Berlin, gusht 2020

1.
Shtator. Viti i hershëm 1977. Vjeshta nuk priste kalendarin e mërzitshëm. Gjethnajë e verdhë. Erë lojcake. Dhe diell që largohej në rrotullimin e përjetshëm.

Njerëzit, ashtu si lumi Rin, ishin të qetë. Askush nuk besonte se ajo ditë e bukur në qytetin e Düseldorfit, do të lahej në gjak.

Mirëpo e keqja kishte rezervuar tashmë orën e saj. Papandehur, në një rrugicë të lagjes Braunsfeld, mbetën të vrarë truprojat e Hanns Martin Schleyer, kurse ai vetë, personazhi kryesor i dramës, do merrej peng. Një grup terrorist i Raf-it që e ndiqte qyshkur, i kishte zënë pritë. Pjestarë të tij, t’gjithë të rinj, vetëquheshin avantgardë dhe kërkonin përdhunshëm Rend e Shoqëri të re. Pretendonin se kapitalizmi gjermanoperëndimor s’kje tjetër veçse vazhdim i nacizmit me mjete tjera. Ndërkaq Hannsi bënte simbolin tipik të këtij nyjëtimi: ishte kapitalist e, njëkohësisht, nuk distancohej nga shërbimi i tij në Rajhun e tretë. Madje, shprehej krenar kurdoherë.

Pas 43 ditë pengu të fshehtë e të torturshëm, një zë akullsisht i ftohtë femre lajmëronte agjencinë e lajmeve se i “kishin dhënë fund karrierës së dënueshme e korruptive të tij’!

Akti ishte i tmerrshëm, kurse justifikimi gënjeshtër klasike. Një fraksion i armatës së kuqe që shpallej elitare thosh të përfaqësonte frymën e vërtetë të popullit gjerman…

Po ç’hynte në punë Hegeli këtu? Si ndodhi që të frymëzonte djemërinë e fantaksur të Raf-it? E që për themeluesin e organizatës, Horst Mahler, të ishte kryeshenjti vetë?

Qysh në vitin 1821, tek shkruante për terrorin e Revolucionit francez, korifei i mendinit europian pohonte se është virtyti që duhet të sundojë kundër gjithë t’pabesëve ndaj tij…

Ç’inspirim dhuronte dhe sa ishte manipuluar ky vlerësim i filozofiit të shquar nga ideologët e Raf-it, do të dëshmonte disfata e tyre…

2.
Çupëza syzgjuar Esther, solli në shtëpi më të bukurën dhuratë: dëftesën e shkëlqyer! A s’është lumni e të gjithë prindërve të kësaj bote?

Ishte verë. Një mot para skenës tragjike buzë Rinit të heshtur dhe në anën tjetër të Murit bastard. Vogëlushja vështronte e gëzuar në larginë ku retë që dyndeshin thuase formonin imazhin e një ëndrre…

Por ajo shpejt do të tretej bashkë me përftimin e tyre. Në shkollë e morën me të keq. Sigurimi shtetëror kishte vënë dorëfshehtën mbi fatin e saj. Ndaj dhe nuk mund të studjonte kurrë aty ku dija dhe inteligjenca i patën shenjuar shtegun në horizontin e bardhë.

I Ati, pastori Oskar Brüsevitz, ishte zhvendosur në Rippicha në kohë të vështirë. Tash dhjetë vjet regjimi komunist rëndonte represaljet kundër Kishës si kurrë më parë. Por ai, luftarak i zjarrtë, nuk jepej dot. Refuzonte atë nënshtrimin e shuar ose, si do thoshte Sartëri, vdekjen në shpirt.

Ishte piketuar element klerik armiqësor dhe veshtarët e diktatorit e gjurmonin kudo. I gatisnin gropën. Ky e dinte, por fundin e afërt që parandjente do ta zgjedhte vetë: një flijim të epërm që ndriçonte terrin e arsyes njerëzore.

Dhe nuk hezitonte. Njëherë vuri kryqin mbi veturë. Pastaj do hapte një vendlojë evangjeliste fëmijësh që  shndërrohej në Institucion të Sfidës. Pa u trëmbur fare, kur kremtohej 25 vjetori i DDR-it, ai prapë rebelshëm do ngrinte lartë e, si Jezui, do bartte një pano grandioze kundërvënëse ku shkruhej: 2000 vjet Kishë e Krishtit!

Mirëpo kulmi Rezistencës civile, i zi me petkun e vdekjes, erdhi vetëm katër ditë më vonë. Pastori frymëlirë do të vetëdigjej në qytezën e pafajshme Zeiz. Kurmi përfshihej si rrallëherë nga flakët e një kumti të madh: liri për popullin tim!

Tek vuante çastet e fundme të jetës, mbi krye i qëndronin sigurimsat e mjerë. Të bërë helm nga pamundësia e përgjimit. Ishin mësuar deri në kënaqësinë sadiste të ishin hije njerëzore. Të zhbironin gjithçka: udhët, ëndrrat, vuajtjen, terrin e natës, pritjet, bisedat për shiun, dashurinë, bustet, takimet, teatrot ku përvijohej përbetimi, buzëqeshjet, mërzinë e ndaluar…E tani, sa keq, si fletë të mbramë në dosjen e mbyllur, ata nënvizonin veç fjalën e tij lamtumirëse: “Tash e tutje për ju do të kujdeset një më i mirë e më i fortë”!

Dhe ky i miri e i forti nuk do vononte për t’u shfaqur: edhe në qiell, edhe në tokë…

3.
Episodët e shkëputur nga biografia kolektive gjermane,   ndërthuren disi njëj kontradikte e, poaq, përplotësimi të çuditshëm.

Në anën e majtë të Murit, në anën e Rinit, një fragment i vetmuar e i pagjasë vriste njeriun e vet për të rrëzuar, si trumpetonte, tiraninë e padurueshme të kapitalit dhunëtar…Ndërkohë, në anën tjetër, atë të lumit Spre, ishte njeriu, poashtu i vetmuar, që ose vritej nga tirania e dogmës ose vetëshuhej për idealin e një rendi e lirie q’e përbuzte terrori i kuq i anës së Rinit…

Sado në milje e mënyra të ndryshme morti, ishte fija jetike që i bashkonte: gjaku i njëjtë gjerman. Dredhka e historisë s’mund të ishte më e errtë dhe përtallëse për një komb të ndarë. E ngjashme ose, më hidhtane akoma, do t’ishte ajo me shqiptarët që s’patën kurrë një t’vetme doktrinë për fatkeqësimin e të tjerëve. E pra, e ligë përftonte atje, në tokat e tyre të copëtuara, ku poashtu përziheshin idealet dhe hirësia e saj hidhte tangon tragjike të ironisë.

Tani, duke vënë në sprovë mirëkuptimin e lexuesit të këtyre rreshtave, do t’mund të thuhej se jo të gjitha jetëprerjet në kronikën e dhimbjes politike të botës ishin të këqija. Të egra. Të kundërnatyrshme. E të denja për mallkim. Ndoshta nuk janë as sot..!

r.