Agjencioni Floripress
Flori Bruqi
Vilhelmja lindi në Kaninë më 08.12.1944. U arsimua me shumë vështirësi. Në vitin 1966 i ndalohet diplomimi vetëm për tri (3) lëndë. Internohet përsëri me familjen Vrana dhe i mohojnë ushtrimin e profesionit.Rifitoi të drejtën e studimeve, në degën Hisori-Gjeografi, ku u diplomua me rezultate maksimale më 1975, por pa të drejtën e ushtrimit të mësuesisë . Punoi 25 vjet punëtore e vetëm më 1990-të rifilloi punë në arsim dhe u muarr me publicistikë. Më 1997, e rinxjerrin jashtë radhëve të arsimit dhe vazhdon pa punë si demokrate Pas viteve 1990 ka punuar për emancipimin e gruas dhe demokratizimin e shoqërisë shqiptare. Vlen të përmëndet si një veprimtare e shquar. Është formuluese e të drejtave dhe lirive të gruas në demokraci me peticion drejtuar Parlamentit ( 22/4/1992)
Është një nga 4-5 femrat e para që u ngritën kundër diktaturës. Ka qenë themeluese dheKryetare e L. D. të Gruas -dega Vlorë, 1991-98, si dhe Anëtare e K.K. të L.D.G. Sh.dhe të P.D.Sh.Kjo i dha mundësinë të gjejë vetveten.
Në moshën 52 vjeçe u realizua ëndrra e saj. U botua vëllimi i parë poetik. Më pas provoi prozën e shkurtër (skicë, tregim, novelë), fabulën, përrallën, romanin. Kujtojmë se merret me studime historike.
Në 22 vite ka realizuar 46 vepra letrare, si dhe 3 ribotime. Ka gati për botim 2 romane, një poezi, ese publicistikë, një me prozë të zgjedhur, vëll.” Letra nga burgu”, një studim filozofik etje. Gjinia letrare, ku autorja gjen veten të plotësuar, është romani. Deri tani ka botuar 18 romane, ku spikat personazhi femër dhe problemet sociale që tjetërsuan njerinë si rezultat i varfërisë ekonomike, shpirtërore dhe mendore, që shqetësojnë shoqërinë shqiptare dje dhe sot. Tejet e suksesshme është: Trilogjia“Vështroni Meduzën”( 3 vol), ku në mbi 1100 fq. përshkruhet realiteti shqiptar, që nis nga shek. i XV-të dhe deri në rënien e diktaturës. Në romanin“Rrëfim në të perënduar”, ngrihet me forcë kundër dhunës ndaj femrës. Te romani “Unaza e Prangosur”e njeh lexuesin me dashurinë e dy të rinjëve, që sfidon diktaturën, e cila ngrihet mbi ndarjet e shtresave shoqërore. Është e para dhe e vetmja autore që solli Babanë e Kombit, Ismail Bej Vlorën të gjallë pas 100 vitesh, si personazh. Ndaj edhe Dr. Fatmir Terziu -Londër dhe Prof.Dr.Eshref Ymeri në ShBA, e kanë quajtur romanin e saj”Rikthim i Ismail Qemalit” “E Munguara në Letërisnë Shqipe”. Ose shkrimtari Bedri Çoku kur flet për vlerën e këtij romani bashkëkohor, thekson:” Shkrimtarja e kombit ngriti Babanë e Kombit nga varri shekullor që t’i rrëfehej, se s’kishte tjetër se kujt t’i qahej…” Aktualisht krahas letërsisë artistike dhe punës studimore, vazhdon publicistikën në disa gazeta me rëndësi në Tiranë, Kosovë, SHBA, Londër,Kanada, Bukuresht, Itali, Zvicër ,Austri, Gjermani, Suedi etje…dhe për disa vite ka qenë Kr/redaktore e Gazetës “Kanina”.
Puna e saj është vlerësuar nga kritika profesionale, si:Kallulli, Grillo, Laço, Spahiu, F.Sina, Bubani,Terziu, Prençi, C.I.Fortino, M.Antonesku, Qelaru, V. Muça, O.Gargano,F. Minguli, si dhe shumë analistë, shkrimtarë dhe lexues. E vlerësuar me mbi 20 çmime prestigjioze kombëtare dhe ndërkombëtare, krijimtaria e saj është përfshirë në 24 antologji në disa shtete. Edhe pse është në moshën 73 vjeç, e pranon sfidën me krijimtarinë e saj autentike, filozofike, psiko-sociale dhe shpresëdhënëse, duke u ballafaquar me krijimet e letërsisë shqipe. Ka botuar tek ShB “Toena” dhe tani boton te ShB”Nacional”
Shkrimtarja Vilheleme Vranari Haxhiraj, pasardhëse e familjes më të lashtë të Kaninës,të Princit Gjergj Arianiti, të cilën sot pa frikë e quajnë “ Herta Muleri Shqiptare”.
Shkrimtarja Vilhelme Vranari (Haxhiraj) ka lëvruar disa gjini letrare : poezi, skicë, novelë, tregim, roman dhe pjesë teatrale(skenarë) për fëmijë.
Si publiciste në mediat brenda dhe jashtë vendit, është paraqitur me analiza, opinione, histori, politikë, kulturë, përshkrime dhe intervista. Publicistika e saj botohet në Shqipëri, Kosovë, Angli, Itali, Arbreshët e Italisë, Bukuresht, Francë, Suedi, Gjermani, Austri, Zvicër, ShBA, Kanada etje…
Ka përkthyer 3 libra nga gjuha italiane.
E vetmja ai utore shqiptare që futet në Antologjinë italiane(2010-2012) mes 100 autorëve fitues nga e gjithë bota.
Është e para autore femër, brenda trojeve shqiptare, që u përkthye në gjuhën rumune.
Duke i dhuruar lexuesit 46 vepra brenda 22 viteve, mjaft publicistikë në mediat e vendit dhe të huaja, bija e Kaninës së lashtë nga kritika profesionale dhe nga lexuesi, renditet mes emrave më të shquar të letërsisë shqipe.
Asnjë shkrimtar tjetër i ndaluar nga regjimi komunist, nuk ka mundur të imponohet me kaq dinjitet njerëzor dhe letrar sa Vilhelme Haxhiraj.
Ajo i bëri disa shërbime të rëndësishme letërsisë shqipe.
Së pari prishi hierarkinë e emrave letrarë të vendosur në mënyrë të pandershme dhe shpesh mediokre nga kritika e oientuar politikisht.
Së dyti solli një një pasuri të pafundme origjinale të stilit , frazës, gjuhës, duke prishur uniformitetin e një letërsie standarte gati 50 vjeçare.
Së treti ajo shndërroi në letërsi vuajtjen e një kombi nën regjimin komunist, duke tronditur nga themelet piramidën letrare dhe psikologjinë që e prodhoi dhe e mbrojti atë
Proza e saj ka përmasat e një drame globale. Përmes saj ajo ka ribërë shpirtin e humbur të njeriut dhe të kombit.
“Nëse vepra e Vilhelme Vranari (Haxhiraj) do të ishte përkthyer në gjuhët kryesore ndërkombëtare, atëherë bota do të njihte letërsinë dhe artin e saj tronditës. Veç pa frikë mund të them se proza e saj është e një niveli europian dhe botëror. Unë mund ta vlerësoj shkrimtaren shqiptare V. Vranari si Herta Mulerin, e cila fitoi çmimin Nobël për letërsinë 2009. Të dyja këto shkrimtare që e kaluan jetën në “Perandorinë e së Keqes”, siç ka deklaruar Presidenti Regan, kanë të përbashkët jo vetëm persekutimin e gjatë komunist, përndjekjet, burgosjet dhe internimet, por edhe artin e të shkruarit, tematikat dhe personazhet. Dallimi ekziston vetëm në faktin se Herta shkruan në një gjuhë të madhe si gjermanishtja dhe ka pas vetes një shtet si Gjermania. Ndërsa Vranari dallon se vuajtjet e saj janë të tmerrshme, të vazhdueshme dhe rrënuese. Vranarit nuk iu lejua nga regjimi komunist të ushtronte profesionin dhe as të botonte asgjë deri në rënien e tij në dhjetor 1990.
Mujo Buçpapa
Nga viti 1996 e në vazhdim merret me letërsi artistike, publicistikë, ese, studime në fushën e historisë dhe filozofisë. Vilhelme Vrana Haxhiraj shkruan në shumë media të vendit dhe të : Në Shqipëri,Kosovë,Mal I Zi, Itali, Zvicër, Gjermani, Angli, Suedi Bukuresht, ShBA, Kanada, Australi etj…
Krijimtaria Letrare e Vilhelme Vrana Haxhirajt
Botime të autores
*Poezi:
–Loti nuk ka faj, 1996
–Të pres, ShB Toena-2000
–Rãdãcinile-Rrënjët, shqip/rumanisht, Bukuresht-2009.
-Sa do të doja- ShB.Nacional- 2018
*Prozë e shkurtër:
–Mamaja, novelë 2000
–Kush e vrau Kaftanazin (skica, tregime, novela, (2001)
–Rrugë pa kthim (skica, tregime, novela, 2009.
-Mamaja, novelë Rumanisht- Bukuresht – 2011
-Çmimi i Dualizmit ,novelë, ShB Nacional-2012
-Një mall i pashuar.novelë, ShB Nacional–2014,
–Dashuria plagoset…, por nuk burgoset-ShB Nacional-2016
-Simfoni shpirti – skica- ShB Nacional -2018
-Legjendë…,apo e vërteta e një dashuri Hyjnore
*Romane:
–Dhembje nëne, 1998
–Jetë në udhëkryq, 2001
–Ringjallur si Krishti, 2002
–Amanti i Arbërisë, 2003
–Rrëfim në të perënduar, 2007
–Unaza e Prangosur, 2008
–Zonja me karafila të bardhë, 2009
–Dritëhijet e medaljes…enigmë, 2010- ShB Nacional
–Vonë tejet vonë, 2011- ShB Nacional –
-Ankthi i së Vërtetës, botoi -2011- botoi LULU-USA-2011
-Rikthim i Ismail Qemalit, botoi Lulu-USA-2012
-Rikthim i Ismail Qemalit-botimi i II- Sh.B.Nacional-2012-(ribotim)
-Ankthi i së Vërtetës, botoi – botimi i dytë, ShBNacional-2013(ribotim)
-Bashkë në dashuri dhe atdhetari – Bukuresht 2014-ribotim
–Loja e mëkatit-roman-ShB Nacional-2015
-Unikale – roman- ShB Nacional-2015
*Trilogji:
-Prolog Jete, roman I, 2007
–Vështroni Meduzën, roman II, 2005
–Dilema e së Nesërmes, roman III, 2006.
Ese-Publicistikë :
–“Pa Titull” – libri i I-rë –ShB Nacional-2011-
-“Pa koment”– libri i II-të– ShB.Nacional-2016
Studim :
-Bashkë në dashuri dhe atdhetari-studim-Bukuresht 2012
-Rrugëtimi filozofik i Prof.Dr.Isuf Luzaj.-ShB Nacioal-2017
-Tradhtia e madhe ndaj Kombit
*Letërsi për fëmijë:
-10 Fabula, 2000
–Bëmat e Dhelprës fabula, 2002
–Ne jemi lulet e jetës fabula, 2003
–Vogëlushja Bianka dhe kafshët e saj, përralla, 2008
–E dini se ç’emër kam?! fabula e gjëegjëza , 2009
–Përrallat e vendit Blu/cikël me përralla:
-Kuçedra dhe Dragoi -libri i I- përralla, 2010-– ShB Nacional
-Xhuxhi dhe Gjiganti -libri i II-përralla, 2011– ShB Nacional
-Shoku im arushi-përralla – 2013– ShB Nacional
*Presin dritën e botimit: 3 libra studimor, 1 prozë e shkurtër,1 ese-publicistikë, 1novelë e 1 roman…
Në proces botimi janë dy libra:
1- “Rikthim në vite” – poezi –përkthyer në gjuhën greke
2- “Elitat e mohuara…, krenari Kombëtare”-studim
Vlerësime Letrare dhe Mirënjohje: çmime kombëtare e ndërkombëtare, si:
* Krijimtaria e Vranarit është përfshirë në 24 antologji. Veç atyre me autorë shqiptarë, është përfshirë në antologji italiane, arbëreshe, Mal i Zi, Kosovë, Vushtrri, Rumune e shqiptaro-rumune, Angli, Suedi, Greqi, etje, që janë në shqip apo gjuhët e vendeve përkatëse
Çmime kombëtare e ndërkombëtare:
*Çmimi“Petro Marko” për romanin“Dilema e së nesërmes”, L.SH.A(2006).
*Çmimi për “Poezinë e mir’interpretuar”, Lidhja e Shkrimtarëve (2007).
*Çmimi “Protagonist i vitit 2008” për romanin “Unaza e Prangosur”
*Çmimi “Ndërkombëtar” Gjergj Kastrioti-Skënderbeu”, Torino (Itali -2009)
*Çmimi “Mirënjohje e Lidhjes së Prizrenit” (Kosovë, 2009).
*Qeveria shqiptare i akordon “pension të posaçëm” për sasi botimesh me nivel artistik-2009
*Çmimi “Personazh i Vitit 2009” Sondazh i medjave-2009
*Çmimi “Mirënjohje e Kaninës” (Kaninë, 2010).
*Çmimi “Mirënjohje e Klubit Drita” (Athinë, 2010)
*Çmimi “Mirënjohje e Vlorës” me Medalie Argjendi (2010)
*Çmimi i “Karrierës” konkursi letrar në Prozë (2010)
*Çmimi i parë- Mal i Zi” (2011) në 100 vjetori i kryengritjes së Mbishkodrës
*Çmimi i tretë për romanin Vonë tejet vonë-2011
*Çmimi “Mirënjohje e Arsimit Shqiptar” -7 mars 2012 (për 100 vjet Pavarësi)
*Vlerësohet me Urdhrin “Mjeshtre e Madhe e Penës” me Medalje Ari nga Presidenti i Republikës,
– 27-6-2012 (në 100 vjet Pavarësi Kombëtare)
*Çmimi “Mirënjohje e Bukureshtit” për 100 vjetorin e Pavarësisë (28 Nëntor 2012)
*Shpallet “Personalitet i Shquar i Qarkut Vlorë” në 100 vjetorin e Pavarësisë.*Fituese e çmimit “Premio internazionale di Poezia” -Firence- Italia – 2011. E vetmja autore shqiptare mes 10 autorëve nga e gjithë bota që përfshihet në antologjinë Italiane të 3 viteve (2010-2012)*Çmimi “Pena e Kristaltë”dhe “Çmimin e Dytë” në Suedi-14 Mars 2014
*“Personalitet i Shquar i Labërisë”nga Sh.A.K Mbarëkombëtare Labëria, më 4-10-2014.
*“Çmimin e Parë Internacional”-Suedi-28 mars 2015
* »Çmimi i Karrierës »-nga Sh B Nacional-2016
* « Çmimi i Karrierës »-festivali « pranvera poetike Durrës » -2017
Komente:
Të dashur dhe të respektuar anëtarë të Familjes së Nderuar Haxhiraj,
Ju urojmë nga zemra me rastin e pranimit të Zonjës Vilhelme në radhët e Akademisë Shqiptaro-Amerikane të Shkencave dhe të Arteve dhe të marrjes së titullit “Akademik”. Mendojmë se data 30 tetor 2018, kur Senati i asaj Akademie mori vendimin për dhënien Zonjës Vilhelme të titullit “Akademik”, është dhe duhet të jetë një ditë e shënuar në historikun e Familjes Suaj me brumosje të shkëlqyer nacionaliste.
Me Respekt të Lartë ndaj Zonjës Vilhelme dhe ndaj Familjes Suaj.
Familja Ymeri
Tiranë, 31 tetor 2018
***
Senator i Kongresit Amerikan
Joseph DioGuardi:
meditime-përshtypjeOctober 31, 2018 at 6:59 AM
Rrofsh, FLORI për reklamimin e një lajmi kaq sinjifikativ.VILHELME VRANARI(HAXHIRAJ) jo vetëm e meriton këtë anëtarësi,por ajo është një autore me shumë kontribute. Është një vlerë që nderon KOMBIN dhe unë e uroj:suksese dhe vetëm suksese! Joseph
***
URIME… URIME… URIME…
Jetë të gjatë e shumë shëndet Vilhelmes!
Gjithshka e meritueme per Zonjën VRANARI !
Ju falemnderës për njoftimin.
Me shumë respekt, Fritz Radovani,
Melbourne, 1 Nandor 2018.
***
Vedat October 31, 2018 at 8:41 PM
E kisha njohur Vivrën, Vilhelme Vranarin prej veprës së saj gjigante në paraqitjen artistike të gjëmës së Bolshevizmit të ushtruar nga një dështak 33 vjeçar të montuar si antifashist. Per më tepër, nëpërmjet qëndrimeve të njëjta ndaj problemeve të Kombit dhe demokratizimit të shoqërisë dhe shtetit u bëra një koleg i ideve të saj. Vivra, pasi u njoh me teorinë time të jashtëzakonshme per të vërteten shkencore për fumksionimin e proceseve kozmike në berthamë të Tokës, më futi midis miqve dhe të afermeve te saj duke më konsideruar edhe mua një personalitet të Kombit. Kete Tetor, në Simpoziumin për Lashtesinë e Shqipes dhe Shqiptreve, pata fatin të takohem për here te parë dhe miqsohem me Vilhemen dhe bashkëshortin e saj të mrekullueshëm Fitim Haxhiraj. U entusiazmova shume prej bashkebisedimeve rreth filxhanit, të thjesha, por me ide te larat. E njoha tamam Vivr ën të thjesht si e verteta, e madhe si paraqitja e se vertetes se fshehur, të perzemert si bije e Kanines prej gjaku shqiptarësh fisnik shekullor. Koha e shkurtër e qendrimit tim aty, nuk na lejoi të realizonim propozimin e familjes Haxhiraj per ja dy-tri vizita ne vende si Kanina, llogorai dhe Orikumi.
Vilheme Haxhiraj Vranari, Vivra Eshtë Bijë e Madhe e Kombit prej Kanines se Lavdishme dhe Vlorës sëLavdishme
Pergezime te sinqerta shkrimtares, poetes dhe publiçistes se mirenjohur Vilhelme Vranari Haxhiraj, per pranimin e saj si antare e Akademise se Shkencave dhe Arteve Shqiptaro – Amerikane ne New York.
Veprimtaria e saj poliedrike, me permasa mbreselenese, e sukeseshme, e zhvilluar e gjitha ne vitet e pas komunizmit ne Shqiperi, jo vetem qe tregon se sa mrekulliberese eshte liria per krijuesit e çfaredo fushe, por tingellon edhe si nje kembane e fuqishme padije per sistemin e diktatures komuniste, qe i mohoi asaj dhe shume te tjereve si ajo per nje gjysem shekulli, mundesine qe te jepnin ndihmesen, nepermjet krijimtarise se tyre, ne dobi te kultures e shkences kombetare shqiptare….
Respekt, mirenjohje e urime per suksese te metejshme zonjes se nderuar Vilhelme Vranari Haxhiraj, ne dobi te kultures shqiptare e perhapjes se saj ne bote!