SHKUP- VMRO-DPMNE përmes një komunikate me shkrim ka bërë të ditur se asnjëherë nuk do të negociojë për ndryshimin e kushtetutës, dhe për aplikimin e dygjuhësisë në te gjithë shtetin si dhe vazhdimin e mandatit të prokurorisë Speciale.

Kjo vjen pas mbledhjes së mbrëmshme të partisë shqiptare Bashkimi Demokratik për Integrim, ku si kusht primar për negociata për formimin e qeverisë së ardhshme kërkuan që gjuha shqipe të bëhet gjuhë zyrtare në të gjithë vendin, si dhe vazhdimin e mandatit të Prokurorisë Speciale.

“Në lidhje me njoftimin e BDI-së, koalicioni multientik “Për Maqedoni më të mirë” e përbërë nga 25 parti dhe udhëhequr nga VMRO-DPMNE përsërit dhe sërish do përsërisë se nuk do të negociojë dhe nuk do të lejojë ndryshimin e Kushtetutës për dygjuhësinë në tërë territorin e Maqedonisë dhe vazhdimin e mandatit të prokurorisë speciale”, thuhet ne këtë deklaratë.

“Arsyet deri më tani janë sqaruar disa herë në opinion dhe ato kanë të bëjnë me angazhimin për shtet unitar, mbrojtjen e rregullimit kushtetues, angazhimeve tona politike në periudhën parazgjedhore, Marrëveshjen e Ohrit, por edhe të Marrëveshjes së Përzhinës, gjë që ky koalicion deri në fund e ka respektuar ashtu sikur është nënshkruar dhe nuk kemi qëllim që ta ndryshojmë”, thuhet më tej në deklaratën e VMRO-DPMNE-se.

Sipas kësaj partie, prokuroria speciale nuk ka lidhje me drejtësinë, por vetëm është instrument politik në duart e një qendre të fuqisë dhe instrument i brendshëm për shantazhim të çdo politikani i cili kërkon të luftojë për interesat nacionale të popullit maqedonas dhe interesave shtetërore të Maqedonisë dhe qytetarëve të saj.

Liderët e katër partive nënshkruese të marrëveshjes së Përzhinës VMRO-DPMNE, BDI, LSDM dhe PDSH u dakorduan sot që zgjedhjet e parakohëshme parlamentare në Maqedoni të mbahen më 11 dhjetor të këtij viti.

Partitë politike në Maqedoni janë në pritje të dhënies së mandatit nga Presidenti Ivanov që sipas Kushtetutës do ta marr Nikolla Gruevski, kryetar i VMRO-DPMNE-së dhe ish-kryeministër i Maqedonisë.

Në rendin e intervistave të ish-kryeministrit Gruevski për mediume pro partisë së tij, ai ka realizuar edhe një intervistë për gazetën ”Dnevnik”.

Ju sjellim një pjesë nga intervista e Gruevskit e cila duket si kërcënim dhe paralajmërim për BDI-në e Ali Ahmetit.

Në pyetjen e gazetares: Si do të pengoni që partitë shqiptare të bëjnë koalicion me LSDM-në?
Gruevski përgjigjet: E dinë në BDI si!

Përndryshe, Gruevski thotë se nëse BDI nuk futet me ta në koalicion atëherë ata duhet të mendojnë se si i morën në koalicion në vitet 2008, 2011 dhe 2014.

Ish kryeministri i Maqedonisë, Nikolla Gruevski nuk do të kthehet përsëri në skenën politike, prandaj fleni të qetë, tha njëri nga regjisorët më të spikatur në Maqedoni, Aleksandar Poposki, për Televizionin 24 Vesti.

Poposki, e ka komentuar edhe Deklaratën e partive shqiptare, gjendjen aktuale, marrëdhënien ndaj kulturës për perspektivën e vendit.

Diaspora e bashkuar maqedonase  ka shprehur shqetësimin rreth platformës së përbashkët të shqiptarëve në Maqedoni si dhe ndërhyrjen e kryeministrit Rama në këtë proces, njofton agjencia e lajmeve INA.

Kjo organizatë, e cila i quan shqiptarët pakicë, kërkon bashkimin e dy partive më të mëdha maqedonase për të ndaluar federalizimin e vendit, gjuhën shqipe si dhe ndërhyrjet e Tiranës zyrtare në punët e brendshme të shtetit maqedon.

Madje, ata kërkojnë edhe dënimin e kryeministrit shqiptarë Edi Rama, i cili sipas tyre ka kërkuar ndryshimin e Kushtetutës së Maqedonisë.

Një kërkesë e cuditshme e kësaj organizate është edhe ndalimi i themelimit të partive me karakter etnik në Maqedoni.

Thuajse sa herë që nisem për në Kosovë, më rikujtohen tri ngjarje dhe tri fytyra, që do mund të qëndronin në ballinat e trinisë së stinëve të mia jetësore: fëmijërisë, rinisë dhe pjekurisë që jam duke e jetuar. Dhe në epiqendër të këtyre tri ngjarjeve, që për mua kanë domethënien e historishkrimit të Kosovës së shekullit të kaluar, qëndrojnë sytë e trishtuar të tre fëmijëve me bukuri engjëllore, por që kurrë nuk do i shënojë objektivi i historisë sonë kombëtare, edhe pse shikimi i tyre bartte fletshkrimin e pagabueshëm të tmerrit që gjatë shekujve kemi përjetuar ne shqiptarët.

Në fëmijërinë time të hershme, te ne erdhi një familje kosovare. Mes shumë vetave që mbushën shtëpinë tonë të varfër, ishte edhe një vogëlush sykaltër, më një bukuri engjëllore. Dhe nuk qëndruan gjatë, ngaqë disa ditë më vonë, dolëm t’i përcillnim te stacioni hekurudhor i Shkupit nga do niseshin drejtë Turqisë. Dhe nga ajo lotëderdhje e atyre që shkonin dhe atyre që i përcillnin shtegtarët që përgjithmonë e braktisnin vendlindjen, unë mbajë mend vetëm sytë e bukur të vocërrakut kosovar, ato sy që shikonin mizërinë e njerëzve ku qëndroja edhe unë, fëmija e atëhershëm, i cili asokohe nuk e dinte ku ndodhej Kosova, por ia doli ta kuptojë se ku banonte dhembja e një fëmije sykaltër kosovar.

Në vitet e rinisë sime ndodhi eksodi biblik i shqiptarëve nga Kosova, që i dëboi regjimi i Millosheviqit. Dhe gjatë bombardimeve të NATO-s, gropa e Bllacës pranë vendkalimit kufitar Maqedoni-Kosovë, u mbush me dhembjen e atyre që prisnin të kalojnë këtej, ku i priste dhembja jonë për ta. Për çdo ditë dilja aty dhe bëja atë që bënin të gjithë shqiptarët nga ana jonë e kufirit: e jetoja dhembjen e atij që përballet me pamundësinë t’i shpëtoj gjithë ata që vuanin në atë gropë përplot baltë. Dhe një ditë, mes turmës së fatkqinjve, pashë një palë sy të kaltër fëmije, që ma kujtuan shikim e sykaltrit të fëmijërisë sime që u shpërngul në Turqi. Bëra çmos që t’i afrohesha dhe së bashku me nënën e tij, t’i merrja me vete. Por as ky nuk mbeti shumë gjatë me ne: pas disa ditëve, dolëm te aeroporti i Shkupit nga e përcollëm për ne Gjermani, ku i priste daja i vogëlushit.

Shumi vite më vonë, kur kisha filluar të besoja se Kosova nuk kishte më sykaltrosh për t’ua dhënë vendeve të huaja, ndodhi e pabesueshmja: në vitin 2015, rastësish u gjeta te stacioni i autobusëve në Prishtinë. U ndjeva i tmerruar nga rrëmuja e njerëzve që shtynin njëri tjetrin për tu ngjitur nëpër autobusët që do i çonin drejt vendeve perëndimore. Dhe përnjëherë shikimi m’u përballë me atë të një fëmije sykaltër, të cilin e shtrëngonte në kraharor nëna e tij e përlotur. Bëra çmos që t’u afrohesha, e t’i lusja të mos shkonin atje ku ishin nisur, por mëkot: dera e autobusit u mbyll dhe pashë vetëm sytë e trishtuar të kaltër, që shikonin turmën që mbeti te stacioni i autobusëve në Prishtinë. Pastaj u nisa për në Shkup dhe që nga ajo natë, sa herë që dikush kërkon nga unë që shkurtimisht ta përshkruaj Kosovën, mua më faniten këto tri ngjarje me tre kryepersonazhët sykaltroshë në to.

Edhe kur nisem për në Tiranë, më ringjallen në kujtesë pamje që derdhen në njëra- tjetrën, si e vërteta në të trilluarën dhe, nuk arrij të dalloj se cilat ndodhi janë pjellë e imagjinatës, e cilat ngjarje të vërteta. Madje- madje, ato që me të vërtetë kanë ndodhur, më duken si të ardhura nga përtej imagjinatës. Dhe kështu, tre fëmijët e prindërve kyrbetçarë nga Elbasani, e të cilët, në plazhin e Pargës – nga frika se do mund t’i zbulonin se ishin shqiptarë – nuk flisnin shqip me fëmijët e mi, më kthehen në kujtesë së bashku me anijet e mbushur me përplotë shqiptarë, e të cilat e shpërndanin varfërinë shqiptare nëpër qytetet e Italisë. Po pra, shpeshherë, posa arrij në Tiranë, vetvetiu më vjen në kujtesë edhe viti 1997, viti kur bashkëkombësit e atjeshëm, e rrënuan shtetin vetëm pse së tepërmi u besonin dhe i donin partitë, me çka edhe njëherë dëshmuan se ne shqiptarët dimë të mbrojmë pushtet, por jo edhe shtet. Dhe kur arrij në Tiranë, shpeshherë më ndodh që e sotmja t’ma rikujtoj të kaluarën, ngaqë ka diçka që edhe sot, të bënë të ndjehesh njësoj si dje e pardje: të rinjtë që mezi presin ta braktisin vendlindjen dhe partiakët që flasin për sukseset e mëdha që i kanë arritur. Pra, sa herë që arrij në Tiranë, ndjehem si ai që qëndron përpara kopshtit të ëndërruar, por të lënë në duart e hajdutëve të pamëshirshëm, pra ndjehem si para lulishtes të mbetur pa kopshtarin që do kujdesej për të!

Edhe përderisa jam në Shkup, nuk më mungon ndjesia se jam duke jetuar në një nga kryeqendrat e shqiptarisë, ngaqë edhe këtu, si çdokund nëpër ‘Shqipëritë’ tona, i papenguar rrjedhë lumi i të rinjve shqiptarë, që e braktisin vendlindjen ngaqë ajo thuajse më edhe nuk i do. Dhe kur kësaj ndjenje ia shtojë pamjet që më rikujtohen thuajse sa herë që nisem për në Prishtinë, si dhe ato kur arrij në Tiranë, unë e dëgjojë një zë të molisur të brendshëm, që pandalë më thotë: ne shqiptarët ishim dhe mbetëm popull të cilin, ose të huajt e dëbojnë nga trojet e veta etnike, ose ai ikë nga vetvetja!

Pas përfundimit të zgjedhjeve, kur u vu re se shqiptarët morën 20 deputetë duke humbur 7, filluan misionarët andej dhe këtej kufirit që paguhen rëndshëm nga partitë politike dhe organizatat e huaja, të çirren se fajin për uljen e numrit të deputetëve e kanë partitë e reja, të cilat përçanë votën shqiptare. Por, askush nga komentatorët e Tiranës dhe Prishtinës nuk duhet të fajësojë votuesit shqiptarë në Maqedoni për uljen e numrit të ligjvënësve shqiptarë dhe votën e dhënë për LSDM. Prej kaq vitesh “misionarët” e Tiranës dhe Prishtinës vetëm u kanë bërë dëm shqiptarëve në Maqedoni duke i shitur për pak euro. Shqiptarët e Maqedonisë votuan si fëmija që babai e harron dhe njerku kujdeset më shumë se i ati. Përderisa nuk e njihni shpirtin mikpritës, miqësor, paqedashës dhe atdhedashës të popullit të thjeshtë, askush se ka të drejtën t’i akuzojë për tradhti kombëtare. Tradhtare është klasa politike shqiptare si këtej dhe andej kufirit, e cila prej kaq motesh bën tregti me Çështjen Kombëtare.

Shqiptarët e Maqedonisë për ndryshim nga shqiptarët e Tiranës dhe Prishtinës nuk janë agresivë, luftënxitës apo të padëgjueshëm ndaj vëllezërve më të mëdhenj, atij tiranas dhe prishtinas. Këtë herë shqiptarët e Maqedonisë votuan kundër së keqes, kundër dhunës dhe kërcënimeve që prej shumë vitesh u ka bërë qeveria e poshtër VMRO-BDI dhe indiferentizmi i PDSH. Kuptohet që është vështirë të rrëzohet brenda natës BDI, partia e cila prej vitit 2002 është pjesë e qeverive të Maqedonisë në pushtetin qendror dhe vendor.

Me votën e tyre shqiptarët në drejtim të LSDM, treguan se ata mund të votojnë edhe partitë sllavo-maqedonë, nëse këto forca politike ofrojnë më shumë paqe, rritje të ekonomisë dhe stabilitet të shtetit për të ardhmen e qytetarëve. Dikush mund t’i akuzojë këta votues për “tradhëti kombëtare”, por askush nuk ka të drejtë të akuzojë votuesit shqiptarë të LSDM, kur shikon pas historinë tragjike të qeverisë VMRO-BDI, e cila ka vrarë, burgosur dhe rrënuar ekonomikisht shqiptarët. Skenari i Brodecit të gjithë e dinë se ishte skenar i VMRO-së, BDI-së dhe Beogradit. Këtë s’e them unë, por e ka thënë qysh në atë kohë kryeministri i Kosovës, Agim Çejku dhe kryetari i Shqipërisë, Bamir Topi. Botimi dhe ribotimi i Enciklopedisë së Akademisë së Shkencave të Maqedonisë që i nxirrte shqiptarët ardhacakë dhe njerëz të këqinj, është një tjetër vepër ogurzezë për t’u shënuar. Montimi i rastit të Mostrës, ku skenarin e bëri VMRO me dijeni të BDI-së. Vrasjet e pa zbardhura të Isa Likës, Harun Aliut e shumë shqiptarëve të tjerë rëndojnë mbi partinë shqiptare BDI. Skenari i Kumanovës ka për regjizor VMRO-BDI, sepse është vërtetuar nga shërbimet e huaja që kjo tragjedi u gatua nga dy partitë qeverisëse për të mbajtur sa më gjatë pushtetin, duke përhapur panik tek qytetarët. Por, për fatin e mirë falë shërbimeve të huaja, dobiçi u mbeti në derë. Për shumë vjet partia shqiptare në pushtet, BDI miratoi ligje antishqiptare qoftë kundër gjuhës shqipe, kundër Abetares, kundër flamurit kombëtar, të cilin e kanë shëmtuar dhe zvogëluar me ligj deri në 30 centimetër. Me kartonët e BDI-së u ngritën përmendoret Shkupi 2014, pa folur për tjetërsimin e historisë krenare shqiptare në Maqedoni.

Përgjimet e jashtëligjshme të bërë nga qeveria VMRO-BDI, tregojnë se jetët e qytetarëve në Maqedoni vëzhgoheshin në çdo aspekt të privatësisë. Këto përgjime nxorën në pah edhe jetën private të drejtuesve të lartë të BDI, ku vrima e çelësit rrëfen për epshet seksuale midis tyre, lesbike, homoseksuale e kështu me radhë. Nëse këto përgjime do i tregohen masës së gjerë të popullit do ishte një turp i madh për klasën politike shqiptare, sepse janë përgjuar edhe drejtues të lartë të Shqipërisë dhe Kosovës.

Për disa vjet bizneset, sidomos ata shqiptare u gjobitën rëndë nga inspektorët e shtetit për të mbushur arkën partiake. Kujtojmë gjobat nga 3.000-200 mijë euro. PDSH si parti opozitare me heshtjen e saj u bë palë me qeverisjen e keqe, ku fjalori i ferrarit të mbrapshtë çoji në tkurrjen historike të kësaj force politike.

Me pak fjalë të gjithë këto të zeza prodhuan formimin e partive të reja opozitare dhe e nisën votën shqiptare në drejtim të LSDM. Prandaj, nuk duhet faqësuar asnjë qytetar që votoi LSDM apo që nuk doli për të votuar a votoi BESA-n dhe “Aleancën për Shqiptarët”.

Vota e 11 dhjetorit e shqiptarëve në Maqedoni në humbjen e numrit të deputetëve shqiptarë dhe në forcimin e LSDM ka anët e saja pozitive, sepse i prish rehatinë pushtetit absolut afatgjatë të BDI-së dhe heshtjen e opozitës së PDSH-së. Tani partitë shqiptare BDI, BESA, “Aleanca Shqiptare” dhe PDSH, kanë mundësinë e artë që të tregohen të mençur dhe kombëtarë duke bashkuar votat e tyre për qeverinë e LSDM-së, por me kushtet si: realizimi i Marrëveshjes së Ohrit (dy gjuhësia, flamuri, të drejtat e barabarta kombëtare dhe qytetare), pension për familjet e dëshmorëve, rikthimi i librit të Abetares. Të gjitha këto të jetësohen brenda një viti. Më tej, ndërrimi i emrit kushtetues, flamuri dhe Kushtetuta e Maqedonisë, ku qytetarët do jenë të barabartë si sllavo-maqedonët, shqiptarët, serbët, turqit, vllehët, romët e të tjerët. Duhet ngulmuar patjetër në anëtarësimin e Maqedonisë në NATO brenda tre muajve dhe hapja e bisedimeve për anëtarësimin në BE. Fati i shqiptarëve të Maqedonisë nuk është më në duar tëpartive vasale shqiptare, por tek vota e tyre që ia garanton ligji, ndërsa fati i ekzistencës dhe përparimit të Maqedonisë ndodhet këtë herë në duart e partive shqiptare.

E pra, të shpresojmë që do të bëjnë historinë të gjithë bashkë këtë herë BDI, BESA, Aleanca dhe PDSH duke lënë mënjanë për pak kohë mëritë personale. Prandaj, askush s’e ka të drejtën të akuzojë shqiptarët në Maqedoni për “tradhti kombëtare”, nëse kanë votuar LSDM-në dhe është ulur numri i deputetëve shqiptarë në Kuvendin e Maqedonisë, sepse shqiptarët e Maqedonisë vërtetë janë të urtë e të heshtur përpara llafazanëve të Tiranës e Prishtinës, por janë të mençur dhe punëtorë. Ju rikujtojmë se ishin shqiptarët e Maqedonisë ata që kanë mbajtur peshën kombëtare që nga organizimi i Kongresit të Manastirit, Ministrinë e Mbrojtjes së qeverisë së parë të Ismail Qemal Vlorës, mbajtën peshën ekonomike të pas viteve 1990 në Shqipëri, si dhe të 1997 e luftën e Kosovës. Prandaj, kurkush nuk ka të drejtë të nënvlerësojë këtë popull me virtyte të larta morale, humane dhe kombëtare.

Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve në Maqedoni i deklaroi rezultatet e zgjedhjeve të djeshme parlamentare dhe ndarjen e mandateve, në bazë të procesverbaleve origjinale.

VOAL – Një vogëlushe shqiptare ua ka dërguar një mesazh prekës votuesve shqiptarë në Maqedoni.

“Mos e shit votën. TË LUTEM. Për hatrin tonë!” – shkruan vogëlushja shqiptare në një letër format.

Maqedonia po zhvillon sot zgjedhjet e katërta të parakokshme parlamentare. Në këto zgjedhje marrin pjesë 6 parti dhe 5 koalicione, do të votohet për 1092 kandidatë.

Nikolla Gruevski dha dorëheqjen në janar. Tani ai po kërkon rikthimin në detyrën që e mban prej vitit 2006.

Opinioni në Maqedoni është i skandalizuar nga kërcënimi, indirekt por i qartë, me atentatin që i bëri lideri i VMRO-DPMNE-së, ish-kryeministri Nikolla Gruevski, oponentit të tij politik, liderit të Lidhjes Socialdemokrate të Maqedonisë, Zoran Zaevit.

Në Maqedoni shkalla e papunësisë tek të rinjtë është 52.9 përqind duke u radhitur në vendin e tretë në listën botërore, ndërkohë që në vend të parë është Bosnjë e Hercegovina dhe në vend të dytë Greqia

SHKUP – Sipas hulumtimit të kryer nga Fondacioni “Friedrich Eber”, zyra në Shkup, mbi papunësinë tek të rinjtë në Republikën e Maqedonisë për vitin 2016, thuhet se “në Maqedoni padyshim që shkalla e papunësisë tek të rinjtë, e cila është 52.9 përqind është alarmante, duke u radhitur në vendin e tretë në listën botërore, ndërkohë që në vend të parë është Bosnjë e Hercegovina dhe në vend të dytë Greqia”.

Nina Starova, autore dhe prezantuese e hulumtimit të këtij fondacioni në debatin e mbajtur në Shkup, ku u diskutuan sfidat dhe rekomandimet për uljen e shkallës së papunësisë tek të rinjtë, theksoi se mbi 60 përqind e të rinjve në këtë vend mendojnë se është vështirë të gjendet punë. Ajo shtoi se këto hulumtime tregojnë faktori kryesor për punësim është lidhjet personale dhe politike.

“Fatkeqësisht për shkak të mungesës së këshillimit të karrierës shpresat e tyre nga tregu i punës janë joreale dhe nuk kanë njohuri për tregun e punës”, u shpreh Starova, si dhe shtoi se 50 përqind e të rinjve në vend preferojnë të punojnë në administratë publike, ndërsa 50 përqind mendojnë ose përgatitet të lëshojnë vendin.

Profesor universitar, pjesëmarrës në debat, Dragan Tevdovski, tha se kjo normë e papunësisë tregon se pse të rinjtë emigrojnë nga Maqedonia, duke shtuar se edhe politikat aktuale në vend nuk japin rezultate të mira për motivimin e të rinjve.

“Absolutisht që nevojiten reforma në të gjitha nivelet e arsimit në Maqedoni, nëse me të vërtetë duam një ndryshim serioz, kryesisht për të përmirësuar produktivitetin, për rritjen e pagave dhe për mundësi më të mëdha për punësim. Mirëpo, duhet të jemi të vetëdijshëm se këta reforma duhet të mos vonohen dhe të realizohen sa më shpejtë”, deklaroi Tevdovski.

Fondacioni “Friedrich Eber”, i cili u themelua në vitin 1925, si një trashëgimi politike e presidenti të parë gjerman Friedrich Eber, është një institucion jo fitimprurës, politik me interes publik, i angazhuar në parimet dhe vlerat bazë të demokracisë sociale në punën e tij edukuese dhe të orientuar nga politika. aa

TETOVË – Në kuadër të manifestimit “Tetova feston Nëntorin” Qendra për Kulturë-Tetovë dhe Komuna e Tetovës organizuan edicionin e 7-të të Festivalit të këngës qytetare “Teuta”, ku me një program të pasur artistik nga të gjitha trojet shqiptare pjesëmarrësit performuan para publikut tetovar.

Kryetare e Komunës së Tetovës, Teuta Arifi, tha se këtë manifestim, tashmë tradicional, jo vetëm që e përkrahin, por edhe konceptualisht e kanë ndërtuar. Ajo theksoi se ky manifestim flet për vlerat e bashkëpunimit mes shqiptarëve të Maqedonisë, Shqipërisë dhe Kosovës.

“Këtë vit me të vërtetë kishte mjaftë risi. Kombinimi i pjesëmarrësve prej të gjitha trojeve shqiptare është edhe tendenca e këtij manifestimi. Mirëpo, përfshirja edhe e një kori që interpreton në gjuhën turke, i cili u mirëprit nga publiku, edhe njëherë flet për vlerat e tolerancës që shqiptarët i kanë në këto rajone”, deklaroi Arifi.

Në këtë edicion mori pjesë edhe kori “Sevim Baki”, i cili për herë të parë performoi në gjuhën turke, ndryshe nga herët tjera kur koret performonin vetëm në gjuhën shqipe. Ardhja e këtij kori bashkë me dy kore tjera nga Kosova është mbështetur nga Qendra Kulturore “Yunus Emre” – Prishtinë.

Drejtor i Qendrës Kulturore Turke “Yunus Emre” – Prishtinë, Mehmet Ülker, bëri të ditur se koret e ardhur nga Kosova përbëhen prej rreth 80 personash.

“Instituti ‘Yunus Emre’ zbaton punime për promovimin e kulturës, artit turk dhe zgjerimin e fushës së veprimit të tij. Jemi një institucion që synon ndërtimin e urave të miqësisë me vendin në të cilin ndodhemi. Ne synojmë të ndërtojmë ura të vëllazërisë mes shqiptarëve, maqedonasve, turqve dhe kosovarëve”, u shpreh Ülker.

Këtë vit me një program të pasur artistik performuan Kori i grave “Teuta”, si nikoqire e manifestimit, Ansambli “Isuf Myzyri”, Kori “Zërina – Prishtinë”, Kori “Sevim Baki”, Kori i grave të Pejës, si dhe SHKA “Agimi”. aa

(Vlerësime për librin “Në strofullën e djallit” të Shpëtim Pollozhanit)

Ne Foto: Z. Shpetim Pollozhani me bashkeshorten dhe miq ne oborrin e shtepise

Shoqata e të Burgosurve dhe të Dëmtuarve Politikë Shqiptarë të Maqedonisë me qendër në Shkup, botoi në vitin 2015 librin “Në strofullën e djallit” të ish të burgosurit politik Shpëtim Pollozhani. Ai ka vite që është kryetar i Shoqatës së ish të përndjekurve të Maqedonisë (The association of former political prisoners).

Ishte një fat për mua dhe bashkëshorten time Julia, që në gusht të këtij viti gjatë udhëtimit për të shpërndarë në Kosovë e Maqedoni, librin tim “Mosdënimi i krimit është krim i ri” (OMSCA-1 Tiranë 2016), u ndalëm dhe në Strugë, ku miqtë tanë Agim Vinca dhe Ferid Abdullahu na njohën me z. Pollozhani, një nga veprimtarët më të shquar të lëvizjes kombëtare shqiptare të Maqedonisë. Pasi u njohëm me të në lokalet e bukura të shqiptarëve anës lumit Drin, ai na dhuroi këtë libër dhe na vuri në dijeni se së shpejti do të botojë dhe dy vëllime të tjera si vijim, ku do të trajtojë lëvizjen kombëtar të shqiptarëve të Maqedonisë pas shkërmoqjes së Jugosllavisë së Titosin, pra veprimtarinë e tij e të bashkëpunëtorëve të tij të pas vitit 1991.
“Në strofullën e djallit” autori ka përmbledhur në 380 faqe të formatit të madh, ngjarje, kujtime, mbresa nga vitet 1980-1989 kur ai vuajti dënimet në burgjet e RSF të Maqedonisë, në burgjet e Strugës, Manastirit, Ohrit, Idrizovës dhe së fundi në burgun e Kotorit të Malit të Zi.
Ngjarjet dhe personat historikë që përshkruhen aty janë autentikë, pa zbukurime letrareske. Tipar kryesor i këtij libri është besnikëria në riprodhimin e ngjarjeve dhe në përshkrimin e jetës në ato burgje ku nëpunësit, policët, rojet dhe shërbëtorët e tyre, këto qenie çnjerëzore, ua bënin jetën të burgosurve shqiptarë shumë shumë të rëndë derisa disa binin në depresion e vrisnin veten.
Që në faqet e para ndjehet se autori është një penë e talentuar dhe me kulturë (ka mbaruar shkollën e lartë dhe ka marrë formim të mëtejshëm përmes leximit të shumë veprave në disa gjuhë të huaja). Ai ia ka arritur që përmes përshkrimit me stil letrar, mbushur shpesh me sentenca popullore e me thënie nga shkrimtarë e filozofë të njohur, të bëjë tërheqës përshkrimin e jetës në atë ferr, gjë që e tërheq lexuesin derisa e mbaron veprën. Ai nuk mjaftohet vetëm me rrëfimin e jetës së rëndë plot mungesa e vuajtje dhe të torurave që i bëheshin atij dhe të burgosurve të tjerë, por e mbush veprën me gjithçka nga jeta brenda burgjeve, jetë e cila nuk ishte thjesht një nënshtrim a vegjetim, por e mbushur me aktivitete të ndryshme të fshehta nën hundën e policëve, rojeve dhe spiunëve. Të paharrueshëm janë dhe shokët e tij me të cilët ai bashkëvuante e bashkëpunonte në ato kushte aq të vështira. Midis tyre përmenden Zaim Beqiri, Esat Abduramani, Destan Aliu, Bashkim Mashkulli, Kastriot Haxhirexha, Muadin Bajrami, Halit Naxhaku, Bejtulla Ademi, Fadil Bajrami, imam Kadri Pollozhani, etj, etj, të cilët ai i përmend me mirënjohje për veprimtarinë e përbashkët. Veprimtari që shpuri në ndërgjegjësimin e shumë të burgosurve, në kthimin e tyre nga katundarë indiferentë në të përvuajtur që e kuptonin se kush ishin fajtorët e vëtetë të vuajteve të tyre dhe të dinin si të silleshin me ta me dinjitet. Përmes kësaj pune të kujdesshme, vitet e burgimit për shumë fshatarë me origjinë nga zona të thella rurale ktheheshin në një shkollë të vërtetë…
Për të ndihmuar të dënuarit, autori tregon se si arriti të krijonte brenda burgut një bibliotekë të fshehtë me libra, një farmaci me disa barna të urgjencës, thika e çelsa për nevoja të të burgosurve. E gjithë kjo prapavijë e fshehtë, por shumë e dobishme për jetën e të dënuarve u krijua prej Shpëtimit përmes familjarëve të tij, të cilët me sakrifica arrinin të siguronin e të sillnin gjatë takimeve sendet që ai ua porosiste. Përshkrimet e takimeve shpalosin jetën familjare të autorit, ndjenjat fisnike dhe karakterin burrnor të tij dhe të familjarëve si bashkëshortja Xhevahire, nëna Ikbale, vëllai farmacist Bashkimi, vajzat Vjosa, Leza dhe Luleza, rritjen e të cilave babai i burgosur e vërente gjatë takimeve, kur ato i recitonin vargje të shkruara për të.
Marrëdhëniet e popullit shqiptar me qeveritarët maqedonë autori i ka përshkruar përmes skenave ku ai tregon momente nga gjyqet e tij, nga kontaktet me nëpunësit e burgut. Në të tilla marrëdhënie jepet mendësia atavike antishqiptare e të tillëve njerëz, të cilët përfaqësonin pushtetin e kohës. Pushtet hipokrit, i cili në botë e propagandonte Jugosllavinë si etalon të “bashkim-vllazërimit” të popujve, por që në praktikë vlonte antishqiptarizmi i shfrenuar.
Ky antishqiptarizëm, thotë autori në bisedat gojore me ne, u ka hyrë kaqe shumë në gjak maqedonëve, sa edhe sot ata na shikojnë dhe na trajtojnë ne shqiptarëve si popull të dorës së dytë. Nuk mund ta pranojnë popullin shqiptar si popull i barabartë edhe pse sot është krijuar një brez i ri i shkolluar në universitetet e Maqedonisë, Shqipërisë dhe Kosovës. Dhe kjo urrejtje do ta shpjerë Maqedoninë drejt shkatërimit si shtet, sepse krahas ne shqiptarëve të pakënaqur janë edhe shumë banorë të viseve lindore të Maqedonisë të cilët janë shpallur si bullgarë dhe kërkojnë të njihen si minoritet kombëtar bullgar. Kështu kombi maqedon sot përben një pakicë në shtetin e shpallur si Maqedoni. Pra si mund të ekzistojë ky shtet ku të quajturat pakica kombëtare shqiptare dhe ajo bullgare, të cilat përbëjnë shumicën, nuk kanë të drejta të barabarta me maqedonët, që përbëjnë pakicën. Ky shtet me këtë politikë nuk mund të shkojë përpara dhe nuk ka si të hyjë në Bashkimin Europian.
Ne shqiptarëve nuk na janë dashur dhe nuk na duhen disa atdhe, na është dashur dhe na duhet vetëm një atdhe dhe atë e kemi, Shqipërinë. Këtë e kam thënë dhe në vepër. Pra vetë sjellja antishqiptare e maqedonëve dhe e sërbëve, na ka ndihmuar dhe na ndihmon të kuptojmë se e ardhmja jonë më e mirë është bashkimi në një shtet shqiptar…” Të tilla vlerësime të veprimtarit dhe politikanit Pollozhani nuk mund t’i kundërshtojë asnjë politikan shqiptar.
Vepra shquhet dhe për aspektin e saj letrar, të cilin e pasurojnë mjaft përshkrime plot lirizëm për disa qenie të gjalla sado të vogla, si merimanga, milingona ose një çift trumcakësh, që i bëhen pjesëtarë të jetës autorit në kohën e izoluar të burgut. Në po këtë funksion janë dhe përshkrimet me dramacitet të disa ngjarjeve njerëzore. Të tillë pasazhe janë përshkrimet e kontrolleve të befasishme, puna e fshehtë për krijimin e mjeteve të ndryshme për të ndihmuar bashkëvuajtësit, riprodhimi i takimeve të shumëpritura me familjarët, sidomos ai në burgun e Kotorit. Ky takim, ndryshe nga takimet në burgun e Idrizovës, kërkonte që familjarët të kryenin qindra kilometra rrugë, dy netë fjetje nëpër hotele dhe plus këtyre një herë ndodhi dhe një aksident automobilistik gjatë të cilit u plagosën nëna e bashkëshortja, etj.
Jo rallë autori riprodhon vargje të disa poetëve tanë të shquar si At Gjergj Fishta, Faik Konica, etj, ose vargje nga krijimtaria popullore, etj. Pollozhani e pëlqen shumë frymën kritike të Faik Konicës ndaj shqptarëve, prandaj ai për të kritikuar politikanët shqiptarë të RFJ të Maqedonisë citon vargjet:
“Sot kanë dalë ca zuazarë.
Që u lintnë shqipëtarë
E punojnë natë e ditë
Që të mbetemi pa dritë.
Eshtë turp prej kësi krimbash
Të mundohet një komb trimash.” (f.329)

Për pasurinë e madhe jetësore të përfshirë në këtë vepër, z. Remzi Zeqja, hartuesi i parathënies së kësaj vepre, me të drejtë, thekson se ky libër mund të cilësohet si “një enciklopedi e vuajtjes gjer në mbijetesë.” (f. 5).
Besnikëria e rrefimit të ngjarjeve përmes një stili të këndshëm letrar na shtyjnë që këtë vepër ta fusim në radhën e veprave më të mira të letërsisë dokumentare shqipe me tematikë nga burgologjia shqiptare.
Propaganda zyrtare e Jugosllavisë së Titos e të Milosheviçit, si thamë e më lart, e paraqiste jetën e atij shteti si një parajsë të bashkim-vllazërimit të popujve. Mirëpo shqiptarët e Kosovës, ata të Maqedonisë, të Malit të Zi e të Sërbisë jugore, vuanin një shtypje të pabesueshme, sepse antishqiptarizmi dhe urrejtja ndaj shqiptarëve ushqehej si virtut tek sërbët, maqedonët e malazestë prej atij regjimi që shitej si regjim liberal komunist. E pikërisht këtë atmosferë poshtëruese e torturuese të shqiptarëve kanë në qendër disa vepra të Adem Demaçit për shqiptarët e Kosovës dhe kjo vepër e Shpëtim Pollozhanit për shqiptarët e Maqedonisë.
Veprimtaria atdhetare dhe vuajtjet e autorit të këtij libri nëpër burgjet e ish Jugosllavisë, na kujtojnë vuajtjet e shumë atdhetarëve të tjerë të përmendur në librin e z. Myrteza Bajraktari “Një vështrim tjetër i historisë” (WESTPRINT, Tiranë, 2011, 276 f.).
Mbas leximit të vëmendshëm të këtij libri, bindesh se populli shqiptar i Maqedonisë, që në kohën e Jugosllavisë së Titos e të Miloshevicit, ka ecur drejt forcimit të ndërgjegjes së tij kombëtare. Ai e meriton atë vlerësimin që i pati bërë njëzet e ca vjet më parë, studiuesi, poeti, kritiku, analisti, profesori Agim Vinca, i cili e quajti “Popull i pandalur”, në përmbledhjen e tij me analiza e polemika me këtë titull.