VOAL

VOAL

Copyright © 2022

VOAL

Rrëfimi i Nekibe Kelmendit, avokate: Ekzekutimi i Bajramit dhe djemve ndodhi pas mesnate

June 21, 2016

 

Nekibe Kelmendit, In Memoriam Gruas dhe Nënës Heroinë

11.05.1944 – 19.06.2011

 

Voal – Ishte nata e parë e intervenimit të forcave të NATO-s,  24 mars 1999, veprim kaq i pritur. Serbia, ndërkaq, që herët i kishte sajuar planet shfarosëse të shqiptarëve, të cilat veç sa i intensifikon që me natën e parë, dhe vetëm disa orë pas rënies së bombës së parë. Në Prishtinë, cak i parë i sulmit mbi civilët do të jetë familja e avokatit të njohur kosovar, Bajram Kelmendi, me të bijtë. Forcat serbe, të sajuara nga tri formacione të armatosura, dramën, në atë errësirë nate, e zhvillojnë marramendshëm… Nekibe Kelmendi, grua dhe nanë, rrëfen për zhvillimin e ngjarjes, që do të lërë vuajtje të pafund në jetën e saj.

Zyra e avokatit Bajram Kelmendi ndodhet po aty, pranë shtëpisë, tashmë e riparuar nga plumbat e shumtë të bërë blozhdë, në natën kur u mor avokati me të bijtë. Veçse, tani boshllëkun e atij vendi e ka zënë e bija, Kosovarja, avokate, ndërsa Nekibja ushtron postin e Ministrit të Drejtësisë. Që të dyja, bashkë me nuse Vjollcën, e ruajnë të gjallë kujtimin për familjarët që nuk janë më. Ndërkaq, në shtëpi, në ballë të sallonit, qëndrojnë tri fotografi, që kanë zënë vend të përjetshëm: Bajrami në mes, me Kastriotin e Kushtrimin, anash.

Në muajt e vitet e para të ngjarjes tragjike, dukej se Nekiben e çlironin nga ankthi rirrëfimet e asaj ndodhie mizore të asaj nate tragjike në familjen Kelmendi. A është, a thua, edhe tani, pas kaq vitesh, ashtu për këtë grua të përvuajtur me qëndrim burrëror?

Ishte nata e parë e fillimit të intervenimit të NATO-s, të gjithë po e prisnim të ndodhte, më në fund, që të ndërpriteshin ato heqje aq të gjata të shqiptarëve, sidomos të atyre dhjetë vjetëve të okupimit. Ato dridhje të pritura, që u përjetuan pas orës tetë të asaj mbrëmjeje me bombardimin e parë, do të thellojnë akoma më shumë veprimet e forcave serbe të sjella nga Serbia. Çdo gjë e kishin planifikuar, jo vetëm gjatë Konferencës së Rambujesë e të Parisit.

Dritat elektrike ishin ndërprerë që me sirenat e para serbe, shenjë e fillimit të sulmeve. Jashtë qetësi e rëndë, ndërsa Kelmendët, si të gjithë shqiptarët, po përgjonin çfarë po ndodhte. Kastrioti, djali i madh, i entuziazmuar që filloi bombardimi dhe i disponuar, po bisedonte përmes mobilit me shokët e dalë në Shkup. Si natë e parë, askush nuk po imagjinonte se çfarë do të pasonte, ndonëse serbët gjithherë po vepronin dinakërisht. Për këtë natë tragjike dhe për pasojat e veprimeve serbe, rrëfen zonja Nekibe, tregim ky që të rrëqethë nga dialogët dhe nga veprimet e tyre:

“Shtëpia jonë ishte rrethuar nga forca të mëdha policore të kombinuara, që në orën dhjetë të mbrëmjes dhe në një hapësirë të gjerë, që nga Katër Llullat e këtej, ndërsa ne nuk po dinim gjë. Këtë do të na e tregojë, pas dy ditësh, një dëshmitar serb, në fqinjësi, (që nuk është më). Kur ora dëftoi kalimin e mesnatës, Bajrami e Kushtrimi, të lodhur, ranë në gjumë, ndërsa unë, Kastrioti e nuse Vjollca, po rrinim zgjuar. Saktë, në orën 12 e 50 minuta, rrëmbimthi u thyen dyert e shtëpisë dhe policia u fut brenda me shumë zhurmë e urdhra! Ishin pa maska, fytyrat u vëreheshin qartë, që edhe sot do t’i identifikoja. Urdhri i parë ishte – ta braktisnim shtëpinë brenda pesë sekondash! Dhe, dolën jashtë. Ndërkohë, ata kishin vënë nën shkallë dy bomba me siguresa të hequra, që, sipas planifikimit të tyre, sapo të dilnim, ta likuidonin gjithë familjen! Ne, edhe sikur të donim, nuk do të mund të dilnim aq shpejt. Pastaj u kthyen vrapthi dhe sërish me zhurmë, tashti urdhëruan që të shtriheshim barkas dhe me duart lidhur pas qafe, ndërsa po na i mbanin automatikët mbi kokë, një polic këndej, një andej. Ky në të djathtë ishte kryesori, udhëheqësi i grupit, biond, tjetri zeshkan. Të tjerët u ngjitën shkallëve me britma e me kërcënime që të futnin tmerrin: “E keni lypur Republikën, do ta keni! Edhe NATO-n e keni thirrur, ja, ajo po na bombardon!” Hynë në dhomën tek po flinte Bajrami, e nxorën dhe nisën ta godisnin fuqishëm me kondak në të dy anët e përmjetit, në të hollë, aq sa  mbeti pa frymë e pa zë, mbështetur për parmakët e shkallëve. E zgjuan edhe Kushtrimin, 16 vjeç, të cilin, sapo doli, e urdhëruan të shtrihej. Tashmë e gjithë familja ishim në korridor, nën kërcënimin e armëve dhe të të shtënave, derisa po bënin demolimin e shtëpisë, po thyenin kompjuterë e çfarë gjenin. Tashti, të parin e morën djalin e madh, Kastriotin, e futën në dhomën që është e lidhur me kthinën, ku ishim të shtrirë ne. Dëgjuam urdhrat e tmerrshme, që do të më tingëllojnë në vesh tërë jetën:

– Ndize cigaren e fundit! – (Heshtje e rëndë).

Pastaj e urdhëruan Kushtrimin të ngrihej,  aty e kam ngritur kokën e i kam lutur: Mosni, bre, se i ka vetëm 16 vjet! E morën, u dëgjua kur i thanë:

– Puthi për herë të fundit fëmijët e vëllait! Puthe edhe kunatën!

Mandej u kthyen nga Bajrami e Kastrioti, dhe i morën! Polici, që ishte pranë nesh, e pyeti kryesorin:

– A ta marrim edhe gruan? U mendua disa sekonda, e tha:

– Jo, gruan lëre ! – u dëgjua zëri i ashpër.

Kur i morën, Bajrami e Kastrioti ishin me pantofla, ndërsa Kushtrimi në kanotierë e brekë, zbathur. E kthyen që të vishej, ndërsa ai, nga habia, i vesh tutat e mia, po nuk e lënë edhe të mbathej. DOLËN. Nuk më lanë as të përshëndetesha me ta!

Atë natë, unë kam identifikuar 3 formacione forcash serbe: një formacion ka qenë ushtarak, i Shërbimit të Inteligjencës Ushtarake (KOS-i), formacioni tjetër ka qenë i Policisë së Serbisë, i kam parë emblemat e tyre në krah, dhe formacioni i tretë ka qenë i Sigurimit Shtetëror Federativ, policia speciale, me stemën e Jugosllavisë në krah. Të gjithë janë vënë në veprim kundër një familjeje civile, të paarmatosur!

Shfaqja e Bill Klintonit në TV

Ishin orët e para të natës së 25 marsit 1999, e enjte, 2  pa 15 minuta. (Një orë kishin zgjatur veprimet e tyre çnjerëzore nëpër shtëpi!)

Datë e fiksuar përjetësisht në kujtesën e Nekibes. Ajo natë e errët, e ai rrëmbim i egër i të shoqit me dy të bijtë, që nuk do t’i shohë më të gjallë, tek Nekibja mbetet plagë e përjetshme, që sajon historinë e kësaj toke. Në atë errësirë nate mbeten të shastisura, Nekibja, nusja e Kastriotit, Vjollca, dhe fëmijët, Sokoli 2 e Elena 6 vjeç, e cila nuk do të pushojë së qari deri në orët e mëngjesit, duke kërcyer nga kanapeja në kanape.

Nekibja menjëherë provon të bëjë telefonatë, formon numrin e Kushtrimit, vetëm 2-3 minuta pas rrëmbimit, që të kuptonte nga po i çonin, por dëgjon zërin: Numri që ju kërkoni është çlajmëruar! Këtë provë e bën edhe me telefonin personal, por merr të njëjtën përgjigje, që domethënë edhe linjat telefonike ishin të planifikuara për shkëputje.

“Menjëherë i kam telefonuar Skënder Hysenit, me lutjen që të bisedonte me Cristofer Hillin në Shkup, ambasadorin amerikan, nëse mund të intervenonte për t’i shpëtuar. Mirëpo, Hilli i thotë se nuk mund të bënte gjë, ngaqë askush nga ndërkombëtarët nuk ishte në Kosovë, qysh më 20 mars e kishin braktisur vendin. Atëherë, i kam telefonuar Natasha Kandiqit: E ke internetin, alarmo botën se ma morën Bajramin me fëmijët…!” Arrin, në atë siklet, të marrë në telefon edhe të bijën, Kosovaren, në Pejë, që të largohej nga shtëpia menjëherë, së paku ajo të shpëtonte! Policia arrin në shtëpi të Kosovares në mëngjes, kur ajo e kishte braktisur shtëpinë… Ende pa ditur gjë se çfarë u kishte ndodhur, akoma pa i gjetur kufomat, Bill Klinton, siç i tregojnë më pastaj, del në televizor: U vra avokati më i njohur në Kosovë me të bijtë! Këtë e thotë edhe Solana!

Dialogu para ekzekutimit

Nekibja rrëfen: “Ishte ora 1, 45 minuta kur i nxorën nga shtëpia. Vetëm për dhjetë minuta arrijnë te pompa e benzinës në rrugën për Fushë-Kosovë, te vendi ku do të ndodhë ekzekutimi. Tërë ngjarjen do ta vështrojë, rastësisht, djaloshi nga Prishtina (25 vjeç), i cili po kthehej nga axha i tij, që po punonte rojtar në fabrikë, në afërsi, për t’ia bërë me dije se situata ishte tepër e rëndë dhe se të mos kthehej në shtëpi, pa zbardhur dita! Djali, kur po i afrohej pompës ndonja 50 metra, heton dritat e forta të xhipave të Sigurimit Shtetëror. Në çast shtrihet përtokë, në disa barishta të thara, për të mos u hetuar, dhe që andej vështron gjithë dramën. Në vend të ngjarjes arrijnë: Mishko Llakoviq, i Sigurimit Shtetëror për Prishtinë, David Gajiq, i Sigurimit Shtetëror për Fushë-Kosovë, Sreten Llukiq, i Sigurimit Shtetëror për Serbi, si dhe tre ekzekutorë. I nxjerrin nga xhipat Bajramin, Kastriotin e Kushtrimin. I qesin përpara. Pastaj i thërrasin ekzekutorët, të cilët i mbajnë armët-kallashnikovë në gjendje gatishmërie. Të parin e urdhërojnë Kastriotin:

–                 – Merre armën dhe shkrep mbi babanë!

–                 -Jo, nuk mundem! – ua kthen. Atëherë i kthehen Kushtrimit:

–                 – Ja, kape armën dhe shkrep mbi babanë!

–                 -Nuk mundem, jo! – u thotë. I kthehen Bajramit me armën në dorë:

–         – Mëshoju djemve! Bajrami flet:

–                 – Nuk mund ta bëj!

-Eeee, i thonë, ta shohësh ti, se si ne mundemi! Ekzekutorët, sipas urdhrit, i ngrenë armët: Së pari e godasin Kastriotin me një plumb në zemër! Pastaj i kthehen Kushtrimit, veprojnë njësoj – me plumb në zemër! Të dy bien të vdekur. Në momentin kur të bijtë shtrihen përtokë, Bajrami i tmerruar e kap kokën me të dy duart, duke e ngritur lart, dhe nga dhimbja lëshon tingullin: Iiiiiiiiiih! – I kthehen: Zashto kukash, kukavico jedna! (Pse po kukat, mor qyqar!). Atëherë, i afrohen Bajramit, e qëllojnë me një plumb në mes të ballit dhe me një tjetër pak anash! E rrëzojnë. Tashti shtinë me rrebesh plumbash mbi të tre: Mbi trupin e njërit bien 18 plumba, mbi tjetrin 24 dhe mbi të tretin 32 plumba! Me 32 plumba më duket ka qenë i goditur Kastrioti, se plumbi ia kishte këputur edhe gishtin e dorës.

Ekzekutimi ndodh në orën 2 të natës, e tëra kryhet brenda 5 minutash. I lënë trupat shtrirë dhe largohen.

Djali që kishte përgjuar gjithë ngjarjen, dhe që e kishte njohur Bajramin, kthehet në shtëpi, i telefonon Degës së LDK-së në Zvicër, u thotë: E vranë axhën Bajram me të bijtë! Ata mandej e lajmërojnë LDK-në në Prishtinë, në mëngjes. Veçse, këta nuk marrin guximin të më tregojnë, po shkojnë në Këshillin për të Drejtat e Njeriut, të cilët vijnë të interesohen, që në fakt vijnë të më tregojnë për vrasjen, po edhe këta nuk munden…”

Trupat u gjetën pas dy ditësh

Që në mëngjes, në orën 7, Nekibja del nga shtëpia për t’i kërkuar, a thua ku mund t’i kenë shpënë?! Troket derë më derë në stacionet e policisë. “Ditën e parë, 5-6 orë pas rrëmbimit, kam shkuar te Sigurimi Shtetëror, kam pyetur: Ju lutem, kush është shef këtu? – Mishko Llakoviq, më thanë. – A bën t’i thoni të më pranojë? – u thashë. – Nuk është këtu, ma kthyen.    Atëherë, vëllai im ia gjen shtëpinë Llakoviqit, i shkon në derë. Del e shoqja, e cila i thotë se Mishko është në gjumë, sepse mbrëmë ka punuar deri në orën 2 të natës! Fakt që po ndërlidhej me këto dy momente. Dhe, derisa po qëndroja në lokalet e Sigurimit, ja po vjen Mishko Llakoviqi, që unë nuk e njihja, po portieri ma bëri me kokë. I dola përpara: Jeni ju Mishko Llakoviqi? – Po, më tha. – Shef i Sigurimit Shtetëror? – Po.  Vazhdova: Dua të më pranoni, se ma kanë marrë burrin, avokatin, me të dy djemtë! – Tha, prit pak, tash sa erdha prej shtëpisë, dhe u ngjit shkallëve. Nuk vonoi, kur pas 2-3 minutash, i thërriti ata të sportelit e u tha: Thoni asaj gruaje le të shkojë, se kam takim me personelin. Gënjeshtër! Prej aty kam shkuar nëpër polici, kudo më shtynin për palltoje, për gjoksi: Shko kërkoji te UÇK-ja, ajo t’i ka vrarë! Unë ua ktheja, jo, UÇK-ja nuk I ka vrarë, se, Bajrami i ka mbërojtur në procese të ndryshme gjyqësore! Të nesërmen, bashkë me vëllanë kemi shkuar te Danica Marinkoviq, që ishte kryesorja e Sigurimit Shtetëror për Kosovë. Unë kisha punuar me Danicën deri në vitin 1987. Hyra në zyrë të saj dhe i thashë: Danica, ti je e Sigurimit, ti e di, të më tregosh, gjallë o vdekur, ku janë? Ajo ma ktheu me zë të dridhur: “Majke mi, ja ne znam, ne znam…! (Pasha nënën, unë nuk e di, nuk e di). Po flitet se janë gjetur do kufoma te pompa e benzinës, po nuk e di a janë të tyre, unë s’di gjë…ndoshta i ka marrë UÇK-ja…” Atëherë jam ngjitur lart, te prokurori. Kur kam hyrë, e kam gjetur komplet kolegjiumin e gjykatësve të Gjykatës së Qarkut të Prishtinës, serbë, dhe prokurorët duke pirë raki, duke ngritur dolli, se – u vra Bajram Kelmendi me të bijtë! U kthyem në shtëpi, pa kurrfarë informatash, bashkë me vëllanë dhe me motrën, Zyrafeten. Unë hyra e para në derë, pas meje motra, vëllai mbeti i fundit. Mirëpo, matanë rrugës po qëndronte një njeri, me moshë mesatare, i cili i jep shenjë vëllait me dorë, ky i afrohet: O shkoni, bre, merrni, të tri kufomat janë në filan vend…, po frikohem mos po i hanë qentë!” Vëlla e motër të Nekibes, pa e ditur kjo, shkojnë e i gjejnë që të tre të shtrirë! Ishte data 27 mars. Kthehen: “Zoti të lashtë shëndoshë, se ata i kishin vrarë, i gjetëm në filan vend” – ishin ngushëllimet e tyre.” Kur vëllai gjen një kombi dhe shkon t’i marrë trupat, aty e gjen Danica Marinkoviqin (!), e cila nuk lejon t’i marrë, me pretekst se “duhej bërë obduksioni”.

Varrimi

“Më 28 mars, ishte Dita e Kurban Bajramit, kur m’i sollën në shtëpi trupat e tyre. Në xhaminë Alaudin i mora 3 arkivole, që kishin tepruar nga të vrarët e Kleçkës.

– Policia, vetëm 5 minuta m’i lanë trupat e tyre në shtëpi! I shikova mirë, që të tre, i preka një nga një, ua numërova plumbat… Kjo ishte përshëndetja ime me ta! (Qan). I bëmë dy autokombi, njërin e shtimë në njërin dhe dy në tjetrin. U bëra gati për varrim, i futa në gjoks flamujt kombëtar, të mos m’i shihte policia, e cila ndodhej në çdo 50 metra deri tek varrezat, ndërsa fotografitë i mbaja në dorë. Kur mbërrimë, i nxora flamujt dhe i mbulova arkivolet. Hoxha, Rexhep Boja, ua këndoi tallkinin. Në çastet kur po i varrosnim, nga një rrugë vizavi varrezave, erdhi një turmë njerëzish. Ishte Fehmi Agani i ndjerë, akademik Rexhep Ismajli, Vehap Shita, Fazli Balaj, Miftar Jasiqi…, nuk po i mbaj mend të gjithë. Adem Demaçi e mbajti një fjalim, policia nuk na pengoi. Profesor Aganin që po e mbanin për krahësh, e luta: Profesor, thojeni ndonjë fjalë, se Bajramin e keni pasur edhe nxënës, edhe shok. Nuk mundi të fliste fare, se në mjekër i bashkoheshin lotët! Atëherë kam folur vetë: U kam bërë apel nënave të tjera që të bëhen të qëndrueshme, se, luftë është kjo, këto janë sakrificat që po japim për Kosovën… Kam qëndruar shumë stoike, një lot nuk e kam derdhur!

NATO po vazhdonte intervenimet. Nekibja vazhdon jetën në një shtëpi, prej së cilës nuk del tre muaj. Lehtësohet pak kur kupton për Kosovaren, e cila, pas jetës së vështirë nëpër katunde të Pejës, deri më 9 maj ’99, arrin që me vajzën 5 vjeçe, me të shoqin dhe me të afërmit, pas itinerarit të rëndë, nën dirigjimin e forcave serbe, të dalë matanë kufirit.  Agjencitë e njohura televizive, CNN, BBC, Rojters… që po xhironin arritjen e të përndjekurve që në kufi, e ndalin Kosovaren, e cila në anglishte u tregon për vrasjen e babait dhe të vëllezërve si dhe për të gjitha ato që po ndodhnin në Kosovë… Pas kalimit në Tiranë, miqtë e shumtë provojnë ta qetësojnë Kosovaren… Ndërsa nuse Vjollca me fëmijët arrin të depërtojë në Strugë…

Kosovarja kthehet në Kosovë që me përfundimin e luftës, thuaja nëpër mina, e lënduar, e tmerruar nga goditja e rëndë familjare!

*  *  *

Viti 2009 shënon 10 vjet të përfundimit të luftës. Ndjenjat janë po ato, dhimbja po aq e fuqishme…- “Për mua, dhimbja është e freskët gjithmonë. Fotografitë e tyre i kam të vendosura në sallon të shtëpisë. Dhe, nuk ka ditë që unë nuk hyj të përshëndetem me ta, t’u them mirëmëngjesi dhe ditën e mirë! Edhe kur kthehem, i nderoj përsëri. Ua uroj festat, i përqafoj fotografitë… Dhe, ato fotografi nuk dua t’i heq sa të jem gjallë! (ligështim nëne, shoqëruar me lot). Mirëpo, kur e di pse kanë shkuar, unë gjej forcë për të vazhduar punën e Bajramit, po edhe punën time, e cila deri diku ka qenë e përbashkët, veçse ai ka punuar më shumë se unë. Prandaj dhe nuk ka qenë rastësi që në derën tonë të vijnë që në natën e parë!”

Zonja në të zeza, siç njihet tani Nekibja, te Elena 16 vjeçe dhe te Sokoli 12 vjeç, sheh të parakalojnë fëmijëria dhe rinia e Kastriotit dhe Kushtrimit… kujtim i hidhur, nga i cili shpërthejnë plagët e papërthara për përfundimin aq mizor.

Bajram Kelmendi, avokat, jurist nga më të shquarit, ishte autor ose bashkautor i disa iniciativave e kontesteve për  vlerësimin e kushtetutshmërisë së veprimeve të regjimit serb. Ishte autor i kallëzimit penal kundër Millosheviqit në Gjykatën e Hagës dhe i qindra kallëzimeve të tjera, që Këshilli për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut në Prishtinë ia dërgoi Trubunalit për krimet serbe mbi shqiptarët në Kosovë.

Pse zonja Kelmendi  nuk u ftua asnjëherë në Hagë?!

“Tri herë më kanë intervistuar hetuesit e Tribunalit të Hagës, u kam çuar mjaft material argumentues për aktivitetin e Bajramit, për kallëzimet penale, mirëpo Karla Del Ponte nuk e ka parë të arsyeshme të më thërrasë, as kur është gjykuar Millosheviqi, as kur janë gjykuar Millutinoviqi, Sreten Llukiqi e të tjerët!

Dialogu me Karla Del Ponten: Kam kontaktuar 3-4 herë me të dhe i kam thënë: Pse nuk më thërret dëshmitare?! Më thoshte – kur të vijë radha! – Jam konfrontuar me të me fjalë dhe i kam thënë: Ti u ke hyrë në hak shqiptarëve që nuk e ke akuzuar Millosheviqin për gjenocid! Më thoshte – nuk kam pasur prova! – Po si nuk ke pasur prova, kur atje e ke gjithë arkivin shtetëror dhe ushtarak! Ti je pushtet gjyqësor, ti ke mundur t’i marrësh, po s’ke treguar vullnet! Më tha: I ke të deponuara deklaratat e tua, do të merren parasysh. I thash: – E ke bërë përzgjedhjen e keqe të dëshmitarëve, ke marrë politikanë, çfarë të vyen ty politika e Kosovës, e nuk të vyen faktografia për krimet që janë bërë?! – Pas një ore debati shumë të ashpër (në Hagë), më tha: Qenke grua shumë e fuqishme! Gjatë qëndrimit në Hagë, unë e bëra publike se jam viktimë, dhe se atje kam shkuar si grua që e kam pësuar. Kam pritur se do të më ftonte, por nuk ndodhi! Ajo grua ka qenë e anshme!

Në fakt, Karla Del Ponten nuk e ka interesuar e vërteta për Kosovën. Atë grua e ka interesuar më tepër karriera e saj, e ka interesuar mbajtja e fjalimeve politike, shkuarja orë e çast në Beograd, kinse për t’ia dorëzuar kriminelët, ndërsa ka dashur të kishte kontakte të drejtpërdrejta. Është parë se ajo grua nuk ishte duke e luajtur rolin e mirëfilltë të prokurorit! Qëllimi i saj u pa me botimin e librit të fundit për ngjarjen. Kur doli libri, erdhën ata të agjencisë gazetareske Asoshietedpress dhe më pyetën çfarë mendoj unë. U thashë: Nuk u besoj fjalëve të saj, nuk e besoj çfarë përmban libri…!

2016-06-21_08-32-39

(Nga libri “Histori të  tmerrit 1998-1999, Dosje krimesh të  luftës, rrëfime të grave”, i autores Sanije Gashi).

Stokholm, e mërkurë, 17 korrik 1996

  • twitter
  • facebook
  • linkedin
Fjalë kyçe: , , , , , , , ,

Komentet

Lajme të ngjashëm

“Vendimet e Gjykatës Kushtetuese duhet të zbatohen”, Këshilli i BE miraton konkluzionet e zgjerimit për Shqipërinë

Kërkohet dialog politik për reformat. Vlerësohet puna e SPAK

“Shqipëria duhet të zbatojë vendimet e Gjykatës Kushtetuese si dhe të adresojë rekomandimet e OSBE/ODIHR dhe Komisionit të Venecias”. Kështu thuhet në konkluzionet e Këshillit të Bashkimit Europian për Shqipërinë të miratuara këtë të martë në Bruksel. Në dokument, sa i takon zgjerimit për Shqipërinë, vlerësohet puna e bërë deri tani, por kërkohet dialog politik për qëllim përparimin e reformave.

Brukseli kujton se vendimet detyruese të Gjykatës Kushtetuese duhet të respektohen plotësisht dhe të zbatohen. Sikurse, Këshilli i BE kujton se Shqipëria duhet të adresojë edhe rekomandimet e OSBE/ODIHR për çështjes zgjedhore dhe ato të Komisionit të Venecias.

“Këshilli rithekson se vendimet detyruese të Gjykatës Kushtetuese duhet të respektohen plotësisht dhe zbatuar. Për reformat zgjedhore, Këshilli nënvizon nevojën për të adresuar rekomandimet e pazgjidhura nga OSBE/ODIHR dhe Komisioni i Venecias në mënyrë gjithëpërfshirëse dhe në kohë”, thuhet në konkluzionet e BE.

Këshilli i BE miraton konkluzionet për zgjerimin që mbulojnë gjashtë partnerët e Ballkanit Perëndimor, Turqinë, Ukrainën, Republikën e Moldavisë dhe Gjeorgjinë.

Pjesë nga konkluzionet e BE

Këshilli mirëpret hapjen e grupit themelor me Shqipërinë në pranim konferencën më 15 tetor 2024 dhe hapjen e fundit të grupit të marrëdhënieve të jashtme. Këshilli vlerëson objektivin e qeverisë për të vazhduar përparimet e Shqipërisë në rrugën e saj drejt BE-së, inkurajon të gjitha forcat politike të ndjekin planin e tyre ambicioz për mbylljen e anëtarësimit negociatat dhe pret që të jetë në gjendje të hapë grupe të mëtejshme negociuese sa më shpejt të jetë e mundur, kur plotësohen kushtet.

Duke vënë në dukje se polarizimi politik vazhdon të ndikojë në aktivitetet e parlamentit Këshilli rikujton se dialogu politik gjithëpërfshirës dhe konstruktiv në vend mbetet vendimtare për përparimin në reformat në lidhje me BE-në.

Këshilli mirëpret përparimin e reformës së bërë, veçanërisht në fushat e bazave dhe sundimi i ligjit. Këshilli vëren pozitivisht zbatimin e vazhdueshëm të drejtësisë nga Shqipëria reforma e cila duhet të konsolidohet, duke ofruar përmirësime të mëtejshme në paanshmëri, pavarësinë dhe profesionalizmin e sistemit gjyqësor. Këshilli gjithashtu e mirëpret avancimi i procesit të vetingut dhe në veçanti përfundimi i procedimit të çështjeve në fillim për shembull, dhe inkurajon Shqipërinë që të përfundojë të gjithë procesin në kohën e duhur.

Këshilli rithekson se vendimet detyruese të Gjykatës Kushtetuese duhet të respektohen plotësisht dhe zbatuar.

Këshilli vlerëson pozitivisht rezultatet e mira të arritura nga Specialistët e Strukturës Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) dhe gjykatat e saj duke përfshirë në nivel të lartë rastet e korrupsionit dhe bashkëpunimi i mirë me zbatimin e ligjit të BE-së. Kjo duhet të vazhdojë, duke përfshirë bashkëpunimin për hetimet financiare.

Nevojiten gjithashtu kontrolle dhe kapacitete të konsoliduara për të mbrojtur interesat financiare të BE-së. Këshilli kujton rëndësinë e mbajtjes së përpjekjeve për të krijuar një histori solide në luftë kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit, përfshirë në nivel të lartë.

Këshilli mirëpret progresi i bërë në fushën e reformës së administratës publike dhe inkurajon Shqipërinë të vazhdojë zbatimin.

Këshilli i bën thirrje Shqipërisë që të vazhdojë të forcojë mbrojtjen e të drejtave themelore, duke përfshirë mbrojtjen e të drejtave të personave që u përkasin pakicave dhe shënime me shqetësim se nuk është bërë përparim në lirinë e medias dhe lirinë e shprehjes dhe të drejtat e personave që u përkasin pakicave.

Shqipëria duhet të shtojë përpjekjet e saj për të forcuar pavarësinë e medias dhe pluralizmin duke rritur transparencën e pronësisë së medias dhe duke siguruar një të sigurt dhe të sigurt mjedis për gazetarët. Duke kujtuar qëndrimin e përbashkët të BE-së për grupin 1.

Këshilli mirëpret miratimin e legjislacionit dytësor për pakicat dhe merr parasysh këtë angazhimet e marra nga Shqipëria për të miratuar me shpejtësi deri në fund të vitit dhe për të zbatuar aktet nënligjore të mbetura në lidhje me ligjin kuadër të vitit 2017 për mbrojtjen e personave që i përkasin pakicat kombëtare në përputhje me standardet evropiane dhe me përfshirjen e të gjithë relevantëve palët e interesuara.

Në të njëjtën mënyrë, Këshilli inkurajon zbatimin e një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse reforma në sektorin e tokës dhe konsolidimi i të drejtave pronësore në mënyrë transparente. Roli i shoqëria civile duhet të forcohet më tej dhe të përforcohen konsultimet kuptimplota.

Për reformat zgjedhore, Këshilli nënvizon nevojën për të adresuar rekomandimet e pazgjidhura nga OSBE/ODIHR dhe Komisioni i Venecias në mënyrë gjithëpërfshirëse dhe në kohë.

Këshilli njeh progresin e bërë për migracionin dhe menaxhimin e kufijve, ndërkohë që duke theksuar nevojën për përparim të mëtejshëm në procedurat e azilit dhe përafrim të plotë me BE-në politika e vizave.

Për kriteret ekonomike, Këshilli mirëpret nivelin e mirë të përgatitjes së Shqipërisë në zhvillimin e një ekonomie tregu funksionale dhe inkurajon Shqipërinë të vazhdojë përpjekjet për të avancojë në kapacitetin e saj për të përballuar presionin konkurrues dhe forcat e tregut brenda Bashkimit dhe për të zbatuar reformat e nevojshme strukturore.

Këshilli mirëpret angazhimin e vazhdueshëm konstruktiv të Shqipërisë në bashkëpunimin rajonal.

Këshilli vëren se marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë dhe bashkëpunimi rajonal mbeten thelbësore elemente të procesit të zgjerimit, si dhe të Procesit të Stabilizim-Asociimit.

Këshilli vlerëson fuqishëm Shqipërinë për bashkëpunimin e saj të qëndrueshëm në politikën e jashtme çështjet dhe në veçanti harmonizimi i plotë i tij i palëkundur dhe afatgjatë me CFSP-në e BE-së, duke përfshirë masat kufizuese të BE-së – një sinjal i fortë i angazhimit strategjik të Shqipërisë për rrugën e saj në BE. Këshilli mirëpret gjithashtu pjesëmarrjen e vazhdueshme aktive të Shqipërisë në BE misionet dhe operacionet në kuadër të CSDP-së dhe Partneritetit të ri të Sigurisë dhe Mbrojtjes mes BE-së dhe Shqipërisë, e cila i hap rrugën rritjes së bashkëpunimi. bw

Shefi i NATO-s për sulmin në Ibër-Lepenc: Përgjegjësit të sillen para drejtësisë

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, ka bërë thirrje të hënën që përgjegjësit e sulmit kundër kanalit të ujit të Ibër-Lepencit në veri të Kosovës muajin e kaluar, të sillen para drejtësisë.

“Sulmi në kanalin ujor në veri të Kosovës, më 29 nëntor, nënvizon se sa i brishtë është stabiliteti në Ballkanin Perëndimor”, tha Rutte gjatë një konference shtypi me kryeministrin e Malit të Zi, Millojko Spajiq, në Bruksel.

Shpërthimi i 29 nëntorit në kanalin e ujit në Varragë të Zubin Potokut – prej nga furnizohen me ujë disa qytete dhe termoelektrana të vendit – u shkaktua nga rreth 20 kilogramë eksplozivë, sipas autoriteteve kosovare, të cilat e cilësuan atë si më të rëndin në infrastrukturën kritike të vendit që nga lufta e viteve 1998/99.

Autoritetet kosovare janë duke e hetuar shpërthimin, për të cilin e akuzojnë Serbinë.

Serbia i ka mohuar akuzat dhe ka thënë se edhe vetë ajo po e heton këtë sulm.

Rutte e tha se “tani është thelbësore që të nxirren faktet” rreth sulmit dhe përgjegjësve të mundshëm.

Ai theksoi se dëshiron ta falënderojë komandantin e KFOR-it për “dislokim të shpejtë” të trupave për të mbrojtur infrastrukturën kyçe të Kosovës.

“Mbetemi të përkushtuar që të sigurojmë që KFOR-i të përmbush mandatin e tij të OKB-së”, theksoi Rutte.

KFOR – i cili ka rreth 4.700 ushtarë – është përgjegjësi i tretë për sigurinë e Kosovës, pas Policisë së Kosovës dhe misionit të Bashkimit Evropian për sundimin e ligjit, EULEX.

Javën e kaluar, ambasadori amerikan në Prishtinë, Jeffrey Hovenier, tha ende nuk ka prova se kush mund ta ketë kryer sulmin ndaj kanalit të ujit të Ibër-Lepencit, por shtoi se “ne mendojmë se do të gjenden prova”.

Hovenier e përsëriti qëndrimin e tij të mëparshëm se Qeveria amerikane “nuk është në gjendje të thotë se kush është përgjegjës”.

Ekspertët ligjorë dhe të sigurisë thonë se përcaktimi i saktë i përgjegjësisë për sulmin në kanalin e Ibër-Lepencit është kritik, duke shtuar se përfshirja ndërkombëtare, sidomos e Bashkimit Evropian dhe Shteteve të Bashkuara, do ta rriste besueshmërinë e hetimeve, por do të ndihmonte edhe në uljen e tensioneve.

Mark Ellis, drejtor ekzekutiv i Odës Ndërkombëtare të Avokatëve, me seli në Londër, tha për Radion Evropa e Lirë se mbështet idenë e një hetimi të tillë, në mënyrë që “situata të mos përshkallëzohet në diçka shumë më serioze”.

“Mënyra më e mirë për të dalë nga kjo rrugë pa krye, është që të bëhet një vlerësim i pavarur, faktik dhe objektiv i asaj që ka ndodhur”, tha Ellis për Exposenë.

Kanali Ibër-Lepenc furnizon me ujë nga Liqeni i Ujmanit gjithë veriun e Kosovës, rajonet e Mitrovicës, Prishtinën me rrethinë, si dhe Korporatën Energjetike të Kosovës për ftohjen e termoelektranave të saj.

Derisa furnizimi i KEK-ut me ujë për ftohjen e termoelektranave të saj nuk u ndikua, shpërthimi shkaktoi reduktime të përkohshme të ujit në disa pjesë të vendit. rel

Kosova nënshkruan marrëveshje me prodhuesin turk për fabrikën e municioneve

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, i pari majtas, duke nënshkruan marrëveshjen për fabrikën e municioneve.

 

Qeveria e Kosovës e ka nënshkruar të hënën një marrëveshje me prodhuesin shtetëror turk të industrisë së mbrojtjes, Makine ve Kimya Endüstrisi, për themelimin e një fabrike të municioneve në Kosovë, njoftoi Zyra e kryeministrit Albin Kurti.

Fabrika do të prodhojë “kalibra të ndryshëm të municioneve sipas standardeve të NATO-s”, thuhet në njoftim.

“Krahas makinerisë prodhuese, në kontratën e nënshkruar sot, parashihet edhe trajnimi i stafit, mirëmbajtja për një kohë të caktuar, dhe pajisja me sisteme për testim të cilësisë dhe kalibrim”, tha kryeministri Kurti.

Ai tha se fabrika do të veprojë si ndërmarrje publike dhe si “markë 100% vendore” e Kosovës.

Ky lajm do të përditësohet

Misioni i UNESCO-s rekomandon përfshirjen e Ohrit në Listën e Pasurive në Rrezik

Drilon-Pogradec

 

VOA Raimond Kola

Një mision i Oganizatës Botërore të Monumenteve, UNESCO, i ndërmarrë nga 25 -29 Mars të këtij viti i rekomandon Komitetit të Trashëgimisë Botërore që mblidhet vitin e ardhshëm përfshirjen e Liqenit të Ohrit në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik.

“Prona përmbush kriteret për regjistrim në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik, siç përshkruhet në nenin 11.4 të Konventës së Trashëgimisë Botërore dhe në paragrafët 179 dhe 180 të Udhëzimeve Operacionale për Zbatimin e Konventës së Trashëgimisë Botërore”, thuhet në raportin e misionit publikuar së fundi në faqen e UNESCO-s.

Si nga autoritetet shqiptare edhe ato maqedonase nuk ka ende asnjë reagim zyrtar mbi këtë qëndrim.

Misioni i UNESCO-s thotë në raport se pas monitorimit, si në anën shqiptare edhe atë maqedonase të Liqenit të Ohrit, “arrin në përfundimin se progresi është shumë i ngadalshëm dhe shumë i dobët”.

Sipas raportit të UNESCO-s “prona mbetet shumë e cënueshme për shkak të zbatimit të dobët të kuadrit ligjor për mbrojtjen dhe planifikimin, si dhe problemet e rëndësishme të menaxhimit në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar”.

Misioni thotë më tej se ” përkeqësimi serioz i vlerave kryesore universale të pronës (Ohrit) dhe i peizazheve urbane, rurale dhe natyrore po shkakton degradim të pakthyeshëm nëse nuk ndërmerren veprime vendimtare”.

Në kërcënimet e identifikuara misioni përmend “ndërhyrjet e papërshtatshme, ndikimet negative të zhvillimit urban dhe planifikimin e papërshtatshëm hapësinor, eutrofikimin e liqenit, infrastrukturën në shkallë të gjerë dhe propozime të tjera projektesh ”.

Misioni thotë se “kjo mund të rezultojë që Ohri të humbasë vlerën e jashtëzakonshme universale në periudhën afatshkurtër dhe afatmesme”.

Duke iu referuar pjesës së Liqenit të Ohrit në Shqipëri, UNESCO thotë se “përqendrimi i tepërt në përfitimet ekonomike që mund të nxirren nga ekzistenca e vendeve me vlera natyrore dhe kulturore errësojnë vlerësimin e plotë dhe të sinqertë të cenueshmërisë ekstreme të vlerave universale të pronës dhe integritetit të saj”.

“Vështirësia në njohjen e situatës jashtëzakonisht të cenueshme të pronës nga vendimmarrësit kryesorë nuk lejon që tendencat negative të korrigjohen dhe ka të ngjarë të zgjasë dhe shtojë cenueshmërinë e vlerave universal të Trashëgimisë Natyrore dhe Kulturore të Rajonit të Ohrit dhe integritetin dhe autenticitetin e tyre”, thotë raporti.

Misioni mbështet një Plan Strategjik të Rimëkëmbjes të ndërmarrë si nga autoritet shqiptare edhe ato maqedonase por procesi i ngritur, sipas misionit , “duket tepër i brishtë, i pa pajisur me burimet e nevojshme njerëzore dhe financiare për zbatimin e tij dhe nuk ka mbështetjen e nevojshme të përbashkët ndërkufitare”.

“Është thelbësore, thotë UNESCO në raport, që Planit Strategjik të Rimëkëmbjes t’i jepet e gjithë mbështetja e nevojshme institucionale, profesionale, njerëzore, financiare dhe organizative për të siguruar zbatimin e tij të qëndrueshëm për të ndihmuar pronën të rikuperohet nga rreziqet e konstatuara dhe të mundshme me të cilat është përballur, të paktën që nga viti 2020.”

Misioni vë në dukje se “gjendja e ruajtjes nuk është përmirësuar plotësisht që nga Misioni i Monitorimit Reaktiv i vitit 2020 dhe faktorët negativë që ndikojnë në vlerën e jashtëzakonshme universale të pronës janë ende aktive dhe kryesisht nuk njihen apo kontrollohen plotësisht”.

“Pavarësisht hapave në drejtimin e duhur dhe disa përmirësimeve lokale në zbatimin e masave të nevojshme për ruajtjen e vlerave të Trashëgimisë Natyrore dhe Kulturore të Rajonit të Ohrit, prona vazhdon të përballet me disa kërcënime, të cilat janë në rritje”, thotë raporti.

Raporti i UNESCO-s përmend konkretisht disa nga kërcënimet për ekosistemet ujore dhe vijën bregdetare e Liqenit të Ohrit

“Eutrofikimi, kryesisht nga kontaminimi i ujërave të zeza, qëndron si një faktor kritik që kontribuon në rënien e popullatave endemike të peshqve, thuhet në raport.

“Për më tepër, marrja e lëndëve ushqyese nga bregu ekosistemi e përkeqëson eutrofikimin për shkak të disa faktorëve: sistemet e ujërave të zeza me defekt, mungesa e ligatinave për të zbutur hyrjen e lëndëve ushqyese, rënia e funksionalitetit të zonës bregdetare dhe aktivitetet bujqësore në zonat përreth, thuhet në raport.

UNESCO vëren se “rënia alarmante e popullatave të peshqve dhe shpendëve, si dhe humbja e diversitetit të specieve të varura nga ligatinat, nënvizojnë pamjaftueshmërinë e masave aktuale të menaxhimit.

Sipas raportit “masat urgjente të ruajtjes janë të domosdoshme për të trajtuar popullsinë në rënie të peshqve dhe shpendëve, ndërkohë që zhvillimi i vazhdueshëm i një plani menaxhimi, duke përfshirë zonimin, është ende në progres”.

Aspekte të tjera që shtojnë shqetësime sipas UNESCO-s vijnë nga zgjerimi i rrjeteve rrugore, gërryerjet e kodrave, rritja e rreziqeve nga zjarri.

Një aspekt tjetër i shqetësimeve të UNESCO-s lidhet me zhvillimin e ndërtimeve që cënojnë zonën.

“Zhvillimi në shkallë të gjerë rreth liqenit, veçanërisht pranë qendrave kryesore urbane si Ohri dhe Struga, në Maqedoninë e Veriut dhe Pogradeci (në zonën tampon), në Shqipëri, thuhet në raport ka gërryer cilësitë e “ansamblit jashtëzakonisht harmonik” që është një nga karakteristikat kryesore që e bëjnë këtë rajon vërtet unik”.

UNESCO thotë se “urbanizimi i papërshtatshëm dhe i paqëndrueshëm dhe zhvillimi i infrastrukturës turistike kanë reduktuar të kuptuarit dhe vlerësimin e cilësive që mbështetën zhvillimin afatgjatë të jetës kishtare përgjatë brigjeve të liqenit”.

“Entiteti unik urban i lashtë i qendrës së vjetër të qytetit të Ohrit, vijon më tej raporti është ndikuar negativisht nga ndërhyrjet e panumërta që kumulativisht kanë gërryer ruajtjen dhe autenticitetin e tij”.

UNESCO vlerëson se edhe “koordinimi midis menaxhimit të pjesëve të Liqenit të Ohrit në Maqedoninë e Veriut dhe Shqipëri është i pamjaftueshëm, duke penguar përpjekjet efektive të ruajtjes”.

UNESCO thotë se “masat e kërkuara nga Komiteti i Trashëgimisë Botërore që nga viti 2014 dhe nga Misionet Monitoruese Reaktive të 2017 dhe 2020 janë përmbushur vetëm në mënyrë shumë të kufizuar, ndërkohë që disa janë zbatuar shumë ngadalë dhe disa nuk janë adresuar fare, duke penguar përmirësimin e gjendjes së ruajtjes së pronës “

Misioni vëren se “i vetmi aktivitet ndërkufitar i raportuar ka të bëjë me një projekt të drejtuar nga turizmi – COOLTOUR – në vend që të fokusohet në krijimin e mekanizmave për bashkëpunim efektiv operacional në zbatimin e përpjekjeve të përbashkëta të ruajtjes”.

“Bashkëpunimi ndërkufitar mes Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut, sipas UNESCO-s , duket ende në fillimet e tij dhe drejtimet strategjike të nivelit të lartë për bashkëpunimin ndërkufitar duhet të përcaktohen në nivel politik në të dy Shtetet Palë, bazuar në përparësinë e pronës për ruajtje”.

“Është urgjentisht i nevojshëm një mobilizim i gjerë për të ruajtur vlerën e jashtëzakonshme universale të rajonit të Ohrit dhe vendosja në listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik mbetet një opsion nëse nuk merren masat e nevojshme”, thotë UNESCO.

Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut deri më 1 shkurt 2025, si do të duhet të paraqesin një raport të përbashkët për progresin dhe masat e ndërmarra në zbatim të rekomandimeve të UNESCOS.

Liqeni i Ohrit, është një nga liqenet më të mëdha në Gadishullin Ballkanik dhe llogaritet si një nga liqenet më të vjetra në botë. Pjesa më e madhe e liqenit i përket Maqedonisë së Veriut, kurse pjesa tjetër i përket Shqipërisë. Në bregun e liqenit shtrihen tre qytete të mëdha: Ohri dhe Struga në Maqedoni dhe Pogradeci në Shqipëri.

Pjesa maqedonase e Liqenit të Ohrit u pranua në Listën e Trashëgimisë Botërore të në vitin 1979, fillimisht si pasuri natyrore, dhe një vit më vonë si pasuri natyrore dhe kulturore ndërsa pjesa shqiptare u pranua në vitin 2019.

Intervista- Joseph: Dorëzimi i Perëndimit ndaj Putinit do të kishte pasoja të mëdha për Ballkanin

Edward Joseph, ligjërues në Universitetin Johns Hopkins në SHBA.

 

Vladimir Kalinsky

Eksperti për Ballkanin, Edward Joseph, ka thënë në një intervistë për Shërbimin maqedonas të Radios Evropa e Lirë se, në rajonin e Ballkanit ka aktorë të dëmshëm që mezi presin sinjale për përforcim të pozitës së presidentit rus, Vladimir Putin, dhe dobësim të Perëndimit, prandaj pasojat e luftës së Rusisë në Ukrainë i sheh edhe në këtë rajon.

Ai ka folur për integrimet e rajonit në Bashkimin Evropian, për luftën kundër korrupsionit në Maqedoninë e Veriut dhe vendimet e fundit të autoriteteve amerikane për të futur zyrtarë tjerë në listë të zezë.

Radio Evropa e Lirë: Z. Joseph, ish-zëvendëskryeministri i parë nga partia e Bashkimi Demokratik për Integrim (BDI), Artan Grubi, si dhe një gjykatës tjetër, ishin personat e fundit që u futën në listën e zezë amerikane. Si e shihni efektin në Maqedoninë e Veriut nga këto sanksione të Departamentit amerikan të Shtetit?

Edward Joseph: Shikoni, në një farë mënyre, kjo është pozitive, është konstruktive, dhe është një hap i kuptueshëm. Në të njëjtën kohë, pas kaq shumë vitesh, nga ajo që quhet tranzicion, të shohësh nevojën që Shtetet e Bashkuara të bëjnë këto lëvizje, të cilat janë të nevojshme dhe të sakta natyrisht, është zhgënjyese. Pra, të kalojmë te pjesa e parë. Treguesi më i mirë që ky ishte një vendim i drejtë nga SHBA-ja për ta vendosur për fat të keq ish-zëvendëskryeministrin Artan Grubi në listën e zezë, është se vetë BDI-ja e tha se e respekton këtë vendim. Pra, fakti që BDI-ja e tha këtë dhe theksoi rëndësinë e marrëdhënieve me Shtetet e Bashkuara, është një hap pozitiv.

Radio Evropa e Lirë: Po, këto ishin veprimet e ndërmarra nga Shtetet e Bashkuara. Por, si e shihni luftën kundër korrupsionit në Maqedoninë e Veriut?

Edward Joseph: Ju keni një qeveri relativisht të re. Ata kanë bërë disa lëvizje fillestarë, por duhet të bëjnë më shumë. Dua të theksoj këtu, dhe gjithashtu vura re reagimin e kryeministrit Hristijan Mickoski, i cili gjithashtu reagoi dhe mbështeti lëvizjen e Shteteve të Bashkuara. Por sërish, shohim theksin dhe dëgjuam vërejtjen e ambasadores Angela Aggeler, e cila tha: “Hej, këto prova janë të disponueshme për të gjithë ju. Nuk janë prova speciale që i kemi vetëm ne në Shtetet e Bashkuara”.

Pra, përgjigjja ime për pyetjen tuaj është: për kryeministrin Mickoski, është se duhet të shohim Qeverinë të ndërmarrë hapa, që prokurorët të veprojnë, dhe që drejtësia, sistemi gjyqësor dhe gjyqtarët të veprojnë kundër korrupsionit. Dhe, unë do të përdor duart e mia këtu përsëri, për të gjithë spektrin politik, për të gjithë spektrin etno-nacional. Pra, nuk është vetëm selektive.

Radio Evropa e Lirë: Po, korrupsioni është një çështje e rëndësishme për sa i përket integrimit të Maqedonisë së Veriut në Bashkimin Evropian. Mosmarrëveshja me Bullgarinë po e pengon Shkupin t’i fillojë negociatat për anëtarësim në BE. Qeveria thotë se po përpiqet t’i ndryshojë kushtet për fillimin e negociatave. A është e mundur që kjo të ndodhë?

Edward Joseph: Përgjigja e shkurtër është se në fakt nuk e di. Dëgjoni, zyrtarët e BE-së dhe madje edhe ata të SHBA-së thonë se nuk mund ta ndryshoni këtë. Nuk e di përgjigjen e saktë. Natyrisht, ne e dimë që Bullgaria është në një pozicion të fortë, sepse është anëtare e BE-së. Në të njëjtën kohë, Bullgaria ndodhet në një kaos politik, krejtësisht të kundërt me Maqedoninë e Veriut, ku ju keni një situatë shumë të qartë politike.

Mund të ketë deklarata dhe garanci nga Bashkimi Evropian për këtë, për të bërë çdo përpjekje që të sigurohet se Bullgaria nuk do të vazhdojë t’i shtojë kërkesat e saj, që të mos thonë: “Mirë, i përfshitë bullgarët në Kushtetutë, tani ka edhe një kërkesë tjetër”.

Pra, ndoshta ka disa garanci politike. Po ashtu, kam qenë mbështetës i idesë, përmes shkrimeve, që Shtetet e Bashkuara mund të ndërmarrin hapa të njëanshëm për të mbrojtur identitetin maqedonas dhe për ta paralajmëruar Bullgarinë.

Radio Evropa e Lirë: Pra, ju prisni që Shtetet e Bashkuara të angazhohen më aktivisht dhe të parandalojnë një mosmarrëveshje tjetër dypalëshe që të pengojë integrimin e Maqedonisë së Veriut në Bashkimin Evropian?

Edward Joseph: Po, në fakt, është një pyetje e shkëlqyer. E shprehe shumë mirë. Unë pres që Shtetet e Bashkuara të ndërhyjnë kur vetë Bashkimi Evropian, për shkak të rregullave të tij, nuk mund të veprojë. Mendoj se edhe shtetet individuale të BE-së mund të ofrojnë garanci dhe sinjale të një angazhimi të fortë që, kur ky kusht të plotësohet, nuk do të tolerojnë më kërkesa të tjera. Dhe, mendoj se kjo është e drejtë dhe e saktë. Dhe, përsëri, procesi i BE-së, hapja e këtyre negociatave, është jashtëzakonisht i rëndësishëm për të gjithë qytetarët e Maqedonisë së Veriut.

“Pres negociata për luftën në Ukrainë por jo fundin e luftës”

Radio Evropa e Lirë: A prisni që inaugurimi i Donald Trumpit të sjellë një fund të shpejtë të luftës në Ukrainë, siç ka pohuar ai gjatë fushatës së tij?

Edward Joseph: Jo. Përgjigja është jo. Nuk e pres këtë. Nëse ndodh, për sa kohë që do të ishte në kushte të favorshme për Ukrainën dhe Perëndimin, atëherë kjo do të ishte e shkëlqyer. Por, nuk besoj se Vladimir Putin është në atë pozicion tani. Mendoj se ai ende dëshiron një fitore.

Është shumë e rëndësishme që njerëzit në këtë vend ta kuptojnë këtë: Vladimir Putin e ka futur Rusinë në një katastrofë, një katastrofë që do të dëmtojë, jo vetëm Ukrainën duke vrarë kaq shumë civilë dhe ushtarë ukrainas, dhe duke shkatërruar qëllimisht kaq shumë infrastrukturë ukrainase, por edhe vetë Rusinë. Kjo është ajo që ka bërë Vladimir Putin.

Mendoj se këtë situatë e shohim edhe në Siri, me rënien e shpejtë të Assad-it, madje edhe pse me mbështetjen nga Rusia dhe Irani, por po e shohim kolapsin. Kjo është një tjetër provë e dobësisë ruse, e paaftësisë së saj për të bërë ndonjë gjë për shkak të kurthit që krijoi me sulmin e saj agresiv ndaj Ukrainës. Por, nuk pres që Donald Trump të jetë në gjendje të negociojë menjëherë një zgjidhje të drejtë për këtë luftë.

Radio Evropa e Lirë: A keni ndonjë ide se sa kohë mund të zgjasë ky proces? Prisni që të fillojnë shpejt negociatat për paqe, duke folur për luftën në Ukrainë?

Edward Joseph: Po, kam. Besoj se disa nga këshilltarët kryesorë të Trumpit janë të vendosur të përpiqen të arrijnë një lloj përfundim të luftës sa më shpejt, sepse fokusi i tyre kryesor është Kina. Dhe, ata do të donin të përshpejtonin dhe të hynin në luftë. Kushdo do të dëshironte ta bënte këtë, kush do të donte të shihte vazhdimisht njerëz që vdesin? Pyetja është: në çfarë kushte? Sepse kjo ka rëndësi. Ka rëndësi që të mos i jepet Vladimir Putinit një fitore që do të ketë pasoja të mëdha për Ukrainën, Evropën, përfshirë Ballkanin, dhe gjithashtu për Kinën. Sepse nëse Kina sheh që SHBA-ja është e gatshme të tërhiqet, dhe të heqë dorë nga Ukraina, ajo do të thoshte: “Ata hoqën dorë nga Ukraina. Do të heqin dorë edhe nga Tajvani gjithashtu”.

Radio Evropa e Lirë: Sa do të ndikojë ndalimi ose vazhdimi i luftës në Ukrainë në situatën e sigurisë në Ballkan? Dhe, për zgjidhjen e çështjeve të hapura në rajon.

Edward Joseph: Edhe këtu shoh pasoja të mëdha. Nuk mund ta kemi këtë në rajon. Kjo është ende e paqartë. Ka ende tensione, e shihni mes Kosovës dhe Serbisë, sulmi i fundit terrorist, që u shpall i tillë nga Kaja Kallas, kryediplomatja e BE-së. Edhe SHBA-ja gjithashtu tha se ky është një sulm kriminal dhe i tmerrshëm në Kosovë, që kishte për qëllim të shkatërronte sistemin e ujësjellësit, duke ndikuar në furnizimin me ujë dhe me energji elektrike për të gjithë Kosovën.

Nga këto lloj kërcënimesh, shohim se ka aktorë në rajon, që gjithçka që ata duan, është një sinjal që Rusia të jetë rikthyer disi – dhe SHBA-ja dhe BE-ja të dorëzohen – dhe janë dakord për një agjendë të ngjashme këtu në rajon për të marrë territore, për të ndarë kufij, për të detyruar popujt të lëvizin dhe për të minuar sovranitetin e shteteve, jo vetëm të Kosovës, por edhe të Malit të Zi, Bosnjë e Hercegovinës. Prandaj, do të ishte shumë e rrezikshme të kemi një dorëzim të tillë ndaj Putinit.

Radio Evropa e Lirë: Ju thatë në një nga deklaratat tuaja se kriza mes Kosovës dhe Serbisë u sjell përfitime liderëve të të dyja palëve. A shihni një situatë të ngjashme tani në Maqedoninë e Veriut, pasi politikanë, nga blloqet maqedonase dhe shqiptare, po flasin gjithnjë e më shumë për destabilizim?

Edward Joseph: Jo, nuk i krahasoj këto dy situata. Nuk e bëj dhe nuk do ta bëja këtë. Situata brenda Maqedonisë së Veriut është krejtësisht e ndryshme nga ajo në Kosovë dhe Serbi. Dhe, më lejoni të jem shumë i qartë këtu: Serbia dhe Kosova nuk janë njësoj përgjegjëse. Ata nuk janë njësoj përgjegjës për këtë situatë. Serbia refuzon të njohë Kosovën dhe Serbia pranon status quo-në për ta mbajtur Kosovën në këtë situatë të pasigurt. Pra, Serbia ka një përgjegjësi më të madhe për situatën në Kosovë sesa Kosova. Por, natyrisht, kryeministri Kurti ka përgjegjësinë e tij. Ai, gjithashtu, duhet të tregojë se serbët e Kosovës janë në fakt qytetarë të plotë të Kosovës dhe që Qeveria në Prishtinë i respekton dhe i trajton ata si të tillë.

Radio Evropa e Lirë: BDI-ja beson se iniciativa në Gjykatën Kushtetuese në lidhje me Ligjin për gjuhët e kërcënon Marrëveshjen e Ohrit. Cili është komenti juaj për këtë?

Edward Joseph: E ardhmja e vetme për ta ruajtur Republikën e Maqedonisë së Veriut si një shtet sovran dhe të pavarur, si dhe trashëgiminë e maqedonasve dhe shqiptarëve që jetojnë këtu, është të ruhet ky respekt për këtë vend si një shtet i bashkuar dhe sovran. Dhe kjo është ajo që bën Marrëveshja e Ohrit. Në Marrëveshjen Kornizë të Ohrit nuk ka marrëveshje territoriale. Nuk ka kantone, nuk ka entitete.

Ne shohim Bosnjë e Hercegovinën dhe e konsiderojmë këtë si një katastrofë. Po ashtu, shihni Kosovën me tentativën për ndarje dhe situatën në veri, si dhe refuzimin për ta njohur këtë katastrofë. Maqedonia e Veriut nuk mund të përballojë të bëhet një tjetër katastrofë e tretë e Ballkanit. Marrëveshja e Ohrit është një marrëveshje e shkëlqyer. Është një marrëveshje e drejtë. Nëse ka mosmarrëveshje për të, diskutoni ato. Konsultoni miqtë, Shtetet e Bashkuara, Bashkimin Evropian, dhe arrini zgjidhje të drejta. Dhe, jam i sigurt që ato mund të arrihen.

Radio Evropa e Lirë: Dhe, në çfarë mase zgjidhja e pyetjeve të hapura në Ballkan do të varet nga procesi i zgjerimit të Bashkimit Evropian?

Edward Joseph: Ato luajnë një rol jashtëzakonisht të rëndësishëm. Imagjinoni samitin e Selanikut më 2003, ku thanë, “Ne e hapëm derën për vendet e Ballkanit” dhe që nga viti 2003, dhjetë vjet më vonë, Kroacia u bë anëtare më 2013, dhe pastaj, në thelb, asgjë. Pjesa tjetër e Ballkanit Perëndimor, gjashtë vende, nuk bënë asnjë përparim. Vetë BE-ja ndryshoi mendjen e saj. Vladimir Putin rihapi mundësinë për zgjerimin e BE-së duke kërcënuar të gjithë Evropën. Më në fund, Bashkimi Evropian u zgjua dhe tha, “Në të vërtetë duhet ta trajtojmë Ballkanin seriozisht dhe të krijojmë mundësi realiste për t’u anëtarësuar”.

Mali i Zi sigurisht që e ka këtë mundësi dhe nëse situata e tij politike, si ajo e brendshme ashtu edhe ajo e jashtme, zgjidhen, ka një rrugë përpara. Maqedonia e Veriut mund ta ketë këtë rrugë. Sigurisht, e ka këtë bllokadën me ndryshimet kushtetuese nga Bullgaria, por kjo është thelbësore.

Shihni Kroacinë, shihni pozitat që ka Kroacia. Ky nuk është një vend i përsosur. Edhe shumë vende anëtare më të vjetra të BE-së, asnjëra prej tyre nuk është e përsosur. Por, krahasoni situatën e Kroacisë me vendet fqinje, me Bosnjë e Hercegovinën, me Serbinë. Nuk ka absolutisht asnjë krahasim në asnjë aspekt. Kështu që avantazhet janë të qarta për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian dhe kjo pengesë me Bullgarinë, mendoj se Qeveria, duke bashkëpunuar me Shtetet e Bashkuara dhe kryeqendrat kryesore të Bashkimit Evropian, mund ta kapërcejë këtë.

Përgatiti: Enis Shaqiri

Gjashtë vjet nga formimi i Ushtrisë së Kosovës

Sot janë bërë gjashtë vjet që kur Forca e Sigurisë së Kosovës u transformua në Ushtri të Kosovës.

Me 107 vota për, deputetët e Kuvendit të Kosovës atë kohë i thanë po formimit të Ushtrisë, transmeton Klankosova.tv.

545 400 shqiptarë ishin në kufirin e varfërisë më 2023

Sipas të dhënave të sotshme të INSTAT, rreziku për të qenë i varfër që i referohet individëve në rrezik për të qenë të varfër, ose thellësisht të privuar nga ana materiale dhe sociale, ose që jetojnë në familje me intensitet shumë të ulët në punësim ishte i pranishëm në 42,1% të popullsisë së vendit me 2023, kundrejt 44,5% vlerësuar në vitin 2022.

Kosto mujore e shpenzimeve poshtë të cilave quhesh i varfër arriti në 22,547 lekë në muaj me rritje rreth 20 për qind në krahasim me vitin 2022.

Sipas të dhënave zyrtare 42% e familjeve shqiptare kanë të ardhura mujore në këtë kufi.

INSTAT publikon rezultatet e vitit 2023 të Anketës së të Ardhurave dhe Nivelit të Jetesës (AANJ) e cila mat nivelin e jetesës, varfërinë relative dhe privimin material dhe social në njësitë ekonomike familjare në Shqipëri.

Treguesit kryesorë për monitorimin e varfërisë relative, shpërndarjen e të ardhurave dhe të treguesve të tjerë të nivelit të jetesës bazohen në objektivin e agjendës së Europa 2030.

Në vitin 2023, treguesi i rrezikut për të qenë i varfër në Shqipëri, është 19,7%, duke pësuar një rënie prej 0,9 pikë përqindje, krahasuar me vitin 2022.

Kufiri i rrezikut për të qenë i varfër për një person në vitin 2023 është vlerësuar me 270.565 lekë në vit në krahasim me 225.931 lekë që ishte në vitin 2022;

Rreth 545.400 individë në vitin 2023, janë vlerësuar nën kufirin e rrezikut për të qenë të varfër, kundrejt rreth 576.316 individë të vlerësuar në vitin 2022, tregues i cili është ulur me rreth 5,4%;

Shkalla e thelluar e privimit material dhe social sipas agjendës Europa 2030, paraqet përqindjen e popullsisë që nuk përballojnë të paktën 7 nga 13 kategori të privimit material dhe social. Për vitin 2023, ky tregues është vlerësuar 34,8%, kundrejt 37,0% vlerësuar në vitin 2022.

Sipas agjendës Europa 2030 individët e grup-moshës 18-64 vjeç, të cilët jetojnë në familje me intensitet shumë të ulët në punësim, në vitin 2023, sipas vlerësimeve përbëjnë 9,3%, kundrejt 10,4% në vitin 2022, me një rënie prej 1,1 pikë përqindje.

Përfitimet sociale, si pensionet e pleqërisë dhe ato familjare, të përfshira në të ardhurat familjare të disponueshme, ndikojnë në uljen e rrezikut për të qenë i varfër.

Në vitin 2023, 36,4% e popullsisë do të vlerësohej në rrezik për të qenë të varfër, nëse tek të ardhurat e disponueshme do të përjashtoheshin të gjitha përfitimet sociale (duke përfshirë edhe pensionet e pleqerisë/familjare).

Trendi në zbritje vihet re në të tre grup-moshat, por një zbritje më të madhe kanë grup-moshat 18-64 vjeç ku rreziku për të qenë i varfër në vitin 2023, në krahasim me vitin 2022, është zvogëluar me 1,0 pikë përqindje në këtë grup-moshë.

Grup-mosha mbi 65 vjeç ka pësuar një rënie të lehtë në vitin 2023 me 0,1 pikë përqindje, krahasuar me vitin 2022.

Në vitin 2023, përqindja e individëve në rrezik për të qenë të varfër, në NjEF pa fëmijë në varësi, vlerësohet të jetë më e ulët krahasuar me NjEF me fëmijë në varësi, përkatësisht 11,3% dhe 23,9 % e individëve.

Në vitin 2023, indeksi i pabarazisë Gini është vlerësuar 30,2%, duke pësuar rënie me 0,8 pikë përqindje nga viti 2022. Raporti kuintileve S80/S20, është një indikator i cili mat pabarazinë në të ardhura me anë të raportit të nivelit më të lartë të të ardhurave disponibël të ekuivalentuara (kuintili i fundit) me nivelin më të ulët të të ardhurave disponibël të ekuivalentuara (kuintili i parë).

Koeficenti Gini mat pabarazinë në shpërndarjen e të ardhurave, ku vlera 0 % shpreh barazinë e plotë dhe të gjithë individët kanë të ardhura të njëjta, ndërsa një koeficient Gini i barabartë me 100% shpreh pabarazinë e plotë ku vetëm një person ka të gjitha të ardhurat

Në vitin 2023, të ardhurat mesatare mujore të disponueshme për frymë/të ekuivalentuara kanë pësuar një rritje me 18,1%, krahasuar me vitin 2022. sn

Maestro Aleksandër Peçi: Ju presim më 15 dhe 21 dhjetor për të ndjekur diamantet e muzikës klasike nga dy artistë të mëdhenj Fatos Qerimaj e Rudina Ciko

E Diel 15 dhjetor ne salle te katedrales othodokse ora 19 ndodh nje nga ngjarjet me spektakolare me te jashtezakonshme te vitit e fund vitit. Qetesia e zakonshme e salles do te pushtohet nga 2 artiste te medhenj Fatos Qerimi dhe Rudina Ciko.

Fatos Qerimaj eshte nje Reaktor energjie, një reaktiv tingujsh Tokë – Qiell, ku mbështetet shpirti i një Artisti të Madh.

Rudina Ciko pianiste e fluturimit mbi tastierën ku qëndis Muzikë.

Te dy artiste te shquar te njohur nderkombetarisht, nga asetet me te cmuara te kultures sone ne salle te katedrales orthodokse 15 dhjetor do te elektrizojne zemrat e publikut.

E shtune 21 po ne katedrale ora 19 Kosti Deti me recitalin tingujt e shpirtit. Kosti Deti është cilësuar nga kritika si “Vullkani Shqiptar“. Pianisti shume i suksesshëm shqiptar me famë ndërkombëtare që ka ndezur publikun ne Teatrot Nacionale të Europës, dallohet për origjinalitetin e tij në lojë, ekspresivitetin e zjarrtë, komunikimin shpirtëror ndërmjet instrumentit dhe publikut, fuqinë tajfuniane emocionale dhe virtuozitetin te tij të jashtëzakonshëm.

Mos i humbisni këto 2 koncerte ku do të interpretohen DIAMANTET e muzikës klasike:ku do tju duket vetja se jeni ne Viene Paris Londer Berlin Munich Salzburg.

Absolutisht po, pa as me te voglin ndryshim per nga diamantet e vlerave krijuese dhe interpretuese.

Por me nje ndryshim te pa pare ekonomik.

Nuk ju kushton 500 eur per aviona hotele restoranete, por vetem 1000lek. bileta.

Ju presim 15 dhe 21 dhjetor

Osmani në SHBA, në fokus forcimi i partneritetit mes dy vendeve

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, është duke zhvilluar një mori takimesh me zyrtarë të Kongresit amerikan në Shtetet e Bashkuara, me të cilët ka thënë se po diskuton për rëndësinë e mbështetjes amerikane në shumë sektorë të vendit që udhëheq.

Përmes disa postimeve në Facebook, Osmani ka thënë se është takuar me senatorët republikanë: Ted Cruz, Joni Ernst dhe Thom Tillis, si dhe kongresistët, Gary Palmer, Pete Sessions dhe Mike Lawler.

“Bashkëpunimi dhe komunikimi i rregullt janë kyç për veprim të duhur në kohë të duhur. Kosova dhe SHBA-të, kanë hapësirë e mundësi të shumta për hapjen e kapitujve të rinj të bashkëpunimit, andaj kjo edhe është një nga objektivat kryesor në rrugëtimin përpara”, ka thënë Osmani pas përfundimit të njërit prej takimeve.

Ajo ka thënë se ka diskutuar edhe për bashkëpunimin në fushën e sigurisë, me qëllim të parandalimit të përpjekjeve të aktorëve të dëmshëm për më shumë “kaos dhe jostabilitet”.

Vizita e Osmanit në SHBA është duke u realizuar disa javë para inaguruimit të presidentit të zgjedhur amerikan, Donald Trump.

Erin Elizabeth McKee, ndihmësadministratore në Byronë për Evropë dhe Euroazi në USAID, i ka thënë javë më parë Radios Evropa e Lirë se marrëdhëniet e SHBA-së me Kosovën nuk janë lëkundur gjatë administratave të ndryshme dhe se përkushtimi i popullit amerikan ndaj popullit të Kosovës është e bindur se do të vazhdojë.

SHBA-ja ka ndarë mbi 2 miliardë dollarë për Kosovën prej vitit 1998, dhe mbështetja e saj ka qenë vendimtare, përfshirë rrugën drejt pavarësisë.

Udhëheqës shtetërorë kosovarë e përsërisin shpesh që Amerika është partnerja më e rëndësishme e Kosovës dhe se mbështetja e saj është jetike.

Megjithatë, në disa raste, viteve të fundit, raportet e Uashingtonit me Qeverinë e Kosovës janë tendosur, ndonëse zyrtarë qeveritarë kanë përsëritur vazhdimisht se koordinohen dhe kanë bashkëpunim të ngushtë me SHBA-në. REL

Shtëpia e Bardhë publikon strategjinë për luftim të urrejtjes kundër myslimanëve dhe arabëve

Presidenti amerikan, Joe Biden, e ka publikuar një strategji të shumëpritur për të luftuar urrejtjen kundër myslimanëve dhe kundër arabëve, pas një rritjeje të madhe, qysh prej nisjes së luftës mes Izraelit dhe Hamasi.

Hamasi është grup palestinez që udhëheq Gazën, i shpallur terrorist prej Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Evropian.

Dokumenti prej 64 faqesh është publikuar vetëm disa javë para inaugurimit të presidentit të zgjedhur Donald Trump, i cili pati vendosur ndalesë në udhëtim për banorët e disa shteteve me myslimanë myslimane, përgjatë mandatit të tij të parë në Shtëpinë e Bardhë.

Në dokumentin e prezantuar janë vërejtur ngjashmëri me strategjinë për të luftuar antisemitizmin, të përpiluar nga Shtëpia e Bardhë në shtator të vitit 2023.

Strategjia është publikuar më shumë se një vit pas vrasjes së djaloshit gjashtëvjeçar Wadea Al-Fayoume, i cili është therur me thikë vetëm pse ka qenë palestinezo-amerikan.

Biden e ka quajtur këtë sulm të “neveritshëm”, ka folur për rritjen e krimeve që kanë bazë në urrejtjen kundër myslimanëve dhe arabëve, të cilat i ka quajtur të papranueshme.

“Myslimanët dhe arabët meritojnë të jetojnë me dinjitet dhe të shijojnë secilën të drejtë, ashtu sikurse të gjithë amerikanët tjerë”, ka deklaruar Biden.

“Politikat që rezultojnë me diskriminim kundër disa komuniteteve, janë të gabueshme dhe nuk na garantojnë sigurinë”.

Këshilli për Marrëdhënie Amerikano-Islamike, organizatë civile për të drejta të njeriut, ka thënë se strategjia është publikuar “vonë”, dhe e ka fajësuar Shtëpinë e Bardhë që nuk i ka mbajtur premtimet, përfshirë dhënien fund të luftës në Gazë, që ka rritur islamofobinë.

Trump, i cili e ka fituar mbështetjen e një pjesë të myslimanëve të zemëruar me mbështetjen e Bidenit për Izraelin në luftën në Gazë, ka thënë se do të vendosë ndalesë për hyrje në SHBA, për secilin që ka pikëpyetje për të drejtën e Izraelit për të ekzistuar, dhe do t’ua pamundësojë studimet studentëve të huaj që kanë qasje “antisemitike”.

Tensionet mes grupeve pro-izraelite dhe pro-palenestize në disa kampuse amerikane janë rritur dukshëm, pas sulmeve të Hamasit në jug të Izraelit, më 7 tetor të vitit 2023.

Si pasojë e sulmeve janë vrarë mbi 1.200 njerëz dhe janë marrë peng mbi 240 të tjerë.

Izraeli ka nisur më pas fushatë ushtarake në Gazë, me qëllim të shkatërrimit të grupit Hamas.

Si pasojë e ofensivës janë vrarë më shumë se 45.000 palestinezë, kryesisht gra dhe fëmijë, sipas autoriteteve shëndetësore palestineze. REL

UGSHPD: LUFFA…aaaa! (Rama me Sfungjerin bimor dhe populli që pret pikën e ujit )

 
Pas Moduleve të Akademisë Politike të Partisë Socialiste shpalosja e dijeve të kryeministrit shkon njësh me vrasjen e mendjes për më të rejat shqiptare. Ato nuk duhet t’i mungojnë asnjë çast përvetësimit si arritje dhe suksese e tre mandateve në pushtet (2013-2025).
Luffa, sfungjeri bimor është një nga reklamat e fundit politike dhe propagandë e Ramës. 
Sfungjeri bimor i Beratit siç shprehet kryeministri për ATSH-n se:-“…falë edhe bashkëpunimit me një kompani gjermane, po fiton terren edhe në tregun europian nën etiketën “Made in Albania”.
Megjithëse vendi është pushtuar kudo në administratë me gjembaçë dhe kaktuse të korrupsionit, keq qeverisja e sheh pastrimin nga mëkatet edhe përmes Luffa-s, sfungjerin bimor me aftësinë e një produkti miqësor me natyrën që të ndihmon jo vetëm të pastrohesh, por edhe të kurosh lëkurën, ta trajtosh estetikisht pamjen, të rinohesh pa e harruar zakonin e vjedhjes dhe të korrupsionit në çdo orë të ditës.
Kjo skicë satirë nga LD-NY 2024, mori shkak tek sinjalet e varfërisë së ideve të makinerisë zyrtare propagandistike shtetërore ATSH-s, e cila me çdo kusht përpiqet t’i nxjerrë nga kriza nivelet e larta partiake dhe qeveritare tashmë në flagrancë me korrupsionin siç janë Rama, Veliaj, Balluku e të tjerë pas tyre. 
Peizazhi shqiptar me pasuri uji, dielli, gjallese dhe natyre është i tëri nën kërcënimin e një grupi njerëzish që gradualisht po bëhen pronarë faktik të Shqipërisë përmes politikave, ligjeve dhe praktikave korruptuese. Dhe si të bërë kaq pis, Luffa- sfungjeri bimor duket se është një nga ata pastrues që të bën të dalësh përpara publikut dhe të mos fshihesh nga turpi kombëtar dhe ndërkombëtar.
Me këtë rast prej skicës deshëm edhe t’ju tregonim se a e keni vënë që se ballina e propagandës së ATSH-së sikur nuk ka më vend këto kohët e fundit për mbajtjen gjatë në vëmendje të reklamës turistike që Rama lëshonte çdo mëngjes dhe sigurisht gjatë ditës?
Ky fakt i “dobësisë” së propagandës jo se shkoi pa u vënë re që kurse disa ditë më parë kur zv/kryeministrja Balluku certifikoi me regjistrim dhe vlerësoi me mirënjohje turistin e 10 miliontë të vitit 2024 të futur nga Aeroporti ndërkombëtar “Nënë Tereza” në Tiranë. Por rastet e krahasimeve të Rilindjes Socialiste sa herë që afrojnë zgjedhjet bëhen shembullore. Si do që të ndodhë, lajmi mund të ndërtohet edhe pa fjalët edhe pa rrëfimin e një njeriu të gjallë se çfarë ndjen. Para turistit të 10 miliontë, shqiptari që i dëgjon lajmet e qeverisë duhet të fiksojë si të rëndësishëm emrat e ministrave, ideologjinë e sukseseve, planet dhe reformat ekonomike, shifrat vetëm në rritjeje dhe së fundi vendin më të dukshëm dhe shkëlqimin e zv/kryeministres. 
Pra me plot gojë elita e Rilindjes Socialiste u tregoi shqiptarëve se me 9 Dhjetor në Shqipëri kishin hyrë 11 milionë e 40 pasagjerë (turistë). 
Po për shifrat tronditëse atë që të rreth 2.08% të popullsisë janë larguar për emigrim kush i numëron?
Ose kur çdo ditë 120 shqiptarë largohen gjatë 16 orëve kur trarët e pikave kufitare kanë fluks më të ndjeshëm, kush i vlerëson shkaqet?
Po, për papunësinë, varfërinë, minimumin jetik, pensionet, korrupsionin dhe krimin që quhen keq qeverisje në tre mandate? 
Të jeni të sigurt se edhe këto askush nuk numëron dhe nuk mban përgjegjësi. 
Sigurisht që për këtë standard ose krahasim propaganda e Rilindjes Socialiste nuk ka nevojë as të ngacmohet nga populli dhe opozita, por as edhe nga media.
Gjendjes së krizës dhe izolimit ndërkombëtar në të cilën ndodhet vendi, kryeministri ja gjen zgjidhjet me të tijën. 
Ai nuk mungon të tregojë se për pushtetin ai është vetë kujdestari i gjithçkaje e deri në detajet e reklamave turistike në çdo ditë të vitit, për infrastrukturën, për shëndetin, për arsimin, për kulturën, për median dhe më së fundi edhe për aplikimet në shkencë dhe në ekonomi. 
Rama bën gjetjet ashtu sikurse ka gjetur edhe kujdestarë dhe patronazhistë në çdo fushë dhe flet  për sipërmarrjet e fermerëve dhe tregun evropian. Një i tillë është dhe “sfungjeri bimor i prodhuar në Berat që fiton terren në tregun europian”, sipas titullit dhe fotove në një lajm të ATSH.
Aty Rama përmend emrin e emigrantit me eksperiencë që kthehet në vend lindje dhe bashkëpunon me gjermanët duke lartësuar produktin si “Made in Albania”. Kjo është një e vërtetë për atë fermer që djersitet dhe punon. Por jo për këtë kryeministër dhe ministret/at e bujqësisë së kabinetit të tij që fondet evropiane të zhvillimit IPARD III prej 146 milion € grante nuk arritën t’i lëvrojnë sepse prej 2014-2020 me IPARD II ku prej totalit të grantit prej 71 milion €, u vodhën rreth 30 milion €  dhe Komisioni Evropian i pezulloi duke u bazuar në dyshimet për korrupsion.
Kështu Luffa- sfungjeri bimor që plot përshkrim shkencor Rama e përzien si një lajm e reklamë bashkë dhe ku futen temat e individit fermer, ekologjisë, ekonomisë, emigracionit, eksportit në tregun evropian etj. kjo është një propagandë e krizës së ideve “Made in Rilindja”. 
Korrupsioni dhe propaganda ju ka turbulluar mendimin e qartë dhe shprehitë e thjeshta praktike.
Të flasësh për Luffa-n (Momordica cylindrica*  dhe Luffa cylindrica / Luffa aegyptiaca), që  sipas Karl Lineut* themeluesit të taksonomisë të njohur me shprehjen “natura in minima maxima”*, do të ishte vënia në praktikë e dijeve me pak energji, mund e thjeshtësi mendimi për ato vlera që shqiptarët të mos ishin larguar ndërkohë nga vendi. Do të ishte një shërbim që në “Shqipërinë e vogël”, demokracia dhe shteti ligjor do të mund ta kishin bërë vërtetë një mrekulli për mirëqenien e popullsisë, me pasuritë natyrore dhe pozitën gjeografike që ajo ka.
Sigurisht që një e mirë për fermerët dhe dijen shkencore si dhe ekonominë e fshatit “Made in Albania” është krenari.
Por ajo kurrë nuk mund të jetë krenari e pushtetit që me propagandën e Rilindjes Socialiste për një bimë në familjen e trangujve dhe kungujve të varur nga një ideologji e mbrapshtë  ushqen korrupsionin. Kjo ironi e bën sfungjerin bimor të Beratit të flasë më shumë për dijet e qeveritarëve. Të flasë si për tregun evropian ashtu edhe për elitën socialiste të Shqipërisë që gjatë tre mandateve kanë parë etjen e përfitimeve duke i shfrytëzuar arritjet e sipërmarrjeve të lira si një produkt dhe sukses i politikave të partisë shtet.
Për ta saktësuar atë që skica satirike merr përsipër të shpjegojë është se sfungjeri bimor i ka vlerat e veta edhe në shumë cilësi të tjera të cilat vijnë prej bimës së Luffa-s. Ato janë si vlerat ushqyese, të familjes së trangullit dhe kungullit mineralet, vitaminat etj. që gjinden në përmbajtje, por që ka edhe disa karakteristika të tjera që i duhen prurë në vëmendje politikanëve me njolla të dukshme korrupsioni. Bima e Luffa-s është sa çudibërëse për të pastruar, por edhe produkti që nuk jeton gjatë.
Sfungjeri bimor duhet zëvendësuar pas pak ditësh përdorimi, ashtu sikurse edhe rotacioni i administratës.
Luffa deri sa të bëhet për t’u zëvendësuar, ka nevojë të mbahet pastër, do shpëlarë mirë me ujë dhe ajrosur mirë e dezinfektuar mundësisht, pasi përbërja e saj organike e bën atë që të kalbëzohet. Prandaj edhe kësaj reklame pastruese të Ramës duhet t’i ruhesh pasi i ndjen aromën ashtu sikurse edhe politikës së papastër të shtetarëve të mbuluar nga korrupsioni.
______________
*Momordica cylindrica–Kungulli sfungjeror. E përcaktuar si bimë, zarzavate si trangulli dhe kungulli njihet edhe si Luffa aegyptiaca.
*Karl Lineut– Carl Linnaeus (17070 1778, biolog dhe fizikant i shquar  suedez), Taksonomia si disiplinë për përcaktimin dhe klasifikimin e organizmave të gjallë dhe në zhdukje.
*Natyra in minima maxima– Natyra është madhështia në gjërat më të vogla.
 
 
 
 
11 Dhjetor, 2024

Unioni i Gazetarëve Shqiptarë Profesionistë të Diasporës (UGSHPD)

Verband Albanischer Berufsjournalisten der Diaspora (VABD)

Union of Professional Albanian Journalists of Diaspora (UPAJD)

L’Union des journalistes professionnels albanais de la diaspora (UJPAD)

Unione dei Giornalisti Professionisti Albanesi della Diaspora (UGPAD)

 

 

 

Anketa: 36% e të rinjve duan të emigrojnë, 11% e tyre ikin për 6 muaj

Një sondazh me 680 të rinj të moshës 14 -29 vjeç në Shqipëri gjatë periudhës shkurt- mars 2024, i cili u udhëhoq nga “Friedrich-Ebert-Stiftung” evidentoi se, të rinjtë shqiptarë janë ende të pushtuar nga një “nxitim emigrimi”, duke e konsideruar atë si opsionin e vetëm kur bëhet fjalë për hyrjen tregun global të punës. Emigrimi shihet si një mundësi për të rinjtë.

Rezultatet e anketës treguan se më shumë se 40% e të rinjve që nuk kanë qenë ende jashtë vendit duan të largohen në të ardhmen, veçanërisht gratë e reja.

Më shumë se një e treta e të rinjve (36%) ushqejnë një dëshirë të fortë për të lënë vendin. Midis tyre, 11% do të largohen brenda 6 muajve të ardhshëm.

Faktori kryesor që shtyjnë të rinjtë të largohen janë standardet më të larta të jetesës dhe kushte më të mira për punë.

Më shumë se 28% e atyre që duan të largohen nuk mendojnë të rikthehen sërish në Shqipëri.

Studimi theksoi se arsimi konsiderohet si një nga çështjet më të rëndësishme për rininë shqiptare. Në kushtet e një ekonomie tregu globale ku mbizotërojnë aftësitë e shumëfishta dhe tregu fleksibël i punës po bëhet realitet, arsimi po kthehet në një mjet shumë të vlefshëm.

Ai po merr një rëndësi të madhe, veçanërisht në ditët e sotme, kur të rinjtë po përballen me sfidat e Revolucionit të Katërt Industrial ose të së ashtuquajturës Ekonomia 4.0, e drejtuar nga novacioni i teknologjisë së informacionit dhe ndikimi i paparashikueshëm i Inteligjencës Artificiale në shumë profesione.

Shumica e të rinjve shqiptarë ende vazhdojnë të shohin arsimimin jashtë vendit si mundësinë më të mirë, dhe kjo kërkon hapa të shpejtë për masa konkrete në lidhje me cilësinë e arsimit brenda vendit.

Studimi më vë në dukje se shoqëria shqiptare është polarizuar dukshëm nga pikëpamja e pasurisë për shkak të një periudhe të ashpër tranzicioni, me një kapitalizëm kaotik pa rregulla të qarta dhe pa konkurrencë tregu.

Në këtë mënyrë, statusi social i të rinjve duket se vendoset kryesisht në bazë të fuqisë së parave dhe jo të punës e kontributit të vërtetë vetjak për të mirën e përbashkët.

Të dhënat nxjerrin në pah faktin se të rinjtë përballen me fenomene të dhunës dhe të kriminalitetit, që shpesh ndikojnë ndjeshëm në cilësinë e jetës së tyre dhe në besimin që kanë tek institucionet, veçanërisht ato të drejtësisë.

Pavarësisht se ata besojnë te forca e tyre si një instrument ndryshimi brenda shoqërisë, kjo mbetet më shumë një vetë-ndërgjegjësim sesa një bindje e shfaqur përmes veprimeve./Monitor

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

Kliko këtu për të parë arkivën e lajmeve

Send this to a friend