Mbretëresha Suzani (në të djathtë) ndan një shaka me nënën e saj znj. Cullen-Ward (në të bardhë me qëndisje ari) dhe vjehrrën e saj Mbretëreshën Geraldinë (me byrynxhyk të zbehtë blu). — Burimi : The Australian Women’s Weekly, e mërkurë, 5 nëntor 1975, faqe n°2

Nga Aurenc Bebja*, Francë –  6 Dhjetor 2024

Revista australiane “The Australian Women’s Weekly” ka botuar, të mërkurën e 5 nëntorit 1975, në faqen n°2, intervistën ekskluzive asokohe me mbretëreshën Susan (nënën e Princ Leka II) në Spanjë, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Një pritje e denjë mbretërore

Të ftuar të njohur dhe dhurata luksoze në dasmën e Mbretit Leka I dhe nuses së tij australiane…

ANNE MATHESON

raporton nga Londra

Festimet e dasmës për Mbretin Leka I të shqiptarëve dhe nusen e tij australiane Susan Cullen-Ward vazhduan për tetë orë, pavarësisht nuancave shqetësuese politike që penguan shumë të ftuar të merrnin pjesë dhe bënë të nevojshme ndryshimin e vendit në minutën e fundit.

Një i ftuar në dasëm duke puthur dorën e Mbretëreshës Suzani. Mbreti Leka është në krah të saj. — Burimi : The Australian Women’s Weekly, e mërkurë, 5 nëntor 1975, faqe n°2

Mbreti Leka dhe Susan, tani mbretëresha Suzani, ishin martuar tre ditë para pritjes në Spanjë, në një ceremoni civile të qetë në Biarritz, Francë (ku mbretëresha Elizabeth e Anglisë u dërgoi atyre një letër të gjatë duke u uruar gjithë lumturinë).

Fillimisht, 1000 të ftuar ishin ftuar të merrnin pjesë në pritjen në kështjellën e madhe mesjetare të të afërmit të mbretit Leka, Markezit të Calderon, në Toledo, dhe qyteti duhej të ishte ndriçuar për këtë rast.

Por situata politike në Spanjë, kërcënimet terroriste dhe frika nga bombat e detyruan pritjen të zhvendosej nga Kështjella e Toledos në një kafene buzë rrugës në gjysmë të rrugës midis Madridit dhe Toledos. Restoranti Jose Luis në Illescas është i famshëm për kuzhinën e tij të mirë.

“Jemi shumë të zhgënjyer që nuk mund të mirëpresim Mbretin Leka dhe Mbretëreshën e tij”, tha kryebashkiaku i Toledos, “por me kaq shumë kërcënime dhune nuk mund të merrnim një rrezik të tillë”.

Pati shumë ndryshime në minutën e fundit edhe në listën e të ftuarve, pasi kryetarët e shteteve dhe ambasadorët u larguan njëri pas tjetrit. Në shumicën e rasteve, burrat qëndronin në shtëpi dhe dërgonin gratë e tyre për t’i përfaqësuar.

Tas i artë për karkaleca

Gratë, të veshura bukur, dukeshin si një linjë e parë magjepsëse e mbrojtjes teksa ishin ulur së bashku në mëngjesin e dasmës.

Ambasadori britanik në Spanjë dërgoi gruan e tij, zonjën Charles Wiggin, mbreti i ri Simeon i Bullgarisë dërgoi mbretëreshën e tij të bukur Margarita, familja mbretërore tajlandeze dërgoi një teze dhe Shahu i Iranit vjehrrën e tij.

Nëna e Farah Dibës solli dhurata të bukura dasme nga Shahu dhe Perandoresha për Mbretëreshën Suzani — një karficë dhe një palë vathë bruz, guri i tyre kombëtar, dhe për mbretin Leka një kuti argjendi të madhe purosh. (Kishte shumë dhurata argjendi, nga shandanët te tabakatë, dhe gjithsej 22 kova akulli prej argjendi)

Një milionere amerikane, zonja Muriel Kauffman, nga Kansas, solli një dhuratë martese me një tas karkalecash prej ari.

Ambienti i kafenesë ishte ndoshta më pak madhështor se ai i kështjellës, por për një situatë kaq të mbushur me paroksizmin e tërbimit anti-Franko, ishte ideal.

Siguria e rreptë jashtë dhe policia me rroba civile brenda e bëri vendin të padepërtueshëm.

Vetë mbreti Leka mbante dy revole, një në secilën anë të gjoksit të tij të gjerë.

Pranë tij, mbretëresha Suzani, e gjatë 1.53 m, kishte veshur pallton ceremoniale tradicionale shqiptare, prej qëndisje ari të rëndë, aq të rëndë sa Nëna Mbretëreshë, Mbretëresha Geraldinë (me muslin blu të rrjedhshëm), tha : “Mendoj se mbretëresha jonë e re duket e mrekullueshme duke kaluar mbrëmjen me këtë fustan. Unë e kam patur shumë të vështirë.”

Pritja, ndonëse e mbushur me yje me emra nga Almanac de Gotha (ekuivalenti evropian i Debrett-it të Anglisë), ishte padyshim një natë për shqiptarët, brohoritjet dhe ovacionet e forta të të cilëve ishin më të zhurmshme se ato të një turme futbolli.

Mbretëresha Suzani përqafoi secilin prej të ftuarve të saj, qofshin ata miq të ngushtë apo njerëz në mërgim për të cilët ajo dhe Mbreti Leka janë tashmë një pikë tubimi drejt ditës që shpresojnë të kthehen në Shqipëri.

Pranë lotëve

Ndonjëherë ajo ishte aq e emocionuar saqë ishte në prag të lotëve. Kur ajo fliste me shqiptarët, e bënte këtë në gjuhën e tyre.

“Ata janë njerëzit e mi”, tha mbretëresha Suzani. “Sigurisht që kam mësuar të flas shqip”.

Të ftuarit, të rënduar nga dekorimet që ngjallin një të kaluar të lavdishme, të veshur me uniforma … dhe breza që mbanin urdhra që sot kanë pak kuptim, ishin më të paktë në numër se shqiptarët me kostumet e thjeshta.

Zjarri i brendshëm i shqiptarëve gjallëroi shpejt pritjen, pasi vajzat me kostume kombëtare performuan në dysheme dhe, më vonë, burrat, pa hezituar të kërcenin së bashku, formuan një rreth në mënyrën tradicionale dhe kërcyen deri në agim.

Nusja dhe dhëndri duartrokasin vallëzimin. — Burimi : The Australian Women’s Weekly, e mërkurë, 5 nëntor 1975, faqe n°2

Mbreti Leka dhe Mbretëresha Suzani u nisën në muajin e mjaltit pasi dërguan dhuratat e tyre të dasmës në shtëpinë e re që po mobilojnë 17 km larg Madridit.

Mbretëresha Geraldinë më vonë organizoi një darkë rreth pishinës dhe u tregoi shtëpinë e re miqve australianë të mbretëreshës Suzani.

“Dhomat e pritjes hapen mbi njëra-tjetrën për të formuar një dhomë shumë të madhe pritjeje,” më tha zonja Nancy Bird Walton. “Sue do të ketë shumë pritje për të bërë tani dhe e ka planifikuar shtëpinë në atë mënyrë.”

Të ftuarit australianë në dasmë përfshinin zotin dhe zonjën David Brown, nga Longueville; Znj. Bruce Dixon, nga Mosman; Znj. Minna Garrison, Point Piper; Znj. Adrian Hayes, Cumnock; Znj. Betty Horsley, Dural; Znj. William Hughes. Paddington; Z. dhe zonja Donald Irons. Roseville; Znj. Gwen Johnson. Gordon; Z. dhe Znj. John O’Sullivan, Cremorne; Znj. Rupert Rudder, Vaucluse; Nancy Bird Walton, St Ives; Z. dhe Znj. Brian Mathews, Killara; Zoti dhe zonja Patrick Lucas. Redhill, ACT.