(U nda nga jeta në moshën 75-vjeçare Mësuesi i “merituar” Gjelosh Toma)
Jeta është e ndërtuar e tillë, që ka një fillim dhe një mbarim e gjithsekush në këtë jetë, me mundësitë që krijohen, dëshiron që të bëjë gjëra të tilla që të mbetën në jetë e që t’i shërbejnë njerëzve, t’i shërbejnë ecjes përpara për të mirën e fëmijëve, nipave e mbesave, brezave që vijnë. Aq me tepër që kjo merr më shumë vlerë në sistemin e arsimit, në punën e bukur të mësuesisë, nga ku ke nxjerrë prej duarve të tua breza të tërë nxënësish, që do të vazhdonin rrugën e jetës me ritëm, me dashuri për të mirën dhe dëshirën që shërbesa e tyre në mësuesi të jetë fisnike dhe e dashur për gjithkënd. Vjen një çast që jeta ndërpritet krejt, duke lënë pas të dashurit dhe të njohurit, dhimbje dhe lotë, por dhe kujtime të mira dhe të paharruara. Kujtime që mbetën nga brezi në brez dhe kujtohen vazhdimisht. Kështu, “Mesuesi i Merituar” dhe drejtori i respektuar, Gjelosh Toma ndrroi jetë pak ditë më parë në qytetin e Lezhës. Një lajm që na hidhëroi pa masë të gjithëve, teksa sillje ndërmend emrin dhe veprën e tij, përkushtimin ndër vite, duke i dhënë shpirtërisht dije e kulturë brezave.
Mësuesi i merituar u lind në fshatin Markatomaj të Lezhës, shkollën fillore e mbaroi në fshatin e tij të lindjes. Pas përfundimit të gjimnazit “Hydajet Lezha”, mbaroi arsimin e lartë në Universitetin Shtetëror të Tiranës për matematikë-fizikë me rezultate të shkëlqyera. Punoi me sukses dhe për shumë vite drejtor i shkollës së mesme Zejmen. Si shok e mik i imi i ngushtë e kam parë gjithnjë drejtues të apasionuar, njohës i shkëlqyer i lëndës së matematikës, si edukator dhe familjar i palodhur, si burrë me vlera të padiskutueshme intelektuale, si njeri, prandaj e kujtojmë sot me respekt të madh…
I rritur në një familje me prindër punëtorë, të thjeshtë, por të ndershëm dhe me tradita të shkëlqyera arsimdashëse. Nga ky trung familjar janë ngjizur cilësitë e karakterit të Tij që përcollën në breza traditën, burrërinë malësore e shumë të tjera, Gjeloshi u rrit e hodhi shtat dhe u formua në këtë familje të ardhur historikisht nga Malësia e Madhe dhe u mëkua që të donte vendin e tij dhe njerëzit.
Fëmijëria dhe adoleshenca nuk ishin të lehta për të e ndoshta ky është shkaku i një miredukimi e shkollimi me sakrificë. E kam njohur profesorin e ndjerë që në rininë time të hershme. Ishte dhe mbetet një patriark i pedagogjisë shqiptare, ishte një drejtues dhe menaxhues i shkëlqyer në sistemin e drejtimit të arsimit pra, një njeri me shumë vlera. Të gjithë ata që e kanë njohur, që kanë punuar e që kanë dëgjuar për të, që e kanë ndjekur në rrjetet sociale, me dhimbje të thellë përjetuan lajmin për ndarjen nga jeta të drejtuesit dhe mësuesit të merituar, Gjelosh Toma, që për 40 vjet sakrifikoi shëndetin e tij për t’u dhënë dije e kulturë brezave, duke mos u ndalur për asnjë çast së kërkuari kuptimin e jetës, duke vënë në funksion të këtij misioni fisnik të gjitha mundësitë dhe aftësitë e veta kulturore e profesionale.
E tillë ishte fryma që Gjeloshi jetësonte, e tille ishte jeta që ai thurte dhe aq shumë e donte, me pagabueshmërinë që nisi 40 vjet më parë në mësuesi në të gjitha etapat e tij, sepse karakterizohej nga një intuitë për t’u orientuar drejt e kur i duhej të “përballej”, jo rrallë, me kapriçot e jetës, të cilat me urtësi, me mençuri e pjekuri i kapërcente denjësisht e me vendosmëri.
Duke shkruar këto radhë për këtë figurë e personalitet me vlera të mëdha intelektuale, të duket se dëgjon zëra brezash në vite… tek rrëfejnë se mësuesi dhe drejtuesi i merituar, Gjelosh Toma u dha me plot pasion kulturë brezave. Ai ishte shembulli më i shkëlqyer, i njeriut të formuar e me personalitet e kulturë njerëzore.
Në foto: I ndjeri Gjelosh Toma
E themi papritur, jo aq nga mosha 75-vjeçare, por nga peripecitë që Gjeloshi ka jetuar e përjetuar nga humbja e papritur të bashkëshortes së tij, Liza Toma, e cila është ndarë 18 vjet më parë, duke lënë në pikëllim të thellë 4 vajzat dhe bashkëshortin e saj. Kjo grua, e cila sa qe gjallë e ruajti dhe çoi më tej cilësitë e arta të femrës lezhjane, mbeti që të ishte ndër më të vlerësuarat, por dhe mirënjohëse nga brezat. Ishte një nënë që personifikonte modelin, figurën e një nëne të dhëmbshur dhe edukatore e përsosur, me cilësi të spikatura individuale. Mbetet për vajzat e saj një nënë e shkëlqyer, një bashkëshorte që rrezatonte veçse dashuri dhe mirësi, një nënë qytetare me emancipim bashkëkohor.
Veprën e prindërve të tyre e pasojnë sot 4 vajzat e mrekullueshme, të zgjuara e të shkolluara: Juliana, Silvana, Edona, Brisilda. Këto 4 pasardhëse shikojnë sot modelin e prindërve të devotshëm, babanë e tyre të mirënjohur dhe të paharruar, të nënës së tyre Liza, që sa jetoi, personifikoi te vajzat modelin njerëzor të një nëne të dhëmbshur, të një nëne dhe babai të dhembshur, të dashur, me dijeni të shumta për jetën.
Të jetosh për një kohë të gjatë përkrah një njeriu me shumë vlera, një personalitet të tillë siç ishte Gjelosh Toma, ishte sa e lehtë dhe aq e vështirë. Ishte e lehtë, sipas kujtimeve që kam dhe ruajtur për figurën e tij, ishte njeriu me vlera të padiskutueshme, me kulturë e vizion perëndimor, tepër i përgaditur, emocional, i dhembshur, me vizion të gjerë për jetën, familjen e shoqërinë.
Ishte i “vështirë” sepse profesori kishte lindur i talentuar për shekncat ekzakte, donte të punonte, megjithëse në kushte të vështira, në momente të tilla kur vështirësitë familjare, nuk e favorizonin sa duhet dëshirën dhe pasionin e tij. Megjithatë, ai punonte, punonte dhe studionte pa u lodhur njëkohësisht. Kujtimet, mbresat për punën drejtuese dhe hulumtuese në arsim të rrëmbenin.
Ka ngjarje të bukura e mbresëlënëse në jetën e tij 40 vjeçare, ka ndodhi edhe të hidhura, që zgjojnë kujtime të zymta për të kaluarën. Përmes kujtimeve të shokëve, ish kolegëve të tij, lartësohet sot deri në Zenit figura madhështore e mësuesit dhe drejtuesit të merituar, Gjelosh Toma, këtij pedagogu të madh dhe njeriu me vlera universale, të cilat i kujtojnë sot me aq dashuri dhe pathos. Dhe, siç duket, do të kalojnë plot vite e dekada të tjera dhe emri i të ndjerit Gjelosh Toma do të mbetet në kujtesën e brezave, ku sot është bërë shpirti dhe zemra e kujtdo.
Kur bisedon me njerëz të profesioneve të ndryshme, e kujtojnë shpesh mësuesin dhe drejtuesin ku mbante një shtrirje të gjërë miqësie e shoqërie, duke u skaltur në kujtesën e brezave me atë portretin si një emblemë e veçantë që rrezatonte dashuri dhe frymë atdhedashurie ai në sistemin e punës drejtuese si ekspert i mirë i arsimit, e ruajti me kujdes të madh raportin profesionist-punë të pandërprerë e udhëhiqej nga parimi i patundur se çdo gjë varet nga puna që bën çdo ditë njeriu.
Kjo, siç duket kishte shumë rëndësi tek Gjelosh Toma, aftësia profesionale shoqërohej me punë të dendur dhe rezultate kulmore, që flasin dhe sot për vlerat e shkëlyera të punës së tij. Asnjëherë nuk i uli vlerat deri në nivelin “korruptiv” të punës së tij, por i qëndroi besnik Betimit të Mësuesit. Asnjëherë nuk diti të diferencojë mësuesit sipas shoqërisë dhe miqësisë, por gjithmonë ishte pranë tyre me pasionin që jepte profesioni, edukimi dhe kultura e tij qytetare.
Sa jetoi e punoi, kurrë nuk bëri kompromis me karakterin e tij edhe kur ishte përballë “përfitimive” të mirave materiale e famës shoqërore e miqësore që ai kishte, mbeti deri në frymëmëarrjen e fundit i dashur me të vërtetën dhe i rreptë me padrejtësitë. Këtu më vjen ndërmend një thënie e Sokratit: “Njeriu nuk vdes kur mbulohet me dhè, por kur harrohet”.
Ndërsa shkuraj këto radhë për këtë njeri të shkëlqyer në punën drejtuese dhe menaxhuese, me vjen keq për harresën e organeve të pushtetit. Kurrë s’ka punuar për lavdi, ndonëse lavdinë me punë dhe sakrifica, emrin e mirë që la kudo e meriton plotësisht pas vdekjes që t’i jepet nga organet kompetente dhe një titull tjetër “Mjeshtër i Madh” i punës apo dhe “Qytetar Nderi” i Lezhës.
Për njerëz të tillë të ditur, të emancipuar, tolerant, në shërbim të arsimit për 40 vjet me radhë, që mbajti titullin e lartë dhe të denjë “Njeri”, si Gjeloshi, sa shumë ka nevojë sot shoqëria shqiptare.
I hodha këto mendime në letër këtij njeriu ideal që u shua papritur nga jeta. Kuptohet që është e vështirë që brenda një shkrimi të tillë të sjellësh në mënyrë të plotë para lexuesve figurën e gjërë dhe të gjithanshme të një profesionisti të tillë si Gjelosh Toma.
Do duhen që figura të tilla të talentuara të një modeli të cilësisë dhe dashurisë njerëzore të ndriçohen më në thellësi e gjerësi në të ardhmen, jo thjeshtë si shfaqje respekti e vlerësimi ndaj tij, por edhe si një ndihmesë në shërbim të brezave të rinj dhe të historisë së arsimit tonë kombëtar. Mësuesi i merituar, Gjelosh Toma u nda prej nesh disa ditë më parë, duke lënë pas kujtimin e njeriut të mirë dhe të devotshëm.
E kujtojnë me lotë malli e dhimbje vajzat e tij, nipërit dhe mbesat, motrat dhe vëllezërit, ish nxënësit dhe mbarë komuniteti prindëror Bregamatës dhe ish kolegët, mësuesit, sollën një trazim të madh shpirti e keqardhje.
Përjetësisht mirënjohje misionarit të arsimit lezhjan e kombëtar!
Nora Malaj e ka vellain e babes.
E ka vellain e nenes
Ka shkue ke Enveri né xhehenem.
Skender skishe burni tia thoje ne sy.Si gjithmobe mbas shpine.
Baca Markun e njoh qysh kur memory fillon te rregjistroi.
Humbja e tij fizike eshte e thelle. Keshillat, motivimi, pozitiviteti I tij do jete I perjetshem. Zeri i tij kumbues e autoritar do mbetet ne memorjen time gjith jeten. Ishte I domosdoshem per tre breza. Per ata qe jetuan dhe punuan me te, per ne qe na rriten dhe per femijet tane si simbol frymezimi.
Mostakimi me Markun momentet e fundit te jetes se tij, do te mbetet nga keqardhjet e rralla te jetes sime. I paharuar kujtimi I tij
Ky tradhtari i kombit qe pata rastin me takue ne vitin 1994-en ne Tirane mbasiqe baba im e ka takue nje vit ma pare kur ka dashte me pare shqipni te cliruem nga regjimi gjakprires te Enver Hoxhes. Nesje ne ate takim midis baba im dhe ish – oficeri te nalte te sigurimit te shtetit komunist shqiptare mark Dodanit u ndodhe ne mes kryeqytetin e Tiranes ne shtepine e Z. Gjonit nga mati. Nesje, Mark Dodani u mundue me u bind baba im Qenan G. Zhupanit qe komunistat e paten vra baben e tij qe me kallezue se ai nuk ishte vertete komuniste se ne ate koha Z. Mark Dodani si njeri dhelper dhe teper dinake tue mendue se era e drejtesise dhe demokratise ishte tue ardh dhe tue dit se baba im ishte Zogist/ Legalistet ka dashte me u lidh me njeriun qe mund me fillue nje fare miqesi qe me pas nje fare siguri nga akuzat dhe denime gjykesore qe ishte flitun ne ata koha etj. Po Qenan G. Zhupani i cili ka luftue 6 vjet neper malet e sharrit nen udheheqjen e Xheme Gostivarit edhe gjate kohes ne mergim me burrat te dheut si me me Kol Fiqir Dine, Kol Hysni Dema, Kol Muharrem Bajraktari, Prof. Miftar Spahija, Dr. Fuat Myftija, e shume te tjere qe ne kampin e Greqise ne Lavrio per afer 10 vjet Qenan G . Zhupani jo vetem se u ba perkthyesi mes perfaqueseve greke dhe palen shqiptare qe permbante Kol Fiqir Dine, Kol. Muharrem Bajrkatri dhe Prof. Miftar Sphaije thaci i Lumes, qe kane pas besue vetem me djali i shkathet nga pollogu Qenan G. Zhupanit i cili u ba mbrenda nje koha te shkurte mbasi qe ka krye disa operacione ushtrake nga stervitjen amerikane qe grupi i xheme Gostivarit ishin te hedhun me parashuktat ne malen e sharrit nga vitin 1948-en jo nje here po tre here. po mbasandej Ky djale i shkathet filloj me punue ne fabrike ushtarke greke qe prodhojshin dinamite, qe mbrenda nje vit e gjysme drejtori i fabrikes e ka emnue Qenan G. Zhupani manaxheri i fabrikes. Bile shpesh here Kol. Muharrem Bjraktari e pat marre nga krahu tue shetit bashke me Qenani tue thane se , ” Kur do te kthehena ti o djali im do te themelojsh farike a armartimeve qe neve mos me lyp kurre prej te huajave..” Po baba im ka pergjigj Z. Mark Dodanit keshtu, ” Mos kujto se neve nga mergimi e hajme barit… Jo Marku, po rrene se Komunistat nuk kane vra baba yt as vellane tuaj po ti e ke vra vet..” Sepse per me tregue besnikerine dhe bindjen absolute ndaj komunistat e ke pranue me plote vullnetit e lire qe komunistat te vrasin gjakun tend si besnikerin tuaj bindes ndaj komunistat se perndryshe nuk do te ju kishin besue, por vetem tue tradhtue familjen tuaj me vrasjen e tyne e paten besue se je njeriu i tyne. Po mbas kete tregim Z. Mark Dodani mbeti me goje te hapun dhe as se ka qit za as pata mundesi me shikue baba im ne ftyre dhe ashtu mbeten ne heshtje per disa minuate e mandej Z. Mark Dodani ka thane se, ” me vjen cudi se pata njoftue me njeri si ju Zotni Qenan, dhe atehere kerkoj leje per me dale.
Ti LEKE dhe askush tjeter si ty,nuk ka goje me fole per kete burre,Se sa ishte gjelle i moret te keqen.Si zakonishte shqiptari gjithmone mbas vdekjes e shan shqiptarin.
kriminel i pague prej pushtetit……….
NGUSHELLIMET familjes ZOTI U DHANTE kivet
Po pse u tremb ky’trim’ nga demokracia edhe erdhi ne France ku jetoj me ndihma?
Pfff per keso ‘komunista’ qe shkojne e Stephen ne vend et kapitaliste qe gjithe jet en i shajten!
Eshte shume qesharake se kur kumunizmi existonte te gjithe ishin komunista e sikur te kishin shoqeri me Mark Dodanin do te mburreshin
Mos te harrojme se Dritero Agolli shkrujti “ku ti kerkoj rrenjet e tua Parti”e eshte shquar si mike i ngushte i Enverit po vdic si hero i demokracise
Sikure te ishte gjalle Marku kurr nuk do ta mohonte pune e tij ne organet e sigurimit te shtetit se ai ka punuar eshte pagur e jo ka spijunuar pa pagese si shume kush qe sot shquhen si “demokrat”te flaket
Shpirti i tij pushofte ne paqe prane familjes e vajzes se tije qe e adhuronte
Rest in peace
FAMILJA DEDA
NEW YORK
Nje ish-kriminel me pak . Punoj me zell per diktaturen si oficer i armes se urryer te Sigurimit te Shtetit. Edhe ne pension vazhdoi te shperndaje helmin e Sigurimit duke himnizuar ate tufe injorantesh te pashpirt qe masakruan popullin e tyre per shkak te bindjeve te ndryshme. I lehte qofte zjarri i ferrit per te dhe per te gjithe koleget e tij te Sigurimit.
Ç’janë këto lajme të politizuara… ?!.. që janë gati të derdhim helmin gjithë trashëgimtarët e ish kriminelëve.. shpresoj që gjithë figurat e ish sigurimit të shtetit ta kenë nekrologjinë në këtë “Web”, me po këtë titull..
Njerëz si i madhi Mark Dodani, përjetësohen patjetër në kujtesën e popullit. Vepra e tij është udhërrëfyesi më i mirë për gjeneratat. Ajo është dhuratë e çmueshme për ne nga shoku Mark dhe bashkëvepruesit e tij besnik, nga ku mësuam-mësojmë se për t’u dashtë dhe ruajtur të paprekshme nga askush, interesat e popullit dhe At’mëmëdheut tonë, duhet ta duam me shpirt, deri edhe në vetëmohim dhe, se për diçka të tillë duhet guximi, trimëria, mençuria dhe zemërbardhësia !
Ngushëllime familjes dhe shokëve të armës!
I qoftë i lehtë dheu i Tokës Nënë, të cilës ia kushtoj vitet më të mira të jetës!
Isha ushtar, sapo mbusha 8 muaj, Mark Dodani me Agron Çoben me arrestuan…si armik te pushtetit popullor. Atij pushteti kriminal…Edhe ne hetuesi me kerkoi disa te thosha ato qe deshironte partia e dhe pushteti i tij antikombtar dhe kriminal…Ishte tinzar dhe i pabese.. Me me shpirt katran…Ia kam thene ne sy edhe pasi u lirova pas 23 vjtesh ne burg Mos lindshin nenat shqiptar monstra si Mark Dodani e njerezit e Sigurimit si ai!
Ky eshte opinioni me i sakte i dhene deri tani!
cilat do te kene qene aftesite dhe pergatitja e tij, sherbimi per te mbajtur ne kembe nje rregjim qe u mohoi lirine, besimin, pronen dhe u perdhosi dinjitetin shqiptareve dhe i perçau ata si mos më keq, mjafton si cv e zezë në biografinë e këtij njeriu.
Ngushellime familjes . Gjykimet nuk jane ne dore te njerzve por te zotit ! Personalisht edhe pse jo ne te njetin ideal dhe ne krahe te ndryshme totalisht , kemi patur ndihmen e tije kur kemi patur probleme me sistemin .
se kisha imagjinuar qe tropojan te pershkruajne nje ish-sigurims me fjalet:
“u shua”
turp!
Mahmut Daci i Bucpapajve shkoi ne lufte kunder okupatorve edhe kurr s’u shperblye sepse rezultoi se luftoi kunder partise komuniste qe sundoi shqiperine.