Ish-presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi gjatë paraqitjes së parë në Hagë, u deklarua i pafajshëm për të gjitha pikat e aktakuzës për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit, të ngritur nga Dhomat e Specializuara. Pala mbrojtëse tha se do të dorëzojë kërkesën për lirimin e përkohshëm të Thaçit.
Veprat që rëndojnë ndaj Thaçit kanë të bëjnë me krime lufte, ndalimit të paligjshëm ose arbitrar, trajtimit mizor, torturës dhe vrasjes së paligjshme dhe krimet kundër njerëzimit të burgosjes, akteve të tjera çnjerëzore, torturës, vrasjes së paligjshme, zhdukjes me forcë të personave dhe përndjekjes, të cilat sipas Dhomave të Specializuara, janë kryer midis marsit 1998 dhe shtatorit të vitit 1999.
Sipas aktakuzës, krimet dyshohet se janë kryer në disa lokacione të Kosovës, por edhe në Kukës dhe Cahan në Shqipërinë Veriore “dhe u kryen nga anëtarë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) kundër qindra civilëve dhe personave që nuk merrnin pjesë aktive në luftime”.
“Deklarohem i pafajshëm për të gjitha pikat e akuzës”, tha Thaçi, kur u pyet nga gjykatësi i procedurës paraprake, nëse ndihet i pafajshëm apo fajtor rreth atakuzës për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit.
Ai e cilësoi aktakuzën kundër tij si “të paqëndrueshme” dhe tha se është i pafajshëm “plotësisht”.
Mbrojtja: Ku janë akuzat për vjedhje organesh?
Avokati i Thaçit, David Hooper tha se aktakuza është tejet e redaktuar, dhe nuk është aq informuese dhe treguese për mbrojtjen.
Mbrojtja e Thaçit pyeti gjykatën se ku janë akuzat për vjedhje organesh dhe të ashtuquajturën Shtëpi të Verdhë, që sipas tij, janë “njollë mbi Kosovën dhe kosovarët”.
Avokati i Thaçit, David Hooper.
“Ku janë këto pretendime për vjedhjen e organeve njerëzore dhe historisë e Shtëpisë së Verdhë e cila ishte e rëndësishme për krijimin e kësaj gjykate”, tha Hooper, duke shtuar se asnjë nga këto pretendime nuk përmenden në aktakuzën e konfirmuar ndaj Thaçit.
Hooper ngriti edhe çështjen e vendosjes së prangave ndaj Thaçit, gjatë marrjes nga qendra e paraburgimit e deri në sjelljen në objektin e gjykatës.
Administratorja e Dhomave tё Specializuara Fidelma Donlon tha se parashihet që të akuzuarit të shoqërohen me pranga deri në futjen e sallës së gjyqit, pavarësisht se kush është personi që akuzohet.
Hooper madje kritikoi që Dhomat e Specializuara dhe Zyra e Prokurorit të Specializuar, që ndryshe njihen si Gjykata Speciale, që nuk kanë simbole të Kosovës, ndonëse janë krijuar nga Prishtina zyrtare.
“Këto pretendime Thaçi i dinte se ishin gjepura, ai ndihmoi Komisionin Evropian në krijimin e kësaj gjykate”, tha ai.
Hooper ka thënë se pala mbrojtëse do të bashkëpunojë me gjykatën, por ka argumentuar, se për shkak të kohës së shkurtër, që prej njoftimit për konfirmimin e aktakuzës e deri në paraqitjen e parë të klientit të tij para gjykatës, nuk kanë arritur që të formojnë një ekip mbrojtës.
Mbrojtja po ashtu ka kërkuar që Zyra e Prokurorit të Specializuar të argumentojë se pse Thaçi po mbahet në paraburgim dhe të paraqes fakte se pse ai po konsiderohet se mund t’i ikë drejtësisë.
Alan Tieger nga Zyra e Prokurorit të Specializuar tha se brenda javës do të japin informacione për mbrojtjen duke argumentuar se kanë vendosur që ta ndalojnë Thaçin që të ruajnë sigurinë e proceseve gjyqësore dhe të mbrojnë dëshmitarët si dhe për të parandaluar ndërhyrjen mbi drejtësi.
Sa i përket rrezikut për drejtësi, prokurori Tieger, i cili ka qenë prokurori kryesor në rastin ndaj Radovan Karaxhit në Gjykatën Ndërkombëtare për Krimet në ish-Jugosllavi, përmendi disa nga aktivitetet e fundit të Thaçit, të cilat ai tha se mund të shihen si rrezik për ndërhyrje.
Prokurori Alan Tieger.
“…përfshirë ngjarjet apo aktivitetet e fundit, si për shembull faktin që zoti Thaçi, ditën e fundit fare përpara se të fillonte procesi i arrestit, u informuam për faljen e dy personave të cilët ishin të dënuar për vrasjen e një bashkëpunëtori të pretenduar që nga viti 2001, që ishin dënuar më 2012 dhe pastaj ishin larguar në drejtim të paditur për një periudhë kohore”, tha Tieger.
Mediat në Kosovë kanë raportuar se Thaçi, në ditën e fundit si president i Kosovës, ka falur dy të dënuar në rastin gjyqësor të njohur në opinion si “Bllaca”.
Gjykatësi i procedurës paraprake, Nicolas Guillou i lexoi Thaçit të gjitha të drejtat dhe kërkoi nga palët që të deklarohen rreth një date për mbajtjen e konferencës statutore.
Pala mbrojtëse tha se sugjeron që konferenca statutore të mbahet më 30 nëntor.
Në Rregullorën e Procedurës dhe Provave të Dhomave të Specializuara të Kosovës, rregulla 96 thuhet se “Gjykatësi i procedurës paraprake thirr një konferencë mbi ecurinë e çështjes sa më shpejt që të jetë e mundshme, pas paraqitjes së parë të të akuzuarit”.
Më herët gjatë ditës së hënë, pranë këtyre dhomave, paraqitjen e parë e bëri edhe ish-kryetari i Kuvendit të Kosovës, Jakup Krasniqi, i cili u deklarua i pafajshëm dhe e quajti aktakuzën si “padrejtësi të madhe” ndaj tij.
Më 10 nëntor, pranë këtyre dhomave do të paraqitet edhe ish-kreu i Partisë Demokratike të Kosovës, Kadri Veseli, ndërsa, më 11 nëntor, deputeti i Kuvendit të Kosovës, Rexhep Selimi.
Thaçi, Krasniqi, Veseli dhe Selimi, të gjithë ish-eprorë të UÇK-së, janë arrestuar javën e kaluar në Prishtinë, pas konfirmimit të një aktakuze kundër tyre për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit.
Menjëherë pas arrestimit, ata janë transferuar në qendrën e paraburgimit të Dhomave të Specializuara në Hagë.
Më 5 nëntor, Thaçi – i cili ka shërbyer si drejtor politik në Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës –dha dorëheqje nga posti i presidentit, pas konfirmimit të aktakuzës.
Aktakuza
Aktakuza e përbashkët për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit ndaj Thaçit, Veselit, Selimit dhe Krasniqit, prej 68 faqesh është konfirmuar më 26 tetor, por u bë publike më 5 nëntor.
Sipas aktakuzës, veprat që rëndojnë ndaj Thaçit, Veselit, Selimit dhe Krasniqit, kanë të bëjnë me krime lufte: ndalim të paligjshëm ose arbitrar, trajtim mizor, torturë dhe vrasje të paligjshme dhe me krime kundër njerëzimit.
Po ashtu përmenden edhe akte tjera çnjerëzore, si: torturë, vrasje të paligjshme, zhdukje me forcë e personave dhe përndjekje, të cilat, sipas Dhomave të Specializuara, janë kryer midis marsit 1998 dhe shtatorit të vitit 1999.
Aktakuza pretendon se këto krime janë kryer në disa lokacione në Kosovë, por edhe në disa pjesë në veri të Republikës së Shqipërisë, si në Kukës dhe Cahan.
Dhomat e Specializuara pretendojnë se për këto krime, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi dhe Jakup Krasniqi mbajnë përgjegjësi penale si individë në bazë të formave të ndryshme të përgjegjësisë penale për krimet e paraqitura në aktakuzë, “që u kryen në kontekstin e një konflikti të armatosur jondërkombëtar në Kosovë dhe në kuadrin e një sulmi gjerësisht të përhapur dhe sistematik kundër personave të dyshuar si kundërshtarë të UÇK-së”.
Në aktakuzë pretendohet se nga marsi i vitit 1998 deri në shtator të 1999, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi, Jakup Krasniqi dhe anëtar të tjerë të “ndërmarrjes së përbashkët kriminale kanë ndarë qëllimin e njëjtë për të marrë dhe ushtruar kontrollin në gjithë Kosovën me të gjitha mjetet, përfshirë edhe frikësimin, keqtrajtimin, ushtrimin e dhunës dhe eliminimin e atyre që i konsideronin kundërshtarë”.
Kundërshtarët, sipas aktakuzës, ishin njerëz që u perceptuan se kanë “bashkëpunuar me forcat e ish-Republikës Jugosllave, me zyrtarët apo institucionet shtetërore ose nuk mbështesnin qëllimet e UÇK-së, përfshirë personat e lidhur me LDK-në dhe persona të etnisë serbe, rome dhe etnive tjera”.
Sipas aktakuzës pretendohet se Thaçi, Veseli, Selimi dhe Krasniqi “kanë pasur synimin e njëjtë për kryerjen e të gjitha krimeve që janë në këtë aktakuzë, së bashku me anëtarë të tjerë të ndërmarrjes së përbashkët kriminale”.
Aktakuza pretendon se Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi dhe Jakup Krasniqi, personalisht kanë marrë pjesë në “kërcënime, marrje në pyetje, keqtrajtimin dhe ndalimin e kundërshtarëve”.
Dhomat e Specializuara pretendojnë se në korrik të vitit 1998, pas një sulmi të UÇK-së në Rahovec dhe rrethinë, ishin marrë peng civilë serbë, sipas aktakuzës në këto operacione ishin të përfshirë, Thaçi, Veseli e Selimi. Sipas aktakuzës, disa të ndaluar më pas ishin dërguar në një ish-stacion policor në Malishevë, ku Krasniqi ishte identifikuar se ka qenë në vendin e ngjarjes dhe “në një rast ka vizituar një dhomë ku po mbaheshin të ndaluarit”.
Në një tjetër rast, që sipas aktakuzës pretendohet se ka ndodhur në fillim të shtatorit të vitit 1998 në Zonën Operative të Dukagjinit, ku, siç pretendon Gjykata, “Thaçi dhe Selimi ndërmorën hapa për të frikësuar dhe ushtruar dominim ndaj njësive që ishin të lidhura me LDK-në, përfshirë edhe Forcat e Armatosura të Republikës së Kosovës (FARK), që ishin të lidhura me qeverinë në ekzil”.
Aktakuza pretendon se më 1999, Veseli, Selmi dhe Krasniqi “ishin të përshirë në aspekte të ndryshme të transferimit, ndalimit apo dhe lirimit të të ndaluarve, që mbaheshin në një qendër ndalimi afër Kleçkës”.
Në aktakuzë pretendohet se ka pasur qendra të ndalimit në Likoc, Jabllanicë, Llapushnik, Drenoc, etj.
Sipas aktakuzës, Thaçi, Veseli, Selimi dhe Krasniqi kanë kontribuar në arritjen e qëllimit “të përbashkët, ku përfshihet edhe kryerja e krimeve në këto mënyra: duke formuluar ose marrë pjesë në zhvillimin, miratimin, promovimin, shpërndarjen e planeve dhe politikave ; dështimin për të ndërmarrë hapat e duhur për të parandaluar dhe hetuar krimet… etj”.
Përmes veprimeve ose mosveprimeve, thotë aktakuza, Thaçi, Veseli, Selimi e Krasniqi “së bashku me ndërmarrjen e përbashkët kriminale, kryen, ndihmuan ose nxitën pjesëmarrës të tjerë për krimet e paraqitura në këtë aktakuzë”.
Të pandehurit, thuhet tutje në aktakuzë “si eprorë, janë përgjegjës për krimet e kryera nga vartësit e tyre. Ata dinin ose dinin arsyet se krimet e paraqitura në këtë aktakuzë, do të kryheshin ose ishin kryer nga vartësit e tyre dhe dështuan të ndërmarrin veprimet e duhura që të parandalonin krimet e tilla ose të ndëshkonin kryerësit e këtyre krimeve”.
Ndryshe, i akuzuari i parë i Dhomave të Specializuara ka qenë ish-eprori i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Salih Mustafa.
Ai tashmë ka deklaruar i pafajshëm për akuzat për krime lufte, të ngritura nga Dhomat e Specializuara në Hagë.
Në paraburgim, si të dyshuar nga Gjykata Speciale ndodhen edhe dy udhëheqës të organizatës së veteranëve të UÇK-së: Hysni Gucati dhe Nasim Haradinaj.
Ata dyshohen për pengim të drejtësisë, frikësim të dëshmitareve dhe vepra të tjera që kanë të bëjnë me bërjen publike të disa dokumenteve sekrete të Gjykatës.
Dhomat e Specializuara dhe Zyra e Prokurorit të Specializuar – që ndryshe njihen edhe si Gjykata Speciale – hetojnë krimet e pretenduara të pjesëtarëve të ish-Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, të kryera kundër pakicave etnike dhe rivalëve politikë që nga janari i vitit 1998 e deri në dhjetor të vitit 2000.
Këto krime të pretenduara përmenden në një raport të Këshillit të Evropës, të vitit 2011, autor i të cilit është senatori zviceran, Dick Marty.
Akademikja Justina Shiroka Pula është zgjedhur kryetare e Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës.
Ajo është gruaja e parë që udhëheq këtë institucion të themeluar më 1975 dhe pason në këtë detyrë akademik, Mehmet Krajën.
Gjatë mbledhjes më 19 dhjetor, ASHAK zgjodhi edhe kryesinë e saj, ku Fejzullah Krasniqi u zgjodh nënkryetar, ndërkaq Bardh Rugova sekretar shkencor.
Mandati i kryetarit të ASHAK-ut është katërvjeçar, me mundësi rizgjedhje.
Kush është Justina Shikora Pula?
Udhëheqësja e re e ASHAK-ut ka përfunduar shkollën fillore dhe të mesme në Prishtinë. Po ashtu, më 1976 ka përfunduar Fakultetin Ekonomik në Prishtinë.
Ndërkaq, studimet pasuniversitare, në fushën e teorisë dhe politikës së zhvillimit ekonomik i përfundoi më 1984 në Fakultetin e Shkencave Ekonimike të Zagrebit.
Ajo u doktorua në UP me tezën e doktoratës me titull: “Investimet demografike dhe zhvillimi ekonomik i Kosovës”.
Kryetarja e re e Akademisë së Shkencave ka punuar në Bankën Popullore të Kosovës dhe më 1978 ka nisur karrierën si ligjëruese në Fakultetin Ekonomik.
Sipas biografisë të publikuar në faqen e ASHAK-ut, Shiroka Pula ka marrë pjesë edhe në studime të posdoktoratës, në Universitetin e Lincit në Aushtri, në atë të Arizonës në SHBA si dhe ka kryer trajnime të ndryshme profesionale në universitete të ndryshme të botës.
Pas luftës, ajo është angazhuar në shoqërinë civile, në fushën e fuqizimit të grave, barazisë gjinore dhe zhvillimit të bizneseve dhe ndërmarrësisë.
Nga viti 2008 deri më 2011 ka qenë ministre e Energjisë dhe Minierave të Kosovës, ndërkaq nga viti 2011 deri më 2014 ka qenë deputete e Kuvendit të Kosovës.
Prokuroria Speciale e Kosovës ka ngritur aktakuzë të enjten kundër Ramadan Morinës nën dyshimin për nën dyshimin për krime lufte kundër popullatës civile gjatë vitit 1999 në Kosovë.
Morina, i cili u arrestua në gusht, akuzohet se mori pjesë në masakrimin e 34 civilëve shqiptarë në mars të vitit 1999 në fshatin Burim të Malishevës, në juglindje të vendit.
Sipas aktakuzës, ai gjithashtu mori pjesë në shkatërrimin e pronës, dëbim masiv të popullsisë civile dhe plaçkitjen e pasurisë së rreth 1.000 qytetarëve, të cilët nuk ishin të përfshirë në luftë.
Ai është mbajtur në paraburgim qysh nga arrestimi i tij në verë dhe tani pritet të gjykohet në Gjykatën Themelore në Prishtinë.
Në vitet e fundit, Kosova e ka rritur numrin e aktakuzave në mungesë për krime lufte gjatë luftës së fundit.
Në gusht, ajo dorëzoi në gjykatë një aktakuzë në mungesë kundër 21 të dyshuarve për dëbimin me forcë të më shumë se 800 mijë civilëve shqiptarë nga Kosova gjatë luftës.
Që nga përfundimi i luftës, dhjetëra persona janë dënuar për krime lufte para institucioneve vendore dhe ndërkombëtare.
Gjatë luftës në Kosovë, nga viti 1998 deri më 1999, u vranë mbi 13.000 civilë, ndërsa mijëra të tjerë u zhdukën.
Mbi 1.600 persona vazhdojnë të jenë ende të pagjetur – pjesa më e madhe e tyre shqiptarë.
Qindra shqiptarë të vrarë nga Kosova janë gjetur në varreza masive në Serbi. Trupat e tyre janë bartur nga forcat serbe me qëllim që të fshihen krimet.
Udhëheqësit politikë dhe ushtarakë të Serbisë janë arrestuar, gjykuar dhe dënuar nga Gjykata Ndërkombëtare e Hagës për ish-Jugosllavi për krimet kundër njerëzimit të kryera në Kosovë.
Ndër ta ishte edhe Sllobodan Millosheviqi, i cili vdiq në burg pa arritur të dënohet për përgjegjësinë në urdhërimin e krimeve të luftës në Kosovë.
BRUKSEL– Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani mori pjesë në samitin BE-Ballkani Perëndimor në Bruksel njoftoi se Kosovës do t’i hiqen të gjitha sanksionet e vendosura nga BE duke nisur nga muaji janar. Me anë të një postimi në Facebook, Osmani shkruan se ka lajme të shkëlqyeshme për Kosovën, pasi në fund të samitit dhe pas diskutimeve u mor vendimi që të gjitha masat t’i hiqen Kosovës.
“Kemi lajme të shkëlqyeshme për Kosovën. Në fund të samitit dhe pas diskutimeve u mor vendimi që të gjitha masat t’i hiqen Kosovës, ku një pjesë e madhe hiqen sot dhe një pjesë në fund të janarit”, tha Osmani.
Ambasada e Shteteve të Bashkuara në Kosovë i tha të mërkurën Radios Evropa e Lirë (REL) se pas zgjedhjeve parlamentare të 28 dhjetorit në Kosovë synon të punojë ngushtë me Qeverinë e re të zgjedhur “për t’i avancuar prioritetet e përbashkëta”.
Një zëdhënës i Ambasadës amerikane në Prishtinë tha në disa përgjigje me shkrim për REL-in se shpreson që “partneriteti ynë të thellohet me Qeverinë e Kosovës”, përfshirë edhe rinisjen e Dialogut të planifikuar Strategjik.
“Kjo do të kërkojë veprim për të avancuar agjendën tonë të përbashkët për paqe rajonale, stabilitet dhe prosperitet të ndërsjellë ekonomik”, tha zëdhënësi i Ambasadës amerikane.
Ky qëndrim i Ambasadës vjen pas deklaratave të bëra nga kryeministri në detyrë, Albin Kurti gjatë një interviste në televizionin lokal Kanal 10 se raportet mes dy vendeve janë shumë të mira dhe mospajtimet kryesore gjithmonë kanë qenë lidhur me Serbinë dhe strukturat e saj, dhe asnjëherë për çështje bilaterale.
Më 11 dhjetor, Kurti tha, po ashtu, se sa u përket mbrojtjes dhe sigurisë, raportet “kurrë nuk kanë qenë më të mira”.
Megjithatë, në shtator të këtij viti, SHBA-ja njoftoi për pezullim për një kohë të pacaktuar të Dialogut të planifikuar Strategjik me Kosovën, për shkak të shqetësimeve lidhur me veprimet e Qeverisë në detyrë.
Nga Ambasada amerikane po ashtu thanë se janë të “zhgënjyer nga veprimet” e Kurtit, duke theksuar se qëndrimet e tij kanë rritur paqëndrueshmërinë dhe pasigurinë në Kosovë.
Dialogu ishte planifikuar që të forconte raportet ekonomike dhe diplomatike, por veprimet e Kurtit u panë si sfida për përparim.
Disa analistë politikë patën komentuar atëbotë se pezullimi ishte paralajmërim se mbështetja ndërkombëtare për Kurtin dhe Qeverinë e tij po zbehet.
Kurti fillimisht kishte pranuar se ekzistonin disa dallime me SHBA-në, por raportet me Uashingtonin nuk ishin prishur. Më pas, më 28 shtator tha se arsyeja e pezullimit të Dialogut të planifikuar Strategjik ishte për shkak të sundimit të ligjit në veri të Kosovës, “i cili rezultoi të ishte kundër strukturave ilegale serbe dhe këtunuk mund të bëj kompromise“.
Dialogu Strategjik, që SHBA-ja zhvillon me shtete të tjera, përfshin diskutime të nivelit të lartë mes dy vendeve që zhvillohen ose në Uashington, ose në vendin përkatës, mbi një gamë të gjerë temash si mbrojtja, siguria, mjedisi, energjia, bashkëpunimi ekonomik, e të tjera.
Shtetet e Bashkuara i kanë ndarë mbi 2 miliardë dollarë për Kosovën prej vitit 1998. Uashingtoni konsiderohet si partneri më i rëndësishëm i Kosovës dhe mbështetja e tij vlerësohet jetike për vendin.
Viteve të fundit, Kurti, që është në pushtet që nga fitorja në zgjedhje më 2021, është kritikuar disa herë nga faktori ndërkombëtar për shkak të disa vendimeve në veriun e Kosovës, të banuar me shumicë serbe, që kishin të bënin me zëvendësimin e targave serbe me ato të Kosovës, heqjen nga përdorimi i dinarit serb dhe mbylljen e institucioneve serbe.
Ai ka thënë se këto veprime janë në kuadër të shtrirjes së sundimit të ligjit në veri, duke theksuar se ato janë në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet e vendit.
Megjithatë, SHBA-ja dhe qendrat evropiane i kanë cilësuar shpesh këto si veprime të njëanshme dhe të pakoordinuara.
Marie-Françoise Allain, e njohur si Soizik, u shua në moshën 80-vjeçare.
Gazetare, intelektuale e angazhuar, ajo bashkoi kthjelltësinë morale me kërkesën e lartë për stil.
Nga Graham Green e deri në Kosovë, zëri i saj ishte ai i një besnikërie pa bujë, i një pranie të rrallë. Veprimtaria e saj për të mbrojtur çështjen e Kosovës ishte thelbësor në Francë.
Ajo ishte nënshkruesja e parë dhe bashkorganizatorja e peticionit të intelektualëve francezë kundër spastrimit etnik në Kosovë.
Paris, 14 dhjetor 2025
Marie-Françoise Allain (për miqtë, Soizik) lindur më 1945 na la të shtunën, më 13 dhjetor, në moshën 80-vjeçare.
Krahas karrierës së saj si lektore në letërsinë amerikane në Universitetin Paris-8 të Saint-Denis, ajo kontribuonte si gazetare (veçanërisht në Le Monde diplomatique), dhe u angazhua në kauza demokratike si ajo e Irlandës, Haitit, dhe Çekosllovakisë, dhe mbi të gjitha në atë të Kosovës.
Për ata që e kanë njohur, shumë më tepër se një intelektuale e angazhuar, ajo ishte një ndërgjegje lëvizëse, një prani e palëkundur atje ku kërkohej qëndresë.
Akti i shkrimit, për të, nuk ishte çështje stili, por një akt besnikërie, ndaj së vërtetës, drejtësisë dhe të tjerëve.
Bijë e një babai të vrarë në vitin 1965, në një mision në shërbim të Francës, ajo mësoi që herët se dhuna nuk është një çështje abstrakte: ajo shënon jetë, shënon trupin e njeriun të dashur dhe lë pas një dhimbje që të ndjek dhe të paralizon. Këtë trashëgimi të dhimbshme ajo do ta shndërronte në një kërkesë të brendshme: një vëmendje pa kompromis ndaj padrejtësive të heshtura, të vërtetave të shtrembëruara dhe zërave të mbytur, duke e kthyer dhimbjen në forcë.
Doktore në Teori Letërsie, ajo kishte zgjedhur Graham Greene si bashkudhëtar mendimi, jo thjesht si një “temë” akademike, por si një laborator moral, një shkollë kthjelltësie përballë zonave gri, besnikërive të dyshimta dhe kompromiseve të zakonshme, që mbushin jetën e njerëzve të vegjël.
Kjo njohje e gjatë me veprën e tij kishte formuar tek ajo një vigjilencë të rrallë: një dëgjim të kujdesshëm dhe e kishin mësuar të shihte atë “dritë të vogël” të brendshme që çdo regjim apo ideologji përpiqet ta shuajë përpara se të shperndajë terrin e vet.
Për herë të parë e takova dhe u njoha me të në një konferencë në Bruksel. Ishte e dërguar aty nga Le Monde diplomatique. Klara Buda, shqiptare iu prezantova: Marie-François Allain (Soizik), baske, ma ktheu ajo. Marie-François Allain zhvilloi një punë të duruar dhe të saktë, të përqendruar në Evropën Qendrore, me dhunën politike dhe kulturën si sizmograf.
Linja editoriale që respektonte nuk ishte ajo e vendosur nga Gazeta Le Monde diplomatique, por një linje rigoroze, etike, me saktësi dhe refuzim të thjeshtëzimeve, durim përballë fakteve dhe shpesh herë jo edhe aq diplomatike. Mbi të gjitha, ajo kishte atë mënyrë unike për të lidhur ngjarjet me jetët, pa patetizëm, por edhe pa ftohtësi. Me gjasë, ishte pikërisht kjo aleancë, etika e formës dhe ndjesia e reales, që e bëri aq të pranishme gjatë luftës së Kosovës.
E angazhuar thellësisht në Comité Kosovo*, ajo u përpoq me gjithë forcën e saj, shpesh deri në rraskapitje, për ta bërë të dëgjohej në Francë zërin e rezistencës paqësore të Dr. Ibrahim Rugovës.
Nga ky angazhim lindi, në bashkëpunim me Xavier Galmiche, një libër thelbësor: La Question du Kosovo (Fayard, 1994).
Të dy ishin bashkautorë në konceptimin e veprës: ajo, gazetare dhe intelektuale e angazhuar; ai, atëherë një studiues i ri, sapo i habilituar në Sorbonne, dhe sot Profesor në këtë universitet prestigjioz francez.
La Question du Kosovo: Entretiens avec Marie-Françoise Allain et Xavier Galmiche
Ky libër mbetet një dokument i rëndësishëm, jo vetëm për të kuptuar një strategji politike jo të dhunshme përballë shtypjes dhe dhunës, por edhe për të mesuar se si një gjuhë e vogël mund ti mbijetoje fshirjes së saj nëpërmjet mendit filozofik. Pas botimit të këtij libri, ceshtja e Kosoves u sqarua per opinionin publik francez si kurre me pare. Ishte ne keto kushte njohje qe tri dite pas fillimit të bombardimeve të NATO-s në ish Jugoslavi, do të bëhej e mundur hapja e Redaksisë shqipe të Radio France Internacionale, ku do të punoja gjatë luftës së Kosovës dhe do ta drejtoja deri në mbylljen e saj, pas renies se perdes se hekurt.
E kisha intervistuar shpesh Marie – Françoisen për Radio Francë Internacionale, kuptova shpejt se Kosova, për të, nuk qe kurrë “një dosje” mes të tjerash: ishte një vijë thyerjeje, një çeshtje ku zbulohej aftësia e Evropës për të njohur, ose për të mos njohur, fillimin e çnjerëzimit.
Në vazhdën e këtij angazhimi, ajo bashkënënshkroi disa thirrje që denonconin “spastrimin etnik” në Kosovë, dhe ishte firmëtarja e parë dhe bashkorganizatore ( me mua, si firma e dytë) e peticionit të intelektualëve francezë kundër spastrimit etnik, më 23 qershor 1998. Ajo do te ishte e pranishme ne gjithe manifestimet kunder spastrimit ethnik dhe dhunes se Milosheviçit ne Kosove dhe nuk do te rreshte te shkruante per te. Ata që e kanë lexuar, e kujtojnë frazën e saj: një frazë që analizon, që peshon. Një frazë që nuk mjaftohet me informimin, por që nuk bie kurrë në lirizëm apo kompasion të tepëruar.
Edhe kur shkruante për letërsinë, ajo kërkonte vijen e mesme ku vendoset morali. Edhe kur shkruante për luftën, ruante përmbajtjen e saj për dhimbjen e tjetrit. Ishte një përmbajtje që vinte nga njohja e faktit se të flasësh për tjetrin është gjithmonë një rrezik, dhe ajo e shndërronte këtë rrezik në disiplinë.
Mbetet një vepër, artikuj, libra, qëndrime dhe pozicionime, ku dëgjohet një besnikëri pa madhështi: besnikëri ndaj popujve të kërcënuar nga harresa (si atëhere kur mu paraqit si baske dhe jo franceze**), besnikëri ndaj nuancës, kur propaganda imponon slogane dhe tabllo bardhe e zi. Ajo ishte ishte prova e idesë se letërsia dhe gazetaria, kur qëndrojnë në lartësinë e tyre, nuk janë stoli të demokracisë, por nervat e saj.
Ata që e kanë njohur nuk do ta harrojnë kurrë Soizik-ën, qetësinë e saj të zjarrtë, dashamirësinë, dhe atë mënyrë të rrallë për ta bërë të vërtetën te shpaloset ne menyre evidente.
Ajo kishte edhe nje forme te veçante vetëironi-je. Më kujtohet një darkë në Paris me presidentin Ibrahim Rugova: ishim dy gratë e vetme në tryezë, dhe ai na dhuroi secilës nga një trëndafil. Ky gjest, i thjeshtë por simbolik, shprehte njohjen e pranisë sonë femërore në një univers politik të dominuar nga burrat. Marie-Françoise e pranoi me atë gravitet të butë që e karakterizonte, ndërsa qeshte me veten.
Xavier Galmiche, mik i mendimit, e përshkruante si një grua “me jetë dhe shpirt romanesk e të ndërlikuar”. E ndjaj të njejtin mendim me të, jeta e saj ishte komplikuar edhe nga drama e humbjes së babait kur ishte 20 vjeç.
Një komplicitet i vërtetë ekzigjence universitare dhe besimi i lidhte me të. Ai i qëndroi besnik deri në fund.
Së bashku me Xavienë bëmë një udhëtimin për ta vizituar në gusht 2020, në shtëpinë e saj të pleqërisë në Treigny, në Yonne.
Ajo na priste në një shezlong. Zëri ishte i dobët, por dëgjimi i saj, i paprekur. Një çast ndriçimi i pezullt, hera e fundit.
Pusho në paqe, Soizik. Do ta takosh sërish babanë tënd që e deshe aq shumë.
Një meshë në nder të saj do të mbahet të enjten, më 18 dhjetor, në orën 10:00, në Saint-Sauveur në Puisaye.Ajo do të varroset në varrezat e Trégourez (Finistère).
—
*Komiteti “Kosova”, pranë revistës Esprit (kolektiv francez që mbështeste rezistencën paqësore të Dr. Ibrahim Rugovës)
**vendi Bask, është ndarë në dy pjesë mes Francës dhe Spanjës, gjuha baske flitet dhe mësohet vetëm lokalisht, si nê Francë ashtu edhe në Spanjë.
Gazetari i njohur investigativ Vudi Xhymshiti ka reaguar në rrjetin social ndaj pretendimeve të Berat Buzhalës të botuara tek Nacional se Presidenti Trump do të ndërpresë financimin ndaj Gjykatës Speciale për të shpëtuar nga Haga Hashim Thaçin.
“Pretendimi se Shtetet e Bashkuara “financojnë” Gjykatën Speciale në Hagë dhe se Donald Trump mund ta ndërpresë këtë financim për ta “shpëtuar” Hashim Thaçin është i rrejshëm”, shkruan gazetari Xhymshiti pasi që ai shton se “Gjykata Speciale financohet kryesisht nga Bashkimi Evropian, jo nga SHBA, mbështetje kjo e garantuar nga BE-ja.”
Ndërsa sa i përket gjasës të mos financimit të GJS sipas Buzhalës “si një lëvizje të Presidentit Trump për ta “ndihmuar” Thaçin është lexim politik i rremë, i ndërtuar për konsum të brendshëm dhe për qëllime propagandistike”, nënvizon Xhymshiti.
Kjo fotografi e publikuar nga kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, shfaq ndihmat e Kosovës duke u ngarkuar në një anije në portin Mersinit në Turqi, për t’u dërguar në Gazë.
Radio Evropa e Lirë
Një anije me ndihma humanitare nga Kosova për palestinezët në Gazën e shkatërruar nga lufta është nisur nga porti i Mersinit në Turqi drejt enklavës palestineze, njoftoi të shtunën kryeministri në detyrë, Albin Kurti.
Në një njoftim në Facebook, Kurti tha se dërgesa në vlerë prej 500 mijë eurove përfshin tenda, pako ushqimore, batanije dhe 158 mijë racione të ushqimit të ngrohtë për banorët në nevojë.
Qeveria e Kurtit i kishte ndarë të hollat për këtë dërgesë humanitare në janar, por dërgimi i tyre u bë i mundur vetëm tani, tha Kurti, pas armëpushimit të arritur në tetor, me ndërmjetësimin e presidentit të Shteteve të Bashkuara, Donald Trump.
Armëpushimi mes Izraelit dhe Hamasit – grupit të shpallur organizatë terroriste nga SHBA dhe fuqi të tjera – është zbatuar pothuajse plotësisht që nga tetori, por lufta e ka shkatërruar një pjesë të madhe të infrastrukturës së Gazës dhe kushtet e jetesës janë tejet të rënda.
Zyrtarë të Kombeve të Bashkuara dhe palestinezë thanë se nevojiten urgjentisht të paktën 300.000 tenda të reja për rreth 1.5 milionë njerëz që vazhdojnë të jenë të zhvendosur brenda enklavës.
Kurti tha se kjo ndihmë humanitare “përfaqëson angazhimin e Kosovës si pjesë e solidaritetit ndërkombëtar dhe përkushtimin tonë për të mbështetur popullatën civile që po përballet me vështirësi tejet të mëdha në Gazë”.
Lufta në Gazë u shkaktua nga sulmi i 7 tetorit 2023 nga grupi militant palestinez Hamas në Izrael, ku u vranë 1.200 njerëz dhe u rrëmbyen 251 të tjerë.
Lufta hakmarrëse e Izraelit në Gazë prej atëherë ka vrarë mbi 70.000 palestinezë, sipas autoriteteve shëndetësore të Gazës.
Pikëkalimi mes Kosovës dhe Serbisë, Merdare, është një prej zonave ku autoritetet serbe kanë arrestuar shqiptarë të Kosovës.
Bekim Bislimi
Kur Tefik Mustafa u kthye në Kosovë pas më shumë se një viti në burgjet e Serbisë, familja e tij e pa të thyer fizikisht dhe emocionalisht.
Sot ai është në Zvicër, duke trajtuar problemet me shikim dhe një krizë nervore – pasoja këto të drejtpërdrejta të kushteve të rënda në burgun ku u mbajt, sipas familjes.
Historia e tij është vetëm një nga shumë rastet e ngjashme të viteve të fundit, kur qytetarë të Kosovës janë arrestuar nga autoritetet serbe gjatë udhëtimeve transit.
Nga udhëtim transit, në 13 muaj paraburgim
Djali i tij, Qamili, rrëfen se Tefik Mustafa – shtetas i Kosovës dhe i Italisë – u nis më 1 qershor 2024 drejt Sllovenisë, përmes Serbisë – rrugë që e kishte përdorur dhjetëra herë më parë.
Në vendkalimin kufitar të Merdares, midis Kosovës dhe Serbisë, ai u ndalua nga policia serbe.
“E detyruan që telefonatën e fundit me familjen ta bënte në gjuhën serbe. Pastaj, për 79 ditë nuk na lejuan asnjë kontakt”, rrëfen Qamili për Radion Evropa e Lirë.
Pas një muaji paraburgim në Prokuple, Tefiku u transferua në një burg të sigurisë së lartë në Beograd.
Sipas të birit, ai u akuzua për organizimin e rrëmbimit të tre policëve serbë në qershor të vitit 1999, në magjistralen Prishtinë-Gjilan.
Për familjen, akuza ishte absurde, sepse, siç thotë Qamili, Tefiku as që ndodhej në Kosovë në atë kohë.
Nga viti 1997, ai jetoi dhe punoi në Gjermani, deri më 2004, kur u kthye për herë të parë në Kosovë, pas përfundimit të luftës, thotë Qamili.
Prokuroria kërkoi 27 vjet burg, por Gjykata e dënoi me një vit. Në fund, sipas Qamilit, Tefikun “e shpallën të pafajshëm” dhe e liruan pas 13 muajsh në paraburgim.
“Nuk kanë gjetur fakte. Plus, kur e kanë liruar babanë, e kanë shpallur të pafajshëm”, thotë ai.
Qamili pretendon se gjatë kohës në burg, Tefikut i është dëmtuar rëndë shikimi për shkak të ambientit të errët, në të cilin është mbajtur.
“Babai, për momentin, gjendet në Zvicër. Ka shkuar për vizitë dhe për trajtim mjekësor, lidhur me problemin me sy, por edhe për një lloj ‘bllokade’… është një lloj krize nervore”, shpjegon ai.
Po sipas tij, familja ka shitur prona dhe është futur në borxhe “për të paguar qindra mijëra euro”, që avokatët serbë kërkonin për ta nxjerrë të lirë.
Gjashtë të arrestuar dhe një i zhdukur më 2025
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Kosovës (MPJD) nuk iu përgjigj pyetjeve të Radios Evropa e Lirë në lidhje me shtetasit e Kosovës, të arrestuar në Serbi këtë vit.
Por, burime të REL-it brenda MPJD-së konfirmojnë se deri më tash këtë vit janë regjistruar gjashtë raste arrestimesh dhe një rast rrëmbimi nga autoritetet serbe.
Të arrestuarit, sipas tyre, dyshohen për “krime lufte” ose “vepra kundër rendit kushtetues të Serbisë”.
Rastet e të arrestuarve në Serbi, sipas burimeve në MPJD
Arbnor Spahiu – i arrestuar në qershor nën dyshimet për “vrasje të rëndë” në Banjskë; u lirua më 21 nëntor.
Lulzim Halili – i arrestuar në korrik, i akuzuar për “krime lufte”; mbetet në paraburgim.
Sasha Gjorgjeviq – i arrestaur në korrik, nën dyshimet për “bashkëpunim me Shërbimin Informativ të Shtetit të Shqipërisë (SHISH), përmes Agjencisë Kosovare të Inteligjencës (AKI)”; mbetet në paraburgim.
Behar Preniqi – i arrestuar në gusht, si “pjesëtar i dyshuar i UÇK-së”; mbetet në paraburgim.
Hazir Haziri – i arrestuar në shtator nën dyshimet për “krime lufte”; mbetet në paraburgim.
Avni Qenaj – i arrestuar në nëntor për “krime lufte”; gjykata në Beograd i dha një muaj paraburgim.
Millan Vukashinoviq dyshohet se është rrëmbyer nga xhandarmëria serbe në Leposaviq – pjesa veriore e Kosovës – më 1 nëntor.
Më 14 gusht, autoritetet serbe kanë njoftuar se i kanë ndaluar edhe dy persona me inicialet X.E. dhe B.E. (Xhemajl dhe Bashkim Emini) në pikën kufitare mes Serbisë dhe Hungarisë, Horgosh, nën dyshimet se si pjesëtarë të UÇK-së, “kanë kryer krime lufte kundër popullsisë civile”. Pesë ditë më pas, ata janë liruar.
Shifrat që nuk i di askush
Avokatët nga Kosova nuk mund t’i mbrojnë qytetarët e ndaluar në Serbi pa licenca serbe, por bashkëpunojnë me avokatë vendas.
Arianit Koci, i angazhuar në disa prej rasteve, thotë se shifrat zyrtare janë “relativisht të pasakta”.
“Ka raste kur biznesmenë të caktuar janë ndaluar – me pretendimet se kanë kryer krime të luftës – dhe më pas janë liruar. Por, ata kanë insistuar që të mos bëhen publike këto informata, për shkak se, sipas tyre, ata duhet të vazhdojnë të kalojnë nëpër Serbi”, thotë Koci për Radion Evropa e Lirë.
Ai përmend edhe rastin e një ish-polici që u ndalua për disa orë dhe u lirua pa u marrë vesh nga askush.
“Ka shumë raste të tilla”, thotë ai dhe shton se Serbia “i zvarrit qëllimisht procedurat”.
“Në rastin e Hazir Hazirit, dëshmitarët e kanë shfajësuar. Por, prokuroria tani kërkon ta kontrollojë telefonin e tij të vitit 2025 për një ngjarje të vitit 1999. Si është e mundur kjo?”, pyet ai.
Sipas tij, Haziri ka kaluar dhjetëra herë më parë nëpër territorin e Serbisë dhe nuk është ndaluar deri në shtatorin e sivjetmë.
“Qytetarët janë [dëm] kolateral. Gjithmonë pëson individi kur dy shtetet kanë probleme. Këtë mekanizëm, si duket, Serbia po e shfrytëzon në mënyrë brutale”, shton Koci.
Arrestimet si instrument politik
Ekspertët, gjithashtu, vlerësojnë se këto ndalime ndodhin zakonisht kur tensionet mes Kosovës dhe Serbisë rriten.
Në dy vjetët e fundit, ato kanë qenë të larta, për shkak të disa veprimeve të Qeverisë së Kosovës për të shtrirë autoritetin e saj edhe në pjesën veriore të vendit, ku popullata shumicë serbe vazhdon të jetë e ndikuar nga pushteti në Beograd.
Behxhet Shala, nga Këshilli për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut në Kosovë, thotë se qytetarët janë bërë “kolateral politik”.
“Është një lojë ‘ping-pong’. Është një kolateral që e paguajnë qytetarët e Kosovës për shkak të raporteve të tensionuara me Serbinë, si dhe për shkak se Kosova dhe Serbia kanë mbetur nën hijen e interesimit ndërkombëtar, si pasojë e luftimeve në Ukrainë dhe zhvillimeve në Lindjen e afërt”, thotë Shala për Radion Evropa e Lirë.
Sipas tij, Serbia po simulon “reciprocitet”, duke pretenduar se po arreston kosovarë si kundërpërgjigje për procedurat në Kosovë ndaj serbëve.
“… por, çdo ndalim i jashtëligjshëm është shkelje e të drejtave të njeriut. Arrestimi e pastaj lirimi i shfajëson në letër, por dëmi ndaj personit është i pariparueshëm”, thotë ai.
Shala kritikon klasën politike në të dyja vendet që po i përdor këto raste vetëm për retorikë, pa bërë përpjekje për të ndërtuar mekanizma të vërtetë bashkëpunimi, me ndërmjetësim ndërkombëtar ose ndërinstitucional.
Gjatë këtij viti, MPJD-ja e Kosovës ka përsëritur disa herë thirrjen që shtetasit kosovarë të shmangin udhëtimin përmes territorit të Serbisë, duke vlerësuar se “Serbia nuk është më një territor, i cili ofron siguri minimale për integritetin fizik dhe juridik të shtetasve të Republikës së Kosovës, në veçanti ndaj shqiptarëve”.
Territori i këtij vendi shfrytëzohet sidomos nga shtetasit që duan të kalojnë në territor të BE-së, duke hyrë fillimisht nga Serbia në Hungari, si dhe anasjelltas nga diaspora që viziton Kosovën.
Mes tjerave, ato kanë edhe Marrëveshje për Ndihmë të Ndërsjellë Juridike, të arritur qysh në vitin 2013 me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian, por bashkëpunimi në praktikë gati se nuk ekziston.
Arrestimet si pasojë e mungesës së dialogut
Politologu nga Beogradi, Ognjen Gogiq, e sheh valën e arrestimeve të shtetasve të Kosovës në Serbi, si dhe të serbëve të Kosovës, si pasojë të drejtpërdrejtë të ndërprerjes së dialogut politik mes dy vendeve.
Sipas tij, që nga takimi i fundit i nivelit të lartë në shtator të vitit 2023, komunikimi mes palëve është “praktikisht i shkatërruar”.
“E gjithë kjo tregon se dialogu nuk po funksionon. Arrestimet pa asnjë koordinim janë dëshmi se të gjitha kanalet e komunikimit janë rrënuar”, thotë Gogiq për Radion Evropa e Lirë.
Sipas Gogiqit, arrestimet e shtetasve të Kosovës në Serbi janë edhe rezultat i presionit të brendshëm politik.
Procedurat penale të nisura në Kosovë kundër disa zyrtarëve serbë – përfshirë edhe drejtues të Listës Serbe për shkelje të dyshuara të ligjeve në Kosovë – kanë krijuar pritshmëri te publiku në Serbi që Beogradi të “përgjigjet”.
Për ta qetësuar këtë opinion, thotë Gogiq, autoritetet serbe shpesh arrestojnë kosovarë gjatë transitit.
Por këto lëvizje, sipas tij, janë edhe një mesazh politik për Prishtinën: “Është simptomatike që arrestimet ndodhin pothuajse paralelisht, në të dyja anët.”
Gogiq shton se tensionet e brendshme në Serbi – protestat e shumta kundër pushtetit që prej nëntorit të kaluar – e ushqejnë po ashtu këtë dinamikë.
Një pjesë e opinionit e akuzon presidentin serb, Aleksandar Vuçiq, për “butësi” ndaj Kosovës, dhe arrestimet shërbejnë si përgjigje politike ndaj këtyre kritikave, sipas tij.
Gogiq paralajmëron se pa bashkëpunim mes dy sistemeve të drejtësisë – qoftë edhe përmes misionit të BE-së në Kosovë, EULEX – qytetarët e Kosovës dhe të Serbisë do të vazhdojnë të përballen me pasiguri juridike, duke mos e ditur se “çfarë i pret” kur hyjnë në territorin e palës tjetër.
Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti ka thënë të enjten se marrëdhëniet e vendit me Shtetet e Bashkuara janë shumë të mira dhe që mospajtimet kryesore kanë pasur të bëjnë gjithmonë lidhur me Serbinë dhe strukturat e saj, dhe asnjëherë për çështje bilaterale.
“Kur Shtetet e Bashkuara kanë kërkuar nga ne që t’i pranojmë refugjatët nga Afganistani menjëherë kemi thënë ‘po’, e kemi hequr taksën 10 për qind, po ashtu po i pranojmë edhe ata të cilët Shtetet e Bashkuara nuk i duan në territorin e tyre, nëse nuk gaboj një ose dy prej tyre tani janë këtu, kemi pranuar t’i pranojmë 50”, ka thënë Kurti në një intervistë dhënë televizionit lokal në Kosovë, Kanal 10.
Duke folur më tej për mospajtimet eventuale me SHBA-në, Kurti ka thënë se ka pasur raste kur Shtetet e Bashkuara kanë konsideruar që qëndrimi i tij karshi Serbisë ka qenë shumë rigoroz.
“Por unë nuk mund të pres nga SHBA-ja që ta ketë qëndrimin për Serbinë si e ka Kosova. SHBA-ja e ka njohur Serbinë, e ka njohur edhe Kosovën, janë miq e aleatë tanë. Madje janë aleati i pazëvendësueshëm dhe partneri kyç i yni, janë edhe miku ynë special”.
I pyetur nëse do të mund të shmangej pezullimi i dialogut strategjik mes SHBA-së dhe Kosovës, Kurti ka insistuar se marrëdhëniet mes dy palëve janë shumë të mira dhe janë të shtrira në tri dimensione: zhvillim, diplomaci dhe mbrojtje.
“Kurrë nuk kanë qenë, sa i përket mbrojtjes dhe sigurisë, marrëdhëniet më të mira sesa tani me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. E kemi kulmin. Si shtet i pavarur e kemi kulmin sa i përket mbrojtjes dhe sigurisë”, ka deklaruar ai.
Në shtator të këtij viti, SHBA-ja ka bërë të ditur se ka pezulluar për një kohë të pacaktuar dialogun e planifikuar strategjik me Kosovën, për shkak të shqetësimeve lidhur me veprimet e Qeverisë në detyrë.
Dialogu ishte planifikuar për t’i forcuar lidhjet ekonomike dhe diplomatike, por veprimet Kurtit janë parë si sfida për përparim.
Disa analistë politikë patën komentuar atë kohë se pezullimi ishte paralajmërim se mbështetja ndërkombëtare për Kurtin dhe Qeverinë e tij po zbehet.
Gjatë viteve të fundit, Kurti ka qenë disa herë në shënjestër të kritikave nga aleatët ndërkombëtarë, për shkak të disa vendimeve në veri të Kosovës – zonë e banuar me shumicë serbe – që lidheshin me zëvendësimin e targave serbe me ato të Kosovës, heqjen e dinarit serb nga përdorimi apo mbylljen e institucioneve serbe.
Kurti i ka justifikuar këto veprime si hapa drejt shtrirjes së sundimit të ligjit në veri dhe ka thënë se ato janë në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet e Kosovës.
Por bashkësia ndërkombëtare, në disa raste, i ka cilësuar si të njëanshme dhe të pakoordinuara me aleatët.
Për dialogun strategjik
Dialogu strategjik është një proces që Departamenti amerikan i Shtetit në shumicën e rasteve zhvillon me vende të ndryshme të botës me synim avancimin e marrëdhënieve bilaterale.
Ky proces përfshin diskutime të nivelit të lartë mes dy vendeve që zhvillohen ose në Uashington, ose në vendin përkatës, mbi një gamë të gjerë temash si mbrojtja, siguria, mjedisi, energjia, bashkëpunimi ekonomik, etj.
Shtetet e Bashkuara i kanë ndarë mbi 2 miliardë dollarë për Kosovën prej vitit 1998.
Udhëheqës shtetërorë kosovarë e kanë përsëritur ndër vite që Amerika është partnerja më e rëndësishme e Kosovës dhe se mbështetja e saj është jetike.
Marrëdhëniet me Serbinë
I pyetur për ngecjet në dialogun e nivelit të lartë mes Kosovës dhe Serbisë për normalizim të marrëdhënieve, Kurti ka thënë që kur s’ka dialog mes dy vendeve, jeta nuk pushon në Kosovë.
“Unë angazhohem aktivisht për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë. Por, kur ka pauza në këtë proces, jo për fajin tim, atëherë unë merrem me normalizim të shtetit të Kosovës”, ka thënë Kurti për dialogun e lehtësuar nga Bashkimi Evropian në Bruksel.
Ai nuk është takuar me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq prej sulmit në Banjskë të Zveçanit në shtator të vitit 2023.
Kurti e kërkon dorëzimin e Millan Radoiçiqit nga autoritetet serbe, i cili e ka marrë përgjegjësinë për orkestrim të sulmit në Banjskë. Autoritetet e Kosovës kanë ngritur aktakuzë ndaj tij.
Radoiçiq ka qenë nënkryetar i Listës Serbe – partisë më të madhe të serbëve në Kosovë – në kohën e kryerjes së sulmit dhe tani besohet se strehohet në Serbi.
Përveç kësaj, Kurti ka përsëritur në intervistën e 11 dhjetorit se kërkon edhe tërheqjen e një letre të ish-kryeministres serbe, Ana Bërnabiq përmes së cilës ajo pati shprehur rezerva për Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit të raporteve me Kosovën dhe për Aneksin e zbatimit të saj.
Kosova dhe Serbia patën arritur pajtueshmëri për këtë marrëveshje në shkurt të vitit 2023.
Disa zyrtarë të BE-së kanë thënë se Serbia e ka tërhequr letrën, por deklarata kundërthënëse në këtë drejtim ka pasur disa herë.
Dialogu mes Kosovës dhe Serbisë zhvillohet prej vitit 2011. Palët kanë arritur disa marrëveshje, por jo të gjitha janë zbatuar.
Përparimi në këtë proces është kyç për aspiratat e dy vendeve për anëtarësim në Bashkimin Evropian.
Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, së bashku me Ministren në detyrë të Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit, Arbërie Nagavci dhe Ministrin në detyrë të Administrimit të Pushtetit Lokal, Elbert Krasniqi, pritën sot në Qeveri studentë përfitues të skemave të ndryshme të bursave, përfshirë bursat për studime jashtë vendit në nivelet Bachelor, Master dhe Doktoratë, si dhe përfituesit e bursave të komuniteteve.
Gjatë takimit, Kryeministri Kurti uroi studentët për suksesin e arritur dhe nënvizoi rëndësinë e mbështetjes së të rinjve që synojnë shkollimin në institucionet më prestigjioze ndërkombëtare.
Ai theksoi se investimi në arsim cilësor mbetet një ndër prioritetet kryesore të Qeverisë, duke shprehur besimin se këta të rinj do të jenë kontribues të rëndësishëm në zhvillimin profesional dhe shoqëror të vendit pas përfundimit të studimeve.
Ministrja Nagavci vlerësoi angazhimin dhe përkushtimin e studentëve fitues të bursave, duke theksuar se skemat mbështetëse për studentët përfaqësojnë investim të drejtpërdrejtë në kapitalin njerëzor të Kosovës.
Në vijim rikujtoi se gjatë pesë viteve të fundit MAShTI ka zgjeruar ndjeshëm skemat e bursave, si për studentët brenda vendit ashtu edhe për ata që studiojnë jashtë dhe theksoi përkushtimin për të vazhduar punën drejt rritjes së cilësisë në arsim dhe zgjerimit të mundësive për studentët.
Studentët përfitues shprehën mirënjohjen për mbështetjen e ofruar dhe vlerësuan mundësinë për të ndjekur studimet në universitete brenda dhe jashtë vendit. Ata theksuan se do t’i vënë njohuritë e fituara në shërbim të avancimit të Kosovës.
Qeveria e Kosovës dhe MAShTI rikonfirmuan përkushtimin për të vazhduar politikat mbështetëse që u mundësojnë të rinjve të vendit të përfitojnë nga arsimi cilësor në vend dhe jashtë tij, si dhe të kontribuojnë në zhvillimin e mëtejmë të shtetit. Zyra e Kryeministrit
Komandanti i misionit paqeruajtës të NATO-s në Kosovë, KFOR, gjeneralmajor Ozkan Ulutash, tha se komunikimet rregullta me ushtrinë serbe janë të rëndësishme për të parandaluar çdo përshkallëzim të mundshëm.
Ulutash i bëri këto deklarata pas vizitës në Serbi, ku u takua me kreun e ushtrisë serbe, gjeneralin Millan Mojsilloviq.
“Komunikimet e rregullta dhe të hapura mes KFOR-it dhe Forcave të Armatosura të Serbisë janë vitale për të adresuar zhvillimet e rëndësishme dhe për të parandaluar çdo rrezik të mundshëm të përshkallëzimit me kohë, në mënyrë të duhur, transparente dhe konstruktive. Në javët dhe muajt në vijim, unë do të bëj pjesën time për t’u siguruar që të vazhdojmë t’i shfrytëzojmë sa më mirë këto komunikime të rregullta”, tha Ulutash përmes një deklarate.
Edhe gjatë mandatit të parë të tij në krye të KFOR-it, Ulutash kishte vizituar Beogradin.
Ulutash e falënderoi për mikpritjen Mojsilloviqin me të cilin, tha se “veçse kam zhvilluar një bashkëpunim të hapur dhe frytdhënës gjatë mandatit tim të parë në krye të KFOR-it. Mezi pres të takohem sërish me të, së shpejti”.
Kreu i KFOR-it tha se misioni është i angazhuar për të ofruar siguri që “mundëson krijimin e kushteve të nevojshme për dialog politik”.
“NATO – përfshirë përmes punës së përditshme të KFOR-it – vazhdon të mbështesë dialogun e lehtësuar nga Bashkimi Evropian mes Prishtinës dhe Beogradit, si kornizë për të adresuar çështjet e mbetura me qëllim që të përfitojnë të gjithë njerëzit”, tha Ulutash.
Sipas gjeneralmajorit Ulutash tha se ky mision për çerekshekulli ka luajtur rol kyç në mirëmbajtjen e paqes dhe duke ofruar siguri për të gjithë qytetarët në Kosovë. Siguria në rajon, sipas gjeneralmajorit turk është e lidhur me sigurinë e Evropës dhe në mbarë zonë euroatlantike.
Gjeneralmajori turk u rikthye në drejtimin e KFOR-it në muajin tetor. Mandati i parë njëvjeçar i Ulutashit në krye të KFOR-it nisi në tetor të vitit 2023 dhe përfundoi në tetor të vitit pasues.
KFOR-i është reaguesi i tretë i sigurisë në Kosovë, pas Policisë së Kosovës dhe misionit të Bashkimit Evropian për sundim të ligjit, EULEX.
KFOR-i, veç tjerash, është përgjegjës për sigurinë në vijën kufitare mes Kosovës dhe Serbisë.
NATO-ja e shtoi praninë e saj në Kosovë gjatë vitit 2023, pas rritjes së tensioneve në veriun e banuar me shumicë serbe.
Në KFOR aktualisht janë mbi 4 mijë paqeruajtës nga vende të ndryshme të botës.
-Ne, familja e të ndjerit Haki Imeri, dëshirojmë të sqarojmë opinionin publik lidhur me deklaratat e fundit të z. G. Geci, të cilat konsiderojmë se janë të pavërteta, të motivuara politikisht dhe të papranueshme.
-Demokracia dhe pluralizmi janë vlera themelore të shoqërisë sonë ato na garantojnë të drejtën të shprehim lirshëm mendimin dhe të zgjedhim kë të mbështesim politikisht, pa imponime dhe pa presione.
-Demokracia ka kuptim vetëm kur secili individ gëzon të drejtën që vullneti i tij/saj të respektohet dhe të mos i imponohet askujt.
-Deklaratat e tilla , të bëra duke pretenduar se dikush po flet “në emrin tonë” ose ne emrin e Haki Imerit , janë me prapavije dhe krejtësisht të pavërteta.
-Familja e Haki Imerit nuk përfaqësohet nga z. Geci dhe as nuk i ka dhënë askujt të drejtën të flasë në emrin tonë.
-Ne përbëhemi nga vëllezër, fëmijë, nipa e mbesa , dhe kemi legjitimitetin të shprehim qëndrimet dhe vendimet tona politike, pa u ndikuar nga askush .
-Ne i urojmë z. Fadil Geci sukses në angazhimet e tij politike.
Por qëndrimi ynë politik në këto zgjedhje është i qartë: mbështetja jonë shkon për koalicionin Guxo–LVV.
-Kjo është zgjedhja jonë, sipas bindjeve tona, dhe është e drejta jonë demokratike.
-Nëse Zoteriu ne fjale pretendon se ka dijeni se kush qëndron prapa vrasjes së vëllait/babait/axhës/gjyshit tonë, atëherë ai është i obliguar ligjërisht t’i paraqesë këto informacione para organeve të drejtësisë në Kosovë ose në Hagë.
-Bërja e deklaratave politike, duke përmendur emra apo organizata pa i paraqitur provat në prokurori, krijon mjegull e konfuzion dhe i shërben vetëm interesave personale ose elektorale.
-Sipas Nenit 378 të Kodit Penal të Republikës së Kosovës, “mosraportimi i veprave penale ose i autorëve të tyre”, çdo person që posedon informacione të besueshme për një vepër penale të rëndë dhe nuk i paraqet ato informata tek organet kompetente, kryen vepër penale të dënueshme me gjobë ose me burgim deri në tre (3) vjet.
-Prandaj, nëse z. Geci pretendon se di emra apo rrethana konkrete mbi këtë ngjarje, ai duhet të veprojë sipas ligjit jo të përdorë dhimbjen, e familjeve për qëllime politike..
-Gjykata Speciale ka trajtuar shumë raste, përfshirë raste ku vetë z. Geci është përfshirë ose është deklaruar si dëshmitar.
-Megjithatë, ai kurrë nuk ka sqaruar publikisht arsyet e mospjesëmarrjes së tij si deshmitar ne procesin gjyqesor ne Hage , pavarësisht pretendimeve të tij të vazhdueshme.
-Deklaratat e tij të dates 09/12/2025 mbi “përgjegjësi penale të individëve” janë kontradiktore, të pambështetura dhe nuk kontribuojnë në zbardhjen e së vërtetës.
-Ne veprojmë mbi parime demokratike, pluraliste dhe mbi vlera të lirisë, shprehjes së mendimit..
-Askush nuk ka të drejtë të na imponojë qëndrime apo orientime politike në emër të interesave personale ose të palëve të treta.
-Instrumentalizimi i familjes sonë apo i kujtimit te vellait , babait axhes , gjyshit , Haki Imeri është i papranueshëm.
-Ftojmë opinionin publik që të mos bie pre e manipulimeve të tilla dhe ftojmë çdo person që pretendon se ka informacione për krime t’i adresojë ato në organet e drejtësisë dhe jo në deklarata të mjegullta publike.
Komentet