“Unë akuzoj…!
“Zoti President, më lejoni, t’ju jem mirënjohës për mirëpritjen që më bëtë një ditë, të shqetësohem për lavdinë Tuaj të drejtë dhe t’ju them se ylli Juaj, nëse është i lumtur deri tani, po kërcënohet nga njollat më fyese dhe më të papërshkrueshme. Ju keni fituar zemrat, keni dalë shëndoshë e mirë nga shpifjet e mëdha. Ju dukeni rrezatues në apoteozën e kësaj feste patriotike që aleanca ruse përfaqësoi për Francën dhe përgatiteni të kryesoni në triumfin solemn të ekspozitës sonë universale, e cila do të kurorëzojë shekullin tonë të madh të punës, lirisë dhe së vërtetës. Por çfarë njollë balte në emrin Tuaj, do të thosha për mbretërinë Tuaj – vetëm ajo çështje e neveritshme Dreyfus! Me urdhër të Këshillit të Luftës, Esterhazy u shfajësua, duke injoruar të vërtetën dhe çfarëdo drejtësie. Ka marrë fund, Franca e ka këtë njollë në faqe, historia do të shkruajë se nën Presidencën tuaj ishte e mundur të kryhej ky krim social. Dhe meqë ai guxoi, do të guxoj edhe unë. Unë do të them të vërtetën, siç premtova se do ta them, nëse drejtësia, e respektuar rregullisht, nuk e shpall plotësisht. Detyra ime është të flas, nuk dua të jem bashkëpunëtor. Netët e mia do të banoheshin nga shpirti i njeriut të pafajshëm që shlyen atje poshtë në torturat më të frikshme një krim që nuk e kreu. Dhe pikërisht ju, zoti President, do ta bërtas këtë të vërtetë, me gjithë forcën e revoltës sime si njeri i ndershëm. Në emër të nderit Tuaj, jam i bindur që ju e shpërfillni. Dhe kujt do t’i raportoj, nëse jo Juve, kryemagjistratit të vendit? Së pari, e vërteta rreth gjyqit dhe dënimit të Dreyfus. Një njeri i keq, ai udhëhoqi dhe bëri gjithçka: ai është nënkoloneli du Paty de Clam, atëherë komandant i thjeshtë. E vërteta për aferën Dreyfus do të dihet vetëm kur një hetim ligjor të ketë sqaruar veprimet dhe përgjegjësitë e tij. Shfaqet si shpirti më i tymosur, më i ndërlikuar, plot intriga romantike të pëlqyeshme në mënyrën e romaneve të fejtoneve, letrave të munguara, letrave anonime, takimeve në vende të shkreta, grave misterioze që grumbullojnë dëshmi gjatë takimeve. Është ai që ka imagjinuar t’i diktojë listën Dreyfus-it, është ai që ka ëndërruar ta studiojë atë në një pjesë të mbuluar me akull, është ai që Komandanti Forzinetti na përfaqëson të armatosur me një fanar, duke dashur të afrojmë të akuzuarin e fjetur. të projektojë mbi një rreze të papritur drite në fytyrën e tij dhe kështu të befasojë krimin e tij në momentin e zgjimit. Dhe nuk kam asgjë më shumë për të thënë se po të kërkosh do të gjesh. Thjesht deklaroj se komandanti du Paty de Clam i ngarkuar me hetimin e çështjes Dreyfus, si oficer gjyqësor në respektimin e rendit të datave dhe përgjegjësive, është fajtori i parë i gabimit të tmerrshëm gjyqësor që është bërë. Lista kishte qenë tashmë në duart e kolonel Sandherr, drejtor i zyrës së informacionit, i cili më vonë vdiq nga paraliza e përgjithshme. U bënë arratisje, letrat u zhdukën siç u zhdukën sot dhe autori i listës kërkohej kur apriori u vendos gradualisht që autori mund të ishte vetëm oficer shtabi dhe oficer artilerie: gabim i dyfishtë dukshëm që tregon se me çfarë shpirti sipërfaqësor kjo listë. është studiuar, pasi nga një ekzaminim i arsyetuar rezulton se vetëm një oficer i regjistruar nuk mund të kishte vepruar. Prandaj shtëpia u kontrollua, shkrimet u shqyrtuan sikur të ishte një çështje familjare, një tradhtar për t’u kapur nga vetë zyrat për ta dëbuar. Dhe pa dashur të përsëris këtu një histori që dihet vetëm pjesërisht, komandanti Paty de Clam hyn në skenë kur dyshimi i parë bie mbi Dreyfus.
Nga ky moment është ai që shpiku çështjen Dreyfus, çështja është bërë çështja e tij, ai është i fortë në ngatërrimin e gjurmëve, në drejtimin e saj drejt përfundimit të pashmangshëm. Është ministri i luftës, gjenerali Mercier, inteligjenca e të cilit duket mediokër; është shefi i Shtabit të Përgjithshëm, gjenerali de Boisdeffre, i cili duket se i është dorëzuar pasionit të tij klerik dhe zëvendësshefi i Shtabit të Përgjithshëm, gjenerali Gonse, ndërgjegjja e të cilit është përshtatur me shumë njerëz. Por në fund të fundit është vetëm Commander du Paty de Clam që i udhëheq të gjithë sepse ai merret edhe me spiritualizëm, okultizëm, ai bisedon me shpirtrat. Askush nuk mund të imagjinonte përvojat ndaj të cilave ai nënshtroi Dreyfusin e pakënaqur, kurthet në të cilat donte ta bënte të binte, hetimet e çmendura, imagjinatat e mëdha, një çmenduri e tërë torturuese. Ah! Kjo marrëveshje e parë është një makth për ata që e njohin atë në detajet e saj të vërteta! Komandanti du Paty de Clam arreston Dreyfus dhe e fut në birucë. Ajo vrapon te zonja Dreyfus, e terrorizon duke i thënë se nëse flet, burri i saj ka marrë fund. Gjatë kësaj kohe, njeriu fatkeq grisi mishin e tij dhe bërtiti i pafajshëm. Dhe historia u planifikua si në një kronikë të shekullit të 15-të, në mes të misterit, me ndërlikimin e mjeteve të egra, e gjithë kjo bazuar në një provë të vetme sipërfaqësore, këtë listë të marrë, e cila ishte vetëm një çështje vulgare, e cila ishte edhe më shumë. të paturpshme se mashtrimet pasi “sekretet e famshme” të dorëzuara ishin të gjitha të pavlera. Nëse insistoj është sepse thelbi është këtu ku më vonë doli krimi i vërtetë, refuzimi i tmerrshëm i drejtësisë nga i cili Franca është sëmurë. […]
Por kjo letër është e gjatë zoti President dhe është koha për të përfunduar.
Unë e akuzoj nënkolonelin du Paty de Clam se ka qenë punëtori djallëzor i gabimit gjyqësor, dua të besoj në mënyrë të pandërgjegjshme, dhe se më pas ka mbrojtur veprën e tij të dëmshme, për tre vjet, me më të paarsyeshmit dhe më fajtorët.
Unë e akuzoj gjeneralin Mercier se është bërë bashkëfajtor, të paktën për shkak të dobësisë së shpirtit, në një nga paudhësitë më të mëdha të shekullit.
Unë e akuzoj gjeneralin Billot se kishte në dorë provat e caktuara të pafajësisë së Dreyfus dhe se e kishte mbytur atë, se ishte fajtor për këtë krim të dëmtimit të njerëzimit dhe dëmtimit të drejtësisë, për një qëllim politik dhe për të shpëtuar shtabin e përgjithshëm të komprometuar. .
Unë i akuzoj gjeneralin de Boisdeffre dhe gjeneralin Gonse se janë bërë bashkëfajtorë në të njëjtin krim, njëri sigurisht nga pasioni klerikal, tjetri ndoshta me këtë esprit de corps që i bën zyrat e luftës harkun e shenjtë e të paprekshëm.
Unë akuzoj gjeneralin de Pellieux dhe komandantin Ravary se kanë kryer një hetim të lig, që do të thotë me këtë një hetim të njëanshmërisë më të madhe, nga të cilat në raportin e këtij të fundit kemi një monument të padurueshëm të guximit naiv.
Unë i akuzoj tre ekspertët e shkrimit, zotërinjtë Belhomme, Varinard dhe Couard, se kanë paraqitur raporte të rreme dhe mashtruese, përveç rastit kur një ekzaminim mjekësor deklaroi se ata vuanin nga një sëmundje e shikimit dhe e gjykimit.
Unë i akuzoj Zyrat e Luftës se kanë kryer një fushatë të neveritshme në shtyp, veçanërisht në Eclair dhe Echo of Paris, për të mashtruar opinionin publik dhe për të mbuluar defektin e tyre.
Së fundi, unë akuzoj Këshillin e Parë të Luftës se ka shkelur ligjin, duke dënuar një të akuzuar për një pjesë që mbeti sekret, dhe akuzoj Këshillin e dytë të Luftës se ka mbuluar me urdhër këtë paligjshmëri, duke kryer krimin juridik të lirimit të vetëdijshëm të një fajtor.
Duke formuluar këto akuza, nuk jam i pavetëdijshëm që vihem nën zjarrin e neneve 30 dhe 31 të ligjit të shtypit të 29 korrikut 1881, i cili dënon veprat e shpifjes. Dhe ekspozohem vullnetarisht. Sa për personat që akuzoj, nuk i njoh, nuk i kam parë asnjëherë, nuk kam mëri apo urrejtje ndaj tyre. Për mua ato janë thjesht entitete, shpirtra të keqpërdorimit social. Dhe akti që unë kryej nuk është gjë tjetër veçse një mjet revolucionar për të përshpejtuar shpërthimin e së vërtetës dhe drejtësisë. Unë kam vetëm një pasion, atë të dritës, në emër të njerëzimit që ka vuajtur kaq shumë dhe që ka të drejtën e lumturisë. Protesta ime e zjarrtë nuk është veçse klithma e shpirtit tim. Prandaj le të guxojnë të më nxjerrin në gjykatë dhe hetimi të bëhet sa më shpejt. Unë pres. Ju lutemi pranoni, zoti President, garancinë e respektit tim të thellë”./Skënder Buçpapaj
Emile Zola