Pavarësisht blerjes së Rafale, Serbia mbetet në periferi të Bashkimit Evropian, sipas shtypit gjerman. Por kjo marrëveshje cënon projektet Francë-Gjermani.

“Diplomacia franceze është e bindur: me blerjen e dymbëdhjetë avionëve luftarakë Rafale, se Serbia po lëviz një hap më tej nga Rusia drejt kampit perëndimor. 

Francezëtbesojnë se blerja e këtyre avionëve për 2.7 miliardë euro krijon varësi teknologjike dhe se ky është një sinjal që, siç tha Macron, tregon një ndryshim strategjik. Por kjo mund të vihet në dyshim”, shkruan gazetari Andreas Ernst, i cili prej shumë vitesh raporton nga Ballkani për gazetën zvicerane “Neue Zürcher Zeitung”.

“Është e vërtetë,” thotë autori, “se blerja e Rafale nuk është hapi i vetëm, me të cilin Serbia tregon solidaritetin e saj me Perëndimin.

Beogradi ka mbështetur të gjitha rezolutat e OKB-së kundër agresionit të Rusisë, dhe në të njëjtën kohë furnizohet ushtria ukrainase me municion në një shkallë të gjerë – përmes rrugëve të ndryshme.

Por Vuçiq nuk ka ndërmend të largohet nga miqtë e tij në Moskë dhe Pekin. Ai nuk do të vendosë sanksione ndaj Rusisë. Ai mbështetet tek ndihma e Moskës dhe Pekinit për mosnjohjen e shtetësisë së Kosovës”.

“Blerja e Rafale në fakt vetëm dëshmon se politika e tij e lojërave të dyfishta po funksionon”, vlerëson autori, duke kujtuar se Macron lavdëroi publikisht “guximin strategjik” të Vuçiqit.

“Në Beograd, Macron përsëriti frazat e dëgjuara nga të gjithë vizitorët nga Bashkimi Evropian: Serbia e ka vendin në BE. Aa ai vetë nuk e beson këtë, e as Vuçiq nuk është i bindur”, shkruan autori. Vuçiq “nuk do një shtet funksional kushtetues apo një ndryshim demokratik të qeverisë. Ajo që i intereson është lidhja e vendit të tij me tregjet evropiane. Ai përdor rritjen e standardeve për të rritur mbështetjen për qeverinë e tij. Nuk ka nevojë të mbështetemi në pjesëmarrjen demokratike të qytetarëve në vendimmarrje”.

Në të njëjtën kohë, nënvizon autori, gjërat po ndryshojnë edhe në BE. “Një model i ri integrimi po shfaqet. Ai nuk ndjek asnjë dokument strategjik, por mbështetet në marrëdhëniet praktike me vendet e rajonit. Duket se vendet e rëndësishme anëtare nuk e shohin më Ballkanin Perëndimor si një zonë aksesi nga e cila vendet një ditë do t’i bashkohen BE-së si anëtarë të barabartë, por e shohin atë si një lloj pike strategjike. Ndërsa në këto vende të vogla, ka princa të vegjël me të cilët mund të bëni ‘marrëveshje’ që nuk do të ishin të mundshme në shtëpi.”

Gazeta zvicerane përfundon: “Kjo nuk premton gjë të mirë për të ardhmen e shoqërisë civile dhe demokracisë në rajon”. Vitet e ardhshme do të tregojnë nëse qytetarët e Ballkanit Perëndimor mund ta ndryshojnë këtë prirje, por vështirë se do të ketë mbështetje nga jashtë”.

Suksesi i Francës rrezikon projektin me Gjermaninë

Gazeta gjermane “Frankfurter Allgemeine Zeitung”, pas nënshkrimit të kontratës në Beograd për blerjen e avionëve ushtarakë bën me dije se Rafale franceze është kthyer në një “hit eksporti”: “Të gjithë blerësit më të mëdhenj, pas vetë forcave të armatosura franceze, janë jashtë. Evropa: Emiratet e Bashkuara Arabe, Egjipti, Indonezia, Katari dhe India. Këto vende porositën midis 36 dhe 80 Rafale. Në Evropë, Greqia dhe Kroacia porositën secila dymbëdhjetë avionë të përdorur të këtij lloji, Greqia porositi dymbëdhjetë të tjerë të rinj. Negociatat janë duke u zhvilluar me Indinë për një porosi të madhe prej më shumë se 100 Rafale.”

“Ekonomikisht, programi i avionëve luftarakë është tashmë një sukses i madh për Francën”, vlerëson gazeta gjermane. “Me dymbëdhjetë avionë për Serbinë, numri i porosive të huaja rritet në 297. Për modelin e mëparshëm, Mirage 2000, vetëm 286 porosi kanë ardhur nga jashtë gjatë gjithë jetës së prodhimit.”

Megjithatë, siç u tha, “suksesi tregtar i Rafale, së bashku me pikëpamjet e ndryshme për eksportet e armëve, konsiderohet si pengesa kryesore për zhvillimin e “Sistemit ajror luftarak të ardhshëm” gjermano-francezo-spanjoll (FCAS). Duke marrë parasysh kërkesën e madhe për Rafale, kompania ‘Dasso’ (Dassault Aviation) që e prodhon atë, nuk është nën presion për të nxjerrë në treg një avion të ri në të ardhmen e afërt.

“Për Airbus, si pjesë e konsorciumit që prodhon avionë Eurofighter, gjërat janë ndryshe”, thekson “Frankfurter Allgemeine Zeitung.” “Ndërsa partnerët francezë të projektit presin që fluturimi i parë FCAS të jetë i mundur në vitin 2029 dhe se sistemi i ri do të vihet në përdorim ‘jo përpara vitit 2045′, pala gjermane është e interesuar që kjo të ndodhë më heret. Kështu u ra dakord politikisht. Megjithatë, pasiguria e re në lidhje me kursin e ardhshëm politik të Francës po vë edhe një herë në pikëpyetje kohën e parashikuar”.