Ditët e fundit u hap një diskutim shumë i rëndësishëm për ndërkombëtarizimin e arsimit të lartë shqiptar. E konsideroj të rëndësishëm këtë hap, sepse ai është një reflektim ndaj një realiteti të hidhur demografik të dekadës së fundit, i cili ka cuar në pakësimin drastik të grupmoshës 15-35 vjeç. Për rrjedhojë po zbrazen me shpejtësi shkollat dhe universitetet e vendit, jo vetëm në rrethe, por edhe në Tiranë.

Përvec largimit nga vendi, në këto 12 vite është ulur me 8%  (nga 94% në vitin 2013 sot është 84-85%) përqindja e nxënësve që vijojnë arsimin e mesëm, një regres ky për një vend që synon të pranohet në familjen e vendeve të BE. Kjo ulje lidhet me rritjen e varfërisë dhe ka prekur shtresën më të varfër dhe zonat më të varfëra të vendit. Për një vend si Shqipëria që synon të antarësohet sa më shpejt në BE dhe familjen e vendeve të zhvilluara cdo i ri dhe e re në moshën 18-19 vjec duhet të këtë përfunduar arsimin e mesëm ose atë profesional, pra arsimi i mesëm duhet të jetë i detyrueshëm.

Ky diskutim publik është i rëndësishëm për shfrytëzimin e kapaciteteve të konsiderueshme njerëzore dhe infrastrukturore të krijuara në sistemin e arsimit të lartë, të cilët përbëjnë një pasuri të madhe kombëtare e kërcënuar nga nënshfrytëzimi i saj në dobi të zhvillimit të vendit, cka do të ishte një humbje e madhe për vendin.

Qasja e këtij diskutimi mendoj se është e jo e plotë, sepse i mëshon vetëm anës së dobisë që i sjell vendit tërheqja e studentëve të huaj, dhe shumë më pak anës tjetër, madje më të rëndësishme, si dhe kur bëhet tërheqës një universitet shqiptar për studentët, më së pari shqiptarë, pastaj për ata të huaj.

Unë po japë disa mendime modeste pikërisht për këtë aspekt, pra cfarë ndryshimesh duhet të ndodhin në universitete, në mënyrë që ato të bëhen tërheqëse për studentët tanë dhe të huaj.

Megjithëse prirjet e studentëve në përzgjedhjen e universiteve dhe programeve janë ende jo aq të konsoliduara, mund të vecojmë disa prej tyre. Vihet re se maturantët tanë më të mirë kërkojnë universitete dhe programe me cilësi të nivelit internacional. Prandaj shumica e tyre zgjedhin universitetet prestigjioze në vendet e tjera.  Grupi tjetër i maturantëve të mirë ose mbimesatar orientohen në programe studimi për profesione që i kërkon edhe tregu internacional i punës (profesionet  e shëndetësisë, IT dhe ato inxhinierike). Grupi i tretë i maturantëve me rezultate afër mesatares dhe nënmesatare janë të zhgënjyer me veten, pa besim në vetvete, pa ambicie për formim solid universitar, dhe, për rrjedhojë, më pak të orientuar në përzgjedhjen e programeve. Shpesh maturantët e këtij grupi përzgjedhjen e programeve të studimit ia besojnë shokëve të tyre të klasës me rezultate të larta, prindërve ose mësuesve. Ndërsa maturantët me rezultate të ulta përgjithësisht vijojnë studimet e larta pa ambicie, pa orientim për tu punësuar në atë fushë, madje, fatkeqësisht, edhe për status social (“të kem shkollë të lartë”) në familje dhe rrethin e tyre shoqëror. Ndërsa dy grupet e para të maturantëve kërkojnë cilësi dhe nxitin rritjen e nivelit të universitetit, këto dy grupet e fundit të studentëve nuk e nxitin rritjen e cilësisë së universitetit. Me këtë risk ballafaqohen sot jo vetëm programet jo universitare profesionale 2 vjecare, por edhe shumë programe Bachelor dhe Master që kanë studentë të nivelit nënmesatar.

Por universiteti zhvillohet dhe është konkurues edhe në Hapësirën Europiane të Arsimit të Lartë kur ka si objektiv madhor ofrimin e programeve dhe diplomave cilësore që kërkojnë studentët e interesuar për formim solid universitar, i cili i përgatitë/armatos ata me dije, kompetenca dhe aftësi për jetën dhe për garën e fortë në tregun e punës, të vendit dhe atë internacional. Ky është objektivi madhor i një universiteti. Këtë nivel internacional të universitetit e kërkojnë studentët cilësorë, shqiptarë dhe të huaj.

Studentët e huaj kur zgjedhin një universitet të huaj për të studjuar, nisen, më së pari, nga fakti nëse universiteti dhe programi kanë akreditim internacional ose të njohur në shkallë internacionale; nga vendi ku është rankuar universiteti në rankimet e njohura internacionale të universiteteve, njohja internacionale e programit në fjalë, cilësia, si dhe kompetencat/aftësitë që fiton studenti. Sigurisht, për të rinjtë studentë ka rëndësi edhe cilësia e jetës studentore që afron vendi ku ata do të studjojnë, si dhe mundësitë e punësimit pas përfundimit të studimeve universitare. Shqipëria është në Europë, ka një pozicion të mirë gjeografik (brenda 3-4 orëve arrin me avion në cdo kryeqytet të Europës), klimë shumë të mirë, mundësi të mira punësimi për studentët gjatë kohës së studimeve, por, fatkeqësisht, është bërë një vend me kosto të lartë të jetesës për studentët.

Pyetja është shumë e thjesht, pse një student i huaj duhet të zgjedhë të studjojë në një universitet shqiptar dhe jo në universitetet e Zagrebit, Ljubljanës, Beogradit apo Novisadit, kur këto universitete janë brenda 1000 universiteteve më të mira të botës, ndërkohë që akoma asnjë universitet shqiptar nuk klasifikohet brenda 1000 universiteteve më të mira të botës?

Pa hyrë në kritere dhe standarte të tjera, mjaftojnë këto që përmendëm me lart për të kuptuar se pse universitetet tona kanë shumë për të bërë/përmirësuar, për të arritur standarte ndërkombëtare të cilësisë, në mënyrë që ato të bëhen tërheqëse për studentët cilësorë shqiptarë dhe sidomos ata të huaj. Por ky ndryshim nuk mund të bëhet vetëm nga universitetet. Duhet një politikë qeveritare e arsimit të lartë, përmes së cilës universitetet mbështeten fuqimisht për të bërë një hop cilësor për ndërkombëtarizimin e diplomave dhe të veprimtarisë së kërkimit shkencor.

Për të përbushur këtë objektiv, është e domosdoshme një reformë e vërtetë dhe tërësore e sistemit  të arsimit të lartë. Kjo reformë kërkon të paktën dyfishimim e investimit buxhetor dhe privat dhe duhet të ketë objektiva e prioritete të vecanta/diferencuara sipas statusit të institucioneve të arsimit të lartë (IAL), do të thotë të universiteteve, kolegjeve universitare, akademive dhe kolegjeve të larta profesionale.

Prioriteti kyc për IAL me status “universitet” duhet të jetë transformimi i tyre real në “Research-based university”, cka kërkon jo vetëm një mbështetje të madhe financiare, por edhe një reformim të thellë të brendshëm të universitetit në të tre shtyllat e misionit të tyre, mësimi, kërkimi, transferimi i njohurive e inovacionit, si dhe në modelin e vetqeverisjes e të manaxhimit të tyre. Për IAL me statusin e kolegjeve universitare dhe akademive duhen përcaktuar prioritete të tjera që synojnë kryesisht internacionalizimin e programeve të studimeve.

Kjo iniciativë duhet mbështetur përmes një politike qeveritare të mirëstudjuar, investimeve të rritura si dhe me asistencë internacionale. Mendoj se gatishmëria e Bankës Botërore (BB) për të afruar asistencë për reformimin e sistemit të arsimit të lartë për dekadën tjetër duhet shfrytëzuar, pasi BB zotëron një expertizë të nivelit shumë të lartë në reformimin e arsimit të lartë dhe shkencës.

Kuadri ligjor dhe nënligjor aktual për sistemin e arsimit të lartë nuk krijon hapësirë të plotë për një reformë të tillë. Ai duhet ndryshuar dhe modernizuar, sipas përvojës së vendit tonë por edhe asaj të vendeve të zhvilluara.

Por detyra më e parë i takon qeverisë, për të rritur me shpejtësi investimin për kërkimin shkencor, në mënyrë që të intensifikohet dhe të rritet cilësia e kërkimit shkencor, si rruga kryesore për të rritur cilësinë e programeve të studimeve e të diplomave. Vetëm universitetet me një kërkim shkencor të fuqishëm mund të tërheqin studentët shqiptarë dhe të huaj dhe të rinj të talentuar për karrierë akademike si pedagogë dhe kërkues, si dhe mund të bindin për t‘u kthyer dhe punësuar në universitetet tona të rinj të talentuar shqiptarë, të cilët kanë kryer studimet e masterit e të doktoratës në universitetet e huaja. Në këtë kontekst, rritja e pagave të pedagogëve dhe kërkuesve në sistemin e arsimit të lartë është parakusht kryesor. Me pedagogë dhe kërkues që detyrohen të bëjnë dy ose tre punë, për të mbajtur familjet e tyre, nuk mund të pretendohet as për cilësi të lartë të mësimit e të kërkimit shkencor, as për ndërkombëtarizim të universiteteve dhe as për t’u bërë tërheqës për studentët cilësorë, shqiptarë ose të huaj.

Universitetet jo publike, që synojnë vërtetë të bëhen të suksesshëm në rrugën e ndërkombëtarizimit, i kanë të gjitha hapësirat ligjore për të ndërmarrë hapa të shpejta dhe investime reale për të rekrutuar mendjet më të mira akademike shqiptare, për të reformuar ofertën akademike sipas standarteve internacionale, si dhe për të intensifikuar kërkimin shkencor, cka do t‘i ndihmonte ato për të hyrë në akreditimet dhe rankimet internacionale, si rruga me efikase për të tërhequr studentë të huaj cilësorë. Sigurisht, është e domosdoshme edhe për universitetet jo publike mbështetja buxhetore për projekte kërkimore të pedagogëve të tyre mbi bazën e garës me projekte kërkimore. Kjo është alpha e lirisë së kërkimit shkencor për cdo pedagog dhe kërkues shqiptar pavarësisht se ku është i punësuar. Ato pengesa burokratike që hasen në mobilitetin e studentëve të huaj janë të kapërcyeshme me ndryshime në kuadrin regullator, sipas përvojës së vendeve të tjera edhe të rajonit tonë.

Zëvendës Ndihmës Sekretari amerikan i Shtetit për Ballkanin Perëndimor Alexander Kasanof, thotë se “çështjet që ndjek SPAK do të arrijnë kudo ku të çojnë provat”. Në një intervistë për Zërin e Amerikës zoti Kasanof thotë se në takimet që ai pati gjatë vizitës në Tiranë, ka vënë theksin te rëndësia që ka sundimi i ligjit duke nënvizuar se asnjë individ nuk është mbi ligjin. Lidhur me zhvillimet në Kosovë, zoti Kasanof shprehet se nuk mund të bëjë komente mbi qëndrimiet e administratës së ardhshme

Zëri i Amerikës: Zoti Kasanof, kjo është vizita juaj e parë në Shqipëri, që pas marrjes së detyrës. A mund të ndani me ne cilat ishin çështjet kryesore të diskutuara me autoritetet shqiptare?

Alexander Kasanof: Së pari, Armand, është kënaqësi të jem me ju sot. Faleminderit për ftesën në programin tuaj. Dëshiroj të them se është kënaqësi e madhe të jem këtu në Tiranë. Është vërtet vizita ime e parë këtu, por nuk mund të isha më i lumtur që e bëj këtë vizitë të rëndësishme në një kohë të rëndësishme. E dini, bëjmë shumë në partneritet me Shqipërinë. E mbështesim qeverinë dhe reformat që ajo po ndjek në rrugën për anëtarësimin në BE saqë mendova se ishte e rëndësishme t’i kushtoja një udhëtim më vete Shqipërisë, në detyrën time të re, siç e përmendët, për t’u siguruar që të kishim mundësinë të bisedonim me qeverinë si dhe njerëz jashtë qeverisë dhe për të shprehur mbështetjen tonë për reformat në vazhdim, sidomos në sundimin e ligjit dhe sektorin e gjyqësorit si dhe mbështetjen tonë për pavarësinë dhe misionin e institucioneve të tilla si SPAK, të cilin, siç e dini e mbështesim fort, dhe duam të shohim ta vazhdojnë punën e tyre. Për këtë arsye si dhe disa arsye të tjera për të cilat do të flas pas pak, mendova se ishte e rëndësishme të vija në Shqipëri për t’i kryer këto diskutime.

Biseduam me zyrtarë të ndryshëm, përfshi Kryeministrin lidhur me udhëheqësinë e tij në procesin e reformave për në BE. Dhe lidhur me këtë, e përgëzova për përpjekjet e vazhdueshme të qeverisë për të kryer ato reforma dhe rezultatet që ato kanë siguruar për Shqipërinë, përfshi hapjen e një grup-kapitulli të dytë, çka është vërtet e përgëzueshme.

Biseduam për reformat e sektorit të drejtësisë dhe rëndësinë që ka vazhdimi i tyre. Biseduam për partneritetin tonë në shumë fusha kudo në botë, përfshi në kontekstin e NATO-s, por sigurisht edhe për punën që bëjmë bashkë në një numër institucionesh shumëpalëshe si OKB-ja dhe se sa mirënjohëse janë Shtetet e Bashkuara që e kanë një partneritet të tillë me Shqipërinë.

Tek SPAK, u sigurova që të flisja për mbështetjen e vazhduar dhe shumë të fortë për punën e atij institucioni. Është për t’u theksuar se në takimet e mia publike dhe private, fola për rëndësinë që ka sundimi i ligjit dhe se asnjë burrë a grua nuk është mbi ligjin dhe se çështjet që ndjek SPAK do të arrijnë kudo ku çojnë provat dhe kjo është diçka që e mbështesim jo vetëm si proces, por edhe si një radhë faktesh në terren që ndihmojnë për të luftuar korrupsionin dhe çrrënjosur krimin e organizuar, një përpjekje që Shqipëria po e kalon dhe që e kanë kaluar edhe vende të tjera, përfshi vendin tim, dhe një përpjekje që duhet ta fitojmë dhe prandaj është me rëndësi ta shohim suksesin e SPAK-ut.

Pra, këto janë disa nga çështjet që diskutuam. E vlerësova vërtet të gjithë kohën që m’u dha nga zyrtarët me të cilët u takova. Pres me kënaqësi të kthehem.

Zëri i Amerikës: Ju dhe e përmendët se SHBA kanë qenë një mbështetëse e fortë e SPAK-ut. Por, duket se agjencitë e tjera ligjzbatuese janë ende duke u përballur me sfida. Si e vlerësoni sistemin aktual të drejtësisë në vend, 8 vite pas reformës në drejtësi?

Alexander Kasanof: Mendoj se siç e dini, Armand, është me rëndësi për Shtetet e Bashkuara që të vazhdojmë mbështetjen që po i japim qeverisë dhe institucioneve të pavarura si SPAK, por edhe të tjera, për të ecur përpara me punën për reformimin e sektorit të drejtësisë dhe përmirësimit të sundimit të ligjit. Është sfidë e vështirë. Dhe është sfidë e vështirë për çdo vend. Dhe është një sfidë për të cilën nevojitet mbështetja jonë e vazhdueshme. Pra, është punë e papërfunduar. Sigurisht, kjo vihet në dukje edhe nga disa prej reformave që BE ka nënvizuar se duhet të kryhen këtu. Shtetet e Bashkuara po përpiqen të ndihmojnë kudo ku mundemi, si qeverinë dhe paketat e saj të reformave, por edhe institucionet e pavarura që të mbeten të pavarura dhe të ndërmarrin masat e duhura për të çrrënjosur korrupsionin dhe krimin e organizuar, të cilat, siç e përmenda më herët, janë një rezultat jashtëzakonisht i rëndësishëm që duam ta shohim të realizohet në Shqipëri.

Zëri i Amerikës: Zoti Kasanof, ish-presidenti dhe kryeministri i Shqipërisë, Sali Berisha u përcaktua nga Departamenti i Shtetit në vitin 2021 për korrupsion madhor. Në atë kohë ai ishte vetëm deputet, ndërsa tani është kryetar i partisë kryesore opozitare. A mund ta ndryshojë kjo marrëdhënien mes Uashingtonit dhe zotit Berisha?

Alexander Kasanof: Dëgjo, Armand, normalisht nuk flas për personat e përcaktuar dhe hollësitë e atyre rasteve. Ajo që do të doja të ritheksoja këtu është se Shtetet e Bashkuara i shohin përcaktimet si mjet i rëndësishëm për të ndihmuar reformat e sistemit të drejtësisë dhe ndjekjen e çështjeve anti-korrupsion dhe të krimit të organizuar. Këto mjete janë ndërtuar për të ndihmuar agjencitë vendase në terren, sidomos agjenci si SPAK-u, që të arrijnë misionin e tyre, por janë ndërtuar edhe për të ndihmuar përmirësimin e sundimit të ligjit dhe të reformave në vazhdim në sistemin e drejtësisë. Kjo është ajo që theksojmë. Dhe këtu do të mbetet theksi ynë dhe fokusi ynë i vazhduar.

Zëri i Amerikës: Megjithatë ka një pritshmëri të lartë në gjirin e opozitës, se administrata e re e Presidentit të zgjedhur Donald Trump, mund të ketë një qasje të re ndaj zoti Berisha. Dhe ka zëra të opozitës që presin që përcaktimi “non grata” të mund të anullohet. A ekziston një mundësi e tillë?

Alexander Kasanof: Nuk mund të flas në emër të administratës që vjen. Do të ishte e pavend. Por, mund të ritheksoj për ju që në administratën e tanishme, ne do të vazhdojmë të fokusohemi tek këto reforma dhe të fokusohemi tek ndihma që institucione si SPAK-u të përmbushin misionin e tyre.

Zëri i Amerikës: Shqipëria do të mbajë zgjedhje të përgjithshme vitin e ardhshëm. Disa nga shqetësimet kryesore në të kaluarën kanë qenë blerja e votave, shpërdorimi i fondeve shtetërore nga partia në pushtet dhe ndikimi i krimit të organizuar në këtë proces. A ndani dhe ju të njëjtat shqetësime dhe cilat janë pritshmëritë tuaja?

Alexander Kasanof: Pritshmëritë tona janë njësoj si për cilindo vend që zhvillon zgjedhje, që presim të shohim zhvillimin e zgjedhjeve të lira dhe të ndershme dhe që do të respektohet vullneti i popullit. Po ashtu, shpresojmë fort që do të shohim kandidatë që janë tërësisht të panjollosur nga korrupsioni apo nga lidhje me krimin e organizuar. Mendojmë se do të ishte rezultati më i mirë për Shqipërinë.

Zëri i Amerikës: Në fund të muajit të kaluar (29 nëntor) në veri të Kosovës ndodhi një shpërthim që dëmtoi infrastrukturën kyçe të furnizimit me ujë të vendit. Sa mund të ndikojë kjo procesin edhe kështu të komplikuar të normalizimit mes Kosovës dhe Serbisë?

Alexander Kasanof: Ai ishte një sulm i tmerrshëm. E kemi dënuar me fjalët më të forta të mundshme dhe do ta ritheksoj këtu që dënojmë çdo lloj sulmi të tillë. Po e ndihmojmë Kosovën dhe qeverinë e Kosovës që të kryejnë hetimin. Kemi ndihmuar duke vënë në dispozicion burime për këtë qëllim. Dhe mendojmë se është me rëndësi kritike që çdo hetim të ndjekë faktet në terren, të shqyrtojë si duhet të gjitha informacionet aty dhe të punojnë me partnerët ndërkombëtarë në këtë kontekst për t’u siguruar që do të ngrihet një hetim i besueshëm. Ajo që mund të them është që akte të tilla janë jo vetëm të tmerrshme por janë ndërtuar qartësisht për të krijuar destabilitet dhe i refuzojmë në mënyrën më të fortë.

Zëri i Amerikës: Gjatë vizitës së mëhershme në Prishtinë ju keni theksuar se veprimet e pabashkërenduara që janë ndërmarrë nga qeveria atje, ndërlikojnë mundësitë e Shteteve të Bashkuara për të mbështetur në mënyrë të suksesshme Kosovën. Tani që në Uashington do të ketë një administratë të re e cila nuk është se pati marrëdhënie fort miqësore me qeverinë e parë Kurti, a mendoni se kjo do të ndikojë në qasjen ndaj dialogut Kosovë Serbi?

Alexander Kasanof: E përsëris, Armand, nuk është me vend që të flas për një administratë të re dhe se cilat do të jenë politikat e saj. Kjo administratë, edhe teksa i afrohet fundit, do të mbetet e përqendruar tek ndihma për Kosovën, mbështetja për Kosovën, jo vetëm për reformat dhe përpjekjet që po bëjnë në rrugën e integrimit me strukturat euro-atlantike, por edhe teksa punojnë për çështje që janë në thelb të dialogut të ndërmjetësuar nga BE. Po mbështesim një përfundim të suksesshëm dhe do të vazhdojmë t’u kërkojmë të dyja qeverive në Prishtinë dhe Beograd që të vazhdojnë të bëjnë të gjitha përpjekjet e mundshme për të bërë përparim në atë dialog. Do të vazhdojmë të ndihmojmë në këtë drejtim.

Gjithashtu në dosjen voluminoze në fjalë që po bëjmë publike, ndodhen edhe dëshmitë e familjarëve të ish-kryeministrit Mehmet Shehu, personelit të shërbimit dhe grupit të tij të shoqërimit, si dhe të gjitha personave të tjerë që u thirrën dhe deponuan rreth asaj ngjarje. Për më shumë rreth kësaj etj., na njohin dokumentet në fjalë, të cilat po i publikojmë së bashku me faksimilet dhe fotot përkatëse.

                                                        Vijon nga numri i kaluar

DOKUMENTI ARKIVOR RAPORTIT TË EKSPERTIMIT TEKNIKO-BALISTIK DHE DAKTILOSKOPIK TË PISTOLETËS, GËZHOJAVE DHE PREDHËS, QË U GJET NË DHOMËN E GJUMIT TË QYTETARIT MEHMET ISMAIL SHEHU, NGA ANA E KRYETARIT TË HETUESISË KOÇO JOSIFI 

Dyshekët, çarçafët, batanija, dhe dy jastëkët, ishin po ato që u gjendën në vendin e ngjarjes. Ato u vendosën në të njëjtin pozicion, siç u gjendën në momentin e këqyrjes së vendit të ngjarjes. Katër dëshmitarët e pranishëm, shokët Lahedin Bardhi, Ali Çeno, Milto Kostaqi, dhe Llesh Rroku, u vendosën:

Në dhomën e gjumit ku flinte Fiqrete Shehu, që ndodhet 10 metra larg dhomës së gjumit të Mehmet Shehut, dëshmitari Llesh Rroku, së bashku me shokët Xhule Çiraku dhe Bashkim Çuberi, në fund të korridorit të dytë, që është 16 metra larg dhomës së gjumit të Mehmet Shehut, u vendos dëshmitari Milto Kostaqi, së bashku me shokun Elham Gjika, në derën e hyrjes së oborrit të shtëpisë së Mehmet Shehut, ku qëndronte oficeri i shërbimit, që është 20 metra larg nga muri i dhomës së gjumit, ku flinte Mehmet Shehu, u vendos dëshmitari Lahedin Bardhi, në dhomën ku flinin oficerët e shërbimit, që është rreth 23 metra larg murit të dhomës së gjumit të Mehmet Shehut, u vendos dëshmitari Ali Çeno së bashku me Koço Josifin.

Për realizimin e qitjes, u mor pistoleta BP. Nr. 29-35, kalibër 9 mm., që dispononte Mehmet Shehu dhe u gjend në vendin e ngjarjes gjatë këqyrjes, dhe një fishek luftarak nga municioni që u gjend në krehrin e kësaj pistolete. U caktua ora e qitjes 0.15, datë 29.12.1981 dhe u ngarkua për kryerjen e qitjes, eksperti kriminalist, Estref Myftari. Në orën e caktuar, pasi të gjithë dëshmitarët kishin vajtur nëpër vende, u krye qitja mbi paketën e mishit në distance, me puthitje jo të plotë, me të njëjtin drejtim me atë që kreu vetëvrasjen Mehmet Shehu.

Pas këtij veprimi, u thirrën veçmas dëshmitarët, të cilët pohuan: Dëshmitari Llesh Rroku, që ishte vendosur në dhomën ku flinte Fiqrete Shehu, shpjegoi se; dëgjova një zhurmë të lehtë, të mbytur, me origjinë të papërcaktuar, jo shqetësuese, dhe po të isha në gjumë, nuk do ta kisha dëgjuar.

Dëshmitari Milto Kostaqi, që ishte vendosur në fundin e korridorit të dytë, shpjegoi se; dëgjova një zhurmë të lehtë, të mbytur, dhe me origjinë të papërcaktuar.

Dëshmitari Lahedin Bardhi, që ishte vendosur tek porta e oborrit të shtëpisë së Mehmet Shehut, shpjegoi se; dëgjova një krismë të njëjtë me armën e zjarrit.

Dëshmitari Ali Çeno, që ishte vendosur në dhomën ku flinin oficerët e shërbimit, deklaroi se; dëgjova një zhurmë të lehtë, të mbytur, që po të isha në gjumë, nuk do ta kisha dëgjuar, dhe nuk do të më zgjonte.

Mbas kryerjes së eksperimentit hetimor, u ndoq rruga e predhës, dhe konstatohet se ajo pasi ka përshkuar shtresën e mishit, të dy jastëkët dhe batanijen, u gjet i ngulur në dyshek, ndërsa gëzhoja u gjet në krahun e majtë të krevatit, në afërsi të vendit që sipas shpjegimeve të dëshmitarëve Llesh Rroku dhe Milto Kostaqi, është gjetur prej tyre gëzhoja, në vendin e ngjarjes, kur ata hynë në dhomën e gjumit të Mehmet Shehut, mbasi ai e kishte vrarë veten.

Nga këqyrja e vrimës së hyrjes së qitjes eksperimentale, në këmishë dhe vijën tej shpuese që ka parashikuar predha gjatë gjithë rrugës së saj, rezulton se ato kanë të njëjtat karakteristika me vrimën e hyrjes dhe vijën përshkuese të predhës, me të cilën kishte vrarë veten Mehmet Shehu. Në vendin ku u krye eksperimenti hetimor, u bënë fotografitë e nevojshme.

Proçes-verbali pasi u lexua, u firmos nga të pranishmit:

Ekspertët                                                                                                Hetuesi

Dr. Bashkim Çuberi                                                                            Koço Josifi

                                                 Kand. Shken. Estref Myftari

                                                          Dëshmitarët

                                Lahedin Bardhi, Milto Kostaqi, Ali Çeno, Llesh Rroku

                       Të pranishëm

                  Elham Gjika, Xhule Çiraku

DOKUMENTI ARKIVOR ME PROCES-VERBALIN E MARRJES NË PYETJE TË DJALIT TË MADH TË MEHMET SHEHUT, VLADIMIRIT, NGA ANA E  KRYETARIT TË HETUESISË SË DREJTORISË SË BRENDSHME TË TIRANËS, KOÇO JOSIFI

 Proçes-verbal

                                                                (Dëshmie)

Tiranë më 18 Dhjetor 1981

Unë Koço Josifi, hetues i Drejtorisë së Punëve të Brendshme Tiranë, pyeta në cilësinë e dëshmitarit Vladimir Shehun, i biri i Mehmetit, dhe i Fiqretes, i datëlindjes 1944, lindur dhe banues në Tiranë, Lagjia Nr.8, me arsim të lartë.

Dëshmitari u paralajmërua për përgjegjësinë penale që ka, në bazë të nenit, të Kodit Penal.

                                    DËSHMITARI

                                  VLADIMIR SHEHU

Sot më datën 18 dhjetor 1981, rreth orës 7.00, unë shkova në punë në Institutin e Studimeve dhe Projektimeve Mekanike, në sektorin e Elektronikës. Në punë arrita rreth orës 7.20 dhe meqënëse aty nuk gjeta një material që më duhej, mora në telefon gruan Fatbardha Shehu, dhe e pyeta për të parë, nëse e kisha materialin në shtëpi, në dhomë, ajo pasi e pa, më tha që e ke këtu.

Atëherë unë u nisa menjëherë për në shtëpi, ku mbërrita rreth orës 7.40. Unë dija se babai duhet të zgjohej në orën 8.00, kështu në orën 7.55, i thashë mamasë që shko shikoje dhe zgjoje. Mamaja, shkoi ndërsa unë me gruan, Fatbardha Shehu, qëndruam në dhomën e mamasë, që është përballë dhomës së babait, në katin e dytë.

Mamaja sa u fut në dhomën e babait, u kthye menjëherë në dhomën tonë dhe na tha neve se; babai ka vrarë veten. Mesa mbaj mënd, se pasi mamaja na tha këtë njoftim, në dhomën e gjumit të babait, u fut gruaja ime Fatbardha Shehu, më duket se me Fatbardhën u fut edhe mamaja, të cilat menjëherë dolën përjashta.

Unë i mora menjëherë dhe i çova në dhomën time dhe pas i lashë aty, shkova në dhomën e gjumit të babait dhe e pashë që ishte shtrirë në shtrat, menjëherë dola dhe lajmërova Ali Çenon me interfon.

Pasi lajmërova Aliun, u futa në dhomë përsëri, i vura dorën në ballë, dhe pashë se kishte djersë të ftohta, ngrita mbulesën dhe pashë plagën, në krahun e djathtë të tij, pashë një pistoletë, dhe në kokën e krevatit një letër.

Në këtë kohë, erdhi Ali Çeno, ndërsa pas tij erdhën mjekët dhe shokët e tjerë. Shokët që erdhën, më thanë që merre atë letër që është tek koka e krevatit.

Unë e mora dhe e çova në dollapin e dhomës sime. Më pas ja dorëzova shokëve të Partisë. Ndonjë gjë tjetër, nuk kam për të thënë. Proçesin e lexova dhe pashë se thëniet e mia janë shkruar drejt, e firmosa.

    HETUESI                                                          DËSHMITARI

   KOÇO JOSIFI                                              VLADIMIR SHEHU

DOKUMENTI ARKIVOR ME PROÇES-VERBALIN E MARRJES NË PYETJE, TË FATBARDHA SHYTI SHEHU, NUSJA E DJALIT TË MADH TË MEHMET SHEHUT, NGA ANA E KRYETARIT TË HETUESISË SË TIRANËS, KOÇO JOSIFI

Proces-verbal

                                       (Dëshmie)

                                  Tiranë më 20 Dhjetor 1981

Unë Koço Josifi, Kryetar i Degës së Hetuesisë në Drejtorinë e Punëve të Brendshme Tiranë, në prani të shokut Elham Gjika, pyeta në cilësinë e dëshmitares, qytetaren Fatbardha Shehu, e bija e Tanushit dhe e Sutes, datëlindja 1949, lindur dhe banuese në Tiranë, lagja Nr.10, Rruga “Bajram Curri” me arsim të lartë, inxhiniere në Ministrinë e Mbrojtjes. Dëshmitarja, u paralajmërua për përgjegjësinë penale që ka, në bazë të nenit 202 të Kodit Penal.

                                         Dëshmitarja

 Fatbardha Shehu

Mbasi u pyet rreth çështjes deklaroi:

Në datën 17 Dhjetor 1981, unë së bashku me Mehmet e Fiqrete Shehun, kemi ngrënë drekën së bashku, ora nuk më kujtohet, por di që ai ishte kthyer nga një mbledhje që kishte patur. Mua më kujtohet se kemi qenë ne të tre në drekë. Nuk më kujtohet nëse kanë qenë dhe pjesëtarë të tjerë të familjes, për drekë. Mesa më kujtohet, pasi mbaruam drekën, unë kam ikur në dhomën time të gjumit, ndërsa Mehmet dhe Fiqrete Shehu, u ngjitën edhe ata në dhomat e tyre të gjumit, që i kanë afër njëri tjetrit.

Mbas këtij rasti, unë Mehmet Shehun, nuk e kam parë më dhe nuk e di se kur është kthyer në mbrëmje në shtëpi, pasi vetë nuk e kam parë, por që më kanë thënë se atë natë, është kthyer pas orës 20.00. Këtë e them për arsye se rreth orës 20.00, të datës 17.12.1981, pjesëtarët e tjerë të familjes hëngrën bukë, me përjashtim të Fiqretit dhe aty rreth orës 20.15, unë jam ngjitur lart në dhomën time të fjetjes, së bashku me vajzën.

Vura vajzën në gjumë, dhe vetë rrija shtrirë, pasi isha sëmurë, dhe po shihja televizorin, që kisha në dhomë. Mbas pak ka ardhur dhe Vladimiri në dhomë, dhe aty kemi qëndruar së bashku duke parë televizor. Aty rreth orës 23-23.30, në dhomën tonë erdhi Fiqrete Shehu dhe na tha mua dhe Vladimirit, se unë po shkoj të fle, ndërsa Mehmeti, do të punojë deri vonë, se ka punë. Ne i thamë se çfarë pune ka ai, pasi vajti vonë dhe pse nuk shkon të flejë dhe ai?!

Fiqretja na tha se ai ka punë, dhe na porositi që të mos ta shqetësojmë, se nuk përqendrohet dot, kur i shkon njeri në dhomë. Ajo më tha që ta zgjoj nesër, në orën 8.00 të mëngjesit. Mbas kësaj, Fiqretja u largua nga dhoma jonë, duke na thënë se po shkonte tek dhoma e saj, për të fjetur. Unë me Vladimirin, vazhduam të rrinim akoma, duke parë televizor, e duke lexuar ndonjë libër, pasi unë si e sëmurë që isha, kisha pagjumësi dhe shqetësime nga shtatzënia.

Mbas një farë kohe, duhet të ketë qenë ora 00.30 e datës 18 Dhjetor 1981, unë dhe Vladimiri, i thanë njëri tjetrit që të shkojmë e ta shikojmë njëherë, se çfarë po bën Mehmet Shehu, a ka fjetur apo jo, e se çfarë pune ka, që po qëndron kaq vonë?! Mbas kësaj, jemi ngritur të dy e kemi vazhduar rrugën drejt korridorit dhe kur arritëm tek ashensori, pamë nga e çara e fundit të derës së studios së Mehmet Shehut, në katin e dytë, kishte dritë.

Menduam se ai po vazhdonte të punonte dhe diskutuam me njëri tjetrin, nëse do të shkonim, apo nuk do të shkonim, e t’i thoshim se pse po rri kaq vonë e, pse nuk shkon të flesh. Duke menduar se ai mund të na thoshte se pse më shqetësoni, e ikni e flini, ne nuk i shkuam fare në studio, por shkuam në dhomën tonë e, fjetëm. Mesa më kujtohet, në datën 18 Dhjetor 1981, jam zgjuar nga gjumi në orën 6.30. Gjithashtu mbaj mënd se, pasi jemi kthyer nga dhoma e gjumit me Vladimirin, mbyllëm dritën e, nuk kaloi shumë kohë, që më zuri gjumi.

Po kështu edhe Vladimiri, fjeti me mua dhe ai u ngrit nga gjumi mëngjesin e datës 18.12.1981, rreth asaj ore që i zgjova edhe unë. Sqaroj se unë me Vladimirin, shkuam për të parë nëse kishte rënë për të fjetur apo jo, Mehmet Shehu, vetëm nga meraku i jonë, pasi Fiqretja na tha se ai, do të rrijë deri vonë, për të punuar. Kur neve shkuam për të parë, në korridor nuk kishte asnjë lëvizje. Vladimiri pasi është ngritur nga gjumi, është nisur për të shkuar në punë, ndërsa unë bëra gati vajzën time, për në shkollë, të cilën e çova rreth orës 7.30. Ndërsa vetë shkova në dhomën e gjumit të Fiqrete Shehut, për ta parë, se kishte nja dy ditë, që ankohej se ishte sëmurë.

Kur hapa derën e dhomës së gjumit të Fiqretes, që e kishte pa çelës, ajo hapi dritën e abazhurit, që e ka tek koka e krevatit, unë e pyeta se si ishte, ajo më tha që; mirë jam dhe më pyeti a e pe, nëse është ngritur Mehmeti? Unë i thashë se; duhet të jetë ngritur, pasi pashë dritë në studio, tani që kalova në korridor dhe erdha tek ti. Fiqretja u ngrit, doli nga dhoma e saj dhe shkoi tek dera e studios së Mehmet Shehut, që e ka ngjitur në dhomën e gjumit, dhe shtyti dorezën, për të hapur derën, por dera ishte e mbyllur.

Pastaj ajo e thirri dy herë në emër, por nuk ju përgjigj njeri. Atëherë Fiqreti, më tha mua që isha duke ndenjur tek salloni i dhomës së gjumit të Fiqretit dhe Mehmetit, se ndoshta Mehmeti ka harruar dritën ndezur dhe është duke fjetur. Unë i thashë se më ka kërkuar Vladimiri në telefon, nga qendra e punës së tij, dhe më pyeti nëse kishte lënë ndonjë informacion në çantën e tij, se i duhej për tek Komiteti i Partisë. Unë, pasi pashë çantën dhe gjeta informacionin, i thashë Vladimirit, se këtu e kishte lënë informacionin.

Ai më tha që do të vinte ta merrte, pasi mendoi se e kishte lënë në punë informacionin. Mbas kësaj bisede në telefon me Vladimirin, unë kam shkuar përsëri në dhomën e gjumit të Fiqrete Shehut, dhe ashtu kemi vijuar të rrinim, Fiqretja shtrirë në krevat, ndërsa unë rrija në një kolltuk, që ishte në dhomë. Nuk kaloi shumë kohë, ndoshta ka qenë ora 7.55, kur erdhi Vladimiri në dhomën ku isha unë me Fiqretin. Vladimiri na pyeti, se çfarë po bënim, neve i thamë se po presim të shkojë ora 8.00, që të zgjojmë nga gjumi Mehmetin.

Vladimiri na tha që; zgjojeni tani nga gjumi, se vajti ora dhe nuk prish ndonjë punë. Pas kësaj, Fiqreti doli nga dhoma e gjumit të saj dhe shkoi për tek dhoma e Mehmetit për të hapur derën, dhe pa kaluar as një minutë, doli në mes të korridorit, duke ngritur duart nga ne të dy, dhe na tha që; mbaroi. Mbas kësaj unë kam dalë nga dhoma e gjumit të Fiqretit dhe u futa në dhomën e gjumit të Mehmetit, por duke menduar se ai ishte në studio, nuk pashë nga krevati i tij dhe u futa direkt në studio, ndërsa Fiqretja me Vladimirin, u futën direkt në dhomën e gjumit dhe po qëndronin tek krevati i Mehmet Shehut.

Atje dëgjova Fiqretin, tek thoshte; “ç’bëri, ç’bëri”?! u ktheva nga studio në dhomën e gjumit dhe në krevat pashë të shtrirë Mehmet Shehun, me fytyrë të verdhë, e nuk pashë gjë tjetër. Dhe kjo, pasi Vladimiri më nxori jashtë menjëherë, e pastaj unë shkova në dhomën e gjumit të Fiqretit. Dëgjova që Vladimiri, lajmëroi mjekët dhe oficerët që të vinin. Unë, nuk jam futur më në dhomën e gjumit të Mehmet Shehut, dhe as nuk di se çfarë është bërë më tej, nga njerëzit që erdhën në dhomë. Memorie.al

Gazeta gjermane BILD raporton se shoferi që u fut me makinë në mesin e një tregu të Krishtlindjeve në Magdeburg, ishte nën efektin e drogës.

Gazeta shkruan se testi i parë i drogës ka rezultuar pozitiv.

Mjeku, me origjinë nga Arabia Saudite, vrau të paktën 4 persona kur u fut në treg me mjetin BMW X3.

Ndërkohë raportohet se numri i të plagosurve është shumë i lartë.

Zona përreth makinës ishte e rrethuar më parë për shkak të dyshimit se një pajisje shpërthyese mund të ishte brenda saj, por policia më vonë nuk gjeti një pajisje të tillë.

Kancelari gjerman Olaf Scholz, shkroi në rrjetet sociale se mendimet e tij ishin me familjet e viktimat e sulmit.

“Ne jemi në krah të tyre dhe në krah të njerëzve të Magdeburgut. Falënderimet e mia shkojnë për punonjësit e përkushtuar të shpëtimit në këto orë ankthi”, tha ai. sn

Do të ketë me gjasë mbledhje mes parlamenteve të Kosovës e Shqipërisë në të ardhmen, dhe takimi i ardhshëm do të duhej të mbahej në Tiranë. Ndoshta do të ishte mirë që nga tani të vendosej një standard i ri këmbimi mendimesh dhe që fjalimi i ardhshëm i kryeministrit të Kosovës të MOS i përmbajë pikat e poshtëshënuara. Po të lexoheshin, do të kuptoheshin me të drejtë nga vendi nikoqir si tejkalim i tonit miqësor, të sovranitetit të vendit e të respektit të ndërsjellë që duhet të ekzistojë mes dy vendeve.

Kosova është në vendin e parë të rritës ekonomike, avancimit të demokracisë, luftës kundër korrupsionit e krimit të organizuar krahasuar me të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor. Përderisa fqinjët tanë shënojnë prapakthim e disa janë nisur në drejtim të autokracive zgjedhore – madje me ndihmë të madhe edhe të krimit të organizuar e narkotrafikut – Kosova po ecën përpara në konsolidimin e vet demokratik.

• Në Kosovë kemi ndjeshmëri të veçantë ndaj Shqipërisë, që shumë prej nesh e kemi quajtur “shteti amë”. Ndonëse realiteti i sotëm është i dy shteteve, dashuria amtare do të jetojë, së paku për gjeneratën tonë.

• Mu për këtë dhe nga përkrahja historike që ndiejmë për procesin e anëtarësimit të Shqipërisë në Bashkimin Evropian, nuk kemi si të mos i ndajmë këtu vëllazërisht me ju brengat tona për gjendjen e Shqipërisë dhe të ofrojnë ndihmën tonë të pakursyer kurdo që të na kërkohet.

Përpjekja monumentale e miqve tanë për të vendosur sundimin e ligjit në Shqipëri ka dhënë dhe po jep rezultate të dukshme. Kosova po kalon nëpër një proces të mundimshëm të zhvillimit të pavarësisë së sistemit prokurorial e gjyqësor dhe andaj dimë se sa janë të ndjeshme këto për Republikën e Shqipërisë. Megjithatë, shohim me brengosje mundësinë që drejtësia të përdoret si mjet politik. Në këtë drejtim e shoh si brengosëse që Kuvendi i Shqipërisë deri më sot nuk ka bërë një rezolutë, të arritur me konsensusin e të gjitha partive politike, që do të vlerësonte standardet etike e profesionale të sistemit të drejtësisë. Në rast se arrini një konsensus për rezolutë, ta keni të sigurt përkrahjen tonë në Kuvendin e Kosovës.

• Të jem krejtësisht i qartë, ne përkrahim plotësisht punën e SPAK-ut, të themeluar me ndihmën e drejtpërdrejtë të miqve tanë ndërkombëtarë, në radhë të parë SHBA-së. Dhe, nuk do të përkrahnim kurrfarë përpjekjeje për ta zhbërë këtë institucion sepse, siç ka thënë moti presidenti ynë historik I. Rugova, “shtëpia mbahet me miq”.

• Por, vendi ynë, Kosova, ka ndjeshmëri të veçantë ndaj çfarëdo që i përngjet përndjekjes politike. Dhe, ndonëse përkrahim plotësisht pavarësinë e SPAK-ut dhe të gjykatave, nuk kemi si të mos pyetemi për fatin e liderëve të opozitës që po kalojnë nëpër procese juridike, që dikush mund t’i vlerësojë si selektive.

• Andaj, nuk ka si të mos e përsërisë ngërçin që e kam këtu në foltore e të cilin po e ndaj me ju, rreth unitetit historik ndër ne shqiptarët. Përderisa po zhvillohen këto procese gjyqësore, nuk duhet harruar se Shqipëria e sotme demokratike nuk do të kishte arritur në këtë pikë pa kontributin parësor të liderit të parë opozitar kundër komunizmit, Sali Berisha, dhe liderit të parë ndër socialistët e rinj që i kaloi të gjitha postet me përgjegjësi të lartë në vend, Ilir Meta. Sidoqoftë, është gjithashtu e rëndësishme të theksojmë një aspekt tjetër shumë të rëndësishëm në këtë debat. Pa angazhimin dhe përkushtimin e Sali Berishës dhe Ilir Metës në momentet kyç të historisë së Shqipërisë, shumë nga arritjet që kemi sot mund të kishin mbetur të papërfunduara.

• Dhe, dua të ndaj me ju në fund, edhe një preokupim për të cilin jemi të gatshëm të ndihmojmë. Kosova, si një shtet që ka kaluar një periudhë të vështirë të ndarjes dhe sfidave të brendshme, ka një angazhim të thellë për mbështetje dhe ndihmë në ruajtjen e të drejtave të pakicave. Kjo është arsyeja pse, si Qeveri e Kosovës, ne ofrojmë një bashkëpunim të ngushtë për hartimin e një Statuti të Bashkësisë së Territoreve Grekofone të Shqipërisë. Ky është një hap i rëndësishëm për të forcuar identitetin kulturor dhe gjuhësor të kësaj pakice dhe për të siguruar që ata të gëzojnë të drejtat e plota, ashtu siç duhet të jetë për çdo komunitet në Shqipëri. Ne jemi të gatshëm të kontribuojmë me eksperiencën dhe njohuritë tona për të ndihmuar në krijimin e një baze ligjore dhe institucionale që do të mbrojë këto të drejta dhe do të mundësojë një integrim të plotë të grekofonëve në shoqërinë shqiptare.