VOAL

VOAL

Copyright © 2022

VOAL

REXHEP RAM PONARI, NJERIU QË E MBAJTI LART EMRIN DINASTOR TË PONARIT TË LEKËS – Nga Ramiz LUSHAJ

May 1, 2019

1.
Rexhep Ram Ponari është djali i madh i Ram Sejdi Ponarit, i vllaznisë (degëzimit) Hysenbalaj, i fisit të Ponarit të Lekë Dukagjinit (“Ponari i Lekës”) fisi ma i hershëm ndër fiset e sotme të Tropojës (Malësisë së Gjakovës), sepse kur erdhën fiset e tjera i gjetën aty Ponarët, në vendbanimet e tyre të derisotme.
Ram Sejdi Ponari eci në gjurmët e babës së tij, Sejdi Osman Ponarit, njëri ndër luftëtarët e fisit të Ponarëve e të Krasniqes dhe të Malësisë së Gjakovës në luftëra të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit si dhe të gjyshit të tij, Osman Hysen Bala i Ponarëve, një ndër pjesmarrësit e fisit të Ponarëve e të Krasniqes dhe të Malësisë së Gjakovës në kryengritje e luftëra kundër otomanëve e sllavëve në Malësi të Gjakovës, Moraçë, Plavë-Guci, etj. Ndaj dhe vet Rama i kësaj tradite atdhetare, si malësor tradicional, ishte një ndër luftëtarët atdhetarë të Pavarësisë Kombëtare Shqiptare: në kuvende, beteja e luftëra përgjatë vitit 1912, prej nga Malësia e Gjakovës, në rajonet e Gjakovës e të Pejës dhe deri në Shkupin dardan-kryeqëndren e Vilajetit të Kosovës, duke e lanë në shtëpi djalin e vetëm, Rexhepin 3 vjeçar, ndërkohë që, simbas rregullit të përgjithshëm të luftës në Malësitë e Veriut, ai mundej edhe të qëndronte me detyra të caktuara lufte në fshatin e tij.
Rexhep Ram Ponari ka lindur në vjeshtën e vonë të vitit 1908. Ardhja e tij në jetë u prit me pushkë e gëzime familjare, fisnore e farefisnore, pasi degëzimi i tyre kishte shtatë breza që shtohej vetëm me nga një mashkull, qysh prej kohës së Buç Mark Lekës. Ai shihej e u prit dhe si fat i mirë prej të gjithë njerëzve të gjakut e të pragut të tij, pasi shtëpia e tyre e siguroi prapë vazhdimësinë genetike mashkullore dhe pas rreth tre shekujve u shtua dhe me tre djemë të tjerë: Muhameti, Mehmeti e Bajrami dhe me dy çika: Trashja e Ajshja.
Rexhep Ram Ponari u rrit me shembullin e të parëve të vet, të fisit të Ponarëve e të Krasniqes, të Malësisë së Gjakovës; u rrit me Eposin e Kreshnikëve; u rrit me tregimet e të atit për historinë e kulturën kombëtare shqiptare për ngjarje, beteja, kryengritje e luftëra historike kundër otomanëve, serbo-malazezëve, etj. në Malësi të Gjakovës, në Moraçë, Plavë-Guci, Kosovë, etj.; për kuvendet në Malësi të Gjakovës, te Verrat e Llukës e ai i Junikut; për Kryengritjen e Përgjithshme të Vilajetit të Kosovës nga Tropoja në Shkup për Shpalljen e Pavarësisë të 1912-tës; për figura të shquara historike të Kombit Shqiptar, disa sish dhe rrënjas nga Tropoja, si Binak Alia e Mic Sokoli, Haxhi Zeka, Hasan Prishtina, Bajram Curri e shumë të tjerë.

2.
Shtëpia e Ram Sejdi Ponarit e djemëve të tij në lagjen e Ponarëve, një vendbanim antik, historik, kulturor e turistik ndërmjet bigimeve të lumenjve Drin e Valbonë dhe Valbonë e Bushtricë, ishte një kullë dykatëshe (me oden e miqëve, etj.), me një ekonomi familjare të mirë, me toka e pemë, një tufë dhenësh me shumë krerë, një bunar (pus) për ujë të pijshëm dhe për nevoja të tjera të gatimit, higjienës e për udhëtarët; etj.
Pas kryerjes së shërbimit ushtarak në Korçë (1929-‘30) Rexhep Ram Ponari kthehet në shtëpinë e tij në vendbanimim e Ponarëve të Lekës dhe kah viti 1931 detyrohet prej kushteve familjare të marrin e mbajnë zotshpillekun, sepse baba i tij, atdhetari Ram Sejdi Ponari, gjatë pjesëmarrjes në Revolucionin (Kryengritjen) e Qershorit 1924, nën udhëheqjen e Bajram Currit, e kapi keqas një epidemi dhe në mungesë totale të shërbimit mjekësor i humbi te dy sytë, u përkeqësue gjendja e tij shëndetësore.
Rexhep Ram Ponari ishte një administrator i mirë i shtëpisë, i ndante punët e vlerat e saj me drejtësi, i ndigjohej fjala për mend e kuvend, ishte njeri i mendimit e i veprimit, i punës e i begatimit. E mbajti shtëpinë një truall burrnie e sojnie, bese e qëndrese; e ktheu atë në një “qendër të vogël” biznesi familjar e për familjen e tyre të madhe; gjithnjë ndër kohëra ka pritë e përcjellë, sipas traditës malësore e familjare, njerëz të thjeshtë e personalitete të larta; etj.
Në shembullin e mirë e kujdesin e veçantë të Rexhep Ram Ponarit u edukuan jo vetëm shtatë fëmijët e tij: Sadria Fatimja, Isaja e Avnia, Ismeti, Fetija e Vera, por dhe vllaznitë e motrat e tij- me të cilët (për disa rrethana) kishte do diferencë moshe me ta.
Shtëpia e Ram Sejdi Ponarit, edhe në zotshpillekun e miradministruar me zotësi të lartë prej të birit, prej Rexhepit, u ba një nga shtëpijat e njohura në Malësi të Gjakovës e ndër rrethina të atyshme Bregdrinase pukjane e hasjane, e siguroi një ekonomi të mirë për kohën e kohërat; i kishte disa tregues nivelor si kuajt e pendët e qeve të vetat; e rriti tufën me mbi 200 krerë të imta-një numër i listës së rekordeve ndër Malësi; etj.

3.
Ishte viti 1939, pas pushtimit të Shqipërisë nga Italia fashiste, kur dhe 31 vjeçari Rexhep Ram Ponari njoftohet zyrtarisht se duhej të ishte pranë zyrave të Nënprefekturës së Tropojës (së Vjetër, Aste), pasi Komanada e Ushtrisë Italiane do të kumtonte një lajm të rëndësishëm për të gjithë popullin e Malësisë së Gjakovës.
Tevona, në kujtime tregimtare për ngjarje të jetës së vet, Rexhep Ram Ponari shprehej: “Sapo mbrrimë në Tropojë, pamë se oborri i Nënprefekturës ishte mbushur plot me njerëz të moshave e krahinave të ndryshme. Të gjithë të heshtur. Aty-këtu ndihej ndonjë bisedë nën zá. Pas pak kohe në atë ballkon të vogël kanë hypur katër vetë: një oficer me dy ushtarë dhe prifti-të cilin e njihja prej kohësh e nga afër. Oficerë e ushtarë të tjerë me armë të hedhura në dorë qëndronin për rreth turmës së popullit të grumbulluar aty. Më dukej sikur ballkoni i asaj ngrehine do të shembej nga momenti në moment, jo nga numri i njerëzve që ishin të hipun mbi të, por nga pesha që e ndjeja kur i shikoja ata ushtarakë të huaj hijerëndë mbi atë ballkon.
Mbi derën që e lidhte me korridorin e asaj ndërtese ende qëndronte Flamuri Ynë–Flamuri i Skënderbeut.
Nuk ka kalue astenji minutë dhe ushtaraku italian, i veshur me ato rrobat e tij shik, i mbushur me grada e nishane (dekorata) e mori fjalën në një gjuhë të pakuptueshme për ne të gjithë.
Pasi e mbaroi atë fjalim dy-tre minutash, ai u spostua pak dhe prifti i tribunës nisi t’i përkthejë në shqip fjalët e oficerit fashist italian: “Nga data 7 prill i kësaj seneje (viti) e përgjithmonë Vendi i Juaj, Vendi i Shqiponjave, do të jetë nën Perandorinë e Mbretit tonë Viktor Emanueli III, nën udhëheqjen e njeriut të paqes e progresit që i solli lavdinë Italisë dhe do ia përçojë gjithë botës, Kryetarit të Partisë Fashiste, Shkelqësisë së Tij, Benito Musolini. Viva Duçe! Pas kësaj dite ky vend do të jetë nën Flamurin me sëpatat e Liktorit”.
Pas një pauze të shkurtë, oficeri italian e ngriti dorën, e hoqi Flamurin Kombëtar Shqiptar, e mbështolli rreth shtizës dhe përmes kambëve të tij, në shenjë poshtërimi, e kaloi në korridor të ndërtesës. Pastaj, në vend të tij, e shpalosi dhe e vuri flamurin fashist italian.
Në këtë moment ndjeva një tronditje të thellë në shpirt, zemra më rrehi fort dhe m’u përloten sytë. U ndjeva keq nga lotët dhe u përpjeka t’i fshehi ato, por si unë kishte edhe dhjetra të tjerë. Të gjithë kishin marrë pamjen e njeriut të vdekur. Fytyra të zverdhura e sy të përlotur shikoje te çdo njeri. Pas kësaj dite vendi kishte ra nën pushtimin fashist. Në fshatra ishin vendosur posta të karabinierëve italianë”.
Prej asaj dite, nga ai tubim popullor dhe rrugës për në shtëpinë e tij te “Ponari i Lekës”, Rexhep Ram Ponari i kullës së mendjeve, pushkës e punës, ishte i betuem se do të luftonte kundër fashistëve italianë deri në çlirimin e Malësisë së Gjakovës e të Kombit Shqiptar. Ai e mbajti premtimin e vendimin e tij dhënë vetes e përballë kohës e kombit të tij shqiptar.

4.
Rexhep Ram Ponari pati kontaktet e para patriotike me militantë antifashistë të Malësisë së Gjakovës, me disa figura të njohura në Shqipëri e Kosovë, si Beqir Ndou, Mal Sadik Malaj, Shpend Dega e të tjerë, të cilët ishin nga fshatra të afërta me Ponarin e Lekës, me të cilët ai kishte njohje vetiake e familjare prej kohësh, sepse këta për shkak të lidhjeve farefisnore e interesave kombëtare e partiake për çlirimin kombëtar shqiptar nga pushtuesit fashistë italianë vinin dhe në trojet e Ponarëve dhe në fshatrat përrreth si: Tpla, Dushaj, Rajë, Degë, Geghysen (Selimaj e Lekurtaj), duke krijuar në këto troje dhe disa ngjarje historike për Tropojën.
Këta e ftuan edhe Rexhep Ram Ponarin, pasi e njihnin për ndjenjat e qëndrimet e tij antifashiste, të merrte pjesë në formacionin e parë antifashist në Malësi të Gjakovës, në krijimin e Çetës së Parë Partizane tek Guri i Lumit në Këlcyrë (Klisyrë) në Grykën e Dragobisë, më 12 maj 1942, që vjen e dyta pas Çetës së Pezës, ndoshta dhe e para në Shqipëri. Komandant i kësaj çete ishte Ram Muja i Gashit dhe komisar Fadil Hoxha i Gjakovës, kurse zv/komandant Haxhi Shaban Demaliaj i Bytyçit e zv/komisar Beqir Ndou i Nikaj-Mërturit, antarë Mal Sadik Malaj e të tjerë nga troje etnike shqiptare të Shqipërisë e të Kosovës.
Ai nuk e kishte të mundur praninë në ditën e inaugurimit të “Çetës së Malësisë”, por ishte një nga mbështetësit e veprimtarët e saj, një ndër miqtë e drejtuesve kryesorë të saj, i cili gjithë jetën e tij (1908-1986) e deshti Malësinë e Gjakovës të bashkuar me Kosovën dhe Kosovën të bashkuar me Shqipërinë.

5.
Rexhep Ram Ponari ishte antar i Këshillit Nacionalçlirimtar për Tpla-Ponar-Dushaj, i cili u krijua në qershor të vitit 1943, nja katër muaj pas KANÇl të Malësisë së Gjakovës (Tropojës).
Në përbamje të këtij këshilli lokal, përveç Rexhepit, ishin dhe bashkëvendasit e tij: Zenel Brahë Doçi (kryetar), Bek Sylejman Ponari, Mus Zenel Haluci, Fasli Bubrrec Buçpapaj.
Kjo ishte hera e parë e zgjedhjes së Rexhep Ram Ponarit në forume e organizma të LANÇl të Tropojës, si përfaqësues i popullit në vendlindjen e tij, si veprimtar aktiv i luftës për liri e pavarësi kombëtare panshqiptare.

6.
Te Ura e Kolgecajve, në breg të Valbonës, më 28 gusht 1943, u mbajt Kuvendi i madh i Malësisë së Gjakovës (Tropojës) i quajtun në histori e popull “Beslidhja e Malësisë së Gjakovës”, ku merrnin pjesë nacionalistë të njohur, bajraktarë e parí, këshilltarë të KANÇl të Malësisë e të krahinave dhe disa fshatrave; klerikë , etj.
Në këtë Kuvend merrte pjesë dhe Rexhep Ram Ponari si përfaqësues i Ponarëve të Lekës, si një ndër përfaqësuesit e Tpla-Ponar-Dushaj, pasi aty ishin dhe Ali Niman Doçi, Veli Niman Doçi, Hoxhë Dushaj, Zeq Hysen Doçi (Zalli), Fasli Ahmet Bashkurti, Maxhun Niman Doçi e Mal Hysen Dushaj.
Tashma, Rexhep Ram Ponari ishte pjesë aktive e LANÇl, një ndër luftëtarët e kuadrot e saj, në organizime e me armë në dorë, në forume të këshillave e në formacione partizane.

7.
Rexhep Ram Ponari u zgjodh edhe antar i Këshillit ANÇl të Krahinës së Krasniqes, në Kuvendin e mbajtur në Kolgecaj më 8 tetor 1943, me rreth 200 delegatë nga Krasniqja (fisi, bajraku, krahina) e nga fiset Ponarë e Dushaj.
Prapë, më 27 nëntor 1943 (e dielë, ora 13.00) KNÇl i Krahinës së Krasniqes, e mbajti një mbledhje për ratifikimin e këtij Këshilli, pasi disa të zgjedhur nuk kishin krye asnjë detyrë, ndokush kishte paraqit dorëheqje për arsye të ndryshme, ku Rexhep Ram Ponari ishte dhe mbeti prapë antar i këtij Këshilli të Krasniqes, pasi ishte një antifashist në bindjet e tij, në veprimet e aksionet e tij kundër fashistëve italianë në Tropojë e në Gjakovë.
Në KNÇl të Krahinës së Krasniqes ishin nga Tplani-Ponarët-Dushajt: Veli Niman Doçi (Tpla), Rexhep Ram Ponari (Ponari i Lekës), Sadri Zeq Doçi-Zalli (Tpla), Xajë Met Buçpapaj (Tpla), Maxhun Doçi (Tpla), Sadri Zeq Dushaj (nga Dushajt).

8.
Konferenca e Bujanit, e njoftun e tillë në histori panshqiptare e ndërkombëtare, u mbajt në kullën e Sali Manit, bajraktarit të Krasniqes, më 31 dhjetor 1943-2 janar 1944, me përfaqësues nga Malësia e Gjakovës, nga Kosova, nga shqiptarët në Malin e Zi, etj., e cila në Rezolutën e saj theksonte se “Kosova dhe Rrafshi i Dukagjinit janë të banueme me shumicë nga shqiptarët, të cilët si gjithmonë edhe sot duen bashkim me Shqipëninë” dhe “Rruga e vetme që populli shqiptar i Kosovës dhe Rrafshit të Dukagjinit të bashkohet me Shqipëninë asht lufta e përbashkët me popujt e tjerë të Jugosllavisë, sepse kjo asht rruga e vetme me fitua lirinë, në të cilën të gjithë popujt, pra edhe populli shqiptar do të kenë mundsi me vendosë mbi fatin e tyne me të drejten e vetëvendosjes deri në shkëputje…”.
Në Konferencën e Bujanit, Rexhep Ram Ponari mori pjesë në kujdesin për ruajtjen e sigurtë të punimeve të saj, së bashku me të tjerë të formacioneve partizane të LANÇl të Malësisë së Gjakovës dhe të Kosovës e Rrafshit të Dukagjinit.

9.
Në dimrin e vitit 1944 lajmnohet për një grup partizanësh të Batalionit “Perlat Rexhepi”, të dislokuar në fshatin Degë, se jeta e tyre ishte në rrezik për shkak të dimrit të madh dhe Operacionit Gjerman “PIK” që sulmoi nga disa drejtime Malësinë e Gjakovës për të goditë baza e formacione të LANÇl. Pati dhe një përpjekje në Qafën e Gashit, ku mbeti i vrarë Fahri Ramadani-Hero i Popullit dhe pesë partizanë të tjerë, si dhe ishte plagosë rëndë Pjetër Kosta, komisari i këtij batalioni.
Pjetër Kosta ndodhej prej katër ditësh në një stan në malin e Fluturës, në gjendje të randë të shëndetit e fizikut, me pa mundësina largimi prej andej. Në këto kushte, Rexhep Ram Ponari, djalë trim, i besës, antifashist i betuar, përballë një rreziku të madh të ofensivës së madhe gjermane, merr masa dhe të tre partizanët Pjetër Kosta, Muhamet Taipi dhe Isa Golemi, edhe përmes borës e acarit dimëror alpin, i vendosë në shtëpinë e tij në lagjen e Ponarit të Lekës. Pas tre apo katër ditësh forcat gjermane e marrin vesh se në shtëpinë e tij është strehuar komisari partizan dhe nisen për kontroll e ndëshkim ushtarak lufte. Të ndodhur përballë këtij rreziku me jetë e djegie të shtëpisë e pasunisë, vllau i Rexhepit, me fizik trupor të fuqishëm e një nga djemtë trima të Malësisë, Mehmet Ram Ponari, e tërhjek përgjatë një prroni, ndërsa nana e tij për të humbur gjurmët mbi borë ia lëshon mbrapa tufën e dhenëve. Gjermanët ia mbrrinë te shtëpia e tyne, i kërkojnë “ilegalët partizanë”, komisarin e plagosur, iu bëjnë presione, i kërcenojnë dhe me pushkatime.
Në këto vështirësime të gjendjes me rrezikshmëri të lartë në çdo çast e për secilin prej tyne, për të mbajt lart besën e nderen e tij, të brezave të tij, të Ponarëve, të Malësisë së Gjakovës, e strehoi komisarin Pjetër Kosta te kumbara i tij, Zenel Ahmet Dushaj. Gjermanët vihen prapë në dijeni dhe e kontrollojnë kullën e tij, por e shoqja e tij, Kadë Beqirja, një grua e pashme e shumë fisnike nga Gjonbalajt e Vuthajve, për ta shpëtuar e kryen një nga aktet ma të veçanta në mbrojtje e shpëtimit të jetës së njeriut. E banë me fjalë miradije me burrin e saj, Zenelin, dhe Kada u shtri në shtrat si lehonë, e futi partizanin e plagosur nën jorgan sikur ta kishte “fëmijë të lindur” duke e mbuluar me trupin e saj. E kështu ia mbajtën besën Rexhep Ram Ponarit.
Kështu, partizani Pjetër Kosta lëvizi nga një bazë në tjetrën në kushte sigurie edhe me jetë të tyre e me përkujdesje shëndetësore ndaj tij edhe nga shtëpia e Rexhep Ram Poanrit derisa shërohet e i bashkangjitet Batalionit Partizan “Perlat Rexhepi”, formacioneve partizane të LANÇl.

10.
Në pranverë të vitit 1944, i orientuar nga Beqir Ndou, Shtabi i Përgjithshëm i Luftës ANÇL të Kosovës e Rrafshit të Dukagjinit, me urdhër të të plotfuqishmit të saj, Fadil Hoxhës të Gjakovës, teknika e Partisë Komuniste të Kosovës, e Luftës Partizane në Malësi të Gjakovës e në Kosovë me rrethina, të strehohet për një kohë të caktuar në shtëpinë e Rexhep Ram Ponarit, i cili ishte tejet i përkushtuar ndaj Kosovës dardane sikur ndaj vendlindjes së tij, Ponarit të Lekës.
Shtëpia e Rexhep Ram Ponarit ishte një nga bazat e LANÇ në Malësi të Gjakovës e Rrafshit të Dukagjinit, tek e cila gjetën strehë bujarie e mirëkujdesjeje partizanë të plagosur; u strehua teknika partizane e Kosovës (dokumentacione, mjete të shumëfishimit të trakteve, thirrjeve, rezolutave si ato të Konferencës së Bujanit, etj.); ndau bukën e magjes së vet e ushqime të guzhinës së vet me partizanët e luftës në shtëpi, në baza e frontin e luftës, etj.

11.
Në verën e vitit 1944 Komanda e Ushtrisë Antifashiste Nacionalçlirimtare të Kosovës e Rrafshit të Dukagjinit, i përzgjodhi nga rradhët e partizanëve të Batalionit “Territorial” dy djemë të rinj e të zotët, luftëtarë antifashistë të përbetuar, Rexhep Ram Ponarin e Selim Brahë Doçin për të kryer një aksion shumë të rrezikshëm në minosjen e një ure në Gjakovë, e cila ishte pikë strategjike e kalimit të makinerisë gjermane të luftës, të kamionave që transportonin krom nga minierat e zonës e përdoreshin përpunimi e fitimet e tij për prodhim armatimi ushtarak. Me ta ishte dhe një luftëtar nga Kosova, të cilit nuk po ia dijmë emrin saktësisht.
Mbas kryerjes se një kursi tre ditor nga një oficer anglez i xhenjos pranë Komandës partizane të Shtabit të Ushtrisë të Kosovës e Rrafshit të Dukagjinit (i thirrun atëherit KOSMET-i) i marrin udhëzimet dhe detyrën e vendosjes së dinamitit për hedhjen në erë të urës që ndodhej në Zonën Operative të Gjakovës.
Edhe pse ura ruhej fort në 24 orë ditë-natë nga ushtarë gjermanë ata e marrin misionin e guximshëm dhe natën në fshehtësi të plotë, duke gjetur momentin e duhur, Rexhep Ram Ponari e vendosi dinamitin poshtë urës, ia bani ndezjen fitilit dhe e merr shtegun për t’u larguar andej duke treguar trimëri të rrallë, krye sakrificë të madhe, dëshmue aftësi në aksionin e ngarkuar.
Era e fitilit të ndezur e vuri në lëvizje një nga rojet e urës, i cili filloi të shtinte me sharrsin e tij në drejtimin prej nga dëgjohej zhurma, por dhe duke e mbrojtur veten e tij. Nga ana tjetër, shoku i tij Selim Brahë Doçi, që e kishte detyrën e mbulimit me zjarr të aksionit bashkë me luftëtarin nga Kosova, filloi të shtinte në drejtim të rojeve gjermane, por nuk vonoi shumë dhe krisma e dinamitit të vendosur në këmbën e urës mbushi me një zhurmë drithëruese malet dhe fushën për rreth.
Aksioni ishte kryer me sukses.

12.
Rexhep Ram Ponari ishte një ndër pjesmarrësit në Mbledhjen (Kuvendin) e Valbonës, më 10 korrik 1944. Ishte një ndër përfaqësuesit e Ponarit të Lekës e të Krasniqes, pasi ishte i zgjedhur dhe në Këshillin NÇl të Krasniqes, kishte aktivitet antifashist të dëshmuar në kuvende e aksione luftarake, etj.
Përfaqësuesit e Krasniqes, vrritarët e bjeshktarë, disa sish rrugëtuan nga Shtylla e Grisë, në Qafë të Briezës e në Valbonë, pasi ishte koha e Operacionit Gjerman të Verës 1944, ku pati humbje të mëdha në njerëz e pasuni në fisin e Bytyçit, etj.
Në Kuvend të mbajtur në zonën e lirë, pa pushtues, të Valbonës alpine, nga Tplani me rrethina morën pjesë Ali Niman Doçi, Rexhep Ram Ponari, Zeq Hyseni, Rexhep Zeq Zalli, Hoxhë Dusha, Bute Dauti, Kadri Hamza, Selim Zenuni, Mehmet Zeqa, Malë Hyseni, Selim Brahë Doçi, Sadri Zeq Dushaj, Brahim Beka, Faslli Bubrreci, Ram Qerimi e të tjerë.
Rexhep Ram Ponari ishte ndër mbështetësit e shumtë të bajraktarit të Krasniqes, të Sali Man Mulosmanit, të Luftës NÇl, të cilët pas kthimit nga Kuvendi i Valbonës u inkuadruan në formacione luftarake partizane të kohës.

13.
Më 6 nëntor 1944 krijohet në Astë të Tropojës Brigada e XXV-S, një nga formacionet e LNÇL të Shqipërisë, e cila kreu detyra të ngarkuara nga Shtabi i Përgjithshëm i UNÇl të Shqipërisë edhe në Kosovë si dhe deri në Sanxhakun Shqiptar të mbetur tashma nën Serbi e Malin e Zi.
Kjo brigadë e Tropojës, me komandant Veli Niman Doçin e komisar Nuri Arapin, në përbërje të së cilës ishte dhe një batalion me partizanë nga Hasi si dhe me të tjerë luftëtarë të Kosovës përgjatë marshimit të saj luftarak disa mujor, arriti të ketë një mijë partizanë e partizane.
Në rradhët e kësaj Brigade u rreshtua dhe Rexhep Ram Ponari, së bashku me të dy vllaznit e tij, me Mehmet Ram Ponarin dhe me Adem Ram Ponarin, të cilët ishin të inkuadruar në Batalionin “Rinia”, të krijuar në fshatin Tpla të Krasniqes më 27 nëntor 1943.
Kur Brigada XXV-S mori detyrën e saj për të shkuar e luftuar në Kosovë e deri në Sanxhak kundër nazistëve gjermanë, Rexhep Ram Ponarit i caktohet detyra e zëvendëskomandantit të Kompanisë të Mbrojtjes Territoriale, e cila kryente detyra të Ruajtjes së Rendit Publik, të Sigurisë e Qetësisë në Zonat e Çliruara, për neutralizimin e asgjësimin e bashkëpunëtorëve të fashizmit e të nazizmit, që ndërmerrnin sulme e aksione të ndryshme.
Gjatë kohës së LNÇl ka pasë miqësi të mirë me të riun Veli Deva i Gjakovës, një i ri antifashist, i shkolluar edhe në Shqipëri, një nga drejtuesit e LNÇl në Rrafshin e Dukagjinit e Kosovë, e tevona dhe në detyra të ndryshme të larta në Kosovë, derisa pas Demonstratave të Vitit 1981 shkarkohet si kryetari i Komitetit Krahinor të Kosovës e arrestohet nga Beogradi për qëndrime e veprime të tij. Rexhep Ram Ponari, nepërmjet mikut të tij Deva, pati njohje e miqësi edhe Fadil Hoxhën, një nga figurat kryesore të Luftës në Kosovë e në Malësinë e Gjakovës. Kjo miqësi ishte për mirë e me të mira, pasi në një rast i shpëtoi jetën një partizani të Brigadës XXV-S, që kishte ikur nga rradhët luftarake të saj, të cilin e strehoi në shtëpinë e tij dhe pastaj shkoi deri në Prizren e në bisedë me Fadil Hoxhën ia fali jetën, iu rikthye LNÇL, e jetoi jetën e tij.
Pas çlirimit të Shqipërisë Rexhep Ram Ponari ishte ende në krye të kësaj kompanie, kur mori detyra për arrestimin e dy elementëve antikomunistë, dy ndër figurat e njohura në Malësi të Gjakovës. Njëri ishte në Gri e tjetri në Dushaj. Në të dy rastet, Rexhep Ram Ponari, me një ndjenjë humanizmi e mirësie që e karakterizonte atë, mendoi e guxoi t’iu linte shteg të lirë për t’u arratisur dy miqve të tij, M. Bajrami dhe P. Mehmeti. Ai ishte njeri i besës e shoqëror, edhe trim, se trimat falin, se miqtë të ndihmojnë në raste jete e mbijetese.
Rexhep Ram Ponari për meritat e tij në LNÇl është dekoruar nga Kuvendi i Shqipërisë me Medaljen e Çlirimit dhe me Medaljen e Kujtimit.

14.
Rexhep Ram Ponari ishte i njohur kudo për cilësitë e tij të veçanta, si njeri me inteligjencë të lartë natyrore e jetësore, njeri i matur në çdo rast e situatë, fjalë ambël, kuvendtar dije e urtie në kuvendime e oda malësore me burra të vaktit e në biseda të lira udhe e pune me këdo, me të gjithë. Dëgjonte me kujdes të tjerët e dëgjohej me vëmendje prej të tjerëve. Kudo e kurdoherë shfaqej me një buzëqeshje të ambël në fytyrë, me atë cigaren e duhanit të dredhun nga duhani i tij që e kishte të një cilësie të veçantë, të grirë me kujdes dhe e mbante të vendosun në kutinë e bakfanit.
Rexhep Ram Ponari, siç e thamë dhe kryehere, ishte një zot shtëpie i zoti, model shembëllimi, një organizator i mirë i punëve të familjes së tij të madhe dhe me shembullin e kontributet e tij u edukuan jo vetëm fëmijët e tij, por dhe vëllezërit e motrat e tij. Ai e bani shtëpinë e tij një nga ma të pasurat në vlera të traditës shqiptare, me ekonomi të mirë në të gjitha kohërat, me mikpritje e bujari; me interesa të larta për shkollime universitare e kulturë kombëtare, me dashuri të madhe për Shqipërinë e Kombin Shqiptar.
Rexhep Ram Ponari në vitet e pas Luftës NÇl. ka marrë pjesë në aksionet vullnetare të rinisë për rindërtimin e vendit dhe në punët e ndryshme në bujqësi.
Rexhep Ram Ponari, pas kolektivizimit, punoi për një kohë të shkurtër në kooperativë bujqësore, pastaj në punë të shtetit, derisa del në pension kur punonte në ndërtimin e veprës së madhe hidroenergjetike të Fierzës, në Fierzën e dritës.
Për meritat e tij është dekoruar nga Kuvendi i Shqipërisë me Medalje Pune dhe me Urdhër Pune të Klasit të Tretë.
Rexhep Ram Ponari ndrroi jetë më 5 të shkurtit 1986, pas një sëmundje të randë, duke u përcjellë me nderime të larta nga familja e tij e madhe, nga miqtë e tij të shumtë, nga bashkvendasit e bashkëluftëtarët e tij, nga udhëheqja e kohës së atëhershme në rrethin e Tropojës, pasi ishte e iu mbeti kohërave njeri i mirë i luftës e paqes, i dijes e punës, i besës e bujarisë, i sakrificave e mirësive, i jetës së pastër e shembullit prijëtar dhe iu la pasardhës të mirë të breznive të tij përgjatë kohërave të sotme panshqiptare.

  • twitter
  • facebook
  • linkedin
Fjalë kyçe: , ,

Komentet

Lajme të ngjashëm

Më 17 dhjetor 1916 u vra Rasputini, mistiku i famshëm rus

VOAL – Grigorij Efimovič Novy, i njohur si Rasputin ka lindur në Pokrovskoe, një fshat i largët në Siberi, i vendosur në provincën e Tobolsk pranë maleve Ural. Data e lindjes ka qenë gjithmonë objekt debati; ishte vetë Rasputin me vullnetin e tij që krijoi konfuzion rreth datës së lindjes së tij. Murgu e plaku veten para kohe për ta mbajtur të besueshme figurën e tij të Starec, një fjalë ruse që do të thotë “i vjetër” dhe që identifikon prestigjin e veçantë të disa murgjve. Në kohën e Rasputin emërtimi ishte gjithashtu i ngarkuar me kuptime mistike, aq sa starecët konsideroheshin të zgjedhur nga Zoti, të aftë për fuqi profetike dhe shëruese, në fakt ata konsideroheshin si udhërrëfyes shpirtërorë të nderuar dhe shumë të ndjekur.

Midis regjistrave të humbur dhe kërkimeve në të dhënat e regjistrimit, data e lindjes së Rasputin u përcaktua më 10 janar 1869.

Grisha – siç e thërrisnin në familje – fëmijërinë dhe adoleshencën e kaloi në botën e tij të vogël fshatare pa arsim, duke punuar në arë me vëllain e tij Mishën. Pas një sëmundje të gjatë vëllai vdes; Rasputin ende një adoleshent gjatë një sulmi me ethe ka një vizion: ai do të tregojë se ka parë Madonën, e cila duke folur me të do ta kishte shëruar. Nga ky episod ai fillon t’i qaset fesë dhe Starecëve.

Ai martohet në moshën njëzet vjeçare. Pas vdekjes së djalit, vetëm disa muajsh, ai bie në depresion. Ai shërohet falë një shfaqjeje tjetër të Madonës, e cila e shtyn të lërë gjithçka dhe të largohet. Ai nis udhëtimet e gjata që e vënë në kontakt me anëtarët e Chlisty, një sekt i konsideruar i paligjshëm, por shumë i popullarizuar në Rusi. Klistitë kritikojnë ashpër Kishën Ortodokse, të cilën ata e akuzojnë për korrupsion dhe dekadencë. Fizikaliteti dhe religjioziteti janë të përziera në mënyrë të paqartë në këtë doktrinë heretike: riti erotik dhe lidhjet trupore – madje edhe të grupit – janë një nga karakteristikat e tij themelore të besimit.

Rasputin, pasi ka kaluar një vit në manastirin Verchoturje, udhëton në të mëdhenjtë si Moska, Kievi dhe Kazani. Ai kthehet në fshatin e tij të lindjes ku ngre një kishë personale. Forca e Rasputinit qëndron në vështrimin e tij magnetik, intensiv dhe halucinativ, i aftë për t’i kontrolluar njerëzit; fjalët e tij janë të thjeshta, të afta për të bindur: fama e tij u përhap shpejt, duke tërhequr në kishën e tij shumë njerëz që vijnë nga i gjithë rajoni.

Ai u zhvendos në Shën Petersburg në vitin 1905 dhe mbërriti në oborrin e Carit Nikolla II të Rusisë. I shoqëruar nga fama e tij si shërues, ai thirret nga njerëz shumë të afërt me familjen Romanov: shpresa e tyre është që Rasputin të mund të përmbajë hemofilinë e pashërueshme të Alexeit, djalit të carit. Tashmë në takimin e parë Rasputin arrin të marrë disa efekte të dobishme për të voglin. Ekziston një teori sipas së cilës Rasputin ishte në gjendje të ndalonte krizat e gjakut të Alexeit duke përdorur një lloj hipnoze që ngadalësonte rrahjet e zemrës së foshnjës, duke ulur kështu shpejtësinë e qarkullimit të gjakut. Një hipotezë tjetër do të ishte se thjesht duke ndaluar marrjen e aspirinës, të cilën mjekët e gjykatës e administruan për të qetësuar dhimbjet e kyçeve, shëndeti i Alexeit u përmirësua për shkak të uljes së gjakderdhjes që rezultoi, dhe merita i atribuohej Rasputinit.

Megjithatë, ekziston edhe një fakt i pashpjegueshëm shkencërisht. Më 12 tetor 1912, murgu mori një telegram nga familja mbretërore që e informonte për një krizë të rëndë në Alexeit: “Mjekët janë në dëshpërim. Lutjet tuaja janë shpresa jonë e fundit”. Rasputin, i cili ndodhet në vendlindjen e tij, pasi është zhytur në një gjendje transi për disa orë në lutje, i dërgon një telegram familjes mbretërore me të cilin siguron shërimin e vogëlushit, gjë që ndodhi menjëherë brenda pak orësh.

Karizma mistike e murgut ka një ndikim të fortë në veçanti te Carina Alessandra, aq sa marrëdhënia me të shkakton shpifje të shfrenuara. Të gjitha raportet e policisë sekrete dhe deputetëve të Dumës për sjelljen e Rasputin që arritën te Cari konsideroheshin gjithmonë si rezultat i shpifjeve të kurdisura nga inteligjenca liberale dhe të mohuara nga çifti mbretërues.

Me shpërthimin e Luftës së Parë Botërore, biznesi i Rasputinit kalon nga privat në atë politik.

Një pacifist i bindur, ai përpiqet të kundërvihet me të gjitha mënyrat: ndërsa Car Nikolla është në front, ai përpiqet të manipulojë Carina Alessandra (me origjinë gjermane), për ta sjellë Rusinë në pozicione pacifiste.

Me lojërat e tij të pushtetit murgu krijon shumë armiq duke përfshirë kastën ushtarake, aristokracinë nacionaliste, të djathtën dhe madje edhe opozitën liberale. Rusia po kalonte një kohë të vështirë, ushtria pësoi humbje të shumta, qeveria u nda brenda dhe Rasputin vazhdoi të komplotonte për të arritur paqen e menjëhershme. Kryeministri Trepov përpiqet të largojë Rasputin duke i ofruar një shumë të madhe parash, por Rasputin gjithashtu e kthen këtë rrethanë në favor të tij, duke informuar Carinën: pas këtij demonstrimi të ri të besnikërisë ndaj Kurorës, ai sheh që prestigji i tij të rritet aq shumë sa konsiderohet “miku i vetëm i familjes perandorake”.

I akuzuar për korrupsion, Rasputin arrin të dëbohet nga shtëpia e Romanovëve, por me përkeqësimin e kushteve të Aleksisit të vogël, mbretëresha kthehet për të kërkuar mistikun. Ai përgjigjet se kushtet e djalit do të ishin përmirësuar edhe në mungesë të tij dhe ashtu në një kohë të shkurtër ndodh.

Është një komplot i disa fisnikëve që dekretuan fundin e Rasputin: i tërhequr në një kurth, në natën midis 16 dhe 17 dhjetor 1916 ai fillimisht u helmua me cianid, pastaj – duke pasur parasysh rezistencën e tij ndaj helmit – u vra me një armë zjarri në zemër. Pavarësisht helmimit dhe goditjes me armë, Rasputin arrin të shërohet për të tentuar një arratisje, por kapet. Trupi i tij drobitet nga goditjet e shumta dhe, më në fund, hidhet në kanalin Fontanka në Shën Petersburg.

Trupi rishfaqet dy ditë më vonë; i nënshtruar autopsisë, nuk do të gjendet asnjë gjurmë e helmit dhe do të konstatohet se ai ishte ende gjallë kur u hodh në ujë.

Trupi fillimisht varroset, por më pas do të nxirret për t’u djegur në buzë të një rruge.

Caresha Aleksandra e merr lajmin me dëshpërim të dukshëm, ndërsa Car Nikolla, i shqetësuar për rolin gjithnjë e më të rëndë që Rasputin po merrte në gjykatë, do të mbajë një qëndrim të qetë; do të ketë parasysh edhe faktin se mes pjesëmarrësve në konspiracion kishte fisnikë të lidhur me të, aq sa askush nuk u ndëshkua për krimin.

Festimet e mëdha që pasojnë përhapjen e lajmit të vdekjes së Rasputin i shohin vrasësit si heronj, të aftë për të shpëtuar Rusinë nga ndikimi i rrezikshëm i gjermanikes Alexandra dhe mikut të saj të çmendur, murgut Rasputin./Elida Buçpapaj

Nga një simbol i fuqizimit të grave në botën arabe, në një figurë urrejtjeje dhe zemërimi, njihuni me Asma, bashkëshorten e Bashar al-Assad

E ardhmja e ish-diktatorit të Sirisë nuk dihet, pasi pas arratisjes së tij nga vendi, ai dhe familja e tij tani e gjejnë veten duke marrë azil politik në Rusi. Megjithatë, me interes është rasti i gruas së Bashar al-Assad, Asma, e cila nga arsimimi me karrierë në sistemin bankar u bë zonja e parë e Sirisë për më shumë se dy dekada.

Asma Al-Assad dikur ishte një simbol i çlirimit dhe modernizimit në Lindjen e Mesme, por sot ajo është sinonim i shtypjes dhe rënies së dinastisë së burrit të saj. Me origjinë nga Londra dhe me një karrierë në sektorin bankar, Asma e gjeti veten në qendër të vëmendjes ndërkombëtare përpara se zhvillimet e përgjakshme në Siri ta kthenin imazhin e saj në një figurë urrejtjeje dhe zemërimi.

Asma lindi në 1975 në Londër, vajza e kardiologut të suksesshëm Fawaz Ahras dhe diplomates Sahar Ahras.

Pas studimeve në Queen’s College dhe diplomimit në King’s College në vitin 1996 me një diplomë në shkenca kompjuterike dhe letërsi franceze, ajo filloi një karrierë të shkëlqyer në investime, duke punuar me kompani si Deutsche Bank dhe JPMorgan.

Në vitin 2000, ajo u martua me Bashar Al-Assad, i cili mori pushtetin në Siri pas vdekjes së babait të tij, Hafez Al-Assad. Prania e saj pa shami, stili i saj i sofistikuar dhe paraqitjet e saj ndërkombëtare e bënë atë një simbol të fuqizimit të femrës në botën arabe.

Në vitin 2010, revista Vogue e përshkroi atë si një “Trëndafil në shkretëtirë”, duke nënvizuar imazhin e saj si një Zonjë e Parë në modë dhe e sofistikuar.

Megjithatë, gjithçka ndryshoi në vitin 2011, kur Siria u zhyt në një luftë civile që ekspozoi shtypjen brutale të regjimit të Asadit.

Asma, e konsideruar fillimisht një “modernizuese”, shpejt u lidh ngushtë me diktaturën dhe mizoritë e saj. Lufta ka lënë qindra mijëra të vdekur dhe miliona të zhvendosur, duke shkatërruar imazhin e Sirisë si një vend i hapur dhe progresiv.

Gjatë konfliktit, Asma mori një rol aktiv në ekonominë e regjimit, duke organizuar rrjete kontrolli që përfshinin shpërndarjen e ndihmave humanitare, aksesin në internet dhe subvencionet ushqimore. Kritikët e saj e quajtën atë “Zonja Makbeth”, pasi ajo e përdori rolin e saj për të forcuar pozitën e regjimit dhe për të siguruar mbajtjen e tij të pushtetit.

Një diagnozë e kancerit të gjirit në 2018 dhe vdekja e vjehrrës së saj në 2016 e sollën atë përsëri në qendër të vëmendjes, por përfshirja e saj në administrimin e regjimit tani kishte gërryer çdo imazh pozitiv që ajo kishte krijuar. Në të njëjtën kohë, protestat për veprimet e regjimit çuan në tërheqjen e intervistës së saj nga Vogue në 2012. Me afrimin e 24 vjetorit të martesës, çifti ka të ngjarë të festojë në rrethana larg luksit të pallatit në Damask. Rënia e Asma Al-Assad pasqyron tragjedinë e Sirisë, e cila është kthyer nga një vend shprese dhe përparimi në një fushë vuajtjesh të patreguara. E ardhmja e familjes Assad mbetet e pasigurt, ndërsa vetë Asma mbetet një figurë që do të ndjekë historinë e vendit të saj. bw

Kush është Manfred Weber, njeriu i fuqishëm i BE-së?

AFP

Manfred Weber pa shumë zhurmë është shndërruar në një nga njerëzit më të fuqishëm në skenën politike evropiane.

Pavarësisht se nuk është i njohur shumë nga publiku, politikani gjerman ka një kohë të gjatë që udhëheq subjektin e qendrës së djathtë, Partia Popullore Evropiane (PPE), që është grupi më i madh politik në Bashkimin Evropian.

Megjithatë, ai nuk është aq i panjohur në korridoret e Parlamentit Evropian, ku edhe rivalët që e akuzojnë atë se flirton me ekstremin e djathtë, e pranojnë se ai është “një person me ndikim të madh sa u përket vendimeve”.

Kjo pritet pasi “kam shansin të jem sot” presidenti i partisë më të madhe në Evropë, tha Weberr në një intervistë për AFP.

Ai e shënoi fitoren e fundit të mërkurën e 27 nëntorit, teksa ligjvënësit miratuan Komisionin e ri Evropian të udhëhequr nga Ursula von der Leyen, e cila mori mandatin e dytë në krye të këtij institucioni.

Javë të tëra të kompromiseve politike rezultuan me 27 komisionarët – shumica nga PPE-ja – të kalojnë pa problem në seancat për konfirmimin e tyre.

Kjo u bë pavarësisht kundërshtimit të madh nga e majta dhe qendra për Raffaele Fitton, e partisë së ekstremit të djathtë, Vëllezërit e Italisë – partia e kryeministres italiane, Giorgia Meloni – të cilit iu besua posti i zëvendëspresidentit të KE-së.

“Për mua kjo është një ditë e mirë”, u tha Weber gazetarëve para votimit në Strasburg.

Fitto argumentoi se ai përfaqëson një krah më të moderuar të së djathtës, e cila kërkon më shumë ballafaqim sesa shmangie.

“Dua që t’i ndaj ata, dua të bëj ndarjen ndërmjet ekstremit të vërtetë të djathtë” gjerman të Alternativës për Gjermaninë (AfD), “konservatorëve të vërtetë” të Marine Le Pen të Francës dhe Viktor Orbanit të Hungarisë, tha ai për AFP-në.

Futja e Melonit dhe AfD-së “në të njëjtin thes, është gabim i madh”, tha ai.

Kjo qasje nuk ka bërë që ai të krijojë shumë miq në mesin e së majtës dhe qendrës, pasi ligjvënësit e kanë akuzuar atë se qëllimshëm përdor gjuhë me dy kuptime ndaj ekstremit të djathtë për përfitime politike.

“Manfred Weber po argëtohet shumë”, tha Manon Aubry nga Franca, bashkëudhëheqëse e të ashtuquajturit Grupi i së Majtës në Parlamentin Evropian, e cila tha se kolegu i saj gjerman po kërkon aleanca nga e majta në të djathtë, varësisht se çfarë interesi ka në ditë të caktuara.

Një ligjvënës në BE që nga viti 2004 dhe udhëheqës i PPE-së që nga viti 2014, Weber për një kohë të gjatë ka punuar për të pasur nivelin e ndikimit që ka tani.

Më 2019, ai tentoi të bëhej president i KE-së, por humbi kundrejt Von der Leyen. Për këtë humbje, disa besojnë se ai ende ka hatërmbetje.

“Ti nuk ulesh këtu… prandaj je i zemëruar”, e talli Orbani atë gjatë një sesioni plenar të mbajtur gjatë këtij viti, duke bërë me gisht drejt karriges së Leyenit.

Por, Weber insiston se kjo humbje i përket së shkuarës.

“Viti 2019 është shumë kohë më parë”, tha Weber, i cili asnjëherë nuk ka mbajtur ndonjë post ministror në Gjermani, por është shprehur se është i lumtur ku është sot.

“Vendimet më të rëndësishme në Evropë sot nuk merren më në kryeqendrat evropiane, por në Bruksel dhe Strasburg”, tha ai.

PPE-ja ka konfirmuar statusin e tij si grupi më i fuqishëm parlamentar pas zgjedhjeve evropiane në qershor, duke fituar 188 nga 720 ulëset – disa ulëse më pak se më 2019.

Por, ndikimi i tij është rritur teksa ekstremi i djathtë dhe e majta kanë humbur, që i kanë lejuar atij të luajë në këta dy krahë politikë.

Inxhinier me profesion, që e paraqet veten si mbrojtës të fermerëve dhe kundërshtar të burokracisë, Weber e rizgjodhi Von der Leyenin në korrik, me mbështetjen e Socialistëve dhe Demokratës, dhe grupit të qendrës, Rilindja.

Por, që atëherë ai është lidhur me grupet e ekstremit të djathtë për të frenuar, mes tjerash, disa politika ambicioze mjedisore të BE-së.

“Ai është personi që ka ndikim në marrjen e vendimeve, është ai që e thotë fjalën e fundit”, tha Marie Toussaint nga të Gjelbrit.

Përbërja e re e plotë e Komisionit u zgjodh edhe me votat nga e majta, qendra dhe e djathta, përfshirë edhe votat e grupit të Melonit.

Weber ishte personi i parë që e përqafoi Von der Leyenin pas votimit.

Weber shpesh preferon që t’i informojë gazetarët përmes takimeve joformale dhe nuk preferon që ata të citojnë deklaratat e tij.

Weber është proevropian, proukrainas dhe e përkrahë sundimin e ligjit. Ai shpesh shihet si “pak liberal” në Bavari, rajonin prej nga vjen, sipas homologut të tij gjerman, Daniel Freund.

“Këtu në Bruksel, ai bën pak të kundërtën e gjithë kësaj”, duke u afruar me ekstremin e djathtë, tha Freund.

Megjithatë, Weber shpërfill kritikat.

Një i krishterë i devotshëm, ai tha se gjen qetësi te feja dhe te bota jashtë institucioneve të BE-së.

“Shkuarja të dielave në kishë, bisedat me miqtë e mi që janë fermerë, që janë zejtarë, që janë njerëz normalë, janë shumë të rëndësishme sepse Brukseli nganjëherë është shumë si një ‘flluskë’”, tha ai.

Radio Evropa e Lirë

Përgatiti: Mimoza Sadiku

Ish-kancelarja Merkel nxjerr librin ”Freiheit. Memories 1954-2021”

Ish-kancelarja gjermane, Angela Merkel nxori sot në shitje librin me titull “Freiheit. Memories 1954 – 2021” (”Liria. Kujtime 1954-2021”).

Ish-liderja e Unionit Kristian-demokrat (CDU) gjerman do ta prezantojë sot librin në teatrin ”Deutsches”.

Aktiviteti do të jetë i hapur për publikun dhe do të moderohet nga gazetarja Anne Will.

Merkel shkroi kujtimet e saj politike së bashku me këshilltaren e saj politike historike, Beate Baumann.

Sipas botuesit ”Kiepenheuer & Witsch”, libri është afërsisht 700 faqe dhe do të botohet në mbi 30 vende.

Merkel, 70 vjeçe, nuk kandidoi në zgjedhjet federale të vitit 2021 pasi shërbeu si kancelare për 16 vite.

E lindur në qytetin verior gjerman të Hamburgut, ajo u rrit në ish-Gjermaninë Lindore, studioi fizikë dhe u bë politikisht aktive gjatë periudhës së trazirave politike pas rënies së Murit të Berlinit.

Ajo u zgjodh në Bundestag në vitin 1990 dhe shërbeu si ministre për Gratë dhe më vonë si ministre për Mjedisin. bw

Hasan MASURICA, në kodrina të Zarbicës testoi avionin e parë në gjithë Globin!- Nga REFIK HASANI


Hasan Masurica, kreu shkollën e lartë Pedagogjike në Shkup . Punoi gjithë jetën si Mësues i fesë islame në Mejtepin e Zarbicës dhe si Imam i po ksaj gjamie. Qysh si fëmij, në ndeja odash në Zarbicë, Malësi të Bujanocit e më gjërë është dëgjuar rrëfime për imamin, Mësuesin dhe shkenctarin që e konstruktoi ,,Ballanin “,si që e quanin në atë kohë, me të cilin djali i tij, Muharremi fluturoi lart në qiell.

 

Në vitin 1899 Hasan Masurica, duke punuar ditë e natë, me ndihmën e farkatarit të fshatit Zarbicë, ndërtoi aeroplanin e parë pa motor,me të cilin i biri, Muharremi, fluturoi 50 deri në 70 metra. Ai e realizoi këtë projekt 4 vjet para vëllezërve vright (Vilber adhe Orvil Rajt), të cilët e ndërtuan aeroplanin me motor dhe fluturuan në qiell në vitin 1903 nga një kodër e Zarbicës në drejtim fshatit Suharrën e Novosellë.

Muharremi djali i tij u tmerrua nga fluturimi dhe se theu këmbën në atë fluturim,pasi i ati e futi aty dhe litari mbajtës ju lëshua pa kuptuar dhe ballani u ngrit në erë. Fatmirësisht ai ra mbi disa pemë dhe aty e gjetën Muharremin e vogël me këmbë të thyer, dhe tregohet se si i ati megjithëse i dëshpëruar nga gjendja shëndetësore e të birit ,të cilit i lidhi këmbën me këmishën e tij që shqeu atë moment, nga suksesi i shpikjes të tij. Materiali ishte i zgjedhur që u përdore për ndërtimin e këtij avioni nga Hasan Masurica. 

 

Ai ka ndërtuar një Mulli në fshatin e Zarbicë dhe me ndihmën e bashkëfshatarëve ka ndërruar drejtimin e përroit, duke ditur pozicionin e përshtatshëm dhe ky mulli bluante rreth 1000 kg drithë në ditë.

Babëgjyshi im Miftari  ka treguar  se Hasan Masurica ishte i papërtuar, tepër inteligjent, respektohej dhe i dëgjohej fjala. Ai kishte një qoshe pune, një vend në plevicën e shtëpisë së tij, ku ai punonte me vegla primitive. Faktet janë mbledhur nga të dhëna gojore, nga dëshmi okulare dhe nga disa dokumente origjinale të pakta që kanë mbetur nëpër arkiva. Zarbicasit e vjetër tregojn dhe vërtetojn se Hasan Masurica ka jetuar e punuar në Mejtepin e Zarbicës.

                                     Ja se çka zbuloi Hasan Masurica!: 
– Ai ka hartuar kalendarin me të cilin përcakton pozitën dhe rrugën e planeteve në gjithësi që nga viti ‘52 deri në vitin 1952 të erës sonë. Kalendarët e tij kanë impresionuar disa njerëz profesionistë të asaj kohe.
– Që prej vitit 1901 e deri në vitin 1905 Mulla Hasan Masurica konstruktoi pushkët me një, pesë dhe njëzet e pesë fishekë dhe demonstroi funksionimin e tyre para Sulltan Abdyl Hamidit në Stamboll në vitin 1905.

Hasan Masurica që përveq që ishte Imam deri në vdekje për Zarbicë dhe Malësi, posedonte edhe një punëtori të vetën, duke ju ndihmuar fshatarëve të Malësisë, kryente edhe punën Mësuesit të fesë në Mejtepin e Zarbicës. Për në fund të këtij shkrimi fare të shkurtër, për inovatorin dhe shkenctarin që dy gjëra i bëri, se mbronte shqiptarizmin e mbajti me epitet mbiemrin Masurica e Sangjakut të Nishit prej nga ishte edhe i lindur i ati i tij dhe nuk dëshiroi që patenta e tij përë zbulimin e pushkës me një, pesë dhe njëzetë e pesë fishek ti jepet ushtrisë së Perandorisë Osmane për vrasjen e shqiptarëve.

*Autori është Refik Hasani,nga Zarbica e Bujanocit.

Më 13 nëntor 1850 lindi Robert Louis Stevenson, shkrimtari jashtëzakonisht i gjithanshëm skocez

VOAL- I lindur në Edinburg, Skoci, më 13 nëntor 1850, pas një rinie rebele dhe në polemika me të atin dhe me puritanizmin borgjez të mjedisit të tij, ai studioi drejtësi, u bë avokat, por nuk e ushtroi kurrë këtë profesion. Më 1874 simptomat e sëmundjes së mushkërive që e kishin prekur gjatë fëmijërisë u bënë më serioze; fillon një seri qëndrimesh shëruese në Francë. Këtu Stevenson takohet me Fanny Osbourne, amerikane, dhjetë vjet më e madhe se ai, e divorcuar dhe nënë e dy fëmijëve. Lindja e marrëdhënies së tij me Fanny-n përkon me fillimin e angazhimit të tij me kohë të plotë si shkrimtar. Nuk kalon shumë kohë dhe Stevenson ka mundësinë të publikojë tregimet e tij të para.

Krahas tregimeve të ndryshme filloi të shkruajë edhe ese dhe poezi për periodikë të ndryshëm. Ai boton libra të zhanreve të ndryshme, duke përfshirë “Një udhëtim në brendësi, 1878) dhe “Udhëtim me një gomar në Cevennes, 1879), koleksionin e artikujve filozofikë dhe letrarë ” Për vajzat dhe djemtë” (Virginibus puerisque, 1881) dhe përmbledhja me tregime “Netët e reja arabe” (1882). Në 1879 ai arriti Fanny në Kaliforni, ku ajo ishte kthyer për të marrë një divorc. Të dy martohen dhe kthehen së bashku në Edinburg.

Fama e tij erdhi papritur me “Ishullin e thesarit” (1883), libri i tij më i popullarizuar edhe sot: në njëfarë kuptimi, me romanin e tij Stevenson i dha jetë një rinovimi të vërtetë të traditës së romanit aventuresk. Stevenson konsiderohet si një nga eksponentët kryesorë të asaj lëvizjeje komplekse letrare që reagoi ndaj natyralizmit dhe pozitivizmit. Origjinalitetin e rrëfimit të tij e jep ekuilibri mes fantazisë dhe stilit të qartë, preciz, nervoz.

Më 1886 u botua “Rasti i çuditshëm i Dr Jekyll dhe zotit Hyde”. Edhe ky titull kontribuon – dhe jo pak – për të ngulitur emrin e Robert Louis Stevenson në historinë e trillimeve të mëdha botërore të shekullit të 18.

Rrëfimi i një rasti të personalitetit të ndarë merr një vlerë të fuqishme alegorike, duke ndriçuar forcat e së mirës dhe të së keqes të pranishme në natyrën njerëzore. Historia është shumë e famshme, objekt i një numri të konsiderueshëm adaptimesh dhe zhvillimesh filmike.

Në të njëjtin vit, Stevenson botoi “Kid napped”, të cilin autori e ndoqi në 1893 me “Catriona” (1893).

“Shigjeta e zezë” është e vitit 1888. Në “Mjeshtri i Ballantrae” (1889) tema e tërheqjes fatale të së keqes përfaqësohet me mjeshtëri në historinë e urrejtjes midis dy vëllezërve skocezë.

Ai arriti një mirëqenie të arsyeshme ekonomike, megjithatë shëndeti i tij i dobët dhe tërheqja ndaj aventurave e shtynë atë të largohej përgjithmonë nga Evropa në kërkim të një klime më të butë. Në vitin 1888, pas një ndalese të shkurtër në Nju Jork, ai u nis për në Perëndim dhe më pas, së bashku me familjen e tij, drejt Paqësorit Jugor. Ai u vendos në ishujt Samoa duke filluar nga viti 1891. Këtu ai kaloi një jetë të qetë, duke punuar deri në ditën e vdekjes, i rrethuar nga dashuria dhe respekti i vendasve, të cilët në disa raste pati mundësinë t’i mbronte nga ngacmimet e të bardhëve. .

Tregimet “Argëtimet e netëve të ishullit” (1893) dhe “Nei seas del Sud” (Në detet e jugut, 1896) janë të një mjedisi polinezian. Dy romane të papërfunduara u botuan pas vdekjes, “Weir of Hermiston” (1896), një nga veprat e tij më të vlefshme dhe “Saint Yves” (1898).

Një artist jashtëzakonisht i gjithanshëm, në karrierën e tij Stevenson trajtoi zhanret letrare më të ndryshme, nga poezia në një lloj romani detektiv, nga romani historik te përralla ekzotike. Thelbi i punës së tij është morali. Duke shfrytëzuar lirinë narrative të lejuar nga tregimi fantazi dhe romani aventure, Stevenson shpreh ide, probleme dhe konflikte me një formë shumë sugjestive mitiko-simbolike, duke i projektuar personazhet, ashtu si lexuesi, në rrethanat më të pazakonta dhe të papritura.

Robert Louis Stevenson vdiq në Upolu, Samoa, më 3 dhjetor 1894./Elida Buçpapaj

Fundi tragjik i lidhjes së dashurisë mes Sami Frashërit dhe aktores Mari Karyan! Historia e panjohur e dijetarit shqiptar

“Armenia e re, nuk mundi ta harronte Shemsedin Samiun, duke u kthyer kështu në Stamboll, më 1882 dhe duke iu dorëzuar në duart e tij e, do të priste një fëmijë nga kjo lidhje, por…”! –

******

Shemsedin Samiu apo Sami Frasheri, siç rendomë, njihet ndër shqiptarë, ishte figura qendrore e Rilindjes Kombëtare, dhe nga shumëkush  merret edhe si babai dhe ideologu i nacionalizmit shqiptar! Duke jetuar dhe vepruar në kryeqendrën e Perandorisë Osmane, me veprën dhe te bëmat e tij, dimensioni i Samiut tejkalon atë shqiptar, duke marrë kështu përmasa perandorake.

Si një poliglot i vërtet që ishte, botoi e përktheu shume vepra në gjuhë të ndryshme, duke lënë kështu gjurmë të pashlyera në historinë e dy popujve, shqiptar dhe atij turk. Me përmasat e një alimi, Samiu do të zinte një vend qendror në mesin e modernistëve myslimanë të shekullit XIX.

Edhe pse një figure shumëdimensionale, për lexuesin shqiptar Shemsedin Samiu, ende mbetet i pa eksploruar ne tërësinë e tij, duke u njohur vetëm në konturat e ideologjisë së nacionalizmit. Përmes arkivave dhe bibliotekave të Stambollit, bëhet i mundur një udhëtim në kohë, në Stambollin e asaj kohe, në gjurmët e Samiut, në përditshmërinë dhe botën e tij të brendshme…! gsh

Prof Dr Hektor Çoçoli me fat ai që e ka mjek e pedagog Nga Agron SEJAMINI

                 Tropoja në dimër

Nuk është titulli ynë. Është ndjesia që shprehin pacientët që janë mjekuar nga doktor Hektori dhe studentët e mjekësisë që e kanë pedagog. Më shumë se ata dy numra lakmitarë me nga 40 e ca vite për secilin pozicion, kanë qenë virtytet e karakterit të tij të përsosur që e kanë renditur në emrat më të shquar të historisë së mjekësisë shqiptare. Mjafton të kujtojmë se mbi 30 vjet, ka qenë krahu i djathtë i “babait të pneumologjisë shqiptare”, të madhit Prof.dr. Shefqet Ndroqi. Të rrije pranë atij njeriu vetëm mirësi do të ndieje dhe përfitoje. Një mjek që shënoi epokë në fushën e tij, në saj të përkushtimit dhe aftësive profesionale. Po aq i madhërishëm doktor Ndroqi edhe si njeri me shpirt të madh dhe të ndjeshëm. Edhe ditën e dasmës, iku në sanatorium për t’i ardhur në ndihmë pacientit që kishte ardhur në urgjencë. E nëse atë ditë të shënuar la nusen, pas disa vitesh do të linte dy gishtërinjtë e tij, pasojë e dëmtimit nga rrezet rengen prej radioskopive të pafundme në luftë me turbekulozin dhe tifon. Pas këtyre humbjeve fitoi madhështinë e emrin që nuk do të harrohet, por dhe një brez mjekësh të denjë për ta prezantuar veten si punonjës të Spitalit Universitar të Sëmundjeve të Mushkërive “Shefqet Ndroqi”. Më i spikaturi mes tyre është doktor Hektori. Dhe kush ecën në gjurmët e më të mirit, mirësia ka për ta ndjekur. Bëri çmos të merrte sa më shumë nga doktor Ndroqi, në aspektin profesional dhe shpirtëror. Nuk ishte e lehtë të zëvendësoje atë njeri dhe mjek të madh. Ky institucion mjekësor ishte bërë shumë i rëndësishëm dhe i njohur. Vetë përhapja dhe pasojat e sëmundjeve të mushkërive kërkonte disiplinë dhe aftësi profesionale. E kush më shumë se Hektori duhej të ndiente peshën e kësaj përgjegjësie dhe besimi. Gjithçka në shërbim të shëndetit të njerëzve të prekur nga këto sëmundje. Një staf i përgatitur dhe i pasionuar për pofilaksinë, diagnostifikimin dhe trajtimin e turbekulozit. Doktor Hektorit i duhej të bënte mjekun, por edhe drejtuesin e këtij stafi mjekësor. Të gjithë ata që kanë punuar me të, kujtojnë komunikimin e ngrohtë dhe thjeshtësinë e shefit të tyre. Por nuk harrojnë as ashpërsinë dhe qëndrimin e tij të prerë nëse vërente dobësi dhe gabime në punë. Në një rast që ai na i kujton vetë, edhe pse kanë kaluar vite, përsëri nuk ndien pishman për masën ndëshkuese që i dha një infermiereje.

Kishte tre-katër ditë që një pacient ishte në gjendje të rënduar dhe me temperaturë të lartë. Edhe me mjekimet e dhëna akoma nuk po dominohej situata. Netë pa gjumë të mjekëve në ato konsulta të gjata ku kërkoheshin arsyet e keqësimit. Lodhje dhe stërmundim kur shkaku ishte shumë i thjeshtë. Infermierja nuk i kishte dhënë pacientit antibiotikun kryesor që i kishin caktuar mjekët. Kjo për arsyen se ai medikament mungonte ato ditë në farmacinë e spitalit. Edhe pse detyra e infermieres ishte që ta ndiqte dhe jo ta gjente atë ilaç, ajo heshti. Heshtje që vuri në tension gjithë stafin e mjekëve dhe mbi të gjitha, në rrezik jetën e pacientit. Nuk u mendua dy herë shefi i shërbimit, doktor Hektori, që të propozonte largimin nga puna të infermieres. Pas këtij rasti, në stafin e shërbimit u shtua edhe më shumë përkushtimi dhe përgjegjësia. Jo rrallë, ndodh që nuk ke mundësi të shpëtosh një jetë njeriu, por ama kur është mundësia nuk të falet të bëhesh aleat me vdekjen. Por jo se i ka shpëtuar edhe këtij emocioni të padëshirueshëm. Çdo rast të humbjes së jetës, edhe pse nuk është për faj të tij, quhet dështim. Por doktor Hektori i ka ndierë më shumë se sa duhet. Madje, kjo është edhe pika më e dobët e tij. Një mjek nuk duhet të përjetojë, por të jetojë me diagnozën e të sëmurit. Por ja që ai në këtë ndjeshmëri, mbase shkon edhe më tej se ata. Kanë kaluar mbi dhjetë vjet dhe ende përjeton me emocion të fuqishëm një rast tragjik. E kuptoi diagnozën e atij djaloshi 20-vjeçar fatkeq, por nuk gjente forca t’i përgjigjej asaj nëne që në përlotjet e çdo dite, i lutej:

-Aman doktor! Më thuaj çdo gjë, vetëm mos më thuaj se ka sëmundje të keqe, se e kam djalë të vetëm!

Më e vështirë se sa ajo luftë që bënte me sëmundjen, i dukej përgjigjja e kësaj lutje nëne.

– Sëmundja është e rëndë, por ne do të bëjmë të pamundurën…, – mezi shqiptonte doktor Hektori.

U përkushtuan dhe u angazhuan natë e ditë i gjithë stafi në atë betejë që e dinin se e kishin të humbur. Një kujdes mjekësor që nuk u zvenit në shpirtin e asaj nëne të plagosur aq rëndë. Kështu, një ditë ndërsa kthehej nga puna, edhe pse u mundua t’i shmangej, ajo nënë dëshironte të takohej me doktor Hektorin. I shprehu mirënjohjen për atë çka kishin bërë për djalin e saj fatkeq. E sikur të çmallej me një relike të djalit të vet, puth duart e doktorit. I prekur tej mase, doktori e fton të ulen dhe të pijnë një kafe. Më tepër edhe për të ngushëlluar zemrën e asaj nëne. Por u çua nga ajo kafe edhe më i dëshpëruar, kur mësoi se para dy vjetësh ajo kishte humbur edhe bashkëshortin. Burrë e grua ishin rritur në shtëpinë e fëmijës dhe gëzimin më të madh në jetë kishin atë djalë… Me ditë të tëra përjetoi doktor Hektori shqetësimet e asaj fatkeqësie. Diçka jo e mirë, për një mjek që duhet të jetësa më i qetë dhe i ftohtë përballë të tilla emocionesh. Ndryshe, do të jetë më i dobët në përballjen me betejën e radhës… Por ama, edhe kjo e keqe dëshmon për karakterin dhe virtytet e larta njerëzore të doktor Hektorit, jo vetëm si mjek, por edhe si pedagog. Janë me dhjetëra studentët që kanë përfituar maksimumin e lëndës së sëmundjeve të mushkërive. I veçantë ky mjek i shquar edhe në mësimdhënie. Nuk kanë për të harruar studentët ditët e para të komunikimit me të. Pasionant, i rrjedhshëm dhe i qartë në ligjëratë e nis leksionin me postulatin: “Asgjë nuk kushton aq pak dhe nuk çmohet aq shumë sa sjellja e mirë!”, sepse mjeku nuk i takon vetes, por të tjerëve. Kush nuk mund të realizojë këtë kusht, është në kohën e duhur për t’i dhënë jetës një drejtim tjetër. Pasi u ka bërë testimin e parë shpirtëror, nuk vonon dhe u citon katër vargjet e popullit që i shërbejnë po shëndetit të popullit.

O more njeri me mend!

Mos e kërko në çdo vend,

Provoje në trupin tënd,

Si të dhemb, ashtu më dhemb!

E ku ka më mirë se të përdorësh mençurinë e popullit, në ngulitjen dhe përsosjen e virtyteve humane dhe njerëzore aq të domosdoshme për profesionin e mjekut. Është këndvështrimi dhe metoda që ndjek një pedagog kaq i suksesshëm, siç është doktor Hektori. Ndoshta është momenti për të dëshmuar edhe faktin tjetër, se në bibliotekën e tij prekëm edhe tre libra voluminozë me arritje dhe informacion të mjekësisë botërore për sëmundjet e mushkërive, botime të vitit 2009. Ndryshe nuk do të ishte aq i vlerësuar dhe i dëshiruar nga studentët e mjekësisë. Nuk ndjehet mirë kur shikon se shumica e tyre tymosin cigare, atë armik kryesor që shkakton edhe sëmundjet e mushkërive. Nuk i lodh apo mërzisë, duke u cituar rreshtat që janë shkruar me gërma kapitale edhe në paketat e cigareve. “Humbet” një orë mësimi dhe i shëtit studentët nëpër dhomat e pacientëve, duke i pyetur se sa prej tyre e pijnë duhanin. Vetë llogaria përfundimtare, u jep përgjigjen tronditëse se mesatarisht në 100 veta të prekur nga kjo sëmundjet e mushkërive, 97 pinë cigare.

Një llogari që na kujton një debat të zhvilluar mes mjekësh të shquar në Edinburg të Skocisë. Me siguri që të gjithë studentët e doktor Hektorit do të ndjeheshin krenar për pedagogun e tyre. Këtë kongres botëror mbi “Kontrollin e turbekulozit në shekullin XXI” e drejtonte doktori i shquar John Crofton, personaliteti më i shquar botëror në fushën e sëmundjeve të turbekulozit. Sapo kishte referuar doktor Hektori studimin me temë: “Gjendja epidemologjike aktuale për turbekulozin në Shqipëri”. Për të përgatitur këtë material ishte bërë një punë parapërgatitore voluminoze. Një grup mjekësh kishte bërë depistimin në gjithë vendin tonë. Ishin vizituar mijëra njerëz, prej të cilëve u gjetën 700 të sëmurë me turbekuloz. Ende pa u larguar nga podiumi doktor Hektori, çohet nga salla një mjek zviceran që kishte referuar pak orë më parë për modelet matematikore që mund të përdoren për vlerësimin e gjendjes me një numër më të vogël pacientësh. Çka do të thoshte kohë më e shkurtër pa e cënuar saktësinë e studimit. Me sa duket, emri pak i njohur i Shqipërisë, serioziteti dhe personaliteti i shfaqur nga mjeku shqiptar, kishte ngacmuar egon e sëmurë të kolegut, për të bërë pyetjen:

-Ku e bazoni ju saktësinë e të dhënave për të cilat ju referuat?

Pa humbur qetësinë dhe pa u menduar, doktor Hektori edhe pse kishte ndier ligësinë e pyetjes, përgjigjet:

-Duke mos vënë në dyshim saktësinë e përdorimit të modeleve matematikore për studimin që ju referuat, të dhënat e studimit tim saktësinë e bazojnë në ekzaminimin mjekësor të të gjithë pacientëve…

E si për të mos mjaftuar kjo shuplakë ndërhyn edhe drejtuesi i Kongresit, sër Crofton, duke e bërë të pavlefshme pyetjen e mjekut zviceran:

– Doktor Hektori nga Shqipëria, ka të drejtë!

Para disa muajsh, doktor Hektori, u shpall “Qytetar Nderi i Tropojës”. Nuk janë pak vlerësimet dhe titujt që atij i janë akorduar, por ky i fundit i ngjalli emocion të fuqishëm. Një mirënjohje e merituar që i rrizgjoi kujtimet e viteve 1960-1965 kur shërbeu si mjek në Tropojë. Pasi mbaroi me rezultate të shkëlqyera Fakultetin e Mjekësisë, shpresonte se do të emërohej në kryeqytet. Nuk u dëshpërua që iku në veriun ekstrem të Shqipërisë, por edhe të lehtë nuk e pati. Përfytyroni një djalosh 21-vjeçar që del për herë të parë nga Tirana dhe përfundon në Tropojë. Sapo kishte mbaruar specializimin njëvjeçar me doktor Ndroqin. Zonat veriore ishin më të prekura me sëmundjet e mushkërive, për arsye edhe të temperaturave të ulëta. Vetëm një mjek gjeti në Bajram Curr. Detyrimisht që nevoja e bëri të shërbente edhe si patollog, gjinekollog, pediatër etj. Çmon faktin që atje gjeti një personel mjekësor të përgatitur dhe të përkushtuar për punën. Akoma më me fat e quan veten që njohu një njeri të mrekullueshëm, të lindur për humor, siç është mjeshtri Ali Mula. Njohja me të ia bëri edhe më të lehtë kryerjen e detyrës së mjekut, por edhe të përshtatjes me banorët mikpritës dhe shumë të kulturuar. Kjo mirënjohje e veçantë që shkon për mikun e tij të respektuar bën që t’ja falë edhe atë “prezantim” torturues si mjek….

I vendosur përballë një aparati të vjetër skopie, fton pacientin e parë. Shikon që zemra e tij ishte në krahun e djathtë. I bën përshtypje, por jo se befasohet, pasi e dinte që në 10 000 banorë ndodh një anomali e tillë. Mbaron punë dhe fton para aparatit qytetarin e dytë. Fshin sytë, por nuk i largohet e njëjta pamje. Edhe ky zemrën e kishte në krahun e djathtë. Të paktën dhe për një arsye tjetër kjo që po i ndodhte nuk duhej të ishte e pranueshme. I kishin thënë që rrethi i Tropojës kishte rreth 11 mijë banorë. Kjo anomali që po shikonte në aparatin e skopisë, do të thoshte se numri i banorëve duhej të ishte mbi 20 mijë banorë. Nuk e jep veten dhe vazhdon punën. Para aparatit i shfaqet trupi i pacientit të tretë. Dhe përsëri, zemra në krahun e djathtë. I tronditur, heq këmbën nga pedali i aparatit që mbante dritën fikur dhe çohet menjëherë në këmbë. Shikon qytetarin që ishte vendosur me shpinë dhe jo siç duhej me fytyrë nga aparati. Nuk përmbahet dhe ngre zërin, duke i treguar se si duhej qëndruar. Ndërkohë edhe dy të tjerët që ishin duke u veshur i thonë se edhe ne kështu kemi hyrë aty, o doktor.

-Hyfshi dhe mos dalshi më! – u lëshoi mallkimin pa shpirt, por me zë të lartë dhe doli nga dhoma.

Por ditët, muajt dhe vitet në vazhdim e bënë doktor Hektorin njeriun më të dashur të asaj treve. Me vrullin djaloshar, pasionin për profesionin dhe dëshirën për të ndihmuar këta njerëz të dashur, por të zhytur në varfëri, nuk la fshat e shtëpi pa hyrë. I qëllonte që të ecte në këmbë ditën apo natën edhe 12 orë pa pushim. Nuk e harron atë përkujdesje dhe dashuri që tregonin për të si të ishte i shenjtë. Edhe sot kujton kur lëvizte në ditë me borë, para tij borën e hapnin dy njerëz të tjerë për t’ja bërë sa më të lehtë udhëtimin. E si të mos u shërbeje dhe ndodheshe pranë këtyre njerëzve në raste urgjente. Edhe sot në shtëpinë e doktor Hektorit trokasin miqtë e vjetër tropojanë. Kush për hall e kush për ta përshëndetur për të mirat e bëra në ato vite dhe në vazhdim, sepse doktor Hektori duke zbuluar dhe bllokuar të gjitha vatrat e infeksionit në Tropojë, hapi për gjithë jetën dyert e shpirtit dhe u bë mysafir i përjetshëm dhe i mirëpritur në çdo vatër tropojane…

Shikon këtë fotografi të çiftit Çoçoli dhe kushdo dallon se Lirika është më rinore. Por po të hysh në shpirtin e doktor Hektorit, këtë hijeshi dhe bukuri e gjen të shumëfishuar… Aq sa shpirti i tij, ndjehet disa vjet edhe më i ri se bashkëshortja e tij. Jo më kot e quan si një nga mbështetëset dhe frymëzueset e karrierës së tij të suksesshme. Një jetë e gëzuar mes harmonisë dhe mirëkuptimit, dashurisë dhe bashkëpunimit. Edhe sot janë po aq të dashuruar dhe të përkushtuar ndaj njëri-tjetrit, si dikur në sallën e Bibliotekës Kombëtare. Hektori përgatitej për temën e Doktoraturës, ndërsa Lirika studionte për provimet e sezonit. Më shumë se sa tek studimi, e kishin mendjen kur do të vinte pushimi që i bashkonte te koridori. Vërtetë kishin diferencë në moshë, por humori dhe natyra gazmore e Hektorit e bënë për vete menjëherë atë bukuroshe. Sepse edhe tek dashuria më shpejt dhe më sigurtë se çdo gjë, të çon mençuria. Rrjedhshmëria në të folur, çiltërsia dhe komunikimi elegant ia lehtësuan shumë fitimin e betejës atij djaloshi simpatik. Po me barcaletë e nisi dhe e bitisi propozimin. Ishte duke i treguar historinë e një personi që kishte rënë në dashuri me një studente që ai kishte pranë. Ia tregoi aq bukur sa edhe ajo vetë nuk po kuptonte se për kë po binin ato këmbana… Pas heshtjes së tij që priste reagimin e saj, kuptoi se ajo ishte studentja dhe ai personi i dashuruar. E pse duhej vështirësuar më shumë ai propozim kur përgjigjja e secilit prej tyre ishte dhënë prej kohësh nga zemrat e tyre?

-Tek Hektori gjeta jo vetëm njeriun me humor të veçantë, por njeriun e përkushtuar ndaj familjes së tij. Një admirues i zjarrtë i leximit, historisë, gjeografisë, arkitekturës, pikturës, muzikës, udhëtimeve… Është e lehtë të jetohet me Hektorin si bashkëshort sepse jetën ta bën të bukur jo vetëm duke u përshtatur me dëshirat e mija, por e pasuron me intelektin dhe natyrën e tij gazmore…

Nuk ka ç’i duhen më shumë se sa kaq një femre për ta ndier veten mirë dhe të sigurtë, në një jetë të lumtur bashkëshortore.

E dëshmon këtë vetë jeta e tyre, e dëshmon edhe kjo fotografi që shpalos hijshëm gëzimin dhe buzëqeshjen e tyre të përditshme…

AKTIVITETI I PUNËS:

1960 Diplomohet: “Mjek” nga Fakulteti i Mjekësisë i Universitetit të Tiranës.

1980 “Kandidat i Shkencave Mjekësore”, në Fakultetin e Mjekësisë, Tiranë,

1983 “Docent” (titull i barasvlefshëm me Prof.Ass), në Fakultetin e Mjekësisë, Tiranë.

1993 “Doktor i Shkencave Mjekësore”,

1994 “Profesor”, Universiteti i Tiranës,

2007 Profesor, në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit privat “KRISTAL”

2008 “Profesor Emeritus”

2009 Përshkruhet biografi e shkurtër në Enciklopedinë Shqiptare, botuar në Tiranë, 2009.

Aktiviteti Shkencor:

Ka marrë pjesë aktive në shumë konferenca, simpoziume, kongrese mjekësore si brenda shtetit ashtu dhe jashtë shtetit.

Jashtë Shqipërisë:

Prishtinë (Kosovë)

Ulqin (Mali i Zi)

Shkup (Maqedoni)

Bukuresht (Rumani)

Constanca ( ” “)

Varna (Bullgari)

Athinë (Greqi)

Janinë ( ” “)

Lubljanë (Slloveni)

Ankara (Turqi)

Budapest (Hungari)

Salzburg (Austria)

Rome (Itali)

Palermo (Itali)

Paris (France)

Nicë ( ” “)

Moskë (Rusi

Mainz (Gjermani

Essen ( ” “)

Fraiburg ( ” “)

Edinburg (Skoci)

Londër (Angli)

Wolfheze (Hollandë)

Seattle (ShBA)

Teheran (Iran)

Tunis (Tunizi)

Lome (Togo)

Ka marrë pjesë në të gjitha aktivitetet shkencore të zhvilluara në Shqipëri, për problemet e sëmundjeve të mushkërive dhe sidomos për ato të tuberkulozit, të zhvilluara në Tiranë apo në qytetet e tjera të vendit; në konferencat e organizuara me mjekë të huaj; në konferencat mjekësore te organizuara nga specialitetet e tjera ku ka diskutuar për problemet e sëmundjeve të mushkërive. Ka botuar studime të shumta: monografi, tekste mësimore, libra për probleme të tuberkulozit dhe sëmundjeve të mushkërive, artikuj shkencore etj. Botimet janë bërë në Shqipëri dhe në disa revista të huaja.

Agron Sejamini

 

27.08. 2009

https://www.voal-online.ch/index.php?mod=article&cat=SHQIPTAR%C3%8BT&article=2873

Kamala Harris dhe babai i saj

Thyerja me Kamalën është shumë e thellë, dhimbshme dhe nis me divorcin nga gruaja e tij. Por tani 85-vjeçari i ka ofruar këshilla vajzës së tij

Në vjeshtën e vitit 1962, Universiteti Kalifornian i Berkeley-t ishte tashmë kryeqyteti i protestave të studentëve për të drejtat civile me demonstrata në sheshin “Sproul”, në zemër të kampusit.

Shyamala Gopalan, një studente indiane e endokrinologjisë, ishte magjepsur nga një fjalim mbi pabarazitë sociale të mbajtur në një takim nga Donald Harris, një ekonomist i ri xhamajkan që ishte gati të merrte doktoraturën.

Të dy diskutuan për një kohë të gjatë dhe u takuan përsëri disa herë. Pasioni civil u bë një lidhje romantike: në vitin 1963 ata u martuan dhe një vit më vonë lindi Kamala.

Në rrëfimet e jetës së saj, kandidatja demokrate për Shtëpinë e Bardhë, përmend shumë shpesh nënën e saj: një studiuese, e cila u nda nga jeta në vitin 2009, e cila ia kushtoi jetën luftës kundër kancerit.

Megjithatë, figura e babait krejtësisht mungon, me përjashtim të një përmendjeje të shkurtër në fjalimin investitor në konventën e Demokratëve në Çikago, pavarësisht se Donald Harris ka kaluar dekada duke studiuar pabarazitë sociale, një temë qendrore për një udhëheqës politik demokrat.

Dhe megjithëse, siç zbuloi gazeta “New York Times”, 85-vjeçari tashmë ish-mësues, ende me shëndet të shkëlqyer, jeton tre kilometra larg rezidencës së zëvendëspresidentes së Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe që shpesh udhëton rreth Uashingtonit me makinën tip Chevrolet-Corvette të tij të argjendtë, të dy nuk dëgjohen pothuajse kurrë dhe nuk janë takuar kurrë në vitet e fundit.

Përjashtimi i vetëm ishte një darkë në Uashington në vitin 2016, kur Kamala u zgjodh senatore nga Kalifornia.

Është shkruar se Harris e mban të atin në distancë, sepse Donald Trump e përshkruan atë në mitingjet elektorale si një ekonomist marksist që indoktrinoi Kamalën.

Por ai, pavarësisht se kishte kritikuar ekonominë klasike nga e majta dhe kishte studiuar punën e Marksit, si dhe të shumë ekonomistëve të tjerë, nga Keynes te Sraffa, nuk ishte kurrë një marksist.

Historia e ndarjes me Kamalën është shumë më e thellë, më e dhimbshme dhe fillon me divorcin nga Shyamala (mamaja) në vitin 1972. As Kamala në kujtimet e saj nuk shpjegon arsyen e përfundimit të marrëdhënies mes prindërve.

Ai përmend vetëm mosmarrëveshjet në rritje dhe vrazhdësinë midis dy akademikëve, ndërsa Donaldi mori poste profesori në universitete të largëta, fillimisht në Illinois dhe më pas në Wisconsin.

Ndarja kishte ndodhur tashmë në vitin 1969. Kur ekonomisti u kthye në Kaliforni – në vitin 1972, afrikano-amerikani i parë që mori një post profesori në Stanford – beteja e divorcit kishte përfunduar.

Dhe babai i Kamalas shprehu hidhërimin e tij që nuk kishte marrë kujdestarinë e vajzave të tij, Kamala dhe Maya, duke akuzuar shtetin e Kalifornias se kishte vendosur që një baba nuk është në gjendje të kryejë rolin e prindërve, duke shtuar, sipas “Times”, “veçanërisht nëse ai prind është një burrë me ngjyrë që mund të hajë fëmijët e tij për mëngjes…”.

Zemërim, ndoshta, edhe ndaj vajzave që zgjodhën të qëndronin me nënën e tyre: inat që Donaldi e ka mbajtur me vete gjatë gjithë jetës.

Bir i sipërmarrësve të pasur xhamajkanë, ai u kthye në Xhamajka kur doli në pension në Stanford dhe autor i një plani të politikës industriale që i lejoi vendit të Karaibeve të përgjysmonte borxhin e tij publik dhe të reduktonte papunësinë nga 15% 10 vjet më parë, në 5.4% aktuale, në vitin 1978, Harris i dedikoi suksesin më të madh të librit të tij (Akumulimi i kapitalit dhe shpërndarja e të ardhurave) dy vajzave të tij. Por ai kurrë nuk donte t’i takonte.

Ai nuk shkoi në funeralin e Shyamalas në vitin 2009, as në dasmën e Kamalas me Doug Emhoff në vitin 2015. Dhe braktisi ceremoninë inauguruese të presidencës Biden-Harris tre vjet e gjysmë më parë.

Por tani ai duket se ka ofruar t’i japë këshillat e tij të politikës ekonomike vajzës së tij, duke i propozuar një takim publik në Baltimorë, shtëpia e fushatës së Kamalas dhe kompanive për të cilat babai i saj është konsulent.Tema

Corriere della Sera

Jimmy Carter kremton 100 vjetorin e lindjes

Një president amerikan që në detyrë konsiderohej i dobët dhe pesimist, por që me kalimin e viteve ka arritur të ripushtojë një pjesë të madhe të vendit.

VOAL- Jimmy Carter mbush 100 vjet, presidenti më jetëgjatë në historinë amerikane, i cili qëndroi në Shtëpinë e Bardhë për vetëm katër vjet. Gjysmën e jetës “si ish”, aq sa arritja sot është befasuese, si kur kandidoi për post më 1975.

Jimmy kush? Guvernatori demokrat i Gjeorgjisë, një fermer kikiriku jugor, luajti efektin surprizë: një njeri i zakonshëm për presidencën e Nixon dhe Johnson. Pas skandalit Watergate dhe gënjeshtrave për Vietnamin, ai i ofroi vendit humanizmin dhe busullën e tij morale. Ai fitoi mbi amerikanët, por iu desh të përballej me një komb të zhgënjyer, të testuar nga kriza energjetike dhe recesioni.

Dhe fronti ndërkombëtar theksoi aftësinë e tij – me marrëveshjen e paqes Nobel midis Izraelit dhe Egjiptit – dhe kufijtë e tij. Kriza e pengjeve në Teheran në vitin 1979, 52 amerikanë të mbajtur të burgosur nga regjimi i Khomeinit për më shumë se një vit, ishte elektoralisht fatale për të.

Reganizmi e dërgoi në papafingo epokën e përkohshme të Carter-it… meritat e të cilit do të njihen larg Shtëpisë së Bardhë: për betejat e tij humanitare dhe mjedisin dhe për ndërmjetësimin e tij në konfliktet në mbarë botën, aq sa iu dha një Nobel.

Një dashuri e rifituar me dëshmi personale, krahas dhe kundër sëmundjes, pas një tumori të parë.

Një dëshmi besimi dhe optimizmi punëtor, gjithmonë përkrah të dashurës së tij Rosalynn pranë tij për 77 vjet. Me rastin e funeralit të saj, nëntorin e kaluar, dalja e fundit publike e Jimmy Carter.

“Ai është shumë i kufizuar në atë që mund të bëjë. Ai nuk mund të flasë në telefon. Ai ndjek lajmet dhe kur e pyetëm nëse ishte i emocionuar për ditëlindjen, ai tha po, por aq më tepër për të votuar për Kamala Harrisin”, thotë Jason Carter, nipi i Jimmy Carter dhe president i Carter Center.

Misteri i vrasjes së Zija Dibrës: E vranë krerët e VMRO-së…

Një të diel të janarit të vitit 1925, gazeta “Indipendenca Shqiptare” lajmëronte në faqen e saj të parë: “Zija Dibra u vra. Ish-kapiten Zija Dibra, ministër tjetër herë në kabinetin e Pandeli Evangjelit, i akuzuar për çështje bolshevike, tek internohej në Berat, duke kaluar katundin Harizaj të Qarkut të Kavajës, u mundua të arratisej e t’ikë prej duarsh nji aspiranti, i cili e shoqnonte deri në Berat. Kështu, duke qenë i hypur në kalë, atë e ngau me gjithë fuqinë, përpara. Aspiranti i bërtiti nja dy herë të qëndronte, por mbasi s’e dëgjoi, e qëlloi në kokë dhe e rrëzoi të vrarë prej kalit”.

Zija Dibra, figurë e njohur e politikës shqiptare të fillim-shekullit XX u vra në të njëjtën ditë kur në Tiranë shpallej republika me president Ahmet Zogun tashmë të kthyer triumfator nga Jugosllavia. Vetëm pakkush e besoi versionin zyrtar të vrasjes. Zija Dibra, njihej si kundërshtar i vendosur i Ahmet Zogut, ai vetë kishte marrë pjesë si ushtarak në kryengritjen e drejtuar nga Hasan Prishtina në 1921.

Në 1923-in, bënte pjesë në një organizatë antizogiste të themeluar në Vjenë, nga Aqif Pashë Elbasani. Në qershor të 1924-ës, kishte luftuar me armë në dorë, në krah të kryengritësve, pastaj ishte vendosur në garnizonin e Shkodrës. Në vitin 1924, Noli e kishte dërguar Zija Dibrën, për t’i mbushur mendjen Elez Isufit, që të mos bashkohej me Zogun.

Dibra ia arriti t’i mbushte mendjen Elez Isufit, duke u kujtuar dibranëve armiqësinë e kahershme me serbët dhe duke përdorur edhe një shumë të majme parash. Njerëzit e Zogut, i kishin të gjitha arsyet për ta hequr qafe, por jo vetëm se ishte fanolist…! gsh

Nga grabitja e bankave, te dekadat në burg e miqësia me një bretkosë- Cili është Pepe, presidenti uruguajan që magjepsi botën e ndërtoi një nga demokracitë më liberale në botë

Një dekadë më parë, bota u magjeps pas José Mujica, i cili njihej edhe si Pepe, president i Uruguajit.

“Adhurimi” për të erdhi pas një zyrtar i këtij rangu, kishte zgjedhur të mos jetonte në pallatin presidencial, por banonte në një shtëpi të vogël me gruan dhe qenin e tyre.

Po kjo nuk është gjithçka që rrethonte figurën e tij jo konvencionale.

Jeta e tij është e përshtatshme për një skenar filmi.

Në rininë e tij, Pepe grabiste bankat si gueril, i mbijetoi 15 viteve në burgjet vendase, kjo falë edhe një miqësie me një bretkosë ndërsa qëndronte në qeli.

Pavarësisht të gjithave Pepe ishte ai që në transformimin e kombit të tij të vogël të Amerikës së Jugut në një nga demokracitë më të shëndetshme dhe më liberale në botë.

Tani po lufton me vdekjen, ndërsa është prekur nga një sëmundje e rëndë në ezofag. bw

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

Kliko këtu për të parë arkivën e lajmeve

Send this to a friend