Jakov Millatoviç u lind në kryeqytetin e Malit të Zi, Podgoricë, në dhjetor të vitit 1986.

Pasi përfundoi studimet për Ekonomi në Universitetin e Podgoricës, Millatovic kaloi një vit si studiues në Universitetin Shtetëror të Illinoisit në SHBA, dhe më pas vazhdoi studimet në Vjenë dhe Romë. Ai mori diplomën në nivelin master në ekonomi në Oksford.

Pas studimeve akademike, ai punoi në një bankë rajonale dhe më pas në Deutsche Bank, para se t’i bashkohej Bankës për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) si ekonomist në Londër dhe Podgoricë.

Millatoviç la punën jashtë vendit dhe u bë ministër i Ekonomisë në Qeverinë “teknike” të kryeministrit Zdravko Krivokapiç dhe ishte një prej “12 dishepujve” – ashtu siç i kishte quajtur Krivokapiç – në Qeverinë që u formua në negociatat e përcjella nga afër nga Kisha Ortodokse Serbe.

Në Qeveri, Millatoviç shumë shpejt iu bashkua edhe ministri i Financave, Millojko Spanjiç.

Spajiç dhe Millatoviç ishin arkitektë të një skeme stimuluese për ekonominë dhe rritjen e pagave. Plani tregoi rezultate të menjëhershme, duke kontribuar në më shumë se dyfishimin e pagës minimale – nga 222 euro në 450 euro – dhe duke rritur pagën mesatare nga 530 euro në 670 euro.

Kritikët kanë thënë se këto mund ta çojnë Malin e Zi drejt skenarit grek

Në qershor të vitit 2022, Spajiç dhe Millatoviç, i pari serb dhe i dyti malazez, krijuan një parti të re politike, të përshkruar si centriste, pro-BE-së me agjendë kundër korrupsionit, të quajtur Lëvizja Evropa Tani.

Në tetor të vitit 2022, me Millatoviçin që udhëhiqte listën e partisë së tij, Evropa Tani në Podgoricë – qytet ku jeton një e treta e banorëve të Malit të Zi – fitoi 21 për qind të votave, duke premtuar se do të modernizojë fuqinë punëtore dhe do të sjellë prosperitet ekonomik.

Spajiç, ishte fillimisht i nominuar për të sfiduar Gjykanoviçin, por pjesëmarrja e tij në garën presidenciale u pengua për shkak se adresa e tij zyrtare e banimit për një kohë të gjatë ka qenë në Serbi dhe për shkak të dyshimeve se ka shtetësi të dyfishtë.

Pas studimeve akademike, ai punoi në një bankë rajonale dhe më pas në Deutsche Bank, para se t’i bashkohej Bankës për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) si ekonomist në Londër dhe Podgoricë.

Më pas, në zgjedhjet e vitit 2020 ai fitoi një ulëse në Parlamentin e Malit të Zi, ku fitoi shumica pro-serbe dhe pro-serbe ortodokse dhe grupime të tjera, zgjedhje këto që çuan DPS-në e Gjukanoviqit në opozitë, për herë të parë që nga mbajtja e zgjedhjeve shumëpartiake në vitin 1990.

Pothuajse një e treta e banorëve të Malit të Zi identifikohen si serbë, dhe rreth dy e treta adhurojnë krahun lokal të Kishës Ortodokse Serbe. Tensionet me Beogradin janë ulur gjerësisht që kur Mali i Zi shpalli pavarësinë nga Serbia më 2006, por çështjet lidhur me identitetin kombëtar të Malit të Zi dhe kulturën e përbashkët janë ende pika të nxehta të debatit.

Millatoviq la punën jashtë vendit dhe u bë ministër i Ekonomisë në Qeverinë “teknike” të kryeministrit Zdravko Krivokapiq dhe ishte një prej “12 dishepujve” – ashtu siç i kishte quajtur Krivokapiq – në Qeverinë që u formua në negociatat e përcjella nga afër nga Kisha Ortodokse Serbe. Negociatat për koalicionin qeverisës u mbajtën në Manastirin Ostrog, për të vënë në pah kredencialet pro-serbe dhe pro-kishës të Qeverisë së formuar.

Në Qeveri, Millatoviq shumë shpejt iu bashkua edhe ministri i Financave, Millojko Spanjiq.

Që të dy shumë shpejt treguan se kishin aftësi të fitonin simpatinë e populistëve.

Spajiq dhe Millatoviq ishin arkitektë të një skeme stimuluese dhe të reformave që pjesërisht rritën pagat, duke hequr kontributet nga skema e kujdesit shëndetësor në mes të pandemisë së koronavirusit. E quajtur si “Evropa Tani”, plani tregoi rezultate të menjëhershme, duke kontribuar në më shumë se dyfishimin e pagës minimale – nga 222 euro në 450 euro – dhe duke rritur pagën mesatare nga 530 euro në 670 euro.

Kritikët kanë thënë se këto veprime ranë ndesh me premtimin e Millatoviqit se Qeveria ishte e “përkushtuar për reforma strukturore” dhe këto vendime dëmtuan aspektin financiar të sistemit të kujdesit shëndetësor dhe e bënë shtetin të cenueshëm ndaj një “skenari grek” të falimentimit. Millatoviq për dështimin e reformave ia ka lënë fajin mungesës së vullnetin politik, që sipas tij ka penguar po ashtu edhe anëtarësimin e Malit të Zi në Bashkimin Evropian.

Por, nisma Evropa Tani u dha mbështetje të madhe popullore të dy nismëtarëve të saj.

Duke kritikuar ashpër epokën e Gjukanoviqit, Millatoviq u mburr se “kjo është rritja e parë e rëndësishme e standardit të jetesës [në Mal të Zi] në 30 vjetët e fundit”. Ai sugjeroi po ashtu se shteti mund të arrijë të ketë “një pagë mesatare [mujore] prej 1.000 eurosh në një periudhë të shkurtër kohore”.

Qeveria Krivokapiq nuk i mbijetoi mocionit të mosbesimit në shkurt të vitit 2022. Mocioni u ngrit pas mohimit të gjenocidit në Srebrenicë më 1995 nga një ministër malazez. Megjithatë, kjo Qeveri qëndroi në detyrë deri në prill të atij viti.

Në qershor të vitit 2022, Spajiq si kryetar dhe Millatoviq si zëvendës i tij, krijuan një parti të re politike, të përshkruar si centriste, pro-BE-së me agjendë kundër korrupsionit, të quajtur Lëvizja Evropa Tani.

Në tetor të vitit 2022, me Millatoviqin që udhëhiqte listën e partisë së tij, Evropa Tani në Podgoricë – qytet ku jeton një e treta e banorëve të Malit të Zi – fitoi 21 për qind të votave, duke premtuar se do të modernizojë fuqinë punëtore dhe do të sjellë prosperitet ekonomik.

Spajiq, që është serb, njoftoi për planet e tij për të sfiduar Gjukanoviqin në zgjedhjet presidenciale të këtij muaji, por pjesëmarrja e tij në garën presidenciale u pengua për shkak se adresa e tij zyrtare e banimit për një kohë të gjatë ka qenë në Serbi dhe për shkak të dyshimeve se ka shtetësi të dyfishtë.

Por, Millatoviq shpejt zuri vendin e tij dhe garoi në zgjedhje.

“Qoftë unë apo Spajiq, vërtet nuk ka rëndësi në këtë moment”, tha Millatoviq në janar, para se Spajiq të tërhiqej nga gara, duke e përshkruar veten “si person që asnjëherë nuk i ik përgjegjësisë”.

Si kandidat, ai ka përdorur përvojën e tij në ekonomi dhe ka mbështetur rrugëtimin e Malit të Zi drejt BE-së, që është ngadalësuar për shkak të dështimit të reformave dhe lodhjes nga procesi i zgjerimit nga anëtarët e bllokut.

Ai, po ashtu, në vazhdimësi ka kërkuar të ketë raporte të ngushta me Serbinë.

Në mes të shtatë kandidatëve, në rundin e 19 marsit Gjukanoviq fitoi pothuajse 36 për qind të votave, ndërkaq Millatoviq 29 për qind. Që nga rundi i parë i zgjedhjeve, Gjukanoviq ka tentuar të mobilizojë votuesit në mesin e minoriteteve kombëtare joserbe, sikurse shqiptarët dhe boshnjakët, që e kanë mbështetur atë në të kaluarën.

Mëngjesin e së dielës, 2 prill, janë hapur vendvotimet për raundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale në Mal të Zi. Afro 550 mijë malazezë kanë të drejtë vote deri në mbylljen e qendrave të votimit, në orën 20:00.

Pasi fituan më së shumti vota në rundin e parë zgjedhor të 19 marsit, kandidatët për pozitën e presidentit për një mandat pesëvjeçar janë Millo Gjukanoviqi dhe Jakov Millatoviqi.

Gjukanoviq është udhëheqës i Partisë Demokratike të Socialistëve (DPS) dhe president aktual i Malit të Zi. 61-vjeçari ka qenë në krye të politikës malazeze për më shumë se 33 vjet.

Ndërsa, Jakov Millatoviq, është kandidati i Lëvizjes Evropa Tani, parti e themeluar në qershor të vitit të kaluar. 37-vjeçari ka hyrë në politikë që më pak se tre vjet.

Të drejtën për votuar për njërin prej tyre kanë 542.154 qytetarë. Më së shumti votues ka në Podgoricë, gjithsej 143.609, ndërsa më së paku ka në qytetin në veri të vendit, në Shavnik, ku janë të regjistruar vetëm 1.777 votues.

Fitues në raundin e dytë zgjedhor të zgjedhjeve presidenciale do të jetë kandidati që do të fitojë numrin më të madh të votave nga zgjedhësit. Mandati i presidentit zgjat pesë vjet.

Këto janë zgjedhjet e katërta presidenciale që nga ripërtëritja e pavarësisë së Malit të Zi dhe të shtatat që nga futja e sistemit shumë-partiak.

Rregullsia e procesit zgjedhor do të monitorohet nga misionet vëzhguese të ODIHR-it, deputetët evropian dhe Këshilli i Evropës, si dhe nga organizatat joqeveritare Qendra për Monitorim dhe Qendra për Tranzicionin Demokratik. syri.net

Më 24 mars, mbështetësit e katër partive parlamentare të opozitës së djathtë bllokuan trafikun për një orë para ndërtesës së Qeverisë së Serbisë në qendër të Beogradit, duke kërkuar refuzimin e Marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën.

Lëvizja Dveri, Zavetnici (Të betuarit), Partia e Re Demokratike e Serbisë dhe Lëvizja për Rimëkëmbjen e Mbretërisë së Serbisë kërkuan dorëheqjen e presidentit serb Aleksandar Vuçiq për atë që ata e quajtën “tradhti” dhe shpalljen e zgjedhjeve të parakohshme.

Pjesëmarrësit e tubimit mbanin pankartat “Jo kapitullimit” dhe “Vuçiq dorëheqje”, ndërkaq disa kishin veshur edhe bluza me shkronjën Z, simbol i agresionit rus kundër Ukrainës.

Në protestë ishte edhe Radomir Poçuça, i cili si mercenar nga Serbia, në vitin 2014, luftoi me separatistët pro-rusë në Ukrainë.

Në vitin 2016, Poçuça lidhi marrëveshje me Gjykatën e Lartë në Beograd dhe u dënua me një vit e gjysmë burg, si dhe pesë vjet me kusht.

Sot ai është anëtar i partisë së djathtë parlamentare Zavetnici.

Lëvizja Dveri, Zavetnici, Partia e Re Demokratike e Serbisë dhe Lëvizja për Rimëkëmbjen e Mbretërisë së Serbisë njoftuan në protestë se edhe në qytete të tjera “nëpër Serbi” kanë organizuar tubime dhe “bllokim” të selive të institucioneve.

“Nëse nuk ka revokim të pranimit të ultimatumit të ri perëndimor, atëherë zgjidhja e vetme është dorëheqja e presidentit të Republikës dhe e Qeverisë së Serbisë, si dhe të ketë zgjedhje të jashtëzakonshme në të gjitha nivelet”, tha udhëheqësi i lëvizjes Dveri, Boshko Obradoviq, në një fjalim para gazetarëve, gjatë protestës para Qeverisë në Beograd.

Ai ka paralajmëruar edhe paraqitjen e kallëzimit penal kundër presidentit të Serbisë për, siç ka thënë, “veprën penale të njohjes së okupimit dhe rrënimit të rendit kushtetues” dhe se gjithashtu do t’i drejtohet edhe Gjykatës Kushtetuese.

Protesta në qendër të Beogradit, me moton “Jo kapitullimit”, filloi në orën 12 e 44 minuta, si aludim për Rezolutën 1244 të Kombeve të Bashkuara për Kosovën dhe në ditën kur filluan bombardimet e NATO-s në Republikën Federale të Jugosllavisë së atëhershme, në vitin 1999.

Më 24 mars 1999, NATO-ja filloi intervenimin e saj për shkak të eksodit dhe krimeve të luftës të kryera nga forcat serbe kundër popullatës shqiptare gjatë luftës në Kosovë.

Më 23 mars, Dveri, Zavetnici, Partia e Re Demokratike e Serbisë dhe Lëvizja për Rimëkëmbjen e Mbretërisë së Serbisë u dërguan një letër zyrtarëve të Bashkimit Evropian (BE) dhe ambasadave të vendeve që nuk e kanë njohur Kosovën, në të cilën shprehën kundërshtimin e tyre ndaj marrëveshjes evropiane dhe vlerësuan se ajo është “e pavlefshme”.

Letra iu drejtua përfaqësuesve të BE-së, Josep Borrell dhe Miroslav Lajçak, deputetëve të Parlamentit Evropian dhe ambasadave të Spanjës, Rumanisë, Greqisë, Qipros dhe Sllovakisë. Katër partitë opozitare të krahut të djathtë organizuan gjithashtu një protestë më 17 mars, një ditë para takimit mes presidentit serb Aleksandar Vuçiq dhe kryeministrit të Kosovës Albin Kurti në Ohër, në Maqedoninë e Veriut.

Disa mijëra njerëz më pas kanë shkuar në këmbë nga Kisha e Shën Savës deri në ndërtesën e Presidencës së Serbisë, me kërkesën që Vuçiq të refuzojë në Ohër planin evropian për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën, duke e quajtur këtë marrëveshje si “tradhti”.

Në mesin e pjesëmarrësve në protestë, ishte një grup burrash të cilët bartnin veshje me shenjat e formacionit paraushtarak rus Wagner.

Partitë që bënë thirrje për protestën ruajnë lidhje të ngushta me Rusinë, ndërkaq përfaqësuesit e tyre, në muajt e fundit kanë udhëtuar në Moskë.

Partitë dhe lëvizjet e djathta që organizuan protestën kanë 28 nga 250 ulëset parlamentare në Kuvendin e Serbisë.

Përfaqësuesit e këtij grupi e konsiderojnë marrëveshjen me Kosovën si ultimatum për njohje.

Në një takim në Ohër, më 18 mars, liderët e Serbisë dhe Kosovës ranë dakord për Aneksin për zbatimin e Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Ndonëse presidenti i Serbisë dhe kryeministri i Kosovës Albin Kurti nuk kanë nënshkruar asnjë dokument në Ohër, ndërmjetësit evropianë presin që palët të zbatojnë gjithçka që liderët kanë rënë dakord.

Serbia dhe Kosova ranë dakord që të mos bllokojnë zbatimin e asnjë neni të Marrëveshjes.

Presidenti serb Aleksandar Vuçiq, tha më 21 mars se Beogradi nuk do të zbatojë pjesët e marrëveshjes që kanë të bëjnë me anëtarësimin e Kosovës në Kombet e Bashkuara dhe se nuk bëhet fjalë për njohje.

Me këtë marrëveshje, Kosova u zotua që të fillojë të sigurojë një nivel të duhur të vetëqeverisjes për komunitetin serb në Kosovë, në përputhje me marrëveshjet e mëparshme nga dialogu.

Marrëveshja nuk përmend njohjen reciproke, por thekson se palët duhet të respektojnë pavarësinë, autonominë dhe integritetin territorial.

Në Ohër u ra dakord që këto dokumente të bëhen pjesë integrale e procesit të integrimit të Serbisë dhe Kosovës në Bashkimin Evropian.

Përfaqësuesi i posaçëm i BE-së për dialogun, Miroslav Lajçak, shpjegoi në një intervistë për Radion Evropa e Lirë (REL) se palët nuk e nënshkruan marrëveshjen, sepse presidenti serb deklaroi se ai kishte “kufizime kushtetuese” dhe për këtë arsye nuk ishte në gjendje të nënshkruante dokumentin.

Sipas Lajçakut, pavarësisht mungesës së nënshkrimit, marrëveshja është ligjërisht e detyrueshme për të dyja palët, sepse ato janë pajtuar që ky dokument të formalizohet përmes një deklarate të përfaqësuesit të lartë të BE-së.

Në përvjetorin e bombardimeve, Dodik bëri thirrje për bashkimin e RS-së dhe Serbisë

Të ardhmen e shoh në bashkimin e Serbisë dhe Republikës Sërpska, tha Milorad Dodik, lider i Republikës Sërpska, entiteti ky i Bosnje e Hercegovinë’

Dodik e bëri këtë deklaratë, të premten, më 24 mars, në Sombor, ku zyrtarët e Serbisë po e shënojnë përvjetorin e ndërhyrjes së NATO-s.

Bombardimi i ish-Republikës Federale të Jugosllavisë, në vitin 1999, filloi për shkak të krimeve të kryera nga forcat serbe kundër popullatës shqiptare në Kosovë.

Në fjalimin zyrtar, Dodik përsëriti kërcënimet për shkëputjen e Republikës Sërpska(RS).

“Tani ata duan të rrëmbejnë pronën, ndërkaq unë u them – në momentin që ju përpiqeni të rrëmbeni pronën tonë, ju keni thirrur një seancë të Kuvendit të Republikës Sërpska, ku do të marrim një vendim për pavarësinë e Republikës Sërpska. Mjaft më me premtimet e juaja të rreme, nuk do t’ju shikoj dhe nuk do t’ju duroj”, tha Dodik.

Mesazhi i tij vjen një ditë pas vendimit të Qeverisë së Republikës Sërpska (RS) për t’i dhënë fund bashkëpunimit me Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA) dhe Britaninë e Madhe dhe publikimit të një projektligji që detyron organizatat joqeveritare të raportojnë të gjitha transaksionet që financohen nga jashtë.

Vendimi është marrë në seancën e qeverisë së këtij entiteti, të enjten, më 23 mars, në Banja Llukë.

“Ata duan vetëm një gjë, që serbët të largohen. Rroftë ideja e bashkimit të popullit serb. Dhe ne duam të bashkohemi. Do ta bëjmë në mënyrë paqësore”, tha Dodik.

Në vargun e vendimeve të diskutueshme, Asambleja e RS miratoi gjithashtu një projektligj, me të cilin shpifja dënohet penalisht, me gjoba deri në 60,000 euro.

Nndaj ndërprerjes së marrëdhënieve diplomatike dhe shënjestrimit të organizatave joqeveritare, ndër të parat ka reaguar Ambasada e SHBA-së në Sarajevë, e cila tha se njoftimet e kryetarit të Republikës Sërpska janë “edhe një hap tjetër në rrugën e rrezikshme që ai zgjodhi – rruga e izolimit dhe e sundimit autoritar”.

Bashkimi Evropian reagoi gjithashtu edhe ndaj ndryshimeve në Kodin Penal të Republikës Sërpska, të cilat rivendosin dënimet penale për shpifje. Duke shprehur keqardhjen, siç raportohet, ajo bëri thirrje që amendamenti të tërhiqet.

Pavarësisht thirrjeve të shumta nga komuniteti ndërkombëtar, se bëhet fjalë për ligje që nuk janë vlera evropiane, Dodik nuk hoqi dorë nga synimi i tij për miratimin e tyre.

Lideri i Republikës Sërpska tashmë është në listën e personave të sanksionuar nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Britania e Madhe, për korrupsion dhe shkelje të legjitimitetit dhe funksionalitetit të shtetit të Bosnje e Hercegovinës.

Me rezervat e saj të armëve të epokës sovjetike, Bullgaria, shtëpia e një industrie të lulëzuar armësh, mund të jetë një aleat kyç i Ukrainës, e cila është trajnuar dhe pajisur me armë të tilla në luftën e saj kundër forcave pushtuese ruse.

Bullgaria, aktualisht, e ka Parlamentin e shpërbërë dhe më 2 prill do t’i zhvillojë zgjedhjet parlamentare, të cilat janë zgjedhjet e pesta të parakohshme në dy vjet.

Në këtë kohë të pasigurisë politike, qeveria në detyrë nuk ka gatishmëri që t’i ofrojë ndihmë me armë vdekjeprurëse Kievit.

Këtë e ka shfaqur edhe presidenti bullgar, Rumen Radev, i cili njihet për prirjet e tij në përkrahje të Kremlinit.

Radev, një ish-pilot i forcave ajrore, fuqizoi qëndrimin e ashpër më 21 mars, duke mos u bashkuar me një mori shtetesh të BE-së për të furnizuar Ukrainën me të paktën 1 milion predha artilerie gjatë vitit të ardhshëm.

“Bullgaria nuk mbështet dhe nuk është pjesë e urdhrit të përgjithshëm për furnizimin me predha Ukrainën”, tha Radev.

“Vendi ynë do të mbështesë përpjekjet diplomatike evropiane për të rivendosur paqen”, tha ai.

Radev shtoi, gjithashtu, se Bullgaria nuk do t’i japë Ukrainës avionë luftarakë, sisteme të mbrojtjes raketore ose tanke për sa kohë që qeveria aktuale e përkohshme është në pushtet.

Radev, së bashku me Dimitar Stojanovin, ministër në detyrë i Mbrojtjes bullgare, kanë deklaruar së fundmi se transferimi i disa prej rezervave ushtarake të vendit, duke përfshirë tanket dhe avionët e kohës sovjetike, ose sistemet e mbrojtjes ajrore S-300, do të dobësonte mbrojtjen e vendit. Këto deklarime analistët i cilësuan të dyshimta.

Sofja, po ashtu, duket se nuk e pranon ofertën nga Uashingtoni: dhuroni pajisjet tuaja të epokës sovjetike në Ukrainë dhe Shtetet e Bashkuara do t’i zëvendësojnë ato me sisteme moderne ose para. Sllovakia dhe Greqia janë dy shtete të NATO-s që do ta pranojnë këtë ofertë të Uashingtonit.

Përfitimet nga kjo marrëveshje ishin të dukshme më 22 mars kur ministri sllovak i Mbrojtjes, Jaroslav Nadd, njoftoi se Shtetet e Bashkuara i kanë ofruar Sllovakisë 12 helikopterë të rinj Bell AH-1Z Viper me rreth 75 për qind zbritje pasi Bratislava dërgoi avionët e saj luftarakë MiG-29 në Ukrainë.

Dhe, Bullgaria sigurisht që ka nevojë t’i modernizojë forcat e saj të armatosura, argumenton Atanas Zapryanov, një ish-zëvendësministër bullgar i Mbrojtjes, duke pretenduar se shumica e rezervave të saj gjithsesi se janë gati për t’u çmontuar.

“Ju garantoj se pas pesë vjetësh, shënoni fjalët e mia, se do të thuhet se ky skrap është i kotë dhe ne duhet t’i hedhim dhe të blejmë të reja”, tha Zapryanov për Shërbimin Bullgar të Radios Evropa e Lirë.

Në Parlament, kundërshtimi për të ndihmuar ushtrinë e Ukrainës ka ardhur pikërisht nga Partia Socialiste Bullgare (BSP) dhe partia e ekstremit të djathtë Rilindja. Edhe qeveria pro-perëndimore e udhëhequr nga Petkov që ishte në detyrë nga dhjetori 2021 deri në korrik 2022 nuk ishte në gjendje që me partnerët e saj të koalicionit ta kapërcejë atë kundërshtim.

Në maj 2022, Parlamenti votoi vetëm në favor të riparimit të pajisjeve ushtarake ukrainase në uzinat në Bullgari, duke hedhur poshtë një ofertë të qeverisë për të dërguar një paketë armësh në Kiev.

Sidoqoftë, deri në dhjetor 2022, fraksioni pro-perëndimor ishte në gjendje të merrte miratimin për paketën e parë të armëve për Ukrainën, megjithëse jo pajisje të rënda. Lista e armëve në atë paketë ishte e klasifikuar, por zyrtarët qeveritarë kishin thënë se Sofja do të dërgonte kryesisht armatime të lehta dhe municione.

Deri atëherë, Bullgaria, së bashku me Hungarinë e udhëhequr nga kryeministri miqësor ndaj Kremlinit, Viktor Orban, kishin qenë dy kombet e vetme në BE që refuzuan thirrjet e Ukrainës për ndihmë ushtarake.

Ndihma e fshehtë ushtarake

Megjithatë, në prapaskenë Bullgaria ka të ngjarë të bëjë shumë më tepër. Petkov tha kohët e fundit se Bullgaria kishte furnizuar në mënyrë të fshehtë Ukrainën me municion dhe naftë shumë të nevojshme në muajt e parë pasi Rusia nisi pushtimin e saj në shkallë të plotë më 24 shkurt 2022.

Qershorin e kaluar, Alexander Mikhailov, drejtor i atëhershëm i Kintex, një kompani shtetërore e tregtisë së armëve dhe municioneve, tha se Bullgaria kishte dërguar 4.200 tonë armë në Ukrainë nëpërmjet Polonisë.

Këto përpjekje për ndihmë ushtarake për Ukrainën mund të shpjegojnë pjesërisht një seri shpërthimesh në depot e municioneve në Bullgari në vitet e fundit mes dyshimeve për spiunazh rus, ka zbuluar një hetim special i Radios Evropa e Lirë.

Por, zyrtarisht, sipas Institutit gjerman të Kielit për Ekonominë Botërore, i cili ka gjurmuar forma të ndryshme të ndihmës së jashtme për Ukrainën, Ministria bullgare e Mbrojtjes e kishte furnizuar Ukrainën me helmeta, jelekë, kuti të ndihmës së parë, veshje dimërore dhe çizme para se Parlamenti të miratonte dërgesat e armëve në dhjetor 2022.

Ky votim i dhjetorit mund të tregojë për një shtyrje të mundshme nga Sofja, por me shpërbërjen e Parlamentit dhe Radevin, i cili fitoi një mandat të dytë presidencial në nëntor 2021 me mbështetjen e BSP-së, tani për tani, duket e pamundur.

Bullgaria ka një industri të lulëzuar armësh, e gjashta më e madhe në Evropë dhe e specializuar në prodhimin dhe përmirësimin e sistemeve të armëve të epokës sovjetike. Në vitin 2021, prodhimi vendas i armëve gjeneroi më shumë se 1 miliard leva (gati 550 milionë dollarë), me një pjesë të madhe të prodhimit të destinuar për vendet e tjera të NATO-s, si dhe shtete në Afrikë dhe Azi.

Reuters raportoi në nëntor 2022 se fabrikat e armëve në Evropën Lindore dhe Qendrore kanë “shfrytëzuar armë, municione dhe furnizime të tjera ushtarake me një ritëm që nuk është parë që nga Lufta e Ftohtë” për të ndihmuar kundër forcave pushtuese ruse.

SHBA ofron një dorë ndihmëse

Më 6 janar, Uashingtoni njoftoi një ndihmë të re ushtarake prej 682 milionë dollarësh për “partnerët dhe aleatët evropianë për të ndihmuar në nxitjen dhe plotësimin e donacioneve të pajisjeve ushtarake për Ukrainën”.

Jo vetëm që Bullgaria mund të përdorte atë fond për të modernizuar ushtrinë e saj në këmbim të transferimit të disa prej sistemeve të saj më të vjetra në Ukrainë, por më herët, në tetor 2022, Ambasada e SHBA-së në Bullgari njoftoi për financimin me gati 40 milionë dollarë sipas një skeme të ngjashme vetëm për vendin ballkanik.

Në dhjetor 2022, një delegacion amerikan mbërriti në Sofje për bisedime rreth dërgesave të mundshme të armëve bullgare në Ukrainë. Në veçanti, zyrtarët amerikanë ofruan sisteme të papërcaktuara të armëve amerikane në këmbim të dërgimit të një sistem të mbrojtjes ajrore ‘S-300’ të Bullgarisë në Ukrainë.

Një kërkesë e tillë e SHBA-së thuhet se ishte thënë nga Sekretari amerikan i Mbrojtjes, Lloyd Austin, kur ai vizitoi Sofjen më 19 mars 2022, pa sukses.

Këtë herë, zyrtarët amerikanë thuhet se ofruan më shumë se 240 milionë dollarë stimuj financiarë për të bindur homologun e tyre bullgar, thanë për Shërbimin Bullgar të Radios Evropa e Lirë disa burime që kanë njohuri për bisedimet.

Ministria bullgare e Mbrojtjes nuk iu përgjigj pyetjeve të Radios Evropa e Lirë nëse kishte shprehur interesim për të marrë pjesë në atë që njihet zyrtarisht si programi i financimit të jashtëm ushtarak të Uashingtonit.

Departamenti i Shtetit i SHBA-së refuzoi gjithashtu të thoshte nëse zyrtarët bullgarë kishin shprehur interes për programin.

Radev tha se nëse Bullgaria do t’i dhuronte Ukrainës disa nga sistemet e saj raketore të epokës sovjetike si S-300 dhe S-200, si dhe avionë ushtarakë MiG-29 dhe Su-25 dhe tanke T-72, atëherë do t’i duhen zëvendësimet.

“Si komandant suprem i forcave të armatosura, unë jam i detyruar të këmbëngul që potenciali mbrojtës i ushtrisë bullgare të mos dobësohet në këtë situatë komplekse, por përkundrazi, duhet të ruhet dhe zhvillohet”, u zotua Radev.

Megjithatë, zyrtarët e lartë bullgarë duket se po injorojnë një mundësi të artë për ta modernizuar ushtrinë e tyre me ndihmën bujare nga Uashingtoni, tha Zapryanov.

“Nga ky miliard [në dollarë amerikanë në ndihmë ushtarake të shpallur në shtator 2022 nën programin e financimit të jashtëm ushtarak FMF], [Qeverisë bullgare] do t’i jepen para për të blerë çfarë të duan”, tha Zapryanov për Radion Evropa e Lirë.

Sllovakia mund të shërbejë si një model për Bullgarinë, vuri në dukje Zapryanov.

Më 17 mars, Sllovakia njoftoi se do të dërgojë të 13 avionët e saj MiG-29 në Ukrainë në një datë të pacaktuar.

Në këmbim, Shtetet e Bashkuara do të kompensojnë transferimin me 745 milionë dollarë materiale mbrojtëse, ndërsa BE-ja do të sigurojë 200 milionë euro.

Nëse Bullgaria do të furnizonte Ukrainën me sistemin e saj S-300, ajo do të merrte jo vetëm fonde për armë më moderne, por edhe mbrojtjen e qiellit të saj nga sistemet e baterive të raketave Patriot nën misionin e mbrojtjes ajrore të NATO-s, siç është bërë në Sllovaki, tha Zapryanov.

Plus, sistemet e vjetruara S-300 te të cilat tani mbështetet Bullgaria, do të çmontohen brenda dy ose tre vjetësh, pohoi Zapryanov.

Sido që të jetë, 4 apo 5 avionët MiG të Bullgarisë mund të hiqen nga shërbimi tashmë në fund të këtij viti.

Përgatiti: Shkelqim Hysenaj

Qeveria e Republikës Sërpska ka miratuar një projektligj, përmes së cilit u kërkon organizatave jofitimprurëse të financuara nga jashtë që veprojnë në njësinë serbe të Bosnjës, të regjistrohen dhe të raportojnë për punën e tyre.

Projektligji, i cili u mbështet nga udhëheqësi serb i Bosnjës, Milorad Dodik, u miratua më 23 mars nga qeveria.

Dodik thotë se legjislacioni do t’u kërkojë organizatave të financuara nga jashtë që veprojnë në Republikën Sërpska – entiteti i Bosnjë e Hercegovinës që Dodik drejton – të raportojnë “gjithçka që po bëjnë”.

Komunikata e lëshuar pasi qeveria miratoi masën, thoshte se ligji ekzistues për shoqatat dhe fondacionet e financuara nga jashtë rregullon themelimin, regjistrimin, organizimin e brendshëm dhe ndërprerjen e punës së tyre, por jo transparencën e tyre.

Në komunikatë thuhet se aktiviteti i tyre politik, publikimi i raporteve financiare dhe “mbikëqyrja e ligjshmërisë së punës së tyre dhe dispozita të tjera” janë ndër gjërat që nuk janë rregulluar.

Qeveria pretendon se ky boshllëk në rregullore krijon një situatë që mund të çojë në “kolapsin e sistemit ligjor dhe kornizës kushtetuese të [Republikës Sërpska], dhu mund të shkaktojë pasoja të dëmshme për institucionet dhe organizatat e [Republikës Sërpska]”.

Projektligji tani kalon në Asamblenë Kombëtare të Republikës Sërpska për debat. Kjo do të pasohet nga një periudhë dymujore për diskutim publik. Një version i përshtatur i ligjit do të kthehet më pas në Asamblenë Kombëtare për më shumë diskutim dhe votim.

Nëse kalon, ligji do të hyjë në fuqi pas nënshkrimit të presidentit.

Dodik, kreu i partisë më të madhe politike në Republikën Sërpska, Aleanca e Social-Demokratëve të Pavarur (SNSD), ka thënë më parë se projektligji bazohet në Aktin e Regjistrimit të Agjentëve të Huaj të SHBA-së (FARA).

Një ligj i ngjashëm për “agjentët e huaj” në Rusi ka rezultuar i diskutueshëm dhe është përdorur për të penguar punën e organizatave mediatike, përfshirë Radion Evropa e Lirë.

Zyrtarët amerikanë kanë argumentuar se Rusia përdor ligjin e saj për “agjentët e huaj” për të heshtur mospajtimet dhe për të dekurajuar shkëmbimin e lirë të ideve dhe kanë thënë se nuk ka “asnjë ngjashmëri” midis ligjit për “agjentët e huaj” të Rusisë dhe FARA-s së SHBA-së.

Sipas regjistrit të shoqatave dhe fondacioneve, Bosnja ka rreth 25,600 organizata joqeveritare, duke përfshirë 7,500 me bazë në Republikën Sërpska. Nuk ka të dhëna se sa prej tyre financohen nga jashtë.

Ministri i Jashtëm i Serbisë, Ivica Daçiq, ka thënë se vendi i tij është i gatshëm ta zbatojë marrëveshjen e arritur me Kosovën në Ohër, por deri te vijat e kuqe.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti dhe presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, kanë arritur pajtueshmëri më 18 mars në Ohër për zbatimin e Marrëveshjes drejt normalizimit të marrëdhënieve mes dy vendeve.

Marrëveshja me 11 nene, e bërë publike më 27 shkurt, nuk e obligon Serbinë që ta njohë Kosovën, por kërkon nga të dyja vendet që t’i pranojnë dokumentet dhe simbolet e njëra-tjetrës, përfshirë: pasaportat, diplomat dhe targat.

Ajo kërkon, po ashtu, nga palët që t’i zbatojnë të gjitha marrëveshjet e arritura deri tash në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve, përfshirë edhe atë për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë, të cilin Qeveria në Prishtinë e ka refuzuar deri më tash, me arsyetimin se mund të rrezikojë funksionalitetin e shtetit.

“Vijat tona të kuqe, me të cilat nuk pajtohemi përfshijnë njohjen reciproke: jo njohje e Kosovës dhe as anëtarësim i Kosovës në Kombet e Bashkuara”, ka thënë Daçiq në Bruksel, ku ka marrë pjesë në një konferencë donatorësh për mbledhjen e fondeve, pas tërmetit që ka goditur Turqinë dhe Sirinë muajin e kaluar.

Shefi i diplomacisë serbe ka thënë se në Ohër janë ruajtur interesat kombëtare serbe.

Sipas tij formimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë do të jetë ligjërisht obligues për Prishtinën.

Procesi i dialogut, sipas tij, është vetëm në drejtim të normalizimit të marrëdhënieve dhe asgjë më shumë se kaq.

“Mendoj se është vazhdimësi e asaj që kemi filluar rreth 10 vjet më parë, dhe në këtë aspekt, është shumë e rëndësishme të dihet se kjo është një marrëveshje për hapat e mëtejshëm në normalizimin e marrëdhënieve, dhe jo për çështjet e statusit”, është shprehur ai.

I pyetur nga gazetarët nëse do të lejojë formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka thënë më 18 mars se bëhet fjalë për “një nivel adekuat të vetëmenaxhimit të komunitetit serb” dhe “jo për vetëqeverisje”.

Kosova dhe Serbia kanë arritur marrëveshje për Asociacionin më 2013 dhe më pas më 2015 mbi parimet për themelimin e tij.

Po më 2015, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka gjetur se marrëveshja nuk është në harmoni të plotë me Kushtetutën.

Serbia kërkon që Kosova të zbatojë marrëveshjet e arritura, por Qeveria e Kosovës është deklaruar kundër një asociacioni njëetnik.

Kryediplomati evropian, Josep Borell, u ka thënë të hënën ministrave të BE-së se është urgjente që Kosova të themelojë Asociacionin e komunave me shumicë serbe, ndërsa pajtimin e arritur në Ohër e ka quajtur si një “status quo të re“ në dialog.

Me ndërmjetësimin e BE-së dhe mbështetjen e SHBA-së, Kosova dhe Serbia janë në negociata për normalizimin e marrëdhënieve qysh nga viti 2011.

Ato kanë arritur dhjetëra marrëveshje, por shumica e tyre nuk janë zbatuar dhe palët kanë fajësuar njëra-tjetrën për ngecje.

Ministria e Jashtme e Turqisë, e ka mirëpritur ujdinë midis dy vendeve duke shtuar se pret që të dy palët të respektojnë plotësisht dispozitat e marrëveshjes në fjalë dhe të arrijnë rezultate konkrete në periudhën e ardhshme.

Ministria e Jashtme e Turqisë, e ka cilësuar të rëndësishme pajtueshmërinë mes kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentit serb, Aleksandër Vuçiq për zbatimin e Marrëveshjes drejt normalizimit të marrëdhënieve mes dy vendeve.

Përmes një komunikate për media, ky dikaster e ka  mirëpritur ujdinë midis dy vendeve duke shtuar se pret që të dy palët të respektojnë plotësisht dispozitat e marrëveshjes në fjalë dhe të arrijnë rezultate konkrete në periudhën e ardhshme.

“Mirëpresim që në prag të arritjes së marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë në Bruksel më 27 shkurt 2023, në kuadër të udhërrëfyesit të Bashkimit Evropian, liderët e Kosovës dhe Serbisë ranë dakord për aneksin e zbatimit të marrëveshjes në fjalë në Ohër. Shpresojmë që palët të respektojnë plotësisht dispozitat e marrëveshjes në fjalë dhe të arrijnë rezultate konkrete në periudhën e ardhshme”, thuhet në komunikatë.

Po ashtu, në këtë njoftim theksohet se Turqia do të vazhdojë të mbështesë të gjitha iniciativat që synojnë normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

“Vendi ynë ka kontribuar në këtë proces, veçanërisht në çështjen e shpërndarjes së energjisë elektrike. Presidenti ynë së fundmi pati takime të ndara si me presidentin serb Vuçiq ashtu edhe me kryeministrin e Kosovës Kurti”, vijon njoftimi.

Ndryshe, të shtunën shefi i politikës së jashtme të Bashkimit Evropian, Josep Borrell, tha se udhëheqësit e Kosovës dhe të Serbisë u pajtuan për zbatimin e Marrëveshjes drejt normalizimit të marrëdhënieve mes tyre, të mbështetur nga BE-ja.

Duke iu adresuar gazetarëve, ai tha se kjo është një “arritje e rëndësishme”.

“Ajo që palët pranuan, është që Marrëveshja dhe zbatimi i saj përmes Aneksit të bëhen pjesë integrale e rrugëve të tyre përkatëse drejt Bashkimit Evropian”, tha Borrell.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha se pajtimi i arritur në Ohër është “njohje e ndërsjellë de facto” e Kosovës dhe Serbisë.

Presidenti i Serbisë, Vuçiq, tha se formimi i Asociacionit “është bërë detyrim me prioritet”. syri.net

Ambasadori amerikan në Serbi, Christopher Hill, ka thënë se rezultati më i rëndësishëm i negociatave të 18 marsit në Ohër është se Serbia e ka përqafuar të ardhmen evropiane dhe planin e qartë drejt saj.

Ai i ka bërë këto deklarata një ditë pasi kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, dhe presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, janë pajtuar për zbatimin e Marrëveshjes drejt normalizimit të marrëdhënieve mes tyre, të mbështetur nga Bashkimi Evropian.

Marrëveshja është arritur pas disa orëve diskutime në Ohër të Maqedonisë së Veriut.

Hill, ka thënë se vendimi ka kërkuar “mençuri, integritet dhe kurajë”.

“Ka ende shumë punë për të bërë, dhe Shtetet e Bashkuara do të jenë me ju në çdo hap”, ka thënë Hill, përmes një postimi në Twitter.

Më herët gjatë ditës, ambasadori amerikan në Kosovë, Jeffrey Hovenier e ka konsideruar të rëndësishme marrëveshjen e arritur në Ohër.

Arritjen e pajtueshmërisë e ka përshëndetur edhe misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR.

Përmes një postimi në Twitter, NATO-ja ka bërë thirrje për zbatim të shpejtë dhe të plotë të asaj për të cilën palët janë marrë vesh.

Marrëveshja me 11 nene, e bërë publike më 27 shkurt, nuk e obligon Serbinë që ta njohë Kosovën, por kërkon nga të dyja vendet që t’i pranojnë dokumentet dhe simbolet e njëra-tjetrës, përfshirë: pasaportat, diplomat dhe targat.

Ajo kërkon, po ashtu, nga palët që t’i zbatojnë të gjitha marrëveshjet e arritura deri më tash në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve, përfshirë edhe atë për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë, të cilin Qeveria në Prishtinë e ka refuzuar deri më tash, me arsyetimin se mund të rrezikojë funksionalitetin e shtetit.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka thënë se pajtimi i arritur në Ohër është “njohje e ndërsjellë de facto” e Kosovës dhe Serbisë.

I pyetur nga gazetarët nëse do të lejojë formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, ai ka thënë se bëhet fjalë për “një nivel adekuat të vetëmenaxhimit të komunitetit serb” dhe “jo për vetëqeverisje”.

Presidenti i Serbisë, Vuçiq, ka thënë se formimi i Asociacionit “është bërë detyrim me prioritet”.

“Më duhet të them se jam shumë i kënaqur për këtë”, ka thënë Vuçiq.

Me ndërmjetësimin e BE-së dhe mbështetjen e SHBA-së, dy vendet janë në negociata për normalizimin e marrëdhënieve qysh nga viti 2011.

Ato kanë arritur dhjetëra marrëveshje, por shumica e tyre nuk janë zbatuar dhe palët kanë fajësuar njëra-tjetrën për ngecje.

Presidenti serb, Aleksandar Vuçiç është kthyer nga Ohri dhe ka mbajtur sot një konferencë për media në Brograd. Ai u ka thënë gazetarëve se nuk ka nënshkruar asgjë dhe se nuk do ta zbatojë marrëveshjen, të cilën Bashkimi Europian e shpalli të arritur.

Duke folur për Asociacionin e komunave me shumicë serbe, Vuçiç tregoi versionin e tij nga diskutimi me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti lidhur me këtë çështje.

‘Z. Kurti përmendi planin e Ahtisaarit. Serbia nuk e ka miratuar atë plan dhe nuk është pjesë e procesit të dialogut. Kurti prezantoi tri shtyllat e tij për Asociacionin, të cilat nuk u pranuan’, tha Vuçiç, duke shtuar se për Asociacionin ka dokumente të nënshkruara nga vitet e kaluara.

Sipas tij, shtyllat e Kurtit ishin që Asociacioni të jetë në përputhje me Kushtetutën e Kosovës, t’i përmbahet ‘garancisë’ së Federica Mogherinit për ish-kryeministrin Isa Musafa se s’do të ketë kompetenca ekzekutive, dhe zotimeve të diplomatëve amerikanë, Derek Chollet dhe Gabriel Escobar.

Ai tha se Serbia ka nevojë për ‘Asociacionin kudo ku jetojnë serbët, por më tepër në jug sesa në veri’.

Për këtë çështje, ai tha se pret telashe, raporton Danas.

‘Ajo që thuhet saktësisht (në aneks) është zbatimi i marrëveshjeve të arritura në dialog. Jemi të kënaqur me atë që është arritur në dialog. Nëse nuk përmbushet, na takon neve të marrim vendime se çfarë do të përmbushim’, tha Vuçiç, duke shtuar se pret që të fillojë procesi i formimit të Asocacionit dhe se çështja është se sa do të zgjasë.

Por pas kësaj Vuçiç tha se si Serbia nuk mund t’i zbatojë të gjitha marrëveshjet e arritura më herët, duke theksuar se ‘ka gjëra që nuk mund t’i bëjmë dhe as që janë realiste’.

‘Nuk ka ndryshuar shumë për ne, përveç se tani rruga jonë europiane do të varet nga ajo që do të bëjmë në këtë çështje, të cilën nuk besoj se do ta përfundojmë në tre apo katër vjet që jam president’, tha Vuçiç.

Ai tha se gjatë bisedimeve të djeshme teksti është ndryshuar 12 herë. syri.net

Presidenti i Malit të Zi, Millo Gjukanoviq, ka shpërndarë Parlamentin më 16 mars dhe sipas Kushtetutës, ai tani duhet që deri më 17 mars të njoftojë për datën e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare.

Vendimi për shpërndarjen e Parlamentit vjen tre ditë para mbajtjes së zgjedhjeve presidenciale, në të cilat garon edhe Gjukanoviqi.

Sipas njoftimit të Presidencës, dekreti për shpërndarjen e Parlamentit të Malit të Zi u nënshkrua në bazë të nenit 92, pika 3 e Kushtetutës së Malit të Zi.

Qeveria aktuale e Dritan Abazoviqit para shtatë muajsh u rrëzua nga një mocion mosbesimi. Ekzekutivi u rrëzua pasi Abazoviq nënshkroi Marrëveshjen Bazë me Kishën Ortodokse Serbe në gusht të vitit 2022.

Sot, 90 ditë pasi janë miratuar ndryshimet në Ligjin për president, në bazë të të cilave Miograd Llekiq u propozua për mandatar të Qeverisë, ky legjislacion u botua në Gazetën Zyrtare.

Llekiq dështoi të siguronte mbështetjen e 41 nga 81 deputetët e Parlamentit dhe të formonte Qeverinë e re brenda afatit të caktuar prej 90 ditësh.

Gjukanoviq kishte thënë se ndryshimet në Ligjin për president ishin kundërthënëse dhe këshilltarët e tij ligjorë e dërguan atë në Gjykatën Kushtetuese për vlerësim të kushtetutshmërisë.

Ligji u ndryshua në dhjetor nga shumica parlamentare që përbëhet nga Fronti Demokratik pro-rus, Demokratët, Partia Popullore Socialiste dhe Lëvizja URA.

Përmes ndryshimeve ligjore, shumica parlamentare mori autoritetin kushtetues të presidentit të shtetit, pasi Gjukanoviq, për arsye formale, refuzoi që të mandatonte Llekiqin për formimin e Qeverisë së re.

Partnerët ndërkombëtarë, veçmas Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian, vazhdimisht i kanë bërë thirrje shumicës parlamentare që të mos tentojë të krijojë Qeverinë e re bazuar në ligjin e ndryshuar, duke argumentuar se do të vihej në pikëpyetje legjitimiteti i ekzekutivit. Ata këtë mendim e bazuan edhe në opinionin negativ që dha Komisioni i Venencias sa i përket ndryshimeve në Ligjin për president.

Zgjedhjet e fundit parlamentare në Mal të Zi u mbajtën më 30 gusht të vitit 2020.

Zgjedhjet e reja që do të shpallen do të jenë të gjashtat që Mali i Zi ka mbajtur që nga pavarësia më 2006.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, tha të enjten se nuk planifikon të nënshkruaj asgjë në takimin e së shtunës në Ohër me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti.

Ai i bëri këto komente gjatë një konference me gazetarë në Beograd, në prag të takimit më 18 mars ku do të diskutohet për udhërrëfyesin e zbatimit të një plani të ofruar nga perëndimi për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

“Kur dikush të nënshkruajë diçka, unë do ta bëj, për këtë vendosin qytetarët por nuk planifikoj të nënshkruaj asgjë”, tha presidenti serb, duke mohuar të ketë marrë ndonjë projekt të udhërrëfyesit nga Bashkimi Evropian.

“Kemi dorëzuar propozimin tonë, shqiptarët të tyrin dhe ende nuk kemi marrë asgjë nga Brukseli. Nuk ka nevojë të alarmohet publiku. Kur të ketë, do të informoj publikun dhe do të vë në dukje të këqijat, ose të mirat, nëse ka të mira në diçka që është e vështirë për ne”, tha presidenti Vuçiç.

Presidenti serb tha se takimi i Ohrit nuk do të jetë ‘ditë e gjykimit’ duke nënvizuar se do të përpiqet të bëjë atë që është më e mira për Serbinë.

“Ditët e kaluara kam diskutuar se çfarë është e nevojshme për të arritur normalizimin e marrëdhënieve me Prishtinën, e them normalizim me qëllim, dhe kur them normalizim, nuk është eufemizëm për njohjen e Kosovës, de fakto apo de jure. Për mua, normalizimi do të thotë të kemi marrëdhënie më të mira me shqiptarët se sa sot, të zgjidhim problemet e panumërta që kemi dhe të përpiqemi të jetojmë bashkë aq sa është e mundur, e nëse jo – atëherë pranë njëri-tjetrit”, tha ai, duke nënvizuar se nuk do të heq dorë nga vijat e kuqe të Serbisë kundruall Kosovës, duke ju referuar qëndrimeve të tij kundër mundësisë së anëtarësimit të Kosovës në Kombet e Bashkuara.

Presidenti serb tha se Asociacioni i komunave me shumicë serbe është shumë i rëndësishëm për Serbinë, meqë ofron siguri dhe mbështetje për serbët e Kosovës.

“Nëse shqiptarët pranojnë ta formojnë Asociacionin, do të ketë gjëra që nuk janë të lehta për ne dhe nuk do ta fsheh asnjërën para qytetarëve. Por, rezultati për vendin tonë do të jetë i mirë dhe kjo është më e rëndësishmja”, tha presidenti serb.

Prishtina e cila është gjetur nën trysni ndërkombëtare për themelimin e Asociacionit heziton ta bëjë këtë duke përmendur shqetësimin se ai mund të shndërrohet në një mekanizëm të ngjashëm me Republikën Serbe në Bosnjë.

Diplomatët perëndimorë e kanë hedhur poshtë një mundësi të tillë duke theksuar se themelimi i Asociacionit është detyrim ligjor ndërkombëtar i Kosovës.

Emisari i BE-së për dialogun Kosovë-Serbi, Miroslav Lajcak sot në Beograd është takuar edhe me përfaqësuesit e opozitës atje me të cilët kanë biseduar për procesin e negociatave dhe propozimin franko-gjerman.

Siç shkruan nova.rs, Lajcak në këtë takim ka thënë se BE-ja i ka dëgjuar se cilat janë “vijat e kuqe” të Serbisë për marrëveshjen e mundshme me Kosovës.

Megjithatë Lajcak ka theksuar se kërkohet nga Serbia që të mos e kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në OKB, siç e specifikon edhe Neni 4 i propozimit evropian për normalizim të raporteve.

Në këtë takim me opozitarët serbë, Lajcak ka treguar se Vuçiq i ka thënë edhe kancelarit gjerman Olaf Scholz dhe presidentit francez Emmanuel Macron se “vijat e kuqe” të Serbisë janë anëtarësimi i Kosovës në OKB dhe njohja e pavarësisë së Kosovës.syri.net

Deputeti i Parlamentit Evropian, Klemen Groshelj ka thënë se asnjëra palë nuk mund ta refuzojë  marrëveshjen për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë dhe se qëllimi parësor i saj është ulja e tensioneve ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës. Ai shtoi se rreziku i madh për Serbinë është se disa vende anëtare të BE-së e shohin atë si “Rusi ballkanike”.

Eurodeputeti slloven, në një intervistë për “Nova”, thotë se marrëveshjen e pranuar nga Kurti e Vuçiq, në bazë të Propozimit evropian e sheh një përpjekje për të gjetur emëruesin më të ulët të përbashkët mes Serbisë dhe Kosovës.

“Vlerësimi i BE-së është se kjo është e pranueshme për Serbinë dhe në anën tjetër për Kosovën. Marrëveshja nënkupton njohjen e Serbisë, por në të njëjtën kohë nënkupton që Serbia nuk do ta njohë zyrtarisht Kosovën. Do të thosha se ky është kreativiteti maksimal i diplomacisë së Brukselit në zgjidhjen e kësaj çështjeje”, tha Groshelj.

I pyetur nëse ka mundësi që Serbia ta refuzojë këtë dokument, ai tha se marrëveshja është krijuar në atë mënyrë që asnjëra palë nuk mund ta refuzojë.

“Mendoj se kjo marrëveshje, nëse nënshkruhet, do të kërkojë përfundimisht negociata shtesë për disa detaje. Mendoj se kjo është vetëm një marrëveshje ombrellë dhe se ideja është të bien dakord më vonë, kur gjërat të fillojnë të funksionojnë, për gjëra për të cilat ata nuk mund të bien dakord tani. Kam përshtypjen se një ide e tillë është në prapavijë dhe se BE-ja dhe SHBA-ja aktualisht po përpiqen të bindin palën kosovare, serbe dhe shqiptare, sepse në këtë proces ka rol edhe diplomacia e tyre dhe kryeministri Edi Rama”.

Eurodeputeti slloven mendon se njohja reciproke nuk planifikohet për momentin, por në një të ardhme.

“[Njohja reciproke] Është një synim në një të ardhme afatmesme apo afatgjatë. Me sa e kam kuptuar, tani primare është zvogëlimi i mundësisë së tensioneve të reja, përshkallëzimit dhe destabilizimit të marrëdhënieve. Dhe nuk po flas vetëm për marrëdhëniet ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, por gjithë Ballkanit Perëndimor”.

Ai ka folur edhe me mundësinë e arritjes së një marrëveshjeje përfundimtare deri në fund të këtij viti, duke pasur parasyshë se vitin e ardhshëm pritet të mbahen zgjedhjet në BE.

“Unë jam pak i shqetësuar për këtë. Pas shumë vitesh zvarritje, ka ardhur një ambicie e madhe që çdo gjë të përfundojë deri në fund të vitit. Unë mendoj se BE-ja dhe SHBA-ja duhet të jenë më pak ambicioze dhe se është e nevojshme të përqendrohen në çështje që në thelb nuk janë të mëdha, por që mund të përshkallëzohen – si targat dhe kartat e identitetit. Nëse do të kishte një rregullim të përditshmërisë me disa ide që lidhen me zgjidhjen e çështjeve strategjike, do të ishte një sukses i madh, dhe gjithçka do të zbatohej – më duket se ka pak kohë për këtë”, tha ai.

I pyetur nëse ka rrezik që çdo gjë të dështojë nëse deri në fund të vitit 2024 nuk është dakorduar gjithçka, pra para zgjedhjeve në BE, Groshelj tha se nuke beson në këtë.

“Mendoj se do të arrihet një marrëveshje dhe pastaj gjatë zbatimit do të ketë negociata dhe koordinim të detajeve. Do të shohim se çfarë Komisioni [Evropian] do të vijë pas kësaj, dhe ai do të jetë në gjysmën e dytë të vitit 2024, pas formimit të Parlamentit Evropian. Në thelb, gjërat nuk do të ndryshojnë shumë në këtë drejtim, sepse ka një konsensus, jo vetëm brenda PE-së, por edhe brenda Këshillit të BE-së. Dyshoj se do të ketë ndonjë ndryshim të madh dhe vazhdimësia do të ruhet”, tha eurodeputeti slloven.

Ai gjithashtu është pyetur nëse është e rëndësishme që Serbia të përafrohet me politikën e jashtme të BE-së dhe të vendosë sanksione ndaj Rusisë dhe nëse atëherë do të ishte më i favorshëm për Serbinë dokumenti për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën?

“Nuk mendoj se ky plan do të ndryshonte shumë. Rreziku i madh për Serbinë është se, për shkak të qëndrimit të saj ndaj Rusisë, ka krijuar një përshtypje të tillë tek disa shtete anëtare të BE-së, saqë ata tani e shohin Serbinë si një lloj ‘Rusie ballkanike’. Numri i vendeve që kanë këtë pikëpamje po rritet dhe kjo nuk është e mirë. A do të ishte mirë për Serbinë vendosja e sanksioneve ndaj Rusisë? Sigurisht që po. Kjo do të kontribuonte në forcimin e pozicioneve të saj negociuese në rrugën drejt BE-së. Kjo pikë është gjithmonë në axhendë, sa herë që flisni për Serbinë sot. Kjo çështje tani në Bruksel trajtohet si ‘ose je me ne ose je kundër nesh’ dhe në këtë kontekst do të ishte mirë që Serbia të fillojë procesin e distancimit nga Rusia, të vendosë sanksione dhe të zvogëlojë ndikimin propagandës ruse në opinionin publik”, tha Groshelj. syri.net

Presidenti i Malit të Zi, Millo Gjukanoviq, dhe bashkëshortja e tij, Llidija, morën të premten kërcënime me vdekje përmes rrjetit social, Twitter.

Polica malazeze tha për Radion Evropa e Lirë se është duke u marrë me këtë rast, ndërsa nga Prokuroria Themelore e Shtetit dhanë urdhër që të hetohet se kush e ka bërë kërcënimin nga llogaria në Twitter.

Kërcënimet, që e lidhin fatin e Gjukanoviqit me atë të diktatorit italian, Benito Mussolini, u dërguan nga një llogari me emrin Boris Jankoviq.

Postimi u shoqërua me një fotografi të ekzekutimit të Mussolinit.

Gjukanoviq është kandidat i Partisë Demokratike të Socialistëve (DPS) në zgjedhjet presidenciale në Mal të Zi, të cilat do të mbahen më 19 mars.

Të mërkurën, nga e njëjta llogari në Twitter u dërguan kërcënime me vdekje edhe ndaj deputetes Draginja Vuksanoviq Stankoviq, e cila po ashtu garon në zgjedhjet presidenciale.

Vuksanoviq Stankoviq i raportoi kërcënimet në polici, konfirmuan autoritetet e rendit për Radion Evropa e Lirë.

“Kërcënimet cilësohen si vepër penale e rrezikimit të sigurisë dhe prokuroria përgjegjëse është e njoftuar për çdo gjë”, tha Policia e Malit të Zi.

Gjatë vitit të kaluar, Vuksanoviq Stankoviq mori vazhdimisht kërcënime, prandaj, nga mesi i vitit 2022, është nën mbrojtje 24-orëshe të policisë.

Vuksanoviq Stankoviq tha se kërcënimet që ajo merr, janë të motivuara politikisht dhe se nuk do ta ndalojnë atë nga aktivitetet politike, përfshirë fushatën presidenciale.

Kryeministri me mandat teknik i Malit të Zi, Dritan Abazoviq, i dënoi kërcënimet ndaj Gjukanoviqit dhe Vuksanoviq Stankoviqit, duke thënë se ato duhet të merren seriozisht.

Ai tha se nuk ka arsye për panik, por i bëri thirrje policisë dhe prokurorisë që të hetojnë çdo kërcënim.

Në zgjedhjet e 19 marsit në Mal të Zi, për president do të garojnë shtatë kandidatë.
Presidenti aktual, Gjukanoviq, e mori mandatin në vitin 2018.

Ai shërbeu si president edhe në periudhën 1997-2003./ REL/

Presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, përsëriti qëndrimet se Serbia nuk do të pajtohet e as nuk do të qëndrojë e heshtur lidhur me anëtarësimin eventual të Kosovës në Kombet e Bashkuara si dhe nuk do ta njohë pavarësinë e Kosovës.

“Nuk më shkon në mendje ta nënshkruaj kapitullimin e Serbisë”, tha ai.

Gjatë një interviste në televizionin Happy, Vuçiq tha më 9 mars se këtë qëndrim ua ka shprehur ndërmjetësve ndërkombëtarë të dialogut mes Kosovës dhe Serbisë.

Ai tha se i dërguari evropian për dialogun, Mirosllav Lajçak, do të qëndrojë në Beograd më 13 dhe 14 mars, dhe se ai gjatë dy ditëve, së bashku me emisarin e BE-së do të tentojë të gjejë rrugën përpara drejt normalizimit të raporteve me Kosovën.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka shprehur gatishmërinë e tij që të nënshkruajë Marrëveshjen për normalizimin e raporteve me Serbinë, gjatë takimit që do të mbahet në Ohër të Maqedonisë së Veriut më 18 mars.

Ai këto komente i bëri gjatë takimit me Lajçakun në Prishtinë.

“Ai [Kurti] shprehu pritshmërinë e tij që Bashkimi Evropian të punojë në drejtim të përmbylljes së suksesshme të procesit të Marrëveshjes për normalizim përmes nënshkrimit zyrtar të saj në takimin e radhës”, u tha në njoftimin e lëshuar nga Zyra e kryeministrit Kurti më 9 mars.

Ndërkaq, Lajçak tha se me Kurtin ka zhvilluar një takim “konstruktiv, të rëndësishëm dhe shumë të frytshëm”.

Vizitat e Lajçakut në Kosovë dhe Serbi vijnë pasi Kurti dhe Vuçiq më 27 shkurt u pajtuan se nuk ka nevojë për negociata të tjera sa i përket propozimit evropian për normalizimin e raporteve.

Ky dokument, që ende nuk është nënshkruar, synon t’i çojë palët drejt një marrëveshjeje përfundimtare ligjërisht të detyrueshme. Tani, BE-ja po punon me palët në planin e zbatimit të këtij propozimi.

Dokumenti prej 11 nenesh u publikua nga BE-ja më 27 shkurt. Aty nuk përmendet decidivisht njohja e ndërsjellë, që Qeveria e Kosovës ka thënë se duhet të jetë në qendër të një marrëveshjeje eventuale për normalizim të raporteve.

Megjithatë, në nenin 2 të propozimit thuhet se palët duhet të respektojnë pavarësinë, sovranitetin dhe integritetin territorial të njëra-tjetrës. Propozimi, po ashtu, përfshin zotimin e palëve për t’i respektuar të gjitha marrëveshjet e arritura deri më tani në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve, si dhe përkushtimin e tyre për të mos e penguar njëra-tjetrën në proceset integruese.

Ky dokument, që fillimisht njihej si propozimi franko-gjerman, ka mbështetjen edhe të Shteteve të Bashkuara.

Që nga viti 2011, Kosova dhe Serbia zhvillojnë negociata për arritjen e normalizimit të plotë të raporteve nën ndërmjetësimin e BE-së. Por, palët kanë pikëpamje të ndryshme rreth marrëveshjes përfundimtare. Përderisa Kosova insiston në njohje reciproke, Serbia kërkon një zgjidhje kompromisi, pa treguar se për çfarë kompromisi bëhet fjalë.

Ranko Radosheviq  i njohur si “Ranko Eskobar”, është vrarë mëngjesin e sotëm rreth orës 11:00 në një pikë karburanti në Beograd, raportojnë mediat serbe.

Siç raportoi Blic, Radosheviq ishte i lidhur me klanin e Veljko Belivuk dhe Marko Mesar.

Sipas informacioneve jozyrtare, Radosheviq ishte anëtar i një grupi kriminal të Nikshiqit që dyshohet se është i afërt me klanin Škaljar dhe të vrarë Jovan Vukotiq.

Sipas informacioneve të para dhe jozyrtare të portalit Nova.rs, bëhet fjalë për një person të njohur më parë për policinë, i cili ndër të tjera merrej me shitjen e makinave të blinduara.

“Emri i tij u përmend në publik, në kontekstin e pronarit të një makine të tillë, e cila u gjet në garazhin e Marko Miljkoviqit, krahut të djathtë të Veljko Belivuk. Ranko R. për publikun njihet edhe si “Ranko Eskobar”, me prejardhje nga Mali i Zi”, shkruan Nova.rs.

Siç raportojnë mediat serbe, një numër i madh i policëve aktualisht ndodhen në Čukaricë, pra rrugës për në Rušanj, ku edhe ndodhi vrasja.

Kush është Ranko Escobar?

Ranko Eskobar drejtonte një biznes te njohur për tregtimin e makinave të blinduara.

Pikërisht një automjet i tillë është gjetur në garazhin e Marko Miljkoviqit, krahut të djathtë të Veljko Belivuk, i cili po gjykohet për shtatë vrasje dhe krime të tjera të rënda.

Emri i Ranko Escobar figuronte në një fletë pronësie të “blindëve”. Sipas informacioneve jozyrtare të Nova-s, Ranko është nga Nikshiqi dhe ka qenë i njohur për policinë në të kaluarën.

Më herët është shkruar edhe se Ranko R. ka qenë i lidhur me anëtarin e klanit kriminal Bežani, Goran Mijatoviq, i cili është vrarë në Beograd. Sipas të njëjtave informacione, Ranko R. merrej edhe me tregtimin e lëndëve narkotike, më saktë kokainës dhe “skank”. syri.net

Ambasadori i SHBA’së në Breograd, Christopher Hill, ka folur sërish për takimin e Brukselit në mes të kryeministrit të Kosovës Albin Kurti dhe presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq. Pavarësisht se shefi i politikës së Jashtme të BE’së, Josep Borrell, pas takimit të 27 shkurtit tha se palët kanë pranuar planin evropian, Hill thotë se ende askush nuk ka pranuar asgjë.

Gjatë qëndrimit të tij në Novi Pazar, në një intervistë për një radio lokale atje ‘Sto Plus’, duke folur për dialogun për normalizim të marrëdhënieve në mes të Prishtinës dhe Beogradit, Hill ka thënë se është ende herët të jap vlerësime rreth rezultatit të këtij takimi dhe se duhet të presin për bisedime të reja.

“Mendoj se po ecë në drejtimin e duhur, por duhet të presim dhe të shohim sepse askush ende nuk ka pranuar për asgjë. Nuk dua të flas për gjëra konkrete e afate, por mendoj se e rëndësishme është që çështjet po zgjidhen, që pas 10 vitesh më në fund të formohet Asociacioni i Komunave me shumicë serbe dhe që shumë e shohin këtë si një test se sa bashkësia ndërkombëtare është e interesuar në zgjidhjen e kësaj çështje, dhe unë mund të them se kështu është. Duhet vetëm durim”, ka thënë ai.

Në këtë intervistë, ambasadori amerikan në Beograd, ka folur edhe për sanksionet që Serbia duhet të ja vendos Rusisë. Ai ka thënë se Serbia do të duhet të marrë vendim për sanksione ndaj Rusisë, sepse siç vlerësoi ai, po paguan çmim të lartë për mosvendosjen e tyre.

Ai tha se është shumë e rëndësishme që Serbia të mos presë të bëhet anëtare e Bashkimit Evropian (BE), por që në procesin e anëtarësimit të harmonizojë politikën e saj me BE-në , duke përfshirë edhe çështjen e vendosjes së sanksioneve ndaj Rusisë.

“Duhet ta dimë se Rusia sulmoi brutalisht fqinjin e saj, shumë vende të vogla evropiane vendosën sanksione, megjithëse ishte e vështirë për ta, por e bënë sepse ishte e drejtë. Besoj gjithashtu se Serbia do ta kuptojë këtë, nuk është kurrë vonë për bëj gjënë e duhur”, tha Hill.

I pyetur se çfarë e ngadalëson më shumë përparimin e Serbisë drejt BE-së – mos vendosja e sanksioneve kundër Moskës, progresi i pamjaftueshëm në dialogun me Prishtinën, gjendja e demokracisë apo problemet brenda vetë BE-së, ambasadori Hill tha se përgjigja më e sinqertë do të ishte “të gjitha bashkë”.

“Por më e rëndësishmja është që qytetarët e Serbisë të binden se rruga drejt BE-së është e drejtë dhe ne besojmë se është. Shpresoj që qytetarët e Serbisë ta shohin këtë, jam i vetëdijshëm se ka frustrime dhe pakënaqësi që procesi nuk është më i shpejtë, por më e rëndësishmja është që Serbia është në rrugën e duhur”, tha Hill.

“Serbia ka bërë shumë përparim. Unë nuk pajtohem me pesimistët që thonë se Serbia po shkon në një drejtim të keq. Serbia po shkon në një drejtim të mirë. E di që është jashtëzakonisht e vështirë dhe e ngadaltë, por është në rrugën e drejtë dhe ne do ta mbështesim me aq sa mundemi”, tha ai.

Ai beson se ndikimi i Moskës në Beograd është negativ dhe se rezultatet e Rusisë në Serbi janë të këqija dhe se qytetarët duhet ta shohin vetë.

“Mendimi im është se Rusia nuk po e ndihmon Serbinë në asnjë mënyrë. Ata nuk bënë asgjë për të zgjidhur çështjen e Kosovës, nuk bënë pothuajse asgjë për të ndihmuar ekonomikisht, madje edhe për mbështetjen e tyre energjetike, Serbia duhet të paguajë,” shtoi ai.

Ai tha se marrëdhëniet politike ndërmjet Serbisë dhe SHBA-së janë duke u përmirësuar, se është i kënaqur me bisedën e fundit mes presidentit Vuçiq dhe sekretarit të shtetit Anthony Blinken dhe se gjërat janë të mira në planin ekonomik.

“Për marrëdhënie më të mira duhet të ketë sa më shumë takime në nivelin më të lartë. Kompanitë amerikane janë të pranishme në Serbi, janë kompani të klasit të parë, me teknologji moderne, jo teknologji të viteve 1970. Vetëm në muajt e fundit , kemi pasur vizitën e dy delegacioneve të biznesit.

“Atyre u pëlqen qëndrimi i Serbisë në prag të BE-së, si dhe fakti që ka ambicie të bëhet pjesë e BE-së”, tha ai.

Hill ndodhet në një vizitë dyditore në Novi Pazar, që është vizita e parë e ambasadorit amerikan në atë qytet pas gati gjashtë vjetësh, gjatë së cilës ai ka biseduar me përfaqësues të vetëqeverisjes lokale, dy bashkësive islame, Këshillit Nacional Boshnjak. dhe të rinjtë.

“Ky rajon është shumë i rëndësishëm për SHBA. Kjo është një zonë dinamike, multikulturore që 25 vjet më parë nuk dihej se në cilën rrugë do të shkonte. U morën vendime të vështira por të drejta në mënyrë që komunitetet të mund të jetonin së bashku. Paqja dhe stabiliteti u ruajtën dhe kjo duhet të shpërblehet për praninë më të madhe të SHBA-së”, tha ambasadori.

Ai shtoi se në një bisedë të drejtpërdrejtë me përfaqësuesit e komuniteteve islame dhe Këshillit Kombëtar Boshnjak, ka mësuar për problemet me të cilat ballafaqohen.

“Unë i kam dëgjuar, por sinqerisht shoh progres dhe njerëzit duhet të jenë të vetëdijshëm për këtë. Problemet duhet të zgjidhen hap pas hapi. Më e rëndësishmja është ruajtja e paqes dhe sigurisë, askush nuk kishte asnjë kundërshtim për këtë. Për sa kohë që kjo rajoni është paqësor dhe stabil, do të ketë më shumë përfitime dhe do të bëhet një vend i dëshirueshëm për investime të huaja”, tha Hill. syri.net

Reuters

Koalicioni opozitar turk është zotuar se do të ndryshojë shumë nga politikat e presidentit aktual, Recep Tayyip Erdogan, në zgjedhjet që pritet të mbahen më 14 maj.

Të hënën, ky koalicion e zgjodhi liderin opozitar, Kemal Kilicdaroglu, si kandidat për president. Ai do të jetë kundërkandidati i Erdoganit në këto zgjedhje.

Koalicioni – i përbërë nga gjashtë parti – premton që vendi do të kthehet në një demokraci parlamentare, që do të tërheqë politikat ekonomike joortodokse dhe se do të sjellë ndryshim të madh në politikën e jashtme.

Lexoni detajet e programit të tyre politik:

Reformat legjislative dhe ekzekutive

Premtimi kryesor i koalicionit opozitar është kthimi i Turqisë në një sistem parlamentar, për të cilin ata thonë se do të jetë “më i fortë” se ai që ishte në fuqi, përpara se vendi të kalonte në sistemin aktual presidencial më 2018.

Koalicioni premton, gjithashtu, se do ta kthejë Presidencën në një institucion me rol “të paanshëm”, pa përgjegjësi politike.

Presidenti, sipas koalicionit, do t’i ndërpresë lidhjet me partitë politike, do të shërbejë vetëm një mandat shtatëvjeçar dhe më pas do t’i ndalohet angazhimi nga politika aktive.

Autoriteti i Parlamentit për t’u tërhequr nga marrëveshjet ndërkombëtare do të përfshihet në Kushtetutë.

Në administratën publike, bordet dhe zyrat në varësi të Presidencës do të shfuqizohen, dhe detyrat e tyre do të kalojnë në ministritë përkatëse.

Ekonomia

Ky bllok premtoi se do ta ulë inflacionin në numër njëshifror brenda dy vjetëve, i cili u rrit në 55 për qind gjatë muajit shkurt. Një tjetër premtim i koalicionit është edhe rivendosja e stabilitetit të lirës turke, e cila ka humbur 80 për qind të vlerës së saj në pesë vjetët e fundit.

Koalicioni tha gjithashtu se do të sigurojë pavarësinë e Bankës Qendrore dhe do t’i heqë rregullat si për shembull: lejimi i kabinetit për të zgjedhur guvernatorin.

Blloku opozitar premtoi se do të përgatisë legjislacionin për të lejuar Parlamentin të miratojë ligje mbi misionin e bankës, pavarësinë operacionale dhe emërimet e nivelit të lartë.

Opozita u zotua të shkurtojë shpenzimet e Qeverisë duke ulur numrin e avionëve të përdorur nga Presidenca, numrin e automjeteve të përdorura nga nëpunësit civilë dhe duke shitur disa ndërtesa shtetërore.

Planprogrami i koalicionit përfshin edhe shqyrtimin e të gjitha projekteve në kuadër të partneritetit publik-privat. Koalicioni, nëse fiton, tha se do të rishikojë projektin e centralit bërthamor Akkuyu dhe do të rinegociojë kontratat e gazit natyror, duke reduktuar rrezikun e varësisë nga disa vende për importin e gazit.

Politika e jashtme

Blloku opozitar do të miratojë sloganin “Paqe në shtëpi, paqe në botë”, si guri themeltar i politikës së jashtme të Turqisë.

Po ashtu, blloku premtoi se do të “punojë për të përfunduar procesin e pranimit” për anëtarësimin e plotë në Bashkimin Evropian.

Premtim i opozitës është edhe vendosja e marrëdhënieve me Shtetet e Bashkuara me një mirëkuptim të besimit reciprok dhe kthimi i Turqisë në programin e avionëve luftarakë F-35.

Sipas bllokut, Turqia do të ruajë marrëdhëniet me Rusinë “me mirëkuptimin se të dyja palët janë të barabarta dhe të forcuara nga dialogu i balancuar dhe konstruktiv”.

Reformat ligjore

Gjashtë partitë janë zotuar të sigurojnë pavarësinë e gjyqësorit, i cili aktualisht thuhet që është nën kontrollin e Erdoganit dhe aleatëve të tij.

Gatishmëria e gjyqtarëve për t’iu përmbajtur vendimeve të Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut do të merret parasysh gjatë vlerësimit të tyre.

Të gjashtë partitë në koalicion kanë premtuar reformimin e Bordit të Gjyqtarëve dhe Prokurorëve dhe ndarjen e tij në dy subjekte, të cilat, sipas tyre, do të jenë më të përgjegjshme dhe transparente. Gjithashtu, kanë thënë se do të reformojnë strukturën dhe proceset zgjedhore për gjykatat më të larta, si Gjykata Kushtetuese dhe Këshilli i Shtetit.

Palët kanë premtuar se do të sigurojnë që paraburgimet të jenë përjashtim, një masë që kritikët thonë se është abuzuar nën sundimin e Erdoganit.

Përgatiti: Erjonë Popova

Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës, ka njoftuar opinionin publik se në bashkëpunim me Njësinë për Hetime të Krimeve të Luftës në kuadër të Policisë së Kosovës, ka arrestuar sot një serb.

Demokracia.com mëson se bëhet fjalë për serbin Zlatan Arsiç, 45 vjeçar, nga fshati Hajnoc i Kamenicës.

Arsiq u arrestua në pikën kufitare Dheu i Bardhë.

Për çka dyshohet Arsiç?

Prokuroria Speciale e Kosovës ka thënë se Zlatan Arsiq  dyshohet se gjatë periudhës së luftës në Kosovë, konkretisht në muajin mars 1999, në stacionin policor në Kamenicë në cilësinë e personit zyrtar dhe në bashkëkryerje me pjesëtarë të tjerë të policisë serbe, i uniformuar dhe armatosur, fillimisht kishte rrahur të dëmtuarin me inicialet B.M, me shufra gome dhe shqelma, duke e torturuar në mënyrë çnjerëzore, maltretuar dhe duke i shkaktuar lëndime të rënda, trauma dhe pasoja në shëndet dhe duke e kanosur seriozisht për jetë për një orë e gjysme, veprime këto të sanksionuara sipas ligjeve vendore, zakoneve të luftës dhe Konventave Ndërkombëtare të Gjenevës dhe protokolleve shtesë.

Po ashtu, ekziston dyshimi i arsyeshëm se i pandehuri Z.A., gjatë periudhës së luftës në Kosovë, konkretisht në periudhën shkurt-mars 1999, në bashkëkryerje me pjesëtarë të tjerë të policisë serbe dhe grupeve paramilitare ka marrë pjesë në dëbimin dhe shpërnguljen me dhunë të qytetarëve të Kamenicës me rrethinë, pastaj ka filluara të bëjë plaçkitjen e shtëpive, e më pas me qëllim të dëmtimit të pronës së shqiptarëve, ia ka vënë zjarrin, si dhe ka marrë pjesë në keqtrajtimin e civilëve shqiptarë.syri.net

Lideri i opozitës turke, Kemal Kilicdaroglu, është zgjedhur që të jetë kundërkandidati i presidentit aktual turk, Recep Tayyip Erdogan, në zgjedhjet që pritet të mbahen më 14 maj.

Koalicioni opozitar, i përbërë nga gjashtë parti, e zgjodhi atë më 6 mars si kandidat për president.

Kilicdaroglu, 74 vjeç, është kryetar i partisë së dytë më të madhe në shtet. Ai shpreson që ta largojë Erdoganin nga posti i presidentit pas më shumë se dy dekadash në pushtet.

“Tryeza jonë është tryezë e paqes. Qëllimi ynë i vetëm është që ta çojmë shtetin në ditët e prosperitetit, paqes dhe gëzimit”, tha Kilicdaroglu, kryetar i Partisë Popullore Republikane (CHP), gjatë një fjalimi në Ankara.

“Do ta qeverisim Turqinë në bazë të konsultimeve dhe konsensusit”, theksoi ai.

Sondazhet sugjerojnë se garat për zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare do të jenë të ngushta, me bllokun opozitar që është pak në epërsi sesa aleanca qeverisëse.

Blloku opozitar është zotuar se do të heqë dorë nga shumë politika ekonomike të Erdoganit, ato që kanë të bëjnë me të drejtat civile dhe politikat e jashtme.

Shumë po i vlerësojnë zgjedhjet e reja turke si zgjedhjet më të rëndësishme në historinë 100-vjeçare të kësaj republike.

Ish-nëpunës civil, Kilicdaroglu mund të përfitojë nga kriza ekonomike shumëvjeçare dhe inflacioni në rritje, por po ashtu edhe nga tërmetet shkatërruese të muajit të kaluar, që lanë të vdekur më shumë se 46.000 persona në Turqi dhe nxitën kritika ndaj qeverisjes së vendit.

Opozita vendosi për emrin e kundërkandidatit të Erdoganit, pas bisedimeve intensive ditëve të fundit. Partia e krahut të djathtë IYI, të premten, pas 72 orësh bisedime, kundërshtoi kandidatin e opozitës. Por, gjatë takimit të së hënës kjo parti arriti kompromis, pasi Ekrem Imamoglu dhe Mansur Yavas, kryetar të Stambollit, respektivisht të Ankarasë, që vijnë nga CHP, më vonë do të emëroheshin zëvendëspresidentë.

Kilicdaroglu, në fjalimin e tij, po ashtu tha se liderët e pesë partive opozitare do të shërbejnë në postin e zëvendëspresidentit, nëse opozita fiton zgjedhjet.

Erdogan ka përjetuar rënie të mbështetjes popullore, edhe para tërmeteve shkatërruese, pasi vendi po përballet me kosto të lartë të jetesës dhe inflacioni ka arritur deri në 85 për qind. Megjithatë, javën e kaluar, sondazhet thanë se partia e tij, AKP ka arritur të rifitojë shumicën e mbështetjes.

Erdogan asnjëherë nuk është përballur me zgjedhje të vështira, që kur partia e tij fitoi pushtetin më 2002.

Zyra e Prokurorit të Bosnjë e Hercegovinës ka iniciuar një rast kundër presidentit të Republikës Srpska, Millorad Dodik, për mohim të gjenocidit, ka konfirmuar ky institucion për Radion Evropa e Lirë.

Sipas ligjit, pas inicimit të rastit, Zyra e Prokurorit të Bosnjë e Hercegovinës kryen hetim, pas së cilit prokurori i rastit vendos nëse do të ngrehë aktakuzë.

Pas kësaj procedure, Gjykata e Bosnjë e Hercegovinës konfirmon ose hedh poshtë aktakuzën.

“Gjenocidi nuk ka ndodhur atje, të gjithë ne në Republikën Srpska e dimë këtë”, tha Dodik gjatë një konference për media në Banja Llukë më 21 shkurt.

Dodik këtë deklaratë e bëri lidhur me Srebrenicën, pasi Përfaqësuesi i Lartë më 21 shkurt miratoi ndryshimet e Ligjit për Qendrën Memoriale Srebrenica-Potoçari. Ndryshimet në këtë legjislacion mundësojnë që paratë që teprojnë nga fondet e dhuruara për varrimin dhe memorialet për viktimat të ridrejtohen për nevojat e tjera të funksionimit të kësaj qendre.

Kjo nuk është hera e parë që Dodik e mohon gjenocidin që kur ish-përfaqësuesi i Lartë në Bosnjë dhe Hercegovinë, Valentin Inzko, miratoi Ligjin për ndalimin e mohimit të gjenocidit në fund të korrikut 2021.

Autoritetet e qytetit të Novi Pazarit, në pjesën jugperëndimore të Serbisë, shpallën të hënën ditë zie, për shkak të vdekjes tragjike të katër fëmijëve në një zjarr.

Me këtë vendim, të gjithë flamujt u ulën në gjysmështizë, objektet e hotelerisë nuk transmetojnë muzikë, ndërsa ngjarjet argëtuese u shtynë.

Katër fëmijë të moshës gjashtë muaj deri në pesë vjeç vdiqën në një zjarr të dielën.

Babai i tyre pësoi djegie në 50 për qind të trupit dhe u transportua në Qendrën Klinike të Serbisë në Beograd, ndërsa nëna u shtrua në Spitalin e Përgjithshëm në Novi Pazar, njoftoi Radiotelevizioni i Serbisë (RTS).

Zjarri shpërtheu mëngjesin e së dielës në një ndërtesë banimi në Novi Pazar.

Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë tha se zjarrfikësit, menjëherë pas marrjes së informacionit, kanë shkuar në vendin e ngjarjes.

Në njoftim thuhet se zjarrfikësit, me të hyrë në ambientet e përfshira nga zjarri, kanë gjetur katër fëmijë, të cilët, sipas të gjitha gjasave, kanë vdekur nga ngufatja me tym, ndërsa babai dhe nëna kanë mbetur të lënduar në dhomën ngjitur.

Zjarri është lokalizuar dhe më pas është fikur me shpejtësi, ndërsa hetimet do t’i përcaktojnë shkaqet e zjarrit dhe ngufatjes së fëmijëve, thuhet në njoftimin e MPB-së serbe.

“Vdekja e fëmijëve është tragjedia më e tmerrshme, që prek gjithë shoqërinë”, tha Ministria për Kujdes Familjar dhe Demografi e Serbisë.