Në mëngjesin e datës 11 shtator të vitit 2001 ndodhesha në shtëpi në North Quinzy, Boston . Befas nga lajmet që transmetonte CNN-ja, mësova se një avion I linjës së brendshme kishte goditur njërën nga kullat Binjake në Nju Jork . Të ishte incident? Jo, sepse pak me vonë një avion tjetër goditi kullën e dytë. Atëherë kuptova se në këtë rast nuk ishte fjala për një incident, por për një akt të qëllimshëm dhe të llahtarshem terrorist. Mësova pastaj se të dy avionët ishin rrëmbyer nga terroristë fondamentalistë. Dhe këta terrristë ishin arabë.

Nuk dua te zgjatem në hollësi të tjera të ngjarjeve që pasuan, sepse ato i kam përshkruar në faqet e romanit, që falë kujdesit te zotit Nasir Aijaz u botua në 25 episode faqet e revistës ‘Sindh Courier’, që botohet në Karaçi, ( Pakistan), të cilën ai drejton.

Por që atë ditë mua më lindi vagëllimthi ideja që të shkruaja një tregim të gjatë. Aq më shumë qe aty nga mesdita e asaj dite nga emisionet e lajmeve radio-televizive mësuam se këto akte terroriste ishin kryer me dijeninë dhe miratimin e kokës së terrorizmit fondamentalist islamik, Bin Laden, i fshehur në atë periudhë diku në Malësite e Afghanistanit. Por, sidoqftë, kjo ide mbeti e mjegulluar në mendjen time. Megjithëatë, gjatë ditëve të tjera lexova me shumë vemendje gazetat e perditshme amerikane që na vinin në aeroport dhe që i kushtoheshin kësaj tragjedie të papërfytyrueshme, e cila u quajt thjesht 9/11.

U njoha kështu me historinë e talebanëve, me veprimtarinë kriminale të Bin Ladenit, doktrinën e fondamentalisteve të predikuar prej tij, me historinë e Kullave Binjake, me një atentat të tillë të përafërt që kishte ndodhur disa vjet më parë në njerën kullë. Por, megjithatë nuk po arrija të gjeja fijet që do të me ndihmonin të ndërtoja ngrehinën e kompozicionit dhe personazhet qe do të lëviznin në linjat e kësaj proze. Pastaj, i paaftë që të gjeja ky$in për realizimin e kësaj pune të vështirë krijuese, hoqa dorë. Për javë dhe muaj, edhe për disa vite prita që të lexoja ndonjë vepër letrare rreth 9/11. Në fakt u botuan disa romane, por në asnjerën prej tyre nuk përshkruhej si ndodhi kjo tragjedi, si mundën terrorisët të kalonin aq të shpenguar nëpër një nga pikat e kontrollit të e Terminalit B të Aeroportit Ndërkombëtar Logan të Bostonit.

Në vitin 2005 regjisori i njohur amerikan Oliver Stone realizoi filmin e sukseshem ëTC (ëordl Trade Center), por edhe ky film i kushtohej vetëm heroizmit të zjarrfikësve, shumë prej të cilëve, duke shpëtuar qindra e qindra njerëz nën rrënojat e Kullave Binjake dhe ndërtesave perreth, dhanë jetën e tyre.

Erdhi kështu viti 2008. Përsëri në Amerikë dhe në botë u botuan libra kushtuar 9/11, por përsëri asnjë që të tregonte $’ndodhi në dy avionët të cilët goditën Kullat Binjake gjatë kësaj tragjedie me përmasa te papërfytyrueshme.

Por një dite shfletova librin ‘Shqiptarët e Amerikës’, vepër madhore e Vehbi Bajramit, gazetar dhe publicist i njohur nga Kosova dhe drejtor i gazetës shqiptare ‘Illyria’ që botohet ne Nju Jork. Dhe, befas u ndala në kapitullin ‘Shqiptarët që mbetën në gërmdhat e 11 Shtatorit…’. Kisha dëgjuar per këtë shqiptarë, por nuk më kishte shkuar kurrë ndërmend që ata, gjthsej tre në mes të afër 3000 viktimave në kullat Binjake, të ishin personazhe të një vepre letrare. Ishin Frrok Camaj, Mon Gjonbalaj dhe Simon Dedvulaj nga krahinat shqiptare të Malit te Zi. Nëpërmjet tyre, do të zbërtheheshin linjat e ngjarjeve qe kishin ndodhur ne Kullat Binjake, të cilëve do t’u shtoheshin edhe personazhe të tjera…Por për të krijuar larmi, një nga ata të tre do të ishte nga Kosova, një i dytë nga shqiptarët e Malit të Zi dhe i treti arbëresh, pra shqitarë që u vendosën në Italinë e Jugut qysh në shekullin e 15-të, për t’i shpëtuar pushtimit turk , i cili si dy të parët punonte xhamapastrues në katet e larta të Kullave Binjake.

Vendveprim tjetër ishte dhe njeri nga avionët që rrëmbehet nga terroristët, ku personazhe kryesorej ane pesë prej tyre, dy stjurtesa, dy pilotët dhe disa pasagerë. Si$ dihet, asnjë prej tyre nuk është gjallë, sepse ky avion si dhe tjetri, që goditën Kullat Binjake, u bënë pluhur dhe hi, por kuptohet se pasi kshin rrëmbyer një ose dy nga stjuartesat terrristët kishin vrarë pilotët, kishin rrëmbyer avionin dhe me të kishin goditur njerën kullë. Po kështu kishte ndodhur dhe në kullën e dytë.

Vendveprimi tjetër i libri do te ishte në një pikë kontrolli në Terminalit B, nga ku midis punonjësve thuajse të tërë emigrantë, si$ kishin qenë në të vërtetë, ishte dhe Sokol Kama ose, më saktë, isha unë, ish-gazetar i Radiotelevizionit Shqiptar. Atyre u shtoheshin edhe terroistë arabë, ndër të cilët pesë prej tyre me emra të vërtetë të atyre që rrëmbyen njërin prej avionëve dhe së fundi Bin Ladeni si dhe arkitekti i këtyre atentateve atentateve Mulla Omari, që jetonin diku ne guvat e malore të Afghanistanit.

Pasi studiova edhe materiale për njohjen edhe më të thellë të historisë së talebanëve dhe terrorizmit islamik ne përgjithësi nga burimet në google, në pranverë të vitit 2008 nisa të shkruaja një roman me titull ‘Shtatori i gjëmës së madhe’.

Mirëpo kishte një detaj qe nuk e dija. A kishte pasur në Kullat Binjake pika kontrolli? Por ato tashme nuk ekzistonin. Atëherë shkova ne një nga rrokaqiejtë me të lartë të Bostonit, takova atje një nga punonjësit e Sikuritise dhe pyeta nese ve$ tij ne katin e parë të këtij rrokaqielli, a kishte në katet e mësipeme punonjës të tjerë sikuritie? Ai m’u pergjigj se i shte i ri në këtë detyrë, kështu që unë duhej te pyesja shefin e tij dhe më zgjati një kartvizite, ku ishin shënuar të dhënat e zyrës së Sikuritisë që mbulonte atë rrokaqiell. M’u duk e tepërt të bëja këtë takim, ndaj nisa të shkruaja kapitujt e parë të romanit.

Një paradite degjova të trokitura në derën e apartamentit. E hapa dhe pashë përballë meje një mesoburre, veshur me rroba gjysmë ushtarake dhe gjysmë civile, fytyrë të zbehtë dhe shikin depërtues, që pasi më përshëndeti më tha: “Vi nga FBI-ja. A mund të bisedojmë pak së bashku?’. Natyrishte ftova të futej në dhomën e ndenjes. Pa e zgjatur, më pyeti:”A keni shkuar filan ditë dhe filan orë në rrokaqiellin në rrugën Uashington Strit, a keni hyrë në X rrokaqell, a keni kërkuar nga punonjësi i Sikuritisë të dini…’. Pohova me kokë. ‘Perse?’- më pyeti.

Atëherë u kujtova se cila ishte arsyeja që e kishte shtyrë këtë oficer të FBI-së të vinte te më takonte. Isha nën mbikeqyrjen e saj. I shpjegova arsyen…I tregova se isha shkrimtar se po shkruaja nje roman kushtur 9/11. Mora guxim gjithashtu t’i shpjegoja se në rast se punonjësit e FBI-së dhe të FAA-aë, me regullore të re nuk do të lejonin që pasagjerët të merrnin me vete në avion brisqe sado të vegjël, shishe me lëng aromatik, shishe me pije alkoolike, gersherë etj., tragjedia nuk do të ndondodhte, sepse me mjete të tilla terroristët kishin vrarë stuartesa, pilotët dhe kështu ishin bërë zotër të avionëve.

Ai pohoi vetëm me një lëvizje të lehtë të kokës dhe me tregoi dhe një foton në çastin kur unë po bisdoja me punonjesin e Sikuritise në atë rrokaqiell, foto të cilën nuk ma dha me gjithë kërkesën time dhe u largua.

Disa muaj më pas mbarova së shkruari romanin, që u botua në maj të vitit 2010 në Shqipëri. Për fat të mirë u prit ngrohtësisht nga lexuesit. Këtu në Amerike kolegia ime amerikane Carrie Hooper, që veç disa gjuhëve të tjera, zotëron edhe gjuhën shqipe, ripunoi përkthimin e përkthyeses shqiptare, Anita Muharremi nga Kosova dhe kështu romani u botua nga Lulu Press . Kohët e fundit zotit Nasir Ilijaz e botoi të tërin në episode edhe në revistën Sindh Courier.