Ish-zyrtari i Departamentit të Shtetit Thomas Countryman, thotë në një intervistë për Zërin e Amerikës se vendimet për përcaktimin publik të zyrtarëve të huaj të përfshirë në korrupsion të niveleve të larta nuk merren lehtësisht dhe shton se ai nuk ndihet i befasuar nga klasifikimi i ish-presidentit Sali Berisha si i tillë. Ndërsa një analist tjetër amerikan, njohës i zhvillimeve në Shqipëri dhe Ballkan, Janush Bugajski ngre disa pikëpyetje mbi vendimin e Departamentit të Shtetit. Kolegia Keida Kostreci sjell më shumë hollësi.

Ish-zyrtari i lartë i Departamentit të Shtetit, Thomas Countryman, thotë se nuk është i befasuar nga vendimi për ndalimin e hyrjes në Shtetet e Bashkuara të zotit Berisha.

“Nuk mendoj se audienca në Shqipëri nuk është në dijeni të shkallës së korrupsionit publik që ka prekur politikanë nga parti të shumta, kështu që ekziston një bazë faktike për përcaktimin”, tha ai për Zërin e Amerikës.

Zoti Countryman, i cili si zevendës ndihmës sekretar për Evropën, mbulonte Ballkanin, thotë se megjithëse nuk i di argumentat që përbëjnë bazën për këtë vendim specifik, autoriteti që Kongresi i ka dhënë Departamentit të Shtetit ushtrohet me kujdes.

“Ai ushtrohet vetëm nëse ekziston një bazë e fortë faktike për identifikim korrupsioni të konsiderueshëm. Vihet në përdorim vetëm nëse korrupsioni është i rëndësishëm dhe veçanërisht në ato vende ku korrupsioni është një problem serioz dhe i përhapur. Për fat të keq Shqipëria është në atë kategori”, tha zoti Countryman.

Ai shton se shpreson që ky përcaktim të nxisë Shqipërinë dhe vendet e rajonit të luftojmë me forcë korrupsionin.

Ish-zyrtari i lartë i Departamentit të Shtetit, thotë se nuk ka ndonjë arsye të fshehtë që njoftimi u bë në këtë moment dhe se burokracia në Shtetet e Bashkuara lëviz me ritmin e vet.

“Nuk besoj se SHBA kanë marrë ndonjëherë anë në Shqipëri në luftën shumë të hidhur politike mes partive kryesore. Por sigurisht kur isha unë në qeveri dhe besoj edhe më pas, SHBA janë shqetësuar gjithmonë për faktin se ka akuza të besueshme për korrupsion në lidhje me disa parti të ndryshme në Shqipëri. Shpresoj që ky veprim nga Shtetet e Bashkuara, i cili jam i sigurt se do të shihet si dramatik në Shqipëri, të sjellë si rezultat ripërtëritje të përpjekjeve për të ndërmarrë veprime kundër politikanëve të korruptuar nga çdo parti”, i tha ai Zërit të Amerikës.

Por analisti Janusz Bugajski i Fondacionit Jamestown nuk kupton se pse është përcaktuar pikërisht Sali Berisha dhe pse tani.

“Nuk e kuptoj se përse veçohet një ish-udhëheqës politik, i cili nuk mban më poste. Kjo është diçka që mund të bëhej nga brenda vendit; nëse ekzistojnë prova të forta, ata duhet të kërkojnë një gjyq, një hetim e të tjera, por të ndalosh dikë të udhëtojë, kjo duket si një standard i dyfishtë, diskriminim, apo ato që përmenda. Pra, nuk mendoj se është një ide e mirë dhe koha kur merret ky vendim nuk është e përshtatshme”, i tha ai Zërit të Amerikës.

Sipas zotit Bugajski, nëse do të përfshihen edhe njerëz të tjerë nga rajoni, “do të mbeteshin shumë pak udhëheqës politikë të Ballkanit, ose të një pjese të mirë të Evropës Lindore, që do të lejoheshin të hynin në Amerikë”.

Ai druhet se ky veprim do të shihet si një hap anti-shqiptar në rajon.

“Bashkimi Evropian qysh tani po e mban në distancë Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, Kosova ende nuk e ka marrë liberalizimin e vizave dhe jam i sigurt që do të ketë njerëz të cilët do të thonë se ky diskriminim kundër shqiptarëve tani po praktikohet nga administrata e re në Uashington”, thotë ai.

Zoti Bugajski shtron pyetjen nëse në këtë kategori do të përfshihen figura të tjera politike.

“Ka patur mjaft debate për qeverinë e tanishme të Shqipërisë, nëse do të përfshihet edhe Kryeministri, Presidenti, opozita. Po vendet fqinje? Mali i Zi, Kosova e kështu me radhë? Kjo i ngjan gati-gati hapjes së Kutisë së Pandorës, pra se cilët udhëheqës nuk do të lejohen në Shtetet e Bashkuara”, thotë zoti Bugajski.

Zoti Bugajski e pranon që ideja ka qenë që të dërgohet një sinjal i fortë në rajon, por shton se mund të bëhet fjalë për një sinjal të fortë të gabuar.

Zoti Countryman e sheh ndryshe dhe parashikon të shohë edhe përcaktime të tjera të kësaj natyre.

“Duhet parë si një sinjal i qartë se korrupsioni i vazhdueshëm nga çdo parti në Shqipëri, nga çdo parti në vendet e tjera, ka pasoja përtej atyre të vetë vendit dhe ndikon në marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara”, thotë ai.

Sipas tij këto veprime janë pjesë e një prirjeje të administratës së zotit Biden për ta pasur përparësi luftën ndaj korrupsionit global.

Zëvendës Ndihmës Sekretari i Shtetit për Evropën Matthew Palmer i tha Zërit të Amerikës se përcaktimi i figurave të huaja publikisht nga Sekretari i Shtetit për përfshirje në korrupsion është një prej mjeteve që përdorin Shtetet e Bashkuara për të luftuar korrupsonin. I pyetur në lidhje me kohën e daljes së njoftimit për ish Presidentin Sali Berisha, zoti Palmer tha se koha nuk ka ndonjë rëndësi të veçantë.

“Nuk do t’i kushtoja rëndësi momentit kohor, por ajo që ka rëndësi është serioziteti me të cilin e marrin Shtetet e Bashkuara çështjen e korrupsionit publik. Kjo është një dëshmi e angazhimit tonë për të përdorur ato instrumenta që kemi të disponueshme, përfshirë sanksione sipas nevojës, me qëllim forcimin e luftës ndaj korrupsionit publik dhe për t’u siguruar se ka llogaridhënie për ata që abuzojnë me besimin e publikut“, tha zoti Palmer.

“Zoti Berisha abuzoi me pozitën e besimit të publikut për të pasuruar veten, për të pasuruar anëtarët e familjes së tij, për të pasuruar aleatët politikë dhe mbështetësit. Shtetet e Bashkuara e marrin çështjen e korrupsionit publik shumë seriozisht”, shtoi zoti Palmer.

“Ky është një ndër instrumentat që ne kemi për të luftuar korrupsionin publik. Ne i qëndrojmë në krah popullit shqiptar kundër korrupsionit publik dhe përcaktimi i zotit Berisha, që e bën atë të pakualifikuar për një vizë për në Shtetet e Bashkuara, i bën anëtarët e afërm të familjes së tij të pakualifikuar për viza drejt Shteteve të Bashkuara, është një dëshmi e këtij angazhimi”, tha Zëvendës Ndihmës Sekretari i Shtetit.

Në një hap të madh drejt kthimit në jetën e para pandemisë, Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve lehtësuan të enjten udhëzimet për mbajtjen e maskave për njerëzit plotësisht të vaksinuar, duke i lejuar ata të ndalojnë të mbajnë maska jashtë dhe në pjesën më të madhe të ambienteve të brendshme.

“Sot është një ditë e mrekullueshme për Amerikën,” tha Presidenti Joe Biden gjatë një fjalimi në Kopshtin e Trëndafilave duke njoftuar udhëzimin e ri, në një dalje për shtyp ku ai dhe stafi i tij ishin pa maska.

Disa orë më herët në Zyrën Ovale, ku zoti Biden po takohej me ligjvënësit republikanë të vaksinuar, ai i tha grupit që mund të hiqte maskat, kur u njoftua udhëzimi.

“Nëse jeni plotësisht të vaksinuar, nuk keni më nevojë të mbani maskë,” tha ai, dhe inkurajuar amerikanët që të bënin vaksinën. “Bëni vaksinën – ose mbani maskë derisa ta keni bërë.”

Udhëzimi vazhdon të kërkojë mbajtjen e maskave në ambiente të mbushura me njerëz si autobusë, aeroplanë, spitale, burgje dhe qendrat e të pastrehëve, por kjo do të ndihmojë në hapjen e rrugës për rihapjen e vendeve të punës, shkollave dhe vendeve të tjera – madje edhe shmangien e nevojës për distancim fizik për ata që janë plotësisht të vaksinuar.

“Të gjithë e kishim pritur këtë moment – kur mund t’i kthehemi një farë ndjesie normaliteti,” tha Rochelle Walensky, drejtoreshë e CDC-së, në një konferencë më herët në Shtëpinë e Bardhë.

CDC dhe administrata e zotit Biden janë përballur me presion për të lehtësuar kufizimet për njerëzit e vaksinuar plotësisht, pjesërisht për ta vënë theksin tek përfitimet e marrjes së goditjes. Fushata agresive e vaksinimit në vend ka dhënë rezultat: Rastet e virusit në SHBA janë në nivelin më të ulët që nga shtatori, vdekjet janë në pikën më të ulët që nga prilli i kaluar dhe shkalla e pozitivitetit është në pikën më të ulët që nga fillimi i pandemisë.

Zonja Walensky tha se ndryshimi i shumëpritur bëhet falë miliona njerëzve që janë vaksinuar dhe bazohet në studimet e fundit shkencore më të fundit se sa mirë po funksionojnë ato.

“Kushdo që është plotësisht i vaksinuar mund të marrë pjesë në aktivitete të brendshme dhe të jashtme – të mëdha ose të vogla – pa veshur maskë dhe pa u distancuar fizikisht,” tha Dr. Walensky. “Nëse jeni plotësisht të vaksinuar, mund të filloni të bëni gjërat që nuk po i bënit për shkak të pandemisë.”

Udhëzimi i ri ka të ngjarë të krijojë konfuzion, pasi nuk ka asnjë mënyrë të pagabueshme për bizneset ose të tjerë që të bëjnë dallimin mes atyre që janë vaksinuar plotësisht dhe atyre që nuk janë vaksinuar.

“Miliona Amerikanë po bëjnë veprimin e duhur dhe po vaksinohen, por punonjësit e domosdoshëm janë ende të detyruar të luajnë rolin e policit të maskës për blerësit që nuk janë të vaksinuar dhe refuzojnë të ndjekin masat lokale të sigurisë për COVID,” tha Marc Perrone, presidenti i Sindikatës për Punonjësit e Industrisë së Ushqimit. “A mos duhet që ata tani të bëhen police vaksinimi?”

Dr. Walensky dhe Presidenti Biden thanë se njerëzit që nuk janë plotësisht të vaksinuar duhet të vazhdojnë të mbajnë maska brenda.

“Kemi ardhur deri këtu – ju lutemi mbrojeni veten deri në vijën e finishit,” tha zoti Biden, duke theksuar se shumica e amerikanëve nën 65 vjeç nuk janë ende të vaksinuar plotësisht.

Ai tha se qeveria nuk do të kontrollojë udhëzimet për maskat për ata që nuk janë vaksinuar plotësisht.

“Ne nuk do të shkojmë të arrestojmë njerëzit,” shtoi zoti Biden, i cili tha se ai beson se populli amerikan do vetë të kujdeset për fqinjët e tij. “Nëse nuk jeni vaksinuar, mbani maskën për mbrojtjen tuaj dhe mbrojtjen e njerëzve të tjerë që nuk janë vaksinuar akoma.”

Paqartësia mbi faktin se kush është dhe kush nuk është vaksinuar bëri që Lawrence Gostin, një ekspert i së drejtës së shëndetit publik në Universitetin Georgetown, t’i quajë udhëzimet e CDC-së “konfuze dhe kontradiktore”.

“Publiku nuk do të ndihet komod në një hapësirë të mbushur me njerëz nëse nuk është i sigurt nëse personi pa maskë që qëndron pranë tyre është apo jo i vaksinuar,” tha ai.

Njoftimi erdhi ndërsa shumë shtete dhe komunitete tashmë kanë hequr mandatet e maskave mes rënies së numrit të infkesioneve dhe ndërsa më shumë amerikanë nuk po i përdorin maskat pas vaksinimit.

Deri tani më shumë se 154 milion Amerikanë, gati 47% e popullsisë, kanë marrë të paktën një dozë të vaksinës COVID-19 dhe gati 119 milionë janë vaksinuar plotësisht. Ritmi i vaksinimeve është ngadalësuar në javët e fundit, por me autorizimin të mërkurën të vaksinës Pfizer për fëmijët e moshës 12 deri në 15 vjeç, në ditët në vazhdim pritet një fluks i ri vaksinimesh.

“Le të jemi të duruar, me njëri-tjetrin,” tha zoti Biden, duke pranuar se disa amerikanë mund të hezitojnë të heqin maskat pas më shumë se një viti që jetojnë në një pandemi që ka shkaktuar vdekjen e më shumë se 584,000 njerëzve në SHBA dhe më shumë se 3.3 milion njerëzve në të gjithë botën.

Njoftimi i CDC se amerikanët mund të fillojnë të heqin një nga simbolet më të dukshme të pandemisë, është në kontrast të thellë me vendet e tjera, ndërsa pjesa më e madhe të botës ende po lufton për të frenuar virusin midis pabarazive globale në vaksinime.

Dr. Walensky tha se të dhënat nga SHBA dhe Izraeli tregojnë se vaksinat janë po aq mbrojtëse në botën reale sa ç’kishin treguar studimet e mëparshme dhe se deri tani ato vazhdojnë të funksionojnë edhe pse po përhapen disa versione shqetësuese të mutacionit të virusit.

Ka disa përjashtime. Dr. Walensky inkurajoi ata që kanë sistem të dobët imunitar, të tilla si nga transplantet e organeve ose trajtimi i kancerit, të flasin me mjekët e tyre para se të heqin maskat.

Udhëzimi i ri pati një efekt të menjëhershëm në Shtëpinë e Bardhë, e cila ka marrë një qasje të kujdesshme për të lehtësuar kufizimet e virusit. Personeli u informua se maskat nuk do të kërkohen më për njerëzit që janë plotësisht të vaksinuar.

Presidenti Joe Biden po vendos një objektiv të ri për imunizimet, për të vaksinuar me një dozë 70 për qind të amerikanëve të rritur deri më 4 korrik.

Objektivi i ri, i cili gjithashtu përfshin vaksinimin plotësisht të 160 milionë të rriturve deri në Ditën e Pavarësisë, vjen ndërsa kërkesa për vaksina ka rënë dukshëm në të gjithë vendin, madje disa shtete nuk kanë bërë porosi për më shumë se gjysmën e dozave që duhet të merrnin.

Në një fjalim nga Shtëpia e Bardhë, Presidenti Biden bëri thirrje që shtetet t’i bëjnë vaksinat të disponueshme për njerëzit, që ata t’i marrin sipas dëshirës, pa lënë takim. Ai do të nxjerrë udhëzime që shumë farmaci të bëjnë të njëjtën gjë, ndërkohë që administrata e tij po merr masa për herë të parë për të dërguar vaksina nga shtetet me kërkesë më të pakët tek ato më të interesuara.

Objektivi i ri i Presidentit Biden është një pranim i heshtur i faktit se interesimi për vaksinat ka rënë. Tashmë më shumë se 56% e amerikanëve të rritur kanë marrë të paktën një dozë dhe gati 105 milionë janë vaksinuar plotësisht. Shtetet e Bashkuara aktualisht po i administrojnë dozat e para me një ritëm prej rreth 965,000 në ditë – gjysma e normës së para tre javëve, por pothuajse dy herë më shpejt sesa duhet për të përmbushur objektivin e zotit Biden.

Njoftimi vjen ndërsa administrata Biden është larguar nga caktimi i një objektivi për arritjen e imunitetit të tufës. Në vend të kësaj ajo po synon të administrojë sa më shumë vaksinime. Zyrtarët thanë se përmbushja e këtij objektivi do të rezultojë në ulje të konsiderueshme të rasteve me COVID-19 para stinës së verës.

Për këtë qëllim, administrata po e zhvendos fokusin e qeverisë drejt zgjerimit të klinikave më të vogla dhe të lëvizshme të vaksinimit për t’i bërë më të lehta imunizimet në komunitete. Po ashtu ajo po përdor qindra miliona dollarë për të rritur interesimin për vaksinat përmes fushatave të ndryshme.

Shtëpia e Bardhë gjithashtu po harton gjithashtu plane për të nisur vaksinimet në grup moshën 12-15 vjeç. Presidenti Biden po i “sfidon” shtetet për të administruar të paktën një dozë në këtë grupmoshë deri në 4 korrik, me qëllim që sa më shumë adoleshentë të jenë vaksinuar plotësisht deri në fillim të vitit të ardhshëm shkollor.

Ndërsa të rinjtë janë në rrezik shumë më të ulët për komplikacione serioze nga COVID-19a, ata përbëjnë tani pjesën më të madhe të rasteve me viruse të reja.

UASHINGTON (AP) – Ekonomia amerikane u rrit me një ritëm të shpejtë vjetor prej 6.4% tremujorin e fundit – fuqizuar kryesisht nga shpenzimet e konsumatorëve. Ekonomia amerikane tregon kështu fuqinë e saj të nxitur nga ndihma qeveritare dhe rënia e rasteve të koronavirusit që mund të çojnë në përmirësime të mëtejshme të ekonomisë ndërsa vendi del me shpejtësi të pazakontë nga recesioni i shkaktuar nga pandemia.

Produkti i brendshëm bruto i vendit – prodhimi i përgjithshëm i mallrave dhe shërbimeve – u rrit në tremujorin janar-mars nga 4.3% që ishte në tremujorin e fundit të vitit 2020, tregoi të enjten një raport i publikuar nga qeveria. Rritja në periudhën aktuale prill-qershor pritet të jetë akoma më e shpejtë: Disa ekonomistë thonë se mund të arrijë një ritëm vjetor prej 10% ose më shumë, nxitur nga një rritje e numrit të njerëzve që udhëtojnë, që bëjnë pazare, darkojnë dhe vazhdojnë me prirjet e tyre të shpenzimeve.

Qeveria gjithashtu tha të enjten se numri i amerikanëve që kërkuan ndihmë për papunësinë pati një ulje të re javën e kaluar. Megjithëse pushimet nga puna mbeten të larta, ato po lehtësohen në mënyrë të vazhdueshme ndërsa ekonomia po hapet më shumë.

Shifrat e fundit tregojnë për një rimëkëmbje jashtëzakonisht të shpejtë nga recesioni që shkatërroi ekonominë vitin e kaluar si pasojë e koronavirusit dhe u kushtoi dhjetëra miliona amerikanëve vendet e tyre të punës. Ekonomistët thonë se vaksinimet e shumta, rihapja e më shumë bizneseve, shtimi i madh i shpenzimeve federale dhe zgjerimi i vendeve të punës pritet të ndihmojnë në mbështetjen e një rritje të qëndrueshme. Për vitin 2021 në tërësi, ata presin që ekonomia të rritet me afro 7%, e cila do të shënonte rritjen më të shpejtë të një viti kalendarik që nga 1984-a.

Një nga arsyet kryesore për këto pritshmëri janë shpenzimet në nivelin rekord që janë gati të bëhen në ekonomi. Një paketë prej 1.9 trilionë dollarësh që Presidenti Joe Biden miratoi përmes Kongresit në mars siguroi, midis ndihmave të tjera të shpëtimit, 1,400 dollarë pagesa stimuluese për shumicën e të rriturve amerikanë.

Për më tepër, Presidenti Biden po propozon dy plane shtesë shpenzimesh të mëdha: një paketë prej 2.3 trilionë dollarësh për infrastrukturën dhe një investim prej 1.8 trilionë dollarësh për fëmijët, familjet dhe arsimin që presidenti e promovoi të mërkurën në mbrëmje në fjalimin e tij të parë në një seancë të përbashkët të Kongresit.

Politika e normave të ulta të interesit nga Rezerva Federale, e cila ka për qëllim të inkurajojë huamarrjet dhe shpenzimet, gjithashtu ka siguruar një mbështetje të konsiderueshme për ekonominë. Në fakt, ekonomia pritet të rritet aq shpejt sa që disa ekonomistë kanë ngritur shqetësime se mund të nxisë inflacionin.

Kjo pjesërisht, për shkak se kërkesa më e fortë ka shkaktuar pengesa në furnizim dhe mungesë të disa mallrave dhe përbërësve, veçanërisht gjysmëpërçuesve, të cilët janë thelbësorë ndër të tjera për industritë e automjeteve, teknologjisë dhe pajisjeve mjekësore.

Në një konferencë shtypi të mërkurën pas takimit të fundit të Rezervës Federale megjithatë, kreu Jerome Powell përsëriti besimin e tij se çdo rritje e inflacionit do të ishte e përkohshme. Ai tha se Rezerva Federale dëshiron të shohë një rimëkëmbje të konsiderueshme dhe të qëndrueshme të ekonomisë përpara se të mendonte të tërhiqte mbështetjen e saj. Ndërkohë, zoti Powell e bëri të qartë se banka qendrore nuk po shikon mundësinë të fillojë një tërheqje të politikave të saj me norma tepër të ulta të interesit.

Forca e mëkëmbjes së ekonomisë së SHBA ka qenë veçanërisht mbresëlënëse duke pasur parasysh shkallën e dëmit që shkaktoi pandemia duke filluar nga marsi i vitit të kaluar. Me të gjitha bizneset e mbyllura, ekonomia u tkurr me një ritëm vjetor rekord prej 31% në tremujorin prill-qershor të vitit të kaluar përpara se ta rigjallërohej në muajt vijues.

“Ekonomia është në rritje të shpejtë”, tha Sung Won Sohn, profesor i financave dhe ekonomisë në Universitetin Loyola Marymount përpara se të publikohej të enjten raporti i PBB-së. “Ajo po nxitet nga vaksina, e cila është stimuli më i mirë ekonomik që kemi, plus shpenzimet qeveritare masive”.

Në javët e fundit, përfitimet ekonomike janë bërë gjithnjë e më të dukshme. Në mars, punëdhënësit amerikanë shtuan 916,000 vende pune – numri më i madh që nga gushti. Në të njëjtën kohë, ritmi i pushimeve nga puna është zvogëluar, shpenzimet me pakicë janë rritur, prodhimi i brendshëm është rritur dhe besimi i konsumatorit ka arritur pikën më të lartë që nga fillimi i pandemisë.

Raporti i së enjtes i PBB-së tregoi se shpenzimet e konsumatorëve, të cilat përbëjnë më shumë se dy të tretat e ekonomisë amerikane, u rritën me një normë vjetore prej 10.7% në tremujorin e parë, një rritje e rëndësishme pasi shpenzimet ishin ngadalësuar në 2.3% në tremujorin e fundit të vitit të kaluar.

Investimet e biznesit u rritën me gati 10%, duke reflektuar një rritje të shpenzimeve për pajisje. Sektori i strehimit, i cili ka qenë një performues i spikatur vitin e fundit falë niveleve shumë të ulta të interesit, u rrit afërsisht 11% në tremujorin e parë, ende qëndrueshëm, por pak më ulët në krahasim me tremujorin e katërt të vitit të kaluar. VOA

Hetuesit federalë ekzekutuan të mërkurën në Manhatan një urdhër kërkimi në apartamentin e Rudolph Giulianit, ish-kryetar i bashkisë së New York-ut dhe avokat personal i ish-Presidentit Donald Trump, ndërsa hetojnë rreth marrëdhënieve të tij të biznesit me Ukrainën.

Një avokat i zotit Giuliani, Bob Costello, konfirmoi se ishte ekzekutuar një urdhër kërkimi. Midis sendeve të sekuestruara kishte pajisje elektronike, sipas gazetës New York Times.

Prokurorët federalë në Manhatan po hetojnë rreth veprimtarive të zotit Giuliani në Ukrainë.

Zoti Giuliani mohon se është marrë me veprimtari të paligjshme lobimi.

Megjithëse ekzekutimi i urdhrit të kontrollit nuk do të thotë se Giuliani ka kryer vepër penale, ai sinjalizon se hetuesit kanë bindur një gjyqtar për faktin se ata besojnë që ka ndodhur një veprim kriminal dhe se ekzekutimi i urdhërit mund të zbulonte prova për këtë qëllim.

“Ky është një moment i rëndësishëm në hetim,” tha Jessica Levinson, profesore në Fakultetin e Drejtësisë Loyola të Los Anxhelosit.

“Është diçka me rëndësi të ekzekutosh një urdhër kërkimi që lidhet me një avokat për shkak të çështjeve të privilegjit avokat-klient,” tha ajo. “Aq më tepër ekzekutimi i një urdhër-kërkimi ndaj një avokati që ka punuar për ish-presidentin.”

Giuliani, 76-vjeçar, filloi të përfaqësonte ish-Presidentin Trump në prill 2018 në lidhje me hetimin e ish-Prokurorit të Posaçëm Robert Mueller për ndërhyrjen ruse në zgjedhjet presidenciale të 2016-s.

Roli i Giulianit në Uashington ishte kompleks: ish-kryebashkiaku shpesh e shpallte veten konsulent biznesi dhe avokat privat edhe pse gëzonte qasje të jashtëzakonshme në rangjet e larta të pushtetit.

Zoti Giuliani përfundimisht u bë një figurë kryesore në çështjen nëse Presidenti Trump abuzoi me detyrën për përfitime personale politike në marrëdhëniet me Ukrainën.

Puna e tij përfshiu një hetim para zgjedhjeve të vitit 2020 mbi marrëdhëniet e zotit Joe Biden dhe djalit të tij Hunter në Ukrainë. Dy ish bashkëpunëtorët e zotit Giuliani, Lev Parnas dhe Igor Fruman, janë akuzuar për shkelje financiare gjatë fushatës dhe kundravajtje të tjera.

Zoti Giuliani fitoi famë në vitet 1980 si avokat në Manhatan, ku ai çoi në burgimin e krerëve të pesë familjeve të Mafias në Nju Jork.

Më vonë ai mori mjaft vlerësime si “Kryetari i Bashkisë së Amerikës” për përpjekjet e tij për të ndihmuar Qytetin e Nju Jorkut të rimëkëmbej nga sulmet e 11 shtatorit, 2001. Zoti Giuliani kandidoi pa sukses për emërimin presidencial republikan në vitin 2008.

Presidenti Joe Biden po prezanton një paketë gjithëpërfshirëse nismash me vlerë 1.8 trilionë dollarë për familjet amerikane, arsimin, vendet e punës, infrastrukturën, klimën e të tjera, dhe duke deklaruar se “Amerika është përsëri në veprim”. Presidenti Biden po mban fjalimin e parë para dy Dhomave të Kongresit, një ditë para se të mbushen 100 ditë të mandatit të tij.

“Sot kam ardhur të flas për një situatë krize dhe mundësish. Për rindërtimin e vendit, rigjallërimin e ekonomisë dhe fitore në betejën për të ardhmen e Amerikës,” tha presidenti.

Zoti Biden renditi një numër sfidash në fillimet e administratës së tij, përfshirë pandeminë dhe krizën ekonomike të krijuar prej saj si dhe sulmin ndaj Kapitolit më 6 janar.

Presidenti iu drejtua amerikanëve me fjalët “Falë jush, popullit amerikan, përballë pandemisë më të vështirë që kemi ndeshur, kemi kapërcyer problemet logjistike” për të vënë nën kontroll këtë sfidë, duke nënvizuar gjithashtu ndihmat financiare për të mbrojtur amerikanët e goditur financiarisht nga pandemia.

Ai nënvizoi përparimin në fushatën e vaksinimeve, por u bëri thirrje amerikanëve të bëjnë ç’është e mundur për të luftuar virusin që ka shkaktuar mbi 570,000 të vdekur në SHBA dhe ka infektuar më shumë se 32 milionë vetë.

“Ende kemi shumë punë përpara. Mos hiqni dorë nga vigjilenca”.

Presidenti u bëri thirrje amerikanëve të vaksinohen, duke vënë në dukje se të gjithë nga 16 vjeç e sipër kualifikohen për vaksinim aktualisht.

Presidenti foli për përpjekjet e administratës së tij për të rimobilizuar ekonominë, duke thënë se SHBA duhet të fitojnë në konkurrencën me fuqi të tjera si Kina. Ai shtoi se gjatë periudhës së udhëheqjes së tij deri tani, 300,000 vende të reja pune u hapën në ekonominë amerikane.

“Për këtë arsye po bëjmë investime në të ardhmen e ekonomisë amerikane, për të hapur vende pune, për të modernizuar ekonominë, për të ndërtuar ura e rrugë, për të siguruar ujë të pastër duke zëvendësuar tubacionet me përmbajtje plumbi që çdo amerikan të ketë ujë të pastër. Ky proces krijon mijëra vende të reja pune”.

Presidenti foli edhe për nevojën për të modernizuar infrastrukturën për lidhje me internetin, duke njoftuar se kishte caktuar Nënpresidenten Harris të drejtonte këto përpjekje.

“Falë Planit Amerikan të Shpëtimit jemi në rrugën e duhur për të përgjysmuar varfërinë ndër fëmijët amerikanë,” tha presidenti duke folur për nismën e tij për të ndihmuar financiarisht familjet amerikane me fëmijë të vegjël.

Propozime për shpenzime masive për fëmijët, familjet amerikane

Presidenti amerikan Joe Biden po propozon zgjerim të konsiderueshëm të ndihmës federale për fëmijët dhe familjet amerikane në fjalimin e tij të mërkurën.

Presidenti Biden po paraqet detajet e propozimit të tij prej 1.8 trilionë dollarësh në një fjalim të transmetuar nga televizioni në shkallë kombëtare, para 200 ligjvënësve të ulur duke respektuar distancimin fizik, me maska dhe para zyrtarëve kryesorë amerikanë të mbledhur në sallën e Dhomës së Përfaqësuesve.

Normalisht, për një fjalim të tillë do të kishte në sallë 1,600 të pranishëm, por numri po kufizohet ndjeshëm këtë radhë si rezultat i koronavirusit.

Plani përfshin dy vjet çerdhe për fëmijët të paguar nga shteti dhe dy vjet arsim falas në institucione dy vjeçare të arsimit të lartë. Kjo do të mbulohet, sipas planit të presidentit, duke rritur taksat për më të pasurit.

Përveç kësaj, propozimi i Presidentit Biden parashikon akordimin e 225 miliardë dollarëve për të mbështetur familjet amerikane të përballojnë koston e kujdesit për fëmijët dhe pagesa mujore prej të paktën 250 dollarësh për prindërit.

Para fjalimit, Shtëpia e Bardhë i cilësoi planet e presidentit për shpenzimet për familjet dhe arsimin e të rinjve, si dhe propozimin e mëparshëm për projekte në infrastrukturë me vlerë 2.3 trilionë dollar si “investime që ndodhin një herë në një gjeneratë për vendin tonë”.

Këto propozime, nëse miratohen nga Kongresi, do të rezultojnë në një rol dhe angazhim shumë më të madh të qeverisë federale në jetën e amerikanëve. Pjesa më e madhe e republikanëve nuk janë dakord me këtë zgjerim të rolit të qeverisë, megjithëse këto plane nuk janë aq radikale sa ç’kanë kërkuar elementët më progresistë të Partisë Demokrate.

Presidenti po përpiqet të gjejë balancën e vështirë mes kundërshtimit që shprehin republikanët ndaj rritjes së taksave dhe nevojës për të gjeneruar fondet për të paguar koston e nismave të tij federale.

Presidenti demokrat tha se është i gatshëm të diskutojë me të dyja palët në Kongres për hir të arritjes së një marrëveshjeje. Ai tha se më 12 maj do të takohet në Shtëpinë e Bardhë me ligjvënës demokratë dhe republikanë për t’u përpjekur për gjetjen e gjuhës së përbashkët.

Plani i presidentit përfshin 1 miliard dollarë shpenzime për arsimin dhe kujdesin parashkollor për fëmijët si dhe 800 miliardë dollarë për t’u ofruar ulje taksash familjeve me të ardhura më modeste.

Propozime për Reforma Fiskale

Për të paguar për këto plane, Presidenti Biden propozon reforma të sistemit fiskal amerikan. “Plani për Familjet Amerikane” financohet nga rritja e normës së taksave për amerikanët më të pasur nga 37% në 39.6%.

Po ashtu propozimi i tij parashikon dyfishimin e taksës mbi të ardhurat nga investimet për ata amerikanë që bëjnë më shumë se 1 milionë dollarë. Plani i tij për modernizimin e infrastrukturës, sipas parashikimeve të administrates, do të financohet nga rritja e taksave mbi korporatat.

Administrata e Presidentit Biden thotë se propozimet e tij për reforma fiskale synojnë të shpërblejnë punën jo pasurinë dhe “reformimi i kodit fiskal parashikon që të pasurit të luajnë me të njëjtat rregulla si kushdo tjetër”.

Dhuna nga Armë Zjarri

Presidenti Biden bëri thirrje për veprim dypartiak nga Kongresi për të ndalur dhunën me armë zjarri.

Në fjalim, zoti Biden tha se reformat mbi armëmbajtjen gëzojnë mbështetje dërrmuese nga amerikanët, përfshirë ata që zotërojnë armë. “Kjo nuk duhet trajtuar si kauzë e demokratëve apo republikanëve,” tha ai.

Presidenti Biden shpalosi një numër “reformash të arsyeshme” siç i prezantoi ai. Ndër to përfshiheshin kontrolle të përgjithshme të historikut të blerësit dhe ndalimi i armëve të fuqishme të gradës ushtarake si dhe i karikatorëve me kapacitet të lartë. Ai foli edhe për përpjekjet e Departamentit të Drejtësisë për të nxjerrë jashtë ligji “armët fantazmë” për të cilat autoritetet e rendit e kanë të pamundur të zbulojnë zotëruesin.

Presidenti Biden iu drejtua me mesazh amerikanëve që zotërojnë armë apo aktivistëve për të drejtën e armëve që shprehen se çdo kufizim përbën shkelje të së drejtës së armëmbajtjes të sanksionuar me Kushtetutë. “Nuk po ndryshojmë Kushtetutën, po tregohemi të arsyeshëm”.

“Po flasim për armë të prodhuara në kushte artizanale nga një paketë që përfshin udhëzime për prodhimin e tyre. Pjesët që përfshin paketa nuk kanë numër serial. Kur forcat e rendit i gjejnë në skenën e një krimi, e kanë të pamundur të identifikojnë kujt i përket kjo armë. Atyre që blejnë paketa të tilla për të prodhuar një armë në shtëpi nuk u kërkohet të kalojnë kontrollin e historikut. Kushdo, qoftë një kriminel apo një terrorist mund të blinte një paketë të tillë dhe për 30 minuta do të kishte në dorë një armë vdekjeprurëse. Por jo më,” tha presidenti.

Reforma Policore

Presidenti Biden po i bën thirrje Kongresit të miratojë reforma për zbatimin e rendit në emër të afrikano-amerikanit George Floyd, i cili vdiq gjatë arrestit nga një polic i bardhë që e mbajti të mbërthyer me gjurin tek qafa për më shumë se nëntë minuta.

Presidenti tha se reformat gëzojnë mbështetje të gjerë tek amerikanët dhe se republikanët janë “të angazhuar në diskutime produktive” me demokratët.

“Duhet të punojmë së bashku për të gjetur konsensus,” tha zoti Biden. “Ta realizojmë reformën brenda muajit të ardhshëm, para një vjetorit të vdekjes së George Floydit”.

Presidenti demokrat u përshëndet me duartrokitje pa dallim partiak. Pjesëmarrësit në sallë u ngritën në këmbë me entuziazëm ndaj komenteve të tij në mbështetje të policisë kur presidenti tha “pjesa më e madhe e burrave e grave në uniformë u shërbejnë me nder komuniteteve të tyre”.

Por ai shtoi se Kongresi duhet të rikthejë besimin tek forcat e rendit, t’i japë fund racizmit në sistemin e drejtësisë dhe t’u japë kuptim fjalëve të vajzës së zotit Floyd: “Babi ndryshoi botën”.

“Pas shpalljes fajtor të vrasësit të George Floydit, e shohim sa me të drejtë ishin këto fjalë, nëse kemi guximin të veprojmë. Tani kemi rastin të shënojmë përparim të vërtetë,” tha presidenti.

Dhoma e Përfaqësuesve e kontrolluar nga demokratët miratoi këtë vit “Aktin Ligjor George Floyd për Drejtësi në Punën Policore” që synon të ndalë taktikat agresive nga forcat e rendit. Kjo masë nuk është marrë ende në shqyrtim nga Senati.

Politika e Jashtme

Presidenti Biden u zotua të ruajë një prani të fortë ushtarake amerikane në ujërat indo-paqësore dhe premtoi të mbështesë fuqimisht zhvillimin teknologjik dhe tregtinë.

“Kina dhe vende të tjera po na afrohen me shpejtësi. Ne duhet të vazhdojmë zhvillimin dhe të dominojmë në krijimin e produkteve e teknologjive të së ardhmens,” tha ai.

Në një fjali që u përshëndet me duartrokitje të forta, presidenti tha “Nuk ka asnjë arsye që helikat për mullinjtë e erës të mos ndërtohen në Pitsburg (qytet në shtetin amerikan të Pensilvanisë) dhe jo në Pekin”.

Presidenti Biden e ka përmendur në mënyrë të përsëritur konkurrencën me Kinën si sfidën më të madhe të politikës së jashtme amerikane me të cilën ndeshen Shtetet e Bashkuara. Ai dhe demokratët e tjerë si dhe republikanët e opozitës kanë ashpërsuar retorikën ndaj Pekinit.

“Amerika do t’u kundërvihet praktikave të padrejta tregtare që dëmtojnë punëtorët dhe industritë amerikane, si për shembull subvencionet që (u jep Kina) ndërmarrjeve shtetërore si dhe do t’u kundërvihet ndaj vjedhjes së teknologjisë dhe pronës intelektuale,” tha zoti Biden.

Ai tha gjatë fjalimit se ia kishte bërë të qartë Presidentit kinez Xi Jinping se Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të mbajnë një prani të fortë ushtarake në Indo-Paqësor “ashtu siç bëjmë me NATO-n në Evropë, jo për të ndezur konflikte, por për t’i parandaluar”.

Megjithëse nuk ofroi hollësi të reja, Presidenti Biden i kushtoi më tepër vëmendje Kinës se çdo teme tjetër të politikës së jashtme. Fjalimi kryesisht u përqëndrua tek politikat e brendshme.

Presidenti Biden foli edhe për konkurrencën me një tjetër rivale gjeopolitike, Rusinë. Ai tha se ia kishte bërë të qartë Presidentit Putin se ndërhyrjet e Moskës në zgjedhjet amerikane si dhe sulmet kibernetike ndaj institucioneve qeveritare dhe bizneseve amerikane kanë pasoja, por shtoi se Uashingtoni nuk do acarime të marrëdhënieve.

Në një tjetër dëshmi të largimit nga praktika e administratës së mëparshme për të vepruar pa konsultime dhe bashkëpunim me vendet partnere, Presidenti Biden tha se do të punojë ngushtë me aleatët për t’iu përgjigjur kërcënimeve që paraqesin programet bërthamore të Iranit dhe Koresë së Veriut.

Sekretari i Shtetit Antony Blinken paralajmëroi të mërkurën Turqinë dhe të gjithë aleatët e Shteteve të Bashkuara që të mos blejnë armë të tjera ruse, duke thënë se kjo mund të sjellë më shumë sanksione.

Marrëdhëniet SHBA-Turqi janë tensionuar për çështje që variojnë nga blerja nga Turqia e sistemeve ruse të mbrojtjes ajrore S-400, për të cilat Ankaraja u vu në shënjestër të sanksioneve amerikane, tek mosmarrëveshjet për politikën ndaj Sirisë, të drejtat e njeriut dhe një padi gjyqësore amerikane ndaj Halkbank, ku shteti turk ka shumicën e aksioneve.

“Është gjithashtu shumë e rëndësishme në të ardhmen që Turqia, dhe kjo vlen edhe për të gjithë aleatët e SHBA, të shmangin blerjet e armatimit rus, duke përfshirë edhe S-400 të tjera”, tha sekretari Blinken gjatë një konference virtuale në Qendrën e Shtypit të Huaj në Uashington.

“E përsëris, çdo transaksion i rëndësishëm me entitetet ruse të mbrojtjes mund t’i nënshtrohet ligjit CAATSA, dhe kjo përveç sanksioneve që tashmë janë vendosur,” tha ai, duke iu referuar Aktit të Kundërveprimit ndaj Kundërshtarëve të Amerikës përmes Sanksioneve, i cili është krijuar për të shkurajuar vendet e ndryshme që të mos blejnë pajisje ushtarake nga rivali i NATO-s.

Zoti Blinken tha gjithashtu se duke pasur parasysh pikëpamjet gjerësisht të njohura të Presidentit Joe Biden, deklarata e tij e së shtunës se masakrat kundër armenëve në Perandorinë Osmane në vitin 1915 janë gjenocid, nuk ishte aspak e papritur.

Zëdhënësi i Presidentit të Turqisë tha të dielën se deklarata e zotit Biden ishte “thjesht skandaloze” dhe se Turqia do të kundër përgjigjej gjatë muajve të ardhshëm./ZiA

Shtetet e Bashkuara mbeten të angazhuara në mbështetje të vendeve të Ballkanit Perëndimor në rrugën e tyre të integrimit evropian dhe antarësimit në institucione kyçe evropiane dhe auroatlantike, thuhet në një deklaratë të zëdhënësit të Departamentit të Shtetit, Ned Price.

Në të, zëdhënësi nënvizon se Uashingtoni vazhdon të punojë me vendet e rajonit dhe partnerët e tij evropianë për të çuar përpara reformat në qeverisje, shtetin ligjor si dhe përpjekjet anti-korrupsion, si dhe për të mbështetur median e pavarur dhe një shoqëri civile energjike që do të forcojnë perspektivat evropiane të rajonit dhe do të avancojnë synimet afat-gjata për një Evropë të plotë, të lirë dhe në paqe.

“Ne jemi të angazhuar të ndihmojmë vendet e Ballkanit Perëndimor të thellojnë partneritetet e tyre ekonomike, të arrijnë objektivat klimatike, t’i bëjnë rezistencë manipulimeve energjetike nga Rusia duke zhvilluar një sistem të larmishëm burimesh të energjisë së pastër, si dhe të luftojnë korrupsionin dhe krimin e organizuar. Ne gjithashtu duam të ndihmojmë rajonin drejt begatisë dhe rritjes ekonomike, ndërkohë që mbrohet infrastruktura dhe industritë e tij nga praktikat kebërëse të Kinës,” thuhet në deklaratë.

Deklarata ndalet edhe tek partneriteti në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë në hapësirë me vendet e rajonit, “përfshirë me anëtaret më të reja të NATO-s, Malin e Zi dhe Maqedoninë e Veriut”. Zëdhënësi thekson më tej synimet e Shteteve të Bashkuara për ta thelluar këtë bashkëpunim përmes stërvitjeve, manovrave ushtarake, misioneve të përbashkëta ddhe prokurimeve.

“Përshëndesim përparimin që kanë bërë Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut në reforma me rëndësi kritike dhe vazhdojmë të mbështesim hapjen e negociatave për antarësim në BE me dy vendet në qershor”.

Deklarata vijon më tej se “Shtetet e Bashkuara mbeten të gatshme të mbështesin përpjekjet për një marrëveshje detyruese, gjithëpërfshirësie për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë, të bazuar tek njohja e ndërsjelltë, e cila të shërbejë si themel për bashkëpunim dhe begati të qëndrueshme”. Në dokument, zëdhënësi Price shpreh mbështetjen e Shteteve të Bashkuara për dialogun me ndërmjetësimin e BE-së dhe u bën thirrje palëve të riangazhohen në proces me një frymë të nevojës urgjente për të adresuar temat teknike dhe politike. “Ne do të punojmë me Serbinë dhe Kosovën për të zbatuar Angazhimet e Uashingtonit në mbështetje të synimeve për normalizim të plotë,” thuhet në deklaratë.

Zëdhënësi Price shton më tej se SHBA po punojnë me komunitetin ndërkombëtar për të mbështetur Bosnje-Hercegovinën të vazhdojë reforma, përfshirë reformat elektorale, të cilat do t’i sjellin statusin e kandidates për antarësim në BE.

Zyra e Përfaqësuesit të Lartë për Bosnje Hercegovinën, e krijuar 25 vjet më parë përmes Marrëveshjes së Dejtonit, ka dhënë një kontribut të madh për paqen dhe stabilitetin në këtë vend, thuhet në deklaratë. “Ne vazhdojmë të mbështesim rolin e rëndësishëm të Përfaqësuesit të Lartë dhe përpjekjet e tij për axhendën 5+2 (me 5+2 objektiva), duke e vënë theksin edhe më shumë tek anti-korrupsioni si çelësi i forcimit të sundimit të ligjit”.

“Siç e kemi parë, spekulimet e panevojshme kohët e fundit për ndryshim kufijsh në Ballkan në bazë të linjave etnike kërcënojnë të sjellin destabilitet në rajon dhe zgjojnë jehonën e tensioneve të mëparshme. Një e ardhme e stabilizuar, e begatë për Ballkanin Perëndimor duhet të bazohet tek qeverisja e mirë, sundimi i ligjit, demokracia shumetnike dhe respekti për të drejtat e njeriut dhe liritë themelore,” thuhet në deklatën e zëdhënësit të Departamentit amerikan të Shtetit, Ned Price.

Shtetet e Bashkuara mbeten të angazhuara në mbështetje të vendeve të Ballkanit Perëndimor në rrugën e tyre të integrimit evropian dhe antarësimit në institucione kyçe evropiane dhe auroatlantike, thuhet në një deklaratë të zëdhënësit të Departamentit të Shtetit, Ned Price.

Në të, zëdhënësi nënvizon se Uashingtoni vazhdon të punojë me vendet e rajonit dhe partnerët e tij evropianë për të çuar përpara reformat në qeverisje, shtetin ligjor si dhe përpjekjet anti-korrupsion, si dhe për të mbështetur median e pavarur dhe një shoqëri civile energjike që do të forcojnë perspektivat evropiane të rajonit dhe do të avancojnë synimet afat-gjata për një Evropë të plotë, të lirë dhe në paqe.

“Ne jemi të angazhuar të ndihmojmë vendet e Ballkanit Perëndimor të thellojnë partneritetet e tyre ekonomike, të arrijnë objektivat klimatike, t’i bëjnë rezistencë manipulimeve energjetike nga Rusia duke zhvilluar një sistem të larmishëm burimesh të energjisë së pastër, si dhe të luftojnë korrupsionin dhe krimin e organizuar. Ne gjithashtu duam të ndihmojmë rajonin drejt begatisë dhe rritjes ekonomike, ndërkohë që mbrohet infrastruktura dhe industritë e tij nga praktikat kebërëse të Kinës,” thuhet në deklaratë.

Deklarata ndalet edhe tek partneriteti në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë në hapësirë me vendet e rajonit, “përfshirë me anëtaret më të reja të NATO-s, Malin e Zi dhe Maqedoninë e Veriut”. Zëdhënësi thekson më tej synimet e Shteteve të Bashkuara për ta thelluar këtë bashkëpunim përmes stërvitjeve, manovrave ushtarake, misioneve të përbashkëta ddhe prokurimeve.

“Përshëndesim përparimin që kanë bërë Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut në reforma me rëndësi kritike dhe vazhdojmë të mbështesim hapjen e negociatave për antarësim në BE me dy vendet në qershor”.

Deklarata vijon më tej se “Shtetet e Bashkuara mbeten të gatshme të mbështesin përpjekjet për një marrëveshje detyruese, gjithëpërfshirësie për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë, të bazuar tek njohja e ndërsjelltë, e cila të shërbejë si themel për bashkëpunim dhe begati të qëndrueshme”. Në dokument, zëdhënësi Price shpreh mbështetjen e Shteteve të Bashkuara për dialogun me ndërmjetësimin e BE-së dhe u bën thirrje palëve të riangazhohen në proces me një frymë të nevojës urgjente për të adresuar temat teknike dhe politike. “Ne do të punojmë me Serbinë dhe Kosovën për të zbatuar Angazhimet e Uashingtonit në mbështetje të synimeve për normalizim të plotë,” thuhet në deklaratë.

Zëdhënësi Price shton më tej se SHBA po punojnë me komunitetin ndërkombëtar për të mbështetur Bosnje-Hercegovinën të vazhdojë reforma, përfshirë reformat elektorale, të cilat do t’i sjellin statusin e kandidates për antarësim në BE.

Zyra e Përfaqësuesit të Lartë për Bosnje Hercegovinën, e krijuar 25 vjet më parë përmes Marrëveshjes së Dejtonit, ka dhënë një kontribut të madh për paqen dhe stabilitetin në këtë vend, thuhet në deklaratë. “Ne vazhdojmë të mbështesim rolin e rëndësishëm të Përfaqësuesit të Lartë dhe përpjekjet e tij për axhendën 5+2 (me 5+2 objektiva), duke e vënë theksin edhe më shumë tek anti-korrupsioni si çelësi i forcimit të sundimit të ligjit”.

“Siç e kemi parë, spekulimet e panevojshme kohët e fundit për ndryshim kufijsh në Ballkan në bazë të linjave etnike kërcënojnë të sjellin destabilitet në rajon dhe zgjojnë jehonën e tensioneve të mëparshme. Një e ardhme e stabilizuar, e begatë për Ballkanin Perëndimor duhet të bazohet tek qeverisja e mirë, sundimi i ligjit, demokracia shumetnike dhe respekti për të drejtat e njeriut dhe liritë themelore,” thuhet në deklatën e zëdhënësit të Departamentit amerikan të Shtetit, Ned Price.

Ish-oficeri i policisë së Mineapolisit, Derek Chauvin u shpall fajtor për vrasje në vdekjen e afrikano-amerikanit, George Floyd, një çështje që shkaktoi protesta në të gjithë botën, dhunë dhe një analizë të racizmit dhe praktikave të policisë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Juria me gjashtë anëtarë të bardhë dhe gjashtë anëtarë me ngjyrë, e mori vendimin të martën pasi diskutoi rreth 10 orë gjatë dy ditëve në një qytet në ankth se mund të kishte një shpërthim tjetër trazirash.

Para gjykatës, një turmë prej disa qindra njerëzish shpërtheu në brohoritje kur u shpall vendimi.

Skena u kthye shpejt festive me makina që u binin borive, demonstrues që bllokonin trafikun dhe brohorisnin “George Floyd”.

Chris Dixonit, një 41-vjeçari afrikano-amerikan nga Mineapolisi, i rridhnin lot.

“Shpresoja se do të merrnim drejtësi dhe ia dolëm,” tha ai. “Jam shumë krenar për vendin ku jetoj tani.”

Në sheshin George Floyd në Mineapolis, kryqëzimi ku u vra zoti Floyd të cilit më pas iu vu emri për nder të tij, njerëzit brohorisnin dhe duartrokisnin. Ai shesh ishte kthyer që atëherë në një pikë grumbullimi për protestat e drejtësisë racore.

“Drejtësia për afrikano-amerikanët është drejtësi për të gjithë Amerikën,” tha avokati i familjes Floyd, Benjamin Crump.

“Ky rast është një pikë kthese në historinë amerikane për përgjegjësinë e zbatimit të ligjit dhe dërgon një mesazh të qartë që ne shpresojmë që të dëgjohet qartë në çdo qytet dhe çdo shtet.”

Presidenti Joe Biden dhe Nënpresidentja Kamala Harris e ndoqën dhënien e vendimit së bashku me ndihmësit e tyre stafin në Shtëpinë e Bardhë.

Zoti Biden, zonja Harris dhe zonja e parë Jill Biden të gjithë folën në telefon me vëllain e George Floyd, Philonise Floyd nga Zyra Ovale, tha Shtëpia e Bardhë.

Më pas nënpresidentja dhe presidenti folën nga Shtëpia e Bardhë.

“Sot ne marrim frymë të lehtësuar por kjo nuk e zhduk dhimbjen. Një vendim i drejtë nuk është i barazvlefshëm me drejtësi të barabartë. Ky vendim na sjell një hap më afër, dhe fakti është që kemi akoma punë për të bërë”, tha zonja Harris duke shtuar se “ duhet të reformojmë sistemin”.

Presidenti Biden tha se racizmi sistematik “është një njollë në shpirtin e vendit tonë”.

“Vrasja e George Floyd solli një verë protestash, të cilën nuk e kishim parë që nga epoka e të drejtave civile të viteve ’60. Protesta, ku njerëzit e çdo race, çdo brezi dhe në paqe, dolën të thonin ‘Mjaft, mjaft, mjaft me vrasjet e pakuptimta. Vendimi i sotëm është një hap përpara”, tha Presidenti Biden.

“Askush nuk duhet të jetë mbi ligjin, dhe vendimi i sotëm e dërgon këtë mesazh, por nuk është e mjaftueshme. Nuk mund të ndalemi këtu. Për të sjellë ndryshime dhe reforma reale, ne mund dhe duhet të bëjmë më shumë për të reduktuar gjasat që tragjedi si kjo të ndodhin përsëri”, tha presidenti.

Edhe ish-presidenti Barack Obama dhe Michelle Obama, lëshuan një deklaratë:

“Sot një juri bëri veprimin e duhur. Por drejtësia e vërtetë kërkon shumë më tepër. Michelle dhe unë i dërgojmë lutjet tona familjes Floyd dhe qëndrojmë në krah të gjithë atyre që janë të vendosur të garantojnë për çdo amerikan drejtësinë e plotë që ishte mohuar për George dhe aq shumë të tjerë”, shprehen ata.

Hap i parë drejt drejtësisë

Chauvin kishte deklaruar se ishte i pafajshëm për akuzat. Tani ai mund të përballet me 40 vjet burg.

Megjithëse sistemi i drejtësisë penale dhe juritë në Shtetet e Bashkuara prej kohësh kanë qenë tolerante dhe u kanë dhënë disa mbrojtje ligjore oficerëve të policisë që përdorin dhunë ndaj civilëve, juria në Mineapolis arriti në përfundimin se zoti Chauvin e kishte kaluar kufirin dhe kishte përdorur forcë të tepruar.

Prokurori i Përgjithshëm i Minesotës, Keith Ellison u tha gazetarëve se vendimi ishte një “hap i parë drejt drejtësisë” dhe duhet të shërbejë si një pikënisje për reformën policore që të mos ndodhin më raste të ngjashme.

“Duhet ta përdorim këtë vendim si një pikë kthese,” tha ai.

Pika e takimin mes racës dhe zbatimit të ligjit ka qenë prej kohësh një temë debati në Shtetet e Bashkuara, e theksuar nga një sërë incidentesh vdekjeprurëse ku oficerë të bardhë policie kanë ushtruar dhunë ndaj njerëzve me ngjyrë në një numër qytetesh amerikane në vitet e fundit.

Vdekja e zotit Floyd shkaktoi protesta kundër racizmit dhe brutalitetit policor në shumë qytete në Shtetet e Bashkuara dhe vende të tjera edhe kur njerëzit po përballeshin edhe me pandeminë e koronavirusit.

Të njëjtat probleme të ngritura nga vdekja e zotit Floyd u vunë përsëri në qendër të vëmendjes në komunitet kur një oficere policie që tashmë ka dhënë dorëheqjen, qëlloi për vdekje një 20-vjeçar afrikano-amerikan gjatë një ndalimi trafiku në një periferi të Mineapolisit më 11 Prill.

Argumentat përmbyllëse

Vendimi i jurisë erdhi një ditë pas argumentave përmbyllëse të hënën, në të cilat prokurorët argumentuan se ish-polici Chauvin i mori jetën George Floyd-it majin e kaluar në një mënyrë që sipas tyre edhe një fëmijë e dinte që ishte e gabuar.

Mbrojtja pretendoi se oficeri i bardhë që tani është i pushuar nga puna veproi në mënyrë të arsyeshme dhe se 46-vjeçari vdiq nga një problem me zemrën dhe përdorimi i paligjshëm i drogës.

Prokurori Steve Schleicher përmblodhi çështjen kundër 45 vjeçarit Chauvin, oficeri i bardhë i policisë i cili mbajti të bllokuar me gjurin mbi qafën e tij 46-vjeçarin Floyd, ndërsa ky i fundit gulçonte dhe tha 27 herë, sipas videove, se nuk merrte dot frymë.

“Ai ishte bllokuar nga gjuri në qafë,” tha prokurori Schleicher, për 9 minuta dhe 29 sekonda.

“George Floyd nuk përbënte kërcënim për askënd,” tha Schleicher. “Gjithçka duhej ishte një trajtim me njerëzi, gjë që nuk ndodhi”.

Ndërhyrja rutinë e policisë për një problem të vogël 25 majin e kaluar dhe vdekja e zotit Floyd që pasoi, kanë rezultuar në një nga gjykimet penale më të rëndësishme ndër vite në Shtetet e Bashkuara.

“Prokura nuk i ka vërtetuar argumentat e veta përtej një dyshimi të arsyeshëm”, standardi ligjor për dhënien e një dënimi, përfundoi avokati mbrojtës ndërsa kërkoi nga juria që t’i hidhnin poshtë akuzat për vrasje.

Avokati i mbrojtjes tha se zoti Chauvin nuk e trajtoi keq zotin Floys, përkundrazi i tha të qetësohej dhe thirri një ekip mjekësor, megjithëse ata arritën pasi zoti Floyd kishte humbur ndjenjat.

Avokati Nelson hodhi poshtë pretendimin e prokurorëve se Chauvin e asfiksoi Floydin, duke thënë se vdekja e tij u shkaktua të paktën pjesërisht nga përdorimi i drogës dhe një problem në zemër.

Prokurori Schleicher argumentoi se Chauvin, një veteran policie për 19 vjet para se të pushohej nga puna pas vdekjes së Floydit, injoroi trajnimin e tij policor në mënyrën se si e arrestoi atë dhe përdori forcë të tepruar dhe të panevojshme ndaj tij.

Argumenti përmbyllës i zotit Schleicher zgjati 1 orë e 43 minuta, gjatë të cilave, prokurori pohoi vazhdimisht pohonte se zoti Floyd “nuk do të kishte vdekur “, nëse zoti Chauvin do të kishte ndjekur trajnimin e tij policor dhe do t’i kishte dhënë ndihmë mjekësore kur ai tha se nuk mund të merrte frymë.

“Ai keqpërdori forcën policore. Ai nuk ofroi kujdes urgjent. Ai e bëri këtë me qëllim,” argumentoi prokurori Schleicher. “Ai shkeli trajnimin e tij dhe vrau një njeri.”

Prokurori tha se ish-polici Chauvin ishte “indiferent me vetëdije” ndaj jetës së zotit Floyd.

Prokurori Schleicher shtroi pyetjen retorike para jurisë, “A ishte ky përdorim i autorizuar i forcës? A ishte i justifikuar? Nuk ishte.”

“Kjo ishte vrasje,” përfundoi ai.

Një ndërhyrje rutinë policore për një problem të vogël 25 majin e kaluar dhe vdekja e zotit Floyd që pasoi, rezultuan kështu në një nga gjykimet penale më të rëndësishme ndër vite në Shtetet e Bashkuara.

Departamenti amerikan i Shtetit i tha programit të Zërit të Amerikës në gjuhën serbe se Shtetet e Bashkuara mbështesin tërësinë tokësore të Bosnjës e Hercegovinës, respektimi i së cilës është përcaktuar me marrëveshjen e Daytonit në vitin 1995, që i dha fund luftës në atë vend.

Po të enjten, Delegacioni i Bashkimit Evropian në Bosnjë, shefat e misioneve diplomatike të vendeve anëtare të BE-së dhe komandanti i EUFOR-it lëshuan një deklaratë të përbashkët në të cilën theksohet se “BE-ja është padyshim e përkushtuar ndaj sovranitetit dhe tërësisë tokësore të Bosnjës e Hercegovinës”.

Komentet pasuan shkrimet e ditëve të fundit në Bosnjë dhe Kroaci për një dokument joformal (non-paper) me siç thuhet, propozimin për ndryshimin e kufijve ne Ballkan. Dokumentet e tilla janë joformale dhe shtrohen në negociata të mbyllura brenda institucioneve të BE-së.

Mediet kroate e boshnjake thanë se një dokument i tillë i hartuar nga kryeministri i Sllovenisë, Janez Jansha, i është dërguar presidentit të Këshillit Evropian, Charles Michel dhe në të propozohet ripërcaktimi i kufijve në Ballkanin Perëndimor si zgjidhje për problemet e hapura në rajon.

Të enjten portali slloven “Necenzurirano.si” publikoi një dokument që pretendon se është kopje e dokumentit.

Sipas atij dokumenti propozohet ripërcaktimi i kufirit të Kosovës dhe Serbisë, bashkimi i Kosovës me Shqipërinë, bashkimi i pjesëve me shumicë shqiptare të Malit të Zi dhe Maqedonisë së Veriut me Shqipërinë, mundësia e shkëputjes së Republikës Serbe nga Bosnje e Hercegovina si dhe bashkimi i një pjese të Bosnjës perëndimore me Kroacinë.

Në Bashkimin Evropian thanë disa herë se nuk kanë njohuri për një dokument të tillë.

Kryeministri slloven, Janez Jansha, vendi i të cilit do të kryesojë Bashkimin Evropian në pjesën e dytë të këtij viti, shkroi se pretendimet për një dokument të tillë janë veprime që synojnë “të dëmtojnë Slloveninë në BE”.

“Përndryshe, Sllovenia kërkon seriozisht zgjidhje për zhvillimin e rajonit dhe ardhmërinë evropiane për vendet e Ballkanit Perëndimor, ndërsa pikërisht shkrimet e tilla përpiqen ta pengojnë këtë qëllim”, shkroi ai në rrjetet sociale.

Udhëheqësja e Socialdemokratëve të Sllovenisë, Tanja Fajon, e cila ka shërbyer si deputete në Parlamentin Evropian, u paraqit të enjten në një konferencë të jashtëzakonshme me gazetarë duke i bërë thirrje kryeministrit dhe ministrisë së Jashtme që të deklarohen rreth pozicionit të Sllovenisë ndaj vendeve të rajonit.

“Politika e jashtme e përgjegjshme sllovene duhet të deklarohet dhe të mbështesë perspektivën e qartë evropiane të vendeve të Ballkanit Perëndimor, gjë për të cilën unë i bëj thirrje Janshës që sa më parë, Ballkanit Perëndimor t’ia bëjë të qartë qëndrimin, veçanërisht Bosnje e Hercegovinës. Ne kemi një mundësi të jashtëzakonshme për të rivendosur besimin midis BE-së, Sllovenisë dhe rajonit gjatë presidencës sonë”, tha zonja Fajon.

Në Bosnjë pati shumë reagime nga myslimanët dhe kroatë ndaj çdo pretendimi për prekjen e kufijve, një çështje shumë e ndjeshme në rajonin e Ballkanit Perëndimor që ende po bën përpjekje të ripërtërihet nga pasojat e luftërave të përgjakshme në fund të shekullit të kaluar.

Nuk pati ndonjë reagim në Kosovë ku në verën e vitit 2018 qenë ngritur diskutime rreth çështjes së shkëmbimit të territoreve me Serbinë.

Ish presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi dhe ai i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, në një debat në kuadër të punimeve të forumit të Alpbachut në Austri, kërkuan mbështetjen ndërkombëtare për çfarëdo marrëveshje që mund të arrihej në bisedimet e ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian, edhe nëse ajo nënkupton ndryshim kufijsh.

Presidenti serb në atë kohë kishte shpallur si politikë të tij “vënien e kufirit ndërmjet serbëve dhe shqiptarëve”, që nënkuptonte ndarjen e Kosovës, me veriun që do t’i bashkohej Serbisë, ndërsa presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi angazhohej për “korrigjim kufijsh” që do të nënkuptonte bashkimin e Luginës së Preshevës me Kosovën.

Idetë nxitën reagime të ashpra në Kosovë, por edhe në Serbi si dhe kundërshtimin e një pjese të vendeve të Bashkimit Evropian mes të cilave Gjermania ishte më e zëshmja.

Vëzhgues të pavarur në Kosovë thanë se publikimi i dokumentit të pretenduar slloven, mund të jetë një test i ri për opinionin publik në Ballkanin Perëndimor, aspiratat e të cilit për integrime evropiane ende rëndohen nga problemet e trashëguara.

Shtëpia e Bardhë njoftoi dëbimin e 10 diplomatëve rusë dhe një raund të ri sanksionesh kundër Rusisë.

Masat vijnë në përgjigje të ndërhyrjes në zgjedhjet presidenciale të vitit të kaluar, si dhe piraterimit të agjencive qeveritare amerikane.

Masat e njoftuara të enjten përfshijnë sanksione ndaj gjashtë kompanive ruse që mbështesin veprimtaritë kibernetike të vendit, përveç sanksioneve ndaj 32 individëve dhe entiteteve të akuzuara për përpjekje për të ndërhyrë në zgjedhjet presidenciale të vitit të kaluar, duke përfshirë shpërndarjen e dezinformimit.

Dhjetë diplomatët që po dëbohen përfshijnë përfaqësues të shërbimeve ruse të inteligjencës, tha Shtëpia e Bardhë.

Për herë të parë, SHBA e lidhi drejtpërdrejt këtë ndërhyrje me njërin nga shërbimet ruse të zbulimit.

Presidenti Joe Biden tha se përpjekjet e Rusisë për të minuar zgjedhjet e lira në SHBA dhe në vende të tjera si dhe aktiviteti i saj keqdashës kibernetik, përbëjnë një kërcënim të jashtëzakonshëm ndaj sigurisë amerikane.

Sanksionet, të paralajmëruara prej shumë javësh nga administrata, janë kundërpërgjigjja e parë që administrata e Presidentit Biden njofton kundër Kremlinit për sulmin ndaj kompanisë SolarWinds.

Një zëdhënëse e ministrisë së Jashtme ruse tha se sanksionet amerikane janë kundër interesave të dy vendeve. Ajo tha se përgjigjja e Rusisë do të jetë e pashmangshme.

Shtëpia e Bardhë gjithashtu tha se Biden po përdorte kanale diplomatike, ushtarake dhe të inteligjencës për t’iu përgjigjur raporteve se Rusia inkurajoi talibanët për të sulmuar trupat amerikane dhe ato aleate në Afganistan, bazuar në vlerësimet e komunitetit të inteligjencës.

Nuk është ende e qartë se çfarë veprime të tjera mund të planifikohen kundër Rusisë. Zyrtarët kishin thënë më parë se ata do të ndërmerrnin veprime që duken dhe që nuk duken.

Sanksionet synojnë ne sa duket t’i dërgojnë një mesazh të qartë ndëshkues Rusisë dhe të parandalojnë veprime të ngjashme në të ardhmen.

Presidenti Joe Biden i tha Presidentit Putin në një telefonatë këtë javë se Shtetet e Bashkuara do të “veprojnë në mënyrë të vendosur në mbrojtje të interesave të tyre kombëtarë”.

Ndërhyrja ndaj SolarWinds, u dha hakerëve qasje në mijëra kompani dhe zyra qeveritare që përdorin produktet e saj.

Sanksionet pritet të thellojnë ftohjen e marrëdhënieve tashmë të akullta midis Uashingtonit dhe Moskës, e cila ka vënë në provë durimin e perëndimit me grumbullimet ushtarake afër kufirit me Ukrainën.

Me sanksionet e reja Shtetet e Bashkuara gjithashtu ndëshkojnë Moskën lidhur me aludimet për ndërhyrje në zgjedhjet presidenciale amerikane në vitin 2020.

Në një raport të publikuar muajin e kaluar, agjencitë amerikane të zbulimit thanë se Presidenti rus Vladimir Putin ka të ngjarë të ketë urdhëruar një fushatë për të ndihmuar shanset për fitore të ish presidentit Trump.

Ky hap i Uashingtonit ka të ngjarë të përkeqësojë tensionet në një marrëdhënie që ra në një nivel të ri të ulët, pas komenteve të presidentit Biden, kur ai tha ai mendonte që Putini ishte një “vrasës”.

Në një bisedë telefonike të martën, presidenti Biden i tha presidentit Putin se Shtetet e Bashkuara do të vepronin “me vendosmëri” për të mbrojtur interesat e tyre.

Presidenti Biden gjithashtu propozoi një takim me presidentin Putin “në një vend të tretë” që të mund t’u lejonte udhëheqësve të gjejnë hapësira për të punuar së bashku.

Presidenti Joe Biden deklaroi të mërkurën se planifikon t’i japë fund luftës më të gjatë të Shteteve të Bashkuara dhe se është “koha që trupat amerikane të kthehen në atdhe” nga Afganistani, edhe pse kritikët paralajmërojnë se paqja nuk është e garantuar pas një pranie 20-vjeçare të trupave amerikane atje.

“Ne shkuam në Afganistan për shkak të një sulmi të tmerrshëm që ndodhi 20 vjet më parë,” tha Presidenti Biden. “Kjo nuk mund të shpjegojë se përse duhet të qëndrojmë atje në vitin 2021,” tha ai në një fjalim nga Shtëpia e Bardhë.

Presidenti Biden njoftoi se të 2,500 trupat amerikane të mbetura në Afganistan do të fillojnë të tërhiqen duke filluar nga 1 maji dhe tërheqja do të përfundojë përpara 11 shtatorit.

Duke u tërhequr pa një fitore të qartë, Shtetet e Bashkuara janë tani të hapura ndaj kritikave se largimi i trupave përbën në fakt një pranim të dështimit.

Presidenti tha se “arsyet për të qëndruar në Afganistan janë bërë gjithnjë e më të paqarta.”

“Jam presidenti i katërt amerikan që përgjigjem për praninë e trupave të SHBA në Afganistan. Dy republikanë. Dy demokratë. Nuk do t’ia kaloj këtë përgjegjësi një të pesti,” u shpreh Presidenti Biden.

“Është koha për t’i dhënë fund luftës më të gjatë të Amerikës. Është koha që trupat amerikane të kthehen në atdhe,” tha ai.

Ai tha se tërheqja amerikane “do të bëhet në mënyrë të sigurt dhe në bashkërendim të plotë me aleatët.”

Presidenti Biden tha se do të vazhdojë të punojë për të parandaluar rishfaqjen e terrorizmit .

Njëmbëdhjetë shtatori i këtij viti është një ditë mjaft simbolike, që përkon me 20 vjetorin e sulmeve të al Kaidës kundër Shteteve të Bashkuara. Ngjarja bëri që Presidenti i atëhershëm George W. Bush të niste konfliktin. Lufta u ka marrë jetën 2,400 ushtarakëve amerikanë dhe ka kushtuar rreth 2 trilionë dollarë. Prania amerikane në Afganistan arriti kulmin në vitin 2011 me më shumë se 100,000 trupa.

“Edhe pse nuk do të qëndrojmë të përfshirë në Afganistan ushtarakisht, puna jonë diplomatike dhe humanitare do të vazhdojë. Ne do të vazhdojmë të mbështesim Qeverinë e Afganistanit”, tha Presidenti Biden.

Sekretari i Shtetit Antony Blinken u takua të mërkurën me zyrtarët në selinë e NATO-s në Bruksel, ku tha se trupat e huaja nën komandën e NATO-s në Afganistan do të largohen nga vendi në koordinim me tërheqjen amerikane deri më 11 shtator.

Zoti Blinken gjithashtu foli në telefon të mërkurën me shefin e ushtrisë së Pakistanit dhe diskutoi mbi procesin e paqes, sipas një deklarate të bërë nga krahu mediatik i ushtrisë pakistaneze.

Reagimet në Afganistan

Presidenti afgan Ashraf Ghani shkroi në Twitter se kishte folur me zotin Biden dhe se e respekton vendimin e SHBA. Zoti Ghani shtoi se “ne do të punojmë me partnerët tanë amerikanë për të siguruar një tranzicion të qetë” dhe “do të vazhdojmë të punojmë me partnerët SHBA / NATO në përpjekjet e tanishme të paqes”.

Presidenti Biden përballej me një afat tërheqjeje të 1 majit, të caktuar nga paraardhësi i tij republikan Donald Trump, i cili u përpoq por nuk arriti të tërhiqte trupat para se të largohej nga Shtëpia e Bardhë. Vendimi i zotit Biden i mban trupat në Afganistan disa muaj pas këtij afati, por zyrtarët lanë të kuptohej që trupat mund të largohen plotësisht përpara 11 shtatorit.

Në kryeqytetin e Afganistanit, Kabul, zyrtarët thanë se ata do të vazhdonin me bisedimet e paqes dhe forcat e tyre do të mbrojnë vendin.

“Tani që ka një vendim mbi tërheqjen e trupave të huaja brenda disa muajsh, ne duhet të gjejmë një mënyrë për të bashkëjetuar,” tha Abdullah Abdullah, një zyrtar i lartë i bisedimeve të paqes dhe ish-kandidat për president. “Ne besojmë se nuk ka fitues në konfliktet afgane dhe shpresojmë që edhe talebanët ta kuptojnë këtë,” tha ai.

Zyrtarët amerikanë thonë se e kanë shkatërruar vite më parë udhëheqjen e al Kaidës në rajon, duke përfshirë udhëheqësin e grupit Osama bin Laden në Pakistanin fqinj në vitin 2011. Por lidhjet midis talebanëve dhe elementëve të al Kaidës vazhdojnë dhe paqja dhe siguria mbeten të rrezikuara.

Presidentët e mëparshëm të Shteteve të Bashkuara u përpoqën të tërhiqeshin nga Afganistani, por këto shpresa u venitën nga shqetësimet në lidhje me forcat afgane të sigurisë, korrupsioni i rrënjosur në Afganistan dhe vazhdimi i kryengritjes talebane që përdorte strehë të sigurta përtej kufirit, në Pakistan.

Ekziston shqetësimi rreth ndikimit që do të ketë tërheqja tek të drejtat e njeriut në Afganistan, duke pasur parasysh përfitimet që sollën dy dekadat e fundit për popullatën veçanërisht për gratë dhe vajzat.

“Jam e shqetësuar për të ardhmen time,” tha Wida Saghar, shkrimtare dhe aktiviste për të drejtat e grave në Kabul. “Një e ardhme e panjohur na pret, kur forcat e huaja të largohen dhe lufta civile të intensifikohet … kush do të mendojë për të drejtat e grave? Kush do të kujdeset për ne?”

Stabiliteti botëror, ekonomia amerikane dhe dinjiteti njerëzor janë nën kërcënim nga rritja e autoritarizmit e shoqëruar me gërryerjen e demokracisë.

Kështu thuhet në një raport të Grupit Punues për Strategjinë e SHBA-së, për të Mbështetur Demokracinë dhe Kundër Autoritarizmit.

Grupi është një nismë e përbashkët e organizatave Freedom House, Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS) dhe Institutit McCain.

“Në 15 vjetët e fundit shkeljet e të drejtave të njeriut dhe sulmet mbi institucionet dhe praktikat thelbësore demokratike janë përshpejtuar në të gjithë globin”, thuhet në raport.

Kjo, sipas këtij grupi, kërkon një përgjigje urgjente dhe të guximshme, për të vënë përballjen me autoritarizmin dhe mbështetjen për demokracisë, duke e vënë këtë çështje në qendër të politikës së jashtme dhe strategjisë së sigurisë kombëtare të SHBA-së.

“Shtetet e Bashkuara duhet të përshtaten me këto realitete. SHBA-ja dhe aleatët e saj demokratikë nuk e kanë adresuar sfidën e përkeqësimit të demokracisë dhe ringjalljes së autoritarizmit në botë”, thotë raporti duke shtuar se shembulli më i rëndësishëm në këtë aspekt është Kina, e cila paraqitet gjithnjë e më shtypëse dhe agresive.

Në rekomandimet që i bëhen institucioneve amerikane, ky grup thotë se “e ardhmja e sigurisë kombëtare e SHBA-së dhe e ardhmja e demokracisë janë të ndërthurura aq thelbësisht saqë ne rekomandojmë që ngritja e demokracisë të bëhet pjesë kyçe e politikës së jashtme të SHBA-së, së bashku me diplomacinë, zhvillimin dhe mbrojtjen”.

Raporti e radhit dezinformimin si një ndër problemet kyçe në botë.

“Aktorët shtetërorë siç janë Rusia dhe Kina e kanë përdorur dezinformimin në nivel botëror për vite me radhë, si pjesë të një strategjie më të gjerë të ndikimit malinj për të mbjellë kaos, për të thelluara ndarjet e brendshme, për të diskredituar kritikët dhe për të ulur besimin në procesin demokratik. Disa qeveri i kanë bërë këto fushata të fshehta përmes aktiviteteve të hapura mediatike”, thuhet në raport.

Si veprojnë Kina dhe Rusia?

Raporti thekson se Qeveria ruse përdor dy mediat tradicionale shtetërore shumëgjuhëshe, si janë RT dhe Sputnik, si dhe rrjetet sociale për të shfrytëzuar ndasitë në rajone, veçanërisht në Ballkan, por edhe më gjerë në Evropë si dhe në Afrikë, Amerikën Latine dhe rajonin Azi-Paqësor.

Qeveria e Kinës e zhvillon propagandën dhe dezinformimin e saj në mediat zyrtare, të tilla si Rrjeti Global i Televizionit të Kinës ose CGTN, ndërsa agjendën e saj e shtyn përpara edhe përmes aseteve ekonomike, kërcënimeve diplomatike dhe kontrollit të kompanive private kineze që kanë në pronësi mediat sociale dhe platformat e dërgimit të mesazheve.

“Në shumë vende, propaganda e sponsorizuar nga shteti dhe madje dezinformimi kanë për qëllim që të përfitojnë në mënyrë të rrejshme mbështetjen e audiencës së brendshme për qeverinë, të diskreditojnë kundërshtarët politikë dhe të kontrollojnë informacionin. Gratë në veçanti kanë qenë viktima të abuzimit dhe dezinformimit në platformat e mediave sociale”, thuhet në raport.

Aty vihet në pah fakti se zakonisht dezinformimi dhe propaganda gjejnë vend në mjedise të pazhvilluara në aspektin mediatik.

“Individët nuk janë në gjendje të kontrollojnë faktet e informacionit ose të kërkojnë pikëpamje alternative për shkak të censurës ose kapjes nga shteti të sektorit të medias”, thuhet në raport.

Nuk është vetëm dezinformimi i sponsorizuar nga shteti shqetësim i vetëm, theksojnë Freedom House, Qendra për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS) dhe Institutit McCain.

Sipas raportit edhe figurat politike dhe aktorë të tjerë joshtetërorë kanë përdorur mediat sociale dhe mediat partiake për të publikuar gënjeshtra në mënyrë që të shtyjnë përpara agjendat e tyre. Këto aktivitete bëhen përgjithësisht për ngjarjet e mëdha siç janë zgjedhjet dhe protestat.

“Pandemia e COVID-19 ka rritur presionin ndaj informacionit. Kjo ka krijuar një ‘infodemi’ të pretendimeve mashtruese dhe të rreme në lidhje me origjinën e pandemisë, shpërndarjen e vaksinave dhe aftësinë e qeverive për të ndihmuar qytetarët e tyre”, thekson raporti.

Në rekomandimin që bën ky grup punues për Qeverinë amerikane thuhet se, ajo si hap të parë, duhet të zhvillojë një strategji për të ngritur dhe koordinuar më mirë përpjekjet për të luftuar dezinformimin, urrejtjen dhe ngacmimin në internet.

“Së dyti, Shtetet e Bashkuara duhet të rritin koordinimin e tyre me qeveritë partnere, kompanitë e teknologjisë dhe shoqërinë civile globale për të identifikuar, zbuluar dhe çmontuar fushatat e dezinformimit si dhe urrejtjen dhe ngacmimet në internet”, thuhet në rekomandim, në të cilin i bëhet thirrje Qeverisë amerikane që në partneritet me qeveritë e vendeve tjera, të ketë investime më të mëdha në programe për të ndërtuar qëndrueshmërinë e qytetarëve lokalë kundër dezinformimit.

“Shtetet e Bashkuara duhet të angazhohen me partnerët e tyre për të krijuar një Task Forcë të re Globale mbi Integritetin dhe Qëndrueshmërinë e Informacionit”, rekomandojnë këto organizata.

Demokracia në botë – në pikë krize

Zhvendosja nga proceset demokratike në botë, sipas raportit, ka arritur në pikë kritike. Në gjysmën e dytë të shekullit të kaluar ka pasur një zhvillim të proceseve demokratike, por tash në çdo rajon të botë, sipas raportit, ekziston përkeqësim i situatës.

“Kërcënimet e brendshme duke përfshirë ekstremizmin, populizmin, polarizimin dhe korrupsionin në disa vende, po shkatërrojnë parimet e shoqërive të lira dhe të hapura. Dështimi për të ofruar rritje ekonomike dhe shërbime të barabarta nga ana e disa qeverive demokratike po minojnë besimin në vetë idenë e demokracisë”, thuhet në raport.

Në shumë vende, sulmet ndaj zgjedhjeve dhe mediave po forcojnë diktatorët e mundshëm.

“Derisa sistemi demokratik po bie, liderët autoritarë po premtojnë rend, siguri dhe përparim, ndërsa në të vërtetë ata sjellin nënshtrim, persekutim dhe korrupsion”, vlerësojnë ekspertët amerikanë.

Në shtjellimin e këtij vlerësimi, përmenden veprimet e Kinës, e cila “po e përdor detyrimin ekonomik, ushtarak dhe diplomatik për të minuar qeverisjen demokratike dhe për të avancuar ndikimin e saj në Azi dhe më gjerë”.

Pastaj, Rusia nën udhëheqjen e presidentit, Vladimir Putin, duke e parë rrezikun e përhapjes së demokracisë, po nxit ndarjen dhe pasigurinë në vendet demokratike, në veçanti te vendet fqinje të saj.

“Në të dyja rastet, ata kërkojnë të avancojnë interesat e tyre duke minuar rendin ndërkombëtar liberal të bazuar në rregulla që Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre kanë mbikëqyrur për tre të katërtat e një shekulli”, thuhet në raport.

“Një grup i vendeve partnere të SHBA-së, përfshirë Indinë, Turqinë, Hungarinë, Poloninë, Brazilin dhe Filipinet janë më të ndjeshme për t’u bërë regjime thelbësisht jodemokratike”, vlerësohet nga Grupi Punes i organizatave Freedom House, Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS) dhe Institutit McCain.

Këto organizata i rekomandojnë Qeverisë amerikane që për t’iu përgjigjur kësaj situate të forcojë aleancat e saj.

“Ne (SHBA) duhet të rifillojmë me rolin tonë kryesor të udhëheqjes në kauzën e demokracisë dhe të drejtave të njeriut, duke zhvilluar një ‘diplomaci të demokracisë’ për të ndërtuar dhe menaxhuar aleancat të cilat e kanë si qëllim kryesor këtë kauzë”, thuhet në rekomandim.

Si përparësi, i rekomandohet Qeverisë amerikane që të angazhohet me aleatët e NATO-s, për shkak të gërryerjes së demokracisë në Turqi, Hungari dhe Poloni.

Presidenti amerikan, Joe Biden, sipas këtyre rekomandimeve, duhet ta bëjë çështjen e antikorrupsionit, si shtyllë themelore të Strategjisë së Sigurisë Kombëtare të SHBA-së, përmes bashkëpunimit me Kongresin.

Fuqizimi i gruas në udhëheqje

Derisa gratë përbëjnë gjysmën e popullsisë së botës, niveli i përfaqësimit të tyre në pozita udhëheqëse në botë është shumë i ulët, thuhet në raport.

“Pavarësisht përparimeve të rëndësishme të kohëve të fundit, vetëm 11 për qind e krerëve aktualë të shteteve dhe qeverive janë gra, dhe në një pjesë të vogël të parlamenteve kombëtare gratë përfaqësohen në gjysmën e përbërjes”, thuhet në raport.

Vështirësitë që ballafaqohen gratë në botë janë të mëdha, dhe në dokument përmendet disa prej tyre, siç janë: humbja e vendeve të punës me ritme shumë më të larta se burrat, pastaj rritja e nivelit të dhunës si dhe puna pa pagesë.

Përfshirja dhe përparimi i grave në qeverisje dhe politikëbërje publike duhet të jetë një përparësi themelore për forcimin e demokracisë, thuhet në raport.

“Prandaj, Shtetet e Bashkuara duhet të krijojnë një Nismë për Lidershipin Politik dhe Qytetar të Grave”, rekomandon raporti.

Përgatiti: Kestrin Kumnova