“E kemi thënë atë që populli dëshiron ta dëgjojë dhe e sheh si vlerë të tijën” – kështu e shpjegon Branimir Nestoroviq suksesin e listës së tij zgjedhore “Ne, zëri i popullit” në zgjedhjet e Serbisë, më 17 dhjetor.

Rezultati i listës së këtij mjeku dhe adhuruesi të teorive të konspiracionit – i cili ka kontestuar koronavirusin, ndërsa publikisht ka kërkuar prova “më bindëse” se Toka nuk është pllakë e sheshtë – konsiderohet si befasia më e madhe e këtyre zgjedhjeve.

Kjo listë pro-ruse ka lënë jashtë pragut elektoral shumë aktorë të njohur politikë.

Sipas rezultateve paraprake të zgjedhjeve, ajo ka fituar 4.8 për qind të votave, që mund t’i sjellin 13 mandate në Kuvendin e Serbisë. Ndërsa, në Beograd, kjo listë mund të jetë vendimtare për formimin e qeverisë.

Sociologu serb, Zoran Stojilkoviq, thotë për Radion Evropa e Lirë se të gjitha zgjedhjet sjellin disa mundësi për lojtarët që, zakonisht, luajnë vetëm një sezon zgjedhor, por se ata mund t’i hapin vetes edhe shanse për një prani më të gjatë.

“Nuk po flasim për 10, 15 apo 20 për qind të votave të kësaj liste. Po flasim për diçka nën 5 për qind të votave”, thotë ai.

Stojilkoviq vlerëson se mes pushtetit dhe koalicionit opozitar “Serbia kundër dhunës”, një pjesë e qytetarëve ka dashur diçka tjetër.

“Politika e forcës së tretë, e cila është demokratike, por qartazi eurofobike, është një pozicion që ka mundur ta artikulojë atë qëndrim, aq më tepër që e djathta kombëtare nuk ka treguar vullnet për të krijuar koalicione mjaft të gjera për të kaluar pragun”, thotë Stojilkoviq.

Sipas deklaratave të Branimir Nestoroviqit natën e zgjedhjeve, listën “Ne, zëri i popullit” e ka mbledhur kundërshtimi i “perëndimorëve që duan të na marrin Kosovën”.

Ai është fytyra më e njohur e listës zgjedhore “Ne, zëri i popullit”.

Për publikun është bërë i njohur kur në botë është shfaqur koronavirusi, të cilin e ka cilësuar si “virusin më qesharak në historinë e njerëzimit, që ekziston në Facebook”.

Nga ajo kohë daton edhe mesazhi i tij për gratë që mund të shkojnë lirisht në Millano të Italisë për të bërë pazare, në kohën kur situata me koronavirusin në Itali ishte alarmante.

Kujt ia mori votat Nestoroviq?

Branimir Nestoroviq nuk iu përgjigj pyetjeve të Radios Evropa e Lirë për këtë temë, ndërsa, natën e zgjedhjeve, ai tha për Radio Televizionin e Serbisë se duket se lista e tij “ka marrë pak nga të gjithë, një për qind nga të gjithë”.

Sociologu Stojilkoviq nuk beson se kjo listë ka marrë vota nga partitë në pushtet, e as nga koalicioni opozitar “Serbia kundër dhunës”, i cili ka dalë i dyti në zgjedhjet parlamentare të 17 dhjetorit.

“Mendoj se një një pjesë e votave janë nga ato që ai i ka siguruar [lëvizjes] Dveri herën e kaluar, por, në anën tjetër, është një numër abstenuesish ndoshta të aktivizuar, e jo patjetër të përfshirë në politikë”, thotë Stojilkoviq.

Në zgjedhjet parlamentare të vitit 2022, Nestoroviq mbështeti listën e djathtë, të udhëhequr nga lëvizja serbe, Dveri, dhe udhëheqësi i saj, Boshko Obradoviq.

Siç e ka thënë edhe vetë, ai edhe më herët ka qenë politikisht aktiv, fillimisht si anëtar i Lëvizjes Serbe për Rindërtim, e më pas i Partisë Demokratike.

Cilat ishin mesazhet e fushatës?

Gjatë fushatës, Nestoroviq iu drejtua votuesve me “shajkaça” – siç njihet kapela kombëtare serbe – në kokë.

Gjatë fushatës zgjedhore, ai e kritikoi vazhdimisht bashkëpunimin e Serbisë me vendet perëndimore.

“Serbia është në një situatë ku ka një klientelë perëndimore, e cila tregon përralla për rrugën evropiane. Ne ishim Evropë përpara se ajo ta dinte se [Evropa] ekziston”, tha Nestoroviq në një tubim zgjedhor më 10 dhjetor, transmeton Beta.

Më 6 dhjetor, Nestoroviq kritikoi edhe ministrat e Qeverisë së Serbisë që flasin për “miq nga Perëndimi”.

“Pranë miqve të tillë, ne vërtet nuk kemi nevojë për armiq”, tha ai.

Atëkohë, ai po ashtu tha se Perëndimi “nuk e fsheh” se është armik i Serbisë.

Theksoi se Marrëveshjet e Brukselit me Kosovën do t’i shpallte të pavlefshme.
Kosova ka shpallur pavarësinë në vitin 2008, por Serbia nuk e njeh atë.

Nën ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian, dy vendet janë në negociata për normalizimin e marrëdhënieve, të cilat duhet të rezultojnë me një marrëveshje ligjërisht të obligueshme.

Në tubimin parazgjedhor të 13 dhjetorit, Nestoroviq tha se presidenti rus, Vladimir Putin, është “idhull i tij”.

Në listën “Ne, zëri i popullit” është edhe Dragan Stanojeviq, pak i njohur në Serbi, por i përshkruar si lojtar shumë pro-rus, i cili është nën sanksionet e Ukrainës.
Sociologu Zoran Stojilkovoq thotë se në Serbi, “për një kohë mjaft të gjatë, një lloj ndjenje pro-kineze dhe pro-ruse është ushqyer nga regjimi”.

“Ekzistojnë dy lloje të konsensusit të shumicës në elektoratin e polarizuar këtu – kundërshtimi ndaj integrimit në NATO dhe sanksionet kundër Rusisë. Nestoroviq ka marrë një pjesë të këtij disponimi”, thotë Stojilkoviq.

Mbulim i dobët mediatik gjatë fushatës

Gjatë fushatës zgjedhore në nëntor dhe dhjetor, lista e Nestoroviqit ishte e përfaqësuar dobët në televizionet me mbulim kombëtar, sipas një hulumtimi të Byrosë për Kërkime Sociale në Serbi (BIRODI).

Të dhënat tregojnë se në nëntor lista e tij kishte gjithsej pak më shumë se katër minuta në televizionet RTS, Pink, Happy, B92 dhe Prva.

Gjatë dhjetorit, lista e Nestoroviqit kishte gjithsej 20 minuta në kanalet televizive me mbulim kombëtar.

Ajo u prezantua kryesisht në një kontekst pozitiv, më pak në një kontekst neutral dhe asnjëherë në kontekst negativ.

Hapësirë më të madhe mediatike kishte në TV Happy.

Sa i përket numrit të përgjithshëm të minutave që lista “Ne, zëri i popullit” kishte në televizionet me mbulim kombëtar, ajo ishte në radhët e partive minoritare.

Para fushatës zgjedhore, Nestoroviq ishte mysafir i shpeshtë i Televizionit Happy, i cili ka mbulim kombëtar në Serbi. Aty, përveçse rrëfente teori të ndryshme konspirative, fliste edhe për tema gjeopolitike, si lufta në Ukrainë.

Kur fliste për luftën në Ukrainë, ai e bënte këtë nga një pozicion pro-rus.

“Ne, zëri i popullit” në rrjete

Ueb-faqja e listës “Ne, zëri i popullit” regjistroi gati 93 mijë vizita në muajin e fundit.

Mesatarja e qëndrimit në ueb-faqe ishte mbi tre minuta, sipas të dhënave të faqes Similarweb, e cila regjistron analitikën e mbi një miliard faqeve.

Vendet nga të cilat u lexua më së shumti, ishin Serbia dhe Bosnje e Hercegovina, ndërsa mosha e lexuesve ishte kryesisht nga 45 deri në 64 vjeç.

Domeni u regjistrua nga një person fizik i paidentifikuar, më 19 qershor të këtij viti.
Lexuesit arritën më shpesh në këtë ueb-faqe përmes platformës YouTube.

Kanali në YouTube i listës “Ne, zëri i popullit” ka gati 28 mijë abonentë dhe ka publikuar 183 video.

Kanali është hapur në shkurt të këtij viti dhe që atëherë ka 2.6 milionë shikime të videove.

Përveç kësaj, paraqitjet e Nestoroviqit në kanalin e të djathtëve, BalkanInfo, kanë edhe nga 190 mijë shikime.

Në rrjetin X – dikur Twitter – llogaria e këtij opsioni politik numëron rreth 2.000 ndjekës, ndërsa në kanalin Telegram pak më shumë se 8.000.

Në Facebook ka 16.000 ndjekës dhe mbi 8.000 pëlqime. Faqja është regjistruar më 18 maj të këtij viti dhe, sipas të dhënave të Meta-s, ajo nuk ka pasur reklama me pagesë gjatë fushatës.

Në Instagram, lista ka 3.500 ndjekës dhe këtë llogari e ka hapur në tetor të këtij viti.
Në rrjetin rus, Vkontakte, i cili konsiderohet si Facebook-u rus, ekziston edhe një profil “Ne, zëri i popullit” që ka 713 ndjekës.

Kanalet pro-ruse në Telegram nuk i kishin pothuajse fare në fokus zgjedhjet në Serbi, por postimet e rralla që mbështesnin ndonjë opsion politik, ishin pikërisht për listën e Nestoroviqit.

Nga shtabi i krizës te teoritë e konspiracionit

Si ish-drejtues i pulmologjisë në Klinikën Universitare të Fëmijëve në Beograd dhe profesor në pension i Fakultetit të Mjekësisë, Nestoroviq është bërë anëtar i Shtabit të Krizave, i formuar për të luftuar sëmundjen infektive COVID-19.

Siç ka thënë vetë për mediat, ai është larguar nga ai organ për shkak të mospajtimeve me vendimet e marra.

Nestoroviq ka dalë publikisht me pretendime për të cilat nuk ka asnjë konfirmim zyrtar. Në janar të vitit 2021, ai ka thënë në TV Happy se Organizata Botërore e Shëndetësisë, në mënyrë të pajustifikueshme, e ka shpallur sëmundjen COVID-19 pandemi, për ta rrëzuar, siç ka thënë, ish-presidentin amerikan, Donald Trump.

Në maj të vitit 2022, në një intervistë në kanalin Republika TV në YouTube, ai ka thënë se nuk beson se Toka është një “pllakë e sheshtë”, por se kur i lexon argumentet e njërës palë dhe tjetrës, “asnjë prej tyre nuk janë bindëse”.

I pyetur nga një gazetar në TV Happy në qershor të vitit 2022 për tezën se “gratë lindin fëmijë me gjenet e të gjithë njerëzve me të cilët kanë pasur marrëdhënie seksuale deri në atë kohë”, ai është përgjigjur se “kjo është e vërtetuar në mënyrë mjekësore”.

Në prill të vitit 2023, ai ka thënë për Televizionin K1 se mjekësia që ka studiuar, gënjen.

“Nëntëdhjetë për qind e asaj që kam mësuar në kolegj, ka qenë absurditet i plotë”, ka thënë Nestoroviq në atë kohë.

Ku tash?

Lista “Ne, zëri i popullit”, siç pretendon tani Branimir Nestoroviq, nuk do të jetë as me partinë në pushtet, as me koalicionin opozitar “Serbia kundër dhunës”.

Natën e zgjedhjeve, ai tha në TV N1 se lista e tij “nuk e pëlqen asnjë opsion”.

Përgatiti: Valona Tela

Kryetarja e Komiteti të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut në Serbi, Sonja Biserko, në “Lajmet e Fundit” në RTK ka folur për zgjedhjet në Serbi, të mbajtura më 17 dhjetor.

Ajo tha se rezultatet e zgjedhjeve janë të tmerrshme për opozitën dhe në përgjithësi për Serbinë, duke qenë se SNS-ja ka fituar një shumice të madhe, madje nuk ka nevojë as për ndonjë parti për koalicione.

“Këto zgjedhje ishin të lira, por nuk ishin të drejta”, deklaroi Biserko, në “Lajmet e fundit”, në RTK.

Ajo më tej vuri në pah se partia e cila fitoi zgjedhjet ka dominim të plotë në medie e në resurse shtetërore, pastaj presionet, frikësimet, që kanë dhënë këtë rezultat në zgjedhjet e fundit.

Biserko tutje theksoi se këto zgjedhje i ka kërkuar vetë opozita, të cilat Vuçiqi i pranoi, me idenë se Perëndimi nuk mund të bëjë asgjë pa të.

Ajo shtoi se zgjedhjet në Beograd janë kontestuese, sepse mendohet se kanë pasur vjedhje të mëdha në vota.

Biserko, mes tjerash, bëri të ditur se Vuçiqi në Beograd fitoi me një rezultat të ngushtë.

Ajo vuri në dukje se koalicioni opozitar serb “Serbia kundër dhunës”, po proteston para Komisionit Zgjedhor në Beograd.

Biserko: Serbia, larg përmbushjes së detyrimeve të BE-së në raport me Kosovën

Biserko foli edhe për Kosovën, që, sipas saj, Serbia ka marrë një detyrim nga BE, që “duket se është i largët”.

Ajo u shpreh skeptike për zbatimin e reformave për një Serbi evropiane. Fitorja e Vuçiqit nënkupton se nacionalizmi dhe populizmi është i fortë në Serbi.

“Asnjë parti nuk e ka  mohuar “botën serbe”, e, mbi të gjitha, të gjitha ato janë deklaruar në mënyrë të keqe për Kosovën, askush nuk e ka mbështetur ‘Marrëveshjen franko-gjermane’. Pra nuk kam ndonjë pritje të madhe që dialogu mes Kosovës e Serbisë të lëvizë në një drejtim pozitiv, përveç nëse Amerika të mos ketë letër në dorë ose një mënyrë për të shtyrë Vuçiqin që ta implementojë marrëveshjen e Brukselit dhe të Ohrit”, deklaroi Biserko.

Për dialogun mes Kosovës e Serbisë, Biserko shtoi se nuk ka dëgjuar ndonjë ide për këtë çështje.

“Nuk dëgjova ndonjë ide se si të kthehet Kosova në Serbi. Ata janë të vetëdijshëm se është e pamundur dhe, në fakt, ky është një instrument për të qëndruar në pushtet”, deklaroi Biserko, derisa shtoi se në Beograd ende mendohet për idenë e ndarjes së Kosovës e që, sipas saj, kjo shpresohet të arrihet nëse presidenti Trump kthehet në Shtëpinë e Bardhë. Ajo theksoi se Perëndimi do të përpiqet ta shpejtojë këtë dinamikë për të arritur një rezultat, por që nuk precizoi se si do të arrihet deri aty.

Biserko: Serbia ka lëvizur prapa, janë rrënuar të gjitha standardet demokratike

Biserko tutje ka thënë se derisa Serbia nuk integrohet në NATO dhe të garantojë një lloj stabiliteti për rajonin, rajoni do të jetë jostabil.

Ajo tha se Serbia ka lëvizur prapa dhe të gjitha standardet dhe kriteret që e kualifikojnë vendin si demokratik, janë rrënuar.

“Pra përfundimisht Serbia nuk është vend demokratik, është vend autokratik i cili ka problem me media, me mendimin kritik, me të drejtat e njeriut dhe me respektimin e pakicave”, tha Biserko duke shtuar se në Serbi është krijuar një atmosferë shumë e pashëndetshme dhe vendi po zbrazet nga të rinjtë dhe jo vetëm nga ta, por nga të gjitha moshat.

Presidenti i Malit të Zi, Jakov Milatoviq, ka thënë se beson se kryetari i Kuvendit, Andrija Mandiq mbrëmë nuk ka pasur vend në asnjë shtab zgjedhor në Serbi dhe se ky është një mesazh i keq.

Reagimi i presidentit vjen pasi kryetari i Parlamentit të Malit të Zi dhe lideri i Demokracisë së Re Serbe (NSD), Andrija Mandiq, mbrëmë në Beograd mori pjesë në fjalimin e presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, në selinë e listës “Serbia nuk duhet të ndalet”, të udhëhequr nga Partia Përparimtare Serbe (SNS).

E pashë mbrëmë. Mendoj se është çështje e përgjegjësisë personale dhe profesionale të zotit Mandiq. Mendoj se kryetari i Kuvendit të Malit të Zi mbrëmë nuk ka pasur vend në selinë zgjedhore të asnjë partie në Serbi, por gjithsesi, siç thashë, është çështje e përgjegjësisë profesionale dhe personale të zotit Mandiq”, citohet të ketë thënë Milatoviq para gazetarëve në Cetinje, përcjell Telegrafi.

Ai tha se mesazhi sigurisht nuk ishte i mirë

Ndërkaq veprimi i Mandiq ka nxitur reagime teksa ai është parë bashkë me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, në selinë e partisë SNS.

Përveç tij, aty janë parë edhe ministri i Sigurisë së Bosnjë dhe Hercegovinës, Nenad Neshiq dhe presidenti i Republikës Srpska, Milorad Dodik.

“’Bota serbe’ në veprim. Fjalimi i fitores i presidentit të Serbisë në selinë e SNS-së ku morën pjesë – presidenti i Kuvendit të Malit të Zi, Andrija Mandiq, ministri i Sigurisë së Bosnjë dhe Hercegovinës, Nenad Neshiq dhe presidenti i Republikës Srpska, Milorad Dodik”, shkruante në përshkrimin e një fotografie të publikuar nga portali Istraga në X (ish-Twitter).

Serbia e humbi Kosovën në mënyrë të pakthyeshme dhe Vuçiçi vetëm pretendon se nuk e njeh situatën reale. Nga ana tjetër, ai vendosi ta kompensojë këtë duke tentuar ta kthejë Malin e Zi në “botën famëkeqe serbe”. Ky është vlerësimi që jep Ish-kreu i diplomacisë kroate Tonino Picula në një intervistë për Pobjeda.

“Serbia e humbi Kosovën në mënyrë të pakthyeshme dhe Vuçiç vetëm pretendon se nuk e njeh situatën reale. Nga ana tjetër, ai vendosi ta kompensojë këtë duke tentuar ta kthejë Malin e Zi në “botën famëkeqe serbe”. Unë kam thënë për një kohë të gjatë se ai po nxit strategjikisht paqëndrueshmëri të përhershme në lagje për të shpërqendruar publikun vendas nga deficitet kronike demokratike, kapja institucionale dhe mediatike dhe korrupsioni i përhapur. Qytetarët e Malit të Zi, së bashku me institucionet e shtetit malazez, duhet të shfrytëzojnë çdo mundësi për të kundërshtuar me vendosmëri sulmet ndaj identitetit të tyre dhe të drejtës për vendimmarrje të pavarur”, tha ai.

Sipas tij, qytetarët e Malit të Zi, së bashku me institucionet e shtetit malazez, duhet të shfrytëzojnë çdo mundësi për të kundërshtuar me vendosmëri sulmet ndaj identitetit të tyre dhe të drejtës për vendimmarrje të pavarur.

Sonja Biserko, kryetare e Komitetit të Helsinkit për Të Drejtat e Njeriut në Beograd thotë se Perëndimi do ta parandalojë çdo përpjekje për destabilizimin e Kosovës dhe se Serbia nuk do të tolerohet që ta kalojë vijën e kuqe.

Biserko tha se Perëndimi nuk a ka falur Serbinë për sulmin e 24 shtatorit në Banjskë të Zveçanit.

“Fakti që përforcimet e KFOR-it u dërguan menjëherë në Kosovë tregon se Perëndimi është gati për ta mbrojtur Kosovën dhe për ta parandaluar çdo ‘ekskursion’ nga Serbia. Megjithatë, kosovarët kanë frikë se mund të ketë më shumë surpriza nga Beogradi. Në rrethanat aktuale gjeostrategjike, siguria është bërë prioritet për Perëndimin dhe në këtë kuptim do të parandalohet çdo përpjekje për destabilizimin e Kosovës. Kjo është një vijë e kuqe dhe çdo përpjekje e Beogradit për të ndjekur aventura të reja nuk do të tolerohet. Banjska nuk u fal, por Serbisë nuk iu vendos asnjë sanksion”, tha ajo në një intervistë për mediumin malazias “Aktuelno.me”.

Sipas Biserkos, Perëndimi, veçanërisht SHBA-ja, pret që presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq pas zgjedhjeve të sotme do ta realizojë atë që ka premtuar, “që është kryesisht zbatimi i planit gjermano-francez për normalizimi”.

“Inkursioni i para-njësive serbe në veri të Kosovës ishte një lloj alarmi për komunitetin ndërkombëtar perëndimor sepse u bë e qartë se Beogradi nuk kishte hequr dorë nga planet e tij për ndarjen e Kosovës. Meqenëse deri më tani nuk ka pasur raport zyrtar për atë ngjarje, përveç mohimit të Beogradit se ka marrë pjesë në të, reagimi i shpejtë i NATO-s, SHBA-së dhe BE-së tregon se nuk do të lejohet përshkallëzimi dhe destabilizimi i Ballkanit. Kjo e theu besimin te presidenti Vuçiq, por mesa duket ende po llogaritet në të, por në rrethana dukshëm të ndryshuara”, tha Biserko.

Por ajo thekson se “duhet pasur parasysh se Beogradi po i vonon të gjitha premtimet, duke pritur një ndryshim në Shtëpinë e Bardhë, ndërkohë që brohorit qartë për Trumpin”.

“Beogradi pret që përveç Rusisë dhe më pas administratës së re amerikane, perspektivat për realizimin e një ‘bote serbe’ do të ishin mjaft realiste”, tha Biserko.

Për rezultatet e mundshme të zgjedhjeve që po mbahen sot, Biserko tha se “ka analiza të shumta që tregojnë se SNS nuk do të marrë shumicën, por është ende partia dominuese”.

“Duke qenë se ka një potencial të madh koalicioni, ka gjasa që SNS ta formojë qeverinë e re. Megjithatë, koalicioni Serbia kundër dhunës po llogarit fitoren në Beograd dhe në disa qytete të tjera në Serbi (Sabac, Kragujevc), kështu që rezultatet janë të pasigurta. Nëse opozita fiton Beogradin, do të ishte fillimi i fundit të sundimit të SNS-së. Ndonëse pakënaqësia e qytetarëve është e madhe, e cila ka qenë veçanërisht e dukshme që nga muaji maj pas masakrës në shkollën fillore në Ribnikar në Beograd dhe në Mlladenovc. Megjithatë, Vuçiq me mjeshtëri e largoi vëmendjen nga çështjet ekzistenciale në çështjen e Kosovës, e cila ende ka një potencial shumë të lartë emocional. Fatkeqësisht, opozita ra në atë grackë, edhe pse kjo pyetje do t’i presë nëse fitojnë zgjedhjet. Pothuajse të gjithë u deklaruan kundër planit franko-gjerman për Kosovën”, tha ajo.

“Fatkeqësisht, Serbia ende nuk është larguar nga nacionalizmi, të cilin Vuçiq e përdori si atu kryesore edhe në këtë rast, me tezën për kërcënimin e serbëve në rajon. Duhet thënë se shoqëria është shkatërruar aq shumë sa ka humbur potencialin demokratik për ndryshime dhe reforma”, shtoi Biserko.

Koalicioni opozitar “Serbia kundër dhunës” pretendoi se Partia Progresive Serbe (SNS) ka marrë 21.000 vota më shumë se lista e tyre në zgjedhjet në Beograd.

“Duke pasur parasysh se më shumë se 40.000 persona pa vendbanim të ligjshëm u sollën në Beograd në mënyrë të organizuar për të mbështetur listën e SNS-së, e cila ndryshoi në mënyrë drastike vullnetin elektoral të qytetarëve të Beogradit, ne kërkojmë anulimin e zgjedhjeve në qytetin e Beogradit dhe përsëritja e votimit për Kuvendin Komunal”, tha koalicioni.

Nga ky koalicion po ashtu kërkuan “pastrimin e listës zgjedhore”.

Ndërkaq, Qendra e pavarur për Hulumtim, Transparencë dhe Llogaridhënie (CRTA) tha se më 17 dhjetor kanë parë indikacione se votuesit janë sjell nga Bosnje e Hercegovina dhe ish-republika të tjera jugosllave për të votuar në zgjedhjet në Serbi.

Më herët, SNS hodhi poshtë akuzat se ka ndikuar në vullnetin e qytetarëve gjatë zgjedhjeve të 17 dhjetorit.

Presidenti i SNS-së, Millosh Vuçeviq, deklaroi se është “i sigurt” se lista e tij ka fituar në kryeqytetin serb, Beograd, dhe se ai beson se Alleksandar Shapiq, do të jetë “kryetari i ri apo i vjetër” i qytetit.

Serbia ka mbajtur të dielën zgjedhjet e jashtëzakonshme parlamentare, lokale e krahinore.

Pjesëmarrja në zgjedhjet parlamentare ishte 57.65 për qind.

Sipas Komisionit Republikan Zgjedhor deri më tani janë numëruar votat për zgjedhjet parlamentare në pothuajse 35 qendra të votimit.

Sipas rezultateve paraprake, lista zgjedhore “Aleksandar Vuçiq – Serbia nuk guxon të ndalet”, ka fituar 50.42 për qind të votave në zgjedhjet parlamentare, ndërkaq lista “Serbia kundër dhunës” ka fituar 19.25 për qind. E treta është lista “Ivica Daçiq – kryeministër i Serbisë” me 7.19 për qind të votave.

Në vendin e katërt është lista “Shpresë për Serbinë” me 4.45 për qind të votave, pasuar nga “Ne – Zëri i popullit” me 4.06 për qind.

Ndërkaq, “Beteja politike e shqiptarëve vazhdon – Shaip Kamberi”, sipas rezultateve preliminare, ka fituar 0.79 për qind të votave. Kjo listë pritet të fitojë një ulëse në Parlamentin serb.

Organizata joqeveritare, Qendra për Zgjedhje të Lira dhe Demokraci (CeSID) dhe agjencia Ipsos, thanë se rezultatet e zgjedhjeve janë më të ngushta, duke thënë se sipas të dhënave, SNS ka fituar 3.4 për qind të votave, ndërkaq koalicioni kryesor opozitar ka marr 35.1 për qind.

Në këto zgjedhje, banorët serbë të Kosovës kanë udhëtuar drejt Serbisë për të votuar. Kjo pasi votimet nuk janë lejuar të mbahen në territorin e Kosovës, krahasuar me vitet më parë.

Ata kanë mundur të votojnë në katër qytete në jug të Serbisë – në Vranjë, Kurshumli, Rashkë dhe Tutin.

Qeveria e Kosovës kishte kërkuar që shteti i Serbisë t’i bëjë kërkesë të drejtpërdrejtë për mbajtje të zgjedhjeve, por Beogradi zyrtar nuk ka vepruar ashtu, meqë nuk e njeh shtetësinë e Kosovës.

Zgjedhjet e fundit parlamentare, që Serbia i ka organizuar edhe për komunitetin serb në Kosovë, kanë qenë ato të 21 qershorit 2020.

Ato zgjedhje janë mbajtur sipas një praktike të mëhershme, ku misioni në Kosovë i Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) i ka grumbulluar votat. Ato vota, më pas, janë numëruar në Rashkë dhe Vranjë, dy qytete kufitare të Serbisë.

Zgjedhjet e 17 dhjetorit ishin të pestat të organizuara në Serbi prej vitit 2012, dhe janë mbajtur vetëm 18 muaj pas organizimit të procesit të fundit zgjedhor.

Zgjedhjet janë nxitur prej zemërimit në rritje të publikut për të shtënat masive të këtij viti dhe kërkesës së vazhdueshme të opozitës për proces të ri zgjedhor.

Dy sulmet me të shtëna masive të majit maj, që kanë lënë të vdekur 18 persona, përfshirë nëntë nxënës dhe adoleshentë, kanë rezultuar me protesta në rrugë me javë të tëra.rel

Serbia po mban të dielën zgjedhjet e parakohshme parlamentare që shihen si një përpjekje e presidentit Aleksandar Vuçiç dhe Partisë Përparimtare të tij për të siguruar një mandat të ri, mes trysnisë nga opozita pas sulmeve masive në pranverën e këtij viti që lanë pas vetes 17 të vrarë, duke nxitur zemërimin e publikut dhe protesta masive kundër qeverisë.

Gjithsej 18 parti dhe koalicione janë vënë në përpjekje për të siguruar mbështetjen e rreth 6.5 milionë votuesve. Pragu për të hyrë në parlamentin prej 250 vendesh është 3 për qind. Vendvotimet u hapën në orën 7 të mëngjesit dhe do të mbyllen në orën 20:00.

Dy sulme masive në muajin maj që lanë pas vetes 17 të vrarë, përfshirë nëntë nxënës të një shkolle fillore, çuan në protesta që tronditën pushtetin e presidentit serb Vuçiç dhe partisë së tij. Pakënaqësitë u thelluan nga rritja e inflacionit, i cili arriti ne 8 për qind në muajin nëntor.

Partitë opozitare dhe grupet e të drejtave të njeriut akuzojnë gjithashtu presidentin serb dhe partinë e tij për blerje votash, mbytje të lirisë së medias, dhunë ndaj kundërshtarëve, korrupsion dhe lidhje me krimin e organizuar. Presidenti Vuçiç dhe aleatët e tij i mohojnë këto akuza.

Pas votimit në një shkollë në qendër të Beogradit, Dragan Gjilas, një udhëheqës i aleancës opozitare të qendrës së majtë, Serbia kundër dhunës, tha se “ndryshimet në Serbi kanë filluar”.

“Njerëzit janë të vendosur të jetojnë … normalisht, pa krim dhe korrupsion, pa çmime të çmendura”, tha ai.

I sigurt për fitoren e partisë së tij u shpreh edhe presidenti serb Vuçiç, pasi hodhi votën e tij në komunën e Novi Beogradit, një periferi e kryeqytetit serb me blloqe banesash të epokës komuniste.

“Kjo (fitore) është një parakusht që Serbia të vazhdojë në rrugën e saj të përparimit dhe suksesit”, tha ai.

Zgjedhjet në Serbi përkuan me një periudhë përpjekjesh diplomatike perëndimore për normalizimin e marrëdhënieve të saj me Kosovën, mes tensioneve të larta që pasuan një sulm të një grupi serbësh të armatosur ndaj policisë së Kosovës me 24 shtator.

Sulmin e mori përsipër Milan Radoiçiç, ish nënkryetari i Listës Serbe, partisë kryesore të serbëve të Kosovës e cila është themeluar dhe mbështetur nga Beogradi.

Me 27 tetor, udhëheqësit e vendeve kryesore evropiane, Francës, Gjermanisë dhe Italisë i kërkuan Kosovës më shumë autonomi për pakicën serbe, ndërsa Serbisë njohjen “de fakto” të pavarësisë së Kosovës. Kërkesat janë pjesë e përpjekjeve të ripërtërira për të nxitur përmbushjen e një marrëveshjeje të arritur më herët gjatë këtij viti në Bruksel dhe në Ohër.

Por, gjatë kësaj jave Serbia ritheksoi qëndrimin e saj se nuk do të përmbushë pjesët e marrëveshjes që nënkuptojnë njohjen e Kosovës. Bashkimi Evropian tha se marrëveshja është ligjërisht e detyrueshme për të dyja palët dhe kusht për përparimin e tyre drejt integrimeve evropiane.

Serbia e cila kundërshton pavarësinë e Kosovës, e ka shpallur anëtarësimin në BE si synim të saj, por vazhdon të ruajë lidhje të ngushta me Rusinë dhe ka refuzuar t’u bashkohet sanksioneve perëndimore ndaj Moskës për shkak të agresionit të saj në Ukrainë.

Serbët e Kosovës – votojnë në Serbi

Grupe qytetarësh serbë nga Kosova udhëtuan të dielën në mënyrë të organizuar për në disa qytete në jug të Serbisë për të marrë pjesë në zgjedhjet parlamentare, pasi autoritetet në Prishtinë nuk lejuan që ato të mbahen në Kosovë.

Në fillim të nëntorit, Beogradi i kërkoi misionit në Kosovë të Organizatës për Siguri e Bashkëpunim në Evropë që të përfshihet në mbledhjen e votave të serbëve të Kosovës që kanë shtetësi të dyfishtë, për zgjedhjet në Serbi. OSBE-ja tha se e ka informuar qeverinë e Kosovës dhe mekanizmat e tjerë të rëndësishëm për këtë kërkesë.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, në një përgjigje ndaj kërkesës së OSBE-së tha se “për votimin e qytetarëve të komunitetit serb në Kosovë, me shtetësi të dyfishtë, në zgjedhjet serbe jashtë Zyrës Ndërlidhëse të Serbisë në Kosovë, duhet të arrihet një marrëveshje e posaçme midis Kosovës dhe Serbisë. Kërkesa për një marrëveshje të tillë duhet të vijë nga Serbia, si palë e interesuar. Dhe çdo kërkesë duhet të marr për bazë sovranitetin dhe pavarësinë e Kosovës, si shtete të barabarta, në pajtim me nenin 2 të Marrëveshjes Bazë të arritur këtë vit mes Kosovës dhe Serbisë”.

Në të kaluarën, zgjedhjet e Serbisë në Kosovë janë lehtësuar nga misioni i OSBE-së dhe deri në vitin 2020 Kosova, nuk e ka penguar organizimin e tyre. Votat janë grumbulluar nga OSBE-ja dhe janë dërguar për numërim në Serbi.

Por, në prill të vitit 2022, qeveria e Kryeministrit Kurti tha se Serbia duhet t’i bëjë kërkesë të drejtpërdrejtë Kosovës për mbajtjen e zgjedhjeve në territorin e saj. Serbia refuzoi dhe si rrjedhojë votuesit serbë nga Kosova kanë votuar në Serbi.

Në janar të vitit 2022, qeveria e Kosovës nuk pranoi mbajtjen e një referendumi të Serbisë, duke ofruar mundësinë që kjo të ndodhë përmes postës apo zyrës ndërlidhëse serbe në Prishtinë, gjë që u refuzua nga Beogradi.

*Pjesë të mëtij materiali u morën nga agjencia e lajmeve Reuters

Agjencia Ndërkombëtare të Policisë, INTERPOL, ka lëshuar një fletarrestim për ish-nënkryetarin e Listës Serbe dhe biznesmenin kontrovers Milan Radoiçiq dhe 11 persona të tjerë për sulmin e armatosur në Banjskë më 24 shtator. Mirëpo, përveç tyre, në listën e kuqe të fletarrestimeve të INTERPOL-it janë edhe 20 persona me shtetësi serbe.

Ish-nënkryetari i Listës Serbe, Milan Radoiçiq, ka marrë përgjegjësinë për ngjarjet e 24 shtatorit në Banjskë, kur në orët e para të mëngjesit grupi i tij i armatosur sulmoi Policinë e Kosovës. Me atë rast mbeti i vrarë polici i Kosovës, Afrim Bunjaku dhe një tjetër u plagos, ndërsa u vranë edhe tre serbë, anëtarë të grupit të armatosur të drejtuar nga Radoiçiq.

Bashkësia ndërkombëtare dhe autoritetet e Kosovës e cilësuan sulmin e grupit të armatosur serb si akt terrorist.

Edhe pse ky rast aktualisht është më aktivi, në faqen zyrtare të Interpolit, në mesin e 6,852 të arratisurve më të kërkuar, janë 20 persona me nënshtetësi serbe.

Ata të shumtën e rasteve kërkohen nga vendet e rajonit: Mali i Zi, Bosnja e Hercegovina (BeH), Hungaria, por edhe Qiproja, Çekia dhe Brazili, kryesisht për kryerjen e krimeve të ndryshme, trafik droge, por edhe për vrasje të rënda.

Në listën e kuqe të lëshuar nga INTERPOL-i për autorët e krimeve më të rënda, ndodhet edhe Ertan Mujoviq (42), i cili kërkohet nga Bosnja dhe Hercegovina për krime që përfshijnë akte të paligjshme seksuale ndaj të miturve, shkruan “N1”.

INTERPOL-i lëshoi ​​një urdhër të kuq për Dushan Spasojeviqin, një ish-anëtar i forcave serbe të Bosnjës, i cili nuk u paraqit në gjyqin e tij si i dyshuar për përdhunimin e një gruaje boshnjake gjatë luftës në maj të vitit 1992.

Bosnja po e kërkon edhe Sasha Dunoviqin (48) për krime kundër njerëzimit. Ai është një ish-anëtar i Ushtrisë së Republika Srpska, i cili u akuzua për krime në Kljuç.

Gjithashtu në kërkim për krime lufte është Milojko Kovaçeviq, i cili akuzohet për rrëmbim me dhunë, torturimin, abuzimin dhe rrahjen e civilëve boshnjakë në qytetin e Donje Veletovo, në komunën e Vishegradit, në qershor të vitit 1992.

Në shkurt të vitit 2019, Prokuroria e Bosnje e Hercegovinës e akuzoi Kovaçeviqin për krime kundër njerëzimit, por ai nuk mund të arrestohej sepse nuk ndodhet në Bosnje e Hercegovinë.

Dragan Marjanoviq (52), Zoran Adamoviq (60), Duka Miroslav (63), Vinko Laziq (64), Blagoje Vojvodiq (61), Çedo Bogiçeviq (52), Boshko Lukiq (83) janë në urdhër-arrestin e kuq për krime kundër njerëzimit.

Rajko Drakuliq (59) dhe Svetozar Kosoriq (70) kërkohen me akuzën për gjenocid në zonën e Srebrenicës.

Ndër të arratisurit më të kërkuar është Slobodan Kosotovski. Sipas informacioneve nga faqja e INTERPOL-it, policia braziliane ka lëshuar urdhër-arrest për Kostovskin për trafik ndërkombëtar droge.

Ivan Milovanoviq nga Uzhice, anëtar i grupit kriminal “Pantera Rozë”, për të cilin Qipro lëshoi ​​një urdhër, është kërkuar për një grabitje në Limasol, e cila ndodhi në dhjetor të vitit 2012.

Sipas portalit “N1”, ai dyshohet se ka hyrë me tre bashkëpunëtorë në një argjendari në Limasol dhe në vetëm pak minuta ka vjedhur bizhuteri dhe orë me vlerë 950 mijë euro. Sipas mediave, Milovanoviq u arrestua në Gjermani në vitin 2016, ndonëse emri i tij është ende në uebsajtin e INTERPOL-it, transmeton Telegrafi.

Më i riu në listën e kërkuar të INTERPOL-it është Jovan Bjelotomiq (27), i cili akuzohet për grabitje të bankës.

Ndër të arratisurit më të kërkuar me shtetësi të dyfishtë është një grua – Slobodanka Toshiq, e cila kërkohet si anëtare e një organizate kriminale dhe për vrasje.

Slobodanka Toshiq u dënua në mungesë, sepse, si anëtare e grupit të Darko Elez, ajo ndihmoi në tentimin e vrasjes së Gjorgje Zhdralit në vitin 2006 në lagjen Vranjesh, në Lukavicë afër Sarajevës.

Ajo është personi më i famshëm në këtë listë, duke qenë ish-Miss Fotogenia e BeH dhe lepurushe e Playboy. Toshiq u dënua me dy vjet e gjysmë burg për bashkëpjesëmarrje dhe u arrestua në një operacion policor “Kukulla”, por arriti të arratisej.

Me një tufe të madhe me trëndafila të kuq ka pritur presidenti Aleksandër Vuçiç, kryeministren  e Italisë, Giorgja Meloni, në vizitën e saj të parë në Serbi.

Përveç luleve Vuçiç kishte rezervuar një pritje shumë të veçantë, madje edhe dhurata për kryeministren e Italisë Meloni. Ndërsa kjo e fundit si dhuratë ka përzgjedhur këtë vizite në kulmin e fushatës elektorale dhe dy jave para zgjedhjeve në Serbi çka shihet si mbështetje për presidentin Vuçiç.

Është një nder i madh për mua të pres Gjorxha Melonin në Beograd. Jam i sigurt se kjo vizitë do t’i japë një vrull shtesë marrëdhënieve tona. Italia është një nga partnerët më të rëndësishëm politik dhe ekonomik të vendit tonë. I jam veçanërisht mirënjohëse zonjës Meloni që gjeti kohë, me gjithë orarin e saj të ngjeshur, për të vizituar Serbinë dhe për të ofruar mbështetje në rrugëtimin tonë evropian – ka shkruar Vuçiç në llogarinë e tij në Instagram.

Jam mirënjohës për mbështetjen thelbësore dhe këmbëngulëse nga Italia në rrugën evropiane të Serbisë dhe që Giorgia Meloni kishte gjithmonë kohë të dëgjonte se çfarë kishte për të thënë Serbia dhe që nuk kishte një qasje të njëanshme ndaj problemeve në rajon.

Italia i qaset zgjidhjes së problemeve në rajonin tonë objektivisht dhe rrënjësisht. Edhe një herë shpreh mirënjohjen time të madhe që është këtu me ne në Beograd – tha Vuçiq.

Marrëdhëniet tona mund të jenë edhe më të mira dhe të zhvillohen edhe më shumë.

Mendoj se Beogradi është qyteti i parë në botë ku kompanitë italiane hapën zyrat e tyre.

Marrëdhëniet tona tregojnë rëndësinë strategjike që Serbia ka për Italinë dhe për këtë ne do të jemi në radhët e para ndër vendet që avokojnë për zgjerimin dhe ribashkimin e Evropës. Evropa nuk është një klub për të cilin dikush duhet të vendosë se kush do të jetë atje dhe kush jo. Është shumë e rëndësishme që të ndodhë ribashkimi i të gjithë Evropës, kur shikojmë skenarin në të gjithë botën.

“Për ne është e rëndësishme që Ballkani Perëndimor të bashkohet me familjen evropiane”, tha Meloni.

Italia do të jetë me Serbinë në rrugën evropiane, theksoi Meloni.

Kryetari i Republikanëve serbë Nikola Sanduloviç tha në një intervistë për “Balkan Talks” në Euronews Albania se presidenti serb, Aleksandër Vuçiç po pret urdhrin e presidentit rus Vladimir Putin për të filluar luftën në Kosovë.

Sipas tij situata do të bëhet edhe më e rrezikshme, pasi kaosi i vërtetë pritet të fillojë në atë moment kur Vuçiç të forcojë pushtetin e tij me shumicë absolute pas 17 dhjetorit.

“Aleksandër Vuçiç tani po lufton për jetën e tij. Këto nuk janë më zgjedhje ku ai duhet të implementoje kombinimet e premtuara të ndyra me pastrimin e parave. Të mos flas tani për dërgesat e armëve që i kanë shkuar ISIS-it, ISIL-it, të mos flas për emigrantët nga Evropa që tani duhet të kthehen këtu, në rajonin tonë, fillimisht në Shqipëri, në Kosovë dhe në fund në Serbi. Të mos flas për të gjitha këto kombinime që ai duhet të implementojë. Vlera e kësaj është se ai blen kohën dhe po pret momentin kur Putini t’i thotë atij dhe Dodikut që ka ardhur koha dhe se duhet të hapet fronti këtu. Pra kjo është çështja. Prandaj tani e thotë me siguri se nuk do të ketë zgjedhje për 4 vjet. Të gjitha këto ju tregojnë e bëjnë të qartë sa larg ka shkuar kjo,” – u shpreh Sanduloviç.

Politikani serb shpjegoi gjithashtu arsyen se përse nipi i Sllobodan Millosheviçit, Marko Millosheviç është bashkuar me partinë e Daçiç për t’u futur tanimë në politikë.

“Kjo çfarë bën Ivica Daçiç me nipin e Sllobodan MIllosheviçit është pikërisht ajo që e kam thënë, është një tregues në çfarë drejtimi po shkon Serbia. Më besoni, dhe po ia tërheq vërejtjen botës, Serbia është bërë më nacionaliste tani, plot urrejtje, plot politikë luftënxitëse tani sesa në kohën e Millosheviçit. Pra, kur e shikoni sistemin tani që është përpunuar dhe zgjeruar kaq shumë, është beninje në krahasim me Millosheviçin. Keni për të parë çfarë do të ndodhë.

Ministri i Punëve të Brendshme të Serbisë, Bratisllav Gashiq, njoftoi se në ditët në vijim do të hapet një shtab policor në Preshevë, në jug të Serbisë, dhe se do të intensifikohen veprimet në zonën kufitare me Maqedoninë e Veriut dhe Bullgarinë.

Presheva është komunë e banuar me shumicë shqiptare dhe së bashku me Bujanocin dhe Medvegjën, ku jetojnë po ashtu shqiptarë, njihen si Lugina e Preshevës.

Gashiq deklaroi se policia “po bën gjithçka për të frenuar migrimin e parregullt dhe për të dekurajuar dhe arrestuar të gjithë trafikuesit e njerëzve”, njoftoi Ministria e Brendshme serbe më 30 nëntor.

“Anëtarët e MPB-së do të marrin të gjitha masat për të parandaluar kalimin e parregullt të emigrantëve në vendin tonë. Ne do të qëndrojmë në këtë zonë, por edhe në veri të vendit, derisa ta zgjidhim plotësisht këtë problem”, tha Gashiq në qendrën rajonale të policisë kufitare në drejtim të Bullgarisë.

Policia serbe në fund të tetorit të vitit 2023 i intensifikoi veprimet pas të shtënave në qytetin Horgosh në kufi me Hungarinë, ku mbetën të vrarë tre emigrantë dhe u plagos një tjetër.

Kjo ngjarje ndodhi pas njoftimeve pothuajse të përditshme të policisë për kryerjen e kontrolleve në lokacione të ndryshme, për sekuestrim të armëve dhe municioneve dhe për “zhvendosjen” e qindra personave nga kampet jozyrtare drejt Qendrave të Pritjes të Komisariatit të Serbisë për Refugjatët.

Raportimet për dhunë dhe konflikte të armatosura mes grupeve të trafikuesve në veri të Serbisë janë bërë më të shpeshta që nga vera e vitit 2022 dhe aktivistët kanë paralajmëruar se refugjatët janë viktima si të kontrabandistëve, ashtu edhe të bastisjeve të policisë dhe organizatave të ekstremit të djathtë.

Serbia ndodhet në të ashtuquajturën “Rrugën Ballkanike”, e cila, pavarësisht rrethojave, kamerave të vëzhgimit dhe patrullave të përbashkëta kufitare, është rruga e dytë më aktive e refugjatëve, sipas raporteve të Agjencisë Evropiane të Rojeve Kufitare (FRONTEX).

Sipas vlerësimeve të Qendrës joqeveritare për Ndihmën e Emigrantëve dhe Azilkërkuesve, aktualisht në Serbi janë rreth 5.000 refugjatë.

Sipas raportit të Komisariatit shtetëror për Refugjatët nga shtatori, në 16 kampe shtetërore janë strehuar rreth 2.300 persona, kryesisht nga Afganistani, Siria, Maroku dhe Pakistani.

Ministri i Mbrojtjes të Bosnjës dhe Hercegovinës tha se ne Republikën Sërpska të drejtuar nga Milorad Dodik, ka kampe trajnimi ushtarak rus në zonën e Rogaticës, në Bosnjën dhe Hercegovinën lindore dhe në zona e malit Magliq.

“Nuk është sekret, njerëzit e shohin, fshatrat përreth Rogaticës, njerëzit e fotografojnë, në mes të ditës që aty ka një stërvitje. Kam fotografi, do t’i shfaq në televizion”, tha Helez dhe shtoi se “nuk duhet të dërgojë fotografi që dokumentojnë ekzistencën e kampeve ushtarake”.

Menjëherë ka reaguar  Ministri i Tregtisë së Jashtme dhe Marrëdhënieve Ekonomike të Bosnjës dhe Hercegovinës nga partia e Milorad Dodik, i cili i ka kërkuar që “sa më shpejt të jetë e mundur thirrja e një seance urgjente të Komitetit Ekzekutiv të Inteligjencës në lidhje me pretendimet e Ministrit të Mbrojtjes Zukan Helez për ekzistencën e kampeve të stërvitjes ushtarake dhe formacioneve paraushtarake në territorin e Republikës Serbe”.

“Është jashtëzakonisht e rrezikshme kur ministri i Mbrojtjes, pa asnjë provë, bën publikisht pretendime të tilla kundër Republikës Serbe. Mund të karakterizohet si nxitës i intolerancës dhe frikës kombëtare. Me veprime të tilla ai nuk kontribuon aspak në stabilizimin e situatës në Bosnje dhe Hercegovinë”, tha Kosharac për agjencinë e lajmeve SRNA.

Përplasjet mes serbëve dhe boshnjakëve kanë vijuar edhe në arenën ndërkombëtare.

Më 12 nëntor, një grup përfaqësuesish të Parlamentit të Bosnje-Hercegovinës, të cilët vijnë nga entiteti Republika Serba, i shkruan Kongresit Amerikan dhe Parlamentit Evropian, duke thënë se Bosnja dhe Hercegovina “ka qenë një strehë për radikalët islamikët për një kohë të gjatë”.

Tre ditë më vonë, në të njëjtën adresë u dërgua një letër nga deputetët e Parlamentit të BeH-së, të cilët janë nga entiteti i Federatës së BeH-së, në të cilën ata thanë “se kërcënimi më i madh për paqen në Bosnje dhe Hercegovinë nuk është i shpikur nga radikalizmi fetar”, por nga veprimet e zyrtarëve të Milorad Dodikun,qe  janë në listën e zezë të SHBA-së dhe Britanisë së Madhe”.

Ministria e Punëve të Jashtme e Kroacisë tha të martën se vendimi i Serbisë për ta shpallur sekretarin e parë të Ambasadës së Kroacisë në Beograd si persona “non grata” i përkeqëson marrëdhëniet mes dy vendeve dhe e destabilizon situatën në rajon.

Më 20 nëntor, Ministria e Punëve të Jashtme e Serbisë e shpalli Hrvoje Shnajderin person të padëshirueshëm në Serbi sepse ai “i ka tejkaluar kufijtë e normave diplomatike”.

Ajo nuk ka dhënë ndonjë shpjegim tjetër.

Kroacia e ka kundërshtuar vendimin e Serbisë duke thënë se nuk i pranon “arsyet për dëbimin e një diplomati të akredituar kroat.”

“Vendimi i lartpërmendur i Republikës së Serbisë paraqet një hap drejt përkeqësimit të marrëdhënieve të ndërsjella, si dhe destabilizimit të mëtejshëm të situatave të ndjeshme politike dhe të sigurisë rajonale në një kohë kur stabiliteti i Evropës Juglindore është i një rëndësie të jashtëzakonshme për të gjithë Evropën”, thuhet në njoftimin e Ministrisë kroate.

Ajo tha se ndihet e shqetësuar se dëbimi i diplomatit kroat “paraqet presion shtesë ndaj punonjësve të ambasadës kroate në Beograd, i cili posaçërisht manifestohet në periudhën parazgjedhore në Republikën e Serbisë”.

“Shprehim keqardhjen tonë që përshkallëzimi i parashikuar i marrëdhënieve nga Republika e Serbisë në këtë kohë u realizua me një vendim drastik për dëbimin e diplomatëve”, thuhet në reagimin e Ministrisë së Jashtme kroate.

Kroacia nuk ka nevojë t’i përgjigjet Serbisë “në mënyrë të fuqishme” derisa të sqarohet situata, tha presidenti i Komisionit të Politikës së Brendshme dhe Sigurisë Kombëtare të Parlamentit kroat, Sinisha Hajdash Donçiq, për Radio Televizionin Kroat (HRT), duke e komentuar vendimin e Beogradit.

Ambasada kroate në Serbi nuk e bëri të ditur këtë vendim me të cilin Ministria e Punëve të Jashtme të Serbisë e shpalli Shnajderin persona “non grata” më 20 nëntor për shkak se ai “i ka tejkaluar kufijtë e normave diplomatike”.

Vendimi, siç thuhet, është marrë në përputhje me nenin 9 të Konventës së Vjenës.

“Gjatë angazhimit të tij profesional në Republikën e Serbisë, Shnajder ka dalë jashtë kornizës së normave diplomatike dhe ka shkelur Konventën e lartpërmendur. Me këtë rast, ambasadorit kroat Hidajet Bishçeviq i është dorëzuar nota diplomatike”, thuhet në njoftim.

Njoftimi nuk specifikoi se si Shnajderi i tejkaloi normat diplomatike.

Ministria e Punëve të Jashtme të Serbisë, siç thuhet në njoftim, shpreh keqardhje për veprimet e diplomatit të lartpërmendur në periudhën e kaluar “që nuk kontribuon në përmirësimin e marrëdhënieve dypalëshe ndërmjet Republikës së Serbisë dhe Republikës së Kroacisë, fqinjësisë së mirë, bashkëpunimit dhe ngritjes së përgjithshme të nivelit të paqes dhe stabilitetit në rajon”.

Mësime të historisë që “kryesisht kapërcehen” dhe “mezi përmenden”. Kështu i përshkruajnë të rinjtë nga Serbia njohuritë e marra në shkolla për luftërat e viteve ‘90 në territorin e ish-Jugosllavisë.

Kata, 19 vjeçe, nga Beogradi, thotë se kjo temë “nuk i intereson”.

“Një pjesë e të rinjve është e interesuar për këtë temë, por një shumicë e madhe nuk është”, beson ajo.

Hulumtimi “Qëndrimet e të rinjve në Serbi për luftërat e viteve ‘90”, i bërë nga Iniciativa joqeveritare e të rinjve për të drejtat e njeriut (YIHR), tregon se të rinjtë në Serbi dinë pak për luftërat e viteve ‘90.

Tri të katërtat e të anketuarve, nga mosha 18 deri në 30 vjeç, besojnë se kjo temë është trajtuar “pak” ose “fare” në shkolla.

Çfarë thonë të rinjtë?

Nevena, 26 vjeçe, thotë po ashtu se “nuk është e interesuar për këtë temë”.

“Së pari, nuk e kam atë kulturën e bisedave politike në shtëpi. Mua asnjëherë nuk më ka interesuar politika, ndryshe prej bashkëmoshatarëve të mi që janë shumë të interesuar për të”, thotë Nevena për Radion Evropa e Lirë.

Ajo thotë se mban mend që në shkollë mësohej, por jo shumë.

“Kryengritja e Parë dhe e Dytë Serbe [kryengritjet kundër sundimit osman në shekullin e 19-të] dhe Lufta e Parë Botërore pasqyroheshin më shumë, ndërsa vitet 1990 shumë sipërfaqësisht”, thotë Nevena.

Jovani, 20 vjeç, thotë se në shkolla mësohet për luftërat e viteve ‘90, por “jo objektivisht”.

“Të rinjtë dinë vetëm atë që u kanë thënë prindërit e tyre, e kjo ndoshta është mjaft e njëanshme. Është interesante të shohësh numra realë, motive reale… Informacioni i besueshëm është gjithmonë i vështirë për t’u gjetur”, thotë Jovani.

Marija Vasiq, profesoreshë e sociologjisë në gjimnazin “Jovan Jovanoviq Zmaj” në Novi Sad, tha gjatë prezantimit të hulumtimit se të rinjtë nuk janë të painteresuar, por atyre nuk u janë ofruar njohuri adekuate për luftërat e viteve ‘90.

“Mësimet vendosen në fund të librit dhe ajo që shohim, është se mësuesit u shmangen, pra justifikohen gjithmonë, duke thënë se është fundviti dhe nuk kanë arritur”, tha Vasiq, duke shtuar se shumë mësimdhënës nuk pajtohen me atë që shkruhet në tekstet shkollore.

Anja Zlloporuboviq, nga Nisma për të Drejtat e Njeriut në Serbi, thotë se shmangia e bisedave për luftërat e viteve ’90, krijon një lloj frike te të rinjtë.

“Të rinjtë nuk guxojnë t’i pyesin të moshuarit, t’i pyesin profesorët… nuk guxojnë ta pyesin askënd për këto tema, sepse ose do të marrin përgjigje të njëanshme, shumë subjektive, ose nuk do ta marrin fare atë. Aty vjen momenti kur kjo frikë shkakton injorancë, e pastaj ajo injorancë shkakton urrejtje dhe çdo gjë tjetër që shkon bashkë me të”, thotë Zlloporuboviq për Radion Evropa e Lirë.

Sipas profesoreshës Vasiq, është e nevojshme të gjendet një mënyrë për t’iu afruar të rinjve, në mënyrë që përmbajtja të jetë më e kapshme për ta.

“Para së gjithash, duhet të kemi një kulturë kujtimi dhe ballafaqimi, ta shohim se cila është e vërteta, kush ka bërë çfarë, në emër të kujt, a jemi fajtorë apo jemi përgjegjës nëse heshtim dhe nëse nuk reagojmë… dhe vetëm atëherë të niset me disa procese pajtimi”, thotë Vasiq për Radion Evropa e Lirë.

Vasiq thotë se e gjithë shoqëria duhet të kalojë nëpër një “ridefimim të plotë të atyre gjërave”.

“Por, kjo bëhet përmes konsensusit kulturor, përmes miratimit të vlerave… dhe është një proces i gjatë dhe i vështirë”, thotë ajo.

Sipas saj, gjëja e parë që duhet bërë, është pranimi i krimeve, por edhe largimi i personave të dënuar për krime lufte nga hapësirat publike.

Sa për ilustrim, ish-gjenerali i Ushtrisë jugosllave, Nebojsha Pavkoviq, i dënuar për krime lufte në Kosovë gjatë viteve 1998-99, iu bashkua programit të Shkollës Fillore “Gjura Jakshiq” në Vojvodinë, në maj të këtij viti, përmes një video-lidhjeje nga burgu në Finlandë, ku po vuan dënimin.

Në Panairin e Librit në Beograd, këtë vit, sikurse edhe në vitet e kaluara, librat i promovoi edhe Vojisllav Sheshel, udhëheqës i Partisë Radikale Serbe, i dënuar për krime lufte në fshatin Hërtkovci të Vojvodinës në vitin 1992.

Hulumtimi “Qëndrimet e të rinjve në Serbi për luftërat e viteve ‘90” tregon se kur bëhet fjalë për besimin në Tribunalin e Hagës – ku u gjykuan përgjegjësit për krimet e luftës në territorin e ish-Jugosllavisë – pothuajse 41 për qind e të anketuarve besojnë se qëllimi kryesor i kësaj gjykate ka qenë “vendosja e fajit për krimet e luftës mbi serbët”.

Edhe pse Serbia ka bashkëpunuar me Tribunalin e Hagës dhe ka ekstraduar të pandehurit për krime lufte që janë fshehur në territorin e saj, udhëheqësit qeveritarë nuk i kanë pranuar verdiktet dhe përgjegjësitë e udhëheqjes serbe për krimet e luftës, ndërsa kanë mohuar edhe përfshirjen e shtetit në ngjarjet e viteve ‘90.

Përveç udhëheqjes policore dhe ushtarake, edhe ish-presidenti i Republikës Federale të Jugosllavisë, Sllobodan Millosheviq, i cili ka vdekur në paraburgim në vitin 2006, është gjykuar para Tribunalit të Hagës për krime lufte.

Partia Socialiste e Serbisë, e udhëhequr nga Millosheviq, është edhe sot pjesë e Qeverisë në Serbi.

Informim i njëanshëm për luftërat e viteve ‘90

Autori i hulumtimit, Rodolub Jovanoviq, thotë se të rinjtë në Serbi dinë më së shumti për ngjarjet që kanë kërcënuar grupin etnik serb.

“Qëndrimi i tyre bazohet më pak në njohuri dhe më shumë në ndjenja”, thotë Jovanoviq.

Si krimet më të mëdha nga luftërat e viteve ‘90, të rinjtë kanë përmendur operacionet e ushtrisë dhe policisë kroate “Olluja” dhe “Blesak”, në vitin 1995, me të cilat Kroacia ka rifituar kontrollin mbi të vetëshpallurën Republika Sërpska Krajina.

Kroacia e cilëson “Ollujën” si fitore të saj vendimtare në Luftën e Atdheut më 1991-95, ndërsa Serbia e shënon atë si spastrim etnik të serbëve nga Kroacia.

Varësisht burimit, përllogaritjet për numrin e serbëve që janë larguar nga Kroacia gjatë “Ollujës”, variojnë nga 130.000 deri në 300.000.

Të intervistuarit kanë përmendur edhe bombardimet e NATO-s në Jugosllavi më 1999 si ngjarje kyçe në vitet ‘90.

NATO-ja ka nisur bombardimin e caqeve të ushtrisë jugosllave më 24 mars 1999, pas raportimeve të shumta për dhunë të ushtruar nga ushtria dhe policia serbe ndaj popullatës shqiptare në Kosovë.

Bombardimet kanë përfunduar me nënshkrimin e Marrëveshjes së Kumanovës, më 9 qershor 1999, pas së cilës ushtria dhe policia serbe janë tërhequr nga Kosova.

Në bombardimet e NATO-s kanë humbur jetën 756 persona, përkatësisht 452 civilë dhe 304 pjesëtarë të forcave të armatosura, sipas të dhënave të Fondit joqeveritar për të Drejtën Humanitare në Serbi dhe në Kosovë.

Megjithatë, shteti serb nuk ka përpiluar asnjëherë ndonjë listë të viktimave, kështu që numri i tyre është shpesh subjekt i manipulimeve nga zyrtarët qeveritarë.

Pak më pak se pesë për qind e të anketuarve në sondazhin e Iniciativës joqeveritare të të rinjve për të drejtat e njeriut e kanë veçuar Srebrenicën si krimin më të madh të viteve ‘90.

Në vitin 1995, forcat serbe kanë vrarë më shumë se 8.000 burra dhe djem myslimanë në Srebrenicë të Bosnje e Hercegovinës.

Autoritetet në Serbi, përkundër vendimeve të gjykatave ndërkombëtare, nuk e pranojnë se në Srebrenicë është kryer gjenocid.

Qëndrimet e njëanshme ndodhin sepse në Serbi përkujtohen vetëm krimet në të cilat janë vrarë serbët, por jo ato kundër popullatave të tjera, sipas profesoreshës Vasiq.

“Për shembull, Srebrenica është një nga temat më tabu në Serbi, për të cilën pakkush guxon të thotë se cili ka qenë vendimi i gjykatës ndërkombëtare. Shumë pak njerëz guxojnë të thonë se vendimi ka qenë gjenocid, jo vetëm një krim lufte”, thotë Vasiq.

Ajo shton se vetë tekstet shkollore spekulojnë për numrin e viktimave.

Si miratohen tekstet shkollore?

Procedura për miratimin e teksteve shkollore të historisë, si edhe të tjerave, është e rregulluar me Ligjin për tekstet shkollore në Serbi.

Së pari, miratohet kurrikula për një lëndë specifike, të cilën e sjell shteti dhe jo botuesit.

Botuesit shkruajnë tekste sipas planit të miratuar, ndërsa Instituti për Avancimin e Arsimit dhe Aftësimit jep vlerësimin profesional.

Nëse teksti i plotëson të gjitha kriteret, procedura përfundon me vendimin e Ministrisë së Arsimit që teksti të vihet në përdorim.

Pas kësaj, shkollat zgjedhin se cilat tekste do t’i përdorin nga katalogu i Ministrisë.

Përgatiti: Valona Tela

Policia turke e ka zënë të premten Dritan Rexhepin – me origjinë nga Shqipëria – të kërkuar për kontrabandim të drogës, kanë thënë autoritetet në Turqi.

Sipas Turqisë, ky individ ka qenë në listën e Agjencisë Ndërkombëtare të Policisë (INTERPOL).

“Dritan Rexhepi, lider i kartelit të drogës ‘Kompanio Bello’, që eksporton drogë prej Amerikës Jugore në Evropë, është arrestuar”, ka thënë ministri i Brendshëm turk, Ali Yerlikaya, në rrjetin social X – të njohur më parë si Twitter.

Ai ka thënë se shteti i Turqisë është i përkushtuar për ta pastruar vendin prej grupeve kriminale kombëtare dhe ndërkombëtare, si dhe prej “trafikantëve helmues”.

Mediat turke kanë raportuar se Rexhepi ka hyrë në Turqi përmes aeroportit të Stambollit me një pasaportë kolumbiane me emrin Benjamin Omar Perez Garcia.

Sipas tyre, ai është zënë edhe falë shkëmbimit të informacioneve me Policinë italiane.

Rexhepi është raportuar se u ka ikur burgjeve në Shqipëri, Itali, Belgjikë dhe së fundi Ekuador.

Ai është i dënuar në mungesë për vrasje, trafikim drogë dhe plaçkitje të armatosur.

Rrjeti Kompanio Bello konsiderohet lojtar i madh në kontrabandim të drogës prej Amerikës Jugore për në Evropë.rel

Dy granatahedhës të llojit M93, që u konfiskuan pas sulmit të armatosur në Banjskë të Zveçanit, janë pjesë e arkivit të prodhimit të fabrikës së armëve Zastava në Kragujevc.

Kështu thuhet në përgjigjen dërguar Shërbimit të Ballkanit të Radios Evropa e Lirë nga ky prodhues i armëve në Serbi, pas kërkesës për qasje në informacion me rëndësi publike.

Kjo është hera e parë që fabrika më e madhe serbe e armëve konfirmon informacionet e publikuara më herët nga autoritetet në Kosovë, se grupi i personave të armatosur që sulmuan Policinë e Kosovës kishin armë të prodhuara në Serbi.

Mirëpo, ajo që mbetet e panjohur edhe pas përgjigjes së dërguar nga Zastava, është se kur janë prodhuar dy granatahedhësit e përmendur, kujt i janë shitur dhe si kanë përfunduar në duart e sulmuesve të maskuar që u përleshën me Policinë e Kosovës, ku gjatë sulmit mbeti i vrarë rreshteri Afrim Bunjaku. Gjatë shkëmbimit të zjarrit u vranë edhe tre sulmues serb.

Për këtë sulm janë duke u zhvilluar hetime të ndara në Kosovë dhe Serbi.

Përgjegjësinë për sulmin e ka marrë Millan Radoiçiq, ish-nënkryetari i Listës Serbe, partisë kryesore të serbëve në Kosovë, që gëzon mbështetjen e Beogradit.

Në ditët pas sulmit, autoritetet në Kosovë shfaqën armët e konfiskuara. Sipas armëve që u ekspozuan, REL-i identifikoi numrat serikë të granatahedhësve dhe më pas më 2 nëntor iu drejtua Zastavës për informacione shtesë, përkatësisht nëse këto armë ishin prodhuar në fabrikën e kësaj kompanie dhe nëse po, kujt i ishin shitur.

Pasi kompania nuk u përgjigj në pyetje, REL më 20 tetor dërgoi kërkesë në Zastava për qasje në informacione me rëndësi publike dhe Zastava ktheu përgjigje pas dy javësh.

Fabrika e Armëve Zastava, që ka prodhuar granatahedhësit e identifikuar, refuzoi që të jepte informacione se kur dhe kujt u ishin dorëzuar granatahedhësit.

Zastava argumentoi se refuzon të tregojë të dhëna më të hollësishme sepse “kjo do të rrezikonte seriozisht mbrojtjen e shtetit dhe sigurinë kombëtare apo publike”.

Gjithashtu tha se kjo do të rrezikonte “raportet ndërkombëtare” dhe do të përbënte “shkelje të rregullave të së drejtës ndërkombëtare të arbitrazhit”.

Por, pse ekziston një rrezik i tillë, fabrika serbe e armëve nuk shpjegon.

Sipas Ligjit për prodhimin dhe tregtinë e armëve në Serbi, prodhuesi i armëve dhe pajisjeve ushtarake është i detyruar të mbajë në mënyrë të përhershme evidencë për armët që prodhon. Në mesin e këtyre të dhënave përfshihen të dhënat për llojin, sasinë, numrin serikë, klientët dhe datat e dorëzimit.

Pas konfiskimit të armëve në Banjskë të Zveçanit, REL-i ka identifikuar me numër serik edhe snajperin e llojit Black Arrow M93.

Në kërkesën dërguar fabrikës Zastava, ka pasur pyetje edhe për këtë snajper, por Zastava tha se ai “nuk ekziston në arkivin tonë”.

Një tjetër armë, mortaja e llojit M69 që u përdor në sulm, u tha se nuk bën pjesë në programin e prodhimit të fabrikës së armëve Zastava.

Pas sulmit të 24 shtatorit, Policia e Kosovës ekspozoi raketahedhës, granatahedhës, pushkë të shumta automatike, snajper, automjete ushtarake, ekspozivë, detonatorë, municione dhe armë të tjera, që tha se u konfiskuan në Banjskë.

Autoritetet në Kosovë kanë fajësuar Serbinë se qëndron prapa mbështetjes së grupit që kreu sulmin, si në aspektin e mbështetjes me armë, por edhe duke u ofruar trajnime në bazat ushtarake në Serbi.

Serbia ka mohuar çdo përfshirje në sulm, që Kosova e konsideron sulm terrorist.

Ministri i Punëve të Jashtme të Serbisë, Ivica Daçiq, njoftoi më 9 nëntor për kandidaturën e Serbisë për anëtarësim në Bordin Ekzekutiv të Agjencisë së Kombeve të Bashkuara për Edukim, Shkencë dhe Kulturë (UNESCO).

Ai këtë njoftim e bëri gjatë fjalimit para Asamblesë së Përgjithshme të UNESCO-s në Paris.

Për anëtarët e rinj të Bordit Ekzekutiv do të votohet më 15 nëntor dhe kandidatët janë Shqipëria, Rusia, Sllovakia, Republika Çeke dhe Uzbekistani.

Serbia, që nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, kundërshton anëtarësimin e Kosovës në OKB dhe organizata ndërkombëtare, përfshirë UNESCO-n.

Deri tani, Serbia ka lobuar kundër pranimit të Kosovës në UNESCO.

Gjatë fjalimit të tij, Daçiq tha se trashëgimia kulturore serbe në Kosovë është në rrezik, duke shtuar se “trupat ndërkombëtare, që kanë për detyrë të ruajnë trashëgiminë kulturore serbe, janë të dislokuara vetëm në disa asete kulturore”.

Ai vlerësoi se “trashëgimia kulturore dhe historike serbe në Kosovë, ku janë 1.300 vende të shenjta, është e një rëndësishme të madhe jo vetëm kur bëhet fjalë për identitetin kombëtar të Serbisë, por po ashtu paraqet një pjesë të vlefshme të trashëgimisë kulturore evropiane dhe botërore”. Sipas tij, kjo trashëgimi “është subjekt i përpjekjeve për riemërim, rishikim të fakteve historike dhe të përdhosjes fizike”.

Autoritetet në Kosovë besojnë se me anëtarësimin në UNESCO, shumë objekte të trashëgimisë kulturore në Kosovë do të gëzonin një mbrojtje në nivel ndërkombëtar.

Tri manastire ortodokse në Kosovë janë nën mbrojtjen e UNESCO-s: Patrikana e Pejës, Manastiri i Deçanit, ai i Graçanicës, por edhe Kisha e Shën Premtës në Prizren.

Sipas marrëveshjes së arritur mes Kosovës dhe Serbisë më herët gjatë këtij viti për normalizimin e raporteve, Serbisë i është kërkuar që të mos pengojë anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare.

Marrëveshja, për të cilën janë pajtuar kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, po ashtu parasheh edhe një nivel të lartë të mbrojtjes së objekteve kulturore dhe fetare serbe, sipas modeleve ekzistuese evropiane.rel

Presidenti serb Aleksandër Vuçiç tha në një intervistë për “Tanjug” se është rënë dakord që një raund i ri i dialogut ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit të mbahet në Bruksel më 6 ose 7 nëntor, por ai mendonte se pala tjetër nuk do ta pranonte këtë.

Ai ka shpjeguar se në Bruksel, liderët evropianë e kanë pyetur se kur do ta nënshkruajë pavarësinë e Kosovës.

“Tekstualisht më kanë thënë “Aleksandër, ti e ke këtë opsion. A dëshiron ta nënshkruash?”dhe unë përgjigja se “nuk doja”.

“Mendoni se është e lehtë të thuash jo? Nuk është. Këta janë liderë të mëdhenj, përgjegjës për fatin e Evropës” – tha Vuçiç. I pyetur nëse këto janë kërcënime, Vuçiç tha se nuk do t’i quante të tilla, por se e kupton plotësisht se Serbia mund të përballet me pasoja.

“Do të gënjeja nëse do të thoja se këto janë kërcënime dhe se këta njerëz kanë gjuhë të papërshtatshme. Janë njerëz të mirë me të cilët kemi marrëdhënie të mira”, – tha Vuçiç. I pyetur pse liderët evropianë insistojnë ende që ai të nënshkruajë pavarësinë e Kosovës, edhe pse supozohet se Albin Kurti, sillet në mënyrë të papërgjegjshme në dialog, Vuçiç thotë se ata e dinë, por nënshkrimi për pavarësinë e Kosovës është një gjë logjike për ta.

“Ne jemi një guralec në këpucët e tyre. Përsëritja ime kokëfortë për të gjitha historitë e bombardimeve në 1999 dhe shkatërrimin e të gjitha normave juridike ndërkombëtare janë një guralec në këpucën e tyre. Në një moment, konflikti në Ukrainë do të duhet të përfundojë. Argumenti i tyre do të jetë i saktë. Ju keni shkelur integritetin territorial të Ukrainës, një vendi të njohur ndërkombëtarisht, por kundër-argumenti do të jetë: Po. Ju e bëtë atë shumë më brutalisht, pa vendimin e Këshillit të Sigurimit. 19 prej jush kryen një agresion kundër një shteti të vogël, Jugosllavisë”, – tha Vuçiç.

Ai shtoi se Rezoluta 1244 është ende në fuqi edhe sot, të paktën formalisht nga këndvështrimi i tyre. Vuçiç falënderoi Presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, për një sjellje shumë më korrekte se disa nga kolegët e saj evropianë, sepse ajo sipas tij nuk deshi të reagonte kur të gjithë kërkuan që me çdo kusht të vendoseshin masa ndaj Beogradit.syri.net

Emri i gazetarit shqiptar nga Kosova Fahri Musliu ka trazuar jetën politike në Serbi, pas aludimeve në mediat serbe se ai është babai biologjik i Aleksandër Vuçiçit. Kjo situatë ka detyruar kreun e shtetit serb të shfaqet publikisht në krah të babait të tij. Vuçiç mohoi që Fahri Musliu të jetë babai i tij dhe në stilin e tij dramatik dhe viktimizues tha se këto janë  sulme që duan të shkatërrojnë çdo familje në Serbi.

Nga SYRI TV

Emri i gazetarit shqiptar nga Kosova Fahri Musliu ka trazuar jetën politike në Serbi. Teksa vendi po përgatitet të hyjë në zgjedhjet e parakohshme të 17 dhjetorit, mediat serbe kanë botuar një seri artikujsh përmes të cilave aludojnë se babai biologjik i Presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiçit, është gazetari i njohur nga Kosova, Fahri Musliu.

Majtas gazetari shqiptar i përfolur, Fahri Mysliu.

Faktikisht rikthimi i këtyre thashethemeve u bë nga vetë Vuçiç në njërën prej daljeve të fundit televizive, ku tha se “Fahri Musliu nuk është babai im, babai im është Anxhelko”. Pas kësaj dalje të Presidentit serb, gazeta “Danas” botoi shkrimin “Një shqiptar në Beograd”: Kush është Fahri Musliu, për të cilin Vuçiç thotë se nuk është babai i tij?”

Kjo situatë ka detyruar Presidentin Vuçiç të bëjë një dalje tjetër publike, kësaj radhe në rrjetet sociale, ku ka prezantuar babanë e tij.

Presidenti serb Aleksandër Vuçiç me babanë e tij.

Në stilin e tij të njohur dramatik dhe viktimizues, Vuçiç i konsideroi sulmet ndaj tij si sulme ndaj çdo familjeje serbe dhe akuzoi opozitën serbe se qëndron pas këtyre goditjeve. Vuçiç mohoi që Fahri Musliu të jetë babai i tij.

“Ata politikanë që u përpoqën të sulmojnë familjen Vuçiç përmes mediave të tyre nuk sulmuan vetëm nënën time, babanë tim, mua…

Ata sulmuan çdo familje në Serbi, ata duan shkatërrimin e familjeve tona, duan shkatërrimin e vendit tonë. Kanë shkruar se unë kam mohuar që njëfarë Fahri Musliu të jetë babai im, duke dashur të thotë se ai në të vërtetë është. Ju them edhe njëhere, babai im është Anxhelko, e dua pafundësisht.

Do ta shpëtojmë vendin nga ju,  do të shpëtojmë të gjitha familjet në Serbi, do ta shpëtojmë Serbinë nga ju të papërgjegjshmit, nga ju përndjekës, nga ju që do të shkatërroni gjithçka që ka bërë ky vend”.

Gazetarët e “Danas” kanë kontaktuar edhe me gazetarin shqiptar Fahri Musliu i cili tha se nuk dëshiron të komentojë deklaratat e Vuçiç, por nga ana tjetër shtoi se “serbët dhe shqiptarët le të argëtohen me budallallëqe, pasi e kanë në gjak të merren me shpifje dhe jetët të tjerëve”.

Pak vite më parë, Fahri Musliu mohoi lajmin e dhënë nga një portal kroat se ai është babai i kryeministrit serb Aleksandër Vuçiç. Musliu theksoi se e njihte nënën e Vuçiç, pasi kanë qenë kolegë gazetarë, por mohoi të ketë pasur lidhje me të.

Ndërkohë, pjesë e këtij debati janë bërë edhe institucionet shtetërore në Serbi.

Ministria serbe e Informacionit tha të premten se e përditshmja “Danas” ka hedhur dyshime mbi besueshmërinë e Presidentit dhe familjes së tij me historinë e saj për gazetarin shqiptar të Kosovës Fahri Musliu dhe pretendimet, sipas saj, të rreme se ai ishte babai i Aleksandër Vuçiçit.

Gjykata e Lartë në Bjello Pole ka liruar nga paraburgimi shtetasin serb, Zhivko Vuksanoviq, 62 vjeç, ekstradimin e të cilit e ka kërkuar Kosova, pasi dyshohet për krime lufte. Po ashtu, edhe një tjetër i dyshuar, që po kërkohet nga Kosova, është liruar nga autoritetet në Mal të Zi.

Lirimi i Vuksanoviqit nga paraburgimi u konfirmua për Radion Evropa e Lirë nga kjo gjykatë.

Vuksanoviq gjendej në paraburgim prej 1 tetorit, në pritje të vendimit për ekstradimin ose jo të tij në Kosovë.

Edhe pse Gjykata e Lartë më 27 tetor vendosi për ekstradimin e Vuksanoviqit në Kosovë, po atë ditë, ish-ministri i Drejtësisë, Marko Kovaç, refuzoi kërkesën për ekstradim.

Gazeta në Podgoricë, Pobjeda, tha se Kovaç e arsyetoi vendimin e tij me vlerësimin se “ka dyshime për përndjekje politike”, duke argumentuar se ishte shkelur neni 3 i Konventës Evropiane për të Drejtat dhe Liritë Themelore të Njeriut.

Pas marrjes së vendimit më 31 tetor, Gjykata e Lartë e liroi Vuksanoviqin, i cili qëndroi në paraburgim ekstradues për një muaj.

Ky ishte vendimi i dytë i tillë i ish-ministrit Kovaç në një periudhë shtatëditore, pasi më 26 tetor ai refuzoi edhe ekstradimin e Momçilo Vukotiqit, 61 vjeç, në Kosovë. Ekstradimi i tij ishte kërkuar për shkak se ai dyshohet për krime lufte në territorin e Pejës më 1999, konfirmuan për REL-in nga Ministria e Drejtësisë.

Dhe më pas, Kovaç iu referua Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut.

Kovaç i mori këto vendime në javën e fundit të mandatit të tij në Qeverinë e kryeministrit Dritan Abazoviq, mandat që përfundoi me zgjedhjen e Qeverisë së Millojko Spajiqit më 31 tetor 2023.

Vukotiq u arrestua në Mal të Zi më 25 shtator me urdhër të INTERPOL-it të lëshuar nga Misioni i Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK), bazuar në memorandumin e mirëkuptimit midis INTERPOL-it dhe UNMIK-ut më 2002, që synon shkëmbimin e informacioneve, urdhërarrestimeve, hetimeve ndërkombëtare dhe çështjeve penale.

Para arrestimit të tij, një nga liderët e Frontit Demokratik pro-serb të përbërë së fundi, Millan Knetheviq, i bëri thirrje Qeverisë së atëhershme teknike të Abazoviqit që të mos përfshihet në arrestimin e serbëve dhe malazezëve të zhvendosur nga Kosova.

Vukotiq po ashtu është liruar nga paraburgimi, konfirmoi Gjykata e Lartë për REL-in.

Shtetasi i Kosovës, Ilir Bershia, 48 vjeç, i cili u arrestua në Mal të Zi në fillim të tetorit, është në pritje për vendimin për ekstradim në Kosovë dhe gjendet në paraburgim.

Ai u arrestua me urdhër të UNMIK-ut dhe INTERPOL-it nën dyshime për krime lufte kundër popullatës civile në Kosovë në vitin 1999. Gjykata e Lartë në Podgoricë ka caktuar ndaj tij derisa të merret vendimin lidhur me çështjen e ekstradimit.

Që nga përfundimi i luftës në Kosovë, rreth 70 persona janë dënuar për krime lufte para institucioneve vendore dhe ndërkombëtare.

Nga viti 2000 deri në vitin 2008, krimet e luftës në Kosovë u hetuan nga Misioni i Kombeve të Bashkuara, ndërsa nga viti 2008, Misioni i Bashkimit Evropian për Sundimin e Ligjit ishte përgjegjës për hetimet e krimeve të luftës.

Në vitin 2018, ky mision ka dorëzuar dokumente në Prokurorinë e Kosovës dhe në gjykatat vendore.

“Për çfarë bëhet fjalë, për zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit, që parasheh hapa të ndryshëm, përfshirë pranimin e dokumentave dhe institucioneve të Kosovës nga Serbia, dhe shkon krahas themelimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe, të cilin duhet ta zbatojë Kosova”, tha Von der Leyen në një konferencë për media të përbashkët me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiç, duke iu përgjigjur një pyetjeje që nënkupton njohjen de-facto të Kosovës, që e ka përmendur në Prishtinë një ditë më parë.

Von der Leyen theksoi se kjo do t’i hapte rrugën normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, që, siç theksoi ajo, është parakusht i domosdoshëm për rrugën evropiane. Zyrtarja evropiane shtoi se sulmi në Banjskë është krejtësisht i papranueshëm dhe se autorët duhet të dalin para drejtësisë.

Ajo i bëri thirrje Serbisë që të mbështesë propozimin evropian për draftin e asociacionit dhe Kosovës ta zbatojë atë. Në anën tjetër, Vuçiç ka thënë se “njohja e pavarësisë së Kosovës nuk është çështje për Serbinë” dhe se nuk i vjen turp ta përsërisë edhe para presidentes së Komisionit Evropian.

“E dimë cilat janë obligimet tona nga dialogu dhe jemi të gatshëm t’i përmbushim”, ka thënë Vuçiç. syri.net

Në parlamentin e Malit të Zi në orët e vona të mbrëmjes së djeshme është votuar me 46 vota pro qeveria e re, me kryeministër liderin e Lëvizjes Evropa Tani (PES) Milojko Spajiç.

Për qeverinë e 44-të të Malit të Zi votuan kundër 19 deputeë, ndërsa vetëm një nga ligjvënësit e pranishëm në sallë abstenoi.

Gjatë votimit për qeverinë e re, në sallë nuk ishin të pranishëm deputetët e partisë GP të URA-s, që drejtoi vendin me kreun e saj Dritan Abazoviç në mandatin e kaluar.

Para votimit të qeverisë së re pati debate të ashpra mes ish-kryeministrit Abazoviç dhe pasardhësit të tij, Spajiç.

Sakaq, edhe DPS dhe SD kundërshtuan votimin e qeverisë së re duke argumentuar se ky kabinet është kundër Malit të Zi, është anti-evropian dhe pro-rus.

Sa i përket partive shqiptare, postin e zëvendëskryeministrit për Politikat Ekonomike dhe Ministrit për Zhvillimin Ekonomik e ka marrë kryetari i Bashkisë së Tuzit, Nik Gjeloshaj, i cili pritet të heqë dorë nga mandati si udhëheqës lokal.

Fatmir Deka do të jetë ministër për të Drejtat e Njeriut dhe Minoritetet, ndërsa Marash Dukaj është emëruar Ministër i Administratës Publike.syri.net

Disa mijëra qytetarë të veshur me simbole kombëtare dhe shtetërore malazeze kanë protestuar të hënën vonë kundër kryetarit të ri të Kuvendit të Malit të Zi, Andrija Mandiqin.

Mandiqi u zgjodh kryetar i Kuvendit të Malit të Zi të hënën gjatë ditës duke marrë mbështetjen e 49 prej 81 deputetëve.

Në protestën e mbajtur para ndërtesës së Kuvendit në Podgoricë, morën pjesë edhe një pjesë e partive opozitare dhe Forumit të Qytetarëve të Lirë “Luça”, duke kërkuar të Mandiqi të mos pranohet si kryetar i Kuvendit malazez.

Për më tepër, ata i kërkuan kryeministrit të ardhshëm të Malit të Zi, Milojko Spajiq, që ta shtyjë regjistrimin e popullsisë të planifikuar për 1 nëntor.

Protestuesit brohoritën “Jo Qeverisë së çetnikëve”, “Vdekje fashizmit” si dhe “Mandiq, largohu”.

“Ne jemi para shtëpisë, e cila simbolikisht, moralisht dhe politikisht bëhet gërmadhë me zgjedhjet e sotme”, tha Pegja Vushuroviq nga Organizata “Luça”.

Me zgjedhjen në krye të Kuvendit, Mandiqi u bë edhe anëtar i organit më të lartë shtetëror për siguri dhe mbrojtje.

Mandiqi është udhëheqës i Demokracisë së Re Serbe – anëtare e Frontit Demokratik pro-serb dhe pro-rus (DF) – i cili së voni është riemëruar si koalicioni Për Ardhmërinë e Malit të Zi.

Prioritete të politikës së jashtme të partisë së Mandiqit janë heqja e sanksioneve kundër Rusisë dhe tërheqja e njohjes së pavarësisë së Kosovës.

Ajo është, po ashtu, kundërshtare e anëtarësisë së Malit të Zi në NATO.

Në politikën rajonale, Mandiq ka marrëdhënie jashtëzakonisht të ngushta me presidentin serb, Aleksandar Vuçiq, dhe me presidentin e Republikës Sërpska në Bosnje e Hercegovinë, Millorad Dodik.

Ai e mohon edhe gjenocidin në Srebrenicë, ku forcat serbe të Bosnjës kanë vrarë mbi 8.000 burra dhe djem myslimanë gjatë luftës së viteve ’90.

Është, gjithashtu, i afërt me ideologjinë e lëvizjes çetnike, e cila ka bashkëpunuar me Gjermaninë hitleriane në Luftën e Dytë Botërore.

Titullin simbolik të dukës çetnik e ka që nga viti 2007.rel

Hungaria dhe Serbia po mbështesin makinerinë ushtarake të Kremlinit dhe nuk po kërkojnë burime alternative të energjisë në mes të mosmarrëveshjeve të intensifikuara mbi një taksë mbi importet e gazit rus. Kështu ka deklaruar kryeministri bullgar Nikolay Denkov, raportuar nga ‘Bloomberg’ dy ditë më parë.

Denkov dekaroi se qeveria e tij synon të vendosë një taksë për gazin natyror rus që kalon transit përmes Bullgarisë. Qëllimi i kryeministrit është të ndërpresë fitimet për Gazprom të Rusisë, të cilat përdoren për të financuar luftën kundër Ukrainës.

Hungaria e ka quajtur këtë masë një ‘akt armiqësie’, ndërsa Serbia pretendoi se taksa kërcënon të ndalojë furnizimet thelbësore të karburantit në rajon.

‘Kishte kohë të mjaftueshme për të kërkuar alternativa, për të parë se këto fitime po ushqejnë makinën e luftës së Putinit,’ tha Denkov në përgjigje.

Më 17 tetor, kryeministri hungarez Viktor Orban u takua me presidentin Vladimir Putin në Kinë, takimi i tyre i parë që nga pushtimi rus i Ukrainës. syri.net

Kryeministri i Kroacisë, Andrej Plenkoviq para takimit të liderëve të BE’së ka komentuar rreth takimeve të liderëve të Kosovës dhe Serbisë me ata europianë.

Ai ka thënë se nuk mund të komentojë shumë për to.

“Këto bisedime ende po vazhdojnë nuk mund t’i komentoj, nuk e di për çka janë marrë vesh. Pra, biseda, jo të gjithë së bashku, por së pari me liderët europianë, njëherë Kryeministri i Kosovës më duket e më pas presidenti i Serbisë. S’kemi ndonjë njoftim, kur të vijnë ata (liderët e BE’së) do të shohim çfarë ka” ka theksuar Plenkoviq.

I pyetur nëse Kroacia angazhohet për të sanksionuar Serbinë për shkak të sulmit të 24 shtatorit, Plenkoviq ka thënë se konkluzionet e BE’së në masë të madhe janë dakorduar dhe se ato janë të forta dhe serioze sa i përket këtij rasi.

Modeli modern për Asociacionin, Stano: Sot nuk pritet ndonjë rezultat përfundimtar – përmbushja e detyrimeve vlen për të dyja palët

“Konkluzionet pak a shumë janë dakorduar, janë te forta, serioze. Ne konsiderojmë se ai akt, de facto, i një grupi terrorist paramilitar i cili ka ardhur i pajisur e i trajnuar që nuk ka ardhur nga Marsi, por nga Serbia sepse janë përgatitur për atë aksion, ka qenë goditje serioze për destabilizimin e Kosovës dhe Veriut të Kosovës. Kjo është skajshmërisht e papranueshme dhe këtë e kemi thënë në të gjitha rastet e mundshme siç ishte rasti në Granadë. Se çfarë do të ndërmerret tash do të shohim pas këtyre bisedave. Me sa kuptoj unë ekziston vullneti dhe dëshira e të dyja palëve që kjo situatë të qetësohet dhe të vazhdohen bisedimet për normalizim”.

Fytyra të reja edhe te Lista Serbe?

A do ta ketë ndonjë parti tjetër mbështetjen e Beogradit?

Parashihet formimi i nismave të tjera

Përgatiti: Syzanë Paçarizi

Gjatë seancës së parë të sesionit vjeshtor, një pjesë e deputetëve opozitarë në Kuvendin e Serbisë më 23 tetor ngritën çështjen e rolit të udhëheqjes serbe në sulmin në Banjskë në veri të Kosovës.

Më 24 shtator, një grup i armatosur serbësh sulmoi Policinë e Kosovës në Banjskë të Zveçanit, duke vrarë rreshterin Afrim Bunjaku. Gjatë përleshjeve u vranë edhe tre sulmues serbë.

Kosova ka fajësuar Serbinë për sulmin, por kjo e fundit ka mohuar çdo përfshirje.

Përgjegjësinë për sulmin në Banjska e ka marrë Millan Radoiçiq, ish-nënkryetari i Listës Serbe, partisë më të madhe e serbëve në Kosovë, e cila ka mbështetjen e Beogradit.

“Prandaj le të pyesim tani [drejtorin e Agjencisë për Siguri dhe Informacion – BIA, Aleksandar] Vulinin, [presidentin e Serbisë, Aleksandar] Vuçiqin, dhe [ministrin serb të Punëve të Brendshme, Bratisllav] Gashiqin, si është e mundur që nuk e dinit se çfarë po bënte Radoiçiqi në Banjskë me persona të armatosur me mitraloz, pushkë që asnjë qyteti të Serbisë nuk i lejohet t’i mbajë privatisht”, tha Nebojsha Zellenoviq, bashkëkryetar i partisë opozitare Së bashku, teksa iu drejtua deputetëve në seancë plenare.

Ndërkaq, shefi i Grupit Parlamentar të Partisë Progresive Serbe (SNS) në pushtet, Millenko Jovanov, u kundërpërgjigj duke thënë se Zellenoviq për gjithçka fajëson serbët, pa e shikuar përgjegjësinë e palës tjetër.

“Ai thotë se është e tmerrshme që Aleksandar Vuçiq nuk dinte asgjë, por për të nuk është e tmerrshme që vdiqën tre serbë. Ai këtë nuk e tha kurrë”, tha Jovanov.

Një pjesë e opozitës në Serbi ka kërkuar më 3 tetor një seancë urgjente të Kuvendit, në të cilën, përmes formimit të Komisionit Hetimor, do të përcaktohej përgjegjësia e presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, si dhe roli i Millan Radoiçiq, për ngjarjet në Banjksë. Por, një propozim i tillë nuk është pranuar.

Ky zhvillim vjen në ditën kur kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha se sulmi në Banjskë u krye nga “Klani i Novi Sadit, i udhëhequr nga ministri i Mbrojtjes së Serbisë, Millosh Vuçeviq”.

“Para dy dekadave në Serbi sundonte Klani i Zemunit, kurse tash vendin atij ia ka zënë Klani i Novi Sadit. Kriminelë në luftë, kriminelë në paqe; kriminelë në Serbi, kriminelë në Kosovë. Presidenti i shtetit, Aleksandar Vuçiq, porsi një capo-di-tutti-capi, ndodhet aty për të dëshmuar që ndonëse krimi e dikton shtetin, në fakt, është shteti që e dikton krimin”, shkroi Kurti në Facebook të hënën.

Vuçeviq i ka hedhur poshtë si “gënjeshtra plotësisht të neveritshme dhe flagrante” deklaratat e kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti.

Kosova ka kërkuar që të kryhet një hetim ndërkombëtar për Serbinë, në mënyrë që të përcaktohet roli i Beogradit në sulmin që Prishtina e cilëson si terrorist.

Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian e kanë dënuar ashpër sulmin dhe kanë kërkuar që përgjegjësit të përballen me drejtësinë.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka thënë të dielën se “qëllimi i vetëm” i Perëndimit është njohja e pavarësisë së Kosovës nga Serbia dhe se pret që dialogu Prishtinë-Beograd të vazhdojë kah fundi i javës së ardhshme në Bruksel.

Vuçiqi i bëri këto deklarata gjatë një adresimi publik në televizionin Pink mëngjesin e së dielës, një ditë pasi u takua në Beograd me pesë diplomatët perëndimorë.

Ai e përsëriti se takimi i djeshëm ishte “i vështirë” për të dhe se nuk mund të jepte më shumë hollësi.

“Natyrisht, gjithçka rreth Kosovës është tejet e vështirë për ne. Njerëzit mendojnë se kjo është vetëm për shkak të Banjskës, por nuk është ashtu. Për ne ishte e tmerrshme në aspektin taktik dhe prodhoi pasoja të caktuara, por në kuptimin strategjik, qëllimi i vetëm i tyre është që ne ta njohim Kosovën”, tha Vuçiq.

Serbia i ka mohuar akuzat e Kosovës se tentoi ta “aneksojë veriun e Kosovës” kur një grup serbësh të armatosur e sulmuan Policinë e Kosovës më 24 shtator në fshatin Banjskë të Zveçanit, duke e vrarë rreshterin Afrim Bunjaku.

Pas takimit me Vuçiqin, përfaqësuesi special i Bashkimit Evropian për dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Mirosllav Lajçak, e përsëriti se sulmuesit e policisë së Kosovës në Banjskë duhet të sillen para drejtësisë dhe se incidenti duhet të hetohet tërësisht, si dhe i kërkoi Serbisë të bashkëpunojë në këtë çështje.

Emisarët perëndimorë i kërkuan Prishtinës dhe Beogradit gjatë takimeve të së shtunës me kryeministrin e Kosovës Albin Kurti në Prishtinë, dhe presidentin serb Vuçiq në Beograd, që t’i normalizojnë marrëdhëniet dhe ta zbatojnë Marrëveshjen drejt normalizimit.

Lajçak tha se shtensionimi i situatës dhe normalizimi i marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë janë më urgjente së kurrë më parë.

Lajçak deklaroi në Prishtinë se me katër diplomatët e tjerë vizituan Prishtinën dhe Beogradin me një plan.

I pyetur nëse pret trysni, Vuçiq tha se vendet e Perëndimit i kanë politikat dhe qëndrimet e veta të cilat “janë plotësisht të kundërta me qëndrimin tonë”.

“Ne duhet ta kuptojmë atë realitet. Shtetet e Bashkuara nuk do ta ndryshojnë qëndrimin, Gjermania nuk do ta ndryshojë qëndrimin”, tha Vuçiq.

Ndërkohë, kryeministri kosovar Kurti theksoi pas takimit të shtunën me pesëshen diplomatike se prioritet kryesor dhe çështje urgjente për Kosovën janë siguria e shtetit dhe e qytetarëve, e kufijve dhe e territorit.

“Pas sulmit terrorist dhe kriminal të 24 shtatorit të kryer nga grupe paramilitare me sponsorim dhe pjesëmarrje të Serbisë, ndëshkimi është vendimtar për mospërsëritje”, tha Kurti.

Në lidhje me dialogun, ai theksoi se “është i nevojshëm reflektimi cilësor dhe një qasje e re”.rel