Sheshi i Pavarësisë në Kiev

Presidenti rus Vladimir Putin e quajti shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik “katastrofën më të madhe gjeopolitike të shekullit të 20-të”. Në vitin 1991, rënia e BRSS lindi pesëmbëdhjetë republika të pavarura, shtete sovrane që më parë ishin përfshirë në perandorinë komuniste. Kështu, Ukraina, Bjellorusia dhe Moldavia lindën në zemër të Evropës, Estonia, Letonia dhe Lituania në Balltik, Armenia, Azerbajxhani dhe Gjeorgjia në Kaukaz, dhe pesë Stan në Azinë Qendrore: Kazakistani, Kirgistani, Taxhikistani, Turkmenistani dhe Uzbekistani. .Ishte një lindje shumë e dhimbshme, me luftëra civile që shpërthyen në Taxhikistan (1992-1997), midis Armenisë dhe Azerbajxhanit për Nagorno Karabakun (në vitet 1990, rifilluan në 2019), në Moldavi (me krijimin e Transnistrisë) dhe kanë shkaktoi dhjetëra mijëra vdekje.

Të gjitha vendet e ish-BRSS kanë pasur një histori të ndërlikuar, të karakterizuar fillimisht nga dominimi carist dhe më pas nga sovjetikët. Në Evropën Qendrore ka pasur shumë mbivendosje, me shtetet aktuale që kanë kufij të ndryshëm në shekujt e kaluar, të përcaktuar fillimisht nga luftërat dhe më pas nga traktatet e paqes dhe ndarjet përkatëse. Mes Rusisë dhe Ukrainës ka pasur gjithmonë një lidhje shumë të veçantë, duke filluar nga rrënjët e thella historike.

Kievan Rus

Kievan Rus ishte në fakt monarkia e parë sllave që u ngrit në shekullin e nëntë në territoret e Evropës qendrore-lindore, të cilat sot përfshijnë gjerësisht pjesë të Ukrainës, Rusisë, Polonisë dhe vendeve baltike. Kryeqyteti ishte pikërisht Kievi, deri në rënien e tij midis shekujve XII dhe XIII. Pas pushtimeve mongole dhe Genghis Khan, u zhvilluan qendra të tjera të pushtetit, duke përfshirë Principatën e Muscovy (1283-1547), paraardhëse e perandorisë cariste. Qendra fetare e Ortodoksisë ishte zhvendosur tashmë nga Kievi në Moskë dhe më pas pasuan shekujt e dominimit rus, me periudhën e telasheve (1598-1613) dhe fazën reale perandorake (1721-1917), pastaj atë sovjetike (1917- 1991). Gjatë gjithë këtij procesi që ka rezultuar në Ukrainën aktuale, vendi është rritur me dy shpirtra thellësisht të ndryshëm, që rrjedhin pikërisht nga të gjitha pasazhet e historisë që kanë ndikuar në territorin, kulturën, gjuhën, traditat: nga njëra anë rajonet perëndimore, ato që së pari kaloi përmes dominimit polak dhe austro-hungarez; nga ana tjetër, ato nga Lindja, të lidhura me botën ruse. Kievi, në qendër të këtij kombi të madh me mbi dyzet milionë banorë, ka qenë gjithmonë kryeqyteti që i është dashur të sintetizojë identitetet e ndryshme.

Ukraina u nda

Pas rënies së BRSS dhe pavarësisë, Ukraina vazhdoi të zhvillohej, politikisht dhe ekonomikisht, në dy linja, njëra më pro-evropiane dhe tjetra pro-ruse. Rajonet perëndimore, rreth kryeqytetit të Galician Lviv, kanë rifituar vrullin e tyre drejt Evropës, ndërsa ato të Lindjes dhe Donbass kanë mbetur të ankoruara në Rusi. Elitat politike dhe presidentët e ndryshëm që kanë pasuar njëri-tjetrin fillimisht ruajtën një ekuilibër ndaj forcave centrifugale, pra midis atyre që prireshin drejt Perëndimit dhe integrimit më të madh të strukturave perëndimore, dhe atyre që preferonin marrëdhëniet me Moskën. Pas dy presidencave të para të Leonid Kravchuk dhe Leonid Kuchma, konflikti shpërtheu në vitin 2004 me Revolucionin Portokalli që çoi properëndimorin Viktor Jushçenko në presidencë. Në vitin 2010 ai u mund nga pro-rusi Viktor Janukoviç, i cili nga ana e tij u rrëzua me revolucionin Euromaidan më 2014, i konsideruar si një grusht shteti i vërtetë në Moskë, në Perëndim në vend të kësaj një pasazh demokratik, megjithëse i turbullt. Ukraina me ndarjet e saj të brendshme historike, edhe para aneksimit të Krimesë dhe fillimit të konfliktit në Donbass, ishte bërë tashmë terreni i një proxy war, e një lufte të porositur, midis Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara.

Vizioni rus

Për Rusinë, Ukraina është sot një vend themelor, jo aq për çështjen e lidhjeve historike, gjuhësore dhe kulturore që kanë lidhur Moskën me një pjesë të vendit për shekuj, por për faktin se në lojën e madhe të gjeopolitikës, çlirimi i Kievit. nga ndikimi rus do të thotë të hysh në zemrën e asaj që ka qenë një perandori për shekuj dhe është ndarë vetëm për tre dekada. Bëhet fjalë për balancën e kontinentit, arkitekturën evropiane të sigurisë që sipas Kremlinit duhet të rinovohet, pas zgjerimit të NATO-s në lindje, e cila – me gjithë premtimet dhe deklaratat e ndryshme të bëra gjatë viteve nëntëdhjetë, nuk rezultoi kurrë në marrëveshje zyrtare – ka qenë Zgjedhja e Perëndimit për kërcënimin e interesave ruse. Hyrja e Ukrainës në Aleancën Atlantike, e përcaktuar gjithmonë si një prioritet nga presidentët properëndimorë që nga Jushçenko e tutje, ndërsa Yanukovych në vitin 2010 ankoroi neutralitetin ukrainas në Kushtetutë (më vonë u ndryshua pas revolucionit të 2014) ka qenë gjithmonë kundërshtuar nga Rusia dhe Vladimir Putin. Me retorikën e tij neo-imperialiste, shfrytëzimin e së kaluarës së përbashkët të Rusisë dhe Ukrainës dhe përdorimin e metodave ushtarako-teknike, presidenti rus tani po përpiqet të ripërcaktojë hapësirat e ndikimit në Evropë. rsi-Elida Buçpapaj