Fernand Gigon, fotoreporteri, gazetari dhe shkrimtari i famshëm sviceran, specialist i Lindjes së Largët, ka qenë i pari perëndimor që në vitin 1965 bëri një fotoreportazh të pasur në Shqipëri. Fotoreportazhi u botua në revistën italiane “Storia illustrata”, nëntor 1965 me titullin “Albania oggi: due milioni di abitanti, dieci mila poliziotti”. Në vijim fotografitë dhe shkrimi i tij i shqipëruar nga Gino Luka
Shqipëria sot: dy milionëfrymëdhjetëmijëpolicë
Ky është shërbimi i parë fotografik me ngjyra i realizuar në Shqipëri nga një reporter i dërguar nga një gazetë perëndimore. Pasi kapërcyem portën e kufirit të ndaluar, po ju tregojmë se si jetojnë shqiptarët e sotëm në “filialin” e Kinës që Mao ka hapur në bregdetin Adriatik. Të njëjtat mite dhe parulla të komunizmit kinez: varfëri heroike, përkushtim ndaj shtetit, nacionalizëm fanatik.
Nëpër fusha gjenden gratë, në ushtri burrat, kajsitë po lulëzojnë ndërsa policët janë kudo. Ndodh ndonjëherë që gratë të lënë lopatën e të marrin pushkën, ose anasjelltas. Të vetmit që nuk lënë asgjë janë policët me uniformë, kapelë të sheshtë apo kapelë me lesh dhie, ose të veshur me rroba civile, domethënë me një mushama të markës italiane. Ata mbajnë 1 milion e 800 mijë banorë në grusht, e i përgjojnë aq shumë, saqë asnjë veprim i asnjë qytetari nuk mund t’u shpëtojë atyre.
Ndërmjet disa funksioneve të policëve është edhe ai që të kenë kujdes që të huajt që vizitojnë vendin të mos largohen nga grupi i tyre; gjithashtu kanë detyrë të qëndrojnë pranë turistëve në restorante ose në tribunat e stadiumeve, për t’i kontrolluar. Makthi i këtyre agjentëve është që turisti mund të arrijë të shkrepë ndonjë fotografi të një shqiptari të veshur si zhelan, ndoshta, që ka si sfond një ndërtesë të re qeveritare, ose një fabrikë në ndërtim e sipër.
Policia, më shumë sesa regjimi politik, e mban Shqipërinë në një gjendje letargjie. Ajo është e pakorruptueshme, dhe meqenëse vrasësit dhe grabitësit janë mjaft të rrallë në këtë vend, ajo i kushtohet kryesisht krimeve politike. Dënimet janë nga pesë vjet e lart, dhe vuhen në kampet e përqendrimit (të rrethuar nga një perde heshtjeje dhe misteri) ku shpëlarja e trurit ecën dora dorës me vjeljen e patateve.
Zyrtarisht, policët në shërbim “për sigurinë e shtetit” janë dhjetë mijë. Por duhet të marrim parasysh edhe të gjithë ata persona që mund të vijnë për të vënë dorën para objektivit të aparatit fotografik, e të gjithë ata që enden përgjatë kufijve, ndërmjet Thethit, Kukësit dhe Zerganit, për të arrestuar “renegatët” që kërkojnë të arratisen drejt Jugosllavisë. Kjo prirje ndaj frymës policore, ky mosbesim shekullor është fryt jo vetëm i regjimit diktatorial por edhe i shtypjes së vjetër turke që ka zgjatur pesë shekuj.
Asnjë vend tjetër në botë, përveç Tibetit, nuk është i mbyllur kaq hermetikisht, duke e dënuar veten me një asfiksi të tillë. Një komb që është krejt afër Evropës, e megjithatë është më i padepërtueshmi në Evropë. Në Tiranë gjenden vetëm dy ambasada perëndimore, ajo e Italisë dhe e Francës. Turqia, RAU (Republika Arabe e Bashkuar), Gana, Kuba, Algjeria kanë vetëm delegacione diplomatike në Shqipëri. Pas tyre vijnë vendet e Lindjes, të gjitha përveç Bashkimit Sovjetik.
Shqipëria është sot një altoparlant kinez i drejtuar nga Perëndimi, që përhap një ideologji të çuditshme, pak jonjerëzore dhe pak mesianike, por sigurisht e vonuar shumë nga mendimi marksist më modern. “Kokëfortët” dhe “të papërlyerit” e komunizmit perëndimor e dëgjojnë atë si një ungjill të shenjtë, kështu që kjo ideologji përfundon duke minuar bazat e bllokut Komunist shumë më tepër sesa të gjitha sulmet e demokracive tona të marra së bashku.
Sovjetikët, për rreth tetëmbëdhjetë vjet, për të pasur një këmbë në Shqipëri, kanë mbajtur një ambasadë me tre mijë persona, subvencione jo proporcionale për qeverinë, një seri planesh pesë-vjeçare, shtatëqind bursa studimi në vit për studentët shqiptarë dhe pesëmbëdhjetë nëndetëse në pritë në shpellat nënujore të Sazanit, një pushkë e drejtuar ndaj flotës së 6-të amerikane në Mesdhe, dhe mbi të gjitha ndaj anijeve që përshkojnë Adriatikun.
Nuk e dimë nëse sovjetikët, para se të braktisnin vendin, të mbuluar nga një fushatë fyerjesh, kishin arritur të fitonin mirënjohjen e shqiptarëve. Një fakt është i sigurt: në biblioteka, të vetmet tekste teknike dhe shkencore janë të shtypura në gjuhën ruse, dhe se duhet t’u referohemi këtyre teksteve për të vënë në punë fabrikat e instaluara nga rusët, pothuajse kudo. Sidoqoftë, në shkolla, mësimi i rusishtes është i detyrueshëm. Gjuha e dytë e huaj është frëngjishtja. Dhe në frëngjisht shprehet, shumë saktë, sekretari i partisë dhe diktatori i vendit, Enver Hoxha, dhe bashkë me të intelektualët dhe burrat e brezit të tij, që mësuan frëngjisht në Liceun e Korçës ose në shkollën Kirenia në kryeqytet. Pas vitit 1939, me ardhjen e italianëve, studimi i gjuhës së Kartezit (Descartes, René – Cartesius, Cartesio) u zëvendësua me gjuhën e Dantes.
Disa vjet më parë takova katër shqiptarë në Pekin të ngarkuar nga qeveria kineze për të bashkëpunuar në hartimin e planit pesë-vjeçar që do të miratohet në vitin 1968. Ata flisnin frëngjisht në mënyrë të përsosur dhe shpesh evokonin vitet e rinisë së tyre në shkollën e mesme të Korçës ose në fakultetin e gjuhëve të huaja të Universitetit të Tiranës. Aktualisht, Parisi dhe Tirana kanë marrëdhënie të mira, madje shkëmbejnë edhe mësues për disa javë, por qeveria shqiptare është gjithmonë e vëmendshme, nga frika se liberalizimi i tepruar i shkëmbimeve kulturore mund të ndikojë negativisht te marksizmi i ngurtë vendas.
Bindja politike dhe sentimentale e shqiptarëve përmblidhet në një fjali: “Kushdo që është armik i Jugosllavisë është miku ynë”. Ky është kulti që Tirana vazhdon të adhurojë: Stalinizmi. Këtu buron besnikëria ndaj mitit të diktatorit të kuq. Në qytetet shqiptare, statuja e Stalinit qëndron madhështore në sheshet kryesore. Për të parë statujat e tjera, sot, duhet të shkojmë në Kinë, ose në Gjeorgji ku gjendet atdheu i Marshallit Stalin. Në Tiranë, monumenti i tij mbizotëron sheshin Skënderbej (heroi kombëtar i pavarësisë shqiptare kundër turqve) dhe që duket se po sfidon çdo stuhi ideologjike. Në aeroport, Stalini kapardiset mbi bare dhe mbi një seri fotografish përkujtimore, me diçitura me germa cirilike.
Veç të tjerash, edhe ndërtesat e qeverisë, me një shëmti të jashtëzakonshme, pallatet e ndërtuara nga shteti dhe qytetet satelite që rrethojnë kryeqytetin, kanë gjurmët e arkitekturës sovjetike. Stili kazermë, nganjëherë me kolona që nuk mbajnë asgjë, triumfon në qytete dhe fshatra. Një shije e keqe e cila ka zëvendësuar në shumë periferi muret e qerpiçit. Ndërsa ambasada kolosale sovjetike ka mbetur e papërfunduar, kështu që shqiptarët nuk patën mundësi ta admironin atë.
Megjithatë, nuk mund të thuhet se rusët nuk kanë lënë gjurmët e tyre nëpërmjet konsulentëve, inxhinierëve dhe teknikëve e ekspertëve të panumërt që kanë ardhur nga Uralet ose nga Vollga. Ata ishin të parët që e zgjuan këtë popull nga gjumi i tij i gjatë, ata u rrënjosen shqiptarëve një mënyrë jetese të cilën e gjejmë në aparatin burokratik dhe në polici. Dhe tani kinezët po përpiqen t’i ndryshojnë këto zakone, për t’u mësuar shqiptarëve zakonet e veta.
BULEVARDI Shqipëria e Re, arteria kryesore e Tiranës, i ndërtuar nga qeveria italiane, në kohën e pushtimit, dhe Universiteti(në sfond).
I parë nga mbrapa, oficeri shqiptar i ngjan në çdo detaj një oficeri rus: e njëjta uniformë e rreptë me një jeshile të zbërdhulët, e njëjta kapele me strehë me shirit të kuq jeshil ose blu, të njëjtat supore ngjyrë ari dhe çizmet që arrijnë deri në pulpën e këmbës. Instruktorët e Shkollës së Moskës prej kohësh u kanë mësuar rekrutëve shqiptarë artin e ri të luftës. Por jo gueriljen, sepse shumë e rrezikshme. Për t’u bërë ushtar këmbësor, artiljer ose tankist, të riut që thirret nën armë i duhen dy vjet: tre për t’u bërë aviator.
Ndodh që, duke zbritur nga Tirana në drejtim të detit, të hasësh ushtarë që janë duke u stërvitur. Ata marshojnë në rresht njëri pas tjetrit, përgjatë anës së rrugës, ose tërheqin një top fushor përgjatë shtigjeve të pjerrëta. Në këto manovra, të cilat do të dukeshin të zakonshme, zgjohet partizani që fle në thellësitë e shpirtit të çdo shqiptari dhe e shndërron atë në një nga ushtarët më të mirë të Evropës. Italianët e dinë mirë këtë, dhe më pas gjermanët, të cilët pësuan sulme të papritura me breshëri automatiku, në pritat vdekjeprurëse.
Pasi është çliruar nga partizanët e saj, Shqipëria u kushton atyre një kult që vazhdon akoma edhe sot. Letërsia, piktura, skulptura celebrojnë bëmat e tyre. Për shembull, në muzeun e vogël të Durrësit, një e treta e pikturave të ekspozuara përshkruajnë epikën partizane. Në varreza, varret e të rënëve janë të zbukuruar me yje me ngjyrë të kuqe që dallohet mirë në mes të gjelbërimit të parqeve. Fjala “partizan” gjendet kudo, në emrat e rrugëve, kinemave, shkollave, kooperativave e fabrikave. “Lavdi”, është një fjalë kyç në Shqipëri. Ajo është e pikturuar, e vizatuar, e skalitur, e kënduar dhe e shkruar kudo. Ajo ka fuqinë të kryejë një lloj mobilizimi të përhershëm të vendit. Këtu duket se lufta sapo ka përfunduar. Ish kolaboracionistët me armiqtë e djeshëm, njëzet vjet pas paqes, ende nuk kanë të drejtë vote dhe himni kombëtar fillon me fjalët “Rreth flamurit të përbashkuar, me një dëshirë e një qëllim…”.
Fanatizmi dhe pasioni patriotik shpesh zëvendësojnë çdo virtyt tjetër të shqiptarëve. Këtu çdo njeri që është i ri dhe në dukje i fortë vesh një uniformë. Por mbase është një përshtypje e gabuar, sepse nuk duhen kaq shumë ushtarë për të formuar një ushtri prej 25,000 burrash të inkuadruar në tre divizione, për të drejtuar 150 tanke dhe për të pilotuar disa dhjetëra Mig sovjetikë. Nëse prania e ushtrisë bie dukshëm në sytë e të huajit, kjo bie edhe më shumë në sytë e shqiptarëve, të cilët shohin tek ushtria forcën e tyre kryesore.
Është ushtria ajo që do të kishte për detyrë të kundërshtonte një pushtim të mundshëm, nëse qëllimet jugosllave të aneksimit të Maqedonisë, ose qëllimet e grekëve për Epirin e Veriut, do të bëheshin realitet. Në fakt, porsa Hoxha e ndjen se vendi po ikën nga grushti i tij i hekurt, i mjafton të ndjellë fantazmën e fqinjëve të tij për të gjetur përkrahje unanime përreth tij. Është një formë nacionalizmi që madje shpërthen, me dhunë primitive, edhe në ndeshjet ndërkombëtare të futbollit. Hoxha e përdor atë në të njëjtën mënyrë si parakalimet e raketave, të cilat për herë të parë këtë vit u shfaqën në një paradë ushtarake në Tiranë. Ato janë raketa të stilit sovjetik, por të prodhuara nga kinezët. Bazat e tyre janë të vendosura në male, në njëmijë metra lartësi, dhe janë në gjendje të lëshojnë një predhë reaktive me saktësi absolute mbi Romë ashtu si mbi Sofje ose Beograd.
Ushtria është një nga aspektet që ilustrojnë më së miri rënien e Moskës në favor të Pekinit.
Avionët Mig, për shembull, të dorëzuar dikur nga rusët, nuk mund të fluturojnë gjatë pa pjesë këmbimi. Kinezët i prodhojnë ato, por në sasi të pamjaftueshme. Repartet e motorizuara, të formuara nga automjetet Siz ose Skoda, janë zhdukur. Dhe sot, 175 kilometrat e rrugëve të asfaltuara kanë mbetur vetëm për civilët, gomarët dhe qerret e fshatarëve. Për sa u përket ushtarëve, ata janë të detyruar të ecin në këmbë; janë kthyer në natyrën e tyre të vërtetë si në kohën e luftës guerile malore, në përputhje të përsosur me teorinë dhe taktikat e Mao-Ce-Dun-it.
Në kohën e sovjetizimit të Shqipërisë, rusët kishin tre mijë veta në Tiranë. Nga ana tjetër, kinezët janë të kënaqur me dyqind specialistë, të cilët, kryesisht janë të aftë të jenë të padukshëm, dhe nëse kalojnë me veturë në qendrën e qytetit, e bëjnë me perde të ulura. Prania e Kinës ndihet më tepër nga shenja të tjera, për shembull në parullat (të vendosura në çdo pemë ose shtyllë telefoni përgjatë rrugës së hyrjes për në Tiranë) që himnizojnë miqësinë shqiptaro-kineze.
Hartat e ekspozuara në librari përfshijnë në Kinën e Kuqe edhe Tajvanin. Po kështu Vietnami nuk mbaron në Hanoi, por arrin deri në Jug. Në xhamat e vitrinave janë të ngjitura pllakatet e protestës me parulla kundër bombardimeve amerikane përtej paralelit të 17-të. Të njëjtat vizatime, të njëjtat parulla politike që mund të lexohen tani në rrugën e Paqes së Madhe në Pekin.
Edhe fushat kanë të njëjtat karakteristika, me grupet e punëtoreve (pothuajse gjithmonë gra) që i ngjajnë skuadrave të komunave popullore në Kinë (brigadave kooperativiste). Metoda e punës është e njëjtë, në rreshta të gjatë, të shënuar me ngjyrë të kuqe, e cila nuk është e kuqja e flamujve leninistë, por e kuqja e jelekëve turq, të përkulur mbi tokë.
Edhe peizazhi ka marrë një pamje kineze. Këto fusha të zhveshura, këto kodra me tarraca me pemë të copëtuara të mbjella në majë, më kujtohet që i kam parë në Swechwan, ose në periferi të Chuking-ut, me shkrime programatike të vizatuara në tokë. Edhe këtu mund të lexojmë, mbi një kodër me pjeshkë të lulëzuara, shkrimin «Lavdi PPSH» që do të thotë “Lavdi Partisë së Punës së Shqipërisë”. Parulla duket qartë mbi jeshilen e errët të pemëve, e ndërtuar me mijëra gurë të bardhë ose tulla të pikturuara me gëlqere: është një shkrim që lexohet nga disa kilometra larg.
Një vend tjetër për të shkruar janë muret rrethuese të fabrikave, fasadat e ndërmarrjeve bujqësore, trotuaret dhe asfalti i rrugëve. Kudo ku syri ynë pushon, sigurisht që do të ndeshim në një fjalë të shkruar si: luftë, lavdi, komitet, partia e punës, heroik, partizan etj.
Ajo që mungon në Shqipëri përkundrazi është fjala e folur, komunikimi i drejtpërdrejtë, ose më mirë guximi për të komunikuar pa u hutuar, pa frikë. Ja, për shembull: Në një rrugë, në buzëmbrëmje, dy punëtorë po bëjnë ecje sportive, ecin shpejt. Kur arrijnë afër meje, njëri prej tyre pyet pa më shikuar: “A flisni gjermanisht?” dhe pastaj pa pritur përgjigje vazhdon në gjermanisht: “A keni ndonjë gjë për të shitur?”. Pastaj, gjithnjë pa më shikuar, largohet me shokun e tij me hapa të shpejtë.
Kontakti me të huajin, që këtu dallohet menjëherë, shmanget madje edhe nga diplomatët dhe zyrtarët e lartë. Nëse në një restorant ndodh që të shohim gruan e një drejtori shqiptar së bashku me një femër të huaj, të jesh i sigurt se bëhet fjalë për një ftesë zyrtare, me urdhër të Partisë, dhe se nuk është një marrëdhënie private a simpatie personale. Shqiptarët dhe të huajt janë, madje edhe në shtëpitë e tyre, të ndarë nga disa perde të padukshme.
Vetë Enver Hoxha rrallëherë paraqitet në publik. Pozita e tij si Sekretar i Parë i Partisë i jep mundësi atij të qëndrojë larg koktejeve dhe pritjeve në ambasada. Ai bën një jetë shumë modeste, ashtu siç e bëjnë tek e fundja ministrat e tij, funksionarët, gjeneralët, të cilët nuk kanë as makina private dhe as personel shërbimi. Një kursim i theksuar, ose më mirë një varfëri kolektive, i shoqëron këta njerëz në çdo lëvizje të jetës së tyre. Regjimi komunist, pas njëzet vjetësh ushtrimi të diktaturës, ka arritur vetëm dy rezultate: i pari ka bërë që vendi të evoluojë nga një gjendje mjerimi në një gjendje varfërie; i dyti i ka detyruar shqiptarët të punojnë. Ka pak rëndësi nëse e ka bërë me shputa e parulla, por rezultati është i pamohueshëm.
Tani është një çështje përparimi në një nivel të hijshëm, dhe për ta arritur këtë, kinezët kanë menduar një sërë planesh pesë-vjeçare që i nxjerrin nga portofoli i tyre si shumë receta të mrekullueshme. Pekini i ka ofruar Tiranës një stabiliment me parafabrikate, një fabrikë çimentoje, një fabrikë tekstilesh dhe një uzinë për plehra kimike. Por meqenëse shqiptarët nuk kanë asnjë përvojë në këtë fushë, i kanë kërkuar Qeverisë italiane specialistët e nevojshëm. Pekini, pastaj, do të paguajë faturën.
Sido që të jetë, si u ndërtuan si s’u ndërtuan fabrika të reja, Shqipëria mbetet një vend i varfër, në dhjetë banorë nëntë punojnë në bujqësi. Paga e një punëtori të specializuar është 6000 lekë, ajo e një profesori universiteti 9000. Një punëtor krahu apo një punonjës, me 4000 lekët e tij në muaj, vështirë se mund ta përballojë shpenzimin për të blerë një palë këpucë. Qiraja dhe taksat janë minimale, por ushqimi, në qoftë se tejkalon nivelin e misrit dhe të djathit, rëndon shumë në buxhetin e familjes. Për të blerë mish njerëzit rrinë në radhë në dyqane, veçanërisht gjatë ditëve të festave të Pashkëve, ku qengji dhe mishi i dashit janë gatime tradicionale që nuk duhet të mungojnë në tryezë.
Gruaja shqiptare rri në radhë për ndonjë peshk me cilësi të mirë, pasi Qeveria shqiptare peshkun me cilësi e shet në Itali. Nga ana tjetër, burri i saj rri në radhë për një biletë stadiumi, të cilën bashkimet profesionale e japin me çmim të zbritur. Kjo është një skenë që mund të vërehet në qendër të Tiranës, midis Pallatit të ri të Kulturës dhe xhamisë së vjetër, ku mblidhen “shitësit” nën dorë të biletave të futbollit, përpara syve të vetëkënaqur të rojeve. Nëse nuk gjeni një biletë, do të përfundoni duke e ndjekur ndeshjen në një nga 70,000 stacionet e dëgjimit radiofonik, të shpërndara në të gjithë vendin, ose në kinema, ku Sofia Loren bën garë me partizanët kinezë të “Marshimit të Gjatë”.
Në fshatra, Kurani ia ka lënë vendin e tij Marksit, por traditat dhe zakonet e baballarëve kanë mbetur të pandryshuara, gratë me fytyrat e tyre gjysmë të fshehura nga shamitë e bardha, janë të gatshme për t’u zhdukur në shtëpitë e tyre, shpesh zbathur, sapo të arrijë një i huaj.
Së bashku me ata të Pekinit, policët e Tiranës zënë vendin e parë si të panevojshëm. Në bulevardin Shqipëria e Re që shkon nga statuja e Stalinit në drejtim të Universitetit, rruga është mbi njëzet metra e gjerë, por përveç disa kamionëve dhe autobusëve, vetëm dy ose tre makina e përshkojnë atë në çdo orë. Megjithatë, polici bën shenja me krahë me shkopin e tij të bardhë dhe i fryn bilbilit për t’i dhënë sinjal kalimtarëve që të kalojnë.
Ky kryeqytet, që duket si i përgjumur, i është përkushtuar pastërtisë së detyrueshme e, meqë nuk ka trafik, mbahet pastër vetëm nga disa pastruese rrugësh të moshuara. Ngjan me një skenografi prej betonarmeje, mermeri dhe këndesh të drejta, nga e cila pritet, papritmas, shpërthimi i një drame. Në fakt, ky popull i vogël malësorësh, që përpunon një ideologji dylekëshe komuniste, pa tymra demagogjikë, sot e ndjen veten në qendër të botës, i bashkuar me lidhje farefisnie me gjashtëqind milion kinezët.
Bile, nga ky këndvështrim, mund të thuhet se Tirana ka reflekse më të shpejta se Pekini. Analizat e ngjarjeve botërore i paraprijnë atyre të Partisë komuniste kineze dhe Zëri i Popullit shpesh ia tejkalon gazetës Genmingibao. Megjithatë, asnjë tekst doktrinar ose dokument për aktivistët e Partisë nuk botohet pa lejen e kinezëve.
Në sheshin Skënderbej, një ndërtesë kolosale në ndërtim e sipër shfaq me krenari kolonadat e saj prej mermeri dhe shkallaret surrealiste. Është Pallati i Kulturës. Nën hijen e tij lulëzon tregtia e vogël e disa grave të moshuara të cilat kanë instaluar aty disa peshore publike; mbi këto peshore hipin sidomos gratë, duke paguar një shumë modeste prej një leku, që shohin me ankth peshën trupore të tyre e kontrollojnë nëse është e mundur të shtojnë peshë në një vend kaq të varfër me ushqime e pa gjëra të shijshme.
Në një sërë vitrinash, kalimtari mund të admirojë fotografitë me ngjyra të ekspozuara, me cilësi të jashtëzakonshme teknike, të cilat asnjë perëndimor tjetër nuk ka mundësi të shohë. Janë imazhet e bombës së parë atomike kineze, të lindur më 18 tetor 1964 në shkretëtirën Tsai-Dan, aparati fotografik ka kapur të gjitha fazat e prodhimit të bombës, që nga zbulimi deri te shpërthimi i “kërpudhës”. Fotografi të tjera tregojnë grupe studentësh kinezë që sulmohen nga policia gjatë një demonstrate në Moskë; një shenjë e qartë se fotografi ka qenë lajmëruar nga provokatorët.
Ashtu si Greqia e lashtë, Shqipëria moderne shet vajin e saj të ullirit për të luftuar kundër varfërisë dhe për të industrializuar vendin. Në kodrat e Dajtit dhe Saukut përreth Tiranës, ekspertët e ardhur nga Italia kanë mbjellë treqind mijë rrënjë ulliri. Ky vaj është monedha e këmbimit me Kinën, sepse ari i Shqipërisë gjendet vetëm në yjet e flamujve të kuq. Përveç frutave, pak duhan, disa mineraleve, plazheve të saj, një peizazhi të bukur, Shqipëria nuk ka asgjë tjetër çfarë t’i ofrojë vizitorit.
Nga ana tjetër, ajo eksporton ideologjinë luftarake të kinezëve në Evropë. Kjo mjafton që për Shqipërinë të flitet nëpër gazeta; e kjo është arsyeja që pak nga doktrina e saj revolucionare të depërtojë në miliona komunistët “hrushovianë”, në të dy anët e Adriatikut, në mënyrë që të arrijë të mbjellë farën e dyshimit në ndonjërin prej tyre. Pra, në sytë e Moskës, kjo është sëmundja më e dëmshme e shpirtit./shqiptariiitalise.com
Komisioni Kombëtar i Financave ka gjykuar se deri në vitin e ardhshëm nevojiten mbi gjysmë miliardë më shumë për ushtrinë, ndërsa fondet për bashkëpunimin ndërkombëtar do të shkurtohen.
VOAL- Komisioni i Financës i Këshillit Kombëtar ka vendosur që forcave të armatosura do t’i nevojiten 530 milionë franga shtesë deri në vitin 2025. Megjithatë, bashkëpunimi ndërkombëtar do të duhet të bëjë shkurtime prej 250 milionë frangash. Kuvendi Kombëtar do të marrë vendimin gjatë seancës dimërore.
Qëllimi është ruajtja e një buxheti të mbrojtjes të barabartë me 1% të PBB-së, siç kërkohet nga krahu i djathtë i Parlamentit. Fillimisht e djathta kishte bërë thirrje për rritje 660 milionëshe për ushtrinë, por kjo nuk do të ishte në përputhje me frenimin e borxhit.
Prandaj, shumica e komisionit pranoi një rritje prej 530 milionë në krahasim me propozimin e Këshillit Federal, siç përmblodhi kryetarja Sarah Wyss (SP/BS) gjatë një konference për shtyp. ATS/RSI
Priten reshje bore dhe temperatura shumë të ulëta- Zyra Federale e Rrugëve: nuk do të mund të udhëtohet më duke filluar nga ora 18:00 e së enjtes
VOAL- Koha e mbylljes së dimrit ka ardhur edhe për qafën e Gotthardit: Zyra Federale e Rrugëve, pas diskutimit me autoritetet përgjegjëse të kantonit Uri, e ka shpallur atë duke filluar nga nesër, e enjte, në orën 18:00 Në ditët në vijim do të ketë reshje bore dhe temperatura shumë të ulëta, me pasojë përkeqësimin e kushteve të sigurisë në shtrirjen e cila kulmon në 2106 metra mbi nivelin e detit.
Deri në këtë pikë qafa ishte ende e kalueshme, por vetëm nga ora 08:00 deri në 18:00 me pajisje dimërore, me ndërprerje të mundshme në çdo kohë. Ditët e fundit Furka, Grimsel, Susten, Klausen dhe Novena tashmë ishin mbyllur për dimër. Ndër më të njohurit, Oberalp mbetet e hapur. RSI
VOAL- Fshati Brienz në Graubünden të Zvicrës do të evakuohet sërish. Qytetarët do të duhet të dalin nga shtëpitë deri të dielën në orën 13.00.
Siç shkroi të martën bashkia e Albulës, largimi nga shtëpia këtë herë mund të zgjasë disa muaj. Rreziku i rrëshqitjeve të mëdha të dheut konsiderohet i lartë nga gjeologët. Vlerësimi flet për mbi një milion metra kub shkëmb të paqëndrueshëm mbi fshat.
Tashmë në maj të vitit të kaluar banorëve iu desh të largoheshin nga qyteti për pak më shumë se një muaj. Gjatë shembjes së 16 qershorit, gurët ndaluan pak para fshatit.
Situata në zhvillim bëri që qeveria e kantonit të martën të jepte një kontribut prej 500,000 frangash si ndihmë të menjëhershme. Këto para do të përdoren për të mbuluar shpenzimet e pambuluara të lëvizjes dhe qirasë. Shpërndarja do të vendoset nga Bashkia në koordinim me komisionin e donacioneve. Autoriteti kantonal i ka garantuar popullatës, komunës dhe forcave intervenuese mbështetje të plotë në këtë situatë të vështirë. RSI
Ky është objektivi që doli nga tryeza e rrumbullakët e këshilltares federale Elisabeth Baume-Schneider me përfaqësuesit kryesorë në sektor – Një grup ekspertësh përgjegjës për zhvillimin e masave konkrete.
VOAL- Një kursim vjetor prej 300 milionë frangash duke filluar nga viti 2026. Ky është objektivi “realist” – dhe i nevojshëm – i vendosur nga profesionistët e kujdesit shëndetësor në fund të një tryeze të rrumbullakët të zhvilluar të hënën nga këshilltarja federale Elisabeth Baume-Schneider. Kështu bëhet e ditur në një njoftim për shtyp nga Departamenti Federal i Brendshëm.
Takimi për të kontrolluar kostot e kujdesit shëndetësor mblodhi së bashku përfaqësues të kantoneve, mjekët (FMH), spitalet (H+), kompanitë e sigurimeve shëndetësore (Santésuisse dhe Curafutura), industrinë farmaceutike (Scienceindustries), organizatat e pacientëve, botën akademike dhe Mbikëqyrësin e Çmimeve.
Kursimi prej 300 milionësh është i barabartë me 1% të primeve të sigurimit shëndetësor. Një grup ekspertësh, në të cilin të gjithë pjesëmarrësit e tryezës së rrumbullakët janë të përfaqësuar, do të zhvillojë masa konkrete. Nga pranvera e vitit 2025, popullata do të ftohet gjithashtu të paraqesë propozimet e tyre me email.
Baume-Schneider theksoi tre prioritete: së pari forcimin e kujdesit parësor dhe së dyti përmirësimin e dixhitalizimit në kujdesin shëndetësor. Prioriteti i tretë konsiston pikërisht në vazhdimin e përpjekjeve të bëra për të frenuar rritjen e kostove në sektorin e shëndetësisë. RSI
Një fshat i vogël zviceran – i cili mori vëmendjen e gjithë botës vitin e kaluar kur u detyrua t’i evakuojë banorët për shkak se rrezikohej nga shembja e një pjesë bjeshke mbi të – duhet t’i evakuojë banorët përsëri.
Lajmi u bë i ditur nga zyrtarët vendës të shtunën.
Komuna e Albulës në lindje të Zvicrës, e cila e përfshin edhe fshatin Brienz, tha se ka rrezik të shembjes së gurëve, sikur kishte ndodhur në qershor të vitit të kaluar kur shembja e gurëve për pak sa nuk e goditi atë.
“Ekipi udhëheqës i komunës Albula… është i përgatitur për evakuimin e banorëve të Brienzit si masë parandalimi”, tha komuna në X.
Pamje e përgjithshme e fshatit Brienz i cili ndodhet përballë një bjeshke, Zvicër, maj 2023.
Një takim informues me banorët do të mbahet të shtunën në orën 19:00, tha ajo.
Në maj 2023, autoritetet i kishin urdhëruar 84 banorët e fshatit të largoheshin nga fshati, për shkak të frikës se ai mund të mbulohej nga shembja e gurëve.
Kur shembja e gurëve për pak sa nuk e kishte goditur fshatin një muaj më vonë, vetëm disa bujq ishin lejuar të ktheheshin përkohësisht dhe ishin vendosur në shatorre në fushat pranë. REL
Prezantuesja televizive tiçinase: “Jam i emocionuar që mund të flas për këto vende të jashtëzakonshme me ata që nuk i njohin ende”
VOAL- “Vjeshta këtu në Tiçino ka një bukuri unike: ngjyrat, klima dhe qetësia e këtyre vendeve janë një ftesë për të ngadalësuar dhe shijuar natyrën në një mënyrë autentike”. Kështu Michelle Hunziker gjatë takimit me shtypin në Valle di Blenio, ku “ambasadorja e bukurive zvicerane” u ndal të premten. Qëllimi i udhëtimit? Zbulimi i nuancave dhe shijeve të vjeshtës, në emër të ekskursioneve (edhe me biçikleta malore) dhe ofertës gastronomike zero kilometërshe, e propozuar nga prodhuesit vendas.
Nga ana e tij, Presidenti i Këshillit të Shtetit, Christian Vitta, i cili foli në Campra, nënvizoi se potenciali i rajonit është i madh dhe për këtë arsye është e rëndësishme të fokusohemi në një vizion të përbashkët zhvillimi, si dhe në sinergji e në rrjetëzimin e projekteve. RSI
Serbia ka dëbuar dy shtetas të Zvicrës, pasi një gjykatë ua anuloi dënimin me burgim, për shkak se ata kishin bërë me duar shqiponjën, një gjest që, sipas prokurorëve serbë, shihet si simbol për “Shqipërinë e Madhe”.
Ky simbol është referencë për shqiponjën dykrenore që gjendet në flamurin e Shqipërisë dhe po ashtu përdoret nga shqiptarët në mbarë botën, përfshirë në Kosovë, pavarësinë e së cilës Serbia refuzon ta njohë.
Autoritetet serbe e cilësojnë këtë gjest si provokim nacionalist.
Dëbimi i B.C, dhe G.V. u bë pas marrëveshjes që ata arritën me prokurorinë serbe.
“B.C. ka kryer veprën penale të nxitjes së urrejtjes kombëtare, racore dhe fetare dhe jotolerancës duke asistuar, teksa ka fotografuar G.V., i cili bëri me duar shqiponjën dykrenore”, u tha në njoftimin e autoriteteve serbe.
G.V., ishte dënuar me një vit burgim, ndërkaq B.C. me gjashtë muaj burgim. Por, pas marrëveshjes me prokurorinë, dënimet e tyre janë anuluar.
Sipas vendimit, të dy shtetasit e Zvicrës nuk do të kenë të drejtë të shkojnë në Serbi për dhjetë vjet.
Edhe në të kaluarën, Serbia kishte reaguar ashpër ndaj bërjes së simbolit të shqiponjës.
Futbollisti zviceran, Granit Xhaka, i cili me prejardhje nga Kosova, e kishte bërë me duar shqiponjën pas golit të shënuar nga ekipi i tij. Më pas bashkëlojtari i tij, Xherdan Shaqiri, po ashtu me prejardhje nga Kosova, kishte bërë këtë simbol në ndjeshjen e Zvicrës kundër Serbisë në Kupën e Botës më 2018.
Ata ishin gjobitur nga autoriteti botëror i futbollit, ndërkaq festimi i golave në këtë mënyrë nga futbollistët me prejardhje nga Kosova, kishte shkaktuar zemërim të madh në Serbi. REL
Fizikanti britanik do të zërë vendin e italianes Fabiola Gianotti
VOAL- Fizikani britanik Mark Thomson do të jetë drejtori i ardhshëm i CERN, laboratori më i madh në botë i fizikës së grimcave, me qendër në Meyrin, në periferi të Gjenevës. Ajo do të zërë vendin e italianes Fabiola Gianotti.
Emërimi zyrtar do të bëhet në mbledhjen e Bordit të Dhjetorit dhe mandati pesëvjeçar i Thomson do të fillojë më 1 janar 2026. “Mark Thomson është një fizikant i talentuar, përvoja e menaxhimit të të cilit do të jetë e paçmueshme,” tha Gianotti, cituar në një deklaratë sot nga European Organizata për Kërkime Bërthamore.
Thomson, 58 vjeç, drejton Këshillin Britanik për Objektet e Shkencës dhe Teknologjisë dhe jep mësim në fizikën eksperimentale të grimcave në Universitetin e Kembrixhit. Ai e kaloi pjesën më të madhe të karrierës së tij në CERN. RSI
Një vendim i diskutueshëm i Zvicrës për ndalimin e mbulimit të fytyrës në hapësira publike, i njohur gjerësisht si “ndalimi i burkave”, do të hyjë në fuqi më 1 janar të 2025-tës, tha qeveria zvicerane të mërkurën.
Ky ndalim, që kaloi me një dallim të vogël votash në një referendum të vitit 2021 dhe që u dënua nga shoqatat myslimane, u inicua nga i njëjti grup që organizoi ndalimin e minareve të reja në vitin 2009.
Këshilli Federal qeverisës tha në një deklaratë se ka vendosur datën e fillimit të ndalimit dhe se kushdo që do ta shkelë atë pa të drejtë do të përballet me një gjobë deri në 1.000 franga zvicerane.
Ndalimi nuk vlen për avionë ose për ambiente diplomatike dhe konsullore, ndërsa fytyrat mund të mbulohen edhe në vendet e adhurimit dhe vende të tjera të shenjta, tha qeveria.
Mbulimi i fytyrës do të mbetet i lejuar për arsye të shëndetit dhe sigurisë, për zakone vendase ose për kushte moti, tha ajo. Gjithashtu, do të lejohet për arsye artistike dhe argëtimi, si dhe për reklamim, shtoi ajo.
Nëse këto mbulime janë të nevojshme për mbrojtje personale në ushtrimin e lirisë së shprehjes dhe të bashkimit, ato duhet të lejohen nëse autoriteti përgjegjës e ka miratuar tashmë dhe nuk dëmtohet rendi publik, thuhet në deklaratë. rel
Gjykata e Lartë në Beograd ka vendosur 30 ditë paraburgim për Bernard C., dhe Ganfranc V., të dyshuar për kryerjen e veprës penale të nxitjes së urrejtjes, racore dhe fetare sipas ligjeve të Serbisë.
Paraburgimi i tyre është caktuar për shkak të rrezikut të arratisjes, tha për Tanjug zëdhënësja e gjykatës, Milica Veliçkoviq.
Sipas kallëzimit penal, Bernard C. ka fotografuar Gianfranco V., me celularin e tij teksa me duar tregonte shqiponjën dykrenare, veprim i cilësuar si simbol i “Shqipërisë së madhe”.
“Pasi panë policët, Gianfranco u largua nga vendi i ngjarjes, por u arrestua në qendër të Beogradit në mbrëmje”, thuhet në njoftim.
Më tej raportohet se Bernard C, i cili ka nënshtetësi të Zvicrës dhe Kroacisë, pjesërisht i ka pranuar pretendimet e kallëzimit penal gjatë seancës, ndërsa i dyshuari Gianfranco V, shtetas i Zvicrës, është mbrojtur duke heshtur. bw
Zëvendëskryeministri serb dhe ministri i Punëve të Brendshme, Ivica Daçiç tha se policia në Beograd ka arrestuar një shtetas zviceran, i cili në cep të rrugës Takovska dhe sheshit Nikola Pashiç ka shfaqur simbolin e shqiponjës dykrenare.
Sipas autoriteteve serbe 32-vjeçari ka shfaqur një simbol të Shqipërisë së Madhe, ndaj edhe është arrestuar.
Sakaq, në kërkim është shpallur edhe një tjetër shtetas zviceran, i cili dyshohet se ka bërë të njëjtin veprim.
Daçiç u shpreh se autoritetet serbe po vijojnë punën për arrestimin e zviceranit tjetër. bw
Ditën e parë të qëndrimit në Zvicër e filluam me pjesëmarrjen në konferencën “Business Agility Day”, në Zyrih të Zvicrës, ku para përfaqësuesve të 150 kompanive ndërkombëtare, prezantuam përparimin që ka shënuar vendi ynë, angazhimin tonë për transformim digjital dhe inovacion si dhe potencialin për tërheqje të investimeve të huaja.
Përgjatë ditës e në margjina të konferencës, patëm takime me drejtues e përfaqësues të lartë të kompanive të mirënjohura si Belimo, Migros, Bühler, PostFinance, Galenica, Xebia, Allianz, Xabia Group, Levi, Microsoft, Baloise dhe Flux Mobility. I veçantë ishte takimi me Shefin e Operacioneve të kompanisë “de Sede” nga Zvicra, Arben Mehmeti me prejardhje nga Presheva. Arbeni drejton operacionet e kësaj kompanie, e cila eksporton prodhimet e saj në rreth 70 vende të botës, nga viti 2014. Nga fillimi i vitit 2021, përmes partneritetit me “Swiss Seams Leather”, “de Sede” nën udhëheqjen e Arbenit ka zgjeruar operacionet edhe në Kosovë.
E në mbrëmje, me ftesë të Shoqatës së Studentëve Shqiptarë, isha në Universitetin e St.Gallen (HSG) për një ligjëratë para studentëve dhe bashkëbisedim me studiuesin e njohur të marrëdhënieve ndërkombëtare, Prof. Dr. Christoph Frei, mbi temën “Investimi në të ardhmen e Kosovës: Roli i politikës dhe ekonomisë në formësimin e mundësive dhe tejkalimin e sfidave për gjeneratat e ardhshme”.
Komentet