Nënshkrimi i katër marrëveshjeve të fundit mes Kosovës dhe Serbisë ka ngjallur polemika të mëdha në Kosovë. Zëri i Amerikës bisedoi me dy analistë që i ndjekin nga afër zhvillimet në Ballkan, për të marrë mendimin e tyre mbi marrëveshjet. Ndonëse marrëveshjet shihen në përgjithësi si një hap i madh përpara, fakti që Bashkësia e Komunave Serbe është krijuar thjesht në baza etnike, është problematik.

Marrëveshja mes Serbisë dhe Kosovës për krijimin e Bashkësisë së Komunave serbe ishte një lëvizje e pritur, thotë analisti i Fondit Marshall, Ivan Vejvoda. Ai thotë se nënshkrimi i katër marrëveshjeve të fundit është një përparim drejt normalizimit të marrëdhënieve Kosovë-Serbi.

“Mendoj se lëvizja drejt normalizimit të marrëdhënieve mes Prishtinës dhe Beogradit është shumë pozitive dhe është përshëndetur nga komuniteti ndërkombëtar. Mendoj se dy kryeministrat, Isa Mustafa dhe Alekandër Vuçiç, hynë në këto negociata me synimin për të arritur përparim në një numër çështjesh, veçanërisht në krjimin e Bashkësisë së Komunave serbe. Pra, unë mendoj se kjo pritej të ndodhte”.

Ndërsa profesori i Universitetit Johns Hopkins, Daniel Serwer thotë se problemi me marrëveshjen për krijimin e Bashkësisë së Komunave serbe është se ajo parashikon krijimin e një bashkësie komunash në baza etnike.

“Problemi është se Bashkësia e Komunave serbe është përkufizuar në baza etnike. Unë mendoj se kjo është për të ardhur keq dhe unë nuk do të preferoja që kjo të ndodhte”.

Por zoti Serwer thotë se krijimi i Bashkësisë së Komunave serbe ishte parashikuar në Planin e Ahtisarit dhe zbatimi i marrëveshjes së fundit për krijimin e kësaj bashkësie komunash do të realizohet.

“Kjo është në Planin  Ahtisari. Kosovarët janë të detyruar ta zbatojnë Planin Ahtisari dhe ata do të kenë mundësinë ta rregullojnë atë përmes sistemit të tyre ligjor. Sipas mendimit tim, kjo nuk ishte mënyra më e mirë, por ajo mund, duhet dhe do të bëhet”.     

Ndërsa analisti Vejvoda thotë se në fund marrëveshja për Bashkësinë e Komunave serbe do të zbatohet pasi Kosova dhe Serbia duan të përparojnë në përpjekjet e tyre për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

“Është e vështirë të parashikohet se si do të shkoj procesi i zbatimit të kësaj marrëveshje. Jam i sigurt se, ashtu si me marrëveshjet e mëparshme, edhe zbatimi i kësaj marrëveshje do të ndeshet me vështirësi. Por në fund, kjo marrëveshje do të zbatohet sepse të dyja palët duan të bëjnë përparim në hapat drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian”.

Muajin e kaluar Kosova dhe Serbia nënshkruan marrëveshje mbi katër fusha, energjinë, telekomunikacionin, Bashkësinë e Komunave serbe dhe lirinë e lëvizjes në urën e Mitrovicës. Sipas analistëve, nënshkrimi i këtyre marrëveshje është një përparim drejt normalizimit të marrëdhënieve mes dy vendeve dhe do t’i ndihmojë ato drejt synimit për t’u integruar në Bashkimin Evropian.

Nënpresidenti i SHBA Joe Biden u takua dje në Uashington me Kryeministrin serb Aleksandar Vuçiç dhe vuri në dukje rëndësinë strategjike, që sipas tij, kanë përpjekjet e Serbisë për të nxitur pajtimin rajonal në Ballkan dhe çuarjen përpara të dialogut me Kosovën, të lehtësuar nga Bashkimi Evropian.

Sipas zyrës së Nënpresidentit, zoti Biden dhe Kryeministri serb diskutuan edhe mbi procesin e integrimit në Bashkimin Evropian, për të cilin të dy udhëheqësit janë dakord se do të garantonte qëndrueshmërinë dhe begatinë afatgjatë për Serbinë dhe rajonin. Zoti Biden përshëndeti përpjekjet dhe durimin, që sipas tij, po tregon Serbia për të përballuar valën e refugjatëve dhe krizën e tanishme të emigracionit. Ai premtoi se do të shikojë mundësinë që SHBA të japin mbështetje shtesë.

Të dy udhëheqësit diskutuan gjithashtu mbi zbatimin nga Serbia të reformave të nevojshme ekonomike dhe mbi rëndësinë e krijimit të një klime pozitive biznesi për të tërhequr investimet e ardhshme amerikane në Serbi. Ata diskutuan edhe mbi çështjen e sigurisë energjitike dhe të sundimit të ligjit.

Duke folur me gazetarët pas takimit, zoti Vuçiç komentoi për panikun që, siç tha ai, ka shkaktuar kriza e emigrantëve në të gjitha vendet evropiane, duke përfshirë edhe publikun serb. Ai tha se nuk ka arsye për një panik të tillë. “Ne mund t’i zgjidhim këto probleme në një atmosferë solidariteti të sinqertë. Nuk mendoj se këto çështje janë aq të frikshme dhe të pakapërcyeshme sa ç’pretendojnë disa vende,” tha Kryeministri Vuçiç.

Në prag të vizitës së zotit Vuçiç në Uashington, pesë anëtarë të Kongresit amerikan i dërguan një letër Nënpresidentit Biden, ku akuzonin Kryeministrin serb se ka lidhje me blerjen e disa kompanive strategjike dhe me keqësimin e mjedisit mediatik në vend. Letra u bë e ditur të hënën nga portali serb Teleprompter.

Anëtarët e Kongresit ngrejnë akuza se një grup i vogël njerëzish të drejtuar nga vëllai i Kryeministrit, Andrej Vuçiç, dhe dy miq të tij të ngushtë, Nikolla Petroviç dhe Zoran Korac, “kanë konsoliduar ndikimin dhe interesin e tyre në fushat e energjisë, telekomunikacionit, infrastrukturës dhe në të gjitha bizneset e mëdha në Serbi”.

Kongresmenët thonë në letër se marrëdhëniet e këtij grupi me të dërguarin e posaçëm të presidentit rus Putin, Alexander Babakov, duhet të shqyrtohen me imtësi.

Në letër thuhet gjithashtu se të drejtat e gazetarëve “kanë rënë në pikën e tyre më të ulët që prej tiranisë së Sllobodan Millosheviçit” dhe se mediat në Serbi kontrollohen drejtpërdrejt nga Kryeministri, famila e tij dhe bashkëpunëtorë të ngushtë të tij të biznesit.

Anëtarët e Kongresit kritikojnë edhe mungesën e përparimit në zgjidhjen e çështjes së tre vëllezërve Bytyqi, shtetas amerikanë me origjinë shqiptare që luftuan përkrah Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe më vonë u vranë në një qendër stërvitore të policisë në Serbi.

Pavarësisht nga premtimet e bëra ndaj familjes Bytyqi dhe qeverisë amerikane, – thuhet në letër, – Serbia ende nuk i ka gjetur fajtorët.

I dërguari i posaçëm amerikan në koalicionin global për luftë kundër ISIS-it, gjenerali i pensionuar i marinës, John Allen, tha se është shënuar “përparim i dukshëm: në luftën kundër grupit Shteti Islamik gjatë vitit të fundit. Megjithatë, Allen tha po ashtu se vetëm një zgjidhje politike dhe jo një fitore ushtarake mund t’i jap fund konfliktit pothuajse pesëvjeçar në Siri dhe krizës së refugjatëve.

Në një intervistë me rrjetin televiziv ABC, Allen tha se kur e ishte marrë postin aktual një vit më parë, nuk ishte i sigurt që Iraku do t’u mbijetojë përparimeve të grupi Shteti Islamik, i njohur edhe si DAESH.

“Gjatë muajve pasues kemi parë përparim të dukshëm në shumë aspekte. Kemi parë shfaqjen e një udhëheqësi dhe një partneri të aftë në Bagdad tek Haider al-Abadi.  Në mes të programit të tij kombëtar, shtrirjen e dorës ndaj sunnitëve, planit të tij për al-Anbarin, marrëdhënieve të tij të ngushta me Ayatollah Ali al-Sistanin, kemi gjetur tek ai shpresën për një të ardhme politike në Irak, që nuk e kemi parë nën udhëheqjet tjera dhe nuk e kemi parë me herët. Pa platformë politike, pa zgjidhje politike të këtij konflikti, pavarësisht se çfarë do të bëjmë ushtarakisht, nuk do ta zgjidhim krizë”, tha Allen.

Allen tha se gjatë vitit të kaluar koalicioni kundër Shtetit Islamik ka punuar shumë për të frenuar rrjedhën e luftëtarëve të huaj në radhët e tij, pengimin e financimit, të konkurrojë me atë që ai e quajti mesazhi i urrejtjes, si dhe të merret me krizën humanitare.

Robert Ford, ish ambasadori amerikan në Siri, tha në një intervistë tjetër televizive se kriza humanitare nuk po vjen nga territoret që mbahen nga ISIS-i, por si rezultat i përdorimit të armëve kimike dhe bombave fuçi nga regjimi i presidentit Bashar al-Assad që po zbraze qytete të tëra.

“Gjysma e Sirisë është zhvendosur. Gjysma e popullatës së Sirisë nuk jeton më në shtëpitë e saj”, tha zoti Ford.

Ai tha se administrata e presidentit Barack Obama është përqendruar tek ISIS-i dhe jo te fajtori i vërtetë i krizës, qeveria e Assadit.

“Brutaliteti i regjimit të Assadit po nxite rekrutimin tek Shteti Islamik. Sapo kemi marrë raportet nga komuniteti amerikan i zbulimit që thonë se ISIS-i po zëvendëson të gjithë luftëtarët që po vrasim në bombardimet tona dhe pse ndodhë kështu? Kjo ndodhë sepse ata janë në gjendje të rekrutojnë të rinjtë e zemëruar sirianë me bombardimin e zonave civile në qytetet siriane nga regjimi i Assadit.

Javën e kaluar zëdhënësi i Shtëpisë së Bardhë tha se Shteti Islamik ka humbur 30 për qind të territoreve të populluara që i mbante nën kontroll një vit më parë në Irak. Ai tha se ISIS-i ka humbur 17 mijë kilometra katrorë në Sirinë Veriore dhe është shkëputur nga pjesa më e madhe e zonës kufitare ndërmjet Sirisë dhe Turqisë.

Zoti Allen tha se lufta e Sirisë nuk mund të zgjidhet kurrë ushtarakisht, por vetëm nëpërmjet zgjidhjes politike.

Ai refuzoi të komentojë mbi praninë ruse në Siri. Presidenti Obama tha të premten se aktivitetet ushtarake ruse mund të pengojnë Shtetet e Bashkuara dhe aleatët në gjetjen e një zgjidhjeje politike për konfliktin sirian. Ai tha se Washingtoni do t’i kundërvihet Moskës për shkak të veprimeve të fundit.

Ish ambasadori Ford tha se ndihma ruse po rritet sepse qeveria e Assadit po e humbë luftën civile. Zoti Allen tha se SHBA do të mirëpres ndihmën konstruktive nga cilido partner në botë, përfshirë edhe Rusinë.

“Ajo që ne kundërshtojmë është çdo mbështetje për regjimin e Assadit që zgjeron apo rritë konfliktin”, tha zoti Ford.

Sa i përket çështjes nëse ISIS-i paraqet kërcënim për Shtetet e Bashkuara, Allen tha se kjo duhet trajtuar seriozisht. Por, ai nënvizoi se fakti që sulmet ajrore të muajit të kaluar në Siri, vranë Junaid Hussainin, figurën qendrore të fushatës së rekrutimit në internet nga ISIS-i, duket të ketë prerë përpjekjet për të planifikuar dhe kryer sulme të tilla.

Allen tha se pret një qëndrueshmëri më të madhe politike në Irak pas një viti, derisa beson që forcat sigurisë do të marrin më shumë territore të kontrolluara nga ISIS-i dhe do t’u mundësojnë irakianëve të zhvendosur të kthehen në shtëpitë e tyre.

Ngjarjet që u shpalosën në qiejt mbi një zonë rurale të Pensilvanisë më 11 shtator 2001 pasqyrohen në ekspozitat e Qendrës së re në Përmendoren Kombëtare për Avionin 93. Korrespondenti Kane Farabaugh, i cili raportoi nga vendi i ngjarjes më 11 shtator, ka vizituar skenën e tragjedisë që tashmë është shndërruar në monument kombëtar.

Atë ditë këto fusha në komunën Somerset të Pensilvanisë ishin përfshirë nga konfuzioni dhe kaosi pas rrëzimit të avionit 93 të shoqërisë United Airlines më 11 shtator 2001.

Korrespondenti Kane Farabaugh ishte atëherë në vendin e ngjarjes duke raportuar:

Tani në fushë mbisundon qetësia, 14 vjet pas një prej momenteve më vendimtare në historinë amerikane. Për Gordon Felt ajo ishte një tragjedi edhe personale:

“Nganjëherë më duket e pabesueshme. Që në fillim e kuptuam se të afërmit tanë kishin vdekur në një tragjedi që kishte rëndësi historike për të gjithë vendin”.

Vëllai i Gordon Felt, Edward ishte një ndër pasagjerët në avionin 93, të cilët u përpoqën të marrin nën kontroll pilotimin nga duart e terroristëve që kishin rrëmbyer avionin.

35 minutat e fundit të jetës së Edward Feltit dhe pasagjerëve të tjerë shpjegohen përmes artifakteve dhe ekspozitave në qendrën e sapo-hapur, ku familjet e viktimave shpresojnë se vizitorët do të kuptojnë domethënien e veprimeve të të afërmve të tyre:

“Ata do të kenë një ide se kush ishin këta 40 heronj dhe se si veprimet e tyre ndihmuan të shpëtojnë ndërtesën e Kapitolit”:

“Është i pabesueshëm fakti që ky avion ishte vetëm 18 minuta larg Uashingtonit dhe kur mendon për ata 5000 vetë që ndodhen brenda Kapitolit, ku besohet se do të godiste avioni, mendoni sa ndryshe do të ishte ky vend po të kishte vdekur çdo ligjvënës”.

Stephen Clark është zyrtar i Shërbimit Kombëtar të Parqeve që menaxhon Qendrën e Vizitorëve dhe kompleksin me 890 hektarë që tërheq shumë turistë.

“Presim rreth 325 mijë vizitorë në vit por me hapjen e qendrës së re pritet të numri të dyfishohet ose të trefishohet brenda një kohe shumë të shkurtër”

Megjithëse jeton disa qindra kilometra larg vendit të ngjarjes, Gordon Felt thotë se ai vjen këtu rreth gjashtë herë në vit:

“Për mua është e rëndësishme të vij këtu. Është e rëndësishme për familjarët të përfshihen në këtë proces”.

Dhe ata vërtet kanë qenë të përfshirë. Ata kanë siguruar tokën, kanë miratuar planimetrinë për Qendrën e Vizitorëve si dhe dizenjon e kupave dhe bluzave që shiten tek dyqani i dhuratave. Felt thotë se e gjithë kjo bëhet me shpresën që vizitorët të ndjehen të frymëzuar.

GORDON FELT

         “Dua që njerëzit të dalin nga përmendorja dhe të thonë: “po të isha unë në vend të tyre, a do ta kisha bërë të njëjtën gjë?”

Këtë pyetje mund të bëjnë vizitorët kur shohin varret e 40 viktimave që prehen në këtë vend, jo larg trajektores së përshkoi avioni e që tani është përjetësuar në një rrugë me gurë.

Shtetet e Bashkuara u zotuan të mërkurën se do të pranojnë një numër më të madh refugjatësh që përpiqen t’i shpëtojnë luftrave në Siri dhe gjetkë, edhe pse Europa bëri të njohur një plan kuotash të detyrueshme për vendet europiane, që ata të marrin nga 160 mijë emigrantë.

Pas takimit me ligjvënësit në Kongres, Sekretari i Shtetit John Kerry tha:

“Jemi duke shqyrtuar me kujdes shifrën e refugjatëve të cilët mund t’i marrim, në kushtet e krizës në Siri dhe në Europë. Kjo mundësi është duke u shqyrtuar”.

Shefi i Komisionit Europian Jean-Claude Juncker i bëri thirrje vendeve anëtare të Bashkimit Europian të pranojnë një numër më të madh refugjatësh në dy vitet e ardhshme, por ai po ndesh me kundërshtimin e vendeve që e kundërshtojnë sistemin e kuotës.

“Europa ku unë dua të jetoj ilustrohet më së miri nga ata që janë duke ndihmuar”, – i tha zoti Juncker Parliamentit European. “Europa ku nuk do të doja të jetoja është një vend që refuzon të ndihmojë njerëzit në nevojë.”

Por qeveritë e Çekisë dhe Sllovakisë i qëndruan kundërshtimit të tyre ndaj kuotave, për të cilat zoti Juncker tha se janë të nevojshme për trajtimin e krizës më të rëndë të emigrantëve që nga ajo e Luftës së Dytë Botërore.

“Unë i refuzova kuotat” – tha kryeministri çek Bohuslav Sobotka, – “ngaqë nuk i konsideroj ato të jenë zgjidhja reale për krizën e emigrantëve.”

Kryeministri sllovak Robert Fico shprehu shqetësim se në Europë mund të futen terroristët, në kushtet kur atje hyjnë refugjatë në mënyrë masive.

Shumica e emigrantëve përpiqen të vendosen në vende në zhvilluara të Europës Perëndimore, si Gjermania dhe Suedia.

“Kur terroristët grumbullohen në Siri, si mund t’i dallojmë ne ata nga emigrantët e tjerë që kalojnë kufirin për në Bashkimin Europian pa patur ndonjë kontroll?”, – tha zoti Fico.

Zoti Juncker tha se Europa mund të mos i lerë Greqinë, Italinë dhe Hungarinë të vetme në trajtimin e fluksit të imigrantëve:

“Ne europianët nuk duhet të harrojmë kurrë përse strehimi dhe ofrimi i të drejtës themelore për të kërkuar azil është diçka kaq e rëndësishme,” – tha ai.

Ai i bëri thirrje ministrave të brendshëm të BE-së që ta miratojnë planin e sistemimit të emigrantëve javën e ardhshme.

Zoti Juncker po ashtu tha se beson se azil-kërkuesit duhen lejuar të punojnë ndërsa janë të pritje të shqyrtimit të aplikimeve të tyre. Ai tha se shpreson që të gjitha vendet anëtare të përfshihen në një fond emergjence për trajtimin e krizave të refugjatëve në të ardhmen.

Sipas planit, Gjermania, Franca dhe Spanja do të pranojnë në vendet e tyre numrin më të madh të emigrantëve, të pasuar nga Polonia, Holanda Rumania, Bullgaria dhe Suedia.

Por ideja e kuotës kundërshtohet me ngulm nga Hungaria dhe vende të tjera të Europës Qendrore.

Kuota e ndarjes së emigrantëve do të bazohet tek gjendja ekonomike e vendeve të ndryshme, popullsia, ritmi i papunësisë dhe nga numri i refugjatëve që ka rënë dakord çdo vend të pranojë.

Kancelarja Angela Merkel në Gjermani, ku refugjatët janë mirëpritur me ushqime, ujë dhe lodra për fëmijët, e ka cilësuar planin e zotit  Juncker “hapin e parë të rëndësishëm”. Në komentet e së mërkurës, ajo tha se në se Europa dështon në çështjen e refugjatëve, atëhere ajo do të ketë  dështuar në bazën universale të saj, atë të Europës së bashkuar.

Por ajo paralajmëroi se emigrantët ekonomikë do të kthehen në vendet e tyre dhe se do të mbahen vetëm ata që përpiqen t’u shpëtojnë luftrave dhe persekutimit politik.

Shtetet e Bashkuara e kanë ndërmarrë një fushatë për t’i theksuar rastet e femrave për të cilat Washingtoni thotë se janë “burgosur pa të drejtë” nga qeveritë në gjithë botën.

Në kuadër të kësaj nisme, që është shpallur të martën vonë nga ambasadorja amerikane në Kombet e Bashkuara, Samantha Power, Departamenti Amerikan i Shtetit do t’i profilizojë 20 raste të femrave, për të cilat Shtetet e Bashkuara konsiderojnë se janë “të burgosura politike” ose “të burgosura për çështje interesi”.

Në këtë fushatë do të profilizohet pilotja ushtarake ukrainase, Nadiya Savchenko, e burgosur në Rusi, e akuzuar se ka marrë pjesë në vrasjen e dy gazetarëve rusë që raportonin për konfliktin në Ukrainë, pastaj Leyla Yunus dhe Khadija Ismayilova, kritike të qeverisë së Azerbajxhanit, të burgosura për akuza, që ato i cilësojnë politikisht të motivuara.

Në këtë nismë përfshihey edhe aktivistja për të drejtat e njeriut në Uzbekistan, Matluba Kamilova, për të cilën organizata Human Rights Watch, thotë se ishte burgosur për ushtrimin e fjalës së lirë, pastaj studentja-aktiviste iraniane, Bahareh Hedayat, e cila ishte burgosur në vitin 2009, gjatë goditjes së autoriteteve, pas protestave për shkak të zgjedhjeve kontestuese presidenciale.

Lidhur me këto raste, ambasadorja Samantha Power, ka nënvizuar rëndësinë e fushatës…

“Duke i emëruar këto femra, ne po e dërgojmë mesazhin te qeveritë e tyre dhe ato të ngjashme me to: nëse ju dëshironi ta fuqizoni femrën, mos i burgosni ato në baza të pikëpamjes së tyre ose në baza të asaj që ato luftojnë për ato të drejta. Lironi këto 20 gra dhe lironi gratë e panumërta dhe vajzat sikur ato, që gjenden prapa grivale”, tha Samantha Power, para gazetarëve mbrëmë në Washington.

Departamenti amerikan i shtetit këtë nismë e ka quajtur #FreeThe20 dhe për çdo ditë do ta profilizojë një rast, në kohën kur muaj shënohet 20 vjetori i iniciativës së Kombeve të Bashkuara për forcimin e femrave “në të gjitha sferat e jetës publike dhe private”.

Kjo fushatë ka nisur me paraqitjen e rasttit të avokates për të drejtat e njeriut në Kinë, Wang Yu, e cila është burgosur nga policia në muajin korrik, në kuadër të goditjes gjithpërfshirëse kundër avokatëve dhe aktivistëve civilë.

“Ne do të vazhdojmë ta përsërisim rastin e emrit Wang Yu dhe grave të tjera si ajo, gjatë ditëve të ardhshme, pastaj femrat e guximshme si gazetarja në Azerbajxhan, Khadija Ismayilova, që është njëra nga 20 rastet, e cila është dënuar me 7.5 vjet burg”, tha Samantha Power.

Shtetet e Bashkuara janë shprehur “thellë të shqetësuara” për dënimin ndaj gazetares në Azerbajxhan, Khadija Ismayilova, duke e vlerësuar këtë rast “si një tjetër shembull të kufizimeve të gjëra në rritje në të drejtat e njeriut në Azerbajxhan, përfshirë kufizimet në lirinë e shtypit”.

Zëdhënësi i Departamentit amerikan të shtetit, Mark Toner, “ka kërkuar nga qeveria e Azerbajxhanit që ta lirojë zonjushën Ismayilova dhe të tjerët, të burgosur për shkak të ushtrimit të lirive të tyre fundamentale”.

“Ne theksojmë se gjykata ka refuzuar t’i rishqyrtojë provat dhe dëshminë nga ish-punëdhënësi, Radio Evropa e Lirë/Radio Liria, që kishte të bënte direkt me rastin e saj dhe akuzat, veçanërisht ato për krime financiare”, tha Mark Toner, mbrëmë vonë në Washinton.

Përgatiti: Fatmir Bujupi

Kandidatët për postin e presidentit edhe këtë fundjavë do të vazhdojnë takimet e tyre me grupet mbështesin në kampet e tyre politike. Konkurrentët demokratë janë në Minesota për të adresuar takimin e përvitshëm veror të Komisionit Kombëtar Demokrat.  Nga ana tjetër kandidatët republikanë po përcjellin mesazhin e tyre nëpër grupet mbështetëse në mbarë vendin.

Kandidatët demokratë janë në Minesota në një takim dy ditor që filloi herët të premten. Favoritja e Partisë Demokrate, ish sekretarja e shtetit Hillary Clinton, ishte mes të parëve që mori fjalën.

“Nuk duhet harruar çfarë kemi trashëguar nga republikanët: krizën më të rëndë ekonomike që nga koha e depresionit. Falë punës dhe sakrificës së popullit amerikan dhe udhëheqjes së presidentit Obama, tani jemi në këmbë përsëri.”  

Por, gjatë një konference shtypi më vonë, zonja Clinton përsëri u pyet rreth përdorimin të emailit privat gjatë kohës që shërbente si Sekretare e Shtetit.

“Asnjëherë nuk kam dërguar apo marrë materiale të quajtura sekrete. Kjo pyetje po shpeshtohet pasi pyetje të tilla rreth sekreteve gjithmonë bëjnë zhurmë.”   

Zonja Clinton tha se ndërsa Departamenti i Shtetit i jep fund procesit të verifikimit, do të bëhet e qartë se ajo nuk ka bërë asnjë gabim.

Ish guvernatori i Rhode Island, kandidati demokrat Lincoln Chafee, vlerësoi arritjet e administratës së presidentit Obama dhe tha se ai do të vazhdojë të luftojë për paqen.

“E kam përjetuar kohën e Luftës së Vietnamit dhe nuk dua të shoh gjeneratat e ardhëshme që të kalojnë përmes konflikteve të pafundme.”  

Ndërkohë, kampi republikan po flet për forcimin e ushtrisë amerikane dhe udhëheqjes globale.

Të premten në Charleston të Karolinë së Jugut, senatori republikan Marco Rubio u përqendrua tek Kina.

“Nëse zgjidhem, do të heq shkurtimet në ushtri dhe rikthej buxhetin e Pentagoni në nivelet e duhura. Kjo do të na lejonte të neutalizojmë kërcënimet që vijnë nga rritja me shpejtësi e forcës dhe aftësisve të Kinës.”

Po ashtu në Charleston guvernatori i Viskonsinit Scott Walker, foli për planin e tij për rivendosjen e rolit udhëheqës amerikan në botë.

Udhëheqësi i lartë i agjencisë kozmike të Shteteve të Bashkuara, Charles Bolden, i është lutur Kongresit për më tepër para, duke thënë se duke e paguar Rusinë për transportin e astronautëve amerikanë në Stacionin ndërkombëtar të gjithësisë, është investim i gabuar, i cili do të ishte më mirë të shpenzohej në Shtetet e Bashkuara.

Në një editorial të pazakonshëm të publikuar në revistën Wired, zoti Bolden është ankuar për faktin se më herët këtë muaj, Uashingtoni ishte detyruar ta nënshkruajë vazhdimin e kontratës në vlerë prej 490 milionë dollarësh me Rusinë, që të vazhdojë t’i dërgojë astronautët amerikanë në dhe nga stacioni orbital.

Kongresi e kishte zvogëluar fondin për nismën e Shtëpisë së Bardhë për Ekuipazh Komercial, për 1 miliard dollarë prej vitit 2010, ndërsa këto para ishin paguar për agjencinë ruse, Roscosmos.

“Kjo është diçka sikur ne të urdhëronim marrje të shtrenjtë të ushqimit, pasi nuk e kemi rregulluar ende kuzhinën tonë dhe vetëm në këtë rast ushqimet na kushtojnë qindra miliona dollarë”, ka shkruar Bolden në artikullin e tij, dhe ka shtuar se “udhëtimi në gjithësi është kompleks, por zgjedhja është e thjeshtë”.

Ai shtron pyetjen se “a investojmë ne në vetvete, në punët tona, në aftësinë tonë, të popullit tonë, ose ne zgjedhim të investojmë për t’i dërguar dollarët tanë të taksave në Rusi”.

“Atë që ne e dimë me siguri, është se çdo dollar që ne e investojmë në Moskë, është dollar që ne nuk e investojmë në biznesin amerikan”, shkruan Bolden.

Prej se është “pensionuar” flota e transportit të Shteteve të Bashkuara, në vitin 2011, NASA është mbështetur fuqishëm në sondat ruse, Soyuz, që janë lansuar nga stepat e Kazakistanit, për t’i dërguar astronautët dhe furnizimet në stacionin e gjithësisë.

Derisa tensionet me Rusinë janë shtuar për shkak të krizës në Ukrainë, disa ligjvënës amerikanë, po ashtu, e kanë kritikuar sasinë e parave, që Uashingtoni e paguan në Rusi.

Njëherësh, NASA e ka eksploruar përdorimin më të madh të kompanive private, që kanë ndërtuar anije të tyre kozmike.

Vitin e kaluar, agjencia e ka nënshkruar marrëveshjen prej 6.8 miliardë dollarësh, me kompanitë SpaceX dhe Boeing, për ta zhvilluar një gjeneratë të re të anijeve kozmike.

Charles Bolden thotë se programi privat amerikan i transportit do të jetë më i lirë në periudhë afatgjate, se sa të paguhet agjencia ruse, Roscosmos.

Udhëtimi për një astronaut të Shteteve të Bashkuara në Stacionin ndërkombëtar të gjithësisë me anijen ruse, Soyuz, aktualisht kushton 81 milionë dollarë.

Derisa kompanitë Boeing dhe SpaceX, t’i testojnë në mënyrë të plotë dhe t’i autorizojnë anijet, atëherë një ulëse për dërgimin e astronautëve amerikanë në hapësirë do të kushtonte 58 milionë dollarë, thotë Charles Bolden.

Përgatiti: Fatmir Bujupi

Presidenti amerikan Barack Obama ka “gjasa të mira për të qenë i suksesshëm”, në përballje me republikanët në Kongres lidhur me marrëveshjen bërthamore të Iranit, ka thënë lideri i republikanëve në Senat, Mitch McConnell.

Republikanët të cilët janë shumicë në Senat pritet që të refuzojnë marrëveshjen e Iranit dhe të bëjnë një rezolutë që ka për qëllim dënimin e kësaj marrëveshjeje.

Por Obama mund të vendosë veto për këtë rezolutë dhe është në pikëpyetje nëse republikanët mund t’i sigurojnë dy të tretat e votave që duhet për të rrëzuar veton presidenciale.

McConnel gjatë një takimi në Kuntucky foli për vështirrësitë e arritjes së votave për të hedhur poshtë veton.

Obamës i duhet që 34 senatorë demokratë të përkrahin veton e tij dhe deri tani 20 kanë deklaruar se do të bëjnë një gjë të tillë.

Në Kongres, 146 demokratë duhet të mbështesin veton dhe deri më tash 48 kongresistë janë shprehur se do ta përkrahin marrëveshjen.

“Ai mund të fitoi me një të tretat e votave plus me votat në Kongres”, ka thënë McConnell.

“Prandaj ai ka shumë gjasa që të tregohet i suksesshëm”, ka thënë tutje ai.

Pranimi publik i McConellit se Obama ka përparësi reflekton në atë se çfarë qëndrimesh po shprehin privatisht demokratët dhe republikanët. Komentet e tij vijnë në kohën kur dy palët janë duke shpenzuar miliona dollarë në fushatën e tyre për të bindur ligjvënësit e tyre se si të votojnë për këtë marrëveshje.

McConnell tha se ai do të ishte i befasuar nëse ndonjë republikan në Senat do të mbështeste marrëveshjen. Ai shtoi se edhe nëse Obama fiton, marrëveshja mund të rishikohet nga presidenti i ardhshëm, i cili edhe mund të jetë nga radhët e republikanëve.

“Fushata e presidentit për të miratuar këtë marrëveshje do të varet krejtësisht nga demokratët”, ka thënë ai.

Deri tani, senatori demokrat Chuck Schumer është deklaruar kundër marrëveshjes. Po ashtu edhe Robert Menendez ka lënë të nënkuptohet se është kundër marrëveshjes bërthamore me Republikën Islamike.

Republikani McConnel thotë se qëndrime të tilla opozitare në mesin e demokratëve, për repubikanët janë ndihmë.

“Shpresojmë që do ta mposhtim por procedurat qartazi janë në favorin e presidentit. Por do të shohim”, ka thënë ai.

McConnell ka thënë se marrëveshja me Iranin nuk është e mirë më shumë aspekte.

“Ajo i lë iranianët të aftë për të zhvilluar kapacitete bërthamore. Irani është sponsori më i madh i terrorizmit në botë sot”, ka thënë McConnel.

Manjati i pronave të patundshme, Donald Trump, i cili kryeson garën republikane në Shtetet e Bashkuara për të marrë emërimin për garën presidenciale 2016, është përgjigjur me indiferencë të topitur ndaj anëtarësimit të mundshëm të Ukrainës në NATO.

“Të jem i sinqertë me ju, nuk do të brengosesha shumë nëse Ukraina anëtarësohet në NATO ose jo. Nëse po, mirë. Nëse jo, mirë”, ka thënë Trump për televizionin NBC.

Në një intervistë të zgjeruar, Trump ka folur shkurtimisht për Ukrainën, e cila është ngërthyer në një luftë me separatistët pro-rusë, që ka shpërthyer pasi Kremlini ka aneksuar Krimenë, në mars të vitit 2014.

Zgjerimi drejt lindjes i NATO-s ka zemëruar Moskën, ashtu si edhe deklaratat e liderëve pro-perëndimorë të Ukrainës dhe të zyrtarëve të NATO-s për anëtarësimin e mundshëm të Kievit në aleancën ushtarake.

Në intervistën për televizionin NBC, Trump po ashtu ka thënë se Evropa duhet të mbajë barrën e përgjegjësisë për t’u ngritur kundër Rusisë në konfliktin në Ukrainë.

“Nuk më pëlqen se çfarë po ndodh në Ukrainë. Por ky është vërtet një problem që prek Evropën shumë më shumë sesa neve”, ka thënë Trump.

Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian kanë udhëhequr përpjekjet ndërkombëtare për të ndëshkuar Rusinë me sanksione.

Rreth 6,400 njerëz kanë humbur jetën në konfliktin në lindje të Ukrainës, midis forcave qeveritare dhe atyre rebele, qysh në prill të vitit 2014.

Trump ka akuzuar Gjermaninë, kancelarja e së cilës, Angela Merkel, ka qenë një kritike thumbuese e Rusisë në konflikt.

“Nuk parapëlqej që ne të jemi kundër Rusisë për Ukrainën, kur Gjermania qëndron duarkryq dhe pranon gjithë naftën dhe gazin që mund të marrë nga Rusia”, ka thënë Trump.

Bashkimi Evropian merr rreth 30 përqind të gazit natyror nga Rusia, e cila raportohet se ka rritur furnizimet e saj me gaz në Gjermani për afro 50 përqind, në çerekun e dytë të këtij viti.

Trump, njëri prej miliarderëve më të zëshëm në SHBA, po e financon vetë fushatën e tij dhe ka thënë se është i gatshëm të shpenzojë një miliard dollarë për këtë qëllim.

Më 14 gusht, ai ka thënë se marrëdhëniet SHBA-Rusi janë “shkatërruar bukur mirë” nën presidentin Barack Obama dhe, nëse ai zgjidhet, “ai do të ketë marrëdhënie të mira me Rusinë dhe presidentin e saj, Vladimir Putin”.

I pyetur nëse do të rrokulliste sanksionet kundër Rusisë, Trump ka thënë se “kjo varet”, edhe Rusia “duhet të sillet mirë”.

Trump po ashtu ka bërë deklarata të ashpra kundër emigracionit të paligjshëm, duke u zotuar se, nëse zgjidhet, ai do të kthejë prapa të gjithë emigrantët e paligjshëm. (v.tela)