Sektori i Teknologjisë së Informacionit (IT) në Shqipëri është ndër më pak konkurruesit mes vendeve të Europës në zhvillim, sipas indeksit të Konkurueshmërisë së IT-së*, përpiluar nga Emerging Europë.
Shqipëria renditet në vendin e 21, mes 23 vendeve, duke marrë një vlerësim total 36.37 pikë në 4 seksione (Talenti, Infrastruktura e IT-së, Ndikimi ekonomik dhe Mjedisi i Biznesit), shumë më poshtë Kosovës dhe vendeve të tjera të Ballkanit.
Shqipëria renditet e 21-ta në kategorinë e Talenteve me rezultatin 10.06, duke reflektuar sfidat e vendit për përmirësimin e arsimit në IT dhe zhvillimin e fuqisë punëtore. Megjithatë, iniciativa të tilla si futja e kodimit në shkolla dhe zgjerimi i programeve të shkrim-leximit dixhital po ndihmojnë në ndërtimin e një themeli për rritjen e ardhshme. Sistemi arsimor i Shqipërisë po përqendrohet gjithnjë e më shumë në kurse të lidhura me IT-në dhe numri i studentëve që hyjnë në këtë fushë po rritet vazhdimisht.
Në vitin 2022, Shqipëria pa një progres të rëndësishëm në arsimin e IT, me një kulm prej 8293 studentësh të IT të regjistruar, dhe shumica e këtyre studentëve morën pjesë në programe bachelor dhe kurse.
Shqipëria renditet e dyta për numrin e të diplomuarve në IT për 100 mijë banorë. Por nga ana tjetër ata që punojnë në këtë sektor janë ndër më pak të paguarit në rajon.
“Për këtë vit, vendet kryesore për nga numri i studentëve të TIK-ut për 100,000 banorë të moshës 15-64 vjeç janë Kosova, Serbia dhe Estonia, të ndjekura nga Letonia dhe Ukraina.
Në vitin 2022 kishte 372 studentë TIK për 100,000 banorë të moshës 15-64 vjeç në të gjithë rajonin. Ukraina, Shqipëria dhe Estonia janë në krye të listës së numrit të të diplomuarve për 100,000 banorë të moshës 15-64 vjeç në 2022”, thuhet në raport.
Paga mesatare bruto e njerëzve të punësuar në TIK në të gjithë rajonin është 2,115 euro, që është pothuajse 14.3 për qind (ose më shumë se 264 euro) më shumë se një vit më parë.
Pagat më të larta janë ende në Lituani dhe Estoni, si në 2020 dhe 2021, të ndjekura nga Çekia; ndërsa pagat më të ulëta janë në Azerbajxhan, Shqipëri dhe Kosovë. Mesatarisht, Lituania, Estonia dhe Çekia ofrojnë paga pothuajse 48 për qind më të larta se ato në Europën në zhvillim në tërësi, ndërsa Azerbajxhani, Shqipëria dhe Kosova mesatarisht kanë paga që janë më shumë se 2.5 herë më të ulëta se mesatarja e rajonit.
Infrastruktura e IT-së: Transformimi dixhital në progres
Infrastruktura e IT-së e Shqipërisë renditet e 15-ta, me notën 8.52. Vendi ka bërë hapa të rëndësishëm në zgjerimin e infrastrukturës dixhitale, të mbështetur nga iniciativa të ndryshme qeveritare që synojnë përmirësimin e lidhjes me internetin dhe rritjen e aksesit në shërbimet dixhitale. Pavarësisht se është relativisht e vogël në krahasim me vendet e tjera në Evropën në zhvillim, Shqipëria ka plane ambicioze për të modernizuar infrastrukturën e saj IT.
Projektet kryesore përfshijnë laboratorët inteligjentë në shkolla, zgjerimin e shërbimeve dixhitale dhe promovimin e qeverisjes elektronike.
Deri në vitin 2023, mbi 95 për qind e aplikimeve për shërbime publike po dorëzoheshin online nëpërmjet portalit e-Albania, duke treguar angazhimin e vendit për të përqafuar transformimin dixhital.
Ndikimi ekonomik: I qëndrueshëm por në rritje
Shqipëria renditet e 19-ta në kategorinë e Ndikimit Ekonomik, me notën 8.19.
Ndërsa sektori i IT në Shqipëri është ende në zhvillim, vendi ka bërë përparim të dukshëm vitet e fundit, veçanërisht në eksportet e IT.
Eksporti i shërbimeve të TI-së, përfshirë shërbimet kompjuterike, është rritur vazhdimisht, me vlerën e eksporteve të shërbimeve të IT-së që është rritur nga 68.4 milionë euro në 2018 në 155.3 milionë euro në vitin 2022. Kjo paraqet një rritje të ndjeshme të kontributit të IT-së në ekonominë kombëtare.
Sektori i IT-së në Shqipëri vazhdon të tërheqë investime të huaja, veçanërisht nga kompanitë që kërkojnë zgjidhje me kosto efektive në zhvillimin e softuerit dhe shërbimet e IT.
Qeveria ka prezantuar politika që synojnë krijimin e një mjedisi të favorshëm për investitorët e huaj, veçanërisht në sektorin e IT, i cili pritet të kontribuojë më shumë në ekonomi në vitet e ardhshme.
Mjedisi i biznesit: Mbështetje për startup-et dhe inovacionin
Shqipëria renditet e 19-ta në kategorinë e Mjedisit të Biznesit, me notën 9.60. Ndërsa vendi ende përballet me sfida në tërheqjen e investimeve në shkallë të gjerë, ekosistemi i tij fillestar po evoluon me shpejtësi. Programet qeveritare si Albania Tech dhe iniciativa të ndryshme sipërmarrjeje po nxisin inovacionin dhe mbështesin rritjen e bizneseve fillestare.
Shqipëria ka prezantuar disa strategji për të përmirësuar mjedisin e saj të biznesit, duke përfshirë stimujt tatimorë për firmat e IT dhe rritjen e mbështetjes për sipërmarrjet e drejtuara nga teknologjia.
Strategjia kombëtare e sigurisë kibernetike (2020-25) nënvizon më tej angazhimin e qeverisë për të siguruar një mjedis të sigurt dhe mbështetës për lulëzimin e bizneseve të IT./Monitor
Dritan Hila eshte biri i kurves , nga familja terroriste e sigurimit komunist .Prek Cali ka vra pak kriminela komunista!
Preka i Calve ka vra komunistat vet po deklaroni. çdo vrasje pa gjygj është krim. Dhe ky klasifikohet një kriminel si çdo njeri në çfar do lloj shteti që kundërshton dhe vret forcat ushtarake të shtetit. Deri ketu ai është mjevkriminel. Tani që ka ndryshuar sistemi ushtarët që ka vra ai janë kriminel ndërsa Preka është një patriot. Ok. Pas kësaj ka edhe një konkluzion tjetër që ju ish të dënuarit ë diktaturës duhet ta kuptoni. E para ju jen një pakicë ë pa perfillshme në këtë vend. E dyta pushteti komunist që u instalua për 50 vjet ju ka mundur një herë ë përgjithmonë. Së treti ju jeni aq të përçarë mes njeri tjetrit sa që keni me armik bashkvuajtesin se sa persekutimin tuaj. Dhe se katërti jeni të korruptueshem shiteni ë blihen si lopët në treg. Së pesti ju jeni si qeni që i leh hënës.
Hila ka të drejte, sepse Prek Cali kishte kulla, ndersa Hila i shkreti si shume të tjere nuk kishte as gomar e kesisoj pra shokun e shume shoke të tjere i mori partija pri katuni i gradoi me pare pastaj i formatoi ne shkollen e partise i brumosi e pra nga kasollja andej nga eshte ky fukara u bo padishah megjithese ky e shume si ky nuk kane asnji lidhje me ate që quhet lufta e dyte (sepse dihet mire se sa kane luftuar trimat partizan .(duke ju kerkuar falje. Për zgjatjen, mirepo do ta permend Z.Ilir Ikonomin “keta më tha : nuk shikojne arkivat. ” i thash se keta jane trushpelare e nuk dine se çjane arkivat. Kesisoj pra fajin e kane keta djem që studjojne e kerkojn të bejne historine bazuar ne dokumenta reale, sepse kemi 97 vjet që historia eshte genjeshter.
Kam pas rastin të bisedoj me personin që ju la ne dore Prek Cali për ta torturuar (dihet që Preka u dorezua në bese dhe nuk kishte bere asnji vrasje. ) personi atehere nji për fat të keq djale Tironas 15 vjeçare që nuk dinte të perdorte as armen ka pohu me gojen e tij se si ja ka pre e hap lekuren nga kemba deri sa deshen ata që zgerdhiheshin me kete.
Ama nji gje e thonte të vertet : si ai burre nuk uleriti nga dhimbja. Keshtu ishte PREK CALI o shoku ushtar
Ndersa Atij Djalit do ti lutem të studjoj e sigurisht ne se mundet eshte kontribut me shume vlere
VENDİ MBAHET PENG NGA PRONAT DHE HİSTORİA
FALEMNDERİT DJALE RROFSH E ME FAL PËR ZGJATJEN MİREPO KETA MİOPE TË BEZDISIN
Akoma nuk ka mbaruar asgje me kumunistat terrorista ,komunisti eshte mashtrues nga natyra,eshte hajdud i pa bese, kriminel i pa fe ,tradhtar i pa Atdhe ; 1945 ne Shkoder valvitej flamuri Jugosllav i Titos , nderkohe vlonte ,grabitja e pasuris private si,para, unaza,rrelika, ar,libra te vjeter me vlere historike( kjo sipas porosise dhe informacioneve serbe);terrori komunist vazhdonte ne popull pa asnje princip shteteror, njerezit shihnin banda te uritura per gjak, tortura e pushkatime pa gjygjè , kufoma neper rruge drejte Vermoshit….Prek Cali i priti me pushke pushtuesit sllavo-komunist ! Qysh atehere dihej se komunistat ishin kopilat e rraces me te degjeneruar te kombit shqiptare, dhe ashtu dolen , falimentuan me iden e krimit dhe te urrejtjes klasore , duke shenuar faqen me te zeze te kombit shqiptare; U degjeneruan duke lepire teoritè marksiste ,por falimentuan me turp ne ekonomi, ne politik, ne kultur dhe ne kostum shoqeror …….pastaj u vet shemben si kala plehu. Keshtjella e sajuar mbi rrenen,krimin, mashtrimin ,perçarje dhe urrejtjen, u dorzua pa kushte para armikut kapitalist.Talebanet komunist sajuan ate qe duan me shume , fallsitetin demokratik me Sali spiunin ne krye , pastaj treguan lekuren e vertet te hipokrizise ,drogen e prostitucionin ,manipolimin e vjedhjen e votave, vjedhjen e pasuris publike e private,djegien e vendit , vrasje , korrupsion masiv e arrogance,urrejtje per Heroin Gjergj Kastriotin. Kjo situat nuk i ka shpetuar perendimit! SHBA e dine qe komunizmi nuk eshte permbysur , plehu jeton i maskuar me kustumin prendimor ,por çdo dite edhe me shume po qelbet ,Elita e plehut Rama, Meta, Basha- Berisha jeton me ndihmen ekonomike te asaj bote kapitaliste qe e urrenin dhe e urrejne edhe sot parimet e liris dhe te se drejtes.Shikojme djemt e vajzat e kriminelave komunist si u bene ministra pro NATO -s e imperializmit Amerikan , Gjithnje servile e frikacak hipokrit , lepires pa dinjitet e pa moral,por mizor e te ndyrè me ma te dobetin!! Ne besuam dhe provuam rrugen demokratike te faljes dhe bashkjetese paqesore, rruga e drejtesis e paqes, rrugen e mirkuptimit e ,prosperitetit ; por siç shihet eshte marre per dobesi dhe frik! Durim, akoma nuk eshte thene fjala e fundit, mos u gezoni parakohet komunista- demokrat! Asgje nuk eshte humbur akoma. Ne shqiperi do te fitojne drejtesia prendimore ,liria dhe e verteta,jo urrejtja komuniste e mashtrimi! Prek Cali jeton ne jete te jetes sa malet shqiptare qe mbrojti nga pushtuesi , sot historia e lavdishme dhe busti i Tije ne Shkoder na kujton burrin vigan, malsorin trim patriot,heroin e pavdekshem! ata qe e vrane nuk ishin shqiptare ,sot jane ne plehun e historis te vetevrare nga ideologjia e krimit! Fjalet e Prek Calit para pushkatimit jehojne edhe sot si kushtrim “Rrnoft Shqipnia! Rrnoft populli shqiptar! Heret a vonë Shqipnia do të fitojë.” Do te fitoje shqiperia ndaj pushtuesit social-demokrat-komunist qe ja prishi edhe shtepin!
Akoma me komunizmin o njerez? Do ecim perpara ne apo do te rrime t’i biem legenit per te kaluaren.
Ketu nuk ka me cudira.
Kur merren me Skenderbeun ketu e 550 vjet me pare perse te mos mos merren me vetem 2 breza=70 vjet me pare.
Boll more se na cate trapin. Nuk ecet dot perpara, pa ngritur spirancen. Jepi gaz sa te duash. O e ngre spirancen, o e keput fare dhe ecen perpara.
Po ti Dashamir qe flet i fshehur me pseudonim, ose te pakten pa emer mbiemer?? Cfare je?
Na mbyten komunistat.. c’popull paskemi qene! Fae e keqe!
Pse si bini shkurt ne jemi Shqipëria Londineze e copëtuar që 1913, lufta e dytë botërore blloku nazifashist e shihte Shqipërinë si Shqipëri Etnike , grupi atlantes Amerik, Londer BRSS (Bashkimi Sovjetik) Francë etj. Nuk i pranonin ndryshimet e kufijeve. Shqiperia ishte pothuajse feudale kanunore 15 vite monarki i cili e braktisi vendin më 7 prill 39 mbetem me qeveri kuislinge. A kishin te drejte vëndet Kosova Makedonia ,Çamëria vëndet jashtë kufirit të mbështesnin Gjermanin mendoj se po se ndjeheshin Shqipëtarë, jo sllav jo grek, jo malajzez, Shqipëtarët brënda kufirit londinez ndjeheshin te pushtuar, A kishin të drejtë të luftonin për çlirim po kishin , përplasjet nisen se forcat e djathta në shipëri dhe forcat e batalionit SS kosovës në natën e 4 shkurtit vranë 72 veta çarë ishin këta ( në shtëpinë e Bari Omarit kunatit të Enverit në dhomën ku strehohesh Enveri meret një liste e personave që do ti bashkangjitej frontit NÇL dhe ju dorzua Xhafer Deves i cili me forcat e veta vajti shtepi më shtepi dhe i vrau ata, kjo ishte fillimi i një përplasje të eger civile të nxitur nga forcat kryesore të blloqeve të luftes . Ministri rendit i kohes bëri të pamundërën për largimin e Batalionit SS nga Tirana dhe ja ariti . Përplasjet në Shqipëri ishin faktor nderkombëtar dhe nga brenda çfaqeshin si lufte civile, shpesh me frymë patriotike . A mund të zmadhonte kufijte londineze të Shqipërise Preng Cali kure jo, A mund ti zmadhonte këto kufije PK kurë jo , palët ishin në shpresë kush fitonte luftën . Në jaltë Shqipëria mbetet lindje greqia 50% me 50% lindje perendim . Në Shqipëri ashpërsohen kontraditat midis atyre qe mbështetën gjermanin dhe atyre qe mbështeten Atlantën, ndryshon situata grupi qe mbështeti gjermanin filoj të mbeshtetej nga perendimi grup fronti NÇL u mbështetet nga lindje ku ishte përcaktuar nga jalta. Përplasjet civile dhe lufta e klasav u thellua . Le të themi janë martire të përplasjeve të bindjeve të blloqeve të mëdha por patriot për çështjen kombëtare se 80% e më shumë ishte luftë popullore për veteqeverisje, dhe bashkimin kombetar çështja e dytë deshtoj , jo at’here por edhe tani po viston e Amerikës BE dhe Rusise ti nuk bashkohesh me kosovën e jo më me viset e tjera si ëndra shekulore e Shqiptareve. Le të jenë heronjtë tanë patriote që kishin një ënder Shipërinë natyrale të gjithe ata që ranë në atë perjudhë , edhe ata SS të batalionit Skënderbeu që dhanë një besë për shqiperinë etnike besuan u vran dhe humbën por ideali Shqipërise natyrale jo. Le të bashkohemi më shumë të gjitha forcave të mbeshtesim idealin në rruget e sotme në zhvillimet e reja. Demokratike Respekt për ata njerëz panvarsisht mendimeve ndryshe ranë për çështjen kombetare.