Gjykata e Lartë e Shteteve të Bashkuara bllokoi të enjten planin e Presidentit Obama për të shtyrë afatin e deportimit të miliona emigrantëve pa dokumente.

Ky vendim i arritur nga votimi 4 me 4 i anëtarëve të Gjykatës së Lartë, la në fuqi një vendim të gjykatës së shkallës së parë, që hidhte poshtë urdhërin e zotit Obama për të vendosur një politikë të re emigracioni me urdhër ekzekutiv, pasi Kongresi nuk arriti të miratojë ndryshime të rëndësishme për emigracionin.

Presidenti e cilësoi vendimin “dëshpërues” për emigrantët, të cilët sipas tij, “nuk do të jenë në gjendje të japin kontributin e tyre në vend”. Por ai shtoi se nuk do të ketë përpjekje për deportimin e imigrantëve që i binden ligjit, të cilët jetojnë në Shtetet e Bashkuara, edhe pse vendimi e lë vazhdimin e pranisë së tyre në vend në një gjendje të papërcaktuar nga pikëpamja ligjore.

Ashtu sikurse edhe në të kaluarën, zoti Obama, kritikoi republikanët e Senatit që kanë refuzuar të shqyrtojnë emërimin prej tij të gjykatësit Merrick Garland të gjykatës federale të apeleve, si anëtar të nëntë të gjykatës së lartë, vend që ka mbetur bosh pas vdekjes së gjykatësit Antonin Scalia. Ligjvënësit thonë se emërimi për vendin e 9-të në Gjykatën e Lartë duhet bërë nga presidenti i ardhshëm, pasi zoti Obama të jetë larguar nga Shtëpia e Bardhë në janar.

Texasi dhe shtete të tjera ngritën padi ndaj administratës Obama lidhur me planin e imigracionit, duke argumentuar se ai ishte jo kushtetues, pasi binte në konflikt me ligjin aktual të imigracionit. Por administrata argumentoi se shtetet e ndryshme nuk kanë të drejtë të ngrenë padi të tilla pasi ligji i imigracionit është kompetencë e qeverisë federale.

Në kushtet kur gjykata është e ndarë 4 me 4, qëndron në fuqi vendimi i gjykatës së nivelit më të ulët.

“Për më tepër se dy dekada, sistemi ynë i imigracionit – dhe këtë e pranojnë të gjithë – nuk funksionon si duhet.”- tha zoti Obama. “Fakti që Gjykata e Lartë nuk ishte në gjendje të merrte sot një vendim, jo vetëm e çon prapa sistemin, por na largon edhe më tepër nga ëndërra që kemi për vendin tonë”.

Kandidatja për presidente e Partisë Demokrate, Hillary Clinton, e kritikoi vendimin e Gjykatës si të “papranueshëm”, duke thënë se “Shtetet e Bashkuara duhet të bëjnë gjithshka” për të zbutur frikën e imigrantëve pa dokumente se mund të deportohen. Ajo i qortoi republikanët në Senat që refuzuan të shqyrtojnë emërimin e zotit Garland.

Paul Ryan, kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve të kontrolluar nga republikanët, e vlerësoi vendimin e Gjykatës së Lartë, duke thënë se “presidentit nuk i lejohet të shkruajë ligje, këtë detyrë e ka vetëm Kongresi. Kjo është një tjetër fitore madhore në luftën tonë për rikthimin e ndarjes së pushteteve”, tha zoti Ryan.

Protesta vazhdon pa kufizim dhe të gjithë këndojnë ‘We Shall Overcome’

VOAL – NJU JORK, 23 QERSHOR – Zemërimi i demokratëve në Kongresin Amerikan nuk zbehet, shkruan voal.ch. Po ashtu vazhdon qëndrimi sit-in për të kërkuar me forcë  patjetër një kufizim të armëve të zjarrit, prej 22 orësh tashmë.

Salla e Dhomës së Përfaqësuesve, pavarësisht se kryetari republikan Paul Ryan i ka ndërprerë punimet deri më 5 korrik, mbetet e pushtuar nga dhjetër deputetë, njofton ansa. Një gjë e tillë nuk është parë kurrë – komentojnë vëzhguesit, ndërsa New York Times shkruan: “Skena të një rrëmujë të pashembullt në Dhomën e Përfaqësueve.” Në rreshtin e parë është John Lewis, 76 vjeç, ikonë e luftës për të drejtat qytetare të afroamerikanëve.

Momente tensioni gjatë natës janë regjistruar kur Ryan i ka ftuar të gjithë të shkojnë në shtëpi. Është krijuar një vërshim thërritjesh, kore si në stadiume dhe këngë. E ndërsa të gjithë këndonin ‘We Shall Overcome’, Ne Do T’ia Dalim, himnin e lëvizjes për të drejtat qytetare të viteve ’60, shumë duke iu drejtuar kryetarit me fotot e viktimave të armëve, përfshirë 20 fëmijë nga masakra e Newtownit e 50 të vdekurit e masakrës së Orlandos.

Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Barack Obama ka publikuar listën e “personave të rrezikshëm” për shtetin e tij që vijnë nga mbarë bota.

“Kërcënimi i përbërë nga veprimet e personave të angazhuar në, apo që ndihmojnë, sponsorizojnë, ose mbështesin dhunën ekstremiste në Republikën e Maqedonisë dhe në vende të tjera në rajonin e Ballkanit Perëndimor, ose aktet që pengojnë zbatimin e Marrëveshjes së Dejtonit në Bosnje dhe Herzegovinë ose Rezolutën e Kombeve të Bashkuara e Këshillit të Sigurimit 1244 të 10 qershorit të vitit 1999, në Kosovë, nuk është zgjidhur. Përveç kësaj, Urdhri Ekzekutiv 13219 i ndryshuar me Urdhrin Ekzekutiv 13304 të datës 28 maj 2003, për të marrë hapa të tjerë në lidhje me aktet që pengojnë implementimin e Marrëveshjes Kornizë të Ohrit të vitit 2001 në lidhje me Maqedoninë. Për shkak se aktet e dhunës ekstremiste dhe aktivitetit pengues të përshkruara në këtë Urdhra ekzekutive janë armiqësore ndaj interesave amerikane dhe vazhdojnë të përbëjnë një kërcënim të pazakontë dhe të jashtëzakonshëm ndaj sigurisë kombëtare dhe politikës së jashtme të Shteteve të Bashkuara, unë kam vendosur që është e nevojshme për të vazhduar emergjencën kombëtare të deklaruar në lidhje me Ballkanin Perëndimor”, shkruan Barack Obama në sqarimin e kësaj liste.

Në mesin e tyre ka edhe shqiptarë nga Kosova, Kosova Lindore, Shqipëria e Maqedonia.

Sipas listës së publikuar në linkun https://sanctionssearch.ofac.treas.gov/, del se nga Kosova është një numër i konsiderueshëm i personave të konsideruar të rrezikshëm për sigurinë e SHBA-ve.

Daut Haradinaj, Rexhep Selimi, Azem Syla, Haradin Balaj, Fatmir Limaj, Ramiz Lladrovci, Sami Lushtaku, Rrustem Mustafa, Emrush Xhemajli, janë disa prej emrave të njohur për publikun që SHBA i konsideron “persona të rrezikshëm” për sigurinë e vet, raporton Koha.net.

Veç emrave të individëve, në këtë listë paraqiten edhe organizata të ndryshme, nga ato “ushtarake” e deri tek ato “humanitare”.

“Ushtria e Republikës së Iliridës”, “Ushtria Kombëtare Shqiptare”, “Fronti për Unitet Kombëtar Shqiptar”, “Ushtria Çlirimtare për Preshevë, Medvegjë e Bujanoc”, “Komiteti Nacional për Çlirimin dhe Mbrojtjen e Tokave Shqiptare”, “Ushtria Çlirimtare Kombëtare”, “Lëvizja Nacionale për Çlirimin e Kosovës”, “Këshilli Politik i Preshevës, Medvegjës e Bujanocit”, “Lëvizja Popullore e Kosovës” e “Ringjallja e Shoqërisë së Trashëgimisë Islame”, janë në mesin e entiteteve që konsiderohen të rrezikshme për sigurinë e Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Ndërkaq, edhe nga Maqedonia del të jetë një listë e konsiderueshme e personaliteteve që SHBA-të i konsiderojnë të rrezikshëm.

Menduh Thaçi, Gafur Adili, Nuri Bexheti e të tjerë, janë në mesin e personaliteteve që administrata Obama i konsideron persona të rrezikshëm.

Për të fituar zgjedhjet presidenciale në Shtetet e Bashkuara, një faktor i rëndësishëm është financimi i fushatës dhe deri tani është e emëruara e pritshme e Partisë Demokrate Hillary Clinton ajo që kryeson betejën financiare.

Sipas dokumenteve të dorëzuara nga kandidatët presidencialë tek Komisioni Federal i Zgjedhjeve, zonja Clinton ka siguruar fonde me vlerën e më tepër se 26 milionë dollarëve në muajin maj dhe se muajin qershor fushata e saj e ka filluar me 42.5 milionë dollarë në bankë.

Në kontrast të dukshëm me zonjën Clinton, fushata e të emëruarit të pritshëm të Partisë Republikane, Donald Trump kishte vetëm 1,3 milion dollarë. Ai mundi të sigurojë në maj 5,6 milionë dollarë për fushatën e tij, e filloi muajin qershor me 2,4 milionë dhe ka shpenzuar 6,7 milionë dollarë.

Si zoti Trump, edhe zonja Clinton, do të marrin ndihmë nga partitë e tyre dhe nga grupe të tjera donatorësh, për të shpenzuar për reklamat televizive që mbështesin knadidatët. Por është e rëndësishme për secilin prej kandidatëve, që të kenë paratë e veta për të shpenzuar për reklamat dhe për fushatën në të 50 shtetet amerikane.

Zgjedhjet e kaluara presidenciale në vitin 2012, treguan se sa të nevojshme janë paratë në fushtatat elektorale në kohët moderne. Presidenti Obama shpenzoi 775 milionë dollarë për t’u rizgjedhur, ndërsa rivali i tij republikan Mitt Romney shpenzoi $460 millionë.

Donald Trumpi, kandidati i pritshëm presidencial i Partisë Republikane thotë se disa republikanë po përpiqen ta pengojnë emërimin e tij zyrtar në Kuvendin e Partisë në korrik.

Disa delegatë për në Kuvend nga shteti i Ohajos thonë se duan t’i ndryshojnë rregullat e partisë, për të bërë të mundur që të votohet për një person tjetër dhe jo për miliarderin Trump si kandidati republikan për president.

Donald Trump ka dalë i pari mes 16 kandidatëve të tjerë republikanë në zgjedhjet partiake të zhvilluara muajt e fundit, duke siguruar shumicën e numrit të delegatëve për në kuvendin e partisë, në korrik.

Por kundërshtarët e tij thonë se ai nuk përfaqëson qëndrimet tradicionale konservatore të Partisë Republikane dhe se komentete e tij për myslimanët, gratë dhe meksikanët e bëjnë të pamundur pranimin e tij si i emëruari i partisë për kandidat presidencial.

Kritikët e zotit Trump, po ashtu japin një tjetër argument kundër tij, duke thënë se anketat kombëtare tregojnë se kandidatja demokrate, ish sekretarja e Shtetit Hillary Clitnon kryeson garën me të 5 muaj para zgjedhjeve të nëntorit.

Sot në Shtetet e Bashkuara është Dita e Baballarëve, një ditë kur nderohen baballarët. Presidenti Barack Obama tha në fjalimin e tij të përjavshëm se me afrimin e festës ai ka menduar lidhur me përgjegjësitë që kemi ndaj njëri-tjetrit. Presidenti tha: “Të mos harrojmë kurrë se sa të mira mund të arrijmë thjesht duke dashur njëri-tjetrin.”

Origjina e festës së baballarëve filloi me 5 korrik të vitit 1908, kur një kishë në Virxhinian Perëndimore mbajti sherbimin e së dielës në kujtim të 362 burrave që kishin humbur jetën një vit më parë nga shpërthimi në një minierë qymyri.

Vitin që pasoi, një grua nga Spokejn e shtetit Uashington, e cila u rrit nga babai i saj i ve, nisi një fushatë për të krijuar një festë për baballarët, sikurse është edhe Dita e Nënës. Ajo pati sukses dhe në vitin 1910 shteti i Uashingtonit festoi për të herë të parë Ditën e Baballarëve.

Gjatë viteve 1920 dhe 1930, pati përpjekje për të bashkuar Ditën e Nënës dhe Ditën e Babait në një festë të vetme, Dita e Prindërve. Por me fillimin e Luftës së Dytë Botërore, mbështetësit e idesë së festës e nxitën publikun të festonte Ditën e Baballarëve, si një mënyrë për të nderuar ushtarët që po i shërbenin vendit. Ata ja dolën dhe nga fundi i luftës, Dita e Baballarëve u filloi të festohej në mbarë vendi. Por ishte Presidenti Richard Nixon, ai që e njohu Ditën e Baballarëve si një festë kombëtare në Shtetet e Bashkuara, për herë të parë në vitin 1972.

Voal – Voal.ch shkruan se Bernie Sanders, kandidati tjetër për Shtëpinë e Bardhë, është tërhequr dhe do të bëhet bashkë me Hillary Clinton kundër Donald Trump  “për trasformimin e  partisë democratike.” Nuk është ende një mbështetje e qartë me letra të hapura por është një tjetër hap i ndërmarrë nga Bernie Sanders në mbështetje të kandidates në zgjedhjet presidenciale.

Senatori i  Vermontit ka publikuar një video online ku premton bashkëpunim me Hillary Clinton: “Objektivi kryesor politik që kemi përpara në pesë muajt që na vinë është që të dgarantojmë humbjen e plotë të Donald Trump në një mënyrë shumë të vendosur, shkruan voal.ch.

“Dhe personalisht kam qëllim që të nis e të bëj detyrën time në këtë drejtim”, ka thënë Sanders,duke e ftuar të gjithë bazën e partisë në angazhimin për të “krijuar Amerikën që e dimë që mund të jetë”. /Butimi sda-ats/swissinfo.ch

Voal – Vrasja e deputetes britanike, Jo Cox, gjatë fushatës së referendumit mbi Bashkimin Evropian është një sulm kundër gjithë përkrahësve të demokracisë, deklaroi sot sekretari amerikan i Shtetit, John Kerry.

“Shpreh dhimbjet e mia më të thella kur shoh se një parlamentare e re, që dukshëm ishte një grua e re me shumë talent, është vrarë duke ushtruar funksionin e saj në rrethin e saj. Është një sulm kundë të gjithë atyre për të cilët demokracia ka interes dhe që kanë besim në të”.

Presidenti Barack Obama ndërmori një hap të pazakontë, duke u përfshirë në fushatën presidenciale dje, kur kritikoi ashpër republikanin që do që ta pasojë atë në Shtëpinë e Bardhë, miliarderin Donald Trump. Presidenti iu përgjigj i indinjuar z. Trump për propozimin e tij për ndalimin e myslimanëve dhe tha se retorika e zotit Trump i bën më pak të sigurta, Shtetet e Bashkuara.

Pasi u takua me këshilltarët e tij të sigurisë në Departamentin e Thesarit, lidhur me ngjarjen në Orlando, Presidenti Obama shumë shpejt e drejtoi vëmendjen tek propozimi i Donald Trumpit për ndalimin e myslimanëve.

“Nëse biem në kurthin e përgjithësimit për myslimanët dhe sugjerojmë se jemi në luftë me të gjithë atë fe, atëherë ne po bëjmë lojën e terroristëve”.

Presidenti iu përgjigj fjalimit që zoti Trump mbajti të hënën, ku fajësonte administratën e zotit Obama dhe Hillary Clintonin, për politika që Trump tha se ndihmonin terroristët.

Zoti Obama tha se shprehje të tilla janë të rrezikshme dhe dëmtojnë përpjekjet amerikane për të fituar mbështetjen e myslimanëve të moderuar.

“A janë dakord republikanët me këtë? Sepse kjo nuk është Amerika që duam. Nuk reflekton idealet tona demokratike. Nuk do të na bëjë më të sigurt, do të na bëjë më pak të sigurt”.

Duke bërë fushatë në Pensilvani, Hillary Clinton reagoi ashpër ndaj zotit Trump, për sugjerimin e tij se Presidenti po merrte anën e terroristëve.

“Edhe në një kohë ndasish politike, kjo e tejkalon çdo kufi për atë që duhet të thotë dikush që kandidon për president të Shteteve të Bashkuara”.

Në fjalimin e tij të hënën, zoti Trump tha se do ta pezullonte imigracionin nga pjesë të botës me një histori terrorizmi.

Zoti Trump sulmoi gjithashtu zonjën Clinton:

“Plani katastrofik i Hillary Clintonit për imigracionin do të sjellë shumë më tepër imigrantë radikalë islamikë në këtë vend, duke kërcënuar jo vetëm shoqërinë tone, por të gjithë mënyrën tonë të jetesës”.

Zoti Trump po has kritika për idenë e tij për myslimanët edhe nga vetë republikanët, përfshirë Kryetarin e Dhomës së Përfaqësuesve, Paul Ryan.

“Myslimanët janë partnerët tanë. Shumica e myslimanëve në këtë vend dhe në gjithë botën janë të moderuar, janë paqësorë, janë tolerantë”.

Shkëmbimet e ashpra mes Presidentit Obama dhe zotit Trump, janë një kujtesë e përçarjeve të thella politike në vend dhe fushatës së hidhur që kemi përpara, thotë analisti Norm Ornstein:

“Të gjithë e dimë që kemi këtë sistem tmerrësisht të polarizuar politik, por tani është bërë klanor. Është identiteti klanor që po udhëheq ecurinë e ngjarjeve dhe gjithnjë klani kundërshtar shihet si armik, jo thjesht si kundërshtar”.

Dëshira e Presidentit për t’u përfshirë në debat, lë të kuptohet se zoti Trump, mund të përballet në fakt me dy kundërshtarë demokratë në zgjedhjet e përgjithshme, Hillary Clinton dhe Barack Obama.

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Barack Obama, tha se nuk ka prova se personi i armatosur, i cili ka vrarë 49 veta në një klub të homoseksualëve në Orlando të Floridës, ka qenë “i udhëhequr nga jashtë”.

Omar Mateen, i lindur në SHBA, por me prejardhje afgane, është identifikuar nga autoritetet amerikane si autor i masakrës së 12 qershorit.

Obama tha se Mateen ka gjasa të jetë ndikuar nga ekstremistët, porse nuk ka prova të drejtpëdrejta që sugjerojnë se ai ka vepruar sipas udhëzimeve ose ka qenë pjesë e një komploti më të madh.

Mateen, 19 vjeç, ka shprehur besnikëri ndaj grupit militant Shteti Islamik.

Obama tha se Mateen duket se ka qenë i frymëzuar nga informatat ekstremiste, në dispozicion në internet.

Mateen është qëlluar për vdekje nga policia, e cila ka hyrë në klubin Pulse tri orë pasi atje kanë nisur vrasjet.

Përgjegjësinë për sulmin e ka marrë Shteti Islamik.

Po e pyetët Bujar Hysën për akuzat që e çuan në burgun e stërmbushur, numër 302, në Tiranë, do të reagojë furishëm duke mohuar gjithçka. «Asnjëherë nuk kam bërë thirrje për terrorizëm!», ka deklaruar imami, i dënuar muajin e kaluar për rekrutimin e të rinjve shqiptarë në «Shtetin Islamik».

Por nëse ngulmoni të 琀isni më shumë për këtë punë, ai e panon në njëfarë mënyre se dëshiron krijimin e njëfarë shteti islamik – jo në Siri, por në atdheun e tij, në Shqipëri, shtet anëtar i NATO-s dhe aleat i ngushtë i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në këtë cep të Evropës. Duke reflektuar prej dhomës së vogël të vizitorëve në burg, Hysa është fort i bindur se një ditë Shqipëria do të zëvendësojë pashmangshëm qeverinë e stilit perëndimor me sheriat, ose të drejtën islamike. Madje këmbëngul se besnikët e tij ishin angazhuar për këtë punë. «

Islami mund të bashkëjetojë me fetë e tjera, por me demokracinë? Jo!», ka theksuar imami mjekrosh para reporterit derisa një gardian po mbante sytë katër jashtë derës së dhomës. «Kushdo që thotë se sheriati mund të bashkëjetojë me demokracinë është hipokrit.»

Është pikërisht ky perceptim i cili bëri që zyrtarët e shtetit shqiptar të merrnin masa në Shqipërinë e vogël, vend me rreth 2,8 milionë banorë. Ky është një problem që ka nisur të burojë prej zonës ku漀tare lindore. Enklava ballkanike, që shtrihet ndërmjet bregut të thepisur të Adriatikut dhe majave të larta malore, ka popullsi me shumicë myslimane, por gjithashtu njihet si vend që për shekuj me radhë ka ruajtur traditën e tolerancës fetare dhe islamit të moderuar. Por edhe këtu, një vend prej 1’200 kilometra larg Sirisë, «Shteti Islamik» ka gjetur një tokë të vogël, por të pëlleshme, për rekrutimin e disa besnikëve. Më shumë se 100 shqiptarë kanë udhëtuar drejt Lindjes së Mesme për t’iu bashkuar radhëve të grupit terrorist, dhe disa prej tyre kanë rënë në sy, duke përdorur thirrjet në internet për bashkatdhetarët e tyre. Thirrja e tyre për t’iu bashkuar militantëve ultrakonservatorë ka hasur në përkrahjen e disa xhamive, që kanë nisur të ndërtohen me të madhe viteve të fundit nga organizata bamirëse islamike dhe misione fetare nga Turqia dhe rajoni i Gjirit Persik. Shqipëria është e vendosur ta ndalë hovin e tyre.

Kuvendi i Shqipërisë ka miratuar së fundi ligje që ndalojnë pjesëmarrjen në luftën e «Shtetit Islamik», dhe shërbimet sekrete kanë identifikuar rekrutuesit që po shkojnë e vijnë në Siri e Irak. Bujar Hysa, imami i burgosur, ishte një prej tre imamëve dhe gjashtë personave të tjerë të dënuar muajin e klauar me më shumë se tetëmbëdhjetë vjet burgim për inkurajimin e shqiptarëve të rinj për t’iu bashkuar xhihadit të dhunshëm. Por autoritetet po hasin në kokëfortësinë e këtyre krerëve të nismave radikale në rajonin, që dikur në vitet nëntëdhjetë ishte përfshirë në luftëra sektare, por që kishte edhe luftëtarë që kishin ardhur nga Levanti. Mesazhet radikale kanë gjetur terren të pëlleshëm në fshatrat e lagjet e varfra, ku ka nivel të lartë korrupsioni dhe shkallë të lartë papunësie në mesin e rinisë deri në dyzetë për qind.

Policia kuፌtare po merr masa dhe po shton kontrollin në zonat kuፌtare me qëllim që t’u pritet rruga luftëtarëve islamikë që mund të marrin rrugën në drejtim të Evropës qendrore e veriore. Dyshohet se radikalët po fshihen në valën e refugjatëve sirianë që kanë marrë Evropën në sy. Megjithatë, deri më tani emigrantët nuk janë futur nëpër territorin shqiptar në rrugën e tyre drejt Evropës qendrore. «Ne kemi male të larta që na shërbejnë si pengesa të pjesshme për hyrjen e tyre», ka deklaruar kryetari i Kuvendit të Shqipërisë, Ilir Meta gjatë një viizte të bërë mujin e kaluar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës , «por malet nuk mund ta ndalin këtë valë».

Zyrtarët shqiptarë e kanë pranuar se arma më e fortë e tyre kundër ekstremizmit – zhvillimi ekonomik – vazhdon të hasë në telashe për shkak se po bie niveli i investimeve, meqë nuk po realizohen premtimet për investime perëndimore në vendin që po përballet me mjerim ekonomik edhe 25 vjet pas rënies së sundimit komunist. «Feja asjëherë nuk ka qenë problem këtu; ai është edukimi. Është mungesa e shoqërisë civile. Dhe është puna e mjerimit, veçanërisht në rrethe malore», ka deklaruar Ylli Manjani, ministër i Drejtësisë. «Kur keni gjendjen ku njerëzit ndihen të pashpresë, ekstremistët peshkojnë në pishinë».

Rritja e numrit të xhamive vahabiste

Megjithatë, islami radikal ende po e trazon këtë vend që gjithnjë nuk e kishte marrë afër zemrës fenë. Për shekuj me radhë, shqiptarët ishin treguar të moderuar me përzierjen e tyre të myslimanëve sunitë, të krishterëve ortodoksë dhe katolikëve romanë, me një numër goxha të madh të bektashinjve, sekt i moderuar i myslimanëve suፌ që selinë qendrore botërore e ka në Shqipëri. Për pesëdhjetë vjet me radhë deri në rënien e komunizmit më 1990, liderët marksistë të shtetit e shpallën Shqipërinë shtetin e parë ateist në botë, duke ndaluar edhe zyrtarisht fenë dhe nisur fushatën për persekutimin e imamëve dhe të priftërinjve.

Në mesin e të persekutuarve ishte edhe gjyshi mysliman i Ylli Gurrës, imam i moderuar sunit, që sot është imam në një xhami të njohur në Tiranë, që nuk është fort larg prej shtatoreve në nderim të Skënderbeut, hero kombëtar i shqiptarëve dhe prijës që ishte konvertuar në krishterim. Gurra, që ka veshur xhybenë dhe rruፌt kafe në kafenetë e njohura moderne në qendër të Tiranës, citon gjyshin e tij që u ፌiste të rinjve për nevojën për bashkëjetesës jo vetëm me beismtarët e të njëjtit besim, por edhe me fqinjët që mund të kenë fe të tjera. Ai thotë se islami shqiptar gjithnjë është përshkuar prej tolerancës e bashkëjetesës – së paku deri para pak kohësh. «Ne gjithnjë jemi krenuar se ishim shtet ku mund të ushtroje bindjet tua fetare», thekson Gurra. «Por njerëzit që janë rritur nën komunizëm nuk e njihnin mirë fenë. Dhe tani pas 25 vjetësh në demokraci e liri, disa njerëz kanë telashe t’i pranojnë kuፌjtë». Grupet e huaja kanë qenë të etura për të ndihmuar edukimin fetar të vendit. Qysh në ፌllim të viteve të nëntëdhjeta, organizatat bamirëse islamike, disa prej të cilave prapa vetes kishin mbështetjen e mbretërive të kamura të Gjirit, u vërsulën në Tiranë për të nisur ndërtimin e xhamive dhe medereseve. Studentëve më të dalluar u ishin ofruar bursa për studimin e teologjisë nën tutelën e imamëve fundamentalistë në Arabinë Saudite dhe Turqi.

Në dekadën e fundit, nëpër qytetet e mëdha shqiptare janë ndërtuar shumë xhami të mëdha që nuk ishin nën ombrellën e Bashkësisë Islame Shqiptare, organizata që është autoriteti ligjor në krye të besimtarëve myslimanë të vendit. Janë hapur edhe shumë qendra evangjelike të krishtera, duke rritur shkallën e qasjes sektare në një shoqëri për të cilën shqiptarët thonë se gjithnjë ishin krenuar me të. Sot një prej projekteve më të mëdha të ndërtimit në Tiranë është një xhami e madhe prej 34 milionë dollarësh amerikanë, fond që më së shumti është mbuluar prej Qeverisë turke. Megjithëse zyrtarët nuk kanë kundërshtim për fondet shtetërore turke, ka prej tyre që privatisht thonë se nuk po u pëlqen ndikimi i turqve. Pse po ndërtohet një xhami kaq e madhe në një vend me kaq shumë nevoja kritike, përfshirë nevojën për shkolla, autostrada dhe infrastrukturë për industrinë premtuese të turizmit shqiptar? «Ju lutem», ka thënë një zyrtar i lartë, «ne kemi nevoja e halle më të mëdha, se sa për xhami».

Gjykimi i imamëve

Së fundi, nuk janë xhamitë që po i shqetësojnë zyrtarët e lartë shqiptarë. Janë mesazhet që komunikohen prej një numri të pavarur imamësh, shumica prej të cilëve të shkolluar jashtë vendit. Frika prej radikalizimit ka nisur të shprehet para dy vitesh kur nisën valët e para të njerëzve që po shkonin në Siri që t’i bashkoheshin «Shtetit Islamik». Në disa fshatra në pjesën juglindore të vendit, të rinjë pa i mbushur njëzetë, e të tjerë në të njëzetat u larguan nga shtëpitë pa bërë zë, duke dërguar më vonë njoftime se kishin arritur në Siri e Irak. Disa prej tyre iu bashkuan më vonë njësiteve ballkanike të ISIS-it, që përbëhehsin prej shqiptarëve e kosovarëve. Njëri prej luftëtarëve shqiptarë, Ebu Beliksa, imam 32 vjeç nga fshati i vogël lindor Leshnicë, ishte zgjedhur prijës dhe pastaj nisi të shfaqej në internet, duke u shfaqur me emrin e luftës, Almir Daci. U bëri thirrje shqiptarëve që t’i bashkoheshin në luftë, por qarkullimi i videos kishte mundësuar që t’u bihej në gjurmë të rinjve të radikalizuar. Disa prej xhamive më të njohura ishin mbyllur dhe detyruar të ndërronin imamët, dhe ishin arrestuar shumë prej klerikëve më të zëshëm në mbrojtje të xhihadit të dhunshëm. Në mesin e atyre që ishin kapur në ፌllim ishte edhe Bujar Hysa, dhe tetë islamikë të tjerë që janë akuzuar për inkurajimin e xhematit që të përkrahte «Shtetin Islamik». Procesi gjyqësor ndaj imamëve u shndërrua në sensacion publik, meqë të akuzuarit kishin fyer gjykatësit dhe akuzuar prokurorin se ishte shndërruar në kukull të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Megjithatë, zyrtarët shqiptarë, të ndjeshëm ndaj akuzave për shkak të së kaluarës së tmerrshme kundër feve në kohën e komunizmit, kanë lejuar të akuzuarit që të nxjerrin duፌn nëpërmjet intervistave të pacensuara për gazetarët. Në një intervistë për «Washington Post» në burgun e Tiranës, Hysa dhe dy të akuzuar të tjerë kanë thënë se janë pre e Qeverisë shqiptare që është e etur të shkrepë arsenlain kundër tyre me pretendimin se po shënon sukses në luftën kundër terrorizmit. Hysa ka thënë se ishte tmerruar prej numrit të madh të forcave speciale që kishin hyrë natën në shtëpinë e tij në kohën kur fëmijët i kishte fjetur. Ai thotë se nuk ka bërë asnjë gjynah, pos thirrjes për shqiptarët që t’u dilnin zot viktimave të luftës siriane. «U kam bërë thirrje publike njerëzve që t’i ndihmojnë sirianët kundër Assadit – në kohën kur e tërë bota ishte kundër Assadit, përfshirë (presidentin) Obama», thekson Hysa. «Por meqë thirrja po vinte prej një imami, thanë se unë qenkam terrorist».

“Ne kemi traditat tona”

Nuk dihet saktësisht se sa shqiptarë myslimanë ndajnë mendime të ngjashme. Krerët qeveritarë dhe të bashkësisë myslimane shqiptare ngulmojnë se numri i tyre është jashtëzakonisht i vogël. Nëpër sheshet e Tiranës dhe nëpër shëtitoret në brigjet detare shqiptare, rrallëherë të zë syri besimtarë që mbajnë kapela ose beismtare me ferexhe. Restorantet shërbejnë verë dhe raki tradicionale shqiptare. Manjani, ministri shqiptar i Drejtësisë, thekson se vendi ka reaguar shpejt kundër rekrutimit islamik. Por gjithashtu e pranon se rrënjëjt e shkaqeve të radikalizmit – mjerimi dhe ndikimet e jashtme – vazhdojnë të mbesin probleme serioze. Dhe pavarësisht prej garancive për ndihma nga zyrtarët amerikanë e evropianë, shqiptarët ende po detyrohen t’i konfrontojnë sfidat pa ndonjë ndihmë të theksuar. «Sfida e vërtetë është zhvillimi ekonomik», thekson ai.

«Ne duhet t’u krijojmë njerëzve vende pune, sepse nëse dështojmë ta luftojmë mjerimin dhe injorancën, gjërat vetëm do të përkeqësohen. Njëherësh, çfarë na është ofruar prej Perëndimit janë premtimet e njëjta për më shumë trajnime dhe ‹ndërtim kapacitetesh›. E çfarë do të htotë kjo?» Gurra, imami i moderuar, ka thënë se anëtarët e xhematit të tij ende preferojnë traditën shqiptare të lavdërimit të diversitetit fetar të vendit, madje nganjëherë duke iu bashkuar fqinjëve ortodoksë e katolikë në festa të ndryshme fetare. Por së fundi, disa prej anëtarëve të xhematit po i shtrojnë pyetje të sikletshme, dhe myslimanët e bashkësive të tjera e kanë kritikuar se po e lavdëron hapur tolerancën fetare. Pas sulmeve terroriste në Paris, Gurra iu ishte bashkuar bashkësive bektashi, ortodokse e katolike për ta dënuar bashkërisht dhunën e ushtruar. Kjo ishte shenjë solidariteti. Por pastaj kishte pranuar kërcënime të paidentiፌkuara. «Pse je në krah të atyre njerëzve?», i ishte drejtuar kërcënueshëm njëri prej telefonuesve. Disa çaste më vonë, Hysa e pranon se nuk ishin vetëm bindjet e tij për Sirinë që i nxorën telashe, por më shumë shkaku i konፌiktit më fundamental me shoqërinë pluraliste që po mundohen ta ndërtojnë zyrtarët shqiptarë. Hysa ka thënë se gjithnjë e më shumë shqiptarë mendojnë se sistemi aktual i qeverisjes së Shqipërisë nuk përkon me nevojat fetare. Ai thotë se telashet e demokracisë shqiptare mund të shkojnë në favor të një qeverisje myslimane që do të lejonte ekzistimin e feve të tjera – qysh e parasheh edhe sheriati islamik.

«Ne nuk e pranojmë sistemin e tyre demokratik», ka deklaruar ai duke iu referuar qeverisë së Shqipërisë. «Nuk e pranojmë moralin e tyre, si puna e martesave ndërmjet femrave me femra, meshkujve me meshkuj. Ne kundërshtojmë të gjitha aksionet e NATO-s kudo në botën arabe». «Këto janë arsyet kryesore pse jemi arrestuar».

«Fatmirësisht, nuk ka shumë njerëz që kanë pikëpamje të ngjashme, dhe e dinë se nuk do të ፌtojnë», ka deklaruar Gurra. «U them qytetarëve tanë: ‹Kemi traditat tona› dhe ato janë tradita shqiptare, jo asi arabe. Të gjithë ne jemi pjesë e Evropës, jo vetëm gjeograፌkisht, por edhe kulturalisht».

“Washington Post”