1) -Kisha hipur , si zakonisht , ne anijen “Evia Star ” , e cila ben linjen Rafine -Marmari .Me qe kisha kohe u ula .Qe u ula pikerisht ne ate ndenjese , fare prane dy zonjave , ndoshta rrobat e zeza dhe shamia mbi koken e njeres , ishin arsyet qe u ula aty ., pa degjuar ende asnje fjale, qe te dalloja se c’gjuhe flisnin , “Keto jane nga anet tona , mendova , ndoshta labe !Ato flisnin shqip ! Flisnin me ze te ulet dhe nga sa munda te kap e kishin me nusen e njerit prej djemve te plakes .-Me thote nusja te vishnjem me rroba te ra !Po ku t’i gjenj une !?Nje sindaksi te vogel kam !Fjala “sindaksi ” pension ,ma daraviti mendimin e pare ,se ato plaka ishin labe !Ato ishin vendase , nga ndonje fshat i larget i gadishullit te Evias !U largova nga ku isha ulur , se m’u duk sikur , tashme ,qe e dija qe flisnin per ceshtje familjare , po u pergjoja biseden !

-2-Isha ne te njejten anije .Dite e diel !Nga frika se mos harohem dhe mbetem brenda , gjithmone dal nga vaporet 5 -10 minuta me heret !Ate bera dhe ate te diel !Kur sa po zbrisja shkallet e para , verej se humbiste drita , qe vinte nga jashte !Po ngrini bukaporten !Sa s’me ra dambllaja !E hengra , do kaloj diten ne Marmari !Linja tjeter ishte ne oren 17 -te !Ai qe priste biletat ne hyrje filloi te qeshe !-Ksehastiqes mesa !(U harone brenda )Po une dola ne kohe -i thashe !Ju u niset me heret !-Re file , jortino orario ehume !Ine i arjies tis Panaias !Musulmanos ise pu dhe to kseris !(Or mik , orar festash kemi , jane ditet pushim te Shen Merise !Mysilman je qe nuk e di )Gjate udhetimit , i cili zgjat nje ore , mendoja per slloganin qe do te perdorja per te shitur !Thuajse te gjithe e dinin se kisha vajtur atje gabimisht ! Une nuk largohem kurre nga Rafina !Dhe sllogani u gjet :Mua me solli .gabimisht vapori !Ndoshta erdha per ju , qe te merrni ate me me fat !Ne nje kafene ishin nje grup burrash !Nga konstrukti duhet te ishin peshkatare .-Allvanos ise ? , me pyeti me i madhi i tyre -Ne , ime apo tin Allvania !-Fenete, miazun ta hnutamas !(Shqiptar je ?Po jam nga Shqiperia !Duket , na ngjajne frymet !)

-3-Isha ne liman !Me theret njeri nga nje parea burrash dhe grash :Kalon tutje e eja dhe nuk na flet !Ashtu si e ndertoi mendimin gjuhesisht nuk mund ta kuptoja ne se ishte nga anet tona !- Motra juaj eshte zonja ?Ngjani shume !-Motra binjake , me pergjigjet ai !-Po ky zotnia , vellai eshte ?-Jo vellai , por jemi vllame !-E di c’eshte vllam !?-!E di., ithem !Shoku i ngushte , qe te ri ne krah diten e dhenderise !Po nga jini ju , i them -Nga Thraqi !Biseden na e nderpreu nje klient i mi .Nuk u ktheva me tek ata !Me vone u pendova qe nuk i pyeta se mos ishin nga Ferresi ose Kipseli , dy fshatra te Trakes ku pas vitit 1922 , banoret shqiptare te Ibrik Tepese , Qytezes se fameshme , ku kishte lindur Fan Noli ishin vendosur atje !Ne Feres ishte vendosur familja e Dhimitrit , vellait te Nolit .

-4- Veria , gusht 1992 .Ne spitalin e Nauses , te Nauses , qe ngjante me nje ballkon gjigand , nga ku dukej fusha e pamate e Maqedonise greke !Aq e pamate , sa qe , aty ku mbaronte , ne shpatet e malit Kaimakcallan , dukej vetem mjegulla !Ne spital pra , ishte shtruar gruaja urgjend !Se nga e moren vesh disa gra vendase dhe shkuan per ta vizituar !Ne ate kohe ajo nuk e fliste mire gjuhen greke !Kur ma tha te nesermen , i thashe , mire qe i kuptove !-Me folen shqip , ia kthen ajo Nje shqipe me theks korcar !Ato u interesuan per te gjitha !Bile i bene dhe nje dhurate te vogel simbolike !-C’ishin ato gra , i them .-Jane nje organizate joqeveritare .Ato ishin me origjine nga Korca, Kolonja dhe Pogradeci dhe ndihmonin emigrandet shqiptare !

-5-Kisha shkuar per te pare gruan ne Nausa dhe do merja urbanin Nausa -Veria .Gjeta stacionin me te pyetur !Ne shkallinen perballe qendronte nje plak .-Ti ora ehi leoforio , i them !Ai me veshtroi nga koka gjer tek kembet dhe per cudine time me foli shqip !-Tani vjen , me thote plaku .Keshtu i mbajtur sic ishte nuk m’u duk si emigrand !–Me fal , nga jini ju ?-Nga Zicishti i Korces !Kam ardhur femije 3 vjec ketu !Me emocionoi akcenti i tij prej prej korcari dhe fakti se e fliste mire gjuhen -Ti ine afta pu kanun kapiji dhiqisas , me thote me nje ze ku dallohej pezmi !-Mas erhete qe emas ndropi !(C’jane keto gjera qe bejne disa nga tuajt !Na vjen turp edhe ne !)

ANTITEZA –‘

1-Dikush me kishte dhene nje radio te tipit te vjeter dhe kjo me dha mundesi te degjoj Radio Tiranen pas shume kohe .Nje te diel po degjoja nje emision shume te njohur ne ato vite 92 -93 , te nje gazetarej e te njohur .Ajo u jepte mikrofonin dhe degjuesve .Po bisedonte me nje shqiptare qe ishte vendosur ne Krete !U degjuan te qara femije dhe gazetaria e pyeti :Sa vjec eshte femija ?-Eshte djali im !Nuk di fare shqip!Shqiptarka e Kretes i tha keto fjale ne nje menyre ku dallohej nje krenari e shtirur !-Dhe ju e thoni aq lehtesisht !Zonje,mesojani shqipen femijes !Dhe vuri nje kenge !

-2- Pllatia e Rafines !Perpara nje peripteroje , kinkaleri , po kalonin nje nene e re shqiptare me femijen 4-5 vjec !Djali duke e cur , shikonte per nga akulloret .-O ma ,dua akullore !Gruaja , sikur ta kishte pickuar dicka ia kthen me ze te larte dhe duke terhequr gati osh femijen : Ohi, ponan ta lemasu !Me e his priksi me afta ta pagota !(Jo , te dhembin gryket !Ma ke fryre barkun me keto akulloret !)Une u mendova !A t’ i them dicka !?Dhe i i thashe :-Cudi , femija te flet ne gjuhen e nenes dhe ti jo !Nje nene greke nuk do ta bente kurre kete gabim !E dhe ne cepin me te humbur te botes te ishte , do t’i fliste gjuhen e amtare !Ajo me hodhi nje veshtrim si kur donte te me thoshte :Ja trava stindhulasu !( Pa shko ne punen tende !)Ajo nuk foli , por edhe mua ne greqisht do te me fliste !

-3-Nje djale i ri nga Kolonja njihet me nje vajze nga anet e Konispolit dhe vendosen ta lidhin jeten bashke .Djali u cudit , kur nje dite ajo qe dashuronte , qe do te ishte nena e femijeve te tij i thote :-Une kam vetem nje kusht , do te flasim greqisht !!Natyrisht , djali nga Kolonja nuk mund ta kapercente kete kafshate dhe secili gjeti fatin e vet te ri !

-4-Nje filolog grek , njeri me mendje te hapur me thote nje dite :Ti ine afto me sas tus allvanus !Ndrepeste na milisete tin mitriqisas gllosa anametaksisas !(C’eshte kjo.me ju shqiptatet!Kini turp te flisni me njerin-tjetrit gjuhen tuaj amtare )Ai e krahasoi qendrimin e shume shqiptareve me emigrandet e vendeve te therra , te cilet , nuk ngurojne te flasin gjuhen e tyre!Qe iste qe toso exipni !Millate ta elinika kalitera apo ollus tus xenus pu e hun mbi stin Elladha !(Dhe jini dhe aq te mencur!Flisni greqishten me mire nga te gjithe te huajt qe kane hyre ne Greqi !