Diplomatët amerikanë dhe të BE-së shfaqin mungesë të të kuptuarit të qëllimeve dhe strategjive të Rusisë

Uashingtoni dhe Brukseli pretendojnë se duke e marrë me të mirë presidentin serb Aleksandar Vuçiq, ata po e largojnë atë nga Moska dhe po krijojnë një front të përbashkët kundër regjimit të Putinit. Megjithatë, provat tregojnë pikërisht të kundërtën. Çdo lëshim ndaj Beogradit apo mungesë përgjegjësie për veprimet e tij provokuese inkurajon Kremlinin. Zyrtarët rusë llogaritin se Perëndimi ka një prani të butë në Ballkan dhe do të vazhdojë të lëshojë terren për të shmangur dhunën. Dhe në mënyrë perverse, është politika e zbutjes ajo që ka shumë më tepër gjasa të çojë në konflikt të armatosur.

Kremlini e sheh Ballkanin Perëndimor si një aset strategjik që zgjeron shtrirjen gjeopolitike të Rusisë, thyen kohezionin perëndimor dhe minon institucionet euro-atlantike. Nxitja e mosmarrëveshjeve kontribuon në shqetësimin e rajonit dhe në ndarjen e përgjigjeve ndërkombëtare. Konfliktet e pazgjidhura gjithashtu i mundësojnë Kremlinit të pretendojë se pavarësisht zgjerimit të saj NATO nuk ka arritur të stabilizojë gadishullin. Moska gjithashtu kërkon të diskreditojë dhe dobësojë praninë e SHBA-së duke fituar aleatë që varen nga mbështetja e saj diplomatike dhe korrupsioni financiar. Në ndjekjen e këtyre objektivave strategjikë, Moska ndihmon në promovimin e nacionalizmit dhe ekspansionizmit serb.

Diplomatët amerikanë dhe të BE-së shfaqin mungesë të të kuptuarit të qëllimeve dhe strategjive të Rusisë. Ata e përkufizojnë përfshirjen e Moskës thjesht si “ndërhyrje” dhe jo si subversion me një qëllim shkatërrues. Si rezultat, ata ndihmojnë Moskën përmes politikave të tyre vazhdimisht të gabuara. Në rastin e Serbisë, ata shmangin kritikat publike të autoritarizmit dhe kërcënimeve të Vuçiqit për sigurinë e Kosovës dhe në këtë mënyrë ngrenë statusin e tij në Moskë si përçarës kryesor rajonal.

Gjatë javëve të fundit, Beogradit i është lejuar të vendosë ushtrinë e tij përgjatë kufirit të Kosovës, të kërcënojë me ndërhyrje të armatosur në mbrojtjen e supozuar të pakicës serbe, të rekrutojë militantë dhe huliganë për të sulmuar paqeruajtësit e NATO-s, zyrtarët e Kosovës dhe gazetarët lokalë, dhe rrëmbyer oficerët e policisë së Kosovës. Përgjigja nga Uashingtoni dhe Brukseli ka qenë e vakët, duke inkurajuar kështu akte të mëtejshme provokuese që mund të rezultojnë në viktima.

Në vend që të ushtronin presion ndaj Beogradit duke vendosur sanksione të forta diplomatike dhe ekonomike, të dërguarit perëndimorë duken të vendosur të kënaqin Putinin duke fajësuar qeverinë në Prishtinë për trazirat. Ata në mënyrë naive nuk arrijnë të kuptojnë se sulmi ndaj Kosovës për zbatimin e kushtetutës së saj në të gjithë territorin e saj jo vetëm që dobëson shtetin por edhe ndihmon drejtpërdrejt Moskën duke diskredituar vitet e promovimit të demokracisë dhe shtetndërtimit të SHBA-së.

Rreth 15,000 serbë në katër komunat veriore të Kosovës, nga një popullsi totale serbe prej rreth 96,000, bojkotuan zgjedhjet komunale në prill 2023. Si rezultat, kandidatët shqiptarë dhe boshnjakë etnikë u zgjodhën me pjesëmarrje të ulët lokale. Departamenti Amerikan i Shtetit i shpalli zgjedhjet si në përputhje me kërkesat kushtetuese dhe ligjore të Kosovës, por më pas u tërhoq kur Beogradi nxiti dhunën duke pretenduar se rezultatet nuk ishin një zgjidhje politike afatgjatë. Uashingtoni akuzoi gjithashtu Prishtinën për provokim të dhunës në vend që të identifikonte burimin e vërtetë të shkaktarëve të përleshjeve – bandat e punësuara nga agjencitë e sigurisë së Serbisë. Rezultati neto ishte nxitja e veprimeve të mëtejshme antishtetërore dhe largimi i vëmendjes nga e vetmja zgjidhje afatgjatë – njohja reciproke ndërmjet Serbisë dhe Kosovës.

Ambasadori amerikan në Prishtinë, Jeffrey Hovenier, madje deklaroi se Uashingtoni do të zbatojë sanksione kundër Kosovës pas trazirave serbe, duke përfshirë anulimin e pjesëmarrjes së Prishtinës në stërvitjen ushtarake “Defender Europe 2023” të udhëhequr nga SHBA. Me fjalë të tjera, politikëbërësit amerikanë tani po e përjashtojnë Kosovën nga një ombrellë sigurie që Moska dëshiron ta çmontojë. Ambasadori po ashtu ka pohuar se SHBA-të do të ndërpresin të gjitha përpjekjet për të ndihmuar Kosovën në njohjen nga pesë shtetet e mbetura të BE-së dhe do të ndalojnë procesin e integrimit në organizatat ndërkombëtare. Komisioni i BE-së i dhuroi më tej Moskës duke planifikuar të pezullojë fondet, vizitat e nivelit të lartë dhe çdo bashkëpunim për Marrëveshjen e MSA-së me Kosovën.

Presioni i diplomatëve perëndimorë ndaj Prishtinës për të krijuar një Asociacion të Komunave Serbe do të gërryejë më tej autoritetin e qeverisë qendrore dhe do të rrisë përfshirjen e Beogradit në përçarjen e institucioneve të Kosovës. Kjo do t’i japë Moskës një tjetër ndërhyrje në rajon të ngjashëm me entitetin e RS në Bosnje-Hercegovinë. Uashingtoni dhe Brukseli po ndihmojnë gjithashtu projektin e Serbisë së Madhe duke injoruar në masë të madhe të drejtat civile dhe të pakicave jashtë Kosovës. Gati 100,000 shqiptarë përbëjnë shumicën e madhe në dy komuna në Luginën e Preshevës, por kanë shumë më pak të drejta se serbët në Kosovë dhe janë gjithnjë e më shumë subjekt i presioneve të qeverisë.

Në rastin e Bosnje-Hercegovinës, lejimi i ndryshimeve të njëanshme zgjedhore nga Përfaqësuesi i Lartë i ndihmon etno-nacionalistët, thellon ankesat dhe inkurajon separatizmin. Duket se i dërguari perëndimor tani po mbështet strategjinë e zyrtarëve rusë, të cilët janë të vendosur ta mbajnë Bosnjën të dobët, të ndarë dhe të pakualifikuar për NATO-n ose BE-në. Ata po joshin gjithashtu Milorad Dodik që të hartojë lëvizje të reja drejt shkëputjes. Për shembull, si me bojkotin serb të zgjedhjeve në Kosovë, ai mund të tërheqë të gjithë zyrtarët serbë nga institucionet mbarëkombëtare dhe të shpallë qeverinë e entitetit në Banja Luka si të vetmin institucion legjitim sovran në RS. Një përgjigje e dobët nga Uashingtoni do të shihet më pas si një tjetër dritë jeshile në rrugën drejt shkëputjes.

Duke e përqendruar politikën e SHBA-së në Beograd me koston e fqinjëve të tij, Uashingtoni po përsërit gabimet e tij ndaj Rusisë. Duke qetësuar Moskën në kurriz të Kievit dhe duke dështuar për të siguruar parandalimin e mjaftueshëm ushtarak ose anëtarësimin në NATO për Ukrainën, Uashingtoni inkurajoi pushtimin e Rusisë. Një skenar i ngjashëm po shpaloset tani në Ballkanin Perëndimor ku Kosova dhe Bosnja janë nën presion për të dorëzuar sovranitetin e tyre.

Vuçiq mund të lejojë që rezervat e vjetra të municionit të dërgohen në Ukrainë për të qetësuar Uashingtonin, por ai vazhdimisht tallet me diplomatët e SHBA/BE dhe zyrtarët në lidhjet e tij me Rusinë. Ai i dërgon rregullisht ministrat e tij për t’u takuar me homologët rusë, nënshkruan marrëveshje energjetike dhe kontrata të tjera ekonomike dhe lejon që Serbia të përdoret si qendër për mbledhjen e inteligjencës ruse dhe luftërat e informacionit antiperëndimor. Në të njëjtën kohë, Uashingtoni injoron lidhjet e korruptuara kriminale të Vuçiqit dhe nuk arrin ta kritikojë atë për marrëdhëniet e tij të ngushta me kriminelët e luftës në pushtet të Rusisë. Politika të tilla të gabuara thjesht do të inkurajojnë Kremlinin për të manovruar Vuçiqin për të destabilizuar më tej rajonin.

Janusz Bugajski’s Washington View: US and EU Enable Moscow’s Balkan Subversion