Nga Wolfgang Vichtl, ARD Vjenë
Porti i vogël i Shëngjinit: Kjo është Shqipëria, në veri të kryeqytetit Tiranë, në bregdetin e Adriatikut. Qendra e re e pritjes së azilit, pak metra larg buzës së portit të Shëngjinit: Kjo është Italia.
Zonë ekstraterritoriale në tokën shqiptare.
Ruhet nga personeli shqiptar, përdoret nga autoritetet italiane.
Kështu kanë rënë dakord Giorgia Meloni dhe Edi Rama.
Meloni, kryeministre e Italisë, udhëheqëse e partisë së djathtë post-fashiste “Fratelli d’Italia” dhe Rama, kryeministër i Shqipërisë dhe drejtues i Partisë Socialiste të majtë, të Shqipërisë.
Me gjithë miqësinë që lidh të dy vendet, kritikët e kanë quajtur “Apéro pakti”. “Aperitiv” sepse u ra dakord gjatë vizitës së Giorgia Melonit në rezidencën verore të Edi Ramës vitin e kaluar.
Procedura e azilit të jashtëm
Projekti: kontraktimi i procedurave të azilit nga Italia në një vend të tretë të sigurt, Shqipëri.
Për të ndërtuar një qendër azili pranë bregdetit shqiptar për deri në 3000 azilkërkues, ç’ka është kritikuar shumë. Kohët e fundit, megjithatë, ajo që Italia po bën në Shqipëri është vërejtur me kuriozitet në rritje, përfshirë këtu edhe krerët e shteteve dhe qeverive të vendeve partnere të Italisë në BE.
Testi i stresit fillon pikërisht në kohë, pak para samitit të BE-së për migracionin në Bruksel, me 16 azilkërkuesit e parë, të kapur nga roja bregdetare italiane në ujërat ndërkombëtare, në jug të ishullit italian të Lampedusa. Nëse do të kishin hyrë në ujërat territoriale italiane, nuk do të lejoheshin të çoheshin në Shqipëri. Por anija e marinës italiane “Libra” me 16 emigrantët nisi rrugën drejt portit shqiptar të Shëngjinit, një qytet me 8000 banorë që jeton gjithashtu nga turizmi, plazhet me rërë, laguna – dhe rezervati natyror në jug, gjithmonë përgjatë bregut të Adriatikut.
Mirë se vini në “Itali”
Por grupi i vogël i burrave nga Bangladeshi dhe Egjipti nuk arrijnë aq larg. Udhëtimi juaj i shoqëruar në metrat e fundit nga oficerë të policisë italiane, përfundon në qendrën e pritjes italiane, pikërisht në portin e Shëngjinit, i ashtuquajturi “hotspot” i parë i azilit.
Këtu azilkërkuesit identifikohen, regjistrohen, ekzaminohen nga mjekët – dhe më pas vazhdojnë me autobusin e policisë italiane, gjysmë ore me makinë, për në Gjadër – një fshat i vogël përballë kodrave karstike, pothuajse i shkretë. Këtu jetojnë veçanërisht pensionistë.
Ka një kafene, një dyqan të vogël.
Edhe aeroporti i vogël ushtarak shqiptar ishte i braktisur për një kohë të gjatë.
Tashmë aty ndodhet qendra e re italiane. Gjadër është stacioni i dytë pas formaliteteve të pranimit në “hotspot” në portin e Shëngjinit.
Një gardh metalik i lartë gjashtë metra, kontejnerë banimi dykatëshe dhe makineri ndërtimi në pjesë të kantierit. Këtu mund të krijohet hapësira për 3000 azilkërkues, kampi fillimisht do të jetë gati për 880 persona. Koloneli Agostino Piccirillo hap derën e një prej kontejnerëve të rinj të jetesës: Buongiorno – në “Itali”.
Një eksperiment italian
Një enë për katër persona. Katër shtretër metalikë, me ngjitëse të dukshme qartë: “made in Italy”. E gjithë qendra është e ndarë në tre zona. Më e madhja për ata që kanë aplikuar për azil dhe presin përgjigje. Kjo duhet të ndodhë pas një maksimumi prej katër javësh, duke përfshirë mundësinë për të apeluar.
Pak më e vogël: një qendër dëbimi për azilkërkuesit e refuzuar që as që supozohet të hyjnë në Itali.
Dhe 20 burgje për kriminelët e mundshëm. Gjithçka pas gardheve, me shumë kamera vëzhgimi. Punonjësit e agjencisë së OKB-së për refugjatët UNHCR duhet të kenë akses dhe të lejohen të vëzhgojnë procedurat.
E gjithë qendra është një eksperiment italian, “një marrëveshje historike, novatore” me Shqipërinë “për mënyrën se si të trajtohen emigrantët”, thotë kryeministrja e Italisë, Giorgia Meloni. Një shërbim miqësie, “shlyerje e borxheve të vjetra” kur Italia pranoi refugjatët e shumtë nga Shqipëria, thotë kryeministri shqiptar Edi Rama, në italisht – kështu flasin shumë në Shqipëri.
Presidentja e Komisionit të BE-së, Ursula von der Leyen e quan “modelin Itali-Shqipëri” një “mënyrë inovative për të luftuar migracionin e paligjshëm”.
Politika e azilit në Gjermani: Aktgjykimi lë pak hapësirë për refuzime
Eksporti i procedurave të azilit – sipas rregullave të BE-së
Italia po luan me atë që qeveritë e vendeve të tjera të BE-së kanë marrë në konsideratë: eksportimin e procedurave të azilit në një vend jashtë BE-së, por sipas rregullave të BE-së, siç shpjegon Fabrizio Bucci, ambasadori italian në Shqipëri.
Ai erdhi në Gjadër, javë para nisjes së operacioneve, për të promovuar “eksperimentin”, mbi të gjitha për të shuar shqetësimet: “Pra, brenda qendrave zbatohet legjislacioni italian. Do të ketë personel italian: oficerë policie, zyrtarë të Ministrisë së Brendshme, Ministria e Drejtësisë. Këtu zbatohen rregullat që zbatohen edhe në qendrat e emigrantëve në Itali.
Qendra ekstraterritoriale e azilit është ndërtuar, financuar dhe organizuar nga Italia. Thuhet se nuk është dhënë asnjë cent Shqipërisë për të lejuar ndërtimin e qendrës së azilit, thuhet se do të paguhet vetëm një kompensim prej rreth 16 milionë eurosh në vit, me një kosto totale të vlerësuar deri në 850 milionë për të gjithë projektin; paguar nga Italia.
“Si zogjtë në një kafaz”
Ka protesta të izoluara në vendpushimin bregdetar të Shëngjinit.
Në fshatin Gjadër, ku në rrugë takon pothuajse vetëm pleq, vështirë se e kanë problem qendrën e re të azilit.
Burri në dyqanin e vogël është i lumtur: “Ne kemi përfituar tashmë që kur filloi ndërtimi. E dini, fshati po lufton me emigracionin. Gjërat kanë ndryshuar vetëm me punëtorët e ndërtimit, imagjino kur të vijnë edhe emigrantët, do të ketë edhe më shumë. ”
Autoritetet italiane premtojnë se ushqimet duhet të blihen kryesisht në zonë. Do të ketë edhe disa vende pune për joitalianët.
Frika nga refugjatët, të gjithë të rinj nga vende që konsiderohen të sigurt?
Nuk e kanë as këtu.
Shqiptarët nuk kanë frikë, thonë në kafe. Dhe sidoqoftë, si do e kalojnë gradhin refugjatët, pyet dikush:
“Vetëm nëse fluturojnë 6 metra lartësi, atëherë po. Por ata nuk kanë asnjë shans të dalin jashtë.
Ata janë atje si zogjtë në një kafaz.”sn