Shtetet e Bashkuara mbeten të angazhuara në mbështetje të vendeve të Ballkanit Perëndimor në rrugën e tyre të integrimit evropian dhe antarësimit në institucione kyçe evropiane dhe auroatlantike, thuhet në një deklaratë të zëdhënësit të Departamentit të Shtetit, Ned Price.

Në të, zëdhënësi nënvizon se Uashingtoni vazhdon të punojë me vendet e rajonit dhe partnerët e tij evropianë për të çuar përpara reformat në qeverisje, shtetin ligjor si dhe përpjekjet anti-korrupsion, si dhe për të mbështetur median e pavarur dhe një shoqëri civile energjike që do të forcojnë perspektivat evropiane të rajonit dhe do të avancojnë synimet afat-gjata për një Evropë të plotë, të lirë dhe në paqe.

“Ne jemi të angazhuar të ndihmojmë vendet e Ballkanit Perëndimor të thellojnë partneritetet e tyre ekonomike, të arrijnë objektivat klimatike, t’i bëjnë rezistencë manipulimeve energjetike nga Rusia duke zhvilluar një sistem të larmishëm burimesh të energjisë së pastër, si dhe të luftojnë korrupsionin dhe krimin e organizuar. Ne gjithashtu duam të ndihmojmë rajonin drejt begatisë dhe rritjes ekonomike, ndërkohë që mbrohet infrastruktura dhe industritë e tij nga praktikat kebërëse të Kinës,” thuhet në deklaratë.

Deklarata ndalet edhe tek partneriteti në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë në hapësirë me vendet e rajonit, “përfshirë me anëtaret më të reja të NATO-s, Malin e Zi dhe Maqedoninë e Veriut”. Zëdhënësi thekson më tej synimet e Shteteve të Bashkuara për ta thelluar këtë bashkëpunim përmes stërvitjeve, manovrave ushtarake, misioneve të përbashkëta ddhe prokurimeve.

“Përshëndesim përparimin që kanë bërë Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut në reforma me rëndësi kritike dhe vazhdojmë të mbështesim hapjen e negociatave për antarësim në BE me dy vendet në qershor”.

Deklarata vijon më tej se “Shtetet e Bashkuara mbeten të gatshme të mbështesin përpjekjet për një marrëveshje detyruese, gjithëpërfshirësie për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë, të bazuar tek njohja e ndërsjelltë, e cila të shërbejë si themel për bashkëpunim dhe begati të qëndrueshme”. Në dokument, zëdhënësi Price shpreh mbështetjen e Shteteve të Bashkuara për dialogun me ndërmjetësimin e BE-së dhe u bën thirrje palëve të riangazhohen në proces me një frymë të nevojës urgjente për të adresuar temat teknike dhe politike. “Ne do të punojmë me Serbinë dhe Kosovën për të zbatuar Angazhimet e Uashingtonit në mbështetje të synimeve për normalizim të plotë,” thuhet në deklaratë.

Zëdhënësi Price shton më tej se SHBA po punojnë me komunitetin ndërkombëtar për të mbështetur Bosnje-Hercegovinën të vazhdojë reforma, përfshirë reformat elektorale, të cilat do t’i sjellin statusin e kandidates për antarësim në BE.

Zyra e Përfaqësuesit të Lartë për Bosnje Hercegovinën, e krijuar 25 vjet më parë përmes Marrëveshjes së Dejtonit, ka dhënë një kontribut të madh për paqen dhe stabilitetin në këtë vend, thuhet në deklaratë. “Ne vazhdojmë të mbështesim rolin e rëndësishëm të Përfaqësuesit të Lartë dhe përpjekjet e tij për axhendën 5+2 (me 5+2 objektiva), duke e vënë theksin edhe më shumë tek anti-korrupsioni si çelësi i forcimit të sundimit të ligjit”.

“Siç e kemi parë, spekulimet e panevojshme kohët e fundit për ndryshim kufijsh në Ballkan në bazë të linjave etnike kërcënojnë të sjellin destabilitet në rajon dhe zgjojnë jehonën e tensioneve të mëparshme. Një e ardhme e stabilizuar, e begatë për Ballkanin Perëndimor duhet të bazohet tek qeverisja e mirë, sundimi i ligjit, demokracia shumetnike dhe respekti për të drejtat e njeriut dhe liritë themelore,” thuhet në deklatën e zëdhënësit të Departamentit amerikan të Shtetit, Ned Price.

Ish-oficeri i policisë së Mineapolisit, Derek Chauvin u shpall fajtor për vrasje në vdekjen e afrikano-amerikanit, George Floyd, një çështje që shkaktoi protesta në të gjithë botën, dhunë dhe një analizë të racizmit dhe praktikave të policisë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Juria me gjashtë anëtarë të bardhë dhe gjashtë anëtarë me ngjyrë, e mori vendimin të martën pasi diskutoi rreth 10 orë gjatë dy ditëve në një qytet në ankth se mund të kishte një shpërthim tjetër trazirash.

Para gjykatës, një turmë prej disa qindra njerëzish shpërtheu në brohoritje kur u shpall vendimi.

Skena u kthye shpejt festive me makina që u binin borive, demonstrues që bllokonin trafikun dhe brohorisnin “George Floyd”.

Chris Dixonit, një 41-vjeçari afrikano-amerikan nga Mineapolisi, i rridhnin lot.

“Shpresoja se do të merrnim drejtësi dhe ia dolëm,” tha ai. “Jam shumë krenar për vendin ku jetoj tani.”

Në sheshin George Floyd në Mineapolis, kryqëzimi ku u vra zoti Floyd të cilit më pas iu vu emri për nder të tij, njerëzit brohorisnin dhe duartrokisnin. Ai shesh ishte kthyer që atëherë në një pikë grumbullimi për protestat e drejtësisë racore.

“Drejtësia për afrikano-amerikanët është drejtësi për të gjithë Amerikën,” tha avokati i familjes Floyd, Benjamin Crump.

“Ky rast është një pikë kthese në historinë amerikane për përgjegjësinë e zbatimit të ligjit dhe dërgon një mesazh të qartë që ne shpresojmë që të dëgjohet qartë në çdo qytet dhe çdo shtet.”

Presidenti Joe Biden dhe Nënpresidentja Kamala Harris e ndoqën dhënien e vendimit së bashku me ndihmësit e tyre stafin në Shtëpinë e Bardhë.

Zoti Biden, zonja Harris dhe zonja e parë Jill Biden të gjithë folën në telefon me vëllain e George Floyd, Philonise Floyd nga Zyra Ovale, tha Shtëpia e Bardhë.

Më pas nënpresidentja dhe presidenti folën nga Shtëpia e Bardhë.

“Sot ne marrim frymë të lehtësuar por kjo nuk e zhduk dhimbjen. Një vendim i drejtë nuk është i barazvlefshëm me drejtësi të barabartë. Ky vendim na sjell një hap më afër, dhe fakti është që kemi akoma punë për të bërë”, tha zonja Harris duke shtuar se “ duhet të reformojmë sistemin”.

Presidenti Biden tha se racizmi sistematik “është një njollë në shpirtin e vendit tonë”.

“Vrasja e George Floyd solli një verë protestash, të cilën nuk e kishim parë që nga epoka e të drejtave civile të viteve ’60. Protesta, ku njerëzit e çdo race, çdo brezi dhe në paqe, dolën të thonin ‘Mjaft, mjaft, mjaft me vrasjet e pakuptimta. Vendimi i sotëm është një hap përpara”, tha Presidenti Biden.

“Askush nuk duhet të jetë mbi ligjin, dhe vendimi i sotëm e dërgon këtë mesazh, por nuk është e mjaftueshme. Nuk mund të ndalemi këtu. Për të sjellë ndryshime dhe reforma reale, ne mund dhe duhet të bëjmë më shumë për të reduktuar gjasat që tragjedi si kjo të ndodhin përsëri”, tha presidenti.

Edhe ish-presidenti Barack Obama dhe Michelle Obama, lëshuan një deklaratë:

“Sot një juri bëri veprimin e duhur. Por drejtësia e vërtetë kërkon shumë më tepër. Michelle dhe unë i dërgojmë lutjet tona familjes Floyd dhe qëndrojmë në krah të gjithë atyre që janë të vendosur të garantojnë për çdo amerikan drejtësinë e plotë që ishte mohuar për George dhe aq shumë të tjerë”, shprehen ata.

Hap i parë drejt drejtësisë

Chauvin kishte deklaruar se ishte i pafajshëm për akuzat. Tani ai mund të përballet me 40 vjet burg.

Megjithëse sistemi i drejtësisë penale dhe juritë në Shtetet e Bashkuara prej kohësh kanë qenë tolerante dhe u kanë dhënë disa mbrojtje ligjore oficerëve të policisë që përdorin dhunë ndaj civilëve, juria në Mineapolis arriti në përfundimin se zoti Chauvin e kishte kaluar kufirin dhe kishte përdorur forcë të tepruar.

Prokurori i Përgjithshëm i Minesotës, Keith Ellison u tha gazetarëve se vendimi ishte një “hap i parë drejt drejtësisë” dhe duhet të shërbejë si një pikënisje për reformën policore që të mos ndodhin më raste të ngjashme.

“Duhet ta përdorim këtë vendim si një pikë kthese,” tha ai.

Pika e takimin mes racës dhe zbatimit të ligjit ka qenë prej kohësh një temë debati në Shtetet e Bashkuara, e theksuar nga një sërë incidentesh vdekjeprurëse ku oficerë të bardhë policie kanë ushtruar dhunë ndaj njerëzve me ngjyrë në një numër qytetesh amerikane në vitet e fundit.

Vdekja e zotit Floyd shkaktoi protesta kundër racizmit dhe brutalitetit policor në shumë qytete në Shtetet e Bashkuara dhe vende të tjera edhe kur njerëzit po përballeshin edhe me pandeminë e koronavirusit.

Të njëjtat probleme të ngritura nga vdekja e zotit Floyd u vunë përsëri në qendër të vëmendjes në komunitet kur një oficere policie që tashmë ka dhënë dorëheqjen, qëlloi për vdekje një 20-vjeçar afrikano-amerikan gjatë një ndalimi trafiku në një periferi të Mineapolisit më 11 Prill.

Argumentat përmbyllëse

Vendimi i jurisë erdhi një ditë pas argumentave përmbyllëse të hënën, në të cilat prokurorët argumentuan se ish-polici Chauvin i mori jetën George Floyd-it majin e kaluar në një mënyrë që sipas tyre edhe një fëmijë e dinte që ishte e gabuar.

Mbrojtja pretendoi se oficeri i bardhë që tani është i pushuar nga puna veproi në mënyrë të arsyeshme dhe se 46-vjeçari vdiq nga një problem me zemrën dhe përdorimi i paligjshëm i drogës.

Prokurori Steve Schleicher përmblodhi çështjen kundër 45 vjeçarit Chauvin, oficeri i bardhë i policisë i cili mbajti të bllokuar me gjurin mbi qafën e tij 46-vjeçarin Floyd, ndërsa ky i fundit gulçonte dhe tha 27 herë, sipas videove, se nuk merrte dot frymë.

“Ai ishte bllokuar nga gjuri në qafë,” tha prokurori Schleicher, për 9 minuta dhe 29 sekonda.

“George Floyd nuk përbënte kërcënim për askënd,” tha Schleicher. “Gjithçka duhej ishte një trajtim me njerëzi, gjë që nuk ndodhi”.

Ndërhyrja rutinë e policisë për një problem të vogël 25 majin e kaluar dhe vdekja e zotit Floyd që pasoi, kanë rezultuar në një nga gjykimet penale më të rëndësishme ndër vite në Shtetet e Bashkuara.

“Prokura nuk i ka vërtetuar argumentat e veta përtej një dyshimi të arsyeshëm”, standardi ligjor për dhënien e një dënimi, përfundoi avokati mbrojtës ndërsa kërkoi nga juria që t’i hidhnin poshtë akuzat për vrasje.

Avokati i mbrojtjes tha se zoti Chauvin nuk e trajtoi keq zotin Floys, përkundrazi i tha të qetësohej dhe thirri një ekip mjekësor, megjithëse ata arritën pasi zoti Floyd kishte humbur ndjenjat.

Avokati Nelson hodhi poshtë pretendimin e prokurorëve se Chauvin e asfiksoi Floydin, duke thënë se vdekja e tij u shkaktua të paktën pjesërisht nga përdorimi i drogës dhe një problem në zemër.

Prokurori Schleicher argumentoi se Chauvin, një veteran policie për 19 vjet para se të pushohej nga puna pas vdekjes së Floydit, injoroi trajnimin e tij policor në mënyrën se si e arrestoi atë dhe përdori forcë të tepruar dhe të panevojshme ndaj tij.

Argumenti përmbyllës i zotit Schleicher zgjati 1 orë e 43 minuta, gjatë të cilave, prokurori pohoi vazhdimisht pohonte se zoti Floyd “nuk do të kishte vdekur “, nëse zoti Chauvin do të kishte ndjekur trajnimin e tij policor dhe do t’i kishte dhënë ndihmë mjekësore kur ai tha se nuk mund të merrte frymë.

“Ai keqpërdori forcën policore. Ai nuk ofroi kujdes urgjent. Ai e bëri këtë me qëllim,” argumentoi prokurori Schleicher. “Ai shkeli trajnimin e tij dhe vrau një njeri.”

Prokurori tha se ish-polici Chauvin ishte “indiferent me vetëdije” ndaj jetës së zotit Floyd.

Prokurori Schleicher shtroi pyetjen retorike para jurisë, “A ishte ky përdorim i autorizuar i forcës? A ishte i justifikuar? Nuk ishte.”

“Kjo ishte vrasje,” përfundoi ai.

Një ndërhyrje rutinë policore për një problem të vogël 25 majin e kaluar dhe vdekja e zotit Floyd që pasoi, rezultuan kështu në një nga gjykimet penale më të rëndësishme ndër vite në Shtetet e Bashkuara.

Departamenti amerikan i Shtetit i tha programit të Zërit të Amerikës në gjuhën serbe se Shtetet e Bashkuara mbështesin tërësinë tokësore të Bosnjës e Hercegovinës, respektimi i së cilës është përcaktuar me marrëveshjen e Daytonit në vitin 1995, që i dha fund luftës në atë vend.

Po të enjten, Delegacioni i Bashkimit Evropian në Bosnjë, shefat e misioneve diplomatike të vendeve anëtare të BE-së dhe komandanti i EUFOR-it lëshuan një deklaratë të përbashkët në të cilën theksohet se “BE-ja është padyshim e përkushtuar ndaj sovranitetit dhe tërësisë tokësore të Bosnjës e Hercegovinës”.

Komentet pasuan shkrimet e ditëve të fundit në Bosnjë dhe Kroaci për një dokument joformal (non-paper) me siç thuhet, propozimin për ndryshimin e kufijve ne Ballkan. Dokumentet e tilla janë joformale dhe shtrohen në negociata të mbyllura brenda institucioneve të BE-së.

Mediet kroate e boshnjake thanë se një dokument i tillë i hartuar nga kryeministri i Sllovenisë, Janez Jansha, i është dërguar presidentit të Këshillit Evropian, Charles Michel dhe në të propozohet ripërcaktimi i kufijve në Ballkanin Perëndimor si zgjidhje për problemet e hapura në rajon.

Të enjten portali slloven “Necenzurirano.si” publikoi një dokument që pretendon se është kopje e dokumentit.

Sipas atij dokumenti propozohet ripërcaktimi i kufirit të Kosovës dhe Serbisë, bashkimi i Kosovës me Shqipërinë, bashkimi i pjesëve me shumicë shqiptare të Malit të Zi dhe Maqedonisë së Veriut me Shqipërinë, mundësia e shkëputjes së Republikës Serbe nga Bosnje e Hercegovina si dhe bashkimi i një pjese të Bosnjës perëndimore me Kroacinë.

Në Bashkimin Evropian thanë disa herë se nuk kanë njohuri për një dokument të tillë.

Kryeministri slloven, Janez Jansha, vendi i të cilit do të kryesojë Bashkimin Evropian në pjesën e dytë të këtij viti, shkroi se pretendimet për një dokument të tillë janë veprime që synojnë “të dëmtojnë Slloveninë në BE”.

“Përndryshe, Sllovenia kërkon seriozisht zgjidhje për zhvillimin e rajonit dhe ardhmërinë evropiane për vendet e Ballkanit Perëndimor, ndërsa pikërisht shkrimet e tilla përpiqen ta pengojnë këtë qëllim”, shkroi ai në rrjetet sociale.

Udhëheqësja e Socialdemokratëve të Sllovenisë, Tanja Fajon, e cila ka shërbyer si deputete në Parlamentin Evropian, u paraqit të enjten në një konferencë të jashtëzakonshme me gazetarë duke i bërë thirrje kryeministrit dhe ministrisë së Jashtme që të deklarohen rreth pozicionit të Sllovenisë ndaj vendeve të rajonit.

“Politika e jashtme e përgjegjshme sllovene duhet të deklarohet dhe të mbështesë perspektivën e qartë evropiane të vendeve të Ballkanit Perëndimor, gjë për të cilën unë i bëj thirrje Janshës që sa më parë, Ballkanit Perëndimor t’ia bëjë të qartë qëndrimin, veçanërisht Bosnje e Hercegovinës. Ne kemi një mundësi të jashtëzakonshme për të rivendosur besimin midis BE-së, Sllovenisë dhe rajonit gjatë presidencës sonë”, tha zonja Fajon.

Në Bosnjë pati shumë reagime nga myslimanët dhe kroatë ndaj çdo pretendimi për prekjen e kufijve, një çështje shumë e ndjeshme në rajonin e Ballkanit Perëndimor që ende po bën përpjekje të ripërtërihet nga pasojat e luftërave të përgjakshme në fund të shekullit të kaluar.

Nuk pati ndonjë reagim në Kosovë ku në verën e vitit 2018 qenë ngritur diskutime rreth çështjes së shkëmbimit të territoreve me Serbinë.

Ish presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi dhe ai i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, në një debat në kuadër të punimeve të forumit të Alpbachut në Austri, kërkuan mbështetjen ndërkombëtare për çfarëdo marrëveshje që mund të arrihej në bisedimet e ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian, edhe nëse ajo nënkupton ndryshim kufijsh.

Presidenti serb në atë kohë kishte shpallur si politikë të tij “vënien e kufirit ndërmjet serbëve dhe shqiptarëve”, që nënkuptonte ndarjen e Kosovës, me veriun që do t’i bashkohej Serbisë, ndërsa presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi angazhohej për “korrigjim kufijsh” që do të nënkuptonte bashkimin e Luginës së Preshevës me Kosovën.

Idetë nxitën reagime të ashpra në Kosovë, por edhe në Serbi si dhe kundërshtimin e një pjese të vendeve të Bashkimit Evropian mes të cilave Gjermania ishte më e zëshmja.

Vëzhgues të pavarur në Kosovë thanë se publikimi i dokumentit të pretenduar slloven, mund të jetë një test i ri për opinionin publik në Ballkanin Perëndimor, aspiratat e të cilit për integrime evropiane ende rëndohen nga problemet e trashëguara.

Shtëpia e Bardhë njoftoi dëbimin e 10 diplomatëve rusë dhe një raund të ri sanksionesh kundër Rusisë.

Masat vijnë në përgjigje të ndërhyrjes në zgjedhjet presidenciale të vitit të kaluar, si dhe piraterimit të agjencive qeveritare amerikane.

Masat e njoftuara të enjten përfshijnë sanksione ndaj gjashtë kompanive ruse që mbështesin veprimtaritë kibernetike të vendit, përveç sanksioneve ndaj 32 individëve dhe entiteteve të akuzuara për përpjekje për të ndërhyrë në zgjedhjet presidenciale të vitit të kaluar, duke përfshirë shpërndarjen e dezinformimit.

Dhjetë diplomatët që po dëbohen përfshijnë përfaqësues të shërbimeve ruse të inteligjencës, tha Shtëpia e Bardhë.

Për herë të parë, SHBA e lidhi drejtpërdrejt këtë ndërhyrje me njërin nga shërbimet ruse të zbulimit.

Presidenti Joe Biden tha se përpjekjet e Rusisë për të minuar zgjedhjet e lira në SHBA dhe në vende të tjera si dhe aktiviteti i saj keqdashës kibernetik, përbëjnë një kërcënim të jashtëzakonshëm ndaj sigurisë amerikane.

Sanksionet, të paralajmëruara prej shumë javësh nga administrata, janë kundërpërgjigjja e parë që administrata e Presidentit Biden njofton kundër Kremlinit për sulmin ndaj kompanisë SolarWinds.

Një zëdhënëse e ministrisë së Jashtme ruse tha se sanksionet amerikane janë kundër interesave të dy vendeve. Ajo tha se përgjigjja e Rusisë do të jetë e pashmangshme.

Shtëpia e Bardhë gjithashtu tha se Biden po përdorte kanale diplomatike, ushtarake dhe të inteligjencës për t’iu përgjigjur raporteve se Rusia inkurajoi talibanët për të sulmuar trupat amerikane dhe ato aleate në Afganistan, bazuar në vlerësimet e komunitetit të inteligjencës.

Nuk është ende e qartë se çfarë veprime të tjera mund të planifikohen kundër Rusisë. Zyrtarët kishin thënë më parë se ata do të ndërmerrnin veprime që duken dhe që nuk duken.

Sanksionet synojnë ne sa duket t’i dërgojnë një mesazh të qartë ndëshkues Rusisë dhe të parandalojnë veprime të ngjashme në të ardhmen.

Presidenti Joe Biden i tha Presidentit Putin në një telefonatë këtë javë se Shtetet e Bashkuara do të “veprojnë në mënyrë të vendosur në mbrojtje të interesave të tyre kombëtarë”.

Ndërhyrja ndaj SolarWinds, u dha hakerëve qasje në mijëra kompani dhe zyra qeveritare që përdorin produktet e saj.

Sanksionet pritet të thellojnë ftohjen e marrëdhënieve tashmë të akullta midis Uashingtonit dhe Moskës, e cila ka vënë në provë durimin e perëndimit me grumbullimet ushtarake afër kufirit me Ukrainën.

Me sanksionet e reja Shtetet e Bashkuara gjithashtu ndëshkojnë Moskën lidhur me aludimet për ndërhyrje në zgjedhjet presidenciale amerikane në vitin 2020.

Në një raport të publikuar muajin e kaluar, agjencitë amerikane të zbulimit thanë se Presidenti rus Vladimir Putin ka të ngjarë të ketë urdhëruar një fushatë për të ndihmuar shanset për fitore të ish presidentit Trump.

Ky hap i Uashingtonit ka të ngjarë të përkeqësojë tensionet në një marrëdhënie që ra në një nivel të ri të ulët, pas komenteve të presidentit Biden, kur ai tha ai mendonte që Putini ishte një “vrasës”.

Në një bisedë telefonike të martën, presidenti Biden i tha presidentit Putin se Shtetet e Bashkuara do të vepronin “me vendosmëri” për të mbrojtur interesat e tyre.

Presidenti Biden gjithashtu propozoi një takim me presidentin Putin “në një vend të tretë” që të mund t’u lejonte udhëheqësve të gjejnë hapësira për të punuar së bashku.

Presidenti Joe Biden deklaroi të mërkurën se planifikon t’i japë fund luftës më të gjatë të Shteteve të Bashkuara dhe se është “koha që trupat amerikane të kthehen në atdhe” nga Afganistani, edhe pse kritikët paralajmërojnë se paqja nuk është e garantuar pas një pranie 20-vjeçare të trupave amerikane atje.

“Ne shkuam në Afganistan për shkak të një sulmi të tmerrshëm që ndodhi 20 vjet më parë,” tha Presidenti Biden. “Kjo nuk mund të shpjegojë se përse duhet të qëndrojmë atje në vitin 2021,” tha ai në një fjalim nga Shtëpia e Bardhë.

Presidenti Biden njoftoi se të 2,500 trupat amerikane të mbetura në Afganistan do të fillojnë të tërhiqen duke filluar nga 1 maji dhe tërheqja do të përfundojë përpara 11 shtatorit.

Duke u tërhequr pa një fitore të qartë, Shtetet e Bashkuara janë tani të hapura ndaj kritikave se largimi i trupave përbën në fakt një pranim të dështimit.

Presidenti tha se “arsyet për të qëndruar në Afganistan janë bërë gjithnjë e më të paqarta.”

“Jam presidenti i katërt amerikan që përgjigjem për praninë e trupave të SHBA në Afganistan. Dy republikanë. Dy demokratë. Nuk do t’ia kaloj këtë përgjegjësi një të pesti,” u shpreh Presidenti Biden.

“Është koha për t’i dhënë fund luftës më të gjatë të Amerikës. Është koha që trupat amerikane të kthehen në atdhe,” tha ai.

Ai tha se tërheqja amerikane “do të bëhet në mënyrë të sigurt dhe në bashkërendim të plotë me aleatët.”

Presidenti Biden tha se do të vazhdojë të punojë për të parandaluar rishfaqjen e terrorizmit .

Njëmbëdhjetë shtatori i këtij viti është një ditë mjaft simbolike, që përkon me 20 vjetorin e sulmeve të al Kaidës kundër Shteteve të Bashkuara. Ngjarja bëri që Presidenti i atëhershëm George W. Bush të niste konfliktin. Lufta u ka marrë jetën 2,400 ushtarakëve amerikanë dhe ka kushtuar rreth 2 trilionë dollarë. Prania amerikane në Afganistan arriti kulmin në vitin 2011 me më shumë se 100,000 trupa.

“Edhe pse nuk do të qëndrojmë të përfshirë në Afganistan ushtarakisht, puna jonë diplomatike dhe humanitare do të vazhdojë. Ne do të vazhdojmë të mbështesim Qeverinë e Afganistanit”, tha Presidenti Biden.

Sekretari i Shtetit Antony Blinken u takua të mërkurën me zyrtarët në selinë e NATO-s në Bruksel, ku tha se trupat e huaja nën komandën e NATO-s në Afganistan do të largohen nga vendi në koordinim me tërheqjen amerikane deri më 11 shtator.

Zoti Blinken gjithashtu foli në telefon të mërkurën me shefin e ushtrisë së Pakistanit dhe diskutoi mbi procesin e paqes, sipas një deklarate të bërë nga krahu mediatik i ushtrisë pakistaneze.

Reagimet në Afganistan

Presidenti afgan Ashraf Ghani shkroi në Twitter se kishte folur me zotin Biden dhe se e respekton vendimin e SHBA. Zoti Ghani shtoi se “ne do të punojmë me partnerët tanë amerikanë për të siguruar një tranzicion të qetë” dhe “do të vazhdojmë të punojmë me partnerët SHBA / NATO në përpjekjet e tanishme të paqes”.

Presidenti Biden përballej me një afat tërheqjeje të 1 majit, të caktuar nga paraardhësi i tij republikan Donald Trump, i cili u përpoq por nuk arriti të tërhiqte trupat para se të largohej nga Shtëpia e Bardhë. Vendimi i zotit Biden i mban trupat në Afganistan disa muaj pas këtij afati, por zyrtarët lanë të kuptohej që trupat mund të largohen plotësisht përpara 11 shtatorit.

Në kryeqytetin e Afganistanit, Kabul, zyrtarët thanë se ata do të vazhdonin me bisedimet e paqes dhe forcat e tyre do të mbrojnë vendin.

“Tani që ka një vendim mbi tërheqjen e trupave të huaja brenda disa muajsh, ne duhet të gjejmë një mënyrë për të bashkëjetuar,” tha Abdullah Abdullah, një zyrtar i lartë i bisedimeve të paqes dhe ish-kandidat për president. “Ne besojmë se nuk ka fitues në konfliktet afgane dhe shpresojmë që edhe talebanët ta kuptojnë këtë,” tha ai.

Zyrtarët amerikanë thonë se e kanë shkatërruar vite më parë udhëheqjen e al Kaidës në rajon, duke përfshirë udhëheqësin e grupit Osama bin Laden në Pakistanin fqinj në vitin 2011. Por lidhjet midis talebanëve dhe elementëve të al Kaidës vazhdojnë dhe paqja dhe siguria mbeten të rrezikuara.

Presidentët e mëparshëm të Shteteve të Bashkuara u përpoqën të tërhiqeshin nga Afganistani, por këto shpresa u venitën nga shqetësimet në lidhje me forcat afgane të sigurisë, korrupsioni i rrënjosur në Afganistan dhe vazhdimi i kryengritjes talebane që përdorte strehë të sigurta përtej kufirit, në Pakistan.

Ekziston shqetësimi rreth ndikimit që do të ketë tërheqja tek të drejtat e njeriut në Afganistan, duke pasur parasysh përfitimet që sollën dy dekadat e fundit për popullatën veçanërisht për gratë dhe vajzat.

“Jam e shqetësuar për të ardhmen time,” tha Wida Saghar, shkrimtare dhe aktiviste për të drejtat e grave në Kabul. “Një e ardhme e panjohur na pret, kur forcat e huaja të largohen dhe lufta civile të intensifikohet … kush do të mendojë për të drejtat e grave? Kush do të kujdeset për ne?”

Stabiliteti botëror, ekonomia amerikane dhe dinjiteti njerëzor janë nën kërcënim nga rritja e autoritarizmit e shoqëruar me gërryerjen e demokracisë.

Kështu thuhet në një raport të Grupit Punues për Strategjinë e SHBA-së, për të Mbështetur Demokracinë dhe Kundër Autoritarizmit.

Grupi është një nismë e përbashkët e organizatave Freedom House, Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS) dhe Institutit McCain.

“Në 15 vjetët e fundit shkeljet e të drejtave të njeriut dhe sulmet mbi institucionet dhe praktikat thelbësore demokratike janë përshpejtuar në të gjithë globin”, thuhet në raport.

Kjo, sipas këtij grupi, kërkon një përgjigje urgjente dhe të guximshme, për të vënë përballjen me autoritarizmin dhe mbështetjen për demokracisë, duke e vënë këtë çështje në qendër të politikës së jashtme dhe strategjisë së sigurisë kombëtare të SHBA-së.

“Shtetet e Bashkuara duhet të përshtaten me këto realitete. SHBA-ja dhe aleatët e saj demokratikë nuk e kanë adresuar sfidën e përkeqësimit të demokracisë dhe ringjalljes së autoritarizmit në botë”, thotë raporti duke shtuar se shembulli më i rëndësishëm në këtë aspekt është Kina, e cila paraqitet gjithnjë e më shtypëse dhe agresive.

Në rekomandimet që i bëhen institucioneve amerikane, ky grup thotë se “e ardhmja e sigurisë kombëtare e SHBA-së dhe e ardhmja e demokracisë janë të ndërthurura aq thelbësisht saqë ne rekomandojmë që ngritja e demokracisë të bëhet pjesë kyçe e politikës së jashtme të SHBA-së, së bashku me diplomacinë, zhvillimin dhe mbrojtjen”.

Raporti e radhit dezinformimin si një ndër problemet kyçe në botë.

“Aktorët shtetërorë siç janë Rusia dhe Kina e kanë përdorur dezinformimin në nivel botëror për vite me radhë, si pjesë të një strategjie më të gjerë të ndikimit malinj për të mbjellë kaos, për të thelluara ndarjet e brendshme, për të diskredituar kritikët dhe për të ulur besimin në procesin demokratik. Disa qeveri i kanë bërë këto fushata të fshehta përmes aktiviteteve të hapura mediatike”, thuhet në raport.

Si veprojnë Kina dhe Rusia?

Raporti thekson se Qeveria ruse përdor dy mediat tradicionale shtetërore shumëgjuhëshe, si janë RT dhe Sputnik, si dhe rrjetet sociale për të shfrytëzuar ndasitë në rajone, veçanërisht në Ballkan, por edhe më gjerë në Evropë si dhe në Afrikë, Amerikën Latine dhe rajonin Azi-Paqësor.

Qeveria e Kinës e zhvillon propagandën dhe dezinformimin e saj në mediat zyrtare, të tilla si Rrjeti Global i Televizionit të Kinës ose CGTN, ndërsa agjendën e saj e shtyn përpara edhe përmes aseteve ekonomike, kërcënimeve diplomatike dhe kontrollit të kompanive private kineze që kanë në pronësi mediat sociale dhe platformat e dërgimit të mesazheve.

“Në shumë vende, propaganda e sponsorizuar nga shteti dhe madje dezinformimi kanë për qëllim që të përfitojnë në mënyrë të rrejshme mbështetjen e audiencës së brendshme për qeverinë, të diskreditojnë kundërshtarët politikë dhe të kontrollojnë informacionin. Gratë në veçanti kanë qenë viktima të abuzimit dhe dezinformimit në platformat e mediave sociale”, thuhet në raport.

Aty vihet në pah fakti se zakonisht dezinformimi dhe propaganda gjejnë vend në mjedise të pazhvilluara në aspektin mediatik.

“Individët nuk janë në gjendje të kontrollojnë faktet e informacionit ose të kërkojnë pikëpamje alternative për shkak të censurës ose kapjes nga shteti të sektorit të medias”, thuhet në raport.

Nuk është vetëm dezinformimi i sponsorizuar nga shteti shqetësim i vetëm, theksojnë Freedom House, Qendra për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS) dhe Institutit McCain.

Sipas raportit edhe figurat politike dhe aktorë të tjerë joshtetërorë kanë përdorur mediat sociale dhe mediat partiake për të publikuar gënjeshtra në mënyrë që të shtyjnë përpara agjendat e tyre. Këto aktivitete bëhen përgjithësisht për ngjarjet e mëdha siç janë zgjedhjet dhe protestat.

“Pandemia e COVID-19 ka rritur presionin ndaj informacionit. Kjo ka krijuar një ‘infodemi’ të pretendimeve mashtruese dhe të rreme në lidhje me origjinën e pandemisë, shpërndarjen e vaksinave dhe aftësinë e qeverive për të ndihmuar qytetarët e tyre”, thekson raporti.

Në rekomandimin që bën ky grup punues për Qeverinë amerikane thuhet se, ajo si hap të parë, duhet të zhvillojë një strategji për të ngritur dhe koordinuar më mirë përpjekjet për të luftuar dezinformimin, urrejtjen dhe ngacmimin në internet.

“Së dyti, Shtetet e Bashkuara duhet të rritin koordinimin e tyre me qeveritë partnere, kompanitë e teknologjisë dhe shoqërinë civile globale për të identifikuar, zbuluar dhe çmontuar fushatat e dezinformimit si dhe urrejtjen dhe ngacmimet në internet”, thuhet në rekomandim, në të cilin i bëhet thirrje Qeverisë amerikane që në partneritet me qeveritë e vendeve tjera, të ketë investime më të mëdha në programe për të ndërtuar qëndrueshmërinë e qytetarëve lokalë kundër dezinformimit.

“Shtetet e Bashkuara duhet të angazhohen me partnerët e tyre për të krijuar një Task Forcë të re Globale mbi Integritetin dhe Qëndrueshmërinë e Informacionit”, rekomandojnë këto organizata.

Demokracia në botë – në pikë krize

Zhvendosja nga proceset demokratike në botë, sipas raportit, ka arritur në pikë kritike. Në gjysmën e dytë të shekullit të kaluar ka pasur një zhvillim të proceseve demokratike, por tash në çdo rajon të botë, sipas raportit, ekziston përkeqësim i situatës.

“Kërcënimet e brendshme duke përfshirë ekstremizmin, populizmin, polarizimin dhe korrupsionin në disa vende, po shkatërrojnë parimet e shoqërive të lira dhe të hapura. Dështimi për të ofruar rritje ekonomike dhe shërbime të barabarta nga ana e disa qeverive demokratike po minojnë besimin në vetë idenë e demokracisë”, thuhet në raport.

Në shumë vende, sulmet ndaj zgjedhjeve dhe mediave po forcojnë diktatorët e mundshëm.

“Derisa sistemi demokratik po bie, liderët autoritarë po premtojnë rend, siguri dhe përparim, ndërsa në të vërtetë ata sjellin nënshtrim, persekutim dhe korrupsion”, vlerësojnë ekspertët amerikanë.

Në shtjellimin e këtij vlerësimi, përmenden veprimet e Kinës, e cila “po e përdor detyrimin ekonomik, ushtarak dhe diplomatik për të minuar qeverisjen demokratike dhe për të avancuar ndikimin e saj në Azi dhe më gjerë”.

Pastaj, Rusia nën udhëheqjen e presidentit, Vladimir Putin, duke e parë rrezikun e përhapjes së demokracisë, po nxit ndarjen dhe pasigurinë në vendet demokratike, në veçanti te vendet fqinje të saj.

“Në të dyja rastet, ata kërkojnë të avancojnë interesat e tyre duke minuar rendin ndërkombëtar liberal të bazuar në rregulla që Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre kanë mbikëqyrur për tre të katërtat e një shekulli”, thuhet në raport.

“Një grup i vendeve partnere të SHBA-së, përfshirë Indinë, Turqinë, Hungarinë, Poloninë, Brazilin dhe Filipinet janë më të ndjeshme për t’u bërë regjime thelbësisht jodemokratike”, vlerësohet nga Grupi Punes i organizatave Freedom House, Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS) dhe Institutit McCain.

Këto organizata i rekomandojnë Qeverisë amerikane që për t’iu përgjigjur kësaj situate të forcojë aleancat e saj.

“Ne (SHBA) duhet të rifillojmë me rolin tonë kryesor të udhëheqjes në kauzën e demokracisë dhe të drejtave të njeriut, duke zhvilluar një ‘diplomaci të demokracisë’ për të ndërtuar dhe menaxhuar aleancat të cilat e kanë si qëllim kryesor këtë kauzë”, thuhet në rekomandim.

Si përparësi, i rekomandohet Qeverisë amerikane që të angazhohet me aleatët e NATO-s, për shkak të gërryerjes së demokracisë në Turqi, Hungari dhe Poloni.

Presidenti amerikan, Joe Biden, sipas këtyre rekomandimeve, duhet ta bëjë çështjen e antikorrupsionit, si shtyllë themelore të Strategjisë së Sigurisë Kombëtare të SHBA-së, përmes bashkëpunimit me Kongresin.

Fuqizimi i gruas në udhëheqje

Derisa gratë përbëjnë gjysmën e popullsisë së botës, niveli i përfaqësimit të tyre në pozita udhëheqëse në botë është shumë i ulët, thuhet në raport.

“Pavarësisht përparimeve të rëndësishme të kohëve të fundit, vetëm 11 për qind e krerëve aktualë të shteteve dhe qeverive janë gra, dhe në një pjesë të vogël të parlamenteve kombëtare gratë përfaqësohen në gjysmën e përbërjes”, thuhet në raport.

Vështirësitë që ballafaqohen gratë në botë janë të mëdha, dhe në dokument përmendet disa prej tyre, siç janë: humbja e vendeve të punës me ritme shumë më të larta se burrat, pastaj rritja e nivelit të dhunës si dhe puna pa pagesë.

Përfshirja dhe përparimi i grave në qeverisje dhe politikëbërje publike duhet të jetë një përparësi themelore për forcimin e demokracisë, thuhet në raport.

“Prandaj, Shtetet e Bashkuara duhet të krijojnë një Nismë për Lidershipin Politik dhe Qytetar të Grave”, rekomandon raporti.

Përgatiti: Kestrin Kumnova

Koalicioni i trupave të drejtuara nga NATO-ja në Afganistan do të largohet nga vendi në koordinim me tërheqjen e planifikuar të forcave amerikane deri më 11 shtator, tha të mërkurën Sekretari amerikan i Shtetit.

Sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken tha në Bruksel se është koha që aleatët e NATO-s të venë në jetë premtimin e aleancës se ata shkuan në Afganistan së bashku dhe do të largohen së bashku.

“Unë jam këtu për të punuar ngushtë me aleatët tanë, me sekretarin e përgjithshëm të NATO-s, mbi parimin që kemi vendosur që nga fillimi: kemi shkuar së bashku, jemi stërvitur së bashku dhe do të dalim së bashku,” tha zoti Blinken në një deklaratë në selinë e NATO-s.

Në Afganistan ndodhen 2,500 trupa amerikane. Por atje ka gjithshtu edhe rreth 7,000 forca jo-amerikane, kryesisht nga vende të NATO-s, si edhe nga Australia, Zelanda e Re dhe Gjeorgjia, të cilat ende kanë mbështeten ajrore amerikane, si dhe bazohen tek forcat e SHBA përsa i përket planifikimit dhe drejtimit në misionin e tyre trajnues.

“Ne do të punojmë shumë ngushtë së bashku gjatë muajve në vazhdim për një tërheqje të sigurt, me synime të qarta dhe të bashkërenduar të forcave tona nga Afganistani,” tha zoti Blinken.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg tha se e mirëpriste koordinimin për këtë çështje.

“Ne e mirëpresim këtë mundësi për t’u koordinuar dhe konsultuar ngushtë me të gjithë aleatët tanë ndërkohë që jemi dakord lidhur me praninë tonë të ardhshme në Afganistan. Kështu që unë pres të diskutoj me ju si dhe me ministrat e jashtëm dhe të mbrojtjes gjatë ditës së sotme,” tha shefi i NATO-s.

Ministrat e jashtëm dhe të mbrojtjes të NATO-s po diskutojnë ndërkaq planet e tyre përmes video konferencës.

Një diplomat i lartë i NATO-s i tha agjencisë së lajmeve Reuters se asnjë aleat nuk pritet të kundërshtojë njoftimin zyrtar që do të bëjë Presidenti Joe Biden për një tërheqje të plotë të trupave amerikane deri më 11 shtator.

Presidenti i SHBA Joe Biden përshëndeti komunitetet myslimane në Shtetet e Bashkuara dhe në të gjithë botën me rastin e muajit të Ramazanit.

Në një mesazh të shpërndarë nga Shtëpia e Bardhë, ai shkruante se në këtë kohë pandemie, miqtë dhe të afërmit ende nuk mund të mblidhen së bashku dhe shumë familje do të ulen për iftar pa njerëzit e tyre të dashur që mungojnë.

Megjithatë, tha Presidenti Biden, “komunitetet tona myslimane e fillojnë muajin e agjërimit me shpresë të përtërirë.”

“Amerikanët myslimanë e kanë pasuruar vendin tonë që nga themelimi. Ata janë po aq të larmishëm dhe të gjallë sa Amerika për ndërtimin e së cilës kanë ndihmuar. Sot, myslimanët po luajnë rol udhëheqës në përpjekjet tona për të luftuar COVID-19, duke luajtur role të dorës së parë në krijimin e vaksinave dhe duke shërbyer si punonjës të kujdesit shëndetësor në vijën e parë,” shkruan Presidenti Biden.

Por megjithatë, shprehet ai, “myslimanët amerikanë vazhdojnë të jenë në shënjestër të ngacmimeve, fanatizmit dhe krimeve të urrejtjes. Ky paragjykim dhe këto sulme janë të gabuara. Ato janë të papranueshme dhe duhet të ndalen. Askush në Amerikë nuk duhet të jetojë kurrë me frikën e praktikimit të besimit të tij ose të saj.”

Ai tha se ishte krenar që në ditën e tij të parë si President, i dha fund “ndalimit të udhëtimeve për myslimanët”.

Presidenti Biden tha se do të vazhdojë të mbrojë të drejtat e njeriut kudo, duke përfshirë ujgurët në Kinë, rohingyat në Birmani dhe komunitetet myslimane në të gjithë botën.

Presidenti Biden theksoi angazhimin e palëkundur të Shteteve të Bashkuara për sovranitetin dhe integritetin territorial të Ukrainës gjatë një telefonate sot me Presidentin e Rusisë Vladimir Putin.

Shtëpia e Bardhë tha në një deklaratë se Presidenti Biden shprehu shqetësimet amerikane në lidhje me shtimin e papritur të forcave ushtarake ruse në gadishullin ukrainas të Krimesë të aneksuar nga Rusia si dhe në kufijtë me Ukrainën. Ai i bëri thirrje Rusisë të ulë tensionet.

Sipas deklaratës, Presidenti Biden ripohoi synimin e tij për ndërtimin e një marrëdhënie të qëndrueshme dhe të parashikueshme me Rusinë në përputhje me interesat e SHBA dhe propozoi një takim të nivelit të lartë në një vend të tretë në muajt e ardhshëm për të diskutuar çështjet me interes për të dy vendet.

Biseda telefonike zhvillohet në një kohë tensionesh të ngritura Rusi-Ukrainë, që kanë shkaktuar shqetësimin e Shteteve të Bashkuara dhe të vendeve të tjera perëndimore.

Shtetet e Bashkuara i bënë thirrje të martën Rusisë të ndalë rritjen e pranisë ushtarake në kufirin me Ukrainën ndërsa Moska, me një fjalor që të kujton Luftën e Ftohtë, tha se “kundërshtari” i saj duhet t’i mbajë anijet luftarake amerikane larg nga Krimea e pushtuar.

Moska e pushtoi Krimenë, një territor i Ukrainës në vitin 2014. Luftimet janë përshkallëzuar në javët e fundit në pjesën lindore të Ukrainës, ku forcat qeveritare kanë luftuar me separatistët e mbështetur nga Rusia në një konflikt që zhvillohet prej shtatë vitesh e që Kievi thotë se ka vrarë 14,000 persona.

Këtë javë në Detin e Zi pritet të mbërrijnë dy anije luftarake amerikane.

Në Bruksel, Sekretari amerikan Shtetit Antony Blinken tha se Uashingtoni qëndron fort pas Ukrainës. Ai ndodhet aty për bisedime me udhëheqësit e NATO-s dhe ministrin e jashtëm të Ukrainës.

Zoti Blinken tha gjithashtu se do të diskutonte edhe rreth planeve të Kievit për t’u bashkuar një ditë me NATO-n megjithëse Franca dhe Gjermania prej kohësh kanë shprehur shqetësimin se anëtarësimi në NATO i ish-republikës sovjetike do të nxiste armiqësinë me Rusinë.

“Shtetet e Bashkuara janë kundërshtari ynë dhe po bëjnë gjithçka që munden për të minuar pozicionin e Rusisë në skenën botërore“, shkruanin të martën agjencitë ruse të lajmeve duke cituar zëvendës ministrin e Jashtëm rus Sergei Ryabkov.

Komentet e zotit Ryabkov sugjerojnë se qasjet e kujdeshme diplomatike të cilat ish-armiqtë e periudhës së Luftës së Ftohtë kanë kërkuar përgjithësisht t’i ruajnë, janë shkatërruar në dekadat e fundit dhe se Rusia do të vepronte me forcë kundër asaj që ajo e sheh si ndërhyrje të papranueshme nga ana e SHBA-së në sferën e saj të ndikimit.

“Paralajmërojmë Shtetet e Bashkuara se do të ishte më mirë për ta që të qëndrojnë larg Krimesë dhe bregdetit tonë në Detin e Zi. Do të jetë për të mirën e tyre“, tha zoti Ryabkov, duke e quajtur dislokimin e SHBA-së një provokim të krijuar për të vënë në provë durimin rus.

Thirrje për ulje të tensioneve

Zoti Blinken u takua me Ministrin e Jashtëm të Ukrainës Dmytro Kuleba pasi ministrat e Jashtëm të vendeve që përbëjnë Grupin e Shtatëshes dënuan atë që ata thanë se ishte rritje e pashpjegueshme e numrit të trupave ruse në kufi me Ukrainën.

Duke i bërë jehonë komenteve të Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s Jens Stoltenberg, i cili u takua më herët me zotin Kuleba, zoti Blinken tha se Moska po grumbullonte forca në dislokimin më të madh të trupave nga viti 2014, kohë kur Moska aneksoi Krimenë. Ai i quajti veprimet e Rusisë “tejet provokuese”.

“Në javët e fundit Rusia ka zhvendosur mijëra trupa të gatshme për luftime në kufijtë e Ukrainës, zhvendosja më e madhe e trupave ruse që nga aneksimi i paligjshëm i Krimesë në 2014“, tha zoti Stoltenberg.

“Rusia duhet t’i japë fund kësaj rritjeje të numrit të trupave si brenda dhe rreth Ukrainës, të ndalë provokimet e saj e të ulë menjëherë tensionet“, tha zoti Stoltenberg në një konferencë shtypi me zotin Kuleba.

Rusia ka thënë se ajo i lëviz trupat ashtu siç e gjykon të arsyeshme, përfshirë edhe për qëllime mbrojtëse. Ajo ka akuzuar rregullisht NATO-n për destabilizim të Evropës me përforcimet e trupave të saj në Baltik dhe Poloni që nga aneksimi i Krimesë.

Dyzet vite më parë, më 12 prill 1981, anija hapësinore e NASA-s “Columbia” fluturoi në orbitë, duke sjellë një erë të re në fluturimet hapësinore. Pas 30 vitesh e 134 misionesh, Agjencia Amerikane e Hapësirës i dha fund këtij programi, që sipas astronautit Robert Crippen ishte një vendim që lidhej jo vetëm me dështimet e disa fluturimeve, por edhe politik. Robert Crippen ishte njëri nga dy astronautët që kryen fluturimin e parë drejt orbitës me anijen hapësinore “Columbia”.

Në shtator të vitit 1976, NASA prezantoi anijen e saj të parë hapësinore “Enterprise”, gjatë një aktiviteti në Palmdale të Kalifornisë.

Por fluturimi i parë në orbitë ndodhi në 12 prill të vitit 1981 me anijen hapësinore të NASA-s “Columbia”, çka sjolli një ere të re në fluturimet hapësinore.

Ajo ishte anija parë hapësinore e cila mund të përdorej sërish.

Projektuar për t’u nisur si një raketë e manovruar si anije hapësinore ndaj saj mund të kryeheshin shërbime teknike e të lëshohej sërish, brenda disa muajsh. Ajo ishte anija e parë hapësinore e sigurt dhe e ripërdorshme.

Në bordin e anijes, në fluturimin përurues të saj, ishin astronautët Robert Crippen dhe i ndjeri John Young. Fluturimi i tyre dyditor ishte veçanërisht i rrezikshëm pasi shënoi nisjen e parë të një anijeje hapësinore pa kryer asnjë provë paraprakisht.

“Gjithçka që donim të bënim ishte të provonim se sistemi do të funksiononte. Ndaj puna jonë ishte të niseshim, të futeshim në orbitë, të kontrollonim të gjitha sistemet e mjetit fluturues dhe të garantonim një ulje të sigurt”, thotë 83 vjecar Robert Crippen, i cili shërbeu si drejtor i Qendrës Hapësinore John F. Kennedy të NASA-s pas daljes në pension si astronaut.

“Kjo na dha mundësinë që të dërgonim grupe të ndryshme njerëzish në hapësirë, për t’u bërë astronautë. Nuk kishim më nevojë të provonim pilotë, kjo e zgjeroi fushën e astronautëve në një gamë shumë më të gjerë sesa kishim patur ndonjëherë më parë”, shton ai.

Zoti Young, i cili ka ecur më parë në Hënë, vdiq në janar të vitit 2018 në moshën 87 vjeçare.

Pas 30 vjetësh dhe 134 misionesh, programi i anijeve hapësinore të NASA-s përfundoi në korrik 2011.

Pavarësisht përpjekjeve të vazhdueshme për të garantuar sigurinë e ekuipazhit dhe përgatitjen e mirë profesionale të tyre, gjatë misioneve humbën jetën 14 astronautë dhe shpërthyen dy anije, “Challenger” dhe “Columbia”.

Anija hapësinore “Challenger” shpërtheu 73 sekonda pas shkëputjes nga toka në Cape Canaveral të Floridës në janar të 1986. Të shtatë anëtarët e ekuipazhit humbën jetën.

Po kështu shtatë astronautë mes tyre izraeliti Ilan Ramon humbën jetën më 1 shkurt të vitit 2003, kur “Columbia” u shkatërrua në qiell mbi Teksas.

Më 21 korrik të vitit 2011, anija hapësinore e NASA-s “Atlantis” u ul në toke, duke i dhënë fund programit në orbitë të agjencisë.

“Kur Atlantis zbarkoi pas fluturimit të fundit, ajo anije hapësirore ishte një gjendje aq e mirë sa mund të kishte qenë në gjendje të fluturonte edhe më shumë, por politika dhe aksidentet shënuan fundin e programit”, thotë zoti Crippen.

“Do të kalojë shumë kohë para se të kemi një anije hapësinore pothuajse aq madhështore sa ishte ajo”, shton ai.

Pasi anija u nxorr jashtë përdorimit në vitin 2011, NASA iu drejtua kompanive private për të transportuar ngarkesa dhe ekuipazh në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës.

Në maj të vitit të kaluar SpaceX i Elon Musk-ut dërgoi dy astronautë në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës, kompania e parë private që bëri një gjë të tillë.

Që nga viti 1961 vetëm tre vende kanë nisur njerëz në orbitë: Rusia, SHBA dhe Kina, sipas kësaj renditjeje. SpaceX u bë kompania e parë private.

“Ne duhet të dalim nga orbita e Tokës, duhet të kthehemi në hënë, kjo është gjëja e duhur. Ne duhet të mësojmë të jetojmë dhe të punojmë jashtë këtij planeti”, thotë zoti Crippen.

“Ne duhet të kthehemi dhe të mësojmë të jetojmë në Hënë dhe të fluturojmë në Mars. Kjo do të ndodhë një ditë por nuk besoj se do të jem gjallë për ta parë”.

Komisioni i Etikës i Dhomës së Përfaqësuesve, i cili kontrollohet nga demokratët njoftoi të premten se kishte nisur një hetim mbi pretendimet se ligjvënësi republikan Matt Gaetz “mund jetë përfshirë në akte të paligjshme seksuale dhe përdorim të paligjshëm të drogës”.

Kryetari demokrat dhe republikani kryesor i komisionit thanë në një deklaratë se ata ishin “në dijeni të akuzave publike” se zoti Gaetz, një mbështetës i vendosur i ish-Presidentit Donald Trump, mund të ketë shkelur “rregulloren e Dhomës së Përfaqësuesve, ligjet ose standardet e tjera të sjelljes”.

Sipas një burimi të zbatimit të ligjit që foli në kushte anonimiteti zoti Gaetz po hetohet nga Departamenti Amerikan i Drejtësisë për shkelje të mundshme të ligjit, pasi ka paguar shpenzime për udhëtimet e një vajze 17-vjeçare me të cilën ai kishte një marrëdhënie romantike.

Ndaj ligjvënësit të Floridës nuk janë ngritur akuza dhe ai vetë ka pohuar në mënyrë të përsëritur se nuk ka kryer asnjë të paligjshme.

Udhëheqësit e Komisionit të Etikës thanë se do të hetonin nëse zoti Gaetz “ishte përfshirë në sjellje të paligjshme seksuale ose përdorim të paligjshëm të drogës, nëse kishte shpërndarë fotografi ose pamje filmike të papërshtatshme në Dhomën e Përfaqësuesve, nëse kishte përdorur fondet e fushatës për qëllime personale dhe nëse kishte pranuar ryshfet, apo dhurata të paligjshme”.

Zyra e zoti Gaetz reagoi nëpërmjet një deklarate: “Përsërisim edhe një herë se këto pretendime janë haptazi të rreme dhe se nuk janë vërtetuar nga askush”.

Të enjten ligjvënësi Adam Kinzinger u bë i pari republikan në Kongres që bëri thirrje që zoti Gaetz të japë dorëheqjen.

“Matt Gaetz duhet të japë dorëheqjen”, shkruante në një postim në Twitter zoti Kinzinger, një kritik i hapur i zotit Trump.

Të enjten burime zyrtare njoftuan se një mik i zotit Gaetz, Joel Greenberg, pritet të vetëdeklarohet fajtor në një proces gjyqësor kundër tij që po zhvillohet në një gjykatë federale në Florida, nën akuzat për trafik seksual e mashtrim.

George Floyd vdiq nga mungesa e oksigjenit e shkaktuar nga gjuri që i shtrëngonte qafënndërsa ishte i shtrirë në trotuar, tha në dëshminë e tij një ekspert mjekësor të enjten në gjyqin e ish-oficerit Derek Chauvin. Ai e hodhi poshtë prerazi teorinë e mbrojtjes se përdorimi i drogës dhe problemet shëndetësore shkaktuan vdekjen e George Floydit.

“Edhe një person i shëndetshëm do të vdiste nëse do të trajtohej në të njejtën mënyrë siç u trajtua zoti Floyd”, tha dëshmitari i thirrur nga prokuroria, Dr. Martin Tobin, specialist për mushkëritë dhe kujdesin kritik në spitalin Edward Hines Jr. dhe i fakultetit të mjeksëisë në Universitetin Loyola në Ilinoi.

Duke përdorur një gjuhë të lehtë për t’u kuptuar, Dr. Tobin i tha jurisë se frymëmarrja e zotit Floyd ishte e kufizuar rëndë ndërsa Chauvin dhe dy oficerë të tjerë mbanin afrikano-amerikanin 46-vjeçar të shtrirë në tokë, të prangosur dhe me fytyrën në tokë, majin e kaluar.

Mungesa e oksigjenit rezultoi në dëmtim të trurit dhe bëri që zemra e tij të pushonte, tha dëshmitari.

Dr. Tobin, duke analizuar një paraqitje grafike të tre oficerëve që e mbajtën nën kontroll zotin Floyd për 9 minuta a gjysmë, tha në dëshminë e tij se gjuri i ish-policit Chauvin ishte “praktikisht në qafë” për më shumë se 90 përqind të kohës. Ai përmendi disa faktorë të tjerë që ai tha se gjithashtu e bënin të vështirë për zotin Floyd që të merrte frymë: ngritja e të dyshuarit nga oficerët përmes prangave, sipërfaqja e fortë e rrugës, pozicioni e tij, koka e kthyer dhe gjuri në shpinë.

Chauvin e mbajti gjurin në qafën e Floydit për 3 minuta e 2 sekonda, pasi Floyd kishte “arritur pikën ku nuk i kishte mbetur aspak oksigjen në trup”, tha Dr. Tobin.

Ndërsa prokurorët vazhdimisht luajtën një videoklip të Floydit në tokë, Dr. Tobin identifikoi atë që ai tha se ishte një ndryshim në fytyrë që linte të kuptohej se Floyd ishte i vdekur. Ai moment ndodhi rreth pesë minuta pasi policia filloi ta mbante Floyd-in të shtrirë në tokë.

“Në fillim mund të shihni se ai është i vetëdijshëm, ju mund të shihni një dridhje të lehtë, dhe pastaj ajo venitet”, tha Tobin. Ai shpjegoi se “Ky ishte momenti që jeta doli nga trupi i tij”.

Chauvin, 45 vjeç, është akuzuar për vrasje në lidhje me incidentin e vdekjes së George Floydit më 25 maj. Floyd u arrestua jashtë një dyqani të lagjes pasi u akuzua se ishte përpjekur të blinte një pako cigaresh me një kartmonedhë të falsifikuar 20 dollarëshe.

Videoja e regjistruar nga një kalimtare rasti, që tregon Floydin duke thënë se ai nuk mund të merrte frymë ndërsa kalimtarë të tjerë rasti po i bërtisnin oficerit Chauvin që të tërhiqej, ndezi protesta dhe veprime të dhunshme në mbarë Shtetet e Bashkuara.

Avokati i mbrojtjes Eric Nelson ka argumentuar se oficeri i bardhë, tani i shkarkuar nga puna, bëri atë që kishte mësuar në trajnime dhe se vdekja e Floydit ishte shkaktuar nga përdorimi i dorgave të paligjshme dhe problemet e tjera shëndetësore, përfshirë presionin e lartë të gjakut dhe sëmundjet e zemrës. Një autopsi gjeti shenja të fentanolit dhe metamfetaminës në organizmin e tij.

Por Dr. Tobin tha se ai analizoi frymëmarrjen e Floydit në videot e regjistruar nga kamerat në uniformat e policëve dhe shpjegoi se ndërsa fentanoli zakonisht ul normën e frymëmarrjes me 40 përqind, frymëmarrja e Floydit ishte rreth “nivelit normal” pak para se ai të humbte ndjenjat. Në mënyrë të ngjashme, ai tha se njerëzit me sëmundje të rënda të zemrës kanë ritme shumë të larta të frymëmarrjes.

Dr. Tobin gjithashtu tha se niveli i lartë i dioksidit të karbonit në gjak i matur në spital mund të shpjegohet me faktin se Floyd nuk po merrte frymë për gati 10 minuta para se ekipi i ndihmës së shpejtë të fillonte përpjekjet për ta kthyer në jetë.

Një toksikolog ligjor gjithashtu dëshmoi të enjten se ai testoi gjakun e marrë nga zoti Floyd në spital, si dhe urinën nga autopsia e tij dhe gjeti një sasi metamfetamine “shumë të ulët”. Daniel Isenschmid tha se u gjet gjithashtu fentanol dhe një nënprodukt i tij i tretur në trup, por ai nuk tha menjëherë se çfarë sasie ishte e pranishme.

Më herët, zoti Tobin shpjegoi se fakti që Floyd po fliste dhe shihet duke lëvizur në video, nuk do të thotë se ai po merrte frymë në mënyrë adekuate. Ai tha se një lëvizje e këmbëve e parë në video ishte e pavullnetshme. Dhe ai tha se një person mund të vazhdojë të flasë deri në pikën kur rrugët e frymëmarrjes ngushtohen në 15 përqind, një moment kur “ju jeni në telashe të mëdha”.

Oficerët mund të dëgjohen në video duke i thënë Floydit se nëse ai mund të flasë, ai mund të marrë frymë.

Avokati mbrojtës Eric Nelson i sugjeroi zotit Tobin se fentanoli i blerë në rrugë mund të ndikojë tek njerëzit ndryshe nga fentanoli i blerë në mënyrë të ligjshme. Ai ngriti pyetje edhe për metamfetaminën, duke theksuar se ka pak arsye për të cilat kjo drogë përdoret ligjërisht për trajtime mjekësore. Dr. Tobin ishte dakord se këto droga rrisin ritimin e rrahjeve të zemrës, por ai theksoi se ato nuk ndikojnë në ritimin e frymëmarrjes.

Në një moment, mjeku liroi kollaren e tij dhe vuri duart në qafën e tij dhe në pjesën e pasme të kokës për të demonstruar se si funksionojnë rrugët e frymëmarrjes, duke ftuar juristët të ekzaminojnë qafat e tyre. Shumica e tyre e bënë këtë, megjithëse gjykatësi më vonë u tha atyre se nuk ishin të detyruar ta bënin një gjë të tillë.

Avokati i zotit Chauvin u ka treguar në mënyrë të përsëritur jurisë imazhe nga videoja, që sipas tij tregojnë se gjuri i oficerit Chauvin ishte në supin e Floydit, jo në qafën e tij. Por pothuajse të gjitha ato imazhe janë marrë pesë minuta pasi ai mund të kishte arritur pikën kur ishte i pajetë.

Presidenti Biden e ka shkurtuar me gati dy javë afatin kur çdo i rritur në SHBA do të kualifikohet për vaksinim kundër koronavirusit.

“S’do të ketë më rregulla konfuzuese, s’do të ketë më kufizime,” tha presidenti të martën në Shtëpinë e Bardhë duke njoftuar se që nga data 19 prill “çdo 18 vjeç e sipër përmbush kushtet për t’u vaksinuar”.

Njoftimi i presidentit vjen në një kohë kur vendi po përballet me valën e katërt të rritjes së infeksioneve, sidomos në radhët e të rinjve.

“Nuk jemi ende te vija e finishit,” tha presidenti. “Ende kemi shumë punë për të bërë. Jemi në garë për jetë a vdekje me virusin”.

Presidenti vizitoi të martën një objekt vaksinimesh rreth 12 km nga Shtëpia e Bardhë, ku ai foli për shpejtimin e ritmeve të imunizimit.

“Kur të ktheheni në shtëpi, tregojuni miqve që të vaksinohen sapo ta kenë mundësinë”, u tha zoti Biden atyre që prisnin për t’u vaksinuar në një kishë të vogël të Shkollës Teologjike të Virxhinias.

Gjatë javës së fundit, infektimet e reja kanë shënuar 7% rritje krahasuar me periudhën e mëparshme shtatë ditore. Shtrimet në spitale janë rritur 3%, ndërsa vdekjet nga COVID-19 kanë shënuar rënie të vogël duke arritur në rreth 800 viktima në ditë.

Shtimi i infektimeve shihet si pasojë e uljes së numrit të personave që vënë maskë, shtimi i pjesëmarrjes në aktivitete publike, intensifikimi i udhëtimeve dhe përhapja e varianteve të reja.

“Këto variante janë më ngjitëse,” tha presidenti. “Ato janë më të rrezikshme, por vaksinat japin efekt”.

Shtëpia e Bardhë dhe zyrtarë të shëndetësisë po përpiqen t’i mëshojnë mesazhit për vigjilencë, pasi popullata ka shfaqur lodhje nga masat kufizuese pas 13 muaj pandemie.

“Njerëzit e kanë të vështirë të pranojnë dy nocione: vaksinat janë të suksesshme dhe mbrojnë shumë njerëz, por përsëri duhet të vë maskë dhe të ruaj distancë fizike,” thotë Dr. William Schaffner, profesor i mjekësisë parandaluese në Universitetin Vanderbilt. “Duhet të vazhdojmë t’ua kërkojmë njerëzve këto gjëra edhe për pak muaj”.

Ashtu si shumë shtete të tjera, Virxhinia kishte njoftuar banorët se nga mesi i muajit prill të gjithë ata mbi 16 vjeç do të mund të vaksinoheshin. Por në pjesën veriore të shtetit, një zonë me të ardhura të larta ku ndodhen shumë institucione të qeverisë federale dhe jetojnë punonjës e kontraktorë të qeverisë, kërkesa e lartë e ka tejkaluar sasinë e disponueshme të vaksinave.

“Në mënyrë që të përmbushim synimin e guvernatorit, do të na duhen shumë më tepër doza për Virxhinian veriore,” tha shefi ekzekutiv i komunës Feirfaks të Virxhinias.

Ndërkaq, kategoritë e punonjësve të klasifikuar si me përparësi për vaksinim, ndër to punonjësit e shërbimeve sanitare, kamarierë, stilistë sallonesh dhe llogaritarë, përmbushin kushtet për vaksinim në zonat rurale të Virxhinias, por ende jo në pjesën veriore të shtetit.

Në rajonin e kryeqytetit, Uashington, shumë doza janë rezervuar për pacientë të rrezikuar, ndërsa shumë banorë që duan të vaksinohen nuk po arrijnë pasi nuk ka sasi të mjaftueshme.

Premtimi i presidentit se brenda dy javësh do të shtohet ndjeshëm numri i vaksinave në disponim do të jetë një arritje e konsiderueshme, por kjo nuk zgjidh problemin e rezistencës ndaj vaksinave.

“Secili prej nesh duhet të kontaktojë njerëz që shfaqin hezitim dhe t’ua shpjegojë që t’i bindë se vaksinat nuk janë të rrezikshme,” tha për Zërin e Amerikës Dr Schaffner.

Në Shtetet e Bashkuara janë bërë deri tani mbi 150 milionë doza vaksine, sipas Shtëpisë së Bardhë, e cila deklaron se “afro 1/3 e popullatës amerikane dhe rreth 40% e të rriturve kanë bërë të paktën një dozë, ndërsa afro 1/5 është e imunizuar plotësisht” me një nga tre vaksinat që kanë marrë miratim emergjent nga autoritetet federale amerikane.

Data e re e kualifikimit për vaksinë do t’u japë të gjithë të rriturve mundësinë të caktojnë orar për vaksinim në qendrat e tyre komunitare.

Shtetet e Bashkuara “mjaft shpejt” do të kenë doza të mjaftueshme për t’ua dhënë edhe vendeve të tjera, tha presidenti gjatë vizitës në qendrën e vaksinimit në Virxhinia.

“Ky problem kërkon zgjidhje në mbarë botën,” tha presidenti. “Nuk mund të ndërtojmë dot një mur apo gardh aq të madh sa që të mos lejojë futjen e virusit”.

Vende të tjera kanë kërkuar ndihmë nga Uashingtoni për t’u dërguar doza vaksine, por administrata e Presidentit Biden ka deklaruar në mënyrë të përsëritur se dëshiron fillimisht të sigurohet se ka sasi të mjaftueshme për të imunizuar amerikanët.

voal.ch – Një person përplasi një makinë në një barrikadë pranë Kapitolit të Shteteve të Bashkuara të premten pasdite, duke plagosur dy oficerë të Policisë së Kapitolit, njëri prej të cilëve më pas vdiq nga plagët, tha policia e Kapitolit.

Autori i sulmit u qëllua dhe më pas vdiq.

Yogananda Pittman, shefe në detyrë e policisë së Kapitolit konfirmoi para gazetarëve vdekjen e njërit prej oficerëve të policisë.

Ajo tha se për momentin se emri i oficerit nuk do të jepej deri kur të njoftohej familja.

Shefja e policisë Pittman tha se “hetimi është ende në fazat fillestare” dhe se deri tani nuk njihet motivi për sulmin.

Megjithatë policia thotë se nuk beson se ngjarja është e lidhur me terrorizmin.

Shefja e policisë tha se autori doli nga automjeti me një thikë në dorë.

Të dy oficerët e Policisë së Kapitollit ishin dërguar në spital, para se policia të konfirmonte se njëri prej tyre kishte vdekur. I dyshuari vdiq në spital.

Policia e Kapitolit thotë se ngjarja ndodhi tek një pikë kontrolli pranë Kapitolit, ndërsa Kongresi nuk është në sesion. Incidenti vjen ndërsa zona e Uashingtonit vazhdon të jetë në gatishmëri, gati tre muaj pasi një turmë protestuesish të armatosur sulmoi Kapitolin ndërsa Kongresi po votonte për të konfirmuar fitoren e presidentit aktual Joe Biden.

Policia falenderoi Gardën e cila dërgoi një forcë të ndërhyrjes së shpejtë që shkoi menjëherë në ndihmë të policisë së Kapitolit.

Megjithëse nuk kishte ndonjë lidhje të menjëhershme midis 6 janarit dhe të premtes, incidenti nxjerr në pah se kompleksi mbetet objektiv i mundshëm për dhunë.

Pika e kontrollit të sigurisë ku ndodhi ngjarja përdoret zakonisht nga senatorët dhe personeli gjatë ditëve të javës, por ligjvënësit janë me pushime.

Barrierat që pengonin trafikun e automjeteve pranë asaj zone u hoqën së fundmi, pasi Kapitoli filloi të rihapej pas trazirave të 6 janarit./ZiA

Presidenti i SHBA Joe Biden shkon sot në Pitsburg të Pensilvanisë, për të promovuar një plan për infrastrukturën prej 2 trilion dollarësh, që përfshin rrugët, urat, ujin e pijshëm, energjinë elektrike dhe sistemet e transportit publik.

Një zyrtar i lartë i administratës u tha gazetarëve se projektet synojnë të realoizohen gjatë një periudhe prej rreth tetë vjetësh.

“Këto janë investime me vlerë të lartë, investime që ekspertët e të gjitha fushave mendojnë se ndihmojnë në përmirësimin e efikasitetit ekonomik,” tha zyrtari.”

“Këto janë investime që neve si vend, nuk na lejohet të mos i bëjmë,” tha ai.

Presidenti Biden ka propozuar që fatura e planit të paguhet përmes ndryshimeve në taksat mbi korporatat, duke përfshirë rritjen e taksës së korporatave nga 21 në 28 për qind.

Sekretarja e shtypit e Shtëpisë së Bardhë, Jen Psaki tha të martën se administrata është e hapur për ide të ndryshme se si të financohet paketa, por shtoi se shqetësimet në lidhje me gjendjen e infrastrukturës së vendit janë diçka që ndahen nga të gjithë, pavarësisht nga përkatësitë politike.

Republikanët në Kongres kanë shprehur kundërshtime ndaj planit të Presidentit Biden për të rritur taksat, duke thënë se kjo do të dëmtonte punëtorët amerikanë, do të ngadalësonte rritjen ekonomike dhe do t’i bënte kompanitë amerikane më pak konkurruese në tregun botëror.