Ekipet për negocim të Malit të Zi dhe Bashkimit Evropian arritën një marrëveshje, sipas së cilës i gjithë kufiri i Malit të Zi me fqinjët e tij do të sigurohet nga oficerët e Agjencisë së Bashkimit Evropiane për ruajtjen e kufirit dhe bregdetit – FRONTEX , së bashku me policinë dhe ushtrinë malazeze.

“FRONTEX do të jetë në të gjithë kufijtë e Malit të Zi me shtetet fqinje dhe jo si më parë vetëm në kufirin me Kroacinë, e cila është shtet i Bashkimit Evropian”, tha ministri i Punëve të Brendshme i Malit të Zi, Fillip Axhiq, në mbledhjen e qeverisë së këtij vendi, më 11 maj.

Që nga shkurti i këtij viti, kanë vazhduar negociatat që FRONTEX-i të zgjerojë juridiksionin e saj në kufijtë me Shqipërinë, Kosovën, Serbinë dhe Bosnjë e Hercegovinën.

Sipas marrëveshjes së mëparshme, të vitit 2020, FRONTEX ka ndihmuar Malin e Zi në kontrollin e kufijve që ka me anëtarët e Bashkimit Evropian, Kroacinë dhe Italinë, veçanërisht në situatat e rritjes së fluksit të emigrantëve nga Lindja e Mesme dhe zonat e konflikteve.

Sipas ministrit Axhiq, ekipet e FRONTEX-it do të përfshijnë ekspertë të cilët janë të trajnuar për të zbuluar të gjitha veprimet e paligjshme të mundshme, në pikat kufitare.

“ Kjo do ta ngritë edhe policinë tonë kufitare në një nivel shumë më të lartë, sepse do të punojë me profesionistë nga ajo fushë”, tha ministri Axhiq.

Në përgjithësi, FRONTEX-i siguron pjesë të kufijve ndërmjet vendeve kandidate dhe vendeve të Bashkimit Evropian. Deri më tani kjo agjenci siguronte vetëm kufirin malazez me Kroacinë.

Ministri pa portofol i ngarkuar për luftën kundër korrupsionit, Zoran Milaniq e ka vlerësuar si sukses të madh praninë e FRONTEX-it në të gjithë kufirin e Malit të Zi.

“Është gjë e madhe që FRONTEX ka pranuar të sigurojë të gjithë kufirin, veçanërisht kufirin me Shqipërinë, i cili është më poroz edhe ndaj shteteve tjera të rajonit”, tha Milaniq.

Sipas të dhënave të fundit, në vitin 2022, në Mal të Zi është evidentuar një fluks prej më shumë se 8.500 migrantësh, që është 150 për qind më shumë se në vitin paraprak.

Ndihma e FRONTEX-it në menaxhimin e kufirit të Malit të Zi nënkupton zbatimin e operacioneve të përbashkëta dhe mbi të gjitha synon zgjidhjen e problemit të migracionit të paligjshëm, reagimin ndaj ndryshimeve në flukset e migrantëve dhe ndaj krimit ndërkufitar.

Sipas marrëveshjes, oficerët e FRONTEX-it gëzojnë imunitet nga juridiksioni civil dhe administrativ i Malit të Zi, në lidhje me të gjitha veprimet që ata kryejnë gjatë ushtrimit të detyrave zyrtare.

Gjithashtu, kur bëhet fjalë për privilegjet, parashikohet që të gjitha objektet e FRONTEX-it të përjashtohen nga kontrollet, pasuria e tyre është e paprekshme, përjashtohen nga detyrimet doganore, taksat, si dhe kufizimet në import dhe eksport të artikujve të destinuar për përdorim zyrtar.

Shkrimtari serb, Vladimir Arsenijeviq ka folur për romanin e tij të ri, “Fantazmat”, në të cilin tha se trajton edhe “të kaluarën e cila po na ndjek pas”, ndërsa ka përmendur edhe tragjedinë e fundit në një shkollë fillore në Beograd.

Arsenijeviq tha se për të analizuar dhunën që mbretëron në shoqërinë serbe “duhet të kthehemi në vitet ’90”, përcjell Gazeta Express.

“Së pari duhet të kthehemi shumë larg në vitet 1990 për të rivlerësuar atë që është bërë në emër të kësaj shoqërie, e cila ka përgjegjësi ndaj asaj historie të kohëve të fundit që ndot mjaft marrëdhëniet me mjedisin tonë të afërt, me atë që ne e quajmë rajon, ta zgjidhim atë, ta marrim përgjegjësinë si shoqëri për krimet e bëra, ta ndalojmë këtë valë revizionizmi që jo vetëm ka mbuluar sistemin tonë arsimor, por gjendet kudo”, tha ai në një intervistë për gazetën Danas.

Mos marrja e përgjegjësisë, thotë Arsenijeviq, solli “rrëfimet absurte”, sipas së cilave “një numër i madh qytetarësh në Serbi, që nga viti 1990/91 deri në vitin 1999 mbollëm pemë, ujitëm lule, gërmuam patate dhe pastaj erdhi e keqja NATO dhe na vrau me bombardime”.

“Dhe kjo është gjithçka që qytetarët e Serbisë sot dinë për gjithçka që ka ndodhur gjatë viteve nëntëdhjetë. Përmendja se kush është në krye të politikës serbe, shoqërisë serbe, ushtrisë së formacioneve paraushtarake, nga Vukovari në Sarajevë, Gorazhde, Prijedor, Srebrenicë, në Kosovë, varreza masive, ekstradimi i kufomave civile në liqenin Peruçac…”, tha ndër tjerash shkrimtari.

“Të gjitha ato tmerre janë zhdukur nga vetëdija kolektive”, theksoi ai, duke shtuar se kjo e ndot çdo mundësi për pajtim, “për të marrë përgjegjësi, por edhe për t’ua hedhur fajin atyre që janë vërtet fajtorë, atyre që i kanë kryer krimet”.

Bashkimi Evropian është duke e diskutuar pakon e 11-të të sanksioneve ndaj Rusisë, që do të fokusohet më së shumti në përpjekjet për ta parandaluar anashkalimin e sanksioneve për Rusinë përmes vendeve të treta.

Por, sipas propozimit të Komisionit Evropian dhe të Shërbimit të veprimit të jashtëm të BE-së, për të cilin po diskutojnë vendet anëtare, në këtë pako do të shtohen edhe emra të rinj të personave dhe kompanive në listën e sanksioneve.

Në këtë pako, në të cilën ka pasur qasje Radio Evropa e Lirë, është përfshirë edhe mediumin “RT Balkan”, i cili transmetohet nga Serbia, ku edhe është i regjistruar.

Kanali RT (Russia Today), që është nën kontrollin e plotë të qeverisë ruse, ka qenë nën sanksione të perëndimit edhe më herët.

Por, “RT Balkan” është paraqitur sikur të jetë një “entitet në vete” i regjistruar në territorin e Serbisë. Tani, BE-ja dëshiron që formalisht në listën e sanksioneve ta përfshijë “RT Balkan” për të mos lënë asnjë dyshim mbi atë se ky medium konsiderohet si vegël e Rusisë për përhapje të propagandës në rajonin e Balkanit Perëndimor.

Ndërkohë, edhe Parlamenti Evropian kishte shprehur shqetësim se Serbia po përdoret si hapësirë për përhapjen e propagandës së Rusisë në rajonin e Ballkanit Perëndimor me qëllim të dëmtimit të demokracisë dhe të interesave të Bashkimit Evropian.

Serbia, përveç kësaj, është kritikuar vazhdimisht për refuzim të mbështetjes së sanksioneve të Bashkimit Evropian ndaj Rusisë.

Sekretari i Ministrisë së Punëve të Brendshme të Serbisë, Zheljko Bërkiq njoftoi sot se ditëve të fundit janë regjistruar 90 raste të rrezikimit të sigurisë në Serbi.

Bërkiq tha se 24 prej tyre vijnë nga rrjetet sociale, ndërkohë shtoi se tetë të mitur janë ndaluar.

Zyrtari i MPB’së i ka thënë RTS’së se vetëm në zonën e Beogradit janë regjistruar 43 raste të rrezikimit të sigurisë dhe shkaktimit të panikut, pesë persona janë ndaluar dhe janë ngritur katër kallëzime penale.

“Unë iu bëjë thirrje mësuesve dhe prindërve që të bisedojnë me fëmijët dhe t’iu shpjegojnë atyre se çdo postim që mund të duket humoristik ose do të tërheqë ndjekës mund të çojë në pasoja të rënda”, deklaroi Bërkiq.

Sot policia serbe e ka arrestuar një student 19-vjeçar në Serbi, nën dyshimin për shkaktim të panikut dhe çrregullimit psikik.

Ai dyshohet se në një grup të klasës së tij përmes një aplikacioni në celular ka postuar një vizatim të një klase me trupa të gjakosura të shtrira pranë tavolinave, ndërsa njëri mbante një objekt si armë, raportojnë mediat serbe.

Atij i është caktuar masa e ndalimit deri në 48 orë dhe pritet t’i ngrihet kallëzim penal. syri.net

Një zemër e madhe e kuqe u vizatua në muralin e të dënuarit për krime lufte në Bosnje dhe Hercegovinë, Ratko Mlladiq, në rrugën Njegosheva në Beograd, paraditen e së hënës.

Siç raporton Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë, qytetarët tentuan ta heqin muralin me furça çeliku, por aksioni përfundoi duke vizatuar një zemër që e mbulon fytyrën e Mlladiqit.

Në mesin e qytetarëve raportohet të ketë qenë edhe deputeti i partisë serbe “Zajedno”, Gjorgje Miketiq.

Muralin kushtuar ish-komandantit të ushtrisë serbe të Bosnjës, i cili u dënua me burgim të përjetshëm nga një gjykatë ndërkombëtare, e pikturuan autorë të panjohur në korrik të vitit 2021, në fasadën e një ndërtese banimi në qendër të Beogradit.

Kjo ndodhi një muaj pasi gjykata në Hagë e konfirmoi dënimin e Mlladiqit me burgim të përjetshëm.

Deri tash, qytetarët kanë hedhur disa herë ngjyrë mbi të.

Komuna e Beogradit, Vraçar, në territorin e së cilës ndodhet ndërtesa me muralin e Mlladiqit, ka njoftuar më 9 dhjetor se, në përputhje me rregulloret, e ka hequr muralin me kërkesë të banorëve të ndërtesës.

Megjithatë, murali është kthyer në gjendjen e tij origjinale në më pak se gjysmë ore.

Dyshohet se autorët e muralit u përkasin grupeve të djathta në Serbi.

Mlladiq është dënuar nga Tribunali i Hagës me burgim të përjetshëm për gjenocid, krime kundër njerëzimit, shkelje të ligjeve apo zakoneve të luftës, gjatë luftës së viteve 1992-1995 në Bosnje dhe Hercegovinë.

Një javë para zgjedhjeve më të rëndësishme në dekadat e fundit në Turqi, një bllok opozitar prej gjashtë partive, është paraqitur para mijëra mbështetësve, në një marsh të mbajtur në Stamboll.

“Ju do ta rrëzoni administratën autoritare, përmes mjeteve demokratike”, ka thënë kandidati i opozitës, Kemal Kılıçdaroglu, para një turme të madhe.

Ai ka thënë se një qeveri demokratike në Turqi, do të ishte “dhuratë për botën e politikës”.

Sondazhet tregojnë se ai gëzon më shumë mbështetje, sesa presidenti aktual, Recep Tayyip Erdgoan.

“Ne nuk do ta lëmë Republikën e Turqisë në duart e një burri”, ka thënë Kılıçdaroglu, duke iu referuar presidencës ekzekutive të Erdoganit.

Ai është zotuar për të rikthyer sundimin e rendit dhe ligjit.

Marshet në Stamboll, tradicionalisht konsiderohen të rëndësishme në fushatat zgjedhore.

Të dielën, edhe Erdogani pritet të jetë pjesë e një marshi me mbështetësit e tij, në të njëjtin qytet.

Erdogan është duke u përballur me testin më të vështirë zgjedhor në 20 vjetët e fundit, për shkak të krizës ekonomike, si dhe tërmeteve shkatërruese, që janë regjistruar në fund të muajit shkurt, në lindje të shtetit.

Fushata zgjedhore ka qenë mjaft e ashpër para zgjedhjeve, pasi Erdogan e ka akuzuar opozitën për tradhti dhe mbështetje të terrorizmit.

Opozita, në anën tjetër, ka pretenduar se kampi i Erdoganit është duke planifikuar luftë kibernetike për ta diskredituar Kılıçdaroglun, duke përdorur fotografi dhe video të rreme.

Të dyja palët i kanë hedhur poshtë akuzat e njëra-tjetrës./ REL/

Serbia u trondit nga një tjetër vrasje masive, pak pasi një 13-vjeçar vrau tetë fëmijë dhe rojen e shkollës.

Këtë herë ishte Uros Blazeviç që qëlloi për vdekje tetë persona në fshatin e tij. 21-vjeçari u arrestua pas tetë orë kërkimesh.

Mësohet se ai ishte strehuar në një banesë, ndërkohë që gazeta serbe Republika shkruan se familja e kishte ‘mirëpritur’ atë pasi ditën e nesërme festohej Shën Gjergji, ose ndryshe dita e baptizmit.

Ndërkohë, gazeta zbardh të tjera detaje nga simboli në bluzën e autorit të krimit në momentin e arrestimit.

Në bluzë lexohet ‘Gjenerata 88’, ndërsa sipas alfabetit, shkronja e tetë është H dhe sipas ideologjisë naziste, numri 88 do të thotë HH ose Heil Hitler.

Numri 88 përdoret nga ekstremistët e djathtë në Gjermani për të shmangur ligjet strikte që ndalojnë simbolet e ekstremit të djathtë.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, e ka quajtur akt terrorist sulmin e së enjtes afër Beogradit, ku u vranë tetë persona.

“Është një akt në të cilin komunitetet tona speciale antiterroriste kishin për detyrë të arrestonin ose neutralizonin një terrorist. Ai është arrestuar dhe nuk do ta shohë më kurrë dritën e diellit. Ai nuk do të dalë nga burgu”, tha Vuçiq, në një konferencë për media, të premten.

Nga të shtënat masive që ndodhën në disa fshatra të Mlladenovcit, në territorin e qytetit të Beogradit, mbetën të plagosur 14 persona, bëri të ditur Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë.

Sipas njoftimit, sulmuesi i dyshuar U.B., i lindur në vitin 2002, u arrestua afër qytetit të Kragujevcit, pas disa orësh në arrati.

Të shtënat ndodhën në fshatrat Dubona, Mallo Orashje dhe Shepshin, të enjten vonë.

“Policia po vazhdon punën për zbardhjen e të gjitha fakteve dhe rrethanave të kësaj ngjarjeje”, thuhet në njoftimin e ministrisë serbe.

Policia ende nuk ka bërë të ditur motivin e sulmit.

Presidenti serb Vuçiq, pas këtij sulmi, përmendi disa masa sigurie që do t’i ndërmarrë qeveria përfshirë punësimin e 1.200 policëve të rinj dhe transferimin e 1.000 të tjerëve për të qëndruar afër shkollave.

” Kjo do të bëhet), në mënyrë që prindërit të ndjehen të sigurt. Do të ketë edhe polici e oficerë pothuajse gjithmonë në shkollë, derisa të arrijmë në atë nivel që polici të jetë gjithmonë në shkollë. Me këtë, jo vetëm që do të rrisim sigurinë për 90 për qind, por do të ulim edhe dhunën e bashkëmoshatarëve në shkollë me 80 për qind, besoj”, tha Vuçiq.

Tutje, Vuçiç sugjeroi një moratorium për lejet e armëve pavarësisht nga lloji i armëve, dhe kontrolle më të shpeshta mjekësore dhe psikologjike të pronarëve të armëve.

Sipas disa mediave lokale, sulmuesi qëlloi mbi njerëz me një armë automatike, pasi pati një debat me një oficer të policisë, në një park në fshatin Dubona.

Tre nga të plagosurit iu nënshtruan trajtimit urgjent mjekësor në një spital lokal, raportojnë korrespondentët e Radios Evropa e Lirë në terren.

Instituti për Transfuzion të Gjakut në Serbi i tha REL-it se Ministria e Shëndetësisë u ka bërë thirrje qytetarëve që të dhurojnë gjak.

Ministri i Brendshëm i Serbisë, Bratisllav Gashiq, e cilësoi incidentin si “akt terrorist”, shkruan portali serb i lajmeve, Telegraf.

Forcat e xhandarmërisë me armë të gjata dhe patrulla të shumta policore janë në terren.

Ministrja e Shëndetësisë e Serbisë, Danica Grujiçiç, dhe shefi i Shërbimit të Zbulimit, Aleksandar Vulin, raportohet se kanë udhëtuar në zonë.

Këto janë të shtënat e dyta masive që ndodhën në Serbi këtë javë.

Të mërkurën, një djalë 13 vjeç dyshohet se vrau tetë nxënës dhe një rojë të sigurisë në një shkollë në qendër të Beogradit.

Reagimet ndërkombëtare

Figura të politikës evropiane kanë reaguar ndaj ngjarjeve në Serbi duke dënuar sulmet dhe ngushëlluar të prekurit nga tragjeditë.

Josep Borell, kryediplomat i Bashkimit Evropian në Twitter shkroi: ” Një tjetër rast i të shtënave masive në Serbi me njerëz të pafajshëm të vrarë. Kjo është një tragjedi tronditëse, e tmerrshme – ne ndjejmë dhimbjen dhe qëndrojmë me popullin e Serbisë në këto momente të vështira”.

Edhe komisioneri i BE-së për Fqinjësi dhe Zgjerim, Oliver Varhelyi bëri thirrje për ndalje të dhunës.

“I dërgoj ngushëllimet më të thella familjeve të viktimave dhe mbarë kombit të Serbisë. Gjithashtu uroj shërim të shpejtë për të plagosurit. Kjo dhunë duhet të marrë fund tani!”, shkroi ai.

Ndërkaq raportuesi për Serbinë, në Parlamentin Evropian, Vladimir Bilçik bëri thirrje “për një hetim të plotë të ngjarjeve të tmerrshme dhe vendosje të plotë të drejtësisë”.

Sekretarja e përgjithshme e Këshillit të Evropës, Marija Pejçinoviq Buriq, shkroi në reagimin e saj në Twitter se “është tronditur nga të shtënat e tjera masive në Serbi”.

“Mendimet e mia janë me viktimat, familjet e tyre dhe autoritetet në Serbi”, tha ajo.

Serbia, aktualisht, është në ditë zie për viktimat e sulmit në shkollë.

Qeveria serbe tha të enjten se ka marrë vendim që të bëjë një rishikim të gjerë të lejeve ekzistuese për armët private. Ajo paralajmëroi edhe një moratorium dyvjeçar për dhënien e lejeve të reja për mbajtjen e armëve të shkurtra të zjarrit.

Të shtënat masive janë relativisht të rralla në Serbi, por zotërimi i armëve në vend është ndër më të lartit në Evropë.

Tetë nxënës dhe një roje sigurie u vranë nga të shtënat me armë zjarri në Shkollën Fillore “Vlladisllav Ribnikar” në Beograd, bëri të ditur Policia e Serbisë.

Sipas njoftimit, gjashtë nxënës të tjerë dhe një mësues u plagosën dhe aktualisht ndodhen në trajtim mjekësor.

Në oborrin e shkollës u gjet dhe u arrestua nxënësi i kësaj shkolle, K. K. (14), i cili dyshohet se ka kryer këtë vepër, tha po ashtu policia, por pa dhënë detaje për motivin e sulmit.

Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë tha më herët se i dyshuari, nxënës i klasës së shtatë, ka qëlluar disa herë nga arma e të atit në drejtim të nxënësve dhe sigurimit të shkollës.

Millan Nedelkoviq, kryetar i komunës së Vraçarit, ku ndodhet shkolla, u tha gazetarëve se nxënësi ka sjellë një armë në çantën e shpinës dhe se të shtënat kanë ndodhur në korridorin e shkollës.

Ai tha se shkolla ka kamera sigurie, por se nuk ka detektorë metalikë.

Të gjitha rrugët përreth shkollës, që ndodhet në qendër të Beogradit, janë të bllokuara, raporton Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë.

Gazetarët e REL-it në vendin e ngjarjes raportojnë se nxënësit janë evakuuar përmes hyrjes dytësore të shkollës.

“Të gjitha informatat relevante lidhur me tragjedinë dhe rrethanat në të cilat ka ndodhur ajo, do të bëhen të ditura nga Ministria e Brendshme, ndërsa institucionet kompetente shëndetësore do të njoftojnë për gjendjen e të plagosurve”, tha përmes një deklarate Ministria e Arsimit e Serbisë.

Sindikata e Punëtorëve të Arsimit në Serbi tha se “tragjedia në shkollën fillore është dëshmi se jetojmë në kushte ekstreme dhune”.

Ministria e Punëve të Jashtme e Malit të Zi shprehu ngushëllime për familjet e viktimave.

“Në këtë moment të vështirë, mendimet tona janë me të plagosurit, të cilëve u urojmë shërim të shpejtë”, thuhet në deklaratën e saj.

Zhelko Komshiq, anëtar i Presidencës së Bosnje dhe Hercegovinës, i dërgoi ngushëllime presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq.

Sekretarja e përgjithshme e Këshillit të Evropës, Marija Pejçinoviq Buriq, shkroi në Twitter se “është e tronditur dhe e pikëlluar nga të shtënat” në shkollën “Vlladisllav Ribnikar” në Beograd.

Në Serbi, të shtënat në masë janë shumë të rralla, dhe vendi ka rregulla shumë të rrepta për përdorimin e armëve të zjarrit.

Incidenti i fundit i tillë ka ndodhur më 2013, kur një veteran i luftërave të Ballkanit nga vitet ’90 qëlloi për vdekje 13 persona në një fshat në Serbinë qendrore.

Tetë muaj pasi Zeta u bë komunë e pavarur, në parlamentin e saj do të paraqitet “deklarata për anulimin” e Vendimit të Qeverisë së Malit të Zi për njohjen e pavarësisë së Republikës së Kosovës.

Kreu i kësaj komune, Mihailo Asanoviq nga Fronti Demokratik (DF), parti kjo pro-serbe, pranon se ajo deklaratë nuk do të kishte fuqi ligjore, por duan të përcjellin se qytetarët e Zetës janë kundër politikave të qeverisë aktuale dhe asaj të mëparshme.

Ai beson se në këtë plan do t’i ndjekin edhe qytetet e tjera ku partia ka shumicë.Njeriu i parë i Zetës thotë se kjo çështje është prioritare për ta.

“Ajo iniciativë do të paraqitet në seancën e radhës, pra gjatë muajit maj, arsyeja e kësaj iniciative tonë është se para disa ditësh Qeveria ka votuar për pranimin e të ashtuquajturit shtet i Kosovës në Këshillin e Evropës, e cila, sipas nesh, vazhdoi politikën tradhtare, në kundërshtim me vullnetin e popullit”, tha Asanoviq për TV Vijesti.

Ai kujton deklaratën e ish-kryeministrit malazez, Dushko Markoviq, nga tetori i vitit 2018 se qeveria malazeze kishte një vizion kur njohu pavarësinë e Kosovës, pavarësisht se, siç thotë ai, më shumë se 85 për qind e qytetarëve ishin kundër.

Megjithatë, ai pranon se kjo deklaratë nuk do të kishte asnjë fuqi ligjore.

“Në kuptimin formal dhe juridik, ky vendim nuk ka asnjë rëndësi, por duam të themi se populli nuk mendon si Qeveria e Malit të Zi, si fillim duam të themi se qytetarët e Zetës nuk janë dakord me këtë vendim”, tha Asanoviq. syri.net

Greqia nuk ka ndërmend të njohë pavarësinë e Kosovës edhe pse abstenoi javën e kaluar në një votim për pranimin e saj në Këshillin e Evropës, tha të premten këshilltari i kryeministrit grek për sigurinë kombëtare, Thanos Dokos.

Këshilli i Evropës, një organ mbikëqyrës i të drejtave të njeriut, të hënën i dha dritën jeshile Kosovës për t’u anëtarësuar pasi 33 shtete anëtare ishin pro, shtatë kundër dhe pesë abstenuan. Shumë u habitën që Greqia, një nga pesë vendet e BE-së që nuk e njohin pavarësinë e Kosovës, abstenoi.

“Ne menduam se ishte mirë për zbatimin e shtetit të së drejtës dhe gjithashtu për të de-përshkallëzuar tensionet midis dy palëve”, tha Dokos në një forum ekonomik në qytetin grek Delphi, raportoi agjencia kroate e lajmeve “Hina”.

“Ne nuk e kemi njohur dhe nuk do ta bëjmë”, shtoi ai, duke iu referuar pavarësisë së Kosovës.

Ai më vonë shtoi se Serbia kishte premtuar se nuk do ta bllokonte anëtarësimin e Kosovës në organizatat ndërkombëtare si pjesë e marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve. Athina u thirr në këtë qëndrim për vendimin e saj për Kosovën në KiE.

“Ne ende nuk e kemi njohur Kosovën dhe as nuk do ta bëjmë këtë. Ne përpiqemi të jemi sa më konstruktivë që të mundemi”, tha Dokos.

Kurti mori pjesë në forumin ekonomik Delphi, por nga qeveria serbe askush nuk shkoi.

Ministri i Jashtëm serb Ivica Daçiq i tha agjencisë së lajmeve “Tanjug” se ishte i zhgënjyer me qëndrimin e Greqisë.

“Shpresoj që miqtë tanë serbë të kujtojnë se ne i kemi përkrahur në këtë për vite me radhë”, tha Dokos, duke iu referuar çështjes së Kosovës. syri.net

Dhoma e Përfaqësuesve e Parlamentit të Federatës boshnjake-kroate, konfirmoi emërimin përbërjes së re të Qeverisë së Federatës, në një seancë të jashtëzakonshme në Sarajevë, të premten, më 28 prill.

Në favor të emërimit të ministrave të rinj dhe të kryeministrit të këtij entiteti të Bosnjë e Hercegovinës, votuan 51 përfaqësues, dy ishin kundër dhe një abstenoi.

Paraprakisht, përfaqësuesit e Partisë së Veprimit Demokratik (SDA) dhe Frontit Demokratik, parti opozitare në Dhomën e Përfaqësuesve të Parlamentit të Federatës boshnjake-kroate, e braktisën seancën.

Qeveria e entitetit ka kryeministrin dhe 16 ministra, të cilët bënë betimin solemn në seancën e Dhomës së Përfaqësuesve.

Përbërja e re do të përfshijë ministra nga Bashkimi Demokratik Kroat (HDZ) i Bosnjë e Hercegovinës, Partia Socialdemokrate (SDP) e Bosnjë e Hercegovinës, HDZ 1990, Partia jonë dhe partia Populli dhe Drejtësia (Narod i Pravda).

Seanca e Dhomës së Përfaqësuesve u mbajt një ditë pasi përfaqësuesi i lartë në Bosnjë e Hercegovinë, Christian Schmidt, vendosi ndryshime në Kushtetutën e Federatës boshnjake-kroate, me qëllim të formimit sa më të shpejtë të Qeverisë së kësaj federate.

Më 27 prill, Schmidt, ndër të tjera, mori një vendim të përkohshëm, i cili vlen vetëm për këtë cikël zgjedhor. Kjo mundësoi formimin e qeverisë së re, e cila nuk u formua për gati shtatë muaj pas zgjedhjeve të përgjithshme të vitit të kaluar, për shkak të kundërshtimit nga Partia e Veprimit Demokratik, partia kryesore boshnjake në Bosnjë e Hercegovinë.

Kryeministër i Federatës boshnjake-kroate u emërua Nermin Nikshiq, kryetar i SDP-së së Bosnjë e Hercegovinës.

OHR dhe Ambasada e SHBA-së përshëndesin formimin e qeverisë

Zyra e Përfaqësuesit të Lartë (OHR) përshëndeti “emërimin e shumëpritur të qeverisë” në Federatën boshnjake-kroate dhe “zbatimin e vullnetit të votuesve të shprehur në zgjedhjet e tetorit”.

Përmes një komunikate për media, OHR ka tënë se qeveria e re duhet të adresojë shpejt nevojat e qytetarëve.

Kjo zyrë i bënë thirrje qeverisë të miratojë “reforma urgjente dhe të nevojshme në mënyrë që Bosnjë e Hercegovina të ecë përpara në rrugën e anëtarësimit në BE”.

“Çdo qeveri e re, pavarësisht se cilat parti e formojnë shumicën, në mënyrë parësore duhet t’u përkushtohet qytetarëve”. tha OHR-ja.

Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Bosnjë e Hercegovinë, ka uruar qytetarët e këtij vendi për formimin e qeverisë së re të Federatës.

“Tani është koha që koalicioni qeverisës të fillojë qeverisjen dhe zbatimin e reformave jetike të nevojshme për të rritur ekonominë e Federatës, për të forcuar sundimin e ligjit, për të luftuar korrupsionin dhe për të përmirësuar shërbimet sociale”, thuhet në një shkrim të ambasadës në Twitter.

Abasada amerikane ka shtuar se shpreson që qeveria e re të shfrytëzojë mundësinë t’iu ofrojë qytetarëve të Federatës qeverisjen që ata duan dhe meritojnë.

Nikshiq: Ndalja shpërnguljes nga Bosnja, detyrë e Qeverisë

Planet e përbërjes së re të Qeverisë së Federatës boshnjake-kroate i prezantoi Nermin Nikshiq (SDP), i cili u emërua kryeministër i entitetit.

Ai theksoi se përballja me rritjen e inflacionit është një nga sfidat kryesore.

Nikshiq theksoi se ekonomia e Bosnjë e Hercegovinës po rimëkëmbet më ngadalë dhe më vështirë pas krizës së shkaktuar nga pandemia e koronavirusit. Ekonomia, siç th ai, është prekur edhe nga situata e shkaktuar nga pushtimi rus i Ukrainës.

“Federata duhet të jetë më e mirë me çdo qeveri të re. Besoj se do të bëhemi shembull i praktikës së mirë politike”, tha ai, duke paralajmëruar, ndër të tjera, programe stimuluese për eksportuesit, lehtësira për regjistrimin e kompanive të reja, si dhe tërheqjen e investitorëve të huaj.

Nikshiq poashtu tha se Qeveria do të punojë për sigurimin e kujdesit shëndetësor më cilësor, për futjen e kategorisë së të ashtuquajturit pension social, si dhe forcimin e institucioneve për luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar.

Një nga detyrat, sipas tij, do të jetë ndalimi i shpërnguljes së njerëzve nga Bosnjë e Hercegovina, sepse, siç tha ai, “500 mijë njerëz janë larguar” në tetë vjetët e fundit.

“Qëllimi i masave është kthimi i qytetarëve që u larguan nga Bosnjë e Hercegovina, në valën e migrimit në periudhën e pasluftës. Njerëzit u shpërngulën dhe humbën shpresat. Duhet të tregojmë se mund të jemi më mirë”, theksoi ai.

Pakënaqësia me vendime e Schmidt

Para votimit për Qeverinë e re të Federatës boshnjake-kroate, përfaqësuesit e Frontit Demokratik (DF) të opozitës, e më pas përfaqësuesit e Partisë së Veprimit Demokratik (SDA) u larguan nga seanca e Dhomës së Përfaqësuesve.

Përfaqësuesi i FD-së, Mahir Meshalliq, i cili protestoi me zë të lartë gjatë fjalimit të Nikshiqit, tha se do t’u bashkohet qytetarëve që protestonin para ndërtesës së Parlamentit, kundër emërimit të Qeverisë.

“Ky është një sulm brutal ndaj rendit kushtetues me qëllim të formimit të një qeverie me karakter okupues, e cila do ta orientojë Federatën e Bosnjës dhe Hercegovinës kah Zagrebi”, tha Meshalliq.

Përfaqësuesi i SDA-së, Nezir Piviq, vlerësoi se po bëhen përpjekje që qeveria të behet përmes detyrimit.

“Demokracia u suspendua plotësisht. Çfarë tjetër mund të thuhet tjeter, kur vendosen rregullat pas përfundimit të garës”, tha Piviq, duke iu referuar vendimeve të përfaqësuesit të lartë të bashkësisë ndërkombëtare Christian Schmidt.

Përfaqësuesit e tjerë të SDA-së dhe partive të tjera që nuk janë pjesë e koalicionit të ri qeverisës në Parlamentin e Federatës boshnjake-kroate, shprehën kundërshtimet e tyre ndaj vendimeve të përfaqësuesit të lartë, duke theksuar se qëllimi i tyre është “të mbrojnë politikën e HDZ-së”.

Pse u vonua formimi i Qeverisë?

Qeveria e Federatës boshnjake-kroate u formua gati se shtatë muaj pas zgjedhjeve të përgjithshme të mbajtura në tetor të vitit të kaluar.

Formimi u vonua për shkak se Lidija Bradara (HDZ e Bosnjë e Hercegovinës), kryetarja e këtij entiteti nga radhët e popullit kroat, nuk e kishte mbështetjen për emërim nga ana e pëlqimin për dy nënkryetarëve.

Pëlqimin për emërimin e ministrave të rinj dhe të kryeministrit, paraprakisht e dha nënkryetari nga radhët e popullit serb, Igor Stojanoviq (SDP).

Emërimi u kundërshtua nga Refik Lendo, nënkryetari i Federatës nga radhët e popullit boshnjak, i cili këmbënguli që SDA-ja, si partia më e madhe boshnjake, të jetë pjesë e saj.

SDA nuk është pjesë e koalicionit politik, i cili u formua pas zgjedhjeve të përgjithshme, duke qenë se HDZ e Bosnjë e Hercegovinës dhe partitë e mbledhura rreth SDP-së nuk dëshiruan të bëjnë koalicion.

Më 27 prill, përfaqësuesi i lartë, përmes masës së përkohshme, konfirmoi vendimin për emërim, të cilin e kishte dërguar Bradara dhe e kishte nënshkruar Stojanoviq, por pa nënshkrimin e Lendos.

Deri në vendimin e tij, presidenti i Federatës boshnjake-kroate i propozoi Dhomës së Përfaqësuesve një qeveri të re të entitetit dhe për këtë ai duhej të merrte pëlqimin e të dy nënkryetarëve.

Përbërja e mëparshme e Qeverisë së Federatës boshnjake-kroate u emërua në mars të vitit 2015, pas zgjedhjeve të mbajtura gjysmë viti më parë. Ajo përbëhej nga SDA, HDZ-ja e Bosnjë e Hercegovinës dhe partia Aleanca për një të ardhme më të mirë.

Pas zgjedhjeve në vitin 2018, për shkak të mosmarrëveshjeve politike dhe mungesës së një shumice të qartë parlamentare, nuk u emërua ekzekutivi i ri i entitetit, duke përfshirë kryeministrin dhe zëvendëskryeministrat.

Komisioni për Marrëdhënie Ndërkombëtare i Parlamentit të Malit të Zi e ka caktuar për 3 maj seancën dëgjimore të kryeministrit në mandatin teknik, Dritan Abazoviq, lidhur me mbështetjen e Kosovës për anëtarësim në Këshillin e Evropës.

Komiteti i Ministrave i Këshillit të Evropës e mbështeti dërgimin e kërkesës për votim tek Asambleja e saj Parlamentare më 24 prill, për të cilën votoi edhe përfaqësuesi i Malit të Zi. Nga 46 shtete sa ka Këshilli i Evropës, 33 votuan për.

Seanca dëgjimore e Abazoviqit, i cili gjithashtu mban detyrën e ministrit të Punëve të Jashtme, u mbështet nga deputetët e Frontit Demokratik pro-rus (DF), ata të Partisë Popullore Socialiste pro-serbe (SNP) dhe Demokratëve, me sugjerimin e kryetarit të Komisionit, Miodrag Lekiq.

“Të na shpjegojë metodën, me të cilën është vendosur që të përkrahet Kosova si anëtare e Këshillit të Evropës. Kjo çështje është e diskutueshme. Vendimi është marrë tepër lehtë kur janë duke u zhvilluar negociata të rëndësishme ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës”, tha Lekiq në takimin e Komisionit.

Ai pretendon se hapja e kësaj çështjeje “nuk përfaqëson një politikë antishqiptare”.

Fronti Demokratik njoftoi më herët se vendimi për pranimin e kërkesës së Kosovës për anëtarësim në Këshillin e Evropës paraqet një mundësi për të filluar mbledhjen e nënshkrimeve në kishat dhe manastiret e Kishës Ortodokse Serbe për tërheqjen e vendimit të Malit të Zi për njohjen e Kosovës.

Gjatë vizitës së tij të fundit në Kosovë, Abazoviq theksoi se Mali i Zi do të mbështesë integrimin e Kosovës në të gjitha organizatat ndërkombëtare dhe rajonale.

Podgorica zyrtare e njohu Kosovën si shtet të pavarur në vitin 2008, gjatë qeverisjes së Partisë Demokratike të Socialistëve (DPS) të Millo Gjukanoviqit, i cili u zëvendësua në gusht të vitit 2020 pas tre dekadash në pushtet.

Asambleja e Republikës Sërpska (RS) miratoi të mërkurën, më 26 prill, konkluzionin, përmes të cilit u bën thirrje gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjë e Hercegovinës nga radhët e popullit serb, të japin dorëheqjen.

Konkluzioni hyn në fuqi një ditë pas miratimit dhe zgjat, siç thuhet, derisa Asambleja e Republikës Sërpska të marrë një vendim tjetër.

Në favor të konkluzionit votuan 47 deputetë nga 68 sa ishin të pranishëm. Asambleja e Republikës Sërpska përbëhet nga gjithsej 83 deputetë.

Shkak për një vendim të tillë, siç deklaruan përfaqësuesit e partive në pushtet, janë veprimet “anti-Dejton” dhe “antikushtetuese” të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjë e Hercegovinës, duke iu referuar posaçërisht vendimeve të asaj gjykate për pronën shtetërore të Bosnje e Hercegovinës.

Asambleja i ngarkoi përfaqësuesit e Republikës Sërpska në institucionet e Bosnje e Hercegovinës që të përgatisin sa më shpejt Ligjin për Gjykatën Kushtetuese të Bosnjë e Hercegovinës, me të cilin do të përcaktohej përbërja pa gjyqtarë të huaj.

Kryeministri i Republikës Sërpska, Radovan Vishkoviq, theksoi gjatë debatit se Gjykata Kushtetuese e Bosnjë e Hercegovinës mund të marrë vendime pa gjyqtarët serbë, por do të humbasë “ligjshmërinë dhe legjitimitetin”.

“Do të humbin gjysmën e Bosnjës dhe Hercegovinës, do ta humbin pjesëmarrjen e përfaqësuesve serbë në atë institucion. Ashtu siç i mbajtën zgjedhjet në Kosovë me dy ose tre për qind pjesëmarrje dhe dolën vetëm 13 serbë. Por, zyrtarët evropian çdo mbrëmje garojnë duke thënë se kjo është legjitime, e pranueshme për ta. Kështu do të përpiqen të njohin edhe vendimet e Gjykatës Kushtetuese”, tha Vishkoviq.

Lidhur me kërkesën që gjyqtarët nga Republika Sërpska në Gjykatën Kushtetuese të Bosnjë e Hercegovinës të japin dorëheqjen, u diskutua në kontekstin e konkluzioneve të Asamblesë së Republikës Sërpska nga 17 shkurti i vitit 2020, kur deputetët miratuan një dokument në lidhje me “aktivitetet anti-Dejton të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjë e Hercegovinës”.

Aktualisht, në Gjykatën Kushtetues është vetëm një gjyqtar nga radhët e popullit serb, Zllatko Knezheviq, sepse mandati i Miodrag Simoviqit përfundoi nëntorin e kaluar kur ai mbushi 70 vjeç.

Asambleja e Republikës Sërpska nuk u mblodh për të zgjedhur një gjyqtar të ri.

“Nuk është e njëjta gjë nëse njeriu ynë është ulur atje apo njeriu ynë i bindet, respekton dhe zbaton përfundimin e Asamblesë së Republikës Sërpska”, theksoi Vishkoviq.

Kushtetuta e Bosnjë e Hercegovinës përcakton që Asambleja e Republikës Sërpska i zgjedh dy gjyqtarë nga gjithsej nëntë në atë organ gjyqësor.

Seanca është mbajtur zyrtarisht me kërkesën e 29 deputetëve.

Folësi kryesor, Igor Zhuniq, sheg i Grupit Parlamentar të Aleancës së Socialdemokratëve të Pavarur, theksoi se Gjykata Kushtetuese e Bosnjë e Hercegovinës është shndërruar nga një “mbrojtës i Kushtetutës në një kushtetutë-bërës”.

Zhuniq tha se Gjykata Kushtetuese e Bosnjë e Hercegovinës është kthyer në një “faktor destabilizimi” dhe se ajo shërben si një “armë politike për shpronësimin” e Republikës Sërpska.

Zhuniq shtoi se Gjykata Kushtetuese e Bosnjë e Hercegovinës, me vendimet e saj po përpiqet të konfiskojë pronën e Republikës Sërpska dhe se ky entitet nuk e ka dhënë pëlqimin për zgjerimin e Kushtetutës së Bosnjë e Hercegovinës kur bëhet fjalë për pronën.

Si shembull, ai përmendi masën e përkohshme, me të cilën Gjykata Kushtetuese e Bosnjës ndaloi zbatimin e Ligjit për pronën e paluajtshme, i cili përdoret për funksionimin e autoriteteve publike të Republikës Sërpska, gjë që, siç u theksua, është antikushtetuese.

U miratua edhe Informacioni për konkluzionet e vitit 2021

Deputetët miratuan edhe Informacionin për konkluzionet e miratuara më 10 dhjetor të vitit 2021, në Asamblesë së Republikës Sërpska, kur deputetët ngarkuan qeverinë e entitetit që dërgojë në procedurë ligjet për tatimin mbi vlerën e shtuar, për akcizën, për Këshillin e Lartë Gjyqësor dhe Prokurorial të Republikës Sërpska, si dhe ligjet e fushës së mbrojtjes dhe sigurisë.

Në dokumentin e ri, të miratuar, nuk përcaktohet një afat kohor, por është vendosur formulimi “kur të plotësohen kushtet e duhura”.

Të gjitha këto ligje ekzistojnë në nivelin e Bosnjë e Hercegovinës, sepse bëhet fjalë për kompetenca shtetërore. Kushtetuta e Bosnjë e Hercegovinës nuk lejon kthimin e njëanshëm të juridiksionit nga shteti te entiteti.

“Ne mbetemi të përkushtuar ndaj vendimit të mëparshëm të Asamblesë për tërheqjen e pëlqimit për të katër pikat e përmendura, kompetencat e transferuara, por rezervojmë të drejtën të marrim vendime të pavarura kur dhe nëse është e nevojshme, pa u kufizuar në afate kohore”, theksoi Igor Zhuniq.

Ramiz Sallkiq, anëtar i Klubit të deputetëve “Lëvizja për shtetin”, reagoi ndaj qëndrimeve të partisë në pushtet, duke thënë se Republika Sërpska po e shembë Bosnjë e Hercegovinën duke mos respektuar vendimet e Gjykatës Kushtetuese të saj.

Ai, gjithashtu, theksoi se qytetarët e Republikës Sërpska jetojnë nga “Bosnje e Hercegovina, përfitimet dhe paratë e saj nga Administrata e tatimeve indirekte”.

Sallkiq kritikoi gjithashtu shpenzimin, siç pretendon ai, të 750,000 markave (rreth 380,000 euro) për festimin e 9 janarit si Dita e Republikë Sërpska, e cila u shpall jokushtetuese nga Gjykata Kushtetuese e Bosnje e Hercegovinës.

Duke iu përgjigjur Sallkiqit, kryetari i Asamblesë së Republikës Sërpska, Nenad Stevandiq, pohoi se qytetarët e Republikës Sërpska dhe Federata boshnjake-kroate financojnë Bosnjën, ndërkaq Bosnjë e Hercegovina nuk e financon Republikën Sërpska “me asnjë qindarkë”.

Partitë opozitare e kanë quajtur diskutimin si “farsë”, marrë parasysh se, siç kanë thënë, po diskutohen për konkluzione të miratuara më parë, të cilat nuk janë zbatuar kurrë.

“Për ne janë problem të gjitha deklaratat tuaja, përfundimet, deklaratat që janë shkronja të vdekura në letër. Ju i keni bërë të pakuptimta dhe i keni zhvlerësuar të gjitha konkluzionet e Asamblesë kohët e fundit”, tha Vukota Govedarica, deputet i Partisë Demokratike Serbe (SDS).

Govedarica tha se shpreson që në seancë do të shqyrtohet edhe “diçka tjetër”.

“Ju po ngrini një atmosferë me tone të larta, ndaj jam i shqetësuar për të gjitha këto, për këto dy informacione që keni dërguar”, tha Govedarica.

Çfarë i parapriu seancës së posaçme?

Seanca e Asamblesë u mbajt dy ditë pasi liderët e partive parlamentare në Republikën Sërpska, pa përfaqësues të opozitës, nënshkruan planin për veprimin e përfaqësuesve të këtij entiteti në institucionet e Bosnjë e Hercegovinës, i cili përmban 21 pika.

Dokumenti u nënshkrua nga tetë liderë të partive të koalicionit qeverisës në Republikën Sërpska, me iniciativën e Millorad Dodikut, president i këtij entiteti dhe shef i partisë më të madhe, Aleanca e Socialdemokratëve të Pavarur.

Plani, ndër të tjera, thekson të drejtën për vetëvendosje, “kthimin e kompetencave të marra” nga Republika Sërpska dhe mundësinë që ky entitet t’i ofrojë Federatës boshnjake-kroate “nënshkrimin e një marrëveshjeje mbi shkëputjen paqësore” nëse, siç theksohet, “vazhdojnë veprimet anti-Dejton të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjë e Hercegovinës dhe përfaqësuesve politikë nga Federata ndaj Republikës Sërpska”.

Në konferencën për shtyp, pas nënshkrimit të planit, Dodik theksoi se qëllimi i planit është mbrojtja e pronës së Republikës Sërpska, e cila, siç thotë ai, reflekton respektimin e Marrëveshjes së paqes të Dejtonit dhe të Kushtetutës së Bosnjë e Hercegovinës.

Disponimi i pronës shtetërore në Bosnjë e Hercegovinë u ndalua në vitin 2005, derisa të sillej një ligj në nivel shtetëror, sipas vendimit të përfaqësuesit të lartë të atëhershëm në Bosnjë e Hercegovinë, Paddy Ashdown.

Kjo u konfirmua nga Gjykata Kushtetuese e Bosnjë e Hercegovinës në disa aktgjykime, duke shfuqizuar ligjet me të cilat Republika Sërpska u përpoq të përvetësonte pronat e paluajtshme.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha se gjatë zgjedhjeve të jashtëzakonshme lokale të mbajtura më 23 prill në katër komunat në veri të Kosovës, “kanë ndodhur ndryshime tektonike”.

“Dje populli serb tregoi se kërkon një qasje krejtësisht të ndryshme, para së gjithash nga bashkësia ndërkombëtare, dhe para së gjithash po i referohem fuqive perëndimore”, tha Vuçiq për gazetarët më 24 prill.

Vuçiq tha gjithashtu se të dielën u zhvillua një “kryengritje politike, paqësore e popullit serb”.

“Kam frikë se ky është preludi i një krize shumë më të madhe dhe më të thellë në muajt dhe vitet në vijim”, theksoi lideri serb.

“Ne nuk kemi nevojë për ndonjë konflikt me NATO-n, nuk jemi të aftë për këtë, por nuk jemi në një situatë që të lejojmë poshtërimin e mëtejmë të popullit tonë. Situata vetëm sa do të ndërlikohet”, shtoi Vuçiq.

Ai tha po ashtu se zgjedhjet paraqesin “dështim të regjimit të [kryeministrit të Kosovës, Albin] Kurtit”.

“Nën një, [zgjedhjet e 23 prillit] janë debakël zgjedhor i Kurtit dhe QUINT-it”, deklaroi Vuçiq, duke iu referuar grupit të shteteve ku bëjnë pjesë Shtetet e Bashkuara, Britania e Madhe, Gjermania, Franca dhe Italia.

“Nën dy, ky është një rezultat historik sepse nuk ka ndodhur kurrë në tokën evropiane. Nën tre, kjo tregoi unitetin e madh të popullit serb, disiplinën dhe përgjegjësinë e serbëve, gjë që nuk është parë në historinë moderne të kombit tonë”.

Shtetet e QUINT-it kanë shprehur keqardhje për mospjesëmarrjen e partive politike serbe në zgjedhjet e 23 prillit. Ndërkaq, Bashkimi Evropian tha një ditë pas zgjedhjeve se zgjedhjet në veri, me pjesëmarrje të ulët të qytetarëve, “nuk ofrojnë zgjidhje afatgjate politike” për komunat në veri, të banuara me shumicë serbe.

Sipas Vuçiqit, zgjedhjet e 23 prillit ishin “referendum” për serbët që jetojnë në veri, për “të treguar se kë nuk duan në veri të Kosovës”.

Në zgjedhjet për kryetarët e rinj të Mitrovicës së Veriut, Leposaviqit, Zveçanit dhe Zubin Potokut, nuk morën pjesë partitë serbe, por vetëm një kandidate e pavarur.

Lista Serbe – partia kryesore e serbëve në Kosovë – përveç se nuk mori pjesë në zgjedhje, bëri thirrje edhe për bojkotimin e tyre.

Dalja në zgjedhje ishte pak më shumë se 3 për qind, dhe dy komuna u fituan nga kandidatët e Lëvizjes Vetëvendosje dhe udhëheqjen e dy të tjerave i morën kandidatët e Partisë Demokratike të Kosovës.

Komunat në veri mbetën pa kryetarë qysh nga nëntori i vitit të kaluar, kur zyrtarët serbë të kësaj zone kanë dhënë dorëheqje nga të gjitha institucionet, për shkak të një plani të Qeverisë së Kosovës për t’i zëvendësuar targat jolegale serbe me ato të Kosovës.

Lideri serb akuzon QUINT-in për favorizimin e Kosovës

Vuçiq po ashtu foli për dialogun me Kosovën, që ndërmjetësohet nga Bashkimi Evropian.

Ai tha se “nuk ka fare dialog substancial”, duke akuzuar shtetet e QUINT-it se favorizojnë Kosovën.

“Ne nuk bisedojmë. Marrim letra të imponuara që gjithmonë duhet të jenë në favor të Prishtinës, sepse QUINT është i tillë, përkrah pavarësinë e Kosovës pak a shumë, por gjithmonë është në favor të tyre”, deklaroi Vuçiq.

Vuçiq, së bashku me Kurtin pritet të takohen më 2 maj, në rundin e ri të dialogut, që synon normalizimin e plotë të raporteve mes dy shteteve. Në agjendë të takimit pritet të jetë edhe draft-statuti i Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Themelimi i këtij Asociacioni është paraqitur si kusht për kthimin e serbëve në institucionet e Kosovës.

Megjithatë, Vuçiq tha se nuk ka marrë ende një vendim nëse do të marrë pjesë në rundin e ri të dialogut, “por me siguri do të shkoj në Bruksel më 2 maj”.

Ambasadori i Shteteve të Bashkuara në Beograd, Christopher Hill, tha më 24 prill se dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë duhet të marrë një vrull të ri.

“Jam i kënaqur që ata po planifikojnë të takohen më 2 maj. Është e qartë se tani është koha për të formuar Asociacionin e komunave me shumicë serbe. Shpresoj që do të pasojë përparimi i plotë dhe i qëndrueshëm në dialog”, tha Hill në një deklaratë për mediat pas një takimi të Odës Ekonomike amerikane në Serbi.

Ai shtoi se pret që çështja e Asociacionit të jetë në agjendën e takimit të ardhshëm të përfaqësuesve të Serbisë dhe Kosovës në Bruksel.

“Ka disa arsye për këtë. Së pari, populli serb duhet të kuptojë se duhet të zbatohen marrëveshjet ndërkombëtare, që i kanë arritur njerëz seriozë në bashkësinë ndërkombëtare. Arsyeja e dytë është se komuniteti serb në Kosovë duhet të kuptojë më mirë se cila është e ardhmja e tyre dhe këtë sigurisht do ta sigurojë Asociacioni”, theksoi Hill.

Në pyetjen e gazetarëve nëse SHBA-ja është e kënaqur me hapat e ndërmarrë nga Qeveria e Kosovës për themelimin e Asociacionit, Hill tha se më shumë për këtë do të dihet kur Asociacioni i komunave të jetë në agjendën e dialogut.

“E përsëris, kjo është një temë që vazhdon prej 10 vjetësh dhe duhet të trajtohet dhe zbatohet”, tha Hill.

Marrëveshja për themelimin e Asociacionit është arritur më 2013, në kuadër të dialogut të Brukselit. Dy vjet më vonë, Kosova dhe Serbia u pajtuan për marrëveshjen lidhur me parimet mbi të cilat do të formohej ky Asociacion.

Por, më 2015, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka konstatuar se disa parime nuk janë në përputhje me ligjet, por se ato mund të harmonizohen. Autoritetet në Kosovë deri më tani kanë refuzuar të formojnë Asociacionin, duke argumentuar se a është i dëmshëm dhe mund të dëmtojë funksionalitetin e shtetit të Kosovës.

Më 23 prill, i dërguari i BE-së për dialogun, Mirosllav Lajçak, tha se takimi i 2 majit midis kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentit të Serbisë, Aleksadar Vuçiq, “do të jetë një takim i rëndësishëm” për zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit, duke paralajmëruar se në agjendë është edhe çështja e Asociacionit.

“Agjenda do të përfshijë mbështetjen formale për Deklaratën për personat e pagjetur, prezantimin e draft-statutit të parë për Asociacionin e komunave me shumicë serbe në Kosovë nga Ekipi menaxhues, si dhe çështjet aktuale”, shkroi Lajçak në Facebook.

Në shkurt në Bruksel, palët arritën Marrëveshjen drejt normalizimit të raporteve, ndërkaq në mars në Ohër, Kosova dhe Serbia u pajtuan për Aneksin e zbatimit të kësaj marrëveshjeje.

Në këtë marrëveshje, veç tjerash Kosova është pajtuar se do të zbatojë të gjitha marrëveshjet e arritura në Bruksel, ndërkaq Serbia është pajtuar që të mos e pengojë Kosovën në anëtarësimin në organizata ndërkombëtare.

Një prej pikave të marrëveshjes po ashtu parasheh zotimin e Kosovës “për të siguruar një nivel të duhur të vetëmenaxhimit për komunitetin serb në Kosovë”.

Avokati Çedomir Stojkoviq shprehet se politikanët në Serbi vazhdojnë ta gënjejnë popullin për sa i përket çështjes së Kosovës.

Stojkoviq në një emision, ka theksuar se pavarësia e Kosovës është e pakthyeshme dhe se askush deri më tani në Serbi nuk ka marr guximin ta thotë këtë të vërtetë.

“Mund të jeni tradhtar nëse ju gënjeni se çfarë ka ndodhur dikur me Kosovën dhe çfarë po ndodhë tani. Por, ju e pranoni se Rezoluta 1244 nuk e ofron pavarësinë e Kosovës, derisa kjo rezolutë në nenin 11 tregon që statusi i ardhshëm i Kosovës do të jetë sipas principit të Marrëveshjes së Rambujesë, a derisa principi në nenin 7 tregon se statusi i Kosovës do të zgjidhet sipas vullnetit të popullit, pas tri viteve. Nuk thotë referendum, por vullneti i popullit”, ka thënë Stojkoviq.

Sipas avokatit nga Beogradi, edhe pas 24 viteve, populli serb vazhdon të mashtrohet nga politikanët e saj.

“Dhe nëse e gjitha kjo shkruhet në Rezolutën 1244 dhe nëse ju pas 24 viteve e gënjeni popullin këtu në Serbi, atëherë ju e tradhtoni popullin tuaj, pasi populli iu beson. Kur të vini në këtë televizion, atëherë duhet ta thoni të vërtetën a jo të gënjeni”, thekson ai.

“Besimi te ju është se do ta thoni të vërtetën. Kur ju e shitni besimin tuaj, atëherë jeni tradhtar. Gënjeshtra është e folura e tradhtisë”, ka shtuar avokati.

Në fund, Stojkoviq pohon se duhet të ketë guxim në shpërbërjen e gënjeshtrës të ndërtuar nga regjimi i Sllobodan Millosheviqit.

“Me Rezolutën 1244 është trasuar rruga drejt pavarësisë së Kosovë, të cilën më nuk mund të ndikojmë. Kjo është disfata e luftës së Millosheviqit. Edhe pas 24 viteve besojmë në ‘lëndimin’ e bërë nga Millosheviqi, sepse askush deri tani nuk e ka marrë guximin të vijë në ekranet televizive dhe ta shpërbëjë këtë gënjeshtër, ashtu siç po e them unë tani”, përfundon ai. syri.net

Presidenti i Republikës Sërpska, Millorad Dodik, foli më 23 prill në ngjarjen për të shënuar Ditën e Përkujtimit të 700.000 viktimave të krimeve të ustashëve në kampin e përqendrimit të Jasenovacit, ngjarje që u mbajt në Donja Gradina.

Ai foli për këto krime, i krahasoi ato me krimet e luftës së fundit në territorin e Jugosllavisë së atëhershme dhe foli për shkëputjen e Republikës Sërpska dhe bashkimin me Serbinë.

“Ne jemi këtu nga Republika Sërpska sepse i takojmë një kombi dhe një ditë ne do të jemi një shtet. Askush nuk do të na ndalojë që ta bëjmë këtë sepse është e drejta jonë dhe historia jonë. Shekulli i kaluar ishte shekulli i vuajtjes serbe dhe ky shekull do të jetë shekull i bashkimit të serbëve”, tha Dodik, raporton Beta.

“Shteti është fjalë kyçe në lirinë tonë dhe prandaj ne duam që qartazi ta themi se nuk ka iluzione apo kërcënim për këdo kur Republika Sërpska shpreh vullnetin e saj popullor për të formuar shtetin e vet, sepse ne nuk mund të jetojmë në Bosnjë e Hercegovinë, shtet që na shtyp ne dhe kërcënon liritë tona”, tha Dodik para të pranishmëve.

Ai vlerësoi se serbët “nuk mund të mbijetojnë në këto zona, nëse Republika Sërpska nuk bëhet e pavarur në vitet në vijim”.

“Ne do ta bëjmë Republikën Sërpska një shtet në paqe, pa konflikte dhe luftëra. Ne nuk mund të jetojmë në Bosnjë e Hercegovinë”, tha Dodik, duke shtuar se nuk ka asgjë kundër boshnjakëve dhe kroatëve.

Dodik po ashtu tha se serbët ishin viktimat më të mëdha të shekullit të kaluar, fillimisht të Luftës së Parë Botëtore, por edhe të luftërave që shpërthyen gjatë shpërbërjes së Jugosllavisë.

Ai bëri një sërë akuzash ndaj përfaqësuesve ndërkombëtarë në Bosnje, të cilët ai i quajti “fundërrina”, duke theksuar se ata dëshirojnë të marrin pronat nga serbët në Republikën Sërpska.

Dodik tha se përfaqësuesit ndërkombëtarë dhe diplomatët nga shtetet perëndimore “barazojnë krimin në Srebrenicë me vuajtjet në Jasenovac, sepse nuk janë të njëjta”.

“Ju që jeni nga Amerika dhe Evropa kurrë nuk keni thënë se këtu është kryer gjenocid kundër serbëve, por ju jeni të gatshëm të përdorni gjithçka që keni, nga bombat NATO-s, për të justifikuar veprimet që keni kryer në vitet ’90, duke punuar në shpërbërjen e Jugosllavisë”, tha Dodik.

Lideri i serbëve të Bosnjës përsëriti se në Srebrenicë nuk është kryer gjenocid, por tha se atje ka ndodhur krim për të cilin janë përgjegjës individë.

Dodik u bëri thirrje përfaqësuesve të shteteve perëndimore që të pranojnë qëndrimin se serbët nga Republika Sërpska “nuk mund të jetojnë në Bosnjë e Hercegovinë”, sepse, siç tha ai, “koncepti i shtetësisë në Bosnje është një projekt anti-serb, që synon të eliminojë popullsinë serbe nga këto zona”.

Ai shtoi se komuniteti ndërkombëtar mund të dërgojë sa të dojë njësi ushtarake në Bosnje, por kjo, sipas tij, nuk do t’i ndalojë serbët që të luftojnë për shtetin e ashtuquajtur Republika Sërpska.

Ambasadori amerikan në Serbi, Christopher Hill, ka thënë të martën në Beograd, se është koha për të formuar Asociacionin e komunave me shumicë serbe në Kosovë.

Ai i ka bërë këto deklarata, pak para shënimit të përvjetorit të 10-të të Marrëveshjes së Bruselit, në mes të Kosovës dhe Serbisë.

“E kuptoj pse mu drejtuat me atë pyetje, sepse edhe unë e bëj të njëjtën. Këtë javë bëhen 10 vjet prej nënshkrimit të Marrëveshjes së Brukselit, dhe është koha që të formohet Asociacioni. Ajo se çfarë mund t’ju garantoj është që nuk do të dorëzohemi derisa të ndodhë”, u ka thënë Hill gazetarëve.

Sipas tij, serbët duhet të kenë besim në marrëveshje të tilla, sepse nëse nënshkruhen, ato me patjetër duhet të zbatohen.

“Një tjetër arsye, ndoshta edhe më e rëndësishmja, është që këto komunitete në Kosovë duhet ta dinë se çfarë e ardhme i pret, sepse ato nuk janë formuar dje, ato kanë qenë në Kosovë për vite. Dua vërtet t’ju siguroj që do ta trajtojmë këtë obligim me seriozitetin më të madh”, ka thënë ai.

Kur është pyetur për të komentuar deklaratën e zyrtarit të lartë të Departamentit amerikan të Shtetit, James Rubin se “Serbia është një prej bazave për dezinformatë ruse në rajon”, Hill ka thënë se Rubin duhet të pyetet se çfarë ka dashur të thotë, mirëpo Shtetet e Bashkuara janë duke bërë gjithçka për të përmirësuar bashkëpunimin me Serbinë në shumë fusha.

“Ne jemi të interesuar për të punuar me Serbinë në të gjitha çështjet, ku Serbia është e interesuar të bashkëpunojë me ne”, ka thënë ai.

Për Asociacionin

Kosova dhe Serbia kanë nënshkruar marrëveshjen për formimin e Asociacionit më 2013 dhe më pas për parimet e tij më 2015.

Më 2015, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka gjetur që disa parime të marrëveshjes nuk janë në përputhje me kushtetutën, por që mund të harmonizohen.

Megjithatë, Qeveria aktuale në Kosovë ka refuzuar formimin e asociacioneve njëentnike, duke thënë se mund të dëmtojnë funksionalitetin e Kosovës.

Pas presionit të komunitetit ndërkombëtar, Kosova është zotuar për të krijuar një “nivel të vetëmenaxhmit” për serbët.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, pas takimit në Rashkë me përfaqësuesit e serbëve të Kosovës, tha se parakusht për kthimin e serbëve në institucionet e Kosovës është themelimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Duke paraqitur pesë konkluzat e takimit, Vuçiq tha se Asociacioni duhet të formohet “ekskluzivisht në përputhje me marrëveshjet e arritura në Bruksel”.

Kosova dhe Serbia kanë arritur dy marrëveshje për Asociacionin, më 2013 dhe 2015. Marrëveshjen e fundit, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka thënë se nuk është në harmoni të plotë me aktin më të lartë juridik të shtetit, por mund të harmonizohet me akte ligjore.

Vuçiq tha se Asociacioni është parakusht edhe për hapat e mëtejshëm në dialog si dhe parakusht për kthimin e serbëve në institucione.

Sipas konkluzave të lexuara në fund të takimit me përfaqësuesit e serbëve të Kosovës, do të kërkohet reagimi urgjent i Bashkimit Evropian dhe institucioneve tjera në botë që institucionet në Prishtinë “ta ndërpresin menjëherë shkeljen e marrëveshjes për targat dhe të mundësojnë lëvizjen e papenguar të serbëve, automjetet e të cilëve shfrytëzojnë targa legjitime të Republikës së Serbisë”.

“Nuk kërkojmë asgjë më shumë se Prishtina, pa vonesë, të veprojë në përputhje me marrëveshjet në dialog, si dhe me të gjitha dokumentet tjera relevante të së drejtës ndërkombëtare. Në këtë kuptim, ekipi negociator serb autorizohet që në përputhje me të drejtat që i janë garantuar palës serbe në marrëveshjet e deritashme për targat, të bëjë përpjekje shtesë për gjetjen e një zgjidhjeje kompromisi për këtë çështje”, theksoi Vuçiq.

Më 2022, në veriun e Kosovës u rritën tensione për shkak të një vendimi të Qeverisë në Prishtinë që të gjitha veturat me targa ilegale serbe, të riregjistroheshin në targa Republika e Kosovës – RKS. Tensionet u ulën pasi palët arritën një marrëveshje në Bruksel, përmes së cilës Prishtina hoqi dorë nga masat ndëshkuese që derivonin nga vendimi për targat, ndërkaq Beogradi hoqi dorë nga lëshimi i targave të reja për makinat që qarkullojnë në veri të Kosovës.

Një prej konkluzioneve të arritura në Rashkë, kërkon edhe tërheqjen e njësive speciale të Policisë së Kosovës nga veriu, i banuar me shumicë serbe. Në konkluza thuhet po ashtu se Serbia nuk ka marrë pjesë në vendimin për të mos marrë pjesë në zgjedhjet e 23 prillit në Kosovë, por se nuk dëshiron të dalë kundër këtij vendimi.

Shtohet se do të kërkohet që zgjedhjet të zhvillohen pas formimit të Asociacionit.

Pika e fundit e konkluzave është se Serbia do të marrë të gjitha “masat juridike, politike dhe ekonomike” për të siguruar mbrojtjen dhe të drejtat e serbëve në Kosovë.

Këto konkluza, sipas Vuçiqit, do të miratohen nga Qeveria serbe dhe institucionet do të jenë të obliguara që t’i respektojnë ato.

Stimuj ekonomikë për serbët në Kosovë

Gjatë takimit në Rashkë, që gjendet në jug të Serbisë, Vuçiq njoftoi për masa ndihmuese për komunitetin serb në Kosovë, që tha se do të financohen nga buxheti serb.

Vlera e përgjithshme e stimujve ekonomikë u tha se është 28 milionë euro dhe do të financohet nga buxheti i Serbisë.

“Në total janë 28 milionë euro, përveç gjithçka tjetër që kemi vendosur deri më tani dhe këto burime financiare janë në dispozicionin e juaj menjëherë. Këto janë gjëra me rëndësi jetike dhe do ta mbrojnë popullin tonë në Kosovë”, tha Vuçiq.

Në këtë takim, që ishte i hapur për publikun, morën pjesë edhe kryeministrja serbe, Ana Bërnabiq, dhe ministra të tjerë serbë.

Në takimin me presidentin e Serbisë mori pjesë edhe Millan Radoiçiq, nënkryetari e Listës Serbe, i cili është nën sanksione nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Britania e Madhe për shkak të dyshimeve për korrupsion dhe krim të organizuar. Ai po ashtu kërkohet nga Kosova për dyshimet se është përfshirë në frikësimin e dëshmitarëve në rastin gjyqësor, të njohur si “Brezovica”.

Më herët, presidenti serb kishte deklaruar se rezultati i takimit do të jetë një “platformë e përbashkët” sa i përket zgjedhjeve lokale që do të mbahen më 23 prill në veri të Kosovës, por edhe “të ngjarjeve të ardhshme”.

Çfarë tha Vuçiq në fillim të takimit?

Në fillim të takimit në Rashkë, Vuçiq tha se serbët në Kosovë janë të “shqetësuar dhe të frikësuar”, gjë për të cilën akuzoi Qeverinë e Kosovës, të udhëhequr nga kryeministri Albin Kurti.

“E dimë që ata nuk janë frikacakë. Por ne po përpiqemi të tregohemi konstruktivë që ta ruajmë paqen”, tha Vuçiq, duke shprehur pikëpamjen e tij për gjendjen në veri të Kosovës.

“Kurti është angazhuar çdo ditë që të ndodhin gjëra të shëmtuara, incidente. Por nuk është incident kur shtini në njeriun që ta vrisni”, tha Vuçiq, duke iu referuar plagosjes së një pjesëtari të komunitetit serb në veri të Kosovës nga Policia e Kosovës, më 10 prill.

Fillimisht, Policia e Kosovës kishte mohuar përfshirjen në këtë ngjarje, por më pas njoftoi se ka suspenduar dhe arrestuar katër zyrtarë policorë, njëri prej të cilëve besohet se ka shtënë drejt një qytetari serb.

Thirrje për “unitet” para zgjedhjeve lokale

Duke folur për zgjedhjet lokale në veri të Kosovës, të caktuara për 23 prill, në takim Vuçiq përmendi edhe mospjesëmarrjen e Listës Serbe në këto zgjedhje.

Ai u bëri thirrje qytetarëve në Kosovë që të jenë të bashkuar dhe të sillen sipas vendimeve që do të merren.

“[Kryeministri i Kosovës, Albin] Kurti do të jetë kryetar i Mitrovicës së Veriut”, tha ai.

Vendimi për zgjedhjet në komunat në veri – Mitrovicë e Veriut, Zubin Potok, Zveçan dhe Leposaviq – është marrë pasi kryetarët e këtyre komunave, bashkë me serbë të tjerë, më 5 nëntor të vitit të kaluar dhanë dorëheqje, në shenjë kundërshtimi ndaj vendimit të Qeverisë së Kosovës për të nisur procesin për riregjistrimin e makinave me targa të paligjshme serbe.

Lista Serbe, partia më e madhe e serbëve në Kosovë, nuk ka aplikuar për të marrë pjesë në zgjedhjet në veri. Bashkimi Evropian dhe vendet e grupit QUINT – Shtetet e Bashkuara, Britania e Madhe, Italia, Franca dhe Gjermania – kanë shprehur keqardhje pse Lista Serbe, nuk e ka shfrytëzuar të drejtën për të marrë pjesë në zgjedhje.

Në Rashkë, që gjendet në kufi me Kosovën, Vuçiq tha se Kosova është e interesuar që Serbia ta njohë atë de facto dhe de jure dhe se “ata nuk janë aspak të interesuar se kur do të krijohet Asociacioni” i komunave me shumicë serbe në Kosovë.

Lidhur me targat e lëshuara nga autoritetet serbe për automjetet në Kosovë, Vuçiq tha se pala serbe, më 12 prill, ia ka përcjellë Brukselit “propozimin e fundit që është më shumë se një kompromis”.

“Nëse nuk e pranojnë, ne do të zbatojmë masa që do të jenë përgjigje domethënëse dhe serioze ndaj palës që përdor forcën dhe aparatin e saj të represionit, mbi të gjitha në veri të Kosovës”, tha Vuçiq.

Kosova konsideron se targat e lëshuara nga autoritetet serbe janë të paligjshme. Shumica e targave të tilla janë në veri të Kosovës. Për këtë kontest, ndër të tjera, Beogradi dhe Prishtina po negociojnë në Bruksel me lehtësimin e Bashkimit Evropian.

Përfaqësuesit e Serbisë dhe Kosovës arritën marrëveshje në Ohër, e cila përfshin “njohjen reciproke të shenjave të regjistrimit”, por riregjistrimi i automjeteve me targa serbe në targa të Kosovës, është bllokuar.

Ministri i Punëve të Jashtme të Spanjës, Jose Manuel Albares, më 12 prill, filloi në Beograd turneun në Serbi, Bosnje e Hercegovinë, Shqipëri dhe Maqedoninë e Veriut, me mesazhin se Spanja, pas marrjes së presidencës së Bashkimit Evropian (BE) më 1 korrik, do të mbështesë përpjekjet e këtyre vendeve për anëtarësim në BE.

Gjatë turneut të tij në Evropën Juglindore, Albares do të nënshkruajë memorandum mirëkuptimi, me secilin nga katër vendet, për të forcuar bashkëpunimin në procesin e integrimit evropian – raporton portali spanjoll La Cerca.

Në Beograd, të mërkurën, Albarez me Ministren e Integrimeve Evropiane të Serbisë, Tanja Mishçeviq, nënshkruan Memorandum mirëkuptimi ndërmjet dy ministrive, njoftoi Qeveria e Serbisë.

Portali La Cerca shkruan se shefi i diplomacisë spanjolle planifikon që gjatë udhëtimit të informohet për dialogun mes Beogradit dhe Prishtinës, por ky informacion nuk është konfirmuar zyrtarisht.

Spanja është një nga pesë vendet e BE-së që nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës.

Më 13 prill, Albarez do të udhëtojë nga Beogradi për në Sarajevë, kryeqytetin e Bosnje e Hercegovinës, ku do të vizitojë bibliotekën e ndërtuar me ndihmën e Spanjës.

Të premten, ai do të takohet në Tiranë me ministren e Punëve të Jashtme të Shqipërisë, Olta Xhaçka, ndërsa më pas në Shkup do të takohet me ministrin e Punëve të Jashtme të Maqedonisë, Bujar Osmani.

Në Nikshiq është hapur fabrika e vodkës Beluga, ku më shumë se 200 punëtorë tashmë janë të punësuar në prodhim, administrim dhe logjistikë.

Fabrika u hap nga kryeministri me mandat teknik Dritan Abazoviq dhe Alexander Machetin, investitor dhe themelues i kompanisë nga Rusia, Noblewood Adriatic.

Hapja e fabrikës ruse në Mal të Zi, në kohën kur Rusia është nën sanksione për shkak të agresionit kundër Ukrainës, nuk është e kontestueshme për kryeministrin Abazoviq.

“Fakti se Rusia është nën sanksione nuk do të thotë se të gjitha kompanitë dhe banorët e tyre janë nën sanksione. Ekziston lista e kompanive dhe individëve që janë nën sanksione. Ne kemi edhe turistë rusë në Mal të Zi. Ne nuk mund t’i ndalojmë ata që nuk janë nën sanksione të hyjnë ose të bëjnë biznes në Mal të Zi”, tha Abazoviq.

Prodhuesi rus i alkoolit Beluga Group bleu një pjesë të kompanisë Neksan në Nikshiq, të biznesmenit kontrovers Miodrag Daka Davidoviq, në gusht të vitit të kaluar, kur ishte paralajmëruar një investim prej 50 milionë eurosh.

Pronari i kompanisë Neksan, biznesmeni Miodrag Davidoviq, është një nga donatorët më të mëdhenj të Kishës Ortodokse Serbe në Mal të Zi. Ai wshtw ish-shef i policisë së Nikshiqit dhe bashkëpunëtor i të burgosurit të Hagës Radovan Karaxhiq, gjatë luftës në Bosnje e Hercegovinë.

Në gusht tw vitit 2022, Qeveria e Malit të Zi i tha Radios Evropa e Lirë se biznesmeni Alexander Mechetin nuk është në listën e qytetarëve rusë që i nënshtrohen sanksioneve të vendosura ndaj atij vendi.

Sipas gazetës “Pobjeda”, qeveria ukrainase u bëri thirrje shteteve që të vendosin sanksione ndaj Mechetinit për mbështetjen e Rusisë përmes bankës kreditore Royal, pronari i vërtetë i së cilës është ai.

Radio Evropa e Lirë nuk ka marrë konfirmimin e këtij informacioni nga Ambasada e Ukrainës, të cilës i janë drejtuar pyetjet.

Në fund të shkurtit të vitit të kaluar, pas sulmit ndaj Ukrainës, Mali i Zi iu bashkua të gjitha masave kufizuese, duke përfshirë tetë pako sanksionesh individuale dhe ekonomike të miratuara nga Bashkimi Evropian kundër Rusisë.

Gjatë hapjes së fabrikës në Nikshiq, Mechetin njoftoi se janë punësuar më shumë se 200 punëtorë dhe se deri në vitin 2025 do të punësohen 400.

Kryeministri Dritan Abazoviq vlerësoi se me prodhimin e vodkës Beluga nuk do turpëroheshin vendet më të zhvilluara të Perëndimit.

“Ne do të jemi krenarë kur Beluga Montenegro të shfaqet në vitrina në të gjithë botën”, tha ai.

Në shkurt, gjatë një takimi me Abazoviqin në Qeveri, Machetin theksoi se Beluga është një nga 10 markat më të njohura të vodkës në botë, me një xhiro vjetore prej rreth 1,500,000,000 euro.

Në hapjen e fabrikës morën pjesë zëvendëskryeministri Vlladimir Jokoviq dhe zyrtarë të tjerë shtetërorë dhe lokalë nga Nikshiqi.