Rritja e presioneve nga bashkësia ndërkombëtare mund të ndihmojë në kapërcimin e krizës qeveritare në Maqedoni, e cila tani ka marrë edhe dimensionin e krizës etnike dhe ndëretnike, vlerësojnë njohësit e çështjeve ndërkombëtare. Komentet vijnë pasmesazheve të fundit në Shkup të komisionarit Johanes Hahn, i cili kërkoi respektimin e shumicës së re parlamentare dhe lejimin e formimit të qeverisë.

Mersel Bilalli, profesor i së drejtës ndërkombëtare në Universitetin Fon, thotë për Radion Evropa e Lirë se Maqedonia ka shansin e fundit për të evituar pasojat nga kriza e gjatë politike dhe sipas tij, masat ndëshkuese do të nisin që nga zyrtarët nëse edhe më tej vazhdojnë të shpërfillin thirrjet për kapërcimin e krizës institucionale.

“Mendoj se fillimi i sanksioneve do të jetë i lidhur me personalitete të caktuara, siç është presidenti i shtetit, ish-kryeministri, ndoshta edhe struktura të biznesit të lidhura me VMRO DPMNE-në, por edhe lobe tjera. Pra, unë mendoj se faza e parë mund të jenë sanksione personale e ndoshta më vonë ato mund të zgjerohen që për fat të keq, pasojat do t’i ndiejnë të gjithë qytetarët e Maqedonisë”, thotë Bilalli.

Europarlamentari Ivo Vajgl në një deklaratë për mediet maqedonase tha se VMRO-ja duhet të respektoj rrethanat e reja dhe të mos e pengojë kalimin e pushtetit te shumica e re.

Ai tha se në rast se nuk ka përmirësim të gjendjes, ndoshta do të përdoren edhe instrumente tjera apo sanksione, ku bën pjesë edhe ndihma financiare. Vajgl deklaroi se ish-kryeministri Gruevski në takimet e realizuara me euro-parlamentarët u ka thënë atyre se “do ta çojë deri në vend(politikën e tij), pasi nuk i shkohet në burg”. Vajgl ka thënë se nëse ky do të ishte motivi, atëherë edhe një kohë të gjatë nuk do të ketë kompromis. Këto pretendime të euro-parlamentarit janë hedhur poshtë nga VRMO-ja, duke i quajtur “manipulime në shërbim të opozitës”.

Edhe ish-ministri i Punëve të Jashtme, Denko Malevski, nuk e përjashton edhe mundësinë e vendosjes së sanksioneve, por fillimisht ndaj zyrtarëve, përfshirë edhe drejtuesit e VMRO-së, të cilët me të gjitha mënyrat e mundshme po pengojnë konstituimin e Kuvendit dhe të institucioneve tjera.

“Sanksionet mund të çojnë në prishjen e sistemit, por sa i përket individëve, sigurisht se Brukseli ka mekanizma të tillë dhe mund të aplikojë diçka të tillë. Paralajmërimet e tyre janë shumë serioze, më serioze edhe nuk mund të jenë. Ata janë kundër nxitjes së nacionalizmit, në veçanti, në kohën kur presin ndryshimet në pushtet apo respektimin e rezultatit zgjedhor dhe lejimin e funksionimit të shumicës së re parlamentare, ashtu siç ndodh në çdo shtet demokratik”, vlerëson Malevski.

Aplikimi eventual i sanksioneve, sipas komunikologut Mitko Gaxhovski, mund ta përkeqësojë gjendjen në Maqedoni, pasi pasojat do të bien edhe mbi qytetarin e rëndomtë.

“Nëse shteti përballet me izolim ndërkombëtar, kjo do të ketë pasoja të mëdha, madje edhe deri në pamundësinë e pagesës së pensioneve dhe pagave, që mund të çojë në situata të pakontrolluara dhe kjo gjithsesi se nuk do të ishte në favor të VMRO-së dhe të pushtetit të saj, pasi e gjitha kjo do t’u faturohej atyre nga ana popullit”, thotë Gaxhovski.

Partitë e shumicës së re parlamentare, LSDM, BDI dhe Aleanca për Shqiptarët që kanë 62 deputetë, të premten kanë njoftuar se kandidati tyre për kryetar të Kuvendit është Talat Xhaferi nga BDI-ja, por kandidatura e tij duhet të kalojë në Komisionin për zgjedhje dhe emërime që drejtohet nga VMRO-ja.

Ajo ka bërë të ditur se do ta kundërshtoj[ çdo nismë që nuk e respekton fituesen e zgjedhjen apo VMRO-në, ndërsa këtë e kanë paralajmëruar edhe protestuesit, por me arsyetimin se do të kundërshtojnë zgjedhjen e çdo kryeparlamentari, i cili, sipas tyre nuk e dënon deklaratën e partive politike shqiptare, me të cilën, siç pretendojnë ata, federalizohet Maqedonia dhe rrënohet karakteri i saj unitar. (REL)

Komisionari i Bashkimit Evropian për politika të fqinjësisë dhe negocim të zgjerimit, Johannes Hahn, u prit në Shkup me protesta të përkrahësve të partisë VMRO DPMNE të ish kryeministrit, Nikolla Gruevski.

Zoti Hahn bashkë me një grup euro parlamentarësh, arriti të martën në Shkup në një përpjekje për të ndihmuar daljen nga kriza politike të Maqedonisë e cila edhe pas më shumë se tre muajsh pas zgjedhjeve ende është pa qeveri.

Protestuesit hodhën parulla si “Nuk e japim Maqedoninë” dhe “nuk do të lejojmë shqiptarizimin e shtetit”.

Presidenti maqedonas, Gjorgje Ivanov, ka refuzuar t’ia japë mandatin për formimin e qeverisë shumicës së re parlamentare, përkatësisht Lidhjes Social Demokrate me partitë shqiptare, me arsyetimin se ato do të rrezikonin sovranitetin e shtetit duke zbatuar atë që ai dhe partia VMRO-DPMNE e quajnë “platforma e Tiranës”, e që ka të bëjë me avancimin e pozitës së shqiptarëve në Maqedoni. Ndër pikat kryesore të marrëveshjes së partive shqiptare është zyrtarizimi i gjuhës shqipe në të gjithë nivelin e pushtetit qendror.

Kryetari i VMRO DPMNE-së, Nikolla Gruevski, tha se partia e tij është duke përgatitur një dokument i cili do t’u ofrohet të gjitha partive më të mëdha, për zgjidhjen e krizës politike në Maqedoni. Ai nuk ka shpalosur hollësi të dokumentit që sipas tij, “nuk favorizon asnjë parti politike ndërsa ruan karakterin unitar të shtetit”. Ai ka përsëritur qëndrimin për zgjedhje të parakohshme, por edhe gatishmërinë që t’i japë mbështetje LSDM-së për themelimin e qeverisë “nëse ajo heq dorë nga mbështetja për platformën e partive shqiptare”.

Zoti Hahn, para fillimit të takimeve të së martës bëri thirrje “për respektimin e demokracisë dhe shumicës parlamentare. Mos nxitni tensione ndëretnike”, shkroi ai para se të arrinte në Shkup.

Kabineti i presidentit maqedonas, Gjorgje Ivanov, tha se presidenti i cili po qëndron për një vizitë zyrtare në Hungari, do të kthehet në orët e vona të mbrëmjes që i pamundëson, siç thuhet, “takimin me komisionarin Hahn”. Madje ai kishte hedhur idenë që në vend të takimit me të, zoti Hahn të takohej me protestuesit.

Presidenti Ivanov, që vjen nga radhët e VMRO-DPMNE-së, është gjetur nën trysninë ndërkombëtare për të rishqyrtuar refuzimin për t’i dhënë mandatin kryetarit të LSDM-së Zoran Zaev.

Udhëheqësit e Bashkimit Evropian dhe analistët thonë se acarimi i përplasjeve politike mund të dalë jashtë kontrollit, duke i rritur më tej tensionet etnike në një rajon të trazuar, siç është Ballkani perëndimorë.

Një nismë për vazhdimin e seancës konstituive të Parlamentit të Maqedonisë, në të cilën duhet të zgjidhet kryetari i Parlamentit, me nënshkrimet e 67 deputetëve të Lidhjes Social Demokrate të Maqedonisë, Bashkimit Demokratik për Integrim, Lëvizjes Besa dhe Aleancës për Shqiptarët, e ka dorëzuar të premten sekretari i përgjithshëm i LSDM-së .

“Sot dorëzuam iniciativë konkrete në Parlamentin e Maqedonisë që të mos ketë mëtej dilema rreth shumicës parlamentare. Këtu sot dorëzuam 67 firma të deputetëve edhe përkundër asaj që rregullorja nuk kërkon një gjë të tillë që të vazhdojë seanca konstituive”.

“Presim që Trajko Veljanoski menjëherë të thërras seancën konstituive të Parlamentit, që të fillojë të punojë Parlamenti si institucion shumë i rëndësishme në interes të shtetit. Hapi i parë do të jetë zgjedhja e kreut të Kuvendit. Hapi i parë i kreut të Kuvendit do të jetë që të heqë edhe argumentin e fundit të pakuptimtë të Ivanovit, i cili e ka për obligim që t’i japë mandatin kryetarit të LSDM-së, Zoran Zaev, për të formuar qeverinë e ardhshme“, tha për mediat Oliver Spasovski, deputet i LSDM-së.

Spasovski tha se pret që në një afat të shkurtë kohorë të thirret seanca bashkërenduese me të gjitha partitë për t’i shqyrtuar opsionet për kryetar të ardhshëm të Kuvendit.

I pyetur se çfarë do të ndodhë nëse Trajko Veljanovski nuk e thirrë seancën, ai tha se “çdokush duhet të jetë në shërbim të detyrës, të ketë përgjegjësi dhe të mos i mbajë peng institucionet”.

Nisma e deputetëve për të thirrur parlamentin është rezultat i konsultimeve disaditore ndërmjet partive parlamentare të cilat kanë formuar shumicën parlamentare prej 67 deputetëve përkatësisht Social Demokratëve dhe partive politike shqiptare.

Kundër kësaj shumice parlamentare e cila u arrit pas ujdisë për Ligjin për gjuhën shqipe, që garanton një shtirje më të gjerë në tërë territorin e Maqedonisë, për tre javë në Shkup, Iniciativa Qytetare “Për një Maqedoni të Përbashkët” në mbështetje të VMRO DPMNE-së, ka organizuar protesta.

Ndërkohë, nënkryetari i Bashkimit për Integrim, Izet Mexhiti, i tha Radios Evropa e Lirë se “kryetar i Parlamentit të Maqedonisë, mund të jetë një shqiptar”, për herë të parë në Maqedoni.

Ai tha se “kryetari shqiptar i Parlamentit do të reflektojë karakterin multietnik të shtetit.

Sipas tij, Trajko Veljanovski si kryesues i mbledhjes së parë konstituive të parlamentit nuk ka asnjë arsye ta pengojë thirrjen e parlamentit në një afat sa më të shkutër kohor, në përputhje me ligjet dhe Kushtetutën e Maqedonisë.

“Mendoj se tanimë janë pjekur kushtet që edhe kryetari i Parlamentit të Maqedonisë, si një nga tre institucionet kyçe në shtet, të jetë shqiptar. Kjo është vënë edhe si kusht gjatë bisedimeve që kishim ne si BDI me VMRO DPMNE-në që dhe u absolvua. Nuk shoh asnjë problem që tani me LSDM të realizohej kjo kërkesë e jona. Drejtimi i parlamentit nga shqiptarët paraqet një moment të mirë për reflektimin e karakterit multietnik të shtetit”, thotë Mexhiti.

Ndërkohë, kryetari i LSDM-së, Zoran Zaev, ka deklaruar se pret formimin e shpejtë të qeverisë së re, por se i gjithë procesi duhet të kalojë përmes procedurave ligjore.

“E dini se punët nuk varen vetëm nga Zaev. Me gjasë nuk varen as nga ndonjë individ, por nga të gjithë ne politikanët bashkë. Unë do të doja edhe në datë 20, 21, 22 por edhe më herët, të ketë Qeveri, por kjo nënkupton fillimisht caktimin e seancës, zgjedhjen e kreut të Kuvendit, kërkesë me shkrim deri te Ivanov dhe vendim nga ai se kur do të japë mandatin”, ka deklaruar Zaev.

Ndryshe më 30 dhjetor, pas verifikimit të mandateve të deputetëve të cilët u zgjodhën në zgjedhjet e 11 dhjetorit, u ndërpre seanca parlamentare pa zgjedhur kryetarin e parlamentit që do t’i hapte rrugë zgjedhjes së Qeverisë së Maqedonisë.

Presidenti i Maqedonisë mbetet në qëndrimin që të mos i dorëzojë mandatin liderit të Social Demokratëve edhe kundrejt sigurimit të shumicës parlamentare prej 67 deputetëve me pretekstin se përkrahja e platformës shqiptare cenon karakterin unitar të shtetit. (REL)

Kriza dy-vjeçare politike në Maqedoni po hyn në një fazë të rrezikshme, ndërkohë që nacionalistët po akuzohen për nxitjen e tensioneve etnike në përpjekje për të penguar hetimet për korrupsion.

Mijëra maqedonas kanë zhvilluar protesta kundër formimit të një qeverie koalicioni mes tre partive shqiptare dhe social demokratëve. Presidenti Gjorge Ivanov po mban anën e protestuesve dhe deri tani ka refuzuar t’i japë dritën e gjelbër një qeverie koalicioni, që do të linte jashtë partinë kryesore nacionaliste.

Udhëheqësit e Bashkimit Evropian dhe analistët thonë se acarimi i përplasjeve politike mund të dalë jashtë kontrollit, duke i rritur më tej tensionet etnike në një Ballkan që shkon drejt destabilizimit.

Grupi “Për një Maqedoni të Bashkuar”, njoftoi të hënën se do të vazhdojë të organizojë protesta masive në Shkup dhe qytete të tjera në mbarë vendin kundër formimit të koalicionit. Grupi akuzon kryeministrin e Shqipërisë, Edi Rama, si autori i vërtetë i idesë së koalicionit.

“Maskat kanë rënë”, tha në një deklaratë Bogdan Ilievski, njëri prej udhëheqësve të grupit. “Ne, – tha ai, – jemi në favor të një Maqedonie të bashkuar për të gjithë; jemi kundër platformave të hartuara në vende të tjera, që disa nga politikanët tanë nuk duan t’i kundërshtojnë në mënyrë të qartë. Pavarësisht nga përpjekjet e tyre për të fshehur qëllimet e vërteta, ata do të hasin në kundërshtimin e fortë të publikut demokratik. Njerëzit nuk do të kthehen në shtëpi”.

Një nga kërkesat kryesore të partive shqiptare është që gjuha shqipe të njihet si gjuhë e dytë zyrtare. Presidenti Ivanov i ka quajtur “kërcënim për sovranitetin e Maqedonisë” kërkesat për njohjen e të drejtave më të mëdha për shqiptarët.

Ngërçi mes dy grupeve më të mëdha etnike të vendit u keqësua dhjetorin e kaluar, kur partia nacionaliste maqedonase VMRO fitoi me rezultat të ngushtë zgjedhjet parlamentare. Partitë shqiptare nuk pranuan të hyjnë në një qeveri koalicioni me VMRO dhe vendosën të bëhen partnere me socialdemokratët.

Socialdemokratët thonë se presidenti Ivanov po nxit grindjet etnike. Ata argumentojnë se ai po e përdor situatën për të mos i dhënë mandatin e formimit të qeverisë udhëheqësit të tyre Zoran Zaev, pasi Presidenti Ivanov dhe ish-kryeministri Nikola Gruevski tremben se socialdemokratët do të hapnin hetimet rreth përgjimeve të paligjshme politike dhe akuzave për korrupsion, të cilat nuk i janë ndarë qeverisë së VMRO qysh nga viti 2015.

Mosmarrëveshjet mbi të drejtat e shqiptarëve në Maqedoni mendohej se ishin zgjidhur më shumë se një dekadë më parë. Në vitin 2001, kryengritja shqiptare që zgjati shtatë muaj dhe që la më shumë se 100 të vrarë, përfundoi me një marrëveshje, e cila u siguronte shqiptarëve më tepër të drejta. Megjithatë, përparimi për zbatimin e marrëveshjes ka qenë i ngadalshëm.

“Për të shmangur burgosjen e miqve të tij, Presidenti Ivanov po nxit përplasjet etnike mbi një çështje të parëndësishme si përdorimi i gjuhës shqipe në institucionet publike,” thotë Gjovalin Shkurtaj, anëtar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.

Zakonisht, politikëbërësit në Bruksel apo në Uashington nuk do të shqetësoheshin për mosmarrëveshjet politike në një vend me vetëm 2 milion banorë si Maqedonia. Mirëpo grindjet në Ballkan historikisht kanë pasur pasoja të rënda për Evropën, duke filluar me vitin 1914, kur një serb i Bosnjes vrau Kryedukën Franz Ferdinand, trashëgimtar i fronit austro-hungarez, gjë që solli Luftën e Parë Botërore. Dekada më vonë, pas Luftës së Ftohtë, shpërbërja e shtetit jugosllav u bë shkak për një konflikt të përgjakshëm që solli ndërhyrjen e NATO-s.

Në fillim të këtij muaji, shefja e politikës së jashtme të BE-së, Federica Mogherini, vizitoi Shkupin dhe i bëri thirrje Presidentit Ivanov të lejonte zotin Zaev për të formuar qeverinë. “I kërkova presidentit të reflektonte për të ardhmen dhe ta anulonte vendimin e tij në interes të të gjithë qytetarëve të vendit”, u tha zonja Mogherini gazetarëve.

Udhëheqësit e Bashkimit Evropian ndërkaq kanë vazhduar përpjekjet për të shmangur acarimin e tensioneve etnike mes Serbisë dhe Kosovës. Në muajin janar, presidenti i Serbisë Tomislav Nikoliç paralajmëroi se ishte i gatshëm të dërgonte trupa në Kosovë për të mbrojtur serbët e atjeshëm nëse kjo do të ishte e nevojshme. Presidenti serb tha se dy vendet ishin në prag të konfliktit.

Çështje të tjera që shkaktojnë ndarje mes partive dhe në opinionin publik janë ato që kanë të bëjnë me gjeopolitikën, pra nëse do të anohet nga Bashkimi Evropian apo nga Rusia.

Tensionet etnike janë në rritje edhe në Bosnje-Hercegovinë dhe Mal të Zi. Bosnja mbetet e ndarë mes serbëve, boshnjakëve dhe kroatëve dhe plagët e luftës së egër tre-vjeçare të viteve 1990 ende nuk kanë filluar të shërohen.

Rritjet e përplasjeve etnike përkojnë me përpjekjet e Kremlinit për të zgjeruar ndikimin në krejt Ballkanin, i cili po bëhet gjithnjë e më i paqëndrueshëm, thonë analistët. Moska vazhdon ofensivën e saj të joshjes, duke ofruar ndihma apo furnizime me armë të sofistikuara.

Historikisht Rusia e ka parë Ballkanin si sferën e saj të ndikimit.

Në Serbi, ofensiva diplomatike e Moskës ka dhënë rezultate. Nga një sondazh i organizatës Gallup, del se serbët e shohin Rusinë si aleate më të besueshme sesa NATO-n, organizatë që Beogradi zyrtar thotë se synon t’i bashkohet.

Në Maqedoni, Rusia po përpiqet gjithashtu të luajë kartën e saj. Moska akuzon Perëndimin se po përpiqet të instalojë në Maqedoni një qeveri që do të ndihmonte Shqipërinë të ndjekë politika ekspansioniste. Udhëheqësit e BE-së thonë se Moska është e vendosur të mos lejojë integrimin e Ballkanit në NATO.

Zoti Zaev ka paralajmëruar se llogaritë e gabuara në përplasjet e tanishme mund t’i “vënë zjarrin vendit.”

Akademikët maqedonas kundërshtojnë përpjekjet e shumicës së re parlamentare të udhëhequr nga LSDM-ja për avancimin e përdorimit zyrtar të gjuhës shqipe në Maqedoni. Ata këtë e vlerësojnë si “të rrezikshme për shtetin maqedon” dhe që mund të çojë në “shqiptarizimin dhe islamizimin e Maqedonisë”.

“Përpjekjet e tanishme për zbatimin e dygjuhësisë në të gjithë territorin e Maqedonisë shpijnë drejt shkatërrimit të karakterit krishter dhe ortodoks të popullit tonë dhe islamizimin dhe shqiptarizimin e vendit tonë”, ka deklaruar akademiku Mitko Maxhunkov, duke kërkuar nga shqiptarët të heqin dorë nga deklarata politike shqiptare, që parasheh avancimin e statusit të tyre juridik në Maqedoni.

“Tani është koha që shqiptarët të kërkojnë falje dhe të tërheqin Platformën e tyre, ndërsa faktori ndërkombëtar të distancohet nga ajo platformë, e cila, me fjalë të tjera, shkatërron Maqedoninë ose e shndërron atë në Shqipëri, apo drejt projektit për Shqipërinë e Madhe”, ka deklaruar Maxhunkov në konferencës vjetore të Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Maqedonisë.

Ndërkohë, kryetari i ASHAM-it, Taki Fiti ka shprehur shqetësim të thellë për retorikën nacionaliste në Shkup dhe përpjekjet për përçarje në baza etnike. Ai tërhoqi vërejtjen për situatën serioze që mund të përshkallëzohen në konflikt të rëndë.

“Është e rëndësisë kyçe zgjidhja e çështjeve që i preokupojnë marrëdhëniet ndëretnike që në kulmin e krizës në mënyrë shtesë politizohen dhe ashpërsohen. Ato duhet zhvillohen në një atmosferë të qetë dhe demokratike pa kushtëzime dhe kërcënime të ndërsjella përmes dialogut konstruktiv, tolerancës, respektimit të ndërsjellë të të gjithë akterëve politikë”, ka deklaruar akademiku Taki Fiti.

Qëndrimi i akademikëve maqedonas kundër shqipes është kundërshtuar nga tre akademikët shqiptarë, nga gjithsej 43 sa ka ASHAM-i.

“Këtë nuk guxon ta bëj një akademik, duhet të distancohemi të gjithë këtu.Unë personalisht distancohem. Mendoj se të gjithë ne duhet të distancohemi nga këto qëndrime”, ka deklaruar akademik Alajdin Abazi.

Akademia maqedonase e shkencave dhe arteve edhe më parë ka ndezur tensione ndëretnike ndërsa veçohen ofendimet që kishte bërë ndaj shqiptarëve me Enciklopedinë maqedonase. Kjo Akademi në vitin 2001 kishte dalë edhe më një propozim për shkëmbimin e popullsisë dhe territoreve mes Maqedonisë dhe Shqipërisë.

Presidenti i Maqedonisë Gjorge Ivanov të hënën ka theksuar se nuk do t`ia japë mandatin liderit të Social Demokratëve Zoran Zaevit pasi që siç theksohet në komunikatën drejtuar mediave nga kabineti i tij, akoma nuk janë shmangur pengesat për të ndarë mandatin.

Më 1 mars Ivanov në një paraqitje drejtuar opinionit tha se platforma e partive shqiptare sic u shpreh ai ‘platforma e Tiranës’ paraqet pengesë për mos ndarjen e mandatit ngase ajo siç tha rrënon karakterin unitar të Maqedonisë si shtet.

Qëndrimi i përsëritur i presidentit Ivanov vjen pas insistimit të Social Demokratëve që presidenti Ianov t’ia ndajë mandatin Zoran Zaevit ngase programi qeveritar i prezantuar të premten nga ai dëshmoi se në asnjë mënyrë nuk cenohet karakteri unitar i shtetit.

“Programi i Qeverisë së re reformuese e garanton unitaritetin e shtetit dhe siguron zhvillim dhe përparim të vendit, për këtë arsye Gjorge Ivanov është i detyruar ta respektojë Kushtetutën, t’ia japë mandatin kryetarit Zaev, i cili siguroi 67 nënshkrime për formim të Qeverisë dhe të mundësojë transfer të qetë të pushtetit”, theksohet në kumtesënpër media të Lidhjes Social Demokrate të Maqedonisë.

Social Demokratët shprehen të bindur se presidenti Ivanov do të jetë i detyruar të ndajë mandatin brenda dhjetë ditëve pas mbledhjes së parlamentit dhe konstatimit të një shumice të re parlamentare pa precizuar se cilën ditë do të mund të mblidhej parlamenti me iniciativë të 20 deputetëve.

Burime për Radion Evropa e Lirë thonë se Lidhja Social Demokrate e Maqedonisë po zhvillon bisedime me partitë politike shqiptare për zgjedhjen e kryetarit të ri të parlamentit të Maqedonisë dhe me gjasë parlamenti pritet të thirret të enjten e kësaj jave.

Arben Taravari, sekretar i përgjithshëm i Lëvizjes për Reforma në Partinë Demokratike Shqiptare, për Radion Evropa e Lirë thotë se pret nga Lidhja Social Demokrate e Maqedonisë të marrë guximin që me nënshkrimet e 20 deputetëve të thirret seanca parlamentare dhe të zgjidhet kryetari i ri parlamentit.

“Presim që LSDM e cila në rastin konkret ka numrin më të madh të deputetëve sesa ne. Tani presim që zoti Zaev të ndërmarrë hapa konkret drejt konstituimit të parlamentit. Në politikë kërkohet dhe guxim dhe ai duhet të tregohet i guximshëm në këtë moment nëse presidenti Ivanov nuk e ndan mandatin 20 deputetë mund të marrin iniciativë për mbledhjen e kuvendit ose ta detyrojnë drejtuesin e mbledhjes konstituive të thirrë mbledhje për përzgjedhjen e kryetarit të ri të parlamentit”.

“Si LR PDSH, qëndrojmë pas kësaj dhe gjatë bisedimeve kemi theksuar se një nga tri postet kyçe të shtetit, presideni, kryetari i parlamentit dhe Qeverisë, duhet t`ju takojë shqiptarëve”, thotë Arben Taravari sekretar i përgjithshëm i Lëvizjes për Reforma në Partinë Demokrate Shqiptare.

Ndërkohë nga Lëvizja Besa shprehen se janë në pritje të ndërmarrjes së iniciativës për mbledhjen e Parlamentit dhe zgjedhjen e kryetarit të këtij institucioni.

“Do të presim të shohim nëse do të ketë ndonjë lëvizje konkrete për zhbllokimin e parlamentit dhe pas kësaj do të marrim qëndrim si parti”, thotë Orhan Murtezani zëdhënës i Lëvizjes Besa.

Njohësit e çështjeve politike thonë se nuk duhet humbur kohë meqë në rrethana kur presidenti Ivanov refuzon të ndajë mandatin rruga e vetme për zhbllokimin e krizës politik mbetet mbledhja e parlamentit ku do të zgjidhej kryetari i ri duke reflektuar një shumicë të re parlamentare si rezultat i zgjedhjeve të 11 dhjetorit vitin e kaluar.

“Si e para duhet që në një afat sa më të shkurtër kohorë të zgjidhet kryetari I ri I parlamentit të Maqedonisë që të vetëdisohemi të gjithë ne për shumicën e re parlamentare e cila doli nga zgjedhjet e fundit parlamentare dhe menjëherë pas kësaj duhet të filojnë bisedat për qeverinë e re”, vlerëson Nikolla Dujovski analist politik, duke shtuar se “nuk duhet pasur frikë nga protestat kundër të drejtave të shqiptarëve, ngase në esencë këto protesta janë në funksion të mbrojtjes së pushtetarëve aktual që duhet të japin llogari para organeve të drejtësisë”.

Konstituimi I parlamentit pritet të mbahet në një atmosferë të tensionuar, në njërën ana presidenti Ivanov refuzon të ndajë mandatin dhe anën tjetër lideri I VMRO DPMNE Nikolla Gruevski ish kryeministër, ka intensifikuar kërcënimet për destabilizimin e vendit, si shenjë revolte e popullatës pasi partia e tij nuk arriti të formojë qeverinë pavarësisht se ka siguruar dy ulëse më shumë në parlament kundrejt LSDM.

VMRO-DPMNE të hënën përmes një komunikate drejtuar mediave ka kërkuar që LSDM publikisht dhe qartë të heqë dorë nga platforma e Tiranës dhe elementet në të, të cilat, siç ceket në kumtesë, do ta ridefinojnë Republikën e Maqedonisë, e cila nga një shtet shumë etnik do ta shndërronin në shtet binacional.

Nga VMRO-DPMNE konsiderojnë se revolta tek populli nga, siç thonë, politika e këtillë jo e sinqertë dhe retorika e Zaevit dhe LSDM-së, po bëhet gjithnjë e më e madhe.

Ndërkohë në vazhdimësi, zyrtarët e lartë të BE­-së dhe SHBA-së u kanë bërë thirrje forcave relevante politike në vend dhe veçanërisht presidentit Ivanov që sa më shpejtë të ndaj mandatin për t’i hapur rrugë formimit të një qeverie e cila në agjendën e saj do të vendos si prioritet luftimin e korrupsionit dhe krimit të organizuar. (REL)

Kryetari i Lidhjes Social Demokrate, Zoran Zaev, ka prezantuar programin qeveritar në një paraqitje të jashtëzakonshme përpara opinionit publik, ndërsa i ka bërë thirrje presidentit Gjorge Ivanov që të mos bllokojë procesin e transferimit të pushtetit, por brenda dhjetë ditëve t’ia japë mandatin.

Zaev tha se programi i partisë së tij, LSDM, dhe i partive shqiptare që janë pjesë e shumicës së re parlamentare, bazohet në platformat parazgjedhore të këtyre subjekteve politike që kanë marrë besimin e qytetarëve në zgjedhjet e 11 dhjetorit.

“Maqedonia do të jetë shtet i mirë për jetë, shtet i të gjithë qytetarëve pavarësisht përkatësisë etnike apo politike, shtet i maqedonasve, shqiptarëve, turqve, serbëve, romëve, boshnjakëve dhe të gjitha bashkësive etnike që jetojnë në Maqedoni“, ka deklaruar Zaev, duke prezantuar të gjitha pikat e programit qeverisës si në sferën ekonomike, politike, në gjyqësor, për çështjen e gjuhës shqipe, e sferat tjera.

Zaev tha se programi i qeverisë parasheh miratimin e një ligji për përdorimin e gjuhëve të bashkësive etnike i cili do të avancojë përdorimin zyrtar të gjuhës shqipe.

“Të gjithë qytetarëve duhet t’i mundësojmë komunikim të lehtë me të gjitha institucionet. Kjo do të jetë në përputhje me ligjet dhe në bashkëpunim me të gjitha partitë që formojmë shumicën parlamentare. Kjo zgjidhje është për të mirën e të gjithë qytetarëve….Do të ketë zgjerim të përdorimit të gjuhës shqipe në institucionet shtetërore, por do të ketë rregullim të përdorimit edhe të gjuhëve tjera…. Me këtë mundësojnë që të gjithë qytetarët të mund të realizojnë të drejtën kushtetuese. Nëse dikush ka të drejtë të flas në gjuhën e tij nuk humbin të tjerët, përkundrazi fiton Maqedonia”, ka deklaruar Zaev.

Ndërsa sa i përket kartëmonedhave dhe uniformave edhe në gjuhën shqipe, Zaev tha se pas konsultimeve që ka zhvilluar me ekspertë është konstatuar se një zgjidhje e tillë nuk ka bazë kushtetuese, por pavarësisht kësaj kreu i LSDM-së tha se është i hapur që edhe për këtë çështje të bisedohet.

Ai shprehu përkushtimin e qeverisë së re, siç ka thënë, për zbardhjen e të gjitha rasteve që kanë ndodhur në të kaluarën, si incidenti i armatosur në Kumanovë, “Sopoti”, “Monstra” e raste tjera që kryesisht kanë të bëjnë me shqiptarët.

Zaev është zotuar për një sistem gjyqësor të pavarur dhe efikas. partitë do të mbeten jashtë gjykatave. Do të formohet sektor special në gjykatë që do të merret me lëndët që i ka ngritur Prokuroria speciale publike.

“Qeveria e re do të përkushtohet në zbardhjen e plotë të rastit të Kumanovës në maj të vitit 2015 si dhe duke nxjerrë në pah të vërtetën se kush ishin iniciatorët dhe kush ishte prapavija e tërë këtij rasti.

“Do të kërkojmë edhe mbështetjen e ndërkombëtarëve për sigurimin e dëshmive relevante rreth këtij rasti. Ministria e Punëve të Brendshme do të angazhohet në dhënien e ndihmës logjistike për organet hetuese dhe gjyqësore për hapjen e rastit “Monstra”, Sopot ”, Brodeci, “Martin Neshkovski””, tha Zaev.

Ai në paraqitjen e tij paralajmëroi edhe një departament të posaçëm gjyqësor që do të merret kryesisht me lwndet që po hetohen nga Prokuroria Speciale.

Zaev tha se programi i qeverisë që ai do të drejtojë ofron jetë dhe prospektin në Maqedoni, për dallim nga politika e Nikolla Gruevskit të VMRO-së që sipas tij ofron ndarje dhe nxitje në shoqëri.

Ai në paraqitjen e tij tha se programi qeveritar si prioritet ka anëtarësimin e vendit në NATO dhe Bashkimin Evropian, zbatimin e reformave në gjyqësi, zhvillim ekonomik të barabartë dhe liri të mediave.

Gjatë prezantimit të platformës së qeverisë së re të Maqedonisë, Zoran Zaev ka theksuar se Maqedonia hapëron drejt një politikbërjeje të re në bazë të standardeve demokratike. (REL)