VOAL

VOAL

Copyright © 2022

VOAL

PROF. ASLLAN MURATI RADHITET NË PLEJADËN E TEOLOGËVE MË TË SHQUAR ATDHETARË – Nga HYSEN IBRAHIMI

October 3, 2020

Nga Hysen Ibrahimi[1]

Förslöv-Suedi, 03.10.2020

 

PROF. ASLLAN MURATI, ME URTËSINË E MENDIMIT DHE VEPRIMTARINË E TIJ KOMBËTARE, RADHITET NË PLEJADËN E TEOLOGËVE MË TË SHQUAR ATDHETARË SI HOXHË TAHSINI, MULLA IDRIZ GJILANI, MULLA ILJAZ SPAHIU, HOXHË KADRI PRISHTINA,  ETJ

 

(Në kujtim dhe nderim për Prof. Asllan Muratin, të një vjetorit të shkuarjes së tij në amshim, e që ishte dhe mbeti një mbështetës i fuqishëm i Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi XI Albani”, Suedi)

 

Është e njohur botërisht, se teologët shqiptarë të të gjitha religjioneve, janë njerëzit më atdhedashës të kombit të tyre dhe kanë shkallën e tolerancës më të lartë ndërfetare. Kjo i ka lartësuar teologët tanë duke punuar për kombin SHQIPTAR, e njëri ndër ta ishte edhe Prof. Asllan Murati[2]. Ai ishte një shembull si intelektual, atdhetar, fetar. Ai ka dhënë kontribut në të gjitha fushat, ndërsa ka ndikuar në masë të madhe te të gjithë popullata për pavarësinë e Republikës së Kosovës, që të mësohej gjuha shqipe, kultura dhe tradita shqiptare. Në këtë mënyrë, Prof. Asllan Muratit, doemos ishte shndrruar në fakor ndikimi në të mirë të popullit shqiptar, në komunën e Mitrovicës dhe më gjerë. Ai përveç se ishte i shkolluar, i edukuar, me lëvizjet e tij, tregon se ishte atdhedashës i pakompromis. Ishte i dashur për nga natyra dhe fizionomia e tij, i cili gjatë ligjerimeve të tij, ka pasur aftësi për të shprehur për botën e vet dhe të krijojë fushëveprim për jetën e re me shpresa për një të ardhme më të mirë. Një qëndrim i tillë ndaj vendit të lindjes, doemos ka karakterizuar disa prej veçorive të tij, sikundër janë: ndjenja e theksuar për atdheun, ndjenja e besimit shpirtëror, vendosmëria për arritjen e pavarësisë së Republikës së Kosovës, respektimin e njeriut dhe tolerancën ndërfetare, ndjenjën ndaj të varfërit.

Nuk ka asnjë dyshim në lidhje me qëndrimet e tij, ndaj rolit në shërbim të kombit SHQIPTAR, sepse e donte me shpirt dhe ishte i përkushtuar me tërë qenien e tij.

Për të shkruar për Prof. Asllan Muratin, kërkohet një studim i hollësishëm dhe vështirë është që të përfshihet në një temë të shkurtër, duke e ditur se veprimtaria e tij është shumë e gjerë dhe ka përfshirë shumë fusha. Mirëpo, kësaj radhe do të ndalem vetëm te intervista të cilën e kam zhvilluar me Prof. Asllan Muratin (e incizuar me diktafon), në zyrën e tij të punës në Xhaminë ”Isa Beg”, në Mitrovicë, 19 gusht 2015, duke i nxjerrë disa studime rreth veprimtarisë së tij. Pse? Sepse janë dëshmi të fuqishme dhe të thëna nga vet ai. Kjo intervistë është botuar në librin e titulluar ”Thesar Kombëtar i Mërgatës Shqiptare në Suedi”, vëllimi nr. 5, faqe 26-39, gjithsej 14 faqe. Në hyrje të kësaj interviste është përshkruar lindja dhe fëmijëria e tij shumë interesante dhe si duket e tërë kjo arritje është në saje të aftësisë së tij, kurse atdhedashurinë për vendin e lindjes e ka të trashëguar nga të parët e tij, që njihet si një familje atdhetare.

 

  • Si e votuan Bashkësia Islame e Kosovës (BIK) Deklaratën Kushtetuese të 2 korrikut 1990

 

Atdhedashuria e Prof. Asllan Muratit, gjithëherë na ka dhënë modelin e të vepruarit.

S’do mend se kontributi i tij në institucionet e Bashkësisë Islame të Kosovës ka qenë i veçantë, madje edhe në raste të caktuara ka reaguar ashpër kur ka qenë interesi i çështjes kombëtare. Këtë e shohim se si ka reaguar gjatë votimit nga Kryesia e Bashkësisë Islame Deklaratën Kushtetuese të 2 korrikut 1990, e cila ishte gurthemel i pavarësisë së Kosovës.

Citoj pjesë nga intervista me Prof. Asllan Muratin[3]: ”…Mirëpo, unë,  po ashtu isha nënkryetar i Kuvendit të BIK-ut dhe kur u mbajt mbledhja më 2 korrik, me delegatë, të cilët dihen, në BIK-u menjëherë në shtator e mbajtëm mbledhjen dhe kryetar për Kosovë e caktuam një boshnjak. Ndërsa, unë u emërova nënkryetar. Atë mbledhje e kam udhëhequr unë sepse ai nuk dinte shqip, kurse unë i dija të dy gjuhët: edhe shqipen edhe boshnjakishten. Në atë mbledhje ka qenë një delegat nga Vushtrria, Mulla Selman Muzaqi, i cili e kërkoi fjalën dhe tha: unë e kam një propozim: që ky Kuvend ta përkrahë deklaratën e 2 korrikut. Pas tij menjëherë e kërkoi fjalën përfaqësuesi i Beogradi, i cili tha: unë nuk pranoj që të hyjmë në çështje politike, 2 korriku është çështje politike. Unë e çita në votim dhe të gjithë shqiptarët votuan pro, vetëm pesë boshnjakë dhe ai përfaqësuesi nga Beogradi votuan kundër. Iu drejtova një boshnjaku dhe i thashë: o Rexhep efendi, në 1941 kur kanë ardhur boshnjakët t’ju bëjnë fëmijët kurbanë për Bajram, kush e ka shpëtuar Novi Pazarin? Tha: shqiptarët. Unë i thashë: shqiptarët e kanë lënë sofrën e Bajramit të shtruar e kanë ardhur për shpëtimin tuaj, bile ende i kemi 70 varre atje. Pas kësaj e kam vënë edhe njëherë në votim dhe votuan edhe ata, të gjithë, përfshirë edhe serbin. Aty kemi qenë diku rreth 40 delegatë. Për fat të keq nuk ka procesverbal, sepse është djegur selia e BIK-ut”.

 

Kështu Prof. Asllan Murati, dëshmohet për prirje të veçanta në komunikim me njerëzit, për t’i bindur me argumente, për të krijuar një ambient me biseda që janë mëse të domodoshme për momente të caktuara. Gjatë punës dhe veprimtarisë së Prof. Asllanit, hasim në shumë momente guximi e vendosmërie të prof. Muratit, sikurse në rastin për t’i bindur boshnjakët edhe vetë serbin, për ta votuar deklaratën kushtetuese të 2 korrikut.

Kontribute si këto janë model atdhetar. Brenda interesës, mund të gjenden shumë shprehje, që tregojnë inteligjencën e tij dhe që motivon edhe të tjerët të veprojnë, sidomos tek ata që kanë pasur dyshime në rastin Kuvendit të BIK-ut. Hoxhë Selman Muzaqi, me të drejtë ka dëshmuar dhe është koordinuar me Prof. Asllan Muratin, që deklarata të përkrahet edhe nga Bashkësia Islame e Kosvovës. Kjo mbështetje nga BIK-u, ka pasur rëndësi të madhe për tërë popullatën e Kosovës. Kjo është biseduar, është mbështetur kudo që kanë ligjëruar hoxhëllarët, sepse ishte votuar nga Kryesia e BIK-ut. Kjo ishte meritë e Selman Muzaqit, e Prof. Asllan Muratit dhe tërë Bashkësisë Islame të Kosovës.

 

 

  • ”Ne ty të kemi prijës shpirtëror”, i thoshte, Prof. Dr. Latif Berisha

 

Intelekti i Prof. Asllan Muratit për të qenë në shërbim të vendit të tij, ishte origjinal dhe dhunti e tij. Gjendshmëria e tij në shumicën e rasteve për rezistencë kombëtare, të bën të analizosh veçoritë e tij, se si ka mundur të gjente rrugë për të dalë nga kriza të ndryshme, qofshin ato edhe të momentit. Ai kishte një autoritet të jashtëzakonshëm në popullatë, e në veçanti te strukturat intelektuale. Mjafton të ceket në këtë rast respekti i Prof. Dr. Latif Berishës për Prof. Asllan Muratin. Citat, nga intervista e Prof. Asllan Muratit[4]: ”…E kam pasur mik të ngushtë Latif Berishën, me të cilin jemi takuar tri herë në javë. Ai ishte plot dhjetë vjet para meje. Ka qenë i lindur në vitin 1933, ndërsa unë më 1943-tën. Ishte profesor fakulteti e gjithashtu kryetar komune në atë kohë. Ka qenë e pamundur që të hyjë në dhomë përpara meje. Çdoherë më thoshte: Ne ty të kemi prijës shpirtëror, e para teje s’hyn askush. Ka pasur shumë respekt, ka qenë njeri engjull”.

 

Me shumë të drejtë edhe shumë intelektualë të tjerë e kanë cilësuar Prof. Asllan Muratin si ”prijës shpirtëror”. Këtë vlerësim ai e ka siguruar me punën e ndershme dhe të sinqertë, sepse vlerësimi i prof, Berishës nuk bëhej për shkak të moshës, por për në bazë të përgatitjes intelektuale që kishte secili. Atë kohë kishte një avancim të lartë të teologëve tanë.

 

 

  • I ndjeri Xhevat Isufi, i cili më pat sjellë një regjistër me 72 artikuj mjekësorë. Tha: po na duhen për ushtarë

 

Prof. Asllan Muratit, ka ditur që aktualitetin e lëvizjeve kombëtare me kontributin e tij ta mbështesë në çdo formë të mundshme, me ide që mund të themi se janë universale, kur kemi rastin se si shfaqet nevoja për të kontribuar për ushtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Në çdo kontribut të tij, shofim se ka qenë prezent rreziku nga pushtuesi i huaj serb. Ai nuk ka pasur frikë nga regjimi serb, por është ruajtur të mos bie në dorë sepse ka konsideruar se i duhet të kontribojë edhe më tutje, aty ku e kërkonte nevoja, në fshehtësi të madhe edhe pse kohë pas kohe pushtuesi e ka ditur qëndrimin e tij. Ndaj, lirisht, mund të themi se, aty ku ka vepruar Asllan Murati, është rritur, është zgjeruar dhe thelluar vetëdijësimi kombëtar për pavarësinë e Republikës së Kosovës, gjë që kjo i ka penguar tej mase okupatorit serb. Po përmendim një rast, nga intervista e Prof. Asllan Muratit, citat[5]:

”Më kujtohet njëherë i ndjeri Xhevat Isufi, i cili më pat sjellë një regjistër me 72 artikuj mjekësorë. Tha: po na duhen për ushtarë, dhe unë kam shkuar në një barnatore dhe i kam thënë farmacistit: merre regjistrin dhe krejt këto barna qiti në një paketë e qitmi në veturë” (ende e kam atë regjistër diku) dhe kam shkuar e ua kam dërguar barnat në Bajgorë, në shtabin ku ishin Dr. Sami Beqiri, Dr. Adem Ademi, Dr. Faik Bllata, të cilët kanë bërë kujdestari me rend në ambulancën në Bajgorë”.

 

Megjithë vlerën e tij njerëzore, në rastet më të shpeshta, mund të thuhet se Prof. Asllan Murati, u shndrrua në faktor ndikues në lëvizjen gjithëkombëtare gjatë të gjitha periudhave, sidomos atyre para luftës së Kosovës. Kanë qenë kohët më të vështira të veprimtarisë, kur është kërkuar nga Prof. Asllani, që me punë konkrete të arrihen rezultate me përvoja të kohës dhe t’u japin atyre me petkun[6] kombëtar. Madje, shumë aktivitete të tij sikurse rasti i 72 artikujve mjekësorë dhe raste të ndihmave të tjera që janë me qindra, dallohen me përqëndrimin e Prof. Asllan Muratit. Përcaktimi i qartë i tij për t’i kontribuar pavarësisë së Republikës së Kosovës, ka një shtrirje të gjerë në fushëveprimtarinë e tij të dëshmuar.

 

 

  • Më kujtohet një ditë e Bajramit në Bare, kur i pajtuam disa gjaqe për një ditë

 

Gjatë viteve të nëntëdhjeta të rezistencës kombëtare në Kosovë, do të spikatet në tërësi rëndësia e faktorëve, që ishte vendimtarë për pavarësinë e Republikës së Kosovës. Prof. Asllan Murati i kishte studiuar ata faktorë, si; rezistenca paqësore për sensibilizimin e çështjes së Kosovës në arenën ndërkombëtare, gjuha, arsimi, historia kombëtare, parandalimin e spastrimeve etnike për të migruar shqiptarët nëpër vendet e botës dhe krejt në fund, lufta për çlirimin e vendit si fazë përfundimtare që ishte e pashmangshme. Mirëpo, për të filluar me luftë, duhej të pajtoheshin gjaqet në Kosovës, që ishte një numër i madh. Të gjitha këto të kurdisura nga pushtuesi serb, që sa më shumë të vriten shqiptarët në mes veti. Këtë edhe ia kishte arritur në njëfarë mase. Me iniciativën e Prof. Anton Çetes, për pajtimin e gjaqeve për Kosovë, Prof. Asllan Murati, menjëherë kishte filluar angazhimin për pajtimin e gjaqeve për komunën e Mitrovicës. Shih intervistën e Prof. Asllan Muratit, citat[7]:

”Hysen, të them të vërtetën, këtu në Mitrovicë kam qenë unë iniciator për pajtimin e gjaqeve. Unë e kam bërë një regjistër kush është në bela në Mitrovicë edhe i kam nxjerrë nja 30 familje që kanë qenë të ngatërruara mes vete. Një kopje të atij regjistri ia kam dhënë profesorit Selman Meha dhe kështu ka filluar edhe iniciativa për pajtimin e gjaqeve. Kam marrë pjesë çdokund në Kosovë: në Lubovec, në Bajgorë, në Bare e shumë vende të tjera. Kur e shihte Latifi që është ndonjë rast i vështirë për pajtim më thoshte: hajde hoxhë me ne, se pa ty s’mundemi, dhe kemi shkuar bashkë e kemi pasur shumë suksese. Më kujtohet një ditë e Bajramit në Bare, kur i pajtuam disa gjaqe për një ditë. Aty e kam mbajtur një fjalim, i cili është i botuar në libër. Latifi më tha: valla hoxhë sot na ke nxjerrë prej situatës, se unë e përshëndeta edhe presidentin Rugova, i cili për herë të parë na uroi Bajramin ne besimtarëve myslimanë, dhe në fund kam thënë:

 

O Isa bej dil nga kulla,

eja, eja shiqoj këta burra,

janë tubu burrat e Drenicës dhe Shalës

që t’i japin fund hakmarrjes”.

 

Edhe krijuesit më të mëdhenj të Rilindjes Kombëtare, do t’ia kishin lakmi Prof. Asllan Muratit, se si në rrethana të tilla, një teolog shqiptar siç ishte ai, përmes vargjeve poetike, motivon dhe thërret të gjithë shqiptarët t’a zhdukin hakmarrjen. Formën se si e ka ndërtuar vjerrshën, mënyra se si është intonuar (Prof. Asllan Murati ka pasur një zë artistik) në momente të duhura, e që ishte kërkesë e kohës, dhe e fatit të njeriut shqiptar që i përngjet një apeli në duart e një atdhetari siç ishte Prof. Asllan Murati, ka pasur efektin e vet, sa që të pranishmit shumë herë i kanë përjetuar me lot. Në këtë mënyrë ideja e tij e shkoqitur, e përpunuar dhe e përhapur në tërë regjionin e Mitrrovicës dhe më gjerë, solli rezultate edhe në pajtimin e gjaqeve. Ky ishte një sukses i madh, dhe vlerësohej nga të gjitha anët, se Prof. Asllan Murati, kishte krijuar autoritetin në at masë, sa që mbështetej në çdo aspekt, kudo që shkonte dhe çfarëdo që kërkonte ai, sidomos kur ishte në pyetje çështja kombëtare.

 

 

  • 3 nëntori i vitit 1993, ishim mbledhur për ta festuar ditëlindjen e Hasan Prishtinës

 

Ndryshe prej numrit më të madh të teologëve shqiptarë gjatë periudhës së viteve të nëntëdhjetë, veprimtaria e Prof. Asllan Muratit, përveç asaj fetare, ai pjesën më të madhe të veprimtarisë së tij ia kushton çështjes kombëtare, duke i motivuar dhe bërë thirrje te popullata për të punuar, vepruar, rezistuar dhe mos ta lëshojnë vendlindjen pa ndonjë arsye të madhe. Ishte më aktivi nga të tjerët, i cili çdo herë ka zbuluar padrejtësitë e pushtuesit serb, që planifikonin për spastrime etnike, vrasje e burgosje, sidomos në parandalimin e mbajtjeve të takimeve në përkujtim të figurave kombëtare, siç ka ndodhur në një rast i cili Prof. Asllan Murati tregon gjatë intervistës[8], citat:

”Edhe një rast tjetër më kujtohet. Ka qenë 3 nëntori i vitit 1993, ishim mbledhur për ta festuar ditëlindjen e Hasan Prishtinës, në shkollën fillore ”Migjeni”. Ishin diku rreth 70 intelektualë, Ramadan Rexha, Ibrahim Spahiu e plot të tjerë, veç kur kanë hyrë me automatikë, na kanë rrethuar. Ibrahimin e rrahën aty, e Ramadanin e morën me vete. Njëri prej oficerëve m’u drejtua mua e më tha: hoxhë, çka po do ti këtu? I thashë: sikur të gjithë të tjerët. Kur më ka thënë hiqe shallin, unë s’kam reaguar, po qysh kam qenë ulur veç e kam qit këmbën mbi këmbë edhe ai u kthye nga të tjerët e ka thënë: hoxha në vend se të shkojë në xhami, ka ardhur këtu në shkollë. E unë ia ktheva: kam qenë në xhami e tash kam ardhur këtu, me popullin tim. Sapo u çua Ramadani jam çuar edhe unë pas tij, edhe m’i kanë vënë dy automatikët në shpinë edhe pasha Allahun më janë dukur si dy zogj, edhe veç jam frikësuar që po vriten shumë njerëz se desha t’ua marr automatikët me dorë, hiç nuk ua kam pasur frikën. Na kanë futur në veturë. Atje ishte Ramadani, para meje kishte hyrë edhe Jakup Ceraja, pas meje hyri Halit Barani, duke hyrë unë, më kanë rënë me shufër disa herë në shpinë. Halit Barani, duke u larguar për t’i shpëtuar goditjeve, e rrok kokën për dorezë të derës dhe përgjaket. Krejt mjekra i bëhet e kuqe prej gjakut të vet. Prej të gjithëve sa ishim aty në shkollë, 37 veta gjithsej, na morën. Na kanë dërguar atje në polici, na kanë futur të gjithë në një dhomë, na i morën letërnjoftimet dhe shkuan t’i regjistrojnë. Mua ma hoqën kapelën dhe më ndanë prej të tjerëve. Më dërguan në një dhomë me dhjetë milicë. Aty më kanë maltretuar të dhjetit përnjëherë. Më kanë goditur herë pas here. Pas pak e kanë prurë Halit Baranin. Atij vazhdonte t’i rridhte gjaku. E morën shallin tim prej tokës, ia qitën atij në krye edhe ia dhanë një shuplakë. Më pas  na kanë larguar prej asaj dhome. Na kanë çuar te shokët e tjerë. Prej aty një nga një i merrnin duke i rrahur e maltretuar dhe krejt në fund më thirrën e më dërguan në një kat më lart. Aty kish qenë një burrë, kështu i moshës tënde, dhe më tha: më vjen keq që të ka ndodhur kjo, por a po më tregon diçka drejt: kush është organizatori i krejt kësaj? A është Bashkësia Islame? I thashë: nuk e di, po të ishte BI-ja, do të thoja unë jam organizatori. Tha: mirë, a po më tregon se për çka jeni tubuar? I thashë se jemi tubuar për ta festuar ditëlindjen e një demokrati që s’e ka Evropa, Hasan Prishtinës. Tha: unë kërkoj prej teje që t’i tregosh xhematit tënd, që nuk po vriten veç shqiptarë, por po vriten edhe policia jonë. I thashë: unë lexoj gazetën përditë, edhe shikoj lajmet, e deri tash s’kam dëgjuar që është vrarë një polic i juaji prej shqiptarëve. Pastaj më tha: je i lirë, mund të shkosh. Kurse të tjerët kanë mbetur atje. Kam shkuar në shtëpi dhe të nesërmen kanë ardhur të më vizitojnë Latifi me Bajram Rexhepin”.

 

Rezitenca e pathyeshme shqiptare i përgjigjet me frymë demokratike dhe me frymë përparimtare pushtuesit serb, duke i treguar se ne jemi të pathyeshëm pavarësisht dhunës, vrasjeve, helmimeve dhe burgosjeve të shqiptarëve. Të tilla maltretime nga regjimi serb, vetëm sa e kishin përshpejtuar përhajpjen e kërkesave shqiptare, depërtimin dhe përhapjen e ideve demokratike te shqiptarët dhe të vet Prof. Asllan Muratit, me të cilat synoheshin ta mbajnë rrugën e Rilindjes Kombëtare Shqiptare, sikurse që ishte rasti për shenimin e ditëlindjes së ideologut të madh Hasan Prishtina. Prof. Asllan Murati, me të drejtë ishte rreshtuar tanimë në rrugën për pavarësi kombëtare për të mbrojtur interesat e popullit SHQIPTAR, për gjuhën, kulturën, për shkollën shqipe, për pajtimin e gjaqeve ndër shqiptarë, dhe mbi të gjitha duke luftuar ndarjen fetare ndër shqiptarë. Prof. Asllan Murati, ishte çliruar nga paragjykimet fetare të rrymave të ndryshme. Kjo ishte arma më e fuqishme e Prof. Asllan Muratit.

 

  • Për varrin e Isa Boletinit, që ndodhet në Podgoricë, më ka treguar Islam Shabani

 

Pa anjë dyshim, kemi rastin më të ndjeshëm të lëvizjeve të Prof. Asllan Muratit, kur ai duke i plotësuar dhe qartësuar idenë e tij për çështje kombëtare, si në pikëpamje kombëtare dhe fetare me të cilën realizon synimin e tij për të ndikuar në njërën anë në thellimin e domethënieve të tij për pavarësinë e Republikës së Kosovës, kurse në anën tjetër thjeshtësimin e punëve se si duhet punuar me lehtësi dhe pa frikë për pavarësi. Kjo, Prof. Muratit i ka rezultuar se pjesë  e pandashme për ta arritur qëllimin dhe penguar synimin e regjimit serb për ndarjen e Kosovës, e nuhatë me kohë dhe vendos që figura heroike kombëtare e Isë Boletinit duhet të varroset në fshatin e  lindjes në Boletin.

Veprimtaria e madhe e tij, ndonëse me një shumësi ideshë dhe guxim të pashoq, ku si temë qëndrore kishte ruajtjen e kulturës shqiptare, arsimimin dhe çlirimin e vendit nga pushtuesi serb, ishte aq e pasur dhe me vlera esenciale. Përballë të gjitha këtyre, Prof. Asllan Murati, i çaset një vepre madhore, për sjelljen e eshtrave të Heroit tonë kombëtar, Isa Boletinit. Për këtë po e sjellim në tërësi ngjarjen se si ka ndodhur, nxjerrë nga intervista e tij, citat[9]:

 

”Mua për varrin e Isa Boletinit, që ndodhet në Podgoricë, më ka treguar Islam Shabani, i cili e ka kryer ushtrinë në Podgoricë në vitet e 70-ta, dhe kur ka ardhur më ka thënë: Mulla Asllan, e kam parë varrin e Isa Boletinit në Podgoricë, shkruante Isa Boletinac. Në vitin 1998, ka qenë muaji prill, kur ka ardhur akademik Pajazit Nushi me Prof. Dr. Masar Rizvanollin te Latif Berisha dhe i kanë thënë se duhet sjellë eshtrat e Isa Boletinit në Mitrovicë sepse në mënyrë zyrtare nuk kemi mundur e duhet përmes Bashkësisë Islame. Kanë ardhur, më kanë marrë mua dhe kemi shkuar në një shtëpi pas shkollës ”Migjeni”. Kemi qenë unë, Latifi, Pajazit Nushi dhe Masar Rizvanolli edhe më është drejtuar Pajazit Nushi duke më thënë: kemi ardhur që të shkojmë t’i marrim eshtrat e Isa Boletinit në Podgoricë. Tha: unë në vitin 1968 kam qenë përgjegjës për arsim dhe kulturë për Kosovë dhe më kanë dërguar në Podgoricë, bashkë me Mahmut Bakallin dhe me Xhavit Limanin zyrtarisht për t’i kërkuar eshtrat e Isa Boletinit, por nuk m’i kanë dhënë me arsyetimin se Isa Boletini ka qenë aleat i Austrohungarisë e Austrohungaria ka qenë okupatori ynë. Kështu që, ne kemi ardhur te ti, që përmes teje të arrijmë t’i marrim eshtrat e Isa Boletinit. Unë i thashë se do ta marr përsipër, por sa kam sukses është pikëpyetje, por e mira është që unë e kam shok shumë të mirë kryetarin e Bashkësisë Islame për Malin e Zi, Idriz Demirin. Më 6 maj të vitit 1998, Remzi Murati, djali i çikës së Isa Boletinit, unë dhe Muhamet Shukriu edhe një Fetah Hasani nga Kqiçi i madh, i cili na ka dërguar me veturë, jemi nisur për atje. Kur kemi dalë në Rozhajë, na kanë ndalur policia e Malit të Zi dhe na kanë kontrolluar për armë. Unë u thashë: pse po na kontrolloni? Unë jam teolog, unë s’mbaj armë. Arma ime është lapsi dhe gjuha. Na kanë lëshuar, kemi vazhduar dhe kemi mbërrijtur në Podgoricë. Kur kemi shkuar te varrezat, po thotë Muhamet Shukriu: ja ku është varri i Isës, 8 metra prej trotuarit. Ai kish qenë më herët, prandaj e dinte. Kur dolëm prej aty, unë e hoqa shallin, e lashë në veturë. Prej aty shkuam në Bashkësinë Islame dhe u takuam me Idrizin. Kur më pa mua, tha: hajde hoxha im (edhe ai e kishte kryer medresen në Prishtinë). Unë  i them: kemi ardhur me punë. Duam t’i marrim eshtrat e Isa Boletinit. Dhe ai po thotë: po nuk na i japin kurrë malazezët. I thashë: nuk na i japin, por ne  i marrim vetë, sepse te varrezat kishin vendosur shilarëset, luanin me top mbi varre dhe për këtë ne duhet ta shkruajmë një shkresë për Kuvendin Komunal, se po bëhet diskriminim ndaj varrezave të myslimanëve dhe ky është ofendim për ne. Prandaj, ne kërkojmë nga KK që të na lejojë t’i marrim këta eshtra që të mos shkelen. Dhe ai i thotë sekretarit: kape makinën, shkruaj çka të thotë hoxha. Pastaj e nënshkroi dhe e  protokolloi. Më 7 maj e kemi dorëzuar shkresën në komunë dhe kemi pritur deri në tetor të 1998-tës.

 

 

  • …Del në gazetë lajmi kush do t’i marrë eshtrat e të parëve që janë të varrosur këtu, mund t’i marrë

 

Pas kësaj, del në gazetë lajmi kush do t’i marrë eshtrat e të parëve që janë të varrosur këtu, mund t’i marr. Mua më thërret natën Idrizi e më thotë: Mulla Asllan, të vish shpejt këtu se ka dalë në fletë zyrtare kush do  t’i marr eshtrat, mund t’i marr. Unë të nesërmen me mëngjes e kam thirrur Latifin dhe i kam treguar. Ai tha: unë po shkoj në Prishtinë te kryetari Rugova për t’i treguar si është puna. Rugova ia kishte dhënë 2000 marka Latifit për shkuarjen në Podgoricë. Mirëpo, unë nuk shkova që të mos bie në sy për shkak të shallit. Vetëm e lajmërova Idrizin, që janë nisur dy shokët: Muhamet Shukriu edhe nipi i Isa Boletinit (djali i vajzës Shehide), Remzi Murati. Priti atje dhe ndihmoju për çka të kenë nevojë. Ata kanë shkuar në komunë dhe iu kanë thënë: kemi ardhur t’i marrim eshtrat e të parëve tanë.  Komunarët aty ua kanë kthyer: po more shkoni merrni. Këta s’kanë treguar fare për Isën. Kanë shkuar te varret, i kanë hapur 40 cm me gërmues. Pastaj, i kanë marrë punëtorët, i kanë hapur varret e mandej i kanë pastruar eshtrat me mistri e me brushë, i marrin eshtrat e tetë kufomave dhe i vendosin nëpër qese të najlonit dhe i çojnë në hotel. Aty qëndrojnë plot tetë ditë. I pastrojnë eshtrat dhe ua vënë vetëm inicialet, jo emrat e plotë, dhe pas tetë ditësh i ngarkojnë në autobus edhe i sjellin në Mitrovicë, pa therrë në këmbë. Ka qenë data 20 tetor 1998, kur i kanë sjellë në zyrën time dhe i kam fshehur nën krevat. Muhamet Shukriu shkoi në Prizren. Unë ia pata nxjerrë biletën. I pat shkruar disa tiketa të plastikës me emër dhe mbiemër dhe datën e lindjes dhe të vdekjes dhe i ka sjellë. Ato tiketa ua kemi vendosur nëpër qeset ku kanë qenë eshtrat. I kam marrë unë eshtrat dhe i kam dërguar te varrezat në Zhabar. Aty ka qenë një shupë dhe mua m’u mbush mendja ta hap një gropë aty brenda saj e t’i varros në të. Por, Muhamet Shukriu më tha: vallahi bre hoxhë turp  më vjen ta varrosim Isa Boletinin në atë shupë. Pas kësaj, u kthyem në Mitrovicë. E kam marrë një arkivol të limit dhe një bocë me oksigjen për ta salduar dhe i kam thirrur dy veta: Mustafë Shalën dhe Mehmet Beranin (dytë janë gjallë, i kanë mbi 80 vjet). U kam thënë: ejani ta saldoni arkivolin e Isa Boletinit. Ata pa përtesë dhe me vullnet e kanë bërë atë punë. Pasi i kanë përfunduar, i kam vendosur me rend: Isën, Halilin dhe Zahitin (dy djemtë e Isës), pastaj dy djemtë e Ahmetit, vëllait të Isës, mandej Radisheva (miqtë e Isës) edhe ka qenë një kushëri prej Isniqi, gjithsej tetë. E kam mbështjellë arkivolin me një najlon të madh që mos të ndryshket në dhe. Pasi është falur namazi i jacisë dhe kanë dalë xhemati, e kam marrë lopatën dhe kam filluar ta hap varrin bashkë me Mustafën dhe Mehmetin. Ka qenë diku ora 11 e natës, data 25 tetor 1998. I kemi varrosur aty. Unë ua vendosa një gur të një varri të vjetër që të mendojnë të tjerët se është varr i vjetër, por i riparuar. Të nesërmen ka ardhur Latifi dhe i kam treguar për varrin. Pastaj edhe Murati, nipi i Isës. Vetëm këta pesë veta e kemi ditur sekretin. Asnjë më shumë.

 

  • Deri në shtator të 2004-tës e kemi mbajtur këtë sekret

 

Deri në shtator të 2004-tës e kemi mbajtur këtë sekret vetëm ne të pestët. Më 2004-tën u organizuam për t’i varrosur. E bëmë këshillin me kryetar Pajazit Nushin, pastaj Zekerija Cana, Arif Muqolli, unë, Remzi Murati etj., dhe  thanë: duhet të futet në këshill edhe ipeshkvi i Kosovës. Kur e votuan atë, unë propozova që të jetë anëtar i këshillit edhe Naim Tërrnava, i cili në atë kohë ishte kryetar i BIK-ut. E bëmë krejt planin, që t’i ftonim Tiranën, Shkupin, Preshevën, Medvegjën, Malin e Zi, arbëreshët, shqiptarët nga diaspora dhe të bëhet një varrim madhështor. Po ashtu, e parapamë që të mbahet një akademi përkujtimore e aty të mbajnë fjalim presidenti Rugova, e në Mitrovicë Faruk Spahiu, kryetar i qytetit, në Boletin të flasë Zekerija Cana si historian, Bajram Rexhepi kryeministër edhe Agim Ҫeku si gjeneral i TMK-së. Unë propozova që eshtrat t’i vendosim para KK për homazhe e aty të mbajë fjalimin Faruk Spahiu dhe pastaj të dërgohet arkivoli në dorë, jo me veturë, deri te ura e Sitnicës, dhe prej aty me veturë deri në Boletin. Kur e dërguam njoftimin në KFOR që kemi planifikuar që më 7 shtator  t’i rivarrosim eshtrat e Isës, ata na thanë se nuk bën të dalë TMK-ja me Agim Ҫekun, për të tjerët s’ka problem. Ishim në zyrë të ministrit Brajshori dhe vendosëm të shkojmë te Presidenti për të biseduar se si t’ia bëjmë. Kur shkojnë te presidenti dhe i tregojnë, ai thotë se Isa Boletini ka qenë gjeneral dhe ai duhet të varroset në mënyrë ushtarake ose hiç. Dhe kështu u shtye rivarrimi. Por, pastaj filluan të vijnë te xhamia gazetarët, duke kërkuar t’u tregojmë ku janë eshtrat e Isës. Por, unë nuk pranova asnjëherë. Një ditë prej ditësh e pashë që e kishte rrëzuar dikush atë gurin e varrit edhe unë u frikësova mos e kanë zbuluar. Unë nuk i kisha treguar askujt, por atë ditë kur e kishin vrarë Latifin, (unë e kam varrosur, i ka pasur tre plumba, një në zemër, një në faqe dhe një pas veshi. Halit Barani e ka incizuar teksa unë e laja). Policia më kërkonin edhe mua dhe i them një shoku të ngushtë se nëse vdes, po ta lë amanet t’u tregosh organeve shtetërore se ku janë eshtrat e Isa Boletinit. Ai ka qenë arkëtari im, Shefqet Bilalli. E kam varrosur Latifin, e kam mbajtur fjalimin te varri i tij dhe në mes tjerash kam thënë: gjaku i këtyre dëshmorëve tanë ka për t’i mallkuar këta gjakpirësa. Harrova të tregoj se kam dalë në Shqipëri, kam qëndruar dy muaj, në prill të vitit 1999 e jam kthyer më 25 qershor, po atë ditë që ka hyrë KFORI në Mitrovicë. Menjëherë kam shkuar në xhami për të shikuar a janë eshtrat aty dhe e kam parë që aty ishin. Edhe pse më ishte djegur shtëpia, në vlerë diku 100 mijë euro, kur e pashë që eshtrat janë aty, e kam harruar shtëpinë. Por, pastaj, kur e kam vërejtur që dikush e kishte rrëzuar gurin, i kam marrë dy djemtë e mi dhe kemi shkuar e i kemi hequr prej aty shpejt e shpejt  (kjo ka ndodhur më 10 shtator 2004) dhe i kemi dërguar në oborrin tim. Aty i kemi varrosur dhe kanë qëndruar aty deri më 2011-tën. Kam shkuar sipas traditës, kam bërë lutje shumë shpesh.

 

  • O Isa bej, sot Kosova është e pavarur, pusho i qetë. Për atë që ti luftove 30 vjet me pushkë në dorë.

 

Më 17 shkurt, kur u shpall Pavarësia e Kosovës, kam shkuar te varri duke qarë, dhe  thashë: o Isa bej, sot Kosova është e pavarur, pusho i qetë. Për atë që ti luftove 30 vjet me pushkë në dorë. Më në fund, në vitin 2011 erdhi Avni Kastrati dhe tha: duhet bërë ADN-në dhe ua dorëzova. E patëm mbajtur një kuvendim në Boletin me Ramadan Kelmendin, në vitin 2007, ku unë kam thënë se qeveria e deritanishme nuk ka bërë asgjë për Isa Boletinin, dhe derisa ta ndërtojë qeveria kullën e burrave si kullën e Isa Boletinit, unë eshtrat nuk jua jap. Por kur më thanë se  duhet bërë ADN-në, ua kam dhënë dhe i kam thirrur më se 50 veta në oborrin tim, ndër ta Pajazit Nushin, ministrin e kulturës, Dr. Arsim Gërxhaliun, Prof. Mehmet Rukiqin, akademik Mehmet Halimin, drejtorin e Arkivës së Kosovës, Isuf Osmanin, dr. Shefki Sejdiun, i kam thirrur familjarët e Isës, Isniqin dhe nja 30 vllaznillak të mi dhe me kamerë e kemi incizuar çdo moment. Kjo ka ndodhur në qershor të 2011-tës. Aty i kam përshëndetur mysafirët dhe kam thënë se sot është një ditë e madhe për mua, sepse po e heq një barrë që e kam mbajtur me vite e po ua dorëzoj organeve shtetërore për ADN.

… Po, ADN-ja u bë në Gjermani dhe u vërtetua që janë eshtrat e Isës dhe u mor vendimi që të bëhet rivarrimi në Boletin”.

Po, pikërisht ishte Prof. Asllan Murati, i cili kishte përvojën e duhur, kishte njohuritë dhe aftësinë ta përgatiste këtë plan të zgjeruar për sjelljen e eshtrave të Herit tonë Kombëtar Isë Boletini dhe djemve të tij. Ishte intelektual, i cili  bazohej në të kaluarën për të vepruar për të ardhmën.

Prof. Asllan Murati ishte atdhetar i pakompromisë për interesa të çështjes kombëtare shqiptare, ai ishte në gjendje të bënte çdo gjë. Ai, jo vetëm se ishte në gjendje të organizojë procese me interes kombëtar si është më së miri, por ai ishte edhe në gjendje të kritikoj aty ku e kërkonte nevoja e interesit kombëtar, pa dallime, qofshin edhe pushtetarë të lartë të shtetit. Ai, vërtetë ka punuar dhe vepruar me një përkushtim të pashoq, e shumë herë edhe me emocione sikurse rasti i varrimit të eshtrave të Isë Boletinit, duke e nxjerrë lotin për atdhetarët që kanë flijuar jetën për lirinë e vendit të tyre. Nga shumë figura atdhetare, e fetare, figura e Prof. Asllan Muratit, si intelektual, spikasin figurën e tij të ndritur, duke e rënditur si njëra ndër figurat më të ndritshme shqiptare për pavarësinë e Republikës së Kosovës. Për këtë arsye, Prof. Asllan Murati, u shndrrua në bartës të frymës tolerante për kohën sa ai ka vepruar dhe punuar.

Qëndrimet e tij ndaj ngjarjeve historike të kohës, ndaj jetës së njeriut dhe mohimin e të drejtave të tij për lirinë, sikurse që ishte regjimi okupues i Serbisë, ishte mjaftë i ashpër dhe asnjëherë nuk ka mundur ta përballojë padrejtësinë. Ai, ka reaguar me kohë nëpër shumë, televizione, gazeta dhe portale shqiptare për të drejtet e shqiptarëve të lirisë kombëtare dhe fetare. Ai, rëndom e ka nuhatur anën e mbrendshme të politikës së shkjaut, edhe ishte në gjendje t’i kuptojë drejtë shkaqet dhe pasojat që mund t’i vinin popullit Shqiptar.

Shoqata e Shkimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi XI Albani”, Suedi, e kujton me pietet të lartë figurën madhore të Prof. Asllan Muratit, i cili ishte një mbështetës i fuqishëm i shoqatës tonë. Prof. Asllan Murati ishte ndër të rrallët nga intelektualë të tjerë, i cili është shprehur në çdo vend për riatdhesimin e mërgimtarëve shqiptarë që u detyruan t’i lëshojnë vatrat e tyre. Janë vite vendimtare që mërgata duhet të kthehet dhe të ndërtohet Kosova e re, me energji të reja dhe të shkolluara, ishin pra këto thirrje të tij që i shprehte me mallin e tij sikur të n’a kishte fëmijë të gjithë neve. Për këtë Shoqata e Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi XI Albani”, në Suedi, e ka vlerësuar lartë punën dhe veprimtarinë e Prof. Asllan Muratit me ”MIRËNJOHJE”, publike, të ndarë më 25 korrik 2019 në Kullën e Isë Boletinit. Edhe në bazë të sudimeve të veprimtarisë të cilat janë të dëshmuara, evidentuara, shënuara, botuara, Prof. Asllan Murati radhitët në plejadën e teologëve më të shquar atdhetarë, si Hoxhë Tahsini[10], Hoxhë Kadri Prishtina[11], Mulla Iljaz Spahiu[12], Mulla Idriz Gjilani[13], e shumë teologëve të tjerë, që kanë qenë në shërbim të atdheut deri në sakrificën e tyre. Edhe Prof. Asllan Murati deri në momentet e fundit të jetës së tij, nuk u ndal së vepruari dhe së punuar për çështjen kombëtare SHQIPTARE.

Me këtë rast, në emër të Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi XI Albani”, Suedi dhe në emrin tim personal, i shprehim ngushllimet më të sinqerta familjes Murati në Zhabarë të Mitrovicës.

 

[1] Kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi XI Albani”, Suedi;

[2] Prof. Asllan Murati, lindi më 12 shkurt 1943, në fshatin Zhabar i Ulët, komuna e Mitrovicës; Shkollën fillore e kreu në Zhabar, kurse shkollën e mesme të Medreses, në Prishtinë, 1966. Shkollimin e lartë Histori-Gjeografi e mbaroj në Gjakovë, 1971; Diplomoi në Universitetin e Prishtinës Dega e e Orientalistikës me gjuhët orientale arabisht, turqisht dhe persisht; U zgjodh si kryeimam në Bashkësinë Islame (BI) për Mitrovicë në vitin 1975;  Në vitin 1982 është zgjedhur kryetar i BI-së, njëkohësisht edhe si delegat nga Mitrovica për Kuvendin e Kosovës (Kuvendin e Bashkësisë Islame të Kosovës), njëherit edhe nënkryetar i Kuvendit të Bashkësisë Islame të Kosovës (BIK-ut), në periudhën 1982-1986; Delegat nga Prishtina për Sarajevë, si përfaqësues i BIK-ut dhe atje është zgjedhur anëtar i kryesisë supreme për krejt ish-Jugosllavinë, në vitet 1982-1986. Në mandatin e dytë prapë zgjedhet delegat nga Kosova dhe zgjedhet nënkryetar i Kuvendit të Bashkësisë Islame për ish-Jugosllavi për periudhën 1986-1990. Për herë të parë kanë qenë dy shqiptarë, kryetar ka qenë Idriz Demiraj nga Mali i Zi, dhe Prof. Asllan Murati Nënkyretar, kjo i ka lidhur për t’i marrë eshtrat e Isë Boletinit; Kryetar i BI-së në Mitrovicë, 23 vjet pa ndërprerë 1982-2003, dhe ua ka mundësuar për mbajtjen e procesit mësimor pastaj mbajtjen e mbledhjeve nëpër xhami të qytetit, sidomos Lidhjes Demokratike të Kosovës-Dega në Mitrovicë, e cila ka qenë lëvizje gjithë popullore; Kontribues për pajtimin e gjaqeve në regjonin e Mitrovicës dhe më gjerë; I burgosur, e i maltretuar nga policia serbe për shkak të angazhimit të tij në çështjen kombëtare; Njeriu më meritor i ruajtjes së eshtrave të Isë Boletinit dhe familjes Boletini; Mbështetës i fuqishëm i Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi XI Albani”, Suedi.

[3] ”Thesar Kombëtar…” vëllimi 5, faqe, 30

[4] ”Thesar Kombëtar…” vëllimi 5, faqe, 30-31

[5] ”Thesar Kombëtar…” vëllimi 5, faqe, 31

[6] Veshje e sipërme burrash ose grash; rroba, veshje; zakon. kostum (kryesisht për burra).

[7] ”Thesar Kombëtar…” vëllimi 5, faqe, 31

 

[8] ”Thesar Kombëtar…” vëllimi 5, faqe, 33-34

[9] ”Thesar Kombëtar…” vëllimi 5, faqe, 35-39

[10] Hoxhë Hasan Tahsini (Ninat, 7 prill 1811 – Stamboll, 3 korrik 1881)[1] ka qenë astronom, matematikan e filozof shqiptar. Ka qenë rektori i parë i Universitetit të Stambollit dhe njëri nga themeluesit e Komitetit Qendror për Mbrojtjen e të Drejtave të Kombësisë Shqiptare. Tahsini mbahet si njëri nga mendimtarët më të mëdhenj të Perandorisë Osmane në shekullin e 19. Ka studiuar shkenca fetare duke qenë edhe imami i ambasadës osmane në kryeqytetin frëng dhe njëherit student i matematikës e shkencave natyrore në Universitetin e Parisit.

[11] Hoxhë Kadri Prishtina, lindi në vitin 1878 në Prishtinë, Mësimet fillore i kreu në Prishtinë, në gjuhën turke, ndërsa ato të mesme në Shkup, në shkollën e njohur “Dar ul-Mualimin”; Studimet i vazhdoi në Stamboll, Shkollë e Lartë Pedagogjike; Kryetar i Komitetit “Mbrojtja Kombëtare e Kosovës”, në përbërje të tij kishte Këshillin Qendror,  bënin pjesë nënkryetar Hysni Currin dhe sekretar Bedri Pejanin; Në Shkodër, ku punonte si avokat, e botonte revistën mujore me titullin “Udha e s’Vërtetës”, numri i parë i së cilës doli në dritë në muejin tetor të vitit 1923 deri më 2 qershor 1924. Ndërroi jetë me 21 janar 1925, në moshën 47 vjeçare në Tiranë;

[12] Iljaz Spahiu u lind në vitin 1892, në katundin Kosterc të Drenicës është hero kombtar; Mulla Iljaz Spahiu – Broja shkollen fillore e kreu në Vushtrri, ndërsa të mesmen në Medresenë e Pejës, të cilën e kryen me notat maksimale; Më 1943 Mulla Iljaz Spahiu –Broja merr pjesë në themelimin e Lidhjes së Dytë të Prizrenit, kryetar i së cilës zgjidhet Rexhep Mitrovica; Deputet i Drenicës në Asamblenë Kombëtare (Parlamentin e Shqipërisë) në Tiranë; Më 8 shkurt 1946, Mulla Iljaz Spahiu –Broja rrethohet nga OZN-a jugosllave në fshatin Leqinë dhe pushkatohet në fshatin Zllakuçan, së bashku me bashkëluftëtarët e tij.

[13] Mullà Idriz Gjilani (Velekincë, 4 qershor 1901 – 25 ose 26 nëntor 1949) ka qenë ulema dhe patriot shqiptar i Kosovës. Cilësohet një ndër tre shqiptarët në mesin e 100 personaliteteve botërore muslimane në enciklopedinë “100 great Muslim leaders of 20 century” përgatitur nga 40 akademikë muslimanë dhe botuar në Nju Delhi më 2005

 

  • twitter
  • facebook
  • linkedin
Fjalë kyçe: ,

Komentet

Lajme të ngjashëm

Më 17 dhjetor 1916 u vra Rasputini, mistiku i famshëm rus

VOAL – Grigorij Efimovič Novy, i njohur si Rasputin ka lindur në Pokrovskoe, një fshat i largët në Siberi, i vendosur në provincën e Tobolsk pranë maleve Ural. Data e lindjes ka qenë gjithmonë objekt debati; ishte vetë Rasputin me vullnetin e tij që krijoi konfuzion rreth datës së lindjes së tij. Murgu e plaku veten para kohe për ta mbajtur të besueshme figurën e tij të Starec, një fjalë ruse që do të thotë “i vjetër” dhe që identifikon prestigjin e veçantë të disa murgjve. Në kohën e Rasputin emërtimi ishte gjithashtu i ngarkuar me kuptime mistike, aq sa starecët konsideroheshin të zgjedhur nga Zoti, të aftë për fuqi profetike dhe shëruese, në fakt ata konsideroheshin si udhërrëfyes shpirtërorë të nderuar dhe shumë të ndjekur.

Midis regjistrave të humbur dhe kërkimeve në të dhënat e regjistrimit, data e lindjes së Rasputin u përcaktua më 10 janar 1869.

Grisha – siç e thërrisnin në familje – fëmijërinë dhe adoleshencën e kaloi në botën e tij të vogël fshatare pa arsim, duke punuar në arë me vëllain e tij Mishën. Pas një sëmundje të gjatë vëllai vdes; Rasputin ende një adoleshent gjatë një sulmi me ethe ka një vizion: ai do të tregojë se ka parë Madonën, e cila duke folur me të do ta kishte shëruar. Nga ky episod ai fillon t’i qaset fesë dhe Starecëve.

Ai martohet në moshën njëzet vjeçare. Pas vdekjes së djalit, vetëm disa muajsh, ai bie në depresion. Ai shërohet falë një shfaqjeje tjetër të Madonës, e cila e shtyn të lërë gjithçka dhe të largohet. Ai nis udhëtimet e gjata që e vënë në kontakt me anëtarët e Chlisty, një sekt i konsideruar i paligjshëm, por shumë i popullarizuar në Rusi. Klistitë kritikojnë ashpër Kishën Ortodokse, të cilën ata e akuzojnë për korrupsion dhe dekadencë. Fizikaliteti dhe religjioziteti janë të përziera në mënyrë të paqartë në këtë doktrinë heretike: riti erotik dhe lidhjet trupore – madje edhe të grupit – janë një nga karakteristikat e tij themelore të besimit.

Rasputin, pasi ka kaluar një vit në manastirin Verchoturje, udhëton në të mëdhenjtë si Moska, Kievi dhe Kazani. Ai kthehet në fshatin e tij të lindjes ku ngre një kishë personale. Forca e Rasputinit qëndron në vështrimin e tij magnetik, intensiv dhe halucinativ, i aftë për t’i kontrolluar njerëzit; fjalët e tij janë të thjeshta, të afta për të bindur: fama e tij u përhap shpejt, duke tërhequr në kishën e tij shumë njerëz që vijnë nga i gjithë rajoni.

Ai u zhvendos në Shën Petersburg në vitin 1905 dhe mbërriti në oborrin e Carit Nikolla II të Rusisë. I shoqëruar nga fama e tij si shërues, ai thirret nga njerëz shumë të afërt me familjen Romanov: shpresa e tyre është që Rasputin të mund të përmbajë hemofilinë e pashërueshme të Alexeit, djalit të carit. Tashmë në takimin e parë Rasputin arrin të marrë disa efekte të dobishme për të voglin. Ekziston një teori sipas së cilës Rasputin ishte në gjendje të ndalonte krizat e gjakut të Alexeit duke përdorur një lloj hipnoze që ngadalësonte rrahjet e zemrës së foshnjës, duke ulur kështu shpejtësinë e qarkullimit të gjakut. Një hipotezë tjetër do të ishte se thjesht duke ndaluar marrjen e aspirinës, të cilën mjekët e gjykatës e administruan për të qetësuar dhimbjet e kyçeve, shëndeti i Alexeit u përmirësua për shkak të uljes së gjakderdhjes që rezultoi, dhe merita i atribuohej Rasputinit.

Megjithatë, ekziston edhe një fakt i pashpjegueshëm shkencërisht. Më 12 tetor 1912, murgu mori një telegram nga familja mbretërore që e informonte për një krizë të rëndë në Alexeit: “Mjekët janë në dëshpërim. Lutjet tuaja janë shpresa jonë e fundit”. Rasputin, i cili ndodhet në vendlindjen e tij, pasi është zhytur në një gjendje transi për disa orë në lutje, i dërgon një telegram familjes mbretërore me të cilin siguron shërimin e vogëlushit, gjë që ndodhi menjëherë brenda pak orësh.

Karizma mistike e murgut ka një ndikim të fortë në veçanti te Carina Alessandra, aq sa marrëdhënia me të shkakton shpifje të shfrenuara. Të gjitha raportet e policisë sekrete dhe deputetëve të Dumës për sjelljen e Rasputin që arritën te Cari konsideroheshin gjithmonë si rezultat i shpifjeve të kurdisura nga inteligjenca liberale dhe të mohuara nga çifti mbretërues.

Me shpërthimin e Luftës së Parë Botërore, biznesi i Rasputinit kalon nga privat në atë politik.

Një pacifist i bindur, ai përpiqet të kundërvihet me të gjitha mënyrat: ndërsa Car Nikolla është në front, ai përpiqet të manipulojë Carina Alessandra (me origjinë gjermane), për ta sjellë Rusinë në pozicione pacifiste.

Me lojërat e tij të pushtetit murgu krijon shumë armiq duke përfshirë kastën ushtarake, aristokracinë nacionaliste, të djathtën dhe madje edhe opozitën liberale. Rusia po kalonte një kohë të vështirë, ushtria pësoi humbje të shumta, qeveria u nda brenda dhe Rasputin vazhdoi të komplotonte për të arritur paqen e menjëhershme. Kryeministri Trepov përpiqet të largojë Rasputin duke i ofruar një shumë të madhe parash, por Rasputin gjithashtu e kthen këtë rrethanë në favor të tij, duke informuar Carinën: pas këtij demonstrimi të ri të besnikërisë ndaj Kurorës, ai sheh që prestigji i tij të rritet aq shumë sa konsiderohet “miku i vetëm i familjes perandorake”.

I akuzuar për korrupsion, Rasputin arrin të dëbohet nga shtëpia e Romanovëve, por me përkeqësimin e kushteve të Aleksisit të vogël, mbretëresha kthehet për të kërkuar mistikun. Ai përgjigjet se kushtet e djalit do të ishin përmirësuar edhe në mungesë të tij dhe ashtu në një kohë të shkurtër ndodh.

Është një komplot i disa fisnikëve që dekretuan fundin e Rasputin: i tërhequr në një kurth, në natën midis 16 dhe 17 dhjetor 1916 ai fillimisht u helmua me cianid, pastaj – duke pasur parasysh rezistencën e tij ndaj helmit – u vra me një armë zjarri në zemër. Pavarësisht helmimit dhe goditjes me armë, Rasputin arrin të shërohet për të tentuar një arratisje, por kapet. Trupi i tij drobitet nga goditjet e shumta dhe, më në fund, hidhet në kanalin Fontanka në Shën Petersburg.

Trupi rishfaqet dy ditë më vonë; i nënshtruar autopsisë, nuk do të gjendet asnjë gjurmë e helmit dhe do të konstatohet se ai ishte ende gjallë kur u hodh në ujë.

Trupi fillimisht varroset, por më pas do të nxirret për t’u djegur në buzë të një rruge.

Caresha Aleksandra e merr lajmin me dëshpërim të dukshëm, ndërsa Car Nikolla, i shqetësuar për rolin gjithnjë e më të rëndë që Rasputin po merrte në gjykatë, do të mbajë një qëndrim të qetë; do të ketë parasysh edhe faktin se mes pjesëmarrësve në konspiracion kishte fisnikë të lidhur me të, aq sa askush nuk u ndëshkua për krimin.

Festimet e mëdha që pasojnë përhapjen e lajmit të vdekjes së Rasputin i shohin vrasësit si heronj, të aftë për të shpëtuar Rusinë nga ndikimi i rrezikshëm i gjermanikes Alexandra dhe mikut të saj të çmendur, murgut Rasputin./Elida Buçpapaj

Nga një simbol i fuqizimit të grave në botën arabe, në një figurë urrejtjeje dhe zemërimi, njihuni me Asma, bashkëshorten e Bashar al-Assad

E ardhmja e ish-diktatorit të Sirisë nuk dihet, pasi pas arratisjes së tij nga vendi, ai dhe familja e tij tani e gjejnë veten duke marrë azil politik në Rusi. Megjithatë, me interes është rasti i gruas së Bashar al-Assad, Asma, e cila nga arsimimi me karrierë në sistemin bankar u bë zonja e parë e Sirisë për më shumë se dy dekada.

Asma Al-Assad dikur ishte një simbol i çlirimit dhe modernizimit në Lindjen e Mesme, por sot ajo është sinonim i shtypjes dhe rënies së dinastisë së burrit të saj. Me origjinë nga Londra dhe me një karrierë në sektorin bankar, Asma e gjeti veten në qendër të vëmendjes ndërkombëtare përpara se zhvillimet e përgjakshme në Siri ta kthenin imazhin e saj në një figurë urrejtjeje dhe zemërimi.

Asma lindi në 1975 në Londër, vajza e kardiologut të suksesshëm Fawaz Ahras dhe diplomates Sahar Ahras.

Pas studimeve në Queen’s College dhe diplomimit në King’s College në vitin 1996 me një diplomë në shkenca kompjuterike dhe letërsi franceze, ajo filloi një karrierë të shkëlqyer në investime, duke punuar me kompani si Deutsche Bank dhe JPMorgan.

Në vitin 2000, ajo u martua me Bashar Al-Assad, i cili mori pushtetin në Siri pas vdekjes së babait të tij, Hafez Al-Assad. Prania e saj pa shami, stili i saj i sofistikuar dhe paraqitjet e saj ndërkombëtare e bënë atë një simbol të fuqizimit të femrës në botën arabe.

Në vitin 2010, revista Vogue e përshkroi atë si një “Trëndafil në shkretëtirë”, duke nënvizuar imazhin e saj si një Zonjë e Parë në modë dhe e sofistikuar.

Megjithatë, gjithçka ndryshoi në vitin 2011, kur Siria u zhyt në një luftë civile që ekspozoi shtypjen brutale të regjimit të Asadit.

Asma, e konsideruar fillimisht një “modernizuese”, shpejt u lidh ngushtë me diktaturën dhe mizoritë e saj. Lufta ka lënë qindra mijëra të vdekur dhe miliona të zhvendosur, duke shkatërruar imazhin e Sirisë si një vend i hapur dhe progresiv.

Gjatë konfliktit, Asma mori një rol aktiv në ekonominë e regjimit, duke organizuar rrjete kontrolli që përfshinin shpërndarjen e ndihmave humanitare, aksesin në internet dhe subvencionet ushqimore. Kritikët e saj e quajtën atë “Zonja Makbeth”, pasi ajo e përdori rolin e saj për të forcuar pozitën e regjimit dhe për të siguruar mbajtjen e tij të pushtetit.

Një diagnozë e kancerit të gjirit në 2018 dhe vdekja e vjehrrës së saj në 2016 e sollën atë përsëri në qendër të vëmendjes, por përfshirja e saj në administrimin e regjimit tani kishte gërryer çdo imazh pozitiv që ajo kishte krijuar. Në të njëjtën kohë, protestat për veprimet e regjimit çuan në tërheqjen e intervistës së saj nga Vogue në 2012. Me afrimin e 24 vjetorit të martesës, çifti ka të ngjarë të festojë në rrethana larg luksit të pallatit në Damask. Rënia e Asma Al-Assad pasqyron tragjedinë e Sirisë, e cila është kthyer nga një vend shprese dhe përparimi në një fushë vuajtjesh të patreguara. E ardhmja e familjes Assad mbetet e pasigurt, ndërsa vetë Asma mbetet një figurë që do të ndjekë historinë e vendit të saj. bw

Kush është Manfred Weber, njeriu i fuqishëm i BE-së?

AFP

Manfred Weber pa shumë zhurmë është shndërruar në një nga njerëzit më të fuqishëm në skenën politike evropiane.

Pavarësisht se nuk është i njohur shumë nga publiku, politikani gjerman ka një kohë të gjatë që udhëheq subjektin e qendrës së djathtë, Partia Popullore Evropiane (PPE), që është grupi më i madh politik në Bashkimin Evropian.

Megjithatë, ai nuk është aq i panjohur në korridoret e Parlamentit Evropian, ku edhe rivalët që e akuzojnë atë se flirton me ekstremin e djathtë, e pranojnë se ai është “një person me ndikim të madh sa u përket vendimeve”.

Kjo pritet pasi “kam shansin të jem sot” presidenti i partisë më të madhe në Evropë, tha Weberr në një intervistë për AFP.

Ai e shënoi fitoren e fundit të mërkurën e 27 nëntorit, teksa ligjvënësit miratuan Komisionin e ri Evropian të udhëhequr nga Ursula von der Leyen, e cila mori mandatin e dytë në krye të këtij institucioni.

Javë të tëra të kompromiseve politike rezultuan me 27 komisionarët – shumica nga PPE-ja – të kalojnë pa problem në seancat për konfirmimin e tyre.

Kjo u bë pavarësisht kundërshtimit të madh nga e majta dhe qendra për Raffaele Fitton, e partisë së ekstremit të djathtë, Vëllezërit e Italisë – partia e kryeministres italiane, Giorgia Meloni – të cilit iu besua posti i zëvendëspresidentit të KE-së.

“Për mua kjo është një ditë e mirë”, u tha Weber gazetarëve para votimit në Strasburg.

Fitto argumentoi se ai përfaqëson një krah më të moderuar të së djathtës, e cila kërkon më shumë ballafaqim sesa shmangie.

“Dua që t’i ndaj ata, dua të bëj ndarjen ndërmjet ekstremit të vërtetë të djathtë” gjerman të Alternativës për Gjermaninë (AfD), “konservatorëve të vërtetë” të Marine Le Pen të Francës dhe Viktor Orbanit të Hungarisë, tha ai për AFP-në.

Futja e Melonit dhe AfD-së “në të njëjtin thes, është gabim i madh”, tha ai.

Kjo qasje nuk ka bërë që ai të krijojë shumë miq në mesin e së majtës dhe qendrës, pasi ligjvënësit e kanë akuzuar atë se qëllimshëm përdor gjuhë me dy kuptime ndaj ekstremit të djathtë për përfitime politike.

“Manfred Weber po argëtohet shumë”, tha Manon Aubry nga Franca, bashkëudhëheqëse e të ashtuquajturit Grupi i së Majtës në Parlamentin Evropian, e cila tha se kolegu i saj gjerman po kërkon aleanca nga e majta në të djathtë, varësisht se çfarë interesi ka në ditë të caktuara.

Një ligjvënës në BE që nga viti 2004 dhe udhëheqës i PPE-së që nga viti 2014, Weber për një kohë të gjatë ka punuar për të pasur nivelin e ndikimit që ka tani.

Më 2019, ai tentoi të bëhej president i KE-së, por humbi kundrejt Von der Leyen. Për këtë humbje, disa besojnë se ai ende ka hatërmbetje.

“Ti nuk ulesh këtu… prandaj je i zemëruar”, e talli Orbani atë gjatë një sesioni plenar të mbajtur gjatë këtij viti, duke bërë me gisht drejt karriges së Leyenit.

Por, Weber insiston se kjo humbje i përket së shkuarës.

“Viti 2019 është shumë kohë më parë”, tha Weber, i cili asnjëherë nuk ka mbajtur ndonjë post ministror në Gjermani, por është shprehur se është i lumtur ku është sot.

“Vendimet më të rëndësishme në Evropë sot nuk merren më në kryeqendrat evropiane, por në Bruksel dhe Strasburg”, tha ai.

PPE-ja ka konfirmuar statusin e tij si grupi më i fuqishëm parlamentar pas zgjedhjeve evropiane në qershor, duke fituar 188 nga 720 ulëset – disa ulëse më pak se më 2019.

Por, ndikimi i tij është rritur teksa ekstremi i djathtë dhe e majta kanë humbur, që i kanë lejuar atij të luajë në këta dy krahë politikë.

Inxhinier me profesion, që e paraqet veten si mbrojtës të fermerëve dhe kundërshtar të burokracisë, Weber e rizgjodhi Von der Leyenin në korrik, me mbështetjen e Socialistëve dhe Demokratës, dhe grupit të qendrës, Rilindja.

Por, që atëherë ai është lidhur me grupet e ekstremit të djathtë për të frenuar, mes tjerash, disa politika ambicioze mjedisore të BE-së.

“Ai është personi që ka ndikim në marrjen e vendimeve, është ai që e thotë fjalën e fundit”, tha Marie Toussaint nga të Gjelbrit.

Përbërja e re e plotë e Komisionit u zgjodh edhe me votat nga e majta, qendra dhe e djathta, përfshirë edhe votat e grupit të Melonit.

Weber ishte personi i parë që e përqafoi Von der Leyenin pas votimit.

Weber shpesh preferon që t’i informojë gazetarët përmes takimeve joformale dhe nuk preferon që ata të citojnë deklaratat e tij.

Weber është proevropian, proukrainas dhe e përkrahë sundimin e ligjit. Ai shpesh shihet si “pak liberal” në Bavari, rajonin prej nga vjen, sipas homologut të tij gjerman, Daniel Freund.

“Këtu në Bruksel, ai bën pak të kundërtën e gjithë kësaj”, duke u afruar me ekstremin e djathtë, tha Freund.

Megjithatë, Weber shpërfill kritikat.

Një i krishterë i devotshëm, ai tha se gjen qetësi te feja dhe te bota jashtë institucioneve të BE-së.

“Shkuarja të dielave në kishë, bisedat me miqtë e mi që janë fermerë, që janë zejtarë, që janë njerëz normalë, janë shumë të rëndësishme sepse Brukseli nganjëherë është shumë si një ‘flluskë’”, tha ai.

Radio Evropa e Lirë

Përgatiti: Mimoza Sadiku

Ish-kancelarja Merkel nxjerr librin ”Freiheit. Memories 1954-2021”

Ish-kancelarja gjermane, Angela Merkel nxori sot në shitje librin me titull “Freiheit. Memories 1954 – 2021” (”Liria. Kujtime 1954-2021”).

Ish-liderja e Unionit Kristian-demokrat (CDU) gjerman do ta prezantojë sot librin në teatrin ”Deutsches”.

Aktiviteti do të jetë i hapur për publikun dhe do të moderohet nga gazetarja Anne Will.

Merkel shkroi kujtimet e saj politike së bashku me këshilltaren e saj politike historike, Beate Baumann.

Sipas botuesit ”Kiepenheuer & Witsch”, libri është afërsisht 700 faqe dhe do të botohet në mbi 30 vende.

Merkel, 70 vjeçe, nuk kandidoi në zgjedhjet federale të vitit 2021 pasi shërbeu si kancelare për 16 vite.

E lindur në qytetin verior gjerman të Hamburgut, ajo u rrit në ish-Gjermaninë Lindore, studioi fizikë dhe u bë politikisht aktive gjatë periudhës së trazirave politike pas rënies së Murit të Berlinit.

Ajo u zgjodh në Bundestag në vitin 1990 dhe shërbeu si ministre për Gratë dhe më vonë si ministre për Mjedisin. bw

Hasan MASURICA, në kodrina të Zarbicës testoi avionin e parë në gjithë Globin!- Nga REFIK HASANI


Hasan Masurica, kreu shkollën e lartë Pedagogjike në Shkup . Punoi gjithë jetën si Mësues i fesë islame në Mejtepin e Zarbicës dhe si Imam i po ksaj gjamie. Qysh si fëmij, në ndeja odash në Zarbicë, Malësi të Bujanocit e më gjërë është dëgjuar rrëfime për imamin, Mësuesin dhe shkenctarin që e konstruktoi ,,Ballanin “,si që e quanin në atë kohë, me të cilin djali i tij, Muharremi fluturoi lart në qiell.

 

Në vitin 1899 Hasan Masurica, duke punuar ditë e natë, me ndihmën e farkatarit të fshatit Zarbicë, ndërtoi aeroplanin e parë pa motor,me të cilin i biri, Muharremi, fluturoi 50 deri në 70 metra. Ai e realizoi këtë projekt 4 vjet para vëllezërve vright (Vilber adhe Orvil Rajt), të cilët e ndërtuan aeroplanin me motor dhe fluturuan në qiell në vitin 1903 nga një kodër e Zarbicës në drejtim fshatit Suharrën e Novosellë.

Muharremi djali i tij u tmerrua nga fluturimi dhe se theu këmbën në atë fluturim,pasi i ati e futi aty dhe litari mbajtës ju lëshua pa kuptuar dhe ballani u ngrit në erë. Fatmirësisht ai ra mbi disa pemë dhe aty e gjetën Muharremin e vogël me këmbë të thyer, dhe tregohet se si i ati megjithëse i dëshpëruar nga gjendja shëndetësore e të birit ,të cilit i lidhi këmbën me këmishën e tij që shqeu atë moment, nga suksesi i shpikjes të tij. Materiali ishte i zgjedhur që u përdore për ndërtimin e këtij avioni nga Hasan Masurica. 

 

Ai ka ndërtuar një Mulli në fshatin e Zarbicë dhe me ndihmën e bashkëfshatarëve ka ndërruar drejtimin e përroit, duke ditur pozicionin e përshtatshëm dhe ky mulli bluante rreth 1000 kg drithë në ditë.

Babëgjyshi im Miftari  ka treguar  se Hasan Masurica ishte i papërtuar, tepër inteligjent, respektohej dhe i dëgjohej fjala. Ai kishte një qoshe pune, një vend në plevicën e shtëpisë së tij, ku ai punonte me vegla primitive. Faktet janë mbledhur nga të dhëna gojore, nga dëshmi okulare dhe nga disa dokumente origjinale të pakta që kanë mbetur nëpër arkiva. Zarbicasit e vjetër tregojn dhe vërtetojn se Hasan Masurica ka jetuar e punuar në Mejtepin e Zarbicës.

                                     Ja se çka zbuloi Hasan Masurica!: 
– Ai ka hartuar kalendarin me të cilin përcakton pozitën dhe rrugën e planeteve në gjithësi që nga viti ‘52 deri në vitin 1952 të erës sonë. Kalendarët e tij kanë impresionuar disa njerëz profesionistë të asaj kohe.
– Që prej vitit 1901 e deri në vitin 1905 Mulla Hasan Masurica konstruktoi pushkët me një, pesë dhe njëzet e pesë fishekë dhe demonstroi funksionimin e tyre para Sulltan Abdyl Hamidit në Stamboll në vitin 1905.

Hasan Masurica që përveq që ishte Imam deri në vdekje për Zarbicë dhe Malësi, posedonte edhe një punëtori të vetën, duke ju ndihmuar fshatarëve të Malësisë, kryente edhe punën Mësuesit të fesë në Mejtepin e Zarbicës. Për në fund të këtij shkrimi fare të shkurtër, për inovatorin dhe shkenctarin që dy gjëra i bëri, se mbronte shqiptarizmin e mbajti me epitet mbiemrin Masurica e Sangjakut të Nishit prej nga ishte edhe i lindur i ati i tij dhe nuk dëshiroi që patenta e tij përë zbulimin e pushkës me një, pesë dhe njëzetë e pesë fishek ti jepet ushtrisë së Perandorisë Osmane për vrasjen e shqiptarëve.

*Autori është Refik Hasani,nga Zarbica e Bujanocit.

Më 13 nëntor 1850 lindi Robert Louis Stevenson, shkrimtari jashtëzakonisht i gjithanshëm skocez

VOAL- I lindur në Edinburg, Skoci, më 13 nëntor 1850, pas një rinie rebele dhe në polemika me të atin dhe me puritanizmin borgjez të mjedisit të tij, ai studioi drejtësi, u bë avokat, por nuk e ushtroi kurrë këtë profesion. Më 1874 simptomat e sëmundjes së mushkërive që e kishin prekur gjatë fëmijërisë u bënë më serioze; fillon një seri qëndrimesh shëruese në Francë. Këtu Stevenson takohet me Fanny Osbourne, amerikane, dhjetë vjet më e madhe se ai, e divorcuar dhe nënë e dy fëmijëve. Lindja e marrëdhënies së tij me Fanny-n përkon me fillimin e angazhimit të tij me kohë të plotë si shkrimtar. Nuk kalon shumë kohë dhe Stevenson ka mundësinë të publikojë tregimet e tij të para.

Krahas tregimeve të ndryshme filloi të shkruajë edhe ese dhe poezi për periodikë të ndryshëm. Ai boton libra të zhanreve të ndryshme, duke përfshirë “Një udhëtim në brendësi, 1878) dhe “Udhëtim me një gomar në Cevennes, 1879), koleksionin e artikujve filozofikë dhe letrarë ” Për vajzat dhe djemtë” (Virginibus puerisque, 1881) dhe përmbledhja me tregime “Netët e reja arabe” (1882). Në 1879 ai arriti Fanny në Kaliforni, ku ajo ishte kthyer për të marrë një divorc. Të dy martohen dhe kthehen së bashku në Edinburg.

Fama e tij erdhi papritur me “Ishullin e thesarit” (1883), libri i tij më i popullarizuar edhe sot: në njëfarë kuptimi, me romanin e tij Stevenson i dha jetë një rinovimi të vërtetë të traditës së romanit aventuresk. Stevenson konsiderohet si një nga eksponentët kryesorë të asaj lëvizjeje komplekse letrare që reagoi ndaj natyralizmit dhe pozitivizmit. Origjinalitetin e rrëfimit të tij e jep ekuilibri mes fantazisë dhe stilit të qartë, preciz, nervoz.

Më 1886 u botua “Rasti i çuditshëm i Dr Jekyll dhe zotit Hyde”. Edhe ky titull kontribuon – dhe jo pak – për të ngulitur emrin e Robert Louis Stevenson në historinë e trillimeve të mëdha botërore të shekullit të 18.

Rrëfimi i një rasti të personalitetit të ndarë merr një vlerë të fuqishme alegorike, duke ndriçuar forcat e së mirës dhe të së keqes të pranishme në natyrën njerëzore. Historia është shumë e famshme, objekt i një numri të konsiderueshëm adaptimesh dhe zhvillimesh filmike.

Në të njëjtin vit, Stevenson botoi “Kid napped”, të cilin autori e ndoqi në 1893 me “Catriona” (1893).

“Shigjeta e zezë” është e vitit 1888. Në “Mjeshtri i Ballantrae” (1889) tema e tërheqjes fatale të së keqes përfaqësohet me mjeshtëri në historinë e urrejtjes midis dy vëllezërve skocezë.

Ai arriti një mirëqenie të arsyeshme ekonomike, megjithatë shëndeti i tij i dobët dhe tërheqja ndaj aventurave e shtynë atë të largohej përgjithmonë nga Evropa në kërkim të një klime më të butë. Në vitin 1888, pas një ndalese të shkurtër në Nju Jork, ai u nis për në Perëndim dhe më pas, së bashku me familjen e tij, drejt Paqësorit Jugor. Ai u vendos në ishujt Samoa duke filluar nga viti 1891. Këtu ai kaloi një jetë të qetë, duke punuar deri në ditën e vdekjes, i rrethuar nga dashuria dhe respekti i vendasve, të cilët në disa raste pati mundësinë t’i mbronte nga ngacmimet e të bardhëve. .

Tregimet “Argëtimet e netëve të ishullit” (1893) dhe “Nei seas del Sud” (Në detet e jugut, 1896) janë të një mjedisi polinezian. Dy romane të papërfunduara u botuan pas vdekjes, “Weir of Hermiston” (1896), një nga veprat e tij më të vlefshme dhe “Saint Yves” (1898).

Një artist jashtëzakonisht i gjithanshëm, në karrierën e tij Stevenson trajtoi zhanret letrare më të ndryshme, nga poezia në një lloj romani detektiv, nga romani historik te përralla ekzotike. Thelbi i punës së tij është morali. Duke shfrytëzuar lirinë narrative të lejuar nga tregimi fantazi dhe romani aventure, Stevenson shpreh ide, probleme dhe konflikte me një formë shumë sugjestive mitiko-simbolike, duke i projektuar personazhet, ashtu si lexuesi, në rrethanat më të pazakonta dhe të papritura.

Robert Louis Stevenson vdiq në Upolu, Samoa, më 3 dhjetor 1894./Elida Buçpapaj

Fundi tragjik i lidhjes së dashurisë mes Sami Frashërit dhe aktores Mari Karyan! Historia e panjohur e dijetarit shqiptar

“Armenia e re, nuk mundi ta harronte Shemsedin Samiun, duke u kthyer kështu në Stamboll, më 1882 dhe duke iu dorëzuar në duart e tij e, do të priste një fëmijë nga kjo lidhje, por…”! –

******

Shemsedin Samiu apo Sami Frasheri, siç rendomë, njihet ndër shqiptarë, ishte figura qendrore e Rilindjes Kombëtare, dhe nga shumëkush  merret edhe si babai dhe ideologu i nacionalizmit shqiptar! Duke jetuar dhe vepruar në kryeqendrën e Perandorisë Osmane, me veprën dhe te bëmat e tij, dimensioni i Samiut tejkalon atë shqiptar, duke marrë kështu përmasa perandorake.

Si një poliglot i vërtet që ishte, botoi e përktheu shume vepra në gjuhë të ndryshme, duke lënë kështu gjurmë të pashlyera në historinë e dy popujve, shqiptar dhe atij turk. Me përmasat e një alimi, Samiu do të zinte një vend qendror në mesin e modernistëve myslimanë të shekullit XIX.

Edhe pse një figure shumëdimensionale, për lexuesin shqiptar Shemsedin Samiu, ende mbetet i pa eksploruar ne tërësinë e tij, duke u njohur vetëm në konturat e ideologjisë së nacionalizmit. Përmes arkivave dhe bibliotekave të Stambollit, bëhet i mundur një udhëtim në kohë, në Stambollin e asaj kohe, në gjurmët e Samiut, në përditshmërinë dhe botën e tij të brendshme…! gsh

Prof Dr Hektor Çoçoli me fat ai që e ka mjek e pedagog Nga Agron SEJAMINI

                 Tropoja në dimër

Nuk është titulli ynë. Është ndjesia që shprehin pacientët që janë mjekuar nga doktor Hektori dhe studentët e mjekësisë që e kanë pedagog. Më shumë se ata dy numra lakmitarë me nga 40 e ca vite për secilin pozicion, kanë qenë virtytet e karakterit të tij të përsosur që e kanë renditur në emrat më të shquar të historisë së mjekësisë shqiptare. Mjafton të kujtojmë se mbi 30 vjet, ka qenë krahu i djathtë i “babait të pneumologjisë shqiptare”, të madhit Prof.dr. Shefqet Ndroqi. Të rrije pranë atij njeriu vetëm mirësi do të ndieje dhe përfitoje. Një mjek që shënoi epokë në fushën e tij, në saj të përkushtimit dhe aftësive profesionale. Po aq i madhërishëm doktor Ndroqi edhe si njeri me shpirt të madh dhe të ndjeshëm. Edhe ditën e dasmës, iku në sanatorium për t’i ardhur në ndihmë pacientit që kishte ardhur në urgjencë. E nëse atë ditë të shënuar la nusen, pas disa vitesh do të linte dy gishtërinjtë e tij, pasojë e dëmtimit nga rrezet rengen prej radioskopive të pafundme në luftë me turbekulozin dhe tifon. Pas këtyre humbjeve fitoi madhështinë e emrin që nuk do të harrohet, por dhe një brez mjekësh të denjë për ta prezantuar veten si punonjës të Spitalit Universitar të Sëmundjeve të Mushkërive “Shefqet Ndroqi”. Më i spikaturi mes tyre është doktor Hektori. Dhe kush ecën në gjurmët e më të mirit, mirësia ka për ta ndjekur. Bëri çmos të merrte sa më shumë nga doktor Ndroqi, në aspektin profesional dhe shpirtëror. Nuk ishte e lehtë të zëvendësoje atë njeri dhe mjek të madh. Ky institucion mjekësor ishte bërë shumë i rëndësishëm dhe i njohur. Vetë përhapja dhe pasojat e sëmundjeve të mushkërive kërkonte disiplinë dhe aftësi profesionale. E kush më shumë se Hektori duhej të ndiente peshën e kësaj përgjegjësie dhe besimi. Gjithçka në shërbim të shëndetit të njerëzve të prekur nga këto sëmundje. Një staf i përgatitur dhe i pasionuar për pofilaksinë, diagnostifikimin dhe trajtimin e turbekulozit. Doktor Hektorit i duhej të bënte mjekun, por edhe drejtuesin e këtij stafi mjekësor. Të gjithë ata që kanë punuar me të, kujtojnë komunikimin e ngrohtë dhe thjeshtësinë e shefit të tyre. Por nuk harrojnë as ashpërsinë dhe qëndrimin e tij të prerë nëse vërente dobësi dhe gabime në punë. Në një rast që ai na i kujton vetë, edhe pse kanë kaluar vite, përsëri nuk ndien pishman për masën ndëshkuese që i dha një infermiereje.

Kishte tre-katër ditë që një pacient ishte në gjendje të rënduar dhe me temperaturë të lartë. Edhe me mjekimet e dhëna akoma nuk po dominohej situata. Netë pa gjumë të mjekëve në ato konsulta të gjata ku kërkoheshin arsyet e keqësimit. Lodhje dhe stërmundim kur shkaku ishte shumë i thjeshtë. Infermierja nuk i kishte dhënë pacientit antibiotikun kryesor që i kishin caktuar mjekët. Kjo për arsyen se ai medikament mungonte ato ditë në farmacinë e spitalit. Edhe pse detyra e infermieres ishte që ta ndiqte dhe jo ta gjente atë ilaç, ajo heshti. Heshtje që vuri në tension gjithë stafin e mjekëve dhe mbi të gjitha, në rrezik jetën e pacientit. Nuk u mendua dy herë shefi i shërbimit, doktor Hektori, që të propozonte largimin nga puna të infermieres. Pas këtij rasti, në stafin e shërbimit u shtua edhe më shumë përkushtimi dhe përgjegjësia. Jo rrallë, ndodh që nuk ke mundësi të shpëtosh një jetë njeriu, por ama kur është mundësia nuk të falet të bëhesh aleat me vdekjen. Por jo se i ka shpëtuar edhe këtij emocioni të padëshirueshëm. Çdo rast të humbjes së jetës, edhe pse nuk është për faj të tij, quhet dështim. Por doktor Hektori i ka ndierë më shumë se sa duhet. Madje, kjo është edhe pika më e dobët e tij. Një mjek nuk duhet të përjetojë, por të jetojë me diagnozën e të sëmurit. Por ja që ai në këtë ndjeshmëri, mbase shkon edhe më tej se ata. Kanë kaluar mbi dhjetë vjet dhe ende përjeton me emocion të fuqishëm një rast tragjik. E kuptoi diagnozën e atij djaloshi 20-vjeçar fatkeq, por nuk gjente forca t’i përgjigjej asaj nëne që në përlotjet e çdo dite, i lutej:

-Aman doktor! Më thuaj çdo gjë, vetëm mos më thuaj se ka sëmundje të keqe, se e kam djalë të vetëm!

Më e vështirë se sa ajo luftë që bënte me sëmundjen, i dukej përgjigjja e kësaj lutje nëne.

– Sëmundja është e rëndë, por ne do të bëjmë të pamundurën…, – mezi shqiptonte doktor Hektori.

U përkushtuan dhe u angazhuan natë e ditë i gjithë stafi në atë betejë që e dinin se e kishin të humbur. Një kujdes mjekësor që nuk u zvenit në shpirtin e asaj nëne të plagosur aq rëndë. Kështu, një ditë ndërsa kthehej nga puna, edhe pse u mundua t’i shmangej, ajo nënë dëshironte të takohej me doktor Hektorin. I shprehu mirënjohjen për atë çka kishin bërë për djalin e saj fatkeq. E sikur të çmallej me një relike të djalit të vet, puth duart e doktorit. I prekur tej mase, doktori e fton të ulen dhe të pijnë një kafe. Më tepër edhe për të ngushëlluar zemrën e asaj nëne. Por u çua nga ajo kafe edhe më i dëshpëruar, kur mësoi se para dy vjetësh ajo kishte humbur edhe bashkëshortin. Burrë e grua ishin rritur në shtëpinë e fëmijës dhe gëzimin më të madh në jetë kishin atë djalë… Me ditë të tëra përjetoi doktor Hektori shqetësimet e asaj fatkeqësie. Diçka jo e mirë, për një mjek që duhet të jetësa më i qetë dhe i ftohtë përballë të tilla emocionesh. Ndryshe, do të jetë më i dobët në përballjen me betejën e radhës… Por ama, edhe kjo e keqe dëshmon për karakterin dhe virtytet e larta njerëzore të doktor Hektorit, jo vetëm si mjek, por edhe si pedagog. Janë me dhjetëra studentët që kanë përfituar maksimumin e lëndës së sëmundjeve të mushkërive. I veçantë ky mjek i shquar edhe në mësimdhënie. Nuk kanë për të harruar studentët ditët e para të komunikimit me të. Pasionant, i rrjedhshëm dhe i qartë në ligjëratë e nis leksionin me postulatin: “Asgjë nuk kushton aq pak dhe nuk çmohet aq shumë sa sjellja e mirë!”, sepse mjeku nuk i takon vetes, por të tjerëve. Kush nuk mund të realizojë këtë kusht, është në kohën e duhur për t’i dhënë jetës një drejtim tjetër. Pasi u ka bërë testimin e parë shpirtëror, nuk vonon dhe u citon katër vargjet e popullit që i shërbejnë po shëndetit të popullit.

O more njeri me mend!

Mos e kërko në çdo vend,

Provoje në trupin tënd,

Si të dhemb, ashtu më dhemb!

E ku ka më mirë se të përdorësh mençurinë e popullit, në ngulitjen dhe përsosjen e virtyteve humane dhe njerëzore aq të domosdoshme për profesionin e mjekut. Është këndvështrimi dhe metoda që ndjek një pedagog kaq i suksesshëm, siç është doktor Hektori. Ndoshta është momenti për të dëshmuar edhe faktin tjetër, se në bibliotekën e tij prekëm edhe tre libra voluminozë me arritje dhe informacion të mjekësisë botërore për sëmundjet e mushkërive, botime të vitit 2009. Ndryshe nuk do të ishte aq i vlerësuar dhe i dëshiruar nga studentët e mjekësisë. Nuk ndjehet mirë kur shikon se shumica e tyre tymosin cigare, atë armik kryesor që shkakton edhe sëmundjet e mushkërive. Nuk i lodh apo mërzisë, duke u cituar rreshtat që janë shkruar me gërma kapitale edhe në paketat e cigareve. “Humbet” një orë mësimi dhe i shëtit studentët nëpër dhomat e pacientëve, duke i pyetur se sa prej tyre e pijnë duhanin. Vetë llogaria përfundimtare, u jep përgjigjen tronditëse se mesatarisht në 100 veta të prekur nga kjo sëmundjet e mushkërive, 97 pinë cigare.

Një llogari që na kujton një debat të zhvilluar mes mjekësh të shquar në Edinburg të Skocisë. Me siguri që të gjithë studentët e doktor Hektorit do të ndjeheshin krenar për pedagogun e tyre. Këtë kongres botëror mbi “Kontrollin e turbekulozit në shekullin XXI” e drejtonte doktori i shquar John Crofton, personaliteti më i shquar botëror në fushën e sëmundjeve të turbekulozit. Sapo kishte referuar doktor Hektori studimin me temë: “Gjendja epidemologjike aktuale për turbekulozin në Shqipëri”. Për të përgatitur këtë material ishte bërë një punë parapërgatitore voluminoze. Një grup mjekësh kishte bërë depistimin në gjithë vendin tonë. Ishin vizituar mijëra njerëz, prej të cilëve u gjetën 700 të sëmurë me turbekuloz. Ende pa u larguar nga podiumi doktor Hektori, çohet nga salla një mjek zviceran që kishte referuar pak orë më parë për modelet matematikore që mund të përdoren për vlerësimin e gjendjes me një numër më të vogël pacientësh. Çka do të thoshte kohë më e shkurtër pa e cënuar saktësinë e studimit. Me sa duket, emri pak i njohur i Shqipërisë, serioziteti dhe personaliteti i shfaqur nga mjeku shqiptar, kishte ngacmuar egon e sëmurë të kolegut, për të bërë pyetjen:

-Ku e bazoni ju saktësinë e të dhënave për të cilat ju referuat?

Pa humbur qetësinë dhe pa u menduar, doktor Hektori edhe pse kishte ndier ligësinë e pyetjes, përgjigjet:

-Duke mos vënë në dyshim saktësinë e përdorimit të modeleve matematikore për studimin që ju referuat, të dhënat e studimit tim saktësinë e bazojnë në ekzaminimin mjekësor të të gjithë pacientëve…

E si për të mos mjaftuar kjo shuplakë ndërhyn edhe drejtuesi i Kongresit, sër Crofton, duke e bërë të pavlefshme pyetjen e mjekut zviceran:

– Doktor Hektori nga Shqipëria, ka të drejtë!

Para disa muajsh, doktor Hektori, u shpall “Qytetar Nderi i Tropojës”. Nuk janë pak vlerësimet dhe titujt që atij i janë akorduar, por ky i fundit i ngjalli emocion të fuqishëm. Një mirënjohje e merituar që i rrizgjoi kujtimet e viteve 1960-1965 kur shërbeu si mjek në Tropojë. Pasi mbaroi me rezultate të shkëlqyera Fakultetin e Mjekësisë, shpresonte se do të emërohej në kryeqytet. Nuk u dëshpërua që iku në veriun ekstrem të Shqipërisë, por edhe të lehtë nuk e pati. Përfytyroni një djalosh 21-vjeçar që del për herë të parë nga Tirana dhe përfundon në Tropojë. Sapo kishte mbaruar specializimin njëvjeçar me doktor Ndroqin. Zonat veriore ishin më të prekura me sëmundjet e mushkërive, për arsye edhe të temperaturave të ulëta. Vetëm një mjek gjeti në Bajram Curr. Detyrimisht që nevoja e bëri të shërbente edhe si patollog, gjinekollog, pediatër etj. Çmon faktin që atje gjeti një personel mjekësor të përgatitur dhe të përkushtuar për punën. Akoma më me fat e quan veten që njohu një njeri të mrekullueshëm, të lindur për humor, siç është mjeshtri Ali Mula. Njohja me të ia bëri edhe më të lehtë kryerjen e detyrës së mjekut, por edhe të përshtatjes me banorët mikpritës dhe shumë të kulturuar. Kjo mirënjohje e veçantë që shkon për mikun e tij të respektuar bën që t’ja falë edhe atë “prezantim” torturues si mjek….

I vendosur përballë një aparati të vjetër skopie, fton pacientin e parë. Shikon që zemra e tij ishte në krahun e djathtë. I bën përshtypje, por jo se befasohet, pasi e dinte që në 10 000 banorë ndodh një anomali e tillë. Mbaron punë dhe fton para aparatit qytetarin e dytë. Fshin sytë, por nuk i largohet e njëjta pamje. Edhe ky zemrën e kishte në krahun e djathtë. Të paktën dhe për një arsye tjetër kjo që po i ndodhte nuk duhej të ishte e pranueshme. I kishin thënë që rrethi i Tropojës kishte rreth 11 mijë banorë. Kjo anomali që po shikonte në aparatin e skopisë, do të thoshte se numri i banorëve duhej të ishte mbi 20 mijë banorë. Nuk e jep veten dhe vazhdon punën. Para aparatit i shfaqet trupi i pacientit të tretë. Dhe përsëri, zemra në krahun e djathtë. I tronditur, heq këmbën nga pedali i aparatit që mbante dritën fikur dhe çohet menjëherë në këmbë. Shikon qytetarin që ishte vendosur me shpinë dhe jo siç duhej me fytyrë nga aparati. Nuk përmbahet dhe ngre zërin, duke i treguar se si duhej qëndruar. Ndërkohë edhe dy të tjerët që ishin duke u veshur i thonë se edhe ne kështu kemi hyrë aty, o doktor.

-Hyfshi dhe mos dalshi më! – u lëshoi mallkimin pa shpirt, por me zë të lartë dhe doli nga dhoma.

Por ditët, muajt dhe vitet në vazhdim e bënë doktor Hektorin njeriun më të dashur të asaj treve. Me vrullin djaloshar, pasionin për profesionin dhe dëshirën për të ndihmuar këta njerëz të dashur, por të zhytur në varfëri, nuk la fshat e shtëpi pa hyrë. I qëllonte që të ecte në këmbë ditën apo natën edhe 12 orë pa pushim. Nuk e harron atë përkujdesje dhe dashuri që tregonin për të si të ishte i shenjtë. Edhe sot kujton kur lëvizte në ditë me borë, para tij borën e hapnin dy njerëz të tjerë për t’ja bërë sa më të lehtë udhëtimin. E si të mos u shërbeje dhe ndodheshe pranë këtyre njerëzve në raste urgjente. Edhe sot në shtëpinë e doktor Hektorit trokasin miqtë e vjetër tropojanë. Kush për hall e kush për ta përshëndetur për të mirat e bëra në ato vite dhe në vazhdim, sepse doktor Hektori duke zbuluar dhe bllokuar të gjitha vatrat e infeksionit në Tropojë, hapi për gjithë jetën dyert e shpirtit dhe u bë mysafir i përjetshëm dhe i mirëpritur në çdo vatër tropojane…

Shikon këtë fotografi të çiftit Çoçoli dhe kushdo dallon se Lirika është më rinore. Por po të hysh në shpirtin e doktor Hektorit, këtë hijeshi dhe bukuri e gjen të shumëfishuar… Aq sa shpirti i tij, ndjehet disa vjet edhe më i ri se bashkëshortja e tij. Jo më kot e quan si një nga mbështetëset dhe frymëzueset e karrierës së tij të suksesshme. Një jetë e gëzuar mes harmonisë dhe mirëkuptimit, dashurisë dhe bashkëpunimit. Edhe sot janë po aq të dashuruar dhe të përkushtuar ndaj njëri-tjetrit, si dikur në sallën e Bibliotekës Kombëtare. Hektori përgatitej për temën e Doktoraturës, ndërsa Lirika studionte për provimet e sezonit. Më shumë se sa tek studimi, e kishin mendjen kur do të vinte pushimi që i bashkonte te koridori. Vërtetë kishin diferencë në moshë, por humori dhe natyra gazmore e Hektorit e bënë për vete menjëherë atë bukuroshe. Sepse edhe tek dashuria më shpejt dhe më sigurtë se çdo gjë, të çon mençuria. Rrjedhshmëria në të folur, çiltërsia dhe komunikimi elegant ia lehtësuan shumë fitimin e betejës atij djaloshi simpatik. Po me barcaletë e nisi dhe e bitisi propozimin. Ishte duke i treguar historinë e një personi që kishte rënë në dashuri me një studente që ai kishte pranë. Ia tregoi aq bukur sa edhe ajo vetë nuk po kuptonte se për kë po binin ato këmbana… Pas heshtjes së tij që priste reagimin e saj, kuptoi se ajo ishte studentja dhe ai personi i dashuruar. E pse duhej vështirësuar më shumë ai propozim kur përgjigjja e secilit prej tyre ishte dhënë prej kohësh nga zemrat e tyre?

-Tek Hektori gjeta jo vetëm njeriun me humor të veçantë, por njeriun e përkushtuar ndaj familjes së tij. Një admirues i zjarrtë i leximit, historisë, gjeografisë, arkitekturës, pikturës, muzikës, udhëtimeve… Është e lehtë të jetohet me Hektorin si bashkëshort sepse jetën ta bën të bukur jo vetëm duke u përshtatur me dëshirat e mija, por e pasuron me intelektin dhe natyrën e tij gazmore…

Nuk ka ç’i duhen më shumë se sa kaq një femre për ta ndier veten mirë dhe të sigurtë, në një jetë të lumtur bashkëshortore.

E dëshmon këtë vetë jeta e tyre, e dëshmon edhe kjo fotografi që shpalos hijshëm gëzimin dhe buzëqeshjen e tyre të përditshme…

AKTIVITETI I PUNËS:

1960 Diplomohet: “Mjek” nga Fakulteti i Mjekësisë i Universitetit të Tiranës.

1980 “Kandidat i Shkencave Mjekësore”, në Fakultetin e Mjekësisë, Tiranë,

1983 “Docent” (titull i barasvlefshëm me Prof.Ass), në Fakultetin e Mjekësisë, Tiranë.

1993 “Doktor i Shkencave Mjekësore”,

1994 “Profesor”, Universiteti i Tiranës,

2007 Profesor, në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit privat “KRISTAL”

2008 “Profesor Emeritus”

2009 Përshkruhet biografi e shkurtër në Enciklopedinë Shqiptare, botuar në Tiranë, 2009.

Aktiviteti Shkencor:

Ka marrë pjesë aktive në shumë konferenca, simpoziume, kongrese mjekësore si brenda shtetit ashtu dhe jashtë shtetit.

Jashtë Shqipërisë:

Prishtinë (Kosovë)

Ulqin (Mali i Zi)

Shkup (Maqedoni)

Bukuresht (Rumani)

Constanca ( ” “)

Varna (Bullgari)

Athinë (Greqi)

Janinë ( ” “)

Lubljanë (Slloveni)

Ankara (Turqi)

Budapest (Hungari)

Salzburg (Austria)

Rome (Itali)

Palermo (Itali)

Paris (France)

Nicë ( ” “)

Moskë (Rusi

Mainz (Gjermani

Essen ( ” “)

Fraiburg ( ” “)

Edinburg (Skoci)

Londër (Angli)

Wolfheze (Hollandë)

Seattle (ShBA)

Teheran (Iran)

Tunis (Tunizi)

Lome (Togo)

Ka marrë pjesë në të gjitha aktivitetet shkencore të zhvilluara në Shqipëri, për problemet e sëmundjeve të mushkërive dhe sidomos për ato të tuberkulozit, të zhvilluara në Tiranë apo në qytetet e tjera të vendit; në konferencat e organizuara me mjekë të huaj; në konferencat mjekësore te organizuara nga specialitetet e tjera ku ka diskutuar për problemet e sëmundjeve të mushkërive. Ka botuar studime të shumta: monografi, tekste mësimore, libra për probleme të tuberkulozit dhe sëmundjeve të mushkërive, artikuj shkencore etj. Botimet janë bërë në Shqipëri dhe në disa revista të huaja.

Agron Sejamini

 

27.08. 2009

https://www.voal-online.ch/index.php?mod=article&cat=SHQIPTAR%C3%8BT&article=2873

Kamala Harris dhe babai i saj

Thyerja me Kamalën është shumë e thellë, dhimbshme dhe nis me divorcin nga gruaja e tij. Por tani 85-vjeçari i ka ofruar këshilla vajzës së tij

Në vjeshtën e vitit 1962, Universiteti Kalifornian i Berkeley-t ishte tashmë kryeqyteti i protestave të studentëve për të drejtat civile me demonstrata në sheshin “Sproul”, në zemër të kampusit.

Shyamala Gopalan, një studente indiane e endokrinologjisë, ishte magjepsur nga një fjalim mbi pabarazitë sociale të mbajtur në një takim nga Donald Harris, një ekonomist i ri xhamajkan që ishte gati të merrte doktoraturën.

Të dy diskutuan për një kohë të gjatë dhe u takuan përsëri disa herë. Pasioni civil u bë një lidhje romantike: në vitin 1963 ata u martuan dhe një vit më vonë lindi Kamala.

Në rrëfimet e jetës së saj, kandidatja demokrate për Shtëpinë e Bardhë, përmend shumë shpesh nënën e saj: një studiuese, e cila u nda nga jeta në vitin 2009, e cila ia kushtoi jetën luftës kundër kancerit.

Megjithatë, figura e babait krejtësisht mungon, me përjashtim të një përmendjeje të shkurtër në fjalimin investitor në konventën e Demokratëve në Çikago, pavarësisht se Donald Harris ka kaluar dekada duke studiuar pabarazitë sociale, një temë qendrore për një udhëheqës politik demokrat.

Dhe megjithëse, siç zbuloi gazeta “New York Times”, 85-vjeçari tashmë ish-mësues, ende me shëndet të shkëlqyer, jeton tre kilometra larg rezidencës së zëvendëspresidentes së Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe që shpesh udhëton rreth Uashingtonit me makinën tip Chevrolet-Corvette të tij të argjendtë, të dy nuk dëgjohen pothuajse kurrë dhe nuk janë takuar kurrë në vitet e fundit.

Përjashtimi i vetëm ishte një darkë në Uashington në vitin 2016, kur Kamala u zgjodh senatore nga Kalifornia.

Është shkruar se Harris e mban të atin në distancë, sepse Donald Trump e përshkruan atë në mitingjet elektorale si një ekonomist marksist që indoktrinoi Kamalën.

Por ai, pavarësisht se kishte kritikuar ekonominë klasike nga e majta dhe kishte studiuar punën e Marksit, si dhe të shumë ekonomistëve të tjerë, nga Keynes te Sraffa, nuk ishte kurrë një marksist.

Historia e ndarjes me Kamalën është shumë më e thellë, më e dhimbshme dhe fillon me divorcin nga Shyamala (mamaja) në vitin 1972. As Kamala në kujtimet e saj nuk shpjegon arsyen e përfundimit të marrëdhënies mes prindërve.

Ai përmend vetëm mosmarrëveshjet në rritje dhe vrazhdësinë midis dy akademikëve, ndërsa Donaldi mori poste profesori në universitete të largëta, fillimisht në Illinois dhe më pas në Wisconsin.

Ndarja kishte ndodhur tashmë në vitin 1969. Kur ekonomisti u kthye në Kaliforni – në vitin 1972, afrikano-amerikani i parë që mori një post profesori në Stanford – beteja e divorcit kishte përfunduar.

Dhe babai i Kamalas shprehu hidhërimin e tij që nuk kishte marrë kujdestarinë e vajzave të tij, Kamala dhe Maya, duke akuzuar shtetin e Kalifornias se kishte vendosur që një baba nuk është në gjendje të kryejë rolin e prindërve, duke shtuar, sipas “Times”, “veçanërisht nëse ai prind është një burrë me ngjyrë që mund të hajë fëmijët e tij për mëngjes…”.

Zemërim, ndoshta, edhe ndaj vajzave që zgjodhën të qëndronin me nënën e tyre: inat që Donaldi e ka mbajtur me vete gjatë gjithë jetës.

Bir i sipërmarrësve të pasur xhamajkanë, ai u kthye në Xhamajka kur doli në pension në Stanford dhe autor i një plani të politikës industriale që i lejoi vendit të Karaibeve të përgjysmonte borxhin e tij publik dhe të reduktonte papunësinë nga 15% 10 vjet më parë, në 5.4% aktuale, në vitin 1978, Harris i dedikoi suksesin më të madh të librit të tij (Akumulimi i kapitalit dhe shpërndarja e të ardhurave) dy vajzave të tij. Por ai kurrë nuk donte t’i takonte.

Ai nuk shkoi në funeralin e Shyamalas në vitin 2009, as në dasmën e Kamalas me Doug Emhoff në vitin 2015. Dhe braktisi ceremoninë inauguruese të presidencës Biden-Harris tre vjet e gjysmë më parë.

Por tani ai duket se ka ofruar t’i japë këshillat e tij të politikës ekonomike vajzës së tij, duke i propozuar një takim publik në Baltimorë, shtëpia e fushatës së Kamalas dhe kompanive për të cilat babai i saj është konsulent.Tema

Corriere della Sera

Jimmy Carter kremton 100 vjetorin e lindjes

Një president amerikan që në detyrë konsiderohej i dobët dhe pesimist, por që me kalimin e viteve ka arritur të ripushtojë një pjesë të madhe të vendit.

VOAL- Jimmy Carter mbush 100 vjet, presidenti më jetëgjatë në historinë amerikane, i cili qëndroi në Shtëpinë e Bardhë për vetëm katër vjet. Gjysmën e jetës “si ish”, aq sa arritja sot është befasuese, si kur kandidoi për post më 1975.

Jimmy kush? Guvernatori demokrat i Gjeorgjisë, një fermer kikiriku jugor, luajti efektin surprizë: një njeri i zakonshëm për presidencën e Nixon dhe Johnson. Pas skandalit Watergate dhe gënjeshtrave për Vietnamin, ai i ofroi vendit humanizmin dhe busullën e tij morale. Ai fitoi mbi amerikanët, por iu desh të përballej me një komb të zhgënjyer, të testuar nga kriza energjetike dhe recesioni.

Dhe fronti ndërkombëtar theksoi aftësinë e tij – me marrëveshjen e paqes Nobel midis Izraelit dhe Egjiptit – dhe kufijtë e tij. Kriza e pengjeve në Teheran në vitin 1979, 52 amerikanë të mbajtur të burgosur nga regjimi i Khomeinit për më shumë se një vit, ishte elektoralisht fatale për të.

Reganizmi e dërgoi në papafingo epokën e përkohshme të Carter-it… meritat e të cilit do të njihen larg Shtëpisë së Bardhë: për betejat e tij humanitare dhe mjedisin dhe për ndërmjetësimin e tij në konfliktet në mbarë botën, aq sa iu dha një Nobel.

Një dashuri e rifituar me dëshmi personale, krahas dhe kundër sëmundjes, pas një tumori të parë.

Një dëshmi besimi dhe optimizmi punëtor, gjithmonë përkrah të dashurës së tij Rosalynn pranë tij për 77 vjet. Me rastin e funeralit të saj, nëntorin e kaluar, dalja e fundit publike e Jimmy Carter.

“Ai është shumë i kufizuar në atë që mund të bëjë. Ai nuk mund të flasë në telefon. Ai ndjek lajmet dhe kur e pyetëm nëse ishte i emocionuar për ditëlindjen, ai tha po, por aq më tepër për të votuar për Kamala Harrisin”, thotë Jason Carter, nipi i Jimmy Carter dhe president i Carter Center.

Misteri i vrasjes së Zija Dibrës: E vranë krerët e VMRO-së…

Një të diel të janarit të vitit 1925, gazeta “Indipendenca Shqiptare” lajmëronte në faqen e saj të parë: “Zija Dibra u vra. Ish-kapiten Zija Dibra, ministër tjetër herë në kabinetin e Pandeli Evangjelit, i akuzuar për çështje bolshevike, tek internohej në Berat, duke kaluar katundin Harizaj të Qarkut të Kavajës, u mundua të arratisej e t’ikë prej duarsh nji aspiranti, i cili e shoqnonte deri në Berat. Kështu, duke qenë i hypur në kalë, atë e ngau me gjithë fuqinë, përpara. Aspiranti i bërtiti nja dy herë të qëndronte, por mbasi s’e dëgjoi, e qëlloi në kokë dhe e rrëzoi të vrarë prej kalit”.

Zija Dibra, figurë e njohur e politikës shqiptare të fillim-shekullit XX u vra në të njëjtën ditë kur në Tiranë shpallej republika me president Ahmet Zogun tashmë të kthyer triumfator nga Jugosllavia. Vetëm pakkush e besoi versionin zyrtar të vrasjes. Zija Dibra, njihej si kundërshtar i vendosur i Ahmet Zogut, ai vetë kishte marrë pjesë si ushtarak në kryengritjen e drejtuar nga Hasan Prishtina në 1921.

Në 1923-in, bënte pjesë në një organizatë antizogiste të themeluar në Vjenë, nga Aqif Pashë Elbasani. Në qershor të 1924-ës, kishte luftuar me armë në dorë, në krah të kryengritësve, pastaj ishte vendosur në garnizonin e Shkodrës. Në vitin 1924, Noli e kishte dërguar Zija Dibrën, për t’i mbushur mendjen Elez Isufit, që të mos bashkohej me Zogun.

Dibra ia arriti t’i mbushte mendjen Elez Isufit, duke u kujtuar dibranëve armiqësinë e kahershme me serbët dhe duke përdorur edhe një shumë të majme parash. Njerëzit e Zogut, i kishin të gjitha arsyet për ta hequr qafe, por jo vetëm se ishte fanolist…! gsh

Nga grabitja e bankave, te dekadat në burg e miqësia me një bretkosë- Cili është Pepe, presidenti uruguajan që magjepsi botën e ndërtoi një nga demokracitë më liberale në botë

Një dekadë më parë, bota u magjeps pas José Mujica, i cili njihej edhe si Pepe, president i Uruguajit.

“Adhurimi” për të erdhi pas një zyrtar i këtij rangu, kishte zgjedhur të mos jetonte në pallatin presidencial, por banonte në një shtëpi të vogël me gruan dhe qenin e tyre.

Po kjo nuk është gjithçka që rrethonte figurën e tij jo konvencionale.

Jeta e tij është e përshtatshme për një skenar filmi.

Në rininë e tij, Pepe grabiste bankat si gueril, i mbijetoi 15 viteve në burgjet vendase, kjo falë edhe një miqësie me një bretkosë ndërsa qëndronte në qeli.

Pavarësisht të gjithave Pepe ishte ai që në transformimin e kombit të tij të vogël të Amerikës së Jugut në një nga demokracitë më të shëndetshme dhe më liberale në botë.

Tani po lufton me vdekjen, ndërsa është prekur nga një sëmundje e rëndë në ezofag. bw

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

Kliko këtu për të parë arkivën e lajmeve

Send this to a friend