Prestigjiozja britanike The Times i ka kushtuar një artikull marrëveshjes mes Shqipërisë dhe Italisë për strehimin e dhjetëra mijëra emigrantëve të paligjshëm në një kamp procesimi në Lezhë.

“Kjo është vendi ku italianët do të ndërtojnë qendrën e tyre të përpunimit të emigrantëve,” tha Sandër Marashi, drejtori i portit të Shëngjinit për The Times, duke shtuar, “kampi do të mbulojë mbi 3000 m2, por nuk do të ndikojë në aktivitetin e portit dhe është kënaqësi të ndihmosh pasi kjo është ajo që bëjnë partnerët evropianë për njëri tjetrin.”

Ndërsa qeveria britanike po lufton me mënyrën se si të zhvendosë azilkërkuesit e saj, marrëveshja e Italisë për të dërguar 36,000 emigrantë në vit në Shëngjin, e shpallur muajin e kaluar, ka ngritur pyetjen se kujt i duhet Ruanda kur ke Shqipërinë?

Pasi 153,000 emigrantë zbarkuan në Itali këtë vit, marrëveshja e kryeministres italiane Meloni me Tiranën parashikon që të ardhurit e tjerë të merren në det, të zbresin në Shëngjin, të identifikohen më pas në një qendër mbajtëse në një bazë të vjetër ajrore.

“Me sa di unë italianët zgjodhën Shëngjinin dhe hartuan planin për qendrën e përpunimit duke përdorur një foto satelitore, më pas shkuan te shqiptarët për miratim”, tha Marashi, duke treguar hapësirën që zakonisht përdoret për grumbullimin e shkëmbinjve të bazaltit të gatshëm për eksport në Itali.

Ka shumë arsye pse marrëveshja nuk mund të krahasohet me Planin e Ruandës që kishte Britania e Madhe, pasi emigrantët do të kapen në ujërat ndërkombëtare dhe do të dërgohen në Shqipëri para se të arrijnë në Itali. Aty do të përfshihen vetëm emigrantët nga vendet “të sigurta” si Tunizia, për të cilët Italia beson se mund të riatdhesohen shpejt, qendra do të jetë nën juridiksionin italian dhe nëse emigrantët marrin azil apo riatdhesohen, ata do të largohen nga Shqipëria dhe nuk do të lihen të jetojnë aty.

E përbashkëta e planeve të Ruandës dhe Shqipërisë është se të dyja janë kundërshtuar në gjykata. Këtë javë, Gjykata Kushtetuese e Shqipërisë bllokoi votimin parlamentar për të miratuar marrëveshjen e Tiranës me Romën, duke këmbëngulur se ajo duhej ta shqyrtonte atë së pari.

“Askush në Shqipëri, përfshirë deputetë dhe anëtarë të qeverisë, nuk ka asnjë detaj në lidhje me këtë marrëveshje,” tha Belind Kelliçi, një anëtar i Partisë Demokratike të opozitës shqiptare, i cili akuzoi Edi Ramën, për ndjekjen “me arrogancë” të marrëveshjes italiane në fshehtësi.

Taulant Balla, ministri i Brendshëm shqiptar, tha se kishte besim se gjykata do ta miratonte. “Jam 100 për qind i sigurt,” tha ai.

Planet për qendrën e përpunimit në Shëngjin të zbuluara nga The Times përfshijnë një dhomë të marrjes në pyetje të policisë italiane si dhe një zyrë për agjencinë e migracionit të BE-së Frontex, duke sugjeruar se BE-ja është tashmë e përfshirë. Zyrtarët britanikë e kanë parë nga afër skemën, por Balla tha se Shqipëria do ta realizonte një marrëveshje të tillë vetëm me Italinë.

“Ne kujtojmë sesi Italia priti më shumë se 100 mijë emigrantë shqiptarë në vitin 1991 dhe i integroi ata. Tani po solidarizohemi”, tha ai.

Protokolli specifikon se Italia do të mbulojë kostot e qendrës, të cilën shpreson ta hapë pranverën e ardhshme, por nuk do t’i paguajë asgjë tjetër Shqipërisë. “Ne duam t’i bashkohemi BE-së dhe të jesh anëtar nuk është vetëm e dobishme, por dhe një përgjegjësi,” tha Balla.

Megjithatë, plani i Romës mund të jetë i vështirë për të funksionuar edhe nëse gjyqtarët shqiptarë e miratojnë. Përpunimi i 36,000 emigrantëve në vit në një qendër të ndërtuar për 3,000 persona siç dëshiron Meloni, do të thotë që rastet e emigrantëve duhet të trajtohen brenda një muaji, një arritje që ekspertët e shohin si pothuajse të pamundur duke pasur parasysh burokracinë e përfshirë dhe shumë pak marrëveshje dypalëshe të riatdhesimit që Italia ka me të tjera vende.

Ajo që është evidente është faktori parandalues ​. Emigrantët e dinë se mund të arratisen nga qendrat e pambrojtura italiane për t’u nisur drejt veriut drejt Francës, Gjermanisë ose Britanisë së Madhe, por në vend të kësaj nëse arratisen ata do të kapen me shpejtësi nga policia shqiptare.

Kjo nuk u ka bërë përshtypje vendasve në fshatin e afërt Gjader, të cilët thanë se kishin frikë se disa do të shpëtonin. “Shumica e njerëzve nuk do të flasin për këtë, por nuk i duan emigrantët këtu sepse kanë frikë se do të ketë vetëm burra, kështu që ata janë të shqetësuar për gratë dhe motrat e tyre,” tha Agron Kola, 47 vjeç, një fermer në kafenenë lokale.

Edhe në qytetin e Lezhës, kryebashkiaku Pjerin Ndreu ka kërkuar masa të forta sigurie rreth bazës. “Ne duhet të mbajmë emigrantët atje,” tha ai.

Ndreu ishte i bindur se 3000 emigrantë pas telave me gjemba nuk do të dëmtonin reputacionin e plazheve aty pranë, duke treguar se si qindra refugjatë afganë kanë jetuar në një vendpushim plazhi lokal që nga viti 2021, si pjesë e një marrëveshjeje që Shqipëria ka arritur me SHBA-në.

“Ata janë sjellë në mënyrë të shkëlqyer,” tha ai. Shqipëria ka pranuar tashmë të vendosë 3000 anëtarë të një grupi opozitar iranian, përsëri pas një kërkese të SHBA-së, e cila dyshohet se provokoi një sulm të rëndë kibernetik nga Irani ndaj Shqipërisë në vitin 2022.