VOAL

VOAL

Copyright © 2022

VOAL

Therime nga sofra shkencore e akademik Bedri Dedja, njohja, përjetime, mbresa të paharruara Nga Prof. A. Dr. KOLE TAHIRI

January 5, 2020

Çfarë mund  të kujtosh më parë për një figurë të tillë  me «stofin» dhe përmasat e akademikut ? 

Profesor Bedri Dedja është i mirënjohur në mbarë trojet shqiptare si shkrimtar, studjues e drejtues i arsimit dhe shkollës.. 

Në këto shënime do të ndalem në ndonjë moment të njohjes sonë dhe në disa  «grimca », disi të veçanta nga «sofra» e tij shkencore, të cilat, mendoj se flasin sadopak për personalitetin rrezatues dhe meritat e tij në shërbim të arsimit dhe shkollës shqipe. 

                     

Rastësia ka vëndin e vet në jetën e njeriut… !. 

 

Rastësi befasuese. 1958.

Në hollin e Institutit « Lenin » të Moskës,  një grup i vogel studentësh takohet me të riun simpatik e ëndërimtar, të ardhur nga Tirana. Ai vëzhgonte me nostalagji ambjentet e institutit ku kishte mbaruar fakultetin e pedagogji-psikologjisë në vitin 1953, fakultet të cilin vazhdonim edhe ne. U takua me profesorin e tij të letërsise për fëmije, prej të cilit kishte mbresa të pashlyera. Më vonë mësuam se Bedri Dedja kishte mbaruar edhe degën e letërsisë për fëmijë, si diplomë të dytë. Që në atë takim  më lindi ideja se ky djalosh thatanik, me flokë kaçurrela, i talentuar, modest dhe energjik, me emrin Bedri do te shkonte larg, parashikim të cilin e vërtetoi koha.

 

Rastesia e dyte. Peshkopi, 1962.

 

Kryeredaktori i parë i gazetës «Mësuesi», si «gjeolog» i palodhur vinte në kërkim të «xeheve» midis armatës së mësuesve e kuadrove të arsimit, duke shkelur deri në zonat më të thella. Aty na u krijua mundësia të kalonim së bashku disa  mbasdite e mbremje me të. Atë kohë, unë jepja mësim në shkollën pedagogjike të atij rrethi. Kujtuam vitet e shkollës së lartë dhe u njohëm reciprokisht. Me sa dukej, ai kishte fiksuar në mëndjen e tij edhe një tjetër psikolog, i cili mund të aktivizohej më vonë.

 

Përseri ndërhyn rastësia.  Duhet të ketë qënë viti, 1964. 

 

Takohemi rastësisht. Ai ndiqte shtypjen e gazetës dhe kishte dalë përpara redaksisë së « ZP » për të djegur një cigare, të cilën e kishte aq për shpirt. Në bisedë e sipër më pyeti : 

– Përse ju të rretheve (pedagogë e psikologë) nuk aktivizoheni në shypin pedagogjik?

Une : Për këtë gjë fajin e keni ju, kolegët e qëndres.

– Po përse e paskemi ne të qëndres ? – insistoi ai.

Unë : Sepse ju  nuk kujtoheni për ne, nuk na aktivizoni, nuk na krijoni ndonjë mundësi konkrete !

Në vazhdim të bisedës, unë e pranova përgjegjësinë tonë. Ne ende nuk e kishim ngritur «zërin» e as «dorën» për të treguar se ekzistonim gjallë diku.

 

Ai, siç e kuptuam më vonë, e bluante prej kohësh këtë ide. Një muaj më vonë, mora një shkresë nga Ministria e Arsimit, në të cilën më kërkohej që të kryeja një studim pedagogjik. Një detyrë e tillë u ishte ngarkuar edhe specilalistëve të tjerë që shërbenin në rrethe të ndryshme të vendit.

Pra, u bë e qartë se kryeredaktori i gazetës “Mësuesi“ i dëgjonte mendimet e mësuesve që vinin nga rrethet e tjera të Shqipërisë dhe se fjala e tij kishte autoritet në ministri.

 

Prezantim i imponuar në ISP (Instituti i Studimeve Pedagogjike) Viti 1965. 

 

Pas disa javësh pune në Ministrinë e Arsimit, më dërgojnë në ISP, institutin e sapo krijuar. Bedri Dedja kishte qënë ideatori dhe nismëtari për krijimin e këtij instituti. U paraqita tek drejtori dhe pas prezantimit me të iu  bashkangjita sektorit të pedagogjisë. Aty gjeta edhe mësuesen e talentuar dhe erudite, zonjën Fatbardha Gega, të cilën e njihja edhe më parë. Drejtor Bedriu e kishte tërhequr atë në këtë institut, me qëllim që ajo ta pergjithësonte përvojën e saj të pasur si mjeshtre e mësimdhënies së lëndës së psikologjise dhe si model i përkryer për mësueset e ardhshme, të cilat do të mbaronin shkollën pedagogjike të Tiranës.

 

           

Bashkepunim i dobishem më se 30-vjeçar.

    

 

Ngreu, profesor i dashur ! Ngreu nga atje ku je, të pimë një kafe si zakonisht e të sjellim në mëndje shërbimet e panumërta, pothuajse në të gjitha rrethet e vendit tonë. Në këto shërbime ne «harronim» se ti ishe drejtori yne i ISP, z/minister, bisedonim e bënin shakara si të barabartë, takoheshim e diskutonim me mësues, metodistë, drejtues të arsimit, me korrespondentët vullnetarë të gazetës « Mesuesi », etj.

 

Të kujtojmë pjesëmarrjen në sesionet shkencore në rrethet e largeta veriore të Shqipërisë si Kolesian, Kukes, Bajram Curr, Mat, etj., pa përmendur ato të zonave e rretheve të tjera ; të sjellim në mëndje stafin e parë e të sukseshëm të bashkëpunëtorëve shkencorë të ISP, të përzgjedhur me aq kujdes nga Ju, të cilët rrjeshtohen në faqet e këtij libri[1].

 

Të kujtojmë me dhimbje e konsideratë ish bashkëpunëtorët e ngushtë, të cilët nuk janë më midis nesh, si « Mësuesen e Popoullit » Fatbardha Gega, Selaudin Carçanin, njërin nga psikologët e talentuar të lëne krejtësisht në harresë, mësuesin e talentuar të fizikës dhe metodistin e punës prodhuese Pëllumb Gjebrea, pa përmendur të tjerët  që sot janë në pension. Ata i kujtotoj me dhimbje në shpirt e konsideratë nga Brukseli i largët.

 

I paharruari  profesor, zgjohu nga « gjumi » i rëndë dhe të kujtojmë perpjekjet tona për përgatitjet e kumtesave dhe organizimin e kryerjen e konferencave shkencore pedagogjike në të gjitha rrethet, e më pas, ato kombëtaret në Tiranë ; të kujtojmë kolegun tonë të shtrenjtë, fjalëpakun e punëshumin, të ndjerin Pëllumb Gaçe ; të kujtojmë ish kursantët tanë pasuniversitarë, Dizdari nga Vlora dhe Balla nga Tirana, të cilët, po ashtu nuk jane më !

 

I nderuari Bedri ! Besoj se nuk i ke harruar as ata bashkëpunëtorë të zgjedhur prej jush, ish drejtues të kabineteve pedagogjike të rretheve, si p. sh., I. Dizdari e F. Luli  nga Shkodra, Gj. Simoni e C. Dizdari nga Lezha, A. Kuka nga Burreli, Abdyl Paralloi nga Elbasani, Kristaq Shtëmbari nga Fieri e deri tek V. Terpo nga Gjirokastra; të kujtojmë drejtorët e shkollave eksperimentale, si p.sh. të përkushtuarin e mirënjohur Mark Vuji (Lezhe) «Mesues i Popullit», të shkathtin A.Hoxha (Durres) etj. etj.   

 

 

«Gjeologu» që kërkonte potenciale intelektuale dhe aftësi letrare e gazetareske.

 

I respektuari Bedri ! Këtu, larg Shqipërise ku jetoj sot, kujtoj me nderim këmbënguljen tënde për të parë në vënd e për të verifikuar të dhënat, për t’u njohur direkt me mësues të përkushtuar, të zotët por të lënë në harresë e mbi këtë njohje, për të ngritur probleme shoqërore, etj. Po sjell vetëm ndonjë shëmbull, sepse raste të kësaj natyre kanë ndodhur me letrarët e rinj, me gazetarët e shtypit pedagogjik etj. Me të drejtë, asokohe e pate konsideruar vehten «gjeolog» që kërkon «fragmente jetësh», energjish potenciale mendore që dremisnin në gjirin e mësuesve, talente të reja, etj.

 

Nuk mund t’i harroj udhëtimet tuaja të largëta e të mundimshme deri ne Sllovën e largët të Dibrës për t’u njohur me mësuesin artist, gjuhëtarin e aftë N. Plaku, përkrahjen e dhënë studjuesve të talentuar si M. Quku (Shkoder), Mark Vuji (Lezhë), A. Kadiu (Dibër), etj. etj.

I tillë ka qënë udhëtimi juaj në këmbë në malet e egra shkëmbore të Xibrit (Mat), për të nxjerrë në dritë figurën e ndritur të mësuesit Isa Bajraktari, djaloshit nga Babina e Tropojes që dha jetën në krye të detyrës në ato male, në vitin 1947. Ne ato vite të largëta (1972) pat’ bërë jehonë preludi Juaj letrar «Monolog me Malet» kushtuar mesues Isës. Në sajë të hulumtimeve tuaja, këmbënguljes e argumenteve bindese që dhatë atëhere, Isa Bajraktarit iu dha titulli «Mesues i Merituar» dhe shkollës së atij fshati, emri i tij.

 

I paharruar ka mbetur, po ashtu, rasti i vogëlushit nga Dukagjini i thellë (Shkodër), me aftësi të jashtëzakonshme llogaritëse, të cilin e sollët në Tiranë, i bëtë testimin psikologjik, shkruat për të një artikull shkencor në revistën «Arsimi Popullor» dhe ndërmjetesuat për t’i caktuar një mësues me normë të reduktuar për t’u marrë me të. Ka qënë diçka e spikatur.

 

Meritë të veçantë përbën «zbulimi» dhe nxitja nga Ju (mbase për herë të parë) si dhe përkrahja që u dhatë gazetarëve të rinj të gazetës « Mësuesi » që ju drejtonit, si : Bekim Çomo nga Elbasani, i ndjeri Sabah Sinani nga Puka, Gj. Kola nga Lushnja, V. Hunçi nga Korça, Haki Zllami, drejtori Zogaj  nga Bajram Curri, etj. etj.

 

Ju profesor Bedri Dedja, si rrallëkush më parë, nxisnit me dashamirësi mësuesit veteranë e pensionistë për të transmetuar pervojën dhe kujtimet e tyre te vyera nëpër artikuj apo libra të veçantë. Kujtoj sot mes tyre K. Kocin «Mesues i Popullit», Kolë Xhumarin, Sofokli Papariston, Zenel Hekalin, Halim Shpuzën, etj.

 

Krijuesit e rinj me aftësi letrare përbejnë një kapitull të veçantë, me të cilët Ju themeluat dhe ngritët në këmbë letërsinë tonë artistike për fëmijë. 

 

I dashur Bedri ! A mund të numërohen diplomat  e kursantëve pasuniversitarë dhe disertacionet që keni udhëhequr, reçensionuar, apo thjesht studjuar shoqërisht, për të ndihmuar studjuesit e ardhshem? E pra, të gjitha këto të kanë marrë kohën e shtrejtë dhe energjitë fizike e mendore.

 

Frojdi i madh, diku nenvizonte se « … ia vlen për të sakrifikuar, qoftë edhe tërë jetën, për të ndihmuar e bërë të lumtur, qoftë edhe një njeri të vetëm». Por sa jetë të tilla njerëzish, të cilët i «zgjuat», i nxitët, i frymëzuat dhe u hapët shtigje e perspektiva të reja apo që u dhatë ndoshta drejtim të ri në jetë, qëndrojne mbi shpatullat tuaja ? Ata janë të shumtë dhe me kontribute të mira në fushën e arsimit dhe shkencave pedagogjike e psikologjike.

 

Por sa është edhe numri i atyre mësuesve e kuadrove të arsimit, të cilët ju kanë patur pedagog, ata që kanë ndjekur fjalimet, referatet, kumtesat e mbajtura, ata që kanë  lexuar shkrimet dhe librat tuaj kushtuar psikologjisë dhe pedagogjisë ? Pra, një armatë e tërë njerëzish që për një kohë afër gjysmëshekullore janë përgatitur e kualifikuar si mësues, si edukatorë, si specialistë të pedagogjisë e psikologjisë, si kuadro drejtues nga vetë Ju dhe librat tuaj. Pra, ndihmesa juaj është evidente.

 

E bëra këtë listë, jo te vogël emrash dhe detyrash për disa arsye:

  1. Per mua, një nga çështjet më kryesore ka të bejë me «gjeografine» krahinore të atyre që janë «zbuluar», nxitur e përkrahur nga Ju me ato mundësi që dispononit. Ne keto lista nuk gjënden as më të voglat dallime krahinore, fetare, raciale, klanore etj. të kësaj natyre.
  2. Është vështirë të gjenden midis tyre persona që kanë patur lidhje gjaku, familjare, farefisnore, krahinore me Ju, me familjen apo njerëzit e tjerë të rrethit Tuaj. E pra, nepotizmi është sëmundje e rrezikshme që është ndeshur dhe ndeshet rëndomë në jetën tonë të përditshme.
  3. Cilit prej stafit të këtij drejtuesi të studimeve pedagogjike i janë vënë kushte të tjera, me perjashtim të aftësive profesionale, figurës morale, interesit të punës studimore-shkencore?  Midis tyre do të gjeni studjues të përkushtuar, si V. Hoti nga Shkodra, F. Rama nga Tiranan, S. Carçani nga Gjirokastra, M. Islami nga Kolonja, apo B. Çomo, R. Uçi, Ilinden Spasse, inxhinjerin P.Bejtja, agronomin H.Veshi, psikologun L. Hajdaraga, historianët e arsimit tonë si I. Gogaj e Q.Kashari etj. Këta moren më vonë tituj e grada shkencore, botuan monografi e libra të ndryshme, bënë emër të mirë në studimet pedagogjike e psikologjike shqiptare të gjysmës së dytë të shekullit XX-të. Po kështu, sektori i botimeve, revista  « Yllkat » me Ramadan Pasmaçiun, piktorin Vlash Dobroniku etj ?
  4. Vëreni me kujdes dhe perpiquni që të gjeni midis tyre persona me merita luftarake, partiake, politike, pushtetare, bij ose bija të pamerituar partiakësh, pushtetarësh, etj. etj.

 

Më lehtë gjenden midis tyre të tillë që kanë patur «cene» në biografi, se sa nga ata që permenda më lart. A nuk përbën kjo një mrekulli dhe çudi për atë kohë dhe a nuk mbetet aktuale edhe për ditët tona ?

Për mua, sa më shume qe distancohemi në kohë e hapsirë, aq më i dukshëm bëhet ky dimesion i veprimtaries Tuaj udhëheqëse e drejtuese. 

 

A nuk flasin të gjitha këto cilësi për ndergjegje profesionale të një kualiteti të veçantë, për figurën atdhetare, qytetare e morale të këtij njeriu, për dinjitetin e Tij ? Të marra se bashku, me ato që do të plotësojnë koleget e mij, ish bashkëpunëtorët te Tij, ato do të zbukuronin çdo biografi e do të përbenin krenari për çdo intelektual të përmasave dinjitoze.

 

Profesor ! Ju shpej u bëtë personalitet i njohur në mbarë vendin. Ndiqeshin me vemendje re-portazhet, shkrimet dhe sugjerimet tuaja. Kujtoj këtu rastin e mësues Isës apo të supertalentuarin nga Dukagjini, për të cilët kam folur më lart. Sa herë që shkonim me shërbim në Vlorë, kujtoja propozimin tuaj për të ngritur një mikroklub në Kusbaba, perballe detit,  apo rastin e propozimit për ngritjen e një këndi lojrash për fëmije tek Ura e rrugës së Elbasanit në Tiranë, të cilat u bënë realitet. A nuk jane këto e te tjera të kësaj natyre kënaqësi e meritë për ideatorin e tyre, shkrimtarin për fëmijë Bedri Dedja ?! Pa dyshim, po.

 

Një studjuesi, i cili në të ardhmen mund të merrej me këtë figurë, do t’i sugjeroja që mos të linte pas dore këtë aspekt të veprimtarisë së tij, këto «thërrime» nga sofra shkencore e njerëzore e profesorit Bedri Dedja.

 

E kam për nder dhe e quaj fat që për më se tre dhjetëvjeçarë kam qënë pranë këtij personaliteti, kam bashkëpunuar e komunikuar me të si vartës, nxënës, koleg, bashkëpunëtor, si shok e mik që na lidhnin detyrat dhe puna studimore shkencore e pedagogjike. Madje, edhe gjatë kohës që na patën dërguar me qarkullim, Atë në Elbasan dhe mua ne Bajram Currin e largët, nuk e shkëputëm bashkëpunimin shkencor.  Profesor Bedri Dedja udhëhiqte ato kohë me kopetencë shkencore disertacionin tim të doktoraturës.

 

 Njeriu dhe qytetari i nderuar.  

 

Edhe pse ishte antar i PPSH, Bedriu ka qënë një demokrat i spikatur deri në fund të jetës së tij. Besonte në idealet e vërteta komuniste, të cilat, për fat të keq nuk i pa të realizuara në jetë. Pavarësisht këtij fakti, mendoj se po të kishin qënë të gjithë komunistët shqiptarë si Bedri Dedja, do të ishin shmangur shumë të këqija, që regjimi komunist e diktatorial u solli shqiptarëve.

 

Në rast se do të pranohej për një moment që armata e madhe e mësuesve, pedagogeve e kuadrove të arsimit të ndahej në dy grupime te medha :

  1. Në ata (grupimi i parë), të cilët, së bashku me institucionet përkatese u morrën me zbërthimin, propogandimin dhe që vendosën në themel të tërë përmbajtjes dhe veprimtarisë së shkollës politikën dhe ideologjinë e partisë në pushtet dhe mësimet e diktatorit (trekëndëshi revolucionar me punën prodhuese e stervitjen ushtarake, bllokun e lëndëve ideologjike, boshtin ideologjik, fillin e kuq marksist-leninist), duke e politizuar e ideologjizuar në mënyrë të tejskajshme shkollën dhe,
  2. Në grupin tjetër, i cili merrej me përmbajtjen shkencore të shkollës dhe modernizimin e saj, me trajtimin pedagogjik, psikologjik, metodik të kësaj përmbajtjeje, etj., me aq sa lejonin kushtet, me studimin e përvojës e kulifikimin e kuadrit mësimor, me analizën e historisë së mendimit pedagogjik shqiptar, etj.Përvoja historike, për fat të keq ka provuar se grupimi i parë u përpoq, me vetëdije e pavetëdije, të zbatonte politikën enveriste, pra, të shkatërronte shkollën, ndërsa grupimi i dytë, me aq sa e lejonin kushtet, u perpoq ta mbronte dhe ta ndërtonte ate. Ne krye te ketyre dy grupimeve qëndronin dy akademikët e njohur të fushës së arsimit. Ndër figurat më të spikatura të grupimit të dytë qëndronte akademik Bedri Dedja, me stafin e tij. Në rast se gjatë gjysmës së dytë të shekullit XX-të, në sajë të punës së madhe të një populli të tërë dhe përpjekjeve të armatës së mësuesve e pedagogëve ka patur edhe arritje pozitive, nuk ka dyshim se Bedri Dedja ka pjesën e vet të meritave në këtë punë.   Ky personalet i arsimit shqiptar ka qëne, mbi të gjitha, njeri me integritet e personalitet të spikatur. Njeri me aftësi krijuese të ndryshme, i përkushtuar e me pikësynime të qarta, këmbëngulës në arritjen e qëllimeve të vëna, i paepur në punë e përpjekje, serioz e korrekt në punë, optimist dhe i thjeshtë.

    Ai rrezatonte energji pozitive dhe optimizëm. Me shëmbullin dhe fjalën e tij të mënçur, u jepte drejtim punëve, ngjallte besim e shpresa tek të tjerët dhe i mobilizonte në punë. Veçohej për takt të veçantë në marrëdhëniet me vartësit. Nuk kapej pas cikërrimave ; punën e sejcilit e maste me rezultatet konkrete. Kur paraqitej rasti, i mbronte me vendosmëri vartësit e vet.

    I ndershëm, i drejtë, i sinqertë, i vëmëndshëm dhe i komunikueshëm me të gjthë.

    Vëzhgues i mprehtë, dëgjonte me kurreshtje e mësonte nga të tjerët, nuk preferonte të mbante shënime, por regjistronte në kujtesën e vet të fortë gjërat më thelbësore ; i pëlqente të meditonte dhe të ëndërronte. Për energji fizike e vullnet mund të garonte me cilindo. Duke anuar nga temperamenti kolerik, i duheshin përpjekje për të qënë sa më i ekuilibruar, për të mos shpërthyer në situata të vështira, për të mos u treguar arrogant e prepotent me kuadrin apo në shoqeri. Edhe me këtë prani, ai ruante gjakftohtësinë dhe ekuilibrat përkatës.

     

    Njeri me karakter, i mirë, në kuptimin më të plotë të kësaj fjale, Bedri Dedja e ka patur mirëkuptimin armë të shëndoshë. Vetëm në dy raste, mbaj mend se jo vetem nuk më ka lëshuar pe por përkundrazi, më ka kritikuar. Të dy rastet kanë të bëjnë me bindje jo të njëjta.

     

    Me aq sa e kam njohur, në mardhëniet dhe komunikimet jo vetëm me mua, por edhe me të tjerët, ai ka qënë, siç e kam thënë edhe më lart : dashamirës, i gatshëm për të ndihmuar të tjerët, sado larg qofshin, tolerant, qytetar i devotshëm dhe i respektuar.

     

    Bedri Dedja, bashkëshorten e vet, z. Pandora e ka dashur dhe respektuar shumë. Ajo i është bërë krah, këshilltare dhe ndihmesë e papërtuar, ndonse edhe vetë ka qënë krijuese. Bedriu, për shkak të detyrave shtetërore dhe krijimtarisë, i ka lënë Pandorës mbi supe barrën më të rëndë të kujdesit të përditshëm dhe mirërritjen e femijëve. Dy fëmijët e tyre, Edlira dhe Taulanti jetojnë e punojnë, e para në Zvicer dhe i dyti në Kanada. Ata, me dashuri e respekt po merren sot me botimin e veprave të prinderve të tyre. Ju lumtë !

     

    Në shënjestër të buraokratëve, të paaftëve dhe «vigjilencës revolucionare»  

    Në kohën kur Bedri Dedja punonte me përkushtim dhe energji të pashtershme për çështjen e arsimit dhe shkollës, burokratët, të paftit, partiakët, smirëzinjë, etj. nuk flinin ; ata «vigjilonin», mbronin parimet politike e ideologjike të partisë mëmë. Jo rrallë, problemet që ata ngrinin i kanë kushtuar Atij shume shqetësime personale, familjare e shoqërore, madje edhe kanë rrezikuar seriozisht karierën e tij.

  1. Një herë, nuk më kujtohet mirë viti, u patëm dërguar kabineteve pedagogjike të rretheve një broshurë të shaptilografuar nga drejtoria jonë, për metodikën e punës studimore shkencore në fushën e arsimit dhe shkollës. Pas dy-tri ditësh, i «ngarkuari» i drejtorise sonë më pyet nëse e kisha dërguar unë një matreial të tillë në kabinetet pedagogjike të rretheve . I përgjigjem se atë material metodik e kishim hartuar unë dhe profesor Bedriu e më pas e kishim dërguar në bazë, siç quhej atëhere. “Me vjen shume keq“, u shpreh “vigjilenti“ dhe shtoi, se “…në atë material ka gabime të rënda ideologjike“. Komision i specialistëve, i ngritur për këtë qëllim, pas verifikimeve të kujdeshme konstatoi se akuzuesi « …nuk e kishte kuptuar terminologjinë pedagogjike e psikolgjike, e cila ishte përdorur në atë punim ». Këto zhbirilime njerëzish të paaftë, për të justifikuar rrogën që merrnin, të tjerëve u sillnin shqetësime serioze e jo vetëm kaq, por bëheshin  edhe pengesë në punë.

 

  1. Pak më vonë, shkrimtari (Bedri Dedja) botoi një përrallë për vogëlushët, të titulluar, me sa më kujtohet, «Shkolla e Pyllit». Pësëri Bedriu akuzohet për gabim të rëndë ideologjik. Ishin shkelur parimet e «luftës së kllasave», referenca politike më themelore e teorisë marksiste-leniniste. Shkrimtari, ndonse i organizuar në parti, kishte pranuar në shkollën e pyllit figura të «deklasuara» si ujku, çakalli, dhelpra, korbi, etj. Për më tepër,  këta armiq të luftës së klasave në pyll bënin mësim në një lëndinë, së bashku me «proletariatin», me «kllasen punëtore » të kafshëve të pyllit që përfaqesoheshin nga lepuri, gjirafa, sorkadhet, breshkat, arinjtë, kanarinat, derrat, etj. Zallamahi e madhe ! Llogaridhënia dhe puna armiqësore qenë bërë objekt diskutimesh në organizatën bazë të partise dhe në Lidhjen e Shkrimtarëve dhe Artistëve. Mbi shkrimtarin shkarkoheshin rrufe të ashpra. Netë pa gjumë, tronditje shpirtërore, alarme në familje, dyshime në opinionin shoqëror, etj. Por këto paralajmeronin të tjera «lekundje» tërmeti edhe më të forta. Sidoqoftë, edhe kësaj radhe, shkrimtarin e «ruajtën».

 

  1. Por sfidat nuk kanë të mbaruar. Midis pedagogëve të paorganizuar në parti qarkullonin thashetheme. Çudi !? Kush i sajonte dhe kush i përhapte ato?! Thuhej se kishte mekanizma që merreshin me këtë punë !  Perflitej se Bedri Dedjes, një nga figurat kryesore të komitetit të parisë për Tiranen (Xh. Gj. shënimi im)  « ..ia kishte bërë benë….»  Kaq duhej që thashethemnaja të mbulonte Tiranën. Për këtë arsye, në katedrën tonë u organizuan disa mbledhje të egra. Çfarë kishte bërë ky njeri, ky “përbindësh i pabindur“ ? Pedagog Bedri Dedja kishte hartuar tekstin e «Psikologjise Sociale» për kursin pasuniversitar të pedagogjisë e psikologjisë dhe diku atje, kishte bërë «sakrilegjin e madh», duke sjellë në thonjeza një citat të Marksit, po, po, të Karl Marksit! Por hataja qëndronte në faktin se citati nuk ishte marrë direkt nga vepra e tij, por nga një autor “revizionist“. Kjo u vinte kapakun të gjithave : veprës, punës dhe jetës së tij.

 

Tashti më vjen me të vërtetë çudi per këto që po shkruaj, por atëhere këto gjëra kanë qënë tejet me pasoja serioze. Më kujtohen mirë, pasi unë i kam mbajtur vetë proces-verbalet e atyre mbledhjeve. Si mos të të bënte përshtypje kur konstatoje se në mbledhjet tona, si asnjë herë tjetër, patën marrë pjesë njëri-pas tjetrit disa të deleguar nga dekanati, nga ministria, nga shtëpia botuese, nga komiteti i partise për Tiranen. Dyndje e vërtetë ! Për habinë tonë, të deleguarit shtronin problemin, rëndësinë e tij, shqetësimet që kishte shkaktuar «lart» Bedri Dedja dhe na lihej neve « kopili në derë», pra, duhej të ishim ne ata që do të argumentonim “krimin“ e tij dhe t’i jepnim “dënimin e merituar“, dënim i cili do të shqyrtohej më pas në istancat partiake.

 

Çuditërisht, shkrimtari dhe studjuesi u ruajt edhe kesaj here! Në realitet, ai peshonte tejet më rëndë se të gjithë akuzuesit, të marrë së bashku. Nga ana tjetër, edhe vogelushët, të cilëve u drejtohej libri, vështirë se arrinin deri tek kuptimi i « …rendësisë së luftës së klasave për zhvillimin e shoqërisë njerëzore….» !?!

 

I dashur Bedri ! Të kërkoj të falur edhe në emër të kolegëve të katedrës se, me perjashtim të disa shpjegimeve që bënte profesor Hamit Beqja, nuk u gjet një burrë midis nesh që të të dilte në krah. Përvoja tregonte se “Çfarë të bënte Partia, nuk t’a bente as Perëndia“. Sejcili prej nesh përtypej sipas mënyrës së vet, pa u kuptuar se çfarë thoshte. Ato ditë, ne përsërisnim fjalet e një shkencëtari gjerman : “Në Mesjetë, një matematicieni gjerman i bënë të ditur se kisha katolike e kishte dënuar me vdekje  Galileo Galileun: djegie publike në turrën e druve ! Po perse, pyeti matematicieni i habitur?! Pasi i sqaruan se Galileu kishte deklaruar se toka sillej rreth diellit, plaku kishte thene : «Këtë e kanë ditur edhe shkencëtarë të tjerë përpara tij, por ata s’kanë guxuar ta pohojnë se kanë patur femijë».  Mos të harrojmë se ky shëmbull vjen nga Mesjeta e erret… !

 

Tani, pas kaq kohësh, dikush do të shtrembërojë buzët; një tjetri do t’i duken keto gjera ekzagjerime, madje edhe mua më vjen të buzeqesh kur i kujtoj. Po atëhere ?!

Në ato vite i kisha të freskët dy shembuj: – Pedagogut e docentit Arif Gashi, diplomuar në Moskë për filozofi, i del deshmitar në gjyq studenti i tij, të cilit i drejtonte dipllomen. Pasoja : profesori dënohet me disa vjet burg, vite që i vuajti në Ballsh, me të dënuar të tjerë politikë.

Po ashtu, e kishim të freskët rastin kur u përhap thashethemi se sekretari i partise për Tiranen « … ia kishte bëre benë Hasanit !», ish z/ministrit, profesorit Hasan Duma, të cilit madje nuk i dihej as akuza. Rrodhi fare pak ujë në Lanë dhe kolegu ynë fatkeq u dënua me disa vjet burg.

Këto nuk ishin hamëndje, as nuk kishin ndodhur kohë më parë, por ishte realitet i atye viteve të mbrapshta. E shpreh me bindje, se po të kalohen lehte, të nënvleftësohen e, aq më keq, të harrohen këto gjëra, ato do të përsëriten, në varjante të reja, po aq, e me tepër terrorizuese.

Pra, nuk është e vështirë të kuptohet se çfarë terrori pat’ përjetuar profesor Bedri Dedja në ato kohëra diktatoriale !

 

Niçe, në kohën e vet pat’ shprehur këtë mendim : «Me të drejtë thuhet se një popull karakterizohet, jo aq nga njerezit e tij të medhenj, se sa nga mënyra se si sillet ndaj tyre». Pavarsisht sfidave, vështirësive, njerëzve të këqij që ndeshen gjatë rrugës dhe madje edhe në diktature, e Mira ngadhnjen, veprat dhe sjelljet e mira të njerëzve nuk harrohen ; ato do të dalin një ditë në dritë. Mirenjohja nuk duhet të vdesë kurre ! 

Këndej kuptohet se nuk janë të pakta arsyet që ne, ish koleget Tuaj, profesor Bedri Dedja, së bashku me armatën e madhe të arsimtarëve, t’Ju kujtojmë me nderimin dhe respektin më të madh. 

 

 

Prof. A. Dr. KOLE TAHIRI

 

Bruksel, shtator 2010

  • twitter
  • facebook
  • linkedin
Fjalë kyçe: ,

Komentet

Lajme të ngjashëm

Më 17 dhjetor 1916 u vra Rasputini, mistiku i famshëm rus

VOAL – Grigorij Efimovič Novy, i njohur si Rasputin ka lindur në Pokrovskoe, një fshat i largët në Siberi, i vendosur në provincën e Tobolsk pranë maleve Ural. Data e lindjes ka qenë gjithmonë objekt debati; ishte vetë Rasputin me vullnetin e tij që krijoi konfuzion rreth datës së lindjes së tij. Murgu e plaku veten para kohe për ta mbajtur të besueshme figurën e tij të Starec, një fjalë ruse që do të thotë “i vjetër” dhe që identifikon prestigjin e veçantë të disa murgjve. Në kohën e Rasputin emërtimi ishte gjithashtu i ngarkuar me kuptime mistike, aq sa starecët konsideroheshin të zgjedhur nga Zoti, të aftë për fuqi profetike dhe shëruese, në fakt ata konsideroheshin si udhërrëfyes shpirtërorë të nderuar dhe shumë të ndjekur.

Midis regjistrave të humbur dhe kërkimeve në të dhënat e regjistrimit, data e lindjes së Rasputin u përcaktua më 10 janar 1869.

Grisha – siç e thërrisnin në familje – fëmijërinë dhe adoleshencën e kaloi në botën e tij të vogël fshatare pa arsim, duke punuar në arë me vëllain e tij Mishën. Pas një sëmundje të gjatë vëllai vdes; Rasputin ende një adoleshent gjatë një sulmi me ethe ka një vizion: ai do të tregojë se ka parë Madonën, e cila duke folur me të do ta kishte shëruar. Nga ky episod ai fillon t’i qaset fesë dhe Starecëve.

Ai martohet në moshën njëzet vjeçare. Pas vdekjes së djalit, vetëm disa muajsh, ai bie në depresion. Ai shërohet falë një shfaqjeje tjetër të Madonës, e cila e shtyn të lërë gjithçka dhe të largohet. Ai nis udhëtimet e gjata që e vënë në kontakt me anëtarët e Chlisty, një sekt i konsideruar i paligjshëm, por shumë i popullarizuar në Rusi. Klistitë kritikojnë ashpër Kishën Ortodokse, të cilën ata e akuzojnë për korrupsion dhe dekadencë. Fizikaliteti dhe religjioziteti janë të përziera në mënyrë të paqartë në këtë doktrinë heretike: riti erotik dhe lidhjet trupore – madje edhe të grupit – janë një nga karakteristikat e tij themelore të besimit.

Rasputin, pasi ka kaluar një vit në manastirin Verchoturje, udhëton në të mëdhenjtë si Moska, Kievi dhe Kazani. Ai kthehet në fshatin e tij të lindjes ku ngre një kishë personale. Forca e Rasputinit qëndron në vështrimin e tij magnetik, intensiv dhe halucinativ, i aftë për t’i kontrolluar njerëzit; fjalët e tij janë të thjeshta, të afta për të bindur: fama e tij u përhap shpejt, duke tërhequr në kishën e tij shumë njerëz që vijnë nga i gjithë rajoni.

Ai u zhvendos në Shën Petersburg në vitin 1905 dhe mbërriti në oborrin e Carit Nikolla II të Rusisë. I shoqëruar nga fama e tij si shërues, ai thirret nga njerëz shumë të afërt me familjen Romanov: shpresa e tyre është që Rasputin të mund të përmbajë hemofilinë e pashërueshme të Alexeit, djalit të carit. Tashmë në takimin e parë Rasputin arrin të marrë disa efekte të dobishme për të voglin. Ekziston një teori sipas së cilës Rasputin ishte në gjendje të ndalonte krizat e gjakut të Alexeit duke përdorur një lloj hipnoze që ngadalësonte rrahjet e zemrës së foshnjës, duke ulur kështu shpejtësinë e qarkullimit të gjakut. Një hipotezë tjetër do të ishte se thjesht duke ndaluar marrjen e aspirinës, të cilën mjekët e gjykatës e administruan për të qetësuar dhimbjet e kyçeve, shëndeti i Alexeit u përmirësua për shkak të uljes së gjakderdhjes që rezultoi, dhe merita i atribuohej Rasputinit.

Megjithatë, ekziston edhe një fakt i pashpjegueshëm shkencërisht. Më 12 tetor 1912, murgu mori një telegram nga familja mbretërore që e informonte për një krizë të rëndë në Alexeit: “Mjekët janë në dëshpërim. Lutjet tuaja janë shpresa jonë e fundit”. Rasputin, i cili ndodhet në vendlindjen e tij, pasi është zhytur në një gjendje transi për disa orë në lutje, i dërgon një telegram familjes mbretërore me të cilin siguron shërimin e vogëlushit, gjë që ndodhi menjëherë brenda pak orësh.

Karizma mistike e murgut ka një ndikim të fortë në veçanti te Carina Alessandra, aq sa marrëdhënia me të shkakton shpifje të shfrenuara. Të gjitha raportet e policisë sekrete dhe deputetëve të Dumës për sjelljen e Rasputin që arritën te Cari konsideroheshin gjithmonë si rezultat i shpifjeve të kurdisura nga inteligjenca liberale dhe të mohuara nga çifti mbretërues.

Me shpërthimin e Luftës së Parë Botërore, biznesi i Rasputinit kalon nga privat në atë politik.

Një pacifist i bindur, ai përpiqet të kundërvihet me të gjitha mënyrat: ndërsa Car Nikolla është në front, ai përpiqet të manipulojë Carina Alessandra (me origjinë gjermane), për ta sjellë Rusinë në pozicione pacifiste.

Me lojërat e tij të pushtetit murgu krijon shumë armiq duke përfshirë kastën ushtarake, aristokracinë nacionaliste, të djathtën dhe madje edhe opozitën liberale. Rusia po kalonte një kohë të vështirë, ushtria pësoi humbje të shumta, qeveria u nda brenda dhe Rasputin vazhdoi të komplotonte për të arritur paqen e menjëhershme. Kryeministri Trepov përpiqet të largojë Rasputin duke i ofruar një shumë të madhe parash, por Rasputin gjithashtu e kthen këtë rrethanë në favor të tij, duke informuar Carinën: pas këtij demonstrimi të ri të besnikërisë ndaj Kurorës, ai sheh që prestigji i tij të rritet aq shumë sa konsiderohet “miku i vetëm i familjes perandorake”.

I akuzuar për korrupsion, Rasputin arrin të dëbohet nga shtëpia e Romanovëve, por me përkeqësimin e kushteve të Aleksisit të vogël, mbretëresha kthehet për të kërkuar mistikun. Ai përgjigjet se kushtet e djalit do të ishin përmirësuar edhe në mungesë të tij dhe ashtu në një kohë të shkurtër ndodh.

Është një komplot i disa fisnikëve që dekretuan fundin e Rasputin: i tërhequr në një kurth, në natën midis 16 dhe 17 dhjetor 1916 ai fillimisht u helmua me cianid, pastaj – duke pasur parasysh rezistencën e tij ndaj helmit – u vra me një armë zjarri në zemër. Pavarësisht helmimit dhe goditjes me armë, Rasputin arrin të shërohet për të tentuar një arratisje, por kapet. Trupi i tij drobitet nga goditjet e shumta dhe, më në fund, hidhet në kanalin Fontanka në Shën Petersburg.

Trupi rishfaqet dy ditë më vonë; i nënshtruar autopsisë, nuk do të gjendet asnjë gjurmë e helmit dhe do të konstatohet se ai ishte ende gjallë kur u hodh në ujë.

Trupi fillimisht varroset, por më pas do të nxirret për t’u djegur në buzë të një rruge.

Caresha Aleksandra e merr lajmin me dëshpërim të dukshëm, ndërsa Car Nikolla, i shqetësuar për rolin gjithnjë e më të rëndë që Rasputin po merrte në gjykatë, do të mbajë një qëndrim të qetë; do të ketë parasysh edhe faktin se mes pjesëmarrësve në konspiracion kishte fisnikë të lidhur me të, aq sa askush nuk u ndëshkua për krimin.

Festimet e mëdha që pasojnë përhapjen e lajmit të vdekjes së Rasputin i shohin vrasësit si heronj, të aftë për të shpëtuar Rusinë nga ndikimi i rrezikshëm i gjermanikes Alexandra dhe mikut të saj të çmendur, murgut Rasputin./Elida Buçpapaj

Nga një simbol i fuqizimit të grave në botën arabe, në një figurë urrejtjeje dhe zemërimi, njihuni me Asma, bashkëshorten e Bashar al-Assad

E ardhmja e ish-diktatorit të Sirisë nuk dihet, pasi pas arratisjes së tij nga vendi, ai dhe familja e tij tani e gjejnë veten duke marrë azil politik në Rusi. Megjithatë, me interes është rasti i gruas së Bashar al-Assad, Asma, e cila nga arsimimi me karrierë në sistemin bankar u bë zonja e parë e Sirisë për më shumë se dy dekada.

Asma Al-Assad dikur ishte një simbol i çlirimit dhe modernizimit në Lindjen e Mesme, por sot ajo është sinonim i shtypjes dhe rënies së dinastisë së burrit të saj. Me origjinë nga Londra dhe me një karrierë në sektorin bankar, Asma e gjeti veten në qendër të vëmendjes ndërkombëtare përpara se zhvillimet e përgjakshme në Siri ta kthenin imazhin e saj në një figurë urrejtjeje dhe zemërimi.

Asma lindi në 1975 në Londër, vajza e kardiologut të suksesshëm Fawaz Ahras dhe diplomates Sahar Ahras.

Pas studimeve në Queen’s College dhe diplomimit në King’s College në vitin 1996 me një diplomë në shkenca kompjuterike dhe letërsi franceze, ajo filloi një karrierë të shkëlqyer në investime, duke punuar me kompani si Deutsche Bank dhe JPMorgan.

Në vitin 2000, ajo u martua me Bashar Al-Assad, i cili mori pushtetin në Siri pas vdekjes së babait të tij, Hafez Al-Assad. Prania e saj pa shami, stili i saj i sofistikuar dhe paraqitjet e saj ndërkombëtare e bënë atë një simbol të fuqizimit të femrës në botën arabe.

Në vitin 2010, revista Vogue e përshkroi atë si një “Trëndafil në shkretëtirë”, duke nënvizuar imazhin e saj si një Zonjë e Parë në modë dhe e sofistikuar.

Megjithatë, gjithçka ndryshoi në vitin 2011, kur Siria u zhyt në një luftë civile që ekspozoi shtypjen brutale të regjimit të Asadit.

Asma, e konsideruar fillimisht një “modernizuese”, shpejt u lidh ngushtë me diktaturën dhe mizoritë e saj. Lufta ka lënë qindra mijëra të vdekur dhe miliona të zhvendosur, duke shkatërruar imazhin e Sirisë si një vend i hapur dhe progresiv.

Gjatë konfliktit, Asma mori një rol aktiv në ekonominë e regjimit, duke organizuar rrjete kontrolli që përfshinin shpërndarjen e ndihmave humanitare, aksesin në internet dhe subvencionet ushqimore. Kritikët e saj e quajtën atë “Zonja Makbeth”, pasi ajo e përdori rolin e saj për të forcuar pozitën e regjimit dhe për të siguruar mbajtjen e tij të pushtetit.

Një diagnozë e kancerit të gjirit në 2018 dhe vdekja e vjehrrës së saj në 2016 e sollën atë përsëri në qendër të vëmendjes, por përfshirja e saj në administrimin e regjimit tani kishte gërryer çdo imazh pozitiv që ajo kishte krijuar. Në të njëjtën kohë, protestat për veprimet e regjimit çuan në tërheqjen e intervistës së saj nga Vogue në 2012. Me afrimin e 24 vjetorit të martesës, çifti ka të ngjarë të festojë në rrethana larg luksit të pallatit në Damask. Rënia e Asma Al-Assad pasqyron tragjedinë e Sirisë, e cila është kthyer nga një vend shprese dhe përparimi në një fushë vuajtjesh të patreguara. E ardhmja e familjes Assad mbetet e pasigurt, ndërsa vetë Asma mbetet një figurë që do të ndjekë historinë e vendit të saj. bw

Kush është Manfred Weber, njeriu i fuqishëm i BE-së?

AFP

Manfred Weber pa shumë zhurmë është shndërruar në një nga njerëzit më të fuqishëm në skenën politike evropiane.

Pavarësisht se nuk është i njohur shumë nga publiku, politikani gjerman ka një kohë të gjatë që udhëheq subjektin e qendrës së djathtë, Partia Popullore Evropiane (PPE), që është grupi më i madh politik në Bashkimin Evropian.

Megjithatë, ai nuk është aq i panjohur në korridoret e Parlamentit Evropian, ku edhe rivalët që e akuzojnë atë se flirton me ekstremin e djathtë, e pranojnë se ai është “një person me ndikim të madh sa u përket vendimeve”.

Kjo pritet pasi “kam shansin të jem sot” presidenti i partisë më të madhe në Evropë, tha Weberr në një intervistë për AFP.

Ai e shënoi fitoren e fundit të mërkurën e 27 nëntorit, teksa ligjvënësit miratuan Komisionin e ri Evropian të udhëhequr nga Ursula von der Leyen, e cila mori mandatin e dytë në krye të këtij institucioni.

Javë të tëra të kompromiseve politike rezultuan me 27 komisionarët – shumica nga PPE-ja – të kalojnë pa problem në seancat për konfirmimin e tyre.

Kjo u bë pavarësisht kundërshtimit të madh nga e majta dhe qendra për Raffaele Fitton, e partisë së ekstremit të djathtë, Vëllezërit e Italisë – partia e kryeministres italiane, Giorgia Meloni – të cilit iu besua posti i zëvendëspresidentit të KE-së.

“Për mua kjo është një ditë e mirë”, u tha Weber gazetarëve para votimit në Strasburg.

Fitto argumentoi se ai përfaqëson një krah më të moderuar të së djathtës, e cila kërkon më shumë ballafaqim sesa shmangie.

“Dua që t’i ndaj ata, dua të bëj ndarjen ndërmjet ekstremit të vërtetë të djathtë” gjerman të Alternativës për Gjermaninë (AfD), “konservatorëve të vërtetë” të Marine Le Pen të Francës dhe Viktor Orbanit të Hungarisë, tha ai për AFP-në.

Futja e Melonit dhe AfD-së “në të njëjtin thes, është gabim i madh”, tha ai.

Kjo qasje nuk ka bërë që ai të krijojë shumë miq në mesin e së majtës dhe qendrës, pasi ligjvënësit e kanë akuzuar atë se qëllimshëm përdor gjuhë me dy kuptime ndaj ekstremit të djathtë për përfitime politike.

“Manfred Weber po argëtohet shumë”, tha Manon Aubry nga Franca, bashkëudhëheqëse e të ashtuquajturit Grupi i së Majtës në Parlamentin Evropian, e cila tha se kolegu i saj gjerman po kërkon aleanca nga e majta në të djathtë, varësisht se çfarë interesi ka në ditë të caktuara.

Një ligjvënës në BE që nga viti 2004 dhe udhëheqës i PPE-së që nga viti 2014, Weber për një kohë të gjatë ka punuar për të pasur nivelin e ndikimit që ka tani.

Më 2019, ai tentoi të bëhej president i KE-së, por humbi kundrejt Von der Leyen. Për këtë humbje, disa besojnë se ai ende ka hatërmbetje.

“Ti nuk ulesh këtu… prandaj je i zemëruar”, e talli Orbani atë gjatë një sesioni plenar të mbajtur gjatë këtij viti, duke bërë me gisht drejt karriges së Leyenit.

Por, Weber insiston se kjo humbje i përket së shkuarës.

“Viti 2019 është shumë kohë më parë”, tha Weber, i cili asnjëherë nuk ka mbajtur ndonjë post ministror në Gjermani, por është shprehur se është i lumtur ku është sot.

“Vendimet më të rëndësishme në Evropë sot nuk merren më në kryeqendrat evropiane, por në Bruksel dhe Strasburg”, tha ai.

PPE-ja ka konfirmuar statusin e tij si grupi më i fuqishëm parlamentar pas zgjedhjeve evropiane në qershor, duke fituar 188 nga 720 ulëset – disa ulëse më pak se më 2019.

Por, ndikimi i tij është rritur teksa ekstremi i djathtë dhe e majta kanë humbur, që i kanë lejuar atij të luajë në këta dy krahë politikë.

Inxhinier me profesion, që e paraqet veten si mbrojtës të fermerëve dhe kundërshtar të burokracisë, Weber e rizgjodhi Von der Leyenin në korrik, me mbështetjen e Socialistëve dhe Demokratës, dhe grupit të qendrës, Rilindja.

Por, që atëherë ai është lidhur me grupet e ekstremit të djathtë për të frenuar, mes tjerash, disa politika ambicioze mjedisore të BE-së.

“Ai është personi që ka ndikim në marrjen e vendimeve, është ai që e thotë fjalën e fundit”, tha Marie Toussaint nga të Gjelbrit.

Përbërja e re e plotë e Komisionit u zgjodh edhe me votat nga e majta, qendra dhe e djathta, përfshirë edhe votat e grupit të Melonit.

Weber ishte personi i parë që e përqafoi Von der Leyenin pas votimit.

Weber shpesh preferon që t’i informojë gazetarët përmes takimeve joformale dhe nuk preferon që ata të citojnë deklaratat e tij.

Weber është proevropian, proukrainas dhe e përkrahë sundimin e ligjit. Ai shpesh shihet si “pak liberal” në Bavari, rajonin prej nga vjen, sipas homologut të tij gjerman, Daniel Freund.

“Këtu në Bruksel, ai bën pak të kundërtën e gjithë kësaj”, duke u afruar me ekstremin e djathtë, tha Freund.

Megjithatë, Weber shpërfill kritikat.

Një i krishterë i devotshëm, ai tha se gjen qetësi te feja dhe te bota jashtë institucioneve të BE-së.

“Shkuarja të dielave në kishë, bisedat me miqtë e mi që janë fermerë, që janë zejtarë, që janë njerëz normalë, janë shumë të rëndësishme sepse Brukseli nganjëherë është shumë si një ‘flluskë’”, tha ai.

Radio Evropa e Lirë

Përgatiti: Mimoza Sadiku

Ish-kancelarja Merkel nxjerr librin ”Freiheit. Memories 1954-2021”

Ish-kancelarja gjermane, Angela Merkel nxori sot në shitje librin me titull “Freiheit. Memories 1954 – 2021” (”Liria. Kujtime 1954-2021”).

Ish-liderja e Unionit Kristian-demokrat (CDU) gjerman do ta prezantojë sot librin në teatrin ”Deutsches”.

Aktiviteti do të jetë i hapur për publikun dhe do të moderohet nga gazetarja Anne Will.

Merkel shkroi kujtimet e saj politike së bashku me këshilltaren e saj politike historike, Beate Baumann.

Sipas botuesit ”Kiepenheuer & Witsch”, libri është afërsisht 700 faqe dhe do të botohet në mbi 30 vende.

Merkel, 70 vjeçe, nuk kandidoi në zgjedhjet federale të vitit 2021 pasi shërbeu si kancelare për 16 vite.

E lindur në qytetin verior gjerman të Hamburgut, ajo u rrit në ish-Gjermaninë Lindore, studioi fizikë dhe u bë politikisht aktive gjatë periudhës së trazirave politike pas rënies së Murit të Berlinit.

Ajo u zgjodh në Bundestag në vitin 1990 dhe shërbeu si ministre për Gratë dhe më vonë si ministre për Mjedisin. bw

Hasan MASURICA, në kodrina të Zarbicës testoi avionin e parë në gjithë Globin!- Nga REFIK HASANI


Hasan Masurica, kreu shkollën e lartë Pedagogjike në Shkup . Punoi gjithë jetën si Mësues i fesë islame në Mejtepin e Zarbicës dhe si Imam i po ksaj gjamie. Qysh si fëmij, në ndeja odash në Zarbicë, Malësi të Bujanocit e më gjërë është dëgjuar rrëfime për imamin, Mësuesin dhe shkenctarin që e konstruktoi ,,Ballanin “,si që e quanin në atë kohë, me të cilin djali i tij, Muharremi fluturoi lart në qiell.

 

Në vitin 1899 Hasan Masurica, duke punuar ditë e natë, me ndihmën e farkatarit të fshatit Zarbicë, ndërtoi aeroplanin e parë pa motor,me të cilin i biri, Muharremi, fluturoi 50 deri në 70 metra. Ai e realizoi këtë projekt 4 vjet para vëllezërve vright (Vilber adhe Orvil Rajt), të cilët e ndërtuan aeroplanin me motor dhe fluturuan në qiell në vitin 1903 nga një kodër e Zarbicës në drejtim fshatit Suharrën e Novosellë.

Muharremi djali i tij u tmerrua nga fluturimi dhe se theu këmbën në atë fluturim,pasi i ati e futi aty dhe litari mbajtës ju lëshua pa kuptuar dhe ballani u ngrit në erë. Fatmirësisht ai ra mbi disa pemë dhe aty e gjetën Muharremin e vogël me këmbë të thyer, dhe tregohet se si i ati megjithëse i dëshpëruar nga gjendja shëndetësore e të birit ,të cilit i lidhi këmbën me këmishën e tij që shqeu atë moment, nga suksesi i shpikjes të tij. Materiali ishte i zgjedhur që u përdore për ndërtimin e këtij avioni nga Hasan Masurica. 

 

Ai ka ndërtuar një Mulli në fshatin e Zarbicë dhe me ndihmën e bashkëfshatarëve ka ndërruar drejtimin e përroit, duke ditur pozicionin e përshtatshëm dhe ky mulli bluante rreth 1000 kg drithë në ditë.

Babëgjyshi im Miftari  ka treguar  se Hasan Masurica ishte i papërtuar, tepër inteligjent, respektohej dhe i dëgjohej fjala. Ai kishte një qoshe pune, një vend në plevicën e shtëpisë së tij, ku ai punonte me vegla primitive. Faktet janë mbledhur nga të dhëna gojore, nga dëshmi okulare dhe nga disa dokumente origjinale të pakta që kanë mbetur nëpër arkiva. Zarbicasit e vjetër tregojn dhe vërtetojn se Hasan Masurica ka jetuar e punuar në Mejtepin e Zarbicës.

                                     Ja se çka zbuloi Hasan Masurica!: 
– Ai ka hartuar kalendarin me të cilin përcakton pozitën dhe rrugën e planeteve në gjithësi që nga viti ‘52 deri në vitin 1952 të erës sonë. Kalendarët e tij kanë impresionuar disa njerëz profesionistë të asaj kohe.
– Që prej vitit 1901 e deri në vitin 1905 Mulla Hasan Masurica konstruktoi pushkët me një, pesë dhe njëzet e pesë fishekë dhe demonstroi funksionimin e tyre para Sulltan Abdyl Hamidit në Stamboll në vitin 1905.

Hasan Masurica që përveq që ishte Imam deri në vdekje për Zarbicë dhe Malësi, posedonte edhe një punëtori të vetën, duke ju ndihmuar fshatarëve të Malësisë, kryente edhe punën Mësuesit të fesë në Mejtepin e Zarbicës. Për në fund të këtij shkrimi fare të shkurtër, për inovatorin dhe shkenctarin që dy gjëra i bëri, se mbronte shqiptarizmin e mbajti me epitet mbiemrin Masurica e Sangjakut të Nishit prej nga ishte edhe i lindur i ati i tij dhe nuk dëshiroi që patenta e tij përë zbulimin e pushkës me një, pesë dhe njëzetë e pesë fishek ti jepet ushtrisë së Perandorisë Osmane për vrasjen e shqiptarëve.

*Autori është Refik Hasani,nga Zarbica e Bujanocit.

Më 13 nëntor 1850 lindi Robert Louis Stevenson, shkrimtari jashtëzakonisht i gjithanshëm skocez

VOAL- I lindur në Edinburg, Skoci, më 13 nëntor 1850, pas një rinie rebele dhe në polemika me të atin dhe me puritanizmin borgjez të mjedisit të tij, ai studioi drejtësi, u bë avokat, por nuk e ushtroi kurrë këtë profesion. Më 1874 simptomat e sëmundjes së mushkërive që e kishin prekur gjatë fëmijërisë u bënë më serioze; fillon një seri qëndrimesh shëruese në Francë. Këtu Stevenson takohet me Fanny Osbourne, amerikane, dhjetë vjet më e madhe se ai, e divorcuar dhe nënë e dy fëmijëve. Lindja e marrëdhënies së tij me Fanny-n përkon me fillimin e angazhimit të tij me kohë të plotë si shkrimtar. Nuk kalon shumë kohë dhe Stevenson ka mundësinë të publikojë tregimet e tij të para.

Krahas tregimeve të ndryshme filloi të shkruajë edhe ese dhe poezi për periodikë të ndryshëm. Ai boton libra të zhanreve të ndryshme, duke përfshirë “Një udhëtim në brendësi, 1878) dhe “Udhëtim me një gomar në Cevennes, 1879), koleksionin e artikujve filozofikë dhe letrarë ” Për vajzat dhe djemtë” (Virginibus puerisque, 1881) dhe përmbledhja me tregime “Netët e reja arabe” (1882). Në 1879 ai arriti Fanny në Kaliforni, ku ajo ishte kthyer për të marrë një divorc. Të dy martohen dhe kthehen së bashku në Edinburg.

Fama e tij erdhi papritur me “Ishullin e thesarit” (1883), libri i tij më i popullarizuar edhe sot: në njëfarë kuptimi, me romanin e tij Stevenson i dha jetë një rinovimi të vërtetë të traditës së romanit aventuresk. Stevenson konsiderohet si një nga eksponentët kryesorë të asaj lëvizjeje komplekse letrare që reagoi ndaj natyralizmit dhe pozitivizmit. Origjinalitetin e rrëfimit të tij e jep ekuilibri mes fantazisë dhe stilit të qartë, preciz, nervoz.

Më 1886 u botua “Rasti i çuditshëm i Dr Jekyll dhe zotit Hyde”. Edhe ky titull kontribuon – dhe jo pak – për të ngulitur emrin e Robert Louis Stevenson në historinë e trillimeve të mëdha botërore të shekullit të 18.

Rrëfimi i një rasti të personalitetit të ndarë merr një vlerë të fuqishme alegorike, duke ndriçuar forcat e së mirës dhe të së keqes të pranishme në natyrën njerëzore. Historia është shumë e famshme, objekt i një numri të konsiderueshëm adaptimesh dhe zhvillimesh filmike.

Në të njëjtin vit, Stevenson botoi “Kid napped”, të cilin autori e ndoqi në 1893 me “Catriona” (1893).

“Shigjeta e zezë” është e vitit 1888. Në “Mjeshtri i Ballantrae” (1889) tema e tërheqjes fatale të së keqes përfaqësohet me mjeshtëri në historinë e urrejtjes midis dy vëllezërve skocezë.

Ai arriti një mirëqenie të arsyeshme ekonomike, megjithatë shëndeti i tij i dobët dhe tërheqja ndaj aventurave e shtynë atë të largohej përgjithmonë nga Evropa në kërkim të një klime më të butë. Në vitin 1888, pas një ndalese të shkurtër në Nju Jork, ai u nis për në Perëndim dhe më pas, së bashku me familjen e tij, drejt Paqësorit Jugor. Ai u vendos në ishujt Samoa duke filluar nga viti 1891. Këtu ai kaloi një jetë të qetë, duke punuar deri në ditën e vdekjes, i rrethuar nga dashuria dhe respekti i vendasve, të cilët në disa raste pati mundësinë t’i mbronte nga ngacmimet e të bardhëve. .

Tregimet “Argëtimet e netëve të ishullit” (1893) dhe “Nei seas del Sud” (Në detet e jugut, 1896) janë të një mjedisi polinezian. Dy romane të papërfunduara u botuan pas vdekjes, “Weir of Hermiston” (1896), një nga veprat e tij më të vlefshme dhe “Saint Yves” (1898).

Një artist jashtëzakonisht i gjithanshëm, në karrierën e tij Stevenson trajtoi zhanret letrare më të ndryshme, nga poezia në një lloj romani detektiv, nga romani historik te përralla ekzotike. Thelbi i punës së tij është morali. Duke shfrytëzuar lirinë narrative të lejuar nga tregimi fantazi dhe romani aventure, Stevenson shpreh ide, probleme dhe konflikte me një formë shumë sugjestive mitiko-simbolike, duke i projektuar personazhet, ashtu si lexuesi, në rrethanat më të pazakonta dhe të papritura.

Robert Louis Stevenson vdiq në Upolu, Samoa, më 3 dhjetor 1894./Elida Buçpapaj

Fundi tragjik i lidhjes së dashurisë mes Sami Frashërit dhe aktores Mari Karyan! Historia e panjohur e dijetarit shqiptar

“Armenia e re, nuk mundi ta harronte Shemsedin Samiun, duke u kthyer kështu në Stamboll, më 1882 dhe duke iu dorëzuar në duart e tij e, do të priste një fëmijë nga kjo lidhje, por…”! –

******

Shemsedin Samiu apo Sami Frasheri, siç rendomë, njihet ndër shqiptarë, ishte figura qendrore e Rilindjes Kombëtare, dhe nga shumëkush  merret edhe si babai dhe ideologu i nacionalizmit shqiptar! Duke jetuar dhe vepruar në kryeqendrën e Perandorisë Osmane, me veprën dhe te bëmat e tij, dimensioni i Samiut tejkalon atë shqiptar, duke marrë kështu përmasa perandorake.

Si një poliglot i vërtet që ishte, botoi e përktheu shume vepra në gjuhë të ndryshme, duke lënë kështu gjurmë të pashlyera në historinë e dy popujve, shqiptar dhe atij turk. Me përmasat e një alimi, Samiu do të zinte një vend qendror në mesin e modernistëve myslimanë të shekullit XIX.

Edhe pse një figure shumëdimensionale, për lexuesin shqiptar Shemsedin Samiu, ende mbetet i pa eksploruar ne tërësinë e tij, duke u njohur vetëm në konturat e ideologjisë së nacionalizmit. Përmes arkivave dhe bibliotekave të Stambollit, bëhet i mundur një udhëtim në kohë, në Stambollin e asaj kohe, në gjurmët e Samiut, në përditshmërinë dhe botën e tij të brendshme…! gsh

Prof Dr Hektor Çoçoli me fat ai që e ka mjek e pedagog Nga Agron SEJAMINI

                 Tropoja në dimër

Nuk është titulli ynë. Është ndjesia që shprehin pacientët që janë mjekuar nga doktor Hektori dhe studentët e mjekësisë që e kanë pedagog. Më shumë se ata dy numra lakmitarë me nga 40 e ca vite për secilin pozicion, kanë qenë virtytet e karakterit të tij të përsosur që e kanë renditur në emrat më të shquar të historisë së mjekësisë shqiptare. Mjafton të kujtojmë se mbi 30 vjet, ka qenë krahu i djathtë i “babait të pneumologjisë shqiptare”, të madhit Prof.dr. Shefqet Ndroqi. Të rrije pranë atij njeriu vetëm mirësi do të ndieje dhe përfitoje. Një mjek që shënoi epokë në fushën e tij, në saj të përkushtimit dhe aftësive profesionale. Po aq i madhërishëm doktor Ndroqi edhe si njeri me shpirt të madh dhe të ndjeshëm. Edhe ditën e dasmës, iku në sanatorium për t’i ardhur në ndihmë pacientit që kishte ardhur në urgjencë. E nëse atë ditë të shënuar la nusen, pas disa vitesh do të linte dy gishtërinjtë e tij, pasojë e dëmtimit nga rrezet rengen prej radioskopive të pafundme në luftë me turbekulozin dhe tifon. Pas këtyre humbjeve fitoi madhështinë e emrin që nuk do të harrohet, por dhe një brez mjekësh të denjë për ta prezantuar veten si punonjës të Spitalit Universitar të Sëmundjeve të Mushkërive “Shefqet Ndroqi”. Më i spikaturi mes tyre është doktor Hektori. Dhe kush ecën në gjurmët e më të mirit, mirësia ka për ta ndjekur. Bëri çmos të merrte sa më shumë nga doktor Ndroqi, në aspektin profesional dhe shpirtëror. Nuk ishte e lehtë të zëvendësoje atë njeri dhe mjek të madh. Ky institucion mjekësor ishte bërë shumë i rëndësishëm dhe i njohur. Vetë përhapja dhe pasojat e sëmundjeve të mushkërive kërkonte disiplinë dhe aftësi profesionale. E kush më shumë se Hektori duhej të ndiente peshën e kësaj përgjegjësie dhe besimi. Gjithçka në shërbim të shëndetit të njerëzve të prekur nga këto sëmundje. Një staf i përgatitur dhe i pasionuar për pofilaksinë, diagnostifikimin dhe trajtimin e turbekulozit. Doktor Hektorit i duhej të bënte mjekun, por edhe drejtuesin e këtij stafi mjekësor. Të gjithë ata që kanë punuar me të, kujtojnë komunikimin e ngrohtë dhe thjeshtësinë e shefit të tyre. Por nuk harrojnë as ashpërsinë dhe qëndrimin e tij të prerë nëse vërente dobësi dhe gabime në punë. Në një rast që ai na i kujton vetë, edhe pse kanë kaluar vite, përsëri nuk ndien pishman për masën ndëshkuese që i dha një infermiereje.

Kishte tre-katër ditë që një pacient ishte në gjendje të rënduar dhe me temperaturë të lartë. Edhe me mjekimet e dhëna akoma nuk po dominohej situata. Netë pa gjumë të mjekëve në ato konsulta të gjata ku kërkoheshin arsyet e keqësimit. Lodhje dhe stërmundim kur shkaku ishte shumë i thjeshtë. Infermierja nuk i kishte dhënë pacientit antibiotikun kryesor që i kishin caktuar mjekët. Kjo për arsyen se ai medikament mungonte ato ditë në farmacinë e spitalit. Edhe pse detyra e infermieres ishte që ta ndiqte dhe jo ta gjente atë ilaç, ajo heshti. Heshtje që vuri në tension gjithë stafin e mjekëve dhe mbi të gjitha, në rrezik jetën e pacientit. Nuk u mendua dy herë shefi i shërbimit, doktor Hektori, që të propozonte largimin nga puna të infermieres. Pas këtij rasti, në stafin e shërbimit u shtua edhe më shumë përkushtimi dhe përgjegjësia. Jo rrallë, ndodh që nuk ke mundësi të shpëtosh një jetë njeriu, por ama kur është mundësia nuk të falet të bëhesh aleat me vdekjen. Por jo se i ka shpëtuar edhe këtij emocioni të padëshirueshëm. Çdo rast të humbjes së jetës, edhe pse nuk është për faj të tij, quhet dështim. Por doktor Hektori i ka ndierë më shumë se sa duhet. Madje, kjo është edhe pika më e dobët e tij. Një mjek nuk duhet të përjetojë, por të jetojë me diagnozën e të sëmurit. Por ja që ai në këtë ndjeshmëri, mbase shkon edhe më tej se ata. Kanë kaluar mbi dhjetë vjet dhe ende përjeton me emocion të fuqishëm një rast tragjik. E kuptoi diagnozën e atij djaloshi 20-vjeçar fatkeq, por nuk gjente forca t’i përgjigjej asaj nëne që në përlotjet e çdo dite, i lutej:

-Aman doktor! Më thuaj çdo gjë, vetëm mos më thuaj se ka sëmundje të keqe, se e kam djalë të vetëm!

Më e vështirë se sa ajo luftë që bënte me sëmundjen, i dukej përgjigjja e kësaj lutje nëne.

– Sëmundja është e rëndë, por ne do të bëjmë të pamundurën…, – mezi shqiptonte doktor Hektori.

U përkushtuan dhe u angazhuan natë e ditë i gjithë stafi në atë betejë që e dinin se e kishin të humbur. Një kujdes mjekësor që nuk u zvenit në shpirtin e asaj nëne të plagosur aq rëndë. Kështu, një ditë ndërsa kthehej nga puna, edhe pse u mundua t’i shmangej, ajo nënë dëshironte të takohej me doktor Hektorin. I shprehu mirënjohjen për atë çka kishin bërë për djalin e saj fatkeq. E sikur të çmallej me një relike të djalit të vet, puth duart e doktorit. I prekur tej mase, doktori e fton të ulen dhe të pijnë një kafe. Më tepër edhe për të ngushëlluar zemrën e asaj nëne. Por u çua nga ajo kafe edhe më i dëshpëruar, kur mësoi se para dy vjetësh ajo kishte humbur edhe bashkëshortin. Burrë e grua ishin rritur në shtëpinë e fëmijës dhe gëzimin më të madh në jetë kishin atë djalë… Me ditë të tëra përjetoi doktor Hektori shqetësimet e asaj fatkeqësie. Diçka jo e mirë, për një mjek që duhet të jetësa më i qetë dhe i ftohtë përballë të tilla emocionesh. Ndryshe, do të jetë më i dobët në përballjen me betejën e radhës… Por ama, edhe kjo e keqe dëshmon për karakterin dhe virtytet e larta njerëzore të doktor Hektorit, jo vetëm si mjek, por edhe si pedagog. Janë me dhjetëra studentët që kanë përfituar maksimumin e lëndës së sëmundjeve të mushkërive. I veçantë ky mjek i shquar edhe në mësimdhënie. Nuk kanë për të harruar studentët ditët e para të komunikimit me të. Pasionant, i rrjedhshëm dhe i qartë në ligjëratë e nis leksionin me postulatin: “Asgjë nuk kushton aq pak dhe nuk çmohet aq shumë sa sjellja e mirë!”, sepse mjeku nuk i takon vetes, por të tjerëve. Kush nuk mund të realizojë këtë kusht, është në kohën e duhur për t’i dhënë jetës një drejtim tjetër. Pasi u ka bërë testimin e parë shpirtëror, nuk vonon dhe u citon katër vargjet e popullit që i shërbejnë po shëndetit të popullit.

O more njeri me mend!

Mos e kërko në çdo vend,

Provoje në trupin tënd,

Si të dhemb, ashtu më dhemb!

E ku ka më mirë se të përdorësh mençurinë e popullit, në ngulitjen dhe përsosjen e virtyteve humane dhe njerëzore aq të domosdoshme për profesionin e mjekut. Është këndvështrimi dhe metoda që ndjek një pedagog kaq i suksesshëm, siç është doktor Hektori. Ndoshta është momenti për të dëshmuar edhe faktin tjetër, se në bibliotekën e tij prekëm edhe tre libra voluminozë me arritje dhe informacion të mjekësisë botërore për sëmundjet e mushkërive, botime të vitit 2009. Ndryshe nuk do të ishte aq i vlerësuar dhe i dëshiruar nga studentët e mjekësisë. Nuk ndjehet mirë kur shikon se shumica e tyre tymosin cigare, atë armik kryesor që shkakton edhe sëmundjet e mushkërive. Nuk i lodh apo mërzisë, duke u cituar rreshtat që janë shkruar me gërma kapitale edhe në paketat e cigareve. “Humbet” një orë mësimi dhe i shëtit studentët nëpër dhomat e pacientëve, duke i pyetur se sa prej tyre e pijnë duhanin. Vetë llogaria përfundimtare, u jep përgjigjen tronditëse se mesatarisht në 100 veta të prekur nga kjo sëmundjet e mushkërive, 97 pinë cigare.

Një llogari që na kujton një debat të zhvilluar mes mjekësh të shquar në Edinburg të Skocisë. Me siguri që të gjithë studentët e doktor Hektorit do të ndjeheshin krenar për pedagogun e tyre. Këtë kongres botëror mbi “Kontrollin e turbekulozit në shekullin XXI” e drejtonte doktori i shquar John Crofton, personaliteti më i shquar botëror në fushën e sëmundjeve të turbekulozit. Sapo kishte referuar doktor Hektori studimin me temë: “Gjendja epidemologjike aktuale për turbekulozin në Shqipëri”. Për të përgatitur këtë material ishte bërë një punë parapërgatitore voluminoze. Një grup mjekësh kishte bërë depistimin në gjithë vendin tonë. Ishin vizituar mijëra njerëz, prej të cilëve u gjetën 700 të sëmurë me turbekuloz. Ende pa u larguar nga podiumi doktor Hektori, çohet nga salla një mjek zviceran që kishte referuar pak orë më parë për modelet matematikore që mund të përdoren për vlerësimin e gjendjes me një numër më të vogël pacientësh. Çka do të thoshte kohë më e shkurtër pa e cënuar saktësinë e studimit. Me sa duket, emri pak i njohur i Shqipërisë, serioziteti dhe personaliteti i shfaqur nga mjeku shqiptar, kishte ngacmuar egon e sëmurë të kolegut, për të bërë pyetjen:

-Ku e bazoni ju saktësinë e të dhënave për të cilat ju referuat?

Pa humbur qetësinë dhe pa u menduar, doktor Hektori edhe pse kishte ndier ligësinë e pyetjes, përgjigjet:

-Duke mos vënë në dyshim saktësinë e përdorimit të modeleve matematikore për studimin që ju referuat, të dhënat e studimit tim saktësinë e bazojnë në ekzaminimin mjekësor të të gjithë pacientëve…

E si për të mos mjaftuar kjo shuplakë ndërhyn edhe drejtuesi i Kongresit, sër Crofton, duke e bërë të pavlefshme pyetjen e mjekut zviceran:

– Doktor Hektori nga Shqipëria, ka të drejtë!

Para disa muajsh, doktor Hektori, u shpall “Qytetar Nderi i Tropojës”. Nuk janë pak vlerësimet dhe titujt që atij i janë akorduar, por ky i fundit i ngjalli emocion të fuqishëm. Një mirënjohje e merituar që i rrizgjoi kujtimet e viteve 1960-1965 kur shërbeu si mjek në Tropojë. Pasi mbaroi me rezultate të shkëlqyera Fakultetin e Mjekësisë, shpresonte se do të emërohej në kryeqytet. Nuk u dëshpërua që iku në veriun ekstrem të Shqipërisë, por edhe të lehtë nuk e pati. Përfytyroni një djalosh 21-vjeçar që del për herë të parë nga Tirana dhe përfundon në Tropojë. Sapo kishte mbaruar specializimin njëvjeçar me doktor Ndroqin. Zonat veriore ishin më të prekura me sëmundjet e mushkërive, për arsye edhe të temperaturave të ulëta. Vetëm një mjek gjeti në Bajram Curr. Detyrimisht që nevoja e bëri të shërbente edhe si patollog, gjinekollog, pediatër etj. Çmon faktin që atje gjeti një personel mjekësor të përgatitur dhe të përkushtuar për punën. Akoma më me fat e quan veten që njohu një njeri të mrekullueshëm, të lindur për humor, siç është mjeshtri Ali Mula. Njohja me të ia bëri edhe më të lehtë kryerjen e detyrës së mjekut, por edhe të përshtatjes me banorët mikpritës dhe shumë të kulturuar. Kjo mirënjohje e veçantë që shkon për mikun e tij të respektuar bën që t’ja falë edhe atë “prezantim” torturues si mjek….

I vendosur përballë një aparati të vjetër skopie, fton pacientin e parë. Shikon që zemra e tij ishte në krahun e djathtë. I bën përshtypje, por jo se befasohet, pasi e dinte që në 10 000 banorë ndodh një anomali e tillë. Mbaron punë dhe fton para aparatit qytetarin e dytë. Fshin sytë, por nuk i largohet e njëjta pamje. Edhe ky zemrën e kishte në krahun e djathtë. Të paktën dhe për një arsye tjetër kjo që po i ndodhte nuk duhej të ishte e pranueshme. I kishin thënë që rrethi i Tropojës kishte rreth 11 mijë banorë. Kjo anomali që po shikonte në aparatin e skopisë, do të thoshte se numri i banorëve duhej të ishte mbi 20 mijë banorë. Nuk e jep veten dhe vazhdon punën. Para aparatit i shfaqet trupi i pacientit të tretë. Dhe përsëri, zemra në krahun e djathtë. I tronditur, heq këmbën nga pedali i aparatit që mbante dritën fikur dhe çohet menjëherë në këmbë. Shikon qytetarin që ishte vendosur me shpinë dhe jo siç duhej me fytyrë nga aparati. Nuk përmbahet dhe ngre zërin, duke i treguar se si duhej qëndruar. Ndërkohë edhe dy të tjerët që ishin duke u veshur i thonë se edhe ne kështu kemi hyrë aty, o doktor.

-Hyfshi dhe mos dalshi më! – u lëshoi mallkimin pa shpirt, por me zë të lartë dhe doli nga dhoma.

Por ditët, muajt dhe vitet në vazhdim e bënë doktor Hektorin njeriun më të dashur të asaj treve. Me vrullin djaloshar, pasionin për profesionin dhe dëshirën për të ndihmuar këta njerëz të dashur, por të zhytur në varfëri, nuk la fshat e shtëpi pa hyrë. I qëllonte që të ecte në këmbë ditën apo natën edhe 12 orë pa pushim. Nuk e harron atë përkujdesje dhe dashuri që tregonin për të si të ishte i shenjtë. Edhe sot kujton kur lëvizte në ditë me borë, para tij borën e hapnin dy njerëz të tjerë për t’ja bërë sa më të lehtë udhëtimin. E si të mos u shërbeje dhe ndodheshe pranë këtyre njerëzve në raste urgjente. Edhe sot në shtëpinë e doktor Hektorit trokasin miqtë e vjetër tropojanë. Kush për hall e kush për ta përshëndetur për të mirat e bëra në ato vite dhe në vazhdim, sepse doktor Hektori duke zbuluar dhe bllokuar të gjitha vatrat e infeksionit në Tropojë, hapi për gjithë jetën dyert e shpirtit dhe u bë mysafir i përjetshëm dhe i mirëpritur në çdo vatër tropojane…

Shikon këtë fotografi të çiftit Çoçoli dhe kushdo dallon se Lirika është më rinore. Por po të hysh në shpirtin e doktor Hektorit, këtë hijeshi dhe bukuri e gjen të shumëfishuar… Aq sa shpirti i tij, ndjehet disa vjet edhe më i ri se bashkëshortja e tij. Jo më kot e quan si një nga mbështetëset dhe frymëzueset e karrierës së tij të suksesshme. Një jetë e gëzuar mes harmonisë dhe mirëkuptimit, dashurisë dhe bashkëpunimit. Edhe sot janë po aq të dashuruar dhe të përkushtuar ndaj njëri-tjetrit, si dikur në sallën e Bibliotekës Kombëtare. Hektori përgatitej për temën e Doktoraturës, ndërsa Lirika studionte për provimet e sezonit. Më shumë se sa tek studimi, e kishin mendjen kur do të vinte pushimi që i bashkonte te koridori. Vërtetë kishin diferencë në moshë, por humori dhe natyra gazmore e Hektorit e bënë për vete menjëherë atë bukuroshe. Sepse edhe tek dashuria më shpejt dhe më sigurtë se çdo gjë, të çon mençuria. Rrjedhshmëria në të folur, çiltërsia dhe komunikimi elegant ia lehtësuan shumë fitimin e betejës atij djaloshi simpatik. Po me barcaletë e nisi dhe e bitisi propozimin. Ishte duke i treguar historinë e një personi që kishte rënë në dashuri me një studente që ai kishte pranë. Ia tregoi aq bukur sa edhe ajo vetë nuk po kuptonte se për kë po binin ato këmbana… Pas heshtjes së tij që priste reagimin e saj, kuptoi se ajo ishte studentja dhe ai personi i dashuruar. E pse duhej vështirësuar më shumë ai propozim kur përgjigjja e secilit prej tyre ishte dhënë prej kohësh nga zemrat e tyre?

-Tek Hektori gjeta jo vetëm njeriun me humor të veçantë, por njeriun e përkushtuar ndaj familjes së tij. Një admirues i zjarrtë i leximit, historisë, gjeografisë, arkitekturës, pikturës, muzikës, udhëtimeve… Është e lehtë të jetohet me Hektorin si bashkëshort sepse jetën ta bën të bukur jo vetëm duke u përshtatur me dëshirat e mija, por e pasuron me intelektin dhe natyrën e tij gazmore…

Nuk ka ç’i duhen më shumë se sa kaq një femre për ta ndier veten mirë dhe të sigurtë, në një jetë të lumtur bashkëshortore.

E dëshmon këtë vetë jeta e tyre, e dëshmon edhe kjo fotografi që shpalos hijshëm gëzimin dhe buzëqeshjen e tyre të përditshme…

AKTIVITETI I PUNËS:

1960 Diplomohet: “Mjek” nga Fakulteti i Mjekësisë i Universitetit të Tiranës.

1980 “Kandidat i Shkencave Mjekësore”, në Fakultetin e Mjekësisë, Tiranë,

1983 “Docent” (titull i barasvlefshëm me Prof.Ass), në Fakultetin e Mjekësisë, Tiranë.

1993 “Doktor i Shkencave Mjekësore”,

1994 “Profesor”, Universiteti i Tiranës,

2007 Profesor, në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit privat “KRISTAL”

2008 “Profesor Emeritus”

2009 Përshkruhet biografi e shkurtër në Enciklopedinë Shqiptare, botuar në Tiranë, 2009.

Aktiviteti Shkencor:

Ka marrë pjesë aktive në shumë konferenca, simpoziume, kongrese mjekësore si brenda shtetit ashtu dhe jashtë shtetit.

Jashtë Shqipërisë:

Prishtinë (Kosovë)

Ulqin (Mali i Zi)

Shkup (Maqedoni)

Bukuresht (Rumani)

Constanca ( ” “)

Varna (Bullgari)

Athinë (Greqi)

Janinë ( ” “)

Lubljanë (Slloveni)

Ankara (Turqi)

Budapest (Hungari)

Salzburg (Austria)

Rome (Itali)

Palermo (Itali)

Paris (France)

Nicë ( ” “)

Moskë (Rusi

Mainz (Gjermani

Essen ( ” “)

Fraiburg ( ” “)

Edinburg (Skoci)

Londër (Angli)

Wolfheze (Hollandë)

Seattle (ShBA)

Teheran (Iran)

Tunis (Tunizi)

Lome (Togo)

Ka marrë pjesë në të gjitha aktivitetet shkencore të zhvilluara në Shqipëri, për problemet e sëmundjeve të mushkërive dhe sidomos për ato të tuberkulozit, të zhvilluara në Tiranë apo në qytetet e tjera të vendit; në konferencat e organizuara me mjekë të huaj; në konferencat mjekësore te organizuara nga specialitetet e tjera ku ka diskutuar për problemet e sëmundjeve të mushkërive. Ka botuar studime të shumta: monografi, tekste mësimore, libra për probleme të tuberkulozit dhe sëmundjeve të mushkërive, artikuj shkencore etj. Botimet janë bërë në Shqipëri dhe në disa revista të huaja.

Agron Sejamini

 

27.08. 2009

https://www.voal-online.ch/index.php?mod=article&cat=SHQIPTAR%C3%8BT&article=2873

Kamala Harris dhe babai i saj

Thyerja me Kamalën është shumë e thellë, dhimbshme dhe nis me divorcin nga gruaja e tij. Por tani 85-vjeçari i ka ofruar këshilla vajzës së tij

Në vjeshtën e vitit 1962, Universiteti Kalifornian i Berkeley-t ishte tashmë kryeqyteti i protestave të studentëve për të drejtat civile me demonstrata në sheshin “Sproul”, në zemër të kampusit.

Shyamala Gopalan, një studente indiane e endokrinologjisë, ishte magjepsur nga një fjalim mbi pabarazitë sociale të mbajtur në një takim nga Donald Harris, një ekonomist i ri xhamajkan që ishte gati të merrte doktoraturën.

Të dy diskutuan për një kohë të gjatë dhe u takuan përsëri disa herë. Pasioni civil u bë një lidhje romantike: në vitin 1963 ata u martuan dhe një vit më vonë lindi Kamala.

Në rrëfimet e jetës së saj, kandidatja demokrate për Shtëpinë e Bardhë, përmend shumë shpesh nënën e saj: një studiuese, e cila u nda nga jeta në vitin 2009, e cila ia kushtoi jetën luftës kundër kancerit.

Megjithatë, figura e babait krejtësisht mungon, me përjashtim të një përmendjeje të shkurtër në fjalimin investitor në konventën e Demokratëve në Çikago, pavarësisht se Donald Harris ka kaluar dekada duke studiuar pabarazitë sociale, një temë qendrore për një udhëheqës politik demokrat.

Dhe megjithëse, siç zbuloi gazeta “New York Times”, 85-vjeçari tashmë ish-mësues, ende me shëndet të shkëlqyer, jeton tre kilometra larg rezidencës së zëvendëspresidentes së Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe që shpesh udhëton rreth Uashingtonit me makinën tip Chevrolet-Corvette të tij të argjendtë, të dy nuk dëgjohen pothuajse kurrë dhe nuk janë takuar kurrë në vitet e fundit.

Përjashtimi i vetëm ishte një darkë në Uashington në vitin 2016, kur Kamala u zgjodh senatore nga Kalifornia.

Është shkruar se Harris e mban të atin në distancë, sepse Donald Trump e përshkruan atë në mitingjet elektorale si një ekonomist marksist që indoktrinoi Kamalën.

Por ai, pavarësisht se kishte kritikuar ekonominë klasike nga e majta dhe kishte studiuar punën e Marksit, si dhe të shumë ekonomistëve të tjerë, nga Keynes te Sraffa, nuk ishte kurrë një marksist.

Historia e ndarjes me Kamalën është shumë më e thellë, më e dhimbshme dhe fillon me divorcin nga Shyamala (mamaja) në vitin 1972. As Kamala në kujtimet e saj nuk shpjegon arsyen e përfundimit të marrëdhënies mes prindërve.

Ai përmend vetëm mosmarrëveshjet në rritje dhe vrazhdësinë midis dy akademikëve, ndërsa Donaldi mori poste profesori në universitete të largëta, fillimisht në Illinois dhe më pas në Wisconsin.

Ndarja kishte ndodhur tashmë në vitin 1969. Kur ekonomisti u kthye në Kaliforni – në vitin 1972, afrikano-amerikani i parë që mori një post profesori në Stanford – beteja e divorcit kishte përfunduar.

Dhe babai i Kamalas shprehu hidhërimin e tij që nuk kishte marrë kujdestarinë e vajzave të tij, Kamala dhe Maya, duke akuzuar shtetin e Kalifornias se kishte vendosur që një baba nuk është në gjendje të kryejë rolin e prindërve, duke shtuar, sipas “Times”, “veçanërisht nëse ai prind është një burrë me ngjyrë që mund të hajë fëmijët e tij për mëngjes…”.

Zemërim, ndoshta, edhe ndaj vajzave që zgjodhën të qëndronin me nënën e tyre: inat që Donaldi e ka mbajtur me vete gjatë gjithë jetës.

Bir i sipërmarrësve të pasur xhamajkanë, ai u kthye në Xhamajka kur doli në pension në Stanford dhe autor i një plani të politikës industriale që i lejoi vendit të Karaibeve të përgjysmonte borxhin e tij publik dhe të reduktonte papunësinë nga 15% 10 vjet më parë, në 5.4% aktuale, në vitin 1978, Harris i dedikoi suksesin më të madh të librit të tij (Akumulimi i kapitalit dhe shpërndarja e të ardhurave) dy vajzave të tij. Por ai kurrë nuk donte t’i takonte.

Ai nuk shkoi në funeralin e Shyamalas në vitin 2009, as në dasmën e Kamalas me Doug Emhoff në vitin 2015. Dhe braktisi ceremoninë inauguruese të presidencës Biden-Harris tre vjet e gjysmë më parë.

Por tani ai duket se ka ofruar t’i japë këshillat e tij të politikës ekonomike vajzës së tij, duke i propozuar një takim publik në Baltimorë, shtëpia e fushatës së Kamalas dhe kompanive për të cilat babai i saj është konsulent.Tema

Corriere della Sera

Jimmy Carter kremton 100 vjetorin e lindjes

Një president amerikan që në detyrë konsiderohej i dobët dhe pesimist, por që me kalimin e viteve ka arritur të ripushtojë një pjesë të madhe të vendit.

VOAL- Jimmy Carter mbush 100 vjet, presidenti më jetëgjatë në historinë amerikane, i cili qëndroi në Shtëpinë e Bardhë për vetëm katër vjet. Gjysmën e jetës “si ish”, aq sa arritja sot është befasuese, si kur kandidoi për post më 1975.

Jimmy kush? Guvernatori demokrat i Gjeorgjisë, një fermer kikiriku jugor, luajti efektin surprizë: një njeri i zakonshëm për presidencën e Nixon dhe Johnson. Pas skandalit Watergate dhe gënjeshtrave për Vietnamin, ai i ofroi vendit humanizmin dhe busullën e tij morale. Ai fitoi mbi amerikanët, por iu desh të përballej me një komb të zhgënjyer, të testuar nga kriza energjetike dhe recesioni.

Dhe fronti ndërkombëtar theksoi aftësinë e tij – me marrëveshjen e paqes Nobel midis Izraelit dhe Egjiptit – dhe kufijtë e tij. Kriza e pengjeve në Teheran në vitin 1979, 52 amerikanë të mbajtur të burgosur nga regjimi i Khomeinit për më shumë se një vit, ishte elektoralisht fatale për të.

Reganizmi e dërgoi në papafingo epokën e përkohshme të Carter-it… meritat e të cilit do të njihen larg Shtëpisë së Bardhë: për betejat e tij humanitare dhe mjedisin dhe për ndërmjetësimin e tij në konfliktet në mbarë botën, aq sa iu dha një Nobel.

Një dashuri e rifituar me dëshmi personale, krahas dhe kundër sëmundjes, pas një tumori të parë.

Një dëshmi besimi dhe optimizmi punëtor, gjithmonë përkrah të dashurës së tij Rosalynn pranë tij për 77 vjet. Me rastin e funeralit të saj, nëntorin e kaluar, dalja e fundit publike e Jimmy Carter.

“Ai është shumë i kufizuar në atë që mund të bëjë. Ai nuk mund të flasë në telefon. Ai ndjek lajmet dhe kur e pyetëm nëse ishte i emocionuar për ditëlindjen, ai tha po, por aq më tepër për të votuar për Kamala Harrisin”, thotë Jason Carter, nipi i Jimmy Carter dhe president i Carter Center.

Misteri i vrasjes së Zija Dibrës: E vranë krerët e VMRO-së…

Një të diel të janarit të vitit 1925, gazeta “Indipendenca Shqiptare” lajmëronte në faqen e saj të parë: “Zija Dibra u vra. Ish-kapiten Zija Dibra, ministër tjetër herë në kabinetin e Pandeli Evangjelit, i akuzuar për çështje bolshevike, tek internohej në Berat, duke kaluar katundin Harizaj të Qarkut të Kavajës, u mundua të arratisej e t’ikë prej duarsh nji aspiranti, i cili e shoqnonte deri në Berat. Kështu, duke qenë i hypur në kalë, atë e ngau me gjithë fuqinë, përpara. Aspiranti i bërtiti nja dy herë të qëndronte, por mbasi s’e dëgjoi, e qëlloi në kokë dhe e rrëzoi të vrarë prej kalit”.

Zija Dibra, figurë e njohur e politikës shqiptare të fillim-shekullit XX u vra në të njëjtën ditë kur në Tiranë shpallej republika me president Ahmet Zogun tashmë të kthyer triumfator nga Jugosllavia. Vetëm pakkush e besoi versionin zyrtar të vrasjes. Zija Dibra, njihej si kundërshtar i vendosur i Ahmet Zogut, ai vetë kishte marrë pjesë si ushtarak në kryengritjen e drejtuar nga Hasan Prishtina në 1921.

Në 1923-in, bënte pjesë në një organizatë antizogiste të themeluar në Vjenë, nga Aqif Pashë Elbasani. Në qershor të 1924-ës, kishte luftuar me armë në dorë, në krah të kryengritësve, pastaj ishte vendosur në garnizonin e Shkodrës. Në vitin 1924, Noli e kishte dërguar Zija Dibrën, për t’i mbushur mendjen Elez Isufit, që të mos bashkohej me Zogun.

Dibra ia arriti t’i mbushte mendjen Elez Isufit, duke u kujtuar dibranëve armiqësinë e kahershme me serbët dhe duke përdorur edhe një shumë të majme parash. Njerëzit e Zogut, i kishin të gjitha arsyet për ta hequr qafe, por jo vetëm se ishte fanolist…! gsh

Nga grabitja e bankave, te dekadat në burg e miqësia me një bretkosë- Cili është Pepe, presidenti uruguajan që magjepsi botën e ndërtoi një nga demokracitë më liberale në botë

Një dekadë më parë, bota u magjeps pas José Mujica, i cili njihej edhe si Pepe, president i Uruguajit.

“Adhurimi” për të erdhi pas një zyrtar i këtij rangu, kishte zgjedhur të mos jetonte në pallatin presidencial, por banonte në një shtëpi të vogël me gruan dhe qenin e tyre.

Po kjo nuk është gjithçka që rrethonte figurën e tij jo konvencionale.

Jeta e tij është e përshtatshme për një skenar filmi.

Në rininë e tij, Pepe grabiste bankat si gueril, i mbijetoi 15 viteve në burgjet vendase, kjo falë edhe një miqësie me një bretkosë ndërsa qëndronte në qeli.

Pavarësisht të gjithave Pepe ishte ai që në transformimin e kombit të tij të vogël të Amerikës së Jugut në një nga demokracitë më të shëndetshme dhe më liberale në botë.

Tani po lufton me vdekjen, ndërsa është prekur nga një sëmundje e rëndë në ezofag. bw

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

Kliko këtu për të parë arkivën e lajmeve

Send this to a friend