Në 25 vjetorin e vrasjes në ish Armatën Jugosllave të Jetullah (Haxhi) Deskut
Akoma janë të freskëta në memorien shumicës shqiptare të Kosovës, ato vitet kur nga e ashtuquajtura Armatë Popullore Jugosllave (APJ), bijtë më të mirë të kombit shqiptar ktheheshin në arkivole të bllombura, me arsyetimin “mjeko-ligjor” të bërjes “vetvrasje”, dukuri kjo e paqenë në traditën shekullore shqiptare.
I freskët është kujtimi i njëzetepesë viteve më parë, i 18 Majit të vitit 1990, kur familjes Desku nga Siqeva e Klinës i vritet biri i tyre në ish armatën gjakatare Jugosllave.
Jetullah Desku lindi me 10 Maj 1970 në fshatin Siqevë, komuna e Klinës. Shkollën fillore e kreu në Ujëmirë, ndërsa të mesmën në QAMO-n “Luigj Gurakuqi” në Klinë.
Jetullahu i frymëzuar nga idetë përparimtare dhe tradita e atdhedashurisë familjare, që në rininë e njomë merrë pjesë në demonstratat dhe protestat e fundviteve të ’80-ta dhe fillimin e të ’90-ve, siq ishin ato në mbrojtje të emrit të shkollës “Luigj gurakuqi” nga barbarët serb dhe disa prej shqipfolësve të asaj kohe…!
Në këtë 25 vjetor bashk me Jetullahun kujtojmë edhe 89 të rinjët shqiptar të vrarë në ish Armatën Jugosllave, numri i të cilëve është edhe më i madhë, ngase jo vetëm përgjatë viteve ’87-’90, por edhe më pas kanë vdekur shumë të rinjë si pasojë e torturave të burgjeve të Armatës Jugosllave.
Regjimi serbosllav, i zgjedhte bijtë më të mirë të kombit tonë, nga familjet më të forta dhe atdhetare, me të vetmin qëllim dëmtimin e tyre dhe uljen e moralit në mesin e popullatës shqiptare në Kosovë.
Veq dëmtimit me vrasjen e bijëve të mirë, me “diagnozat mjeksore”, fyenin moralin e familjeve shqiptare.
Në shpirtin dhe moralin e pastër kombëtar të shqiptarëve të kalitur ndër shekuj, përmes sfidave dhe sakrificave të panumërta, “vetvrasja” nuk ka qenë asnjherë prezente gjatë historisë shekullore në traditën e kombit tonë.
Andaj “arsyetimet” e autoriteteve ushtarake të asaj kohe që të rinjët shqiptar po “bënin” vetvrasje ishte një vrasje e dytë për familjarët.
Odiseada e vrasjeve të të rinjëve shqiptar në ish Armatën Jugosllave kishte filluar kah fundi i viteve të ’80-ta, kur në pushtetin e atëhershëm Jugosllav kishte ardhur satrapi i Ballkanit, krimineli Sllobodan Millosheviq.
Pikërisht me 3 shtator të vitit 1987, në kazermën e Paraçinit, vritet në mënyrën më barbare simboli i qëndresës dhe rezistencës së shqiptarëve në armatën gjakatare, Aziz Kelmendi, përderisa shokët e tij i dënojnë me vite të gjata burgim, duke i burgosur edhe prindërit dhe familjarët e tjerë në Kosovë !
Një çerekshekulli më parë, i njëjti fat e gjen edhe familjen Desku nga Siçeva e Klinës, me 18 Maj të vitit 1990 u vritet biri i tyre Jetullahu, ushtar në të ashtuquajturën Armatë Popullore Jugosllave, me 5 plumba në trupin e tij të njomë, vetëm pse nuk pranoj të bëhej vegël e shovinistëve dhe barbarëve serb.
Duke mos u pajtuar me diagnozën e “vetvrasjes” të birit të tyre, të nesermën me 19 Maj, me gjithë rrezikun dhe rrethanat e vështira, një delegacion 7 antarësh i familjes Desku i kryesuar nga mësuesi Cenë Desku, vëllau i Jetullahut-Bajrami, kushërinjët Sinani, Xhevati, Avdullahu, Shefqeti dhe Reshit Hut Gashi u nisen për në komanden qendrore të Ushtrisë Jugosllave në Beograd për të shprehur pakënaqësitë rrethë versionit zyrtar të vrasjes së Jetullahut..
Fillimisht u ndalen në vendin e ngjarjes në Suboticë, për të kërkuar sqarime rrethë vrasjes së Jetullahut,…por mbetën pa përgjigje.
Në mëngjesin e ditës së neserme me 20 Maj u takuan me gjeneralët e ushtrisë jugosllave, Kadijeviç, Paniç kolonel Drago Romiq dhe të tjerë.
Delegacioni i familjes Desku nuk i pranuan ngushllimet e gjeneralit Paniç,…në vend të kësaj i kërkuan komision dhe ekspertizë ndërkombëtar për ndriçimin e rastit të vrasjes së Jetullahut dhe ushtarëve të tjerë,…kërkesë kjo që kishte tërbuar gjeneralët serb të armatës vrastare Jugosllave.
Pas këtij takimi me gjeneralët e Ushtrisë Jugosllave, delegacioni i familjes Desku, me shpirtë të thyer dhe zemër të plagosur menjëherë kthehen në vendlindje për t’i dhënë lamtumirën e fundit birit dhe vëllaut të tyre Jetullahut.
Në pasditën e 20 Majit 1990, në fshatin Siqevë ishin tubuar rrethë 200 mijë pjesmarrës të ardhur nga e gjithë Kosova dhe trojet shqiptare.
Përkundër insistimit të Ushtrisë Jugosllave për të marrë pjesë në ceremoninë e varrimit, ata pengohen në fshatin Shtaricë, në hyrje të fshatit Siqevë,…pas ndalimit, atyre u mirret kufoma në arkivol, fillimisht vendoset në tokë, mbulohet me flamur kombëtar duke u nderuar me një minutë heshtje,…ndërsa kurorën që kishin sjellur ushtarët ju kthehet mbrapa duke ju thënë atyre; “këtë kurorë dërgojuni gjeneralëve tuaj në Beograd”.
Në ato momente të rënda dhe shpërthyese, familja Desku dhe popullata e organizuar e marrin një mesazh të fuqishëm nga komandanti i stacionit policor në Klinë, Sheremet Ismaili (i ekzekuatuar gjatë luftës nga forcat serbe); “çka do që të ndodhë ne policia shqiptare jemi me ju…”
Kjo garancë nga policia shqiptare, ishte një motiv shtesë për familjen Desku, për të mbajtur akoma më lartë moralin dhe forcuar më tepër qendresën burrërore kundrejt dhibjes së madhe dhe provokimeve të ushtrisë serbosllave.
Me të dërguar kufomën në shtëpi, familja e nxjerrin Jetullahun nga arkivoli, ia zhveshin rrobat e ushtrisë të cilat bashk me arkivolin ua shtinë flakën për të vazhduar ceremoninë e varrimit sipas ritualeve kombëtare.
Nga ky varrim, u dha një betim i përbashkët nga nënat dhe baballarët shqiptar, se bijtë e tyre më nuk do t’i dërgojnë për në armatën gjakatare jugosllave, por do t’i përgaditin për Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës.
Përgjatë gjithë kohës sa zgjati ceremonia e varrimit të dëshmorit Jetullah Desku, mbi masën e tubuar fluturonin helikopterët serb, për të frikësuar masën e njerëzve, të cilët atyre ju përgjigjeshin me “DY” gishtrinjë lartë si shenjë fitoreje ndaj forcave serbosllave.
Tri ditë nga varrimi i Jetullahut, familjes Desku ju vijnë ftesa zyrtare nga komanda qendrore e ushtrisë Jugosllave; babait të Jetullahut, Haxhi (Nushi) Desku, djalit të axhës Halit Hasan Desku dhe kusheririt Sadri Desku (arsimtar i Fizikës), me qëllim të mbylljes së rastit në favor të tyre, duke ju ofruar edhe shperblim nëse e pranojnë versionin e tyre,….mirëpo familjarët e Jetullahut edhe kësaj radhe ua thonë në fytyrë gjeneralëve serb; “Ju e kini vrarë birin tonë Jetullahun dhe të gjithë ushtarët e tjerë në armatën e juaj, kjo nuk ishte vetvrasje dhe pikë….
Jetullahu dhe ushtarët e tjerë të vrarë në Armatën Jugosllave ishin lajmëtarët e parë të lirisë sonë, që sensibilizuan mbarë faktorin shqiptar, për nevojën e bashkimit dhe unifikimit të forcave për çlirimin e vendit nga robëria shekullore.
Guximi i familjes Desku në refuzimin e pjesmarrjes së ushtrisë jugosllave në varrim dhe hapja e arkivolit në kundërshtim me urdhërat e tyre, u bë inspirim edhe për familjet tjera që nga ky moment vepruan në të njëjtën mënyrë.
Vlenë të permendet, se gjatë luftës çlirimtare, familja e Jetullahut dhe familja e gjerë Desku, ishin bërë bazë dhe strehë e sigurtë e luftëtarëve të lirisë, siq ishte vend i sigurtë për komandantin Bekim Berisha-ABEJA, i cili kishte dhënë instruksionet për punimin e minave prej druri në puntorinë e Sinan Deskut të projektuara nga inxhinieri Bajram Desku (vëllau i dëshmorit).
Mbetët e pafalshme dhe e turpshme harresa institucionale e ngjarjeve të viteve të ’90-ta, dhe injorimi prej kaq viteve nga pushtetarët vendor, e sidomos në këto 16 vitet e pasluftës,…për t’u dhënë statusin e dëshmorit të kombit, të gjithë atyre liridashësve që më parë pranuan vdekjen me nderë (në ushtrinë jugosllave), se sa të bëhen bashkëpuntor dhe robër të turpëruar të pushtuesve serbojugosllav.
Lavdi e përjetshme Jetullah Deskut dhe qindra ushtarëve të vrarë në Armatën Jugosllave, lajmëtarëve të lirisë sonë.
Faleminderit për shkrimin i nderuar Florim Zeqa. U jemi mirënjohës ne familja e Jetës!