Papa Françesku tha se “është mirë të mendosh se qyteti ynë muajt e fundit është bërë një kantier ndërtimi për këtë qëllim, me këtë kuptim më të madh: të përgatitemi për të mirëpritur burra dhe gra nga të gjitha anët botës, katolikë dhe të krishterë, besimtarë të të gjitha feve, kërkues të së vërtetës, lirisë, drejtësisë dhe paqes, të gjithë adhuruesit e shpresë dhe vëllazëri”.

Duke lënë mënjanë tekstin që kishte përgatitur, Papa Françesku falënderoi veçanërisht punëtorët, përpjekjet e të cilëve bënë të mundur përgatitjet e jubileut, si dhe kryetarin e bashkisë së Romës, Roberto Gualtieri, i cili u ul në rreshtin e parë të kishës.

Në predikimin e tij gjatë lutjes, Papa tha se kërkimi për vëllazërinë njerëzore nuk është thjesht një “slog retorik”, por i ka rrënjët në personin e Jezu Krishtit.

“Shpresa e një bote vëllazërore nuk është një ideologji, as një sistem ekonomik, as përparim teknologjik, jo,” tha ai. “Ajo është shpresa e një bote vëllazërore, Biri i mishëruar i dërguar nga Ati, që të bëhemi të gjithë ata që jemi, pra bij të Atit që është në qiej dhe si rrjedhim vëllezër e motra mes tyre.” Panorama

Plot 25 vjet më parë Vladimir Putin mori pushtetin – por pavarësisht sundimit të tij tiranik, regjimi i tij i brishtë qëndron gjithmonë vetëm një hap nga kolapsi, thuhet në një shkrim të The Sun.

Tirani gjakatar mund të shkojë në rrugën e diktatorit të tij të rrëzuar sirian, Bashar al-Assad, nëse ai nuk është në gjendje të fitojë luftën në Ukrainë dhe të vazhdojë të zgjerojë tentakulat e zhytura në gjak të regjimit të tij jashtë vendit.

Në natën e Vitit të Ri 25 vjet më parë Putin u bë president dhe që atëherë ka qeverisur me një dorë të hekurt.

Ish agjenti i KGB-së – atëherë 47 vjeç, tani 72 – mori pushtetin nga Boris Yeltsin.

Pavarësisht se fillimisht u përpoq të ndërtonte ura me Perëndimin, ai vazhdoi ta vendoste Rusinë në një ingranazh mbrapsht.

Gjatë çerek shekullit të ardhshëm, ai e ktheu botën përsëri në një baltë mosbesimi dhe e vendosi në prag të luftës, ashtu si ditët më të errëta të Luftës së Ftohtë, shkruan The Sun.

Ai i ka mbijetuar një tentative për grusht shteti, protesta në shkallë të gjerë, vrau pa mëshirë armiqtë e tij, pushtoi fqinjët e tij dhe nisi luftën më të madhe në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Por besohet se megjithë kontrollin e tij të hekurt – perandoria e Putinit është ende e ndërtuar mbi themele rëre dhe mund t’i rrëshqasë.

Paranoja e madhe e Putinit në themelin e shumë gjërave që ai bën është frika e tij e thellë për t’u rrëzuar, zvarritur nëpër rrugë dhe vrarë – njësoj si diktatori Gaddaf .

Do të jetë një frikë e rindezur, pasi ai nuk kishte zgjidhje tjetër veçse t’i ofronte strehim diktatorit Assad – i cili u dëbua nga Siria në një revolucion të rrufeshëm.

Me njoftimin e dorëheqjes, paraardhësi i Putinit, Yeltsin, tha: “Unë po largohem. Kam bërë gjithçka që munda”.

Yeltsin i tha Putinit të “kujdeset” për Rusinë.

Në përgjigje, Putin iu drejtua Rusisë për herë të parë duke u zotuar se do të ruajë liritë e vendit.

Ai tha: “Liria e fjalës, liria e ndërgjegjes, liria e medias dhe e drejta e pronës, këto parime themelore të një shoqërie të qytetëruar do të mbrohen nga shteti”.

Por Putini ka shtypur sistematikisht liritë e popullit rus, ndërsa ka kërkuar të mbajë veten në pushtet.

Putin ka qenë aq i suksesshëm sa ka parë tetë kryeministra britanikë dhe pesë presidentë amerikanë në detyrë.

Sovraniteti i Rusisë, forca e saj, ka qenë misioni kryesor i Putinit në pushtet.

Kur Putin flet tani ai është plot inat dhe zemërim dhe pretendon se Rusia është gënjyer dhe mosrespektuar nga Perëndimi.

Përveçse të qëndrojë në krye dhe të pasurohet, lideri dinak ka kërkuar të zgjerojë kufijtë për të rikthyer Rusinë si një fuqi të madhe.

Ai është akuzuar se është më shumë si një bos mafioz sesa një president.

PANORAMA

VOAL- Njëmbëdhjetë ditë pas arrestimit, i cili u bë më 19 dhjetor, Irani konfirmoi zyrtarisht të hënën se Cecilia Sala ndodhet në një burg në vend (është Evin, red.). Këtë e ka bërë të ditur agjencia shtetërore IRNA, duke cituar një deklaratë të Departamentit të Përgjithshëm të Mediave të Huaja të Ministrisë së Kulturës dhe Orientimit Islamik. Akuza ndaj gazetarit italian është shumë gjenerike: “ka shkelur ligjet e Republikës Islamike të Iranit”. Duhet theksuar se hetimet janë ende në vazhdim.

Ambasadorja italiane në Teheran Paola Amadei u takua të dielën me zëvendësministren e Punëve të Jashtme, një takim ballë për ballë, përmbajtja e të cilit pak u zbulua dhe u përkufizua si “ndërlidhëse”.

Edhe nëse nuk konfirmohet zyrtarisht, lidhja me arrestimin në Malpensa më 16 dhjetor me kërkesë të Shteteve të Bashkuara të Mohammed Abedini Najafabadi, 38-vjeçari iranian me banim në Zvicër, i cili përmes një kompanie kuti letrash në EPFL në Lozanë, thuhet se ka kontribuar në ardhjen e teknologjisë iraniane të përdorur nga Pasdaran për dronët e tyre, kështu që do të kishte shkelur sanksionet e vendosura nga Uashingtoni. Gjatë fundjavës, Departamenti Amerikan i Shtetit deklaroi shprehimisht se ndalimi i Cecilia Sala do të ishte një hakmarrje iraniane për atë të Abedinit.

Ndaj loja luhet jo vetëm në aksin mes Romës dhe Teheranit, por nëse fatet e Sala dhe Abedinit lidhen edhe në atë mes Romës dhe Uashingtonit, i cili tashmë ka kërkuar ekstradimin e 38-vjeçarit. Megjithatë, drejtësisë italiane mund t’i duhen disa muaj për të marrë një vendim përfundimtar.

Ndërkohë, avokati i Abedinit, Alfredo De Francesco, ka bërë të ditur kërkesë për të kërkuar arrest shtëpiak për klientin e tij.RSI

VOAL- “Sistemet e luftës elektronike e nxorën avionin tonë jashtë kontrollit” dhe sërish “bishti u dëmtua nga zjarri që vinte nga toka”: këto janë fjalët e presidentit të Azerbajxhanit, Ilham Aliyev, i cili sot, të dielën, në një intervistë në televizionin publik tha. zbuloi disa detaje në lidhje me Aeroplanin Embraer 190 të Azerbajxhanit, i cili u rrëzua të mërkurën në Kazakistan pasi tentoi të ulej në aeroportin e Groznit (Çeçeni, Federata Ruse). 38 persona humbën jetën në aksident.

“Sigurisht që versioni përfundimtar do të jetë i qartë pas ekzaminimit të kutive të zeza. Megjithatë, edhe teoritë fillestare janë mjaft të arsyeshme dhe të bazuara në fakte. Faktet janë se avioni civil i Azerbajxhanit u dëmtua nga jashtë mbi territorin rus, pranë qytetit të Grozny, dhe pothuajse humbi kontrollin. Ne gjithashtu e dimë se sistemet e luftës elektronike e kanë nxjerrë avionin tonë jashtë kontrollit. Ky ishte goditja e parë në aeroplan. Në të njëjtën kohë, për shkak të zjarrit që vinte nga toka, edhe bishti i avionit u dëmtua rëndë”, tha kreu i shtetit, sipas transkriptit të siguruar nga APA, agjencia e lajmeve e qeverisë së Azerbajxhanit.

“Rusia donte ta mbulonte çështjen”

“Fakti që trupi i avionit është plot me vrima tregon se teoria e aeroplanit që godet një tufë zogjsh, e cila është paraqitur nga dikush, është krejtësisht jashtë axhendës,” shtoi Aliyev. “Për fat të keq, megjithatë, disa qarqe në Rusi preferuan të parashtronin këtë teori. Një moment tjetër i pakëndshëm dhe befasues për ne ishte se agjencitë zyrtare ruse hodhën teori për shpërthimin e një bombole gazi në bordin e avionit. Me fjalë të tjera, kjo tregoi qartë se pala ruse donte të mbulonte çështjen, e cila, natyrisht, është e pahijshme për askënd – shpjegoi më tej presidenti i Azerbajxhanit. Sigurisht që avioni ynë u godit rastësisht. Natyrisht nuk mund të flasim për një akt të qëllimshëm terrori. Prandaj, pranimi i fajit, kërkimi i menjëhershëm i faljes ndaj Azerbajxhanit, i cili konsiderohet një vend mik, dhe informimi i publikut janë të gjitha masat dhe hapat që duhet të ishin ndërmarrë. Fatkeqësisht, për tre ditët e para, nuk dëgjuam asgjë nga Rusia, përveç disa teorive absurde”.

Presidenti, sipas APA, tha: “Më lejoni të ritheksoj se pasi të ekzaminohen regjistruesit e fluturimit dhe të marrim informacion më të detajuar, do të zbulohet tabloja e plotë e asaj që ka ndodhur dhe do të sqarohen shumë pyetje që mbeten pa përgjigje sot. Për shembull, pse avioni nuk u ul në Grozny? Në çfarë mase ndikuan sistemet e luftës elektronike në kontrollet e avionëve? Sa ishte shkalla e dëmtimit të shkaktuar nga sulmi dhe shpërthimi pranë avionit? Më duhet gjithashtu të theksoj se përpjekjet për të mohuar faktet e qarta ose për të mashtruar njerëzit janë të pakuptimta dhe absurde.”

Lavdërime për pilotët

“Unë e vlerësoj shumë performancën e tyre (të pilotëve), profesionalizmin dhe përkushtimin e tyre”, deklaroi Presidenti Ilham Aliyev. “Pilotët demonstruan profesionalizëm dhe heroizëm, duke kontrolluar në mënyra të ndryshme avionin jashtë kontrollit. Natyrisht, ata ishin pilotë me përvojë dhe e dinin se nuk do t’i mbijetonin dot këtij ulje emergjente. Megjithatë, ata treguan një heroizëm të madh për të shpëtuar pasagjerët dhe falë tyre ka të mbijetuar nga ky aksident avioni. Falë tyre nuk u dogj një pjesë e trupit të avionit dhe falë tyre sot mund të themi qartë se avioni u rrëzua nga Rusia”, vuri në dukje presidenti.

Kërkesa për Rusinë

Më pas Aliyev shtoi: “Ne i kemi shprehur qartë kërkesat tona palës ruse. Këto kërkesa janë komunikuar zyrtarisht më 27 dhjetor. Nga çfarë përbëhen ato? Së pari, pala ruse duhet t’i kërkojë falje Azerbajxhanit. Së dyti, ai duhet të pranojë fajin e tij. Së treti, përgjegjësit duhet të ndëshkohen, të sillen në gjyq dhe të ketë dëmshpërblim për shtetin e Azerbajxhanit, si dhe për pasagjerët dhe anëtarët e ekuipazhit të dëmtuar. Këto janë kushtet tona. I pari ishte i kënaqur dje. Shpresoj që të pranohen edhe kushtet e tjera. Të gjitha këto kërkesa janë të drejta. Nuk ka kërkesa apo çështje të jashtëzakonshme; e gjithë kjo bazohet në përvojën ndërkombëtare dhe sjelljen normale njerëzore”. RSI