Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka propozuar që të anulojë pjesëmarrjen e tij në Forumin e Prespës për Dialog, që zhvillon punimet në Ohër të Maqedonisë së Veriut, ashtu që të takohet të premten me përfaqësuesit e veteranëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK).

Ai e ka bërë këtë deklaratë në seancën e Kuvendit, teksa jashtë ndërtesës kanë qenë duke protestuar veteranët, si shenjë pakënaqësie ndaj miratimit në parim të Projektligjit për pagën minimale në Kuvend, më 14 qershor.

Projektligji nuk e parasheh lidhjen e pagës minimale me pensionin e veteranëve, siç ka qenë në të kaluarën.

Kurti ka thënë se Qeveria ndan rreth 120 milionë euro për kategoritë e dala nga lufta, dhe se kjo shifër është më e madhe sesa ajo që ndahet për sigurinë e vendit.

“Unë nuk besoj që ne dallojmë sa i përket respektit dhe mirënjohjes për veteranët e luftës së UÇK-së, ne mund të dallojmë në bindjen tonë për numrin e tyre. Ky është një debat që zhvillohet në shoqërinë tonë, që natyrisht zhvillohet edhe në Kuvend”.

Ai ka thënë se është i gatshëm të bashkëpunojë edhe me kategoritë e dala nga lufta “për të arritur te numri i vërtetë i veteranëve”.

“Konsiderojmë që pjesëmarrës në luftën çlirimtare kanë qenë më shumë se 60 mijë, por numri i veteranëve të UÇK-së është i fryrë, dhe ky është gabim edhe për historinë që do t’iu mësohet fëmijët në brezat e ardhshëm, sepse është diçka e pavërtetë”.

Si nisi protesta?

Protesta ka nisur në orët e mëngjesit në afërsi të Kuvendit të Kosovës.

Pas minuta më vonë, protestuesit kanë hyrë në oborrin e Kuvendit, pas shtyrjeve me forcat e Policisë së Kosovës, derisa në hyrje të këtij institucioni kanë qenë të pozicionuara njësitet speciale.

“Këta deputetë që shkelin ligje, që shkelin Kushtetutë, nuk e kanë vendin këtu”, ka thënë ushtruesi i detyrës së kryetarit të Organizatës së Veteranëve të Luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (OVL të UÇK-së), Faton Klinaku, para ndërtesës së​ Kuvendit, duke bërë thirrje për tërheqje të Projektligjit.

“Për shkak të këtij turpi të deputetëve, që nuk dëgjuan thirrjet tona, që të mos e miratojnë turpin e Qeverisë, u detyruam të thërrasim protestë”.

Klinaku është zotuar për dërgim të projektligjit – nëse hyn në fuqi – edhe në instanca më të larta.

“Ne jemi gati që nëse ligji hyn në fuqi, ju garantoj se ne do ta dërgojmë në Gjykatën Kushtetuese, dhe 100 për qind jemi të sigurt që Gjykata Kushtetuese do ta konstatojë​ se këta shkelin ligje”.​

Ai ka paralajmëruar edhe protesta tjera.

“Lirisht mund t’ju them se secilën herë që këta (deputetët) do të kenë seanca, ne do të jemi këtu”.

Protestuesit janë dëgjuar duke bërë thirrje, “Duam të drejtat tona” dhe “Duam një përgjigje”.

Seanca e Kuvendit ndërpritet përkohësisht

Ndonëse në seancë janë planifikuar për diskutim pika tjera – mes tjerash edhe pika për tërheqjen e mjeteve nga Fondi Pensional – deputetët e opozitës kanë nisur takimin duke diskutuar për veteranët.

Rashit Qalaj, deputet nga Partia Demokratike të Kosovës ka thënë se nuk duhet të ketë mbledhje normale të Kuvendit derisa të zgjidhet çështja e përfitimeve të veteranëve.

“Sot do duhej të ndiheshim të gjithë të turpëruar, por sidomos ata që ishin kundër përfshirjes së veteranëve në marrjen e benefiteve në lartësinë e pagës minimale. A thua i paskemi harruar të gjithë ata që i lanë gjymtyrët që ne sot të jemi këtu?” ka pyetur Qalaj.

Arben Gashi nga Lidhja Demokratike e Kosovës, ka thënë se Qeveria ka dështuar të ketë dialog frytdhënës me veteranët.

“Një pjesë vitale e rëndësishme dhe kontributdhënëse për lirinë e vendit, është në protestë jashtë Kuvendit sot, dhe kjo për gabime të Qeverisë. Është e padinjitetshme që veteranët e luftës të trajtohen në këtë mënyrë”.

Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës ka kërkuar ndërprerjen e seancës dhe nisjen e dialogut me veteranët.

Ndërkohë, deputetët e opozitës kanë bllokuar foltoren e Kuvendit, duke pamundësuar vazhdimin e seancës.

Kryetari i Kuvendit, Glauk Konjufca, ka kërkuar më pas takim me shefat e grupeve parlamentare të partive në Kuvend, meqë është pamundësuar vazhdimi i seancës.

Shefi i Grupit Parlamentar të PDK-së, Abelard Tahiri, u ka thënë protestuesve se partia prej nga vjen ai, nuk do të lejojë vazhdimin e seancës pa arritur zgjidhje për veteranët, dhe ka kërkuar që të përcaktohet pensioni i tyre në linjë me pagën minimale.

Ai ka kërkuar që Qeveria, Komisioni për Buxhet dhe Financa dhe veteranët të mbajnë një takim të përbashkët për të diskutuar këtë çështje.

Pse këto pakënaqësi?

Projektligji i miratuar parasheh rritjen e pagës minimale në 264 euro bruto, apo 250 euro neto, nga 130-170 sa është aktualisht.

Në rast se miratohet edhe në leximin e dytë ashtu siç është, veteranët do të vazhdojnë të marrin pension në vlerë 170 euro.

Veteranët kanë kërkuar që ky Projektligj të mos miratohet edhe në një protestë që kanë zhvilluar para Kuvendit më 6 qershor.

Projektligji i miratuar në parim është kundërshtuar edhe nga partitë opozitare në Kosovë, duke u konsideruar si diskriminues ndaj veteranëve.

Deri më 2017, pensioni i veteranëve nuk ka mundur të jetë më pak se paga minimale në Kosovë, përkatësisht 170 euro. Kjo, njëherësh, vazhdon të jetë shuma që marrin ata.

Nga Qeveria e Kosovës kanë thënë që nuk janë kundër rritjes se pensionit të veteranëve, por fillimisht duhet të konfirmohet lista e tyre.

Nga Instituti i Kosovës për Drejtësi dhe nga Organizata për Demokraci, Anti-korrupsion dhe Dinjitet, “Çohu” kanë vlerësuar se pa përfunduar procesi gjyqësor lidhur në rastin “Veteranët”, pastrimi i listës së veteranëve nuk mund të bëhet.

Gjykata e Apelit, më 26 prill të vitit 2022, ka kthyer në rigjykim rastin e njohur si “Veteranët”.

Në akuzën e ngritur nga Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës, e cila ishte konfirmuar nga Gjykata Themelore në Prishtinë, më 19 qershor të vitit 2019, u ngrit dyshimi se për 19.500 persona është dhënë statusi i veteranit në mënyrë të paligjshme.

Xhevdet Qeriqi nga Organizata e Veteranëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ka thënë për Radion Evropa e Lirë ditë më parë se për “listat e fryra” kjo organizatë ka diskutuar me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurtin në dy takime, në qershor të vitit të kaluar dhe në maj të këtij viti.

“Në dy takimet është diskutuar (kjo temë) dhe që duhet ndërmarrë hapa në këtë drejtim. Por, në fakt nuk po veprojnë në këtë drejtim, kompetencë e tij ekskluzive është që të ndërmarrë vendime për pastrimin e këtyre listave. Ne i kemi shprehur gatishmërinë për bashkëpunim për gjithçka, por përveç deklaratave nuk ka ndonjë hap konkret që po pritet të ndërmarrë kryeministri dhe Qeveria në këtë drejtim”, ka deklaruar Qeriqi.

Kur më 2017 është shfuqizuar neni i Ligjit për veteranët e luftës, i cili parashihte që pensioni i veteranit mos të jetë më i ulët se paga minimale, i njëjti është plotësuar me nenin që parashihte kategorizimin e veteranëve – varësisht nga vitet e angazhuara në UÇK – gjë që deri më tani nuk ka ndodhur.

Aktualisht, sipas të dhënave zyrtare nga Qeveria e Kosovës, statusin e Veteranit Luftëtar e kanë 53,188 persona, kurse, sipas të dhënave të Agjencisë së Statistikave të Kosovës, 37,006 janë përfitues nga skema për veteranët e luftës.

Veteranëve u bashkohen organizatorët e protestës për mjetet e Trustit

Në mesditë, në organizimin e veteranëve janë bashkëngjitur edhe protestuesit që kanë kërkuar tërheqjen e mjeteve nga Fondi i Kursimeve Pensionale.

Këtë kërkesë, për tërheqjen e deri në 30 për qind të mjeteve, e ka bërë fillimisht subjekti opozitar, Partia Demokratike e Kosovës.

Fondi Monetar Ndërkombëtar është shprehur kundër një tërheqje tjetër të mjeteve të Trustit.

Një tërheqje e ngjashme deri në 10 për qind është bërë në vitin 2020, pas përkeqësimit të gjendjes financiare të familjeve, për shkak të pandemisë së shkaktuar nga koronavirusi.

Veteranët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, kanë hyrë të enjten në oborrin e Kuvendit të Kosovës, teksa protestojnë si shenjë pakënaqësie ndaj miratimit në parim të Projektligjit për pagën minimale në Kuvend, më 14 qershor.

Ata kanë arritur të hyjnë në oborrin e Kuvendit pas shtyrjeve me forcat e Policisë së Kosovës, derisa në hyrje të këtij institucioni janë pozicionuar njësitet speciale.

“Këta deputetë që shkelin ligje, që shkelin Kushtetutë, nuk e kanë vendin këtu”, ka thënë ushtruesi i detyrës së kryetarit të Organizatës së Veteranëve të Luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (OVL të UÇK-së), Faton Klinaku, para ndërtesës së​ Kuvendit, duke bërë thirrje për tërheqje të Projektligjit.

“Për shkak të këtij turpi të deputetëve, që nuk dëgjuan thirrjet tona, që të mos e miratojnë turpin e Qeverisë, u detyruam të thërrasim protestë”.

Ai ka paralajmëruar edhe protesta tjera.

“Lirisht mund t’ju them se secilën herë që këta (deputetët) do të kenë seanca, ne do të jemi këtu”.

Kuvendi i Kosovës pritet të mbajë seancën e radhës, duke nisur nga ora 10:00.

Protestuesit janë dëgjuar duke bërë thirrje, “Duam të drejtat tona” dhe “Duam një përgjigje”.

Pse këto pakënaqësi?

Projektligji i miratuar parasheh rritjen e pagës minimale në 264 euro bruto, apo 250 euro neto, nga 130-170 sa është aktualisht.

Projektligji, megjithatë, nuk e parasheh lidhjen e pagës minimale me pensionin e veteranëve, siç ka qenë në të kaluarën. Në rast se miratohet edhe në leximin e dytë ashtu siç është, veteranët do të vazhdojnë të marrin pension në vlerë 170 euro.

Veteranët kanë kërkuar që ky Projektligj të mos miratohet edhe në një protestë që kanë zhvilluar para Kuvendit më 6 qershor.

Projektligji i miratuar në parim është kundërshtuar edhe nga partitë opozitare në Kosovë, duke u konsideruar si diskriminues ndaj veteranëve.

Deri më 2017, pensioni i veteranëve nuk ka mundur të jetë më pak se paga minimale në Kosovë, përkatësisht 170 euro. Kjo, njëherësh, vazhdon të jetë shuma që marrin ata.

Nga Qeveria e Kosovës kanë thënë që nuk janë kundër rritjes se pensionit të veteranëve, por fillimisht duhet të konfirmohet lista e tyre.

Nga Instituti i Kosovës për Drejtësi dhe nga Organizata për Demokraci, Anti-korrupsion dhe Dinjitet, “Çohu” kanë vlerësuar se pa përfunduar procesi gjyqësor lidhur në rastin “Veteranët”, pastrimi i listës së veteranëve nuk mund të bëhet.

Gjykata e Apelit, më 26 prill të vitit 2022, ka kthyer në rigjykim rastin e njohur si “Veteranët”.

Në akuzën e ngritur nga Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës, e cila ishte konfirmuar nga Gjykata Themelore në Prishtinë, më 19 qershor të vitit 2019, u ngrit dyshimi se për 19.500 persona është dhënë statusi i veteranit në mënyrë të paligjshme.

Xhevdet Qeriqi nga Organizata e Veteranëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ka thënë për Radion Evropa e Lirë ditë më parë se për “listat e fryra” kjo organizatë ka diskutuar me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurtin në dy takime, në qershor të vitit të kaluar dhe në maj të këtij viti.

“Në dy takimet është diskutuar (kjo temë) dhe që duhet ndërmarrë hapa në këtë drejtim. Por, në fakt nuk po veprojnë në këtë drejtim, kompetencë e tij ekskluzive është që të ndërmarrë vendime për pastrimin e këtyre listave. Ne i kemi shprehur gatishmërinë për bashkëpunim për gjithçka, por përveç deklaratave nuk ka ndonjë hap konkret që po pritet të ndërmarrë kryeministri dhe Qeveria në këtë drejtim”, ka deklaruar Qeriqi.

Kur më 2017 është shfuqizuar neni i Ligjit për veteranët e luftës, i cili parashihte që pensioni i veteranit mos të jetë më i ulët se paga minimale, i njëjti është plotësuar me nenin që parashihte kategorizimin e veteranëve – varësisht nga vitet e angazhuara në UÇK – gjë që deri më tani nuk ka ndodhur.

Aktualisht, sipas të dhënave zyrtare nga Qeveria e Kosovës, statusin e Veteranit Luftëtar e kanë 53,188 persona, kurse, sipas të dhënave të Agjencisë së Statistikave të Kosovës, 37,006 janë përfitues nga skema për veteranët e luftës.

Veteranët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, kanë nisur të enjten protestë në Prishtinë, si shenjë pakënaqësie ndaj miratimit në parim të Projektligjit për pagën minimale në Kuvendin e Kosovës më 14 qershor.

Projektligji i miratuar parasheh rritjen e pagës minimale në 264 euro bruto, apo 250 euro neto, nga 130-170 sa është aktualisht.

Projektligji, megjithatë, nuk e parasheh lidhjen e pagës minimale me pensionin e veteranëve, siç ka qenë në të kaluarën. Në rast se miratohet edhe në leximin e dytë ashtu siç është, veteranët do të vazhdojnë të marrin pension në vlerë 170 euro.

Veteranët kanë kërkuar që ky Projektligj të mos miratohet edhe në një protestë që kanë zhvilluar para Kuvendit më 6 qershor.

Projektligji i miratuar në parim është kundërshtuar edhe nga partitë opozitare në Kosovë, duke u konsideruar si diskriminues ndaj veteranëve.

Deri më 2017, pensioni i veteranëve nuk ka mundur të jetë më pak se paga minimale në Kosovë, përkatësisht 170 euro. Kjo, njëherësh, vazhdon të jetë shuma që marrin ata.

Nga Qeveria e Kosovës kanë thënë që nuk janë kundër rritjes se pensionit të veteranëve, por fillimisht duhet të konfirmohet lista e tyre.

Nga Instituti i Kosovës për Drejtësi dhe nga Organizata për Demokraci, Anti-korrupsion dhe Dinjitet, “Çohu” kanë vlerësuar se pa përfunduar procesi gjyqësor lidhur në rastin “Veteranët”, pastrimi i listës së veteranëve nuk mund të bëhet.

Gjykata e Apelit, më 26 prill të vitit 2022, ka kthyer në rigjykim rastin e njohur si “Veteranët”.

Në akuzën e ngritur nga Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës, e cila ishte konfirmuar nga Gjykata Themelore në Prishtinë, më 19 qershor të vitit 2019, u ngrit dyshimi se për 19.500 persona është dhënë statusi i veteranit në mënyrë të paligjshme.

Xhevdet Qeriqi nga Organizata e Veteranëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ka thënë për Radion Evropa e Lirë ditë më parë se për “listat e fryra” kjo organizatë ka diskutuar me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurtin në dy takime, në qershor të vitit të kaluar dhe në maj të këtij viti.

“Në dy takimet është diskutuar (kjo temë) dhe që duhet ndërmarrë hapa në këtë drejtim. Por, në fakt nuk po veprojnë në këtë drejtim, kompetencë e tij ekskluzive është që të ndërmarrë vendime për pastrimin e këtyre listave. Ne i kemi shprehur gatishmërinë për bashkëpunim për gjithçka, por përveç deklaratave nuk ka ndonjë hap konkret që po pritet të ndërmarrë kryeministri dhe Qeveria në këtë drejtim”, ka deklaruar Qeriqi.

Kur më 2017 është shfuqizuar neni i Ligjit për veteranët e luftës, i cili parashihte që pensioni i veteranit mos të jetë më i ulët se paga minimale, i njëjti është plotësuar me nenin që parashihte kategorizimin e veteranëve – varësisht nga vitet e angazhuara në UÇK – gjë që deri më tani nuk ka ndodhur.

Aktualisht, sipas të dhënave zyrtare nga Qeveria e Kosovës, statusin e Veteranit Luftëtar e kanë 53,188 persona, kurse, sipas të dhënave të Agjencisë së Statistikave të Kosovës, 37,006 janë përfitues nga skema për veteranët e luftës.

Jo të gjitha vdekjet që ndodhin në Kosovë, regjistrohen brenda afatit kohor në zyrat e regjistrimit të gjendjes civile nëpër komunat përkatëse, thonë përfaqësues të organizatave joqeveritare.

Me ligj, deklarimi i vdekjes duhet të bëhet nga një pjesëtar madhor i familjes, me një raport mjekësor, brenda 30 ditësh nga vdekja.

Por vonesat në deklarim kanë bërë që Ministria e Financave, Punës dhe Transfereve e Kosovës, vetëm vitin e kaluar, të paguajë afro gjysmë milioni euro për pensione të personave të vdekur.

Sipas raportit të Zyrës Kombëtare të Auditimit, të publikuar këtë muaj, kjo ministri ka paguar 3,314 pensione pas vdekjes së përfitueseve, në vlerë prej mbi 465 mijë eurosh.
Juristë dhe përfaqësues të organizatave joqeveritare thonë se, për t’i evituar vonesat në lajmërimin e vdekjeve, duhet digjitalizuar sistemin e regjistrimit midis institucioneve shëndetësore dhe zyrave komunale të regjistrimit civil.

Zyrtarë të Ministrisë së Shëndetësisë në Kosovë nuk i janë përgjigjur pyetjes së Radios Evropa e Lirë nëse kanë ndonjë sistem elektronik, ku regjistrojnë personat e vdekur në spital.

Nga Qendra Klinike Universitare e Kosovës, ndërkaq, thonë se nëse personi vdes në ndonjërin prej reparteve të këtij institucioni, QKUK-ja i plotëson disa formularë, që dorëzohen edhe në Agjencinë e Statistikave të Kosovës.

“Faqja e parë e formularit i bashkëngjitet historisë së pacientit, e cila mbetet në klinikën përkatëse. Faqja e dytë është për ASK-në dhe faqja e tretë për komunën përkatëse. Këto dy faqe të formularit, pas një periudhe kohore, ASK-ja i merr nga QKUK-ja dhe njërën prej tyre e dërgon në komunë, tjetrën e mban për vete”.

“Ndërkohë, faqja e katërt, pasi të vdesë pacienti, bashkë me fletëvdekjen dhe fletëlëshimin [nga spitali] i takon familjarit”, sqarojnë nga QKUK-ja për REL-in, por pa dhënë detaje nëse kanë ndonjë sistem elektronik ku regjistrohen të vdekurit.

Radio Evropa e Lirë ka kontaktuar zyrtarë të Komunës së Drenasit, në pjesën qendrore të Kosovës, të cilët konfirmojnë se nuk ka ndonjë bazë të përbashkët të të dhënash midis institucioneve shëndetësore dhe zyrave komunale.

Lumnije Prenaj, udhëheqëse e Shërbimit të Gjendjes Civile në këtë komunë, thotë se Qendra Kryesore e Mjekësisë Familjare në Drenas nuk i përcjell në mënyrë elektronike rastet e vdekjes në Zyrën Komunale për Regjistrimin Civil.

Sipas saj, rastet e vdekjeve regjistrohen me kërkesën e familjarëve – fizikisht në komunë – dhe “në shumicën e rasteve me vonesë”.

Procesi i regjistrimit të vdekjeve në Kosovë

Me Ligjin për Gjendjen Civile, çdo vdekje që ndodh në territorin e Kosovës duhet të regjistrohet nga anëtarët e familjes nëpër komunat përkatëse brenda 30 ditësh, ndërsa për ato që ndodhin jashtë territorit, afati për regjistrim është 60 ditë.

Të gjitha vdekjet që ndodhin në institucionet shëndetësore, por edhe në shtëpi, duhet të konfirmohen nga mjeku kompetent, i cili lëshon certifikatën e vdekjes.

Më pas, kërkesën për regjistrimin e të vdekurit, familjarët duhet ta paraqesin fizikisht në zyrat komunale, bashkë me certifikatën e lëshuar nga institucioni shëndetësor, e cila konfirmon vdekjen e personit.

Nëse nuk ka ndonjë certifikatë të tillë, atëherë regjistrimi i vdekjes bëhet me dy dëshmitarë para gjykatës, të cilët kanë qenë të pranishëm në momentin e vdekjes së personit apo gjatë varrimit të tij.

Nëse vdekja nuk lajmërohet brenda afatit të caktuar, familjarët mund të gjobiten nga 50 deri në 100 euro.

Digjitalizimi përmirëson procesin

Mentor Seferi, nga organizata joqeveritare Programi për të Drejtat Civile në Kosovë, thotë se procesi i regjistrimit të vdekjes nuk mund të mbetet në vullnetin e familjarëve, por se nevojitet digjitalizimi i sistemit të regjistrimit.

“Komunikimi elektronik mes institucioneve shëndetësore është i domosdoshëm për këtë proces”, thekson ai.

Juristi Hasim Krasniqi, i cili më herët ka punuar në Agjencinë për Regjistrimin Civil, thotë se problem në këtë aspekt paraqesin vdekjet natyrale, që ndodhin në shtëpi.

“Në shumicën e rasteve, vdekjet natyrale që ndodhin në shtëpi, nuk konfirmohen as nga mjeku. Këtu ka ngecje. Dhe, është një praktikë e qytetarëve që, pa iu nevojitur ndonjë dokument, nuk shkojnë të regjistrojnë personin e vdekur”, thotë Krasniqi.

Sipas tij, Agjencia për Regjistrimin Civil dhe komunat duhet të gjejnë “forma obliguese” që t’i regjistrojnë vdekjet me kohë, por nuk specifikon se cilat do të mund të ishin ato.

Me ligj, kur vdekja ndodh në shtëpi, personat që janë të pranishëm duhet ta thërrasin mjekun për ta konfirmuar atë. Të gjitha rastet e vdekjes duhet ta kenë konkluzionin se cili ka qenë shkaku i vdekjes së personit, të cilin e lëshon institucioni shëndetësor.

Pas regjistrimit në komunat përkatëse, me ato të dhëna shërbehet Agjencia për Regjistrimin Civil, e cila funksionin në kuadër të Ministrisë së Punëve të Brendshme.
Erdon Arifaj, zëvendës i drejtorit të Departamentit të Gjendjes Civile në këtë agjenci, shpjegon për REL-in se si funksionon ajo:

“Regjistrimi i vdekjeve bëhet nga zyrtari i gjendjes civile brenda në sistem. Është një sistem unik. Ato [të dhënat] grumbullohen në regjistrin qendror të shtetaseve – regjistër ky që administrohet nga ne. Pra, për të gjitha rastet, kur qytetari e deklaron vdekjen [e familjarit], ne i kemi informatat dhe ato i shpërndajmë tek institucionet përkatëse”.

Me këto të dhëna, çdo muaj, shërbehet edhe Ministria e Financave, Punës dhe Transfereve e Kosovës, e cila ekzekuton mjetet e pensioneve.

Vlera e pensionit në Kosovë sillet nga 100 euro – pensionet e pleqërisë – deri në 264 euro, varësisht kualifikimit arsimor.

Në bazë të ligjit, pensionistët duhet të paraqiten në Zyrën e Pensionistëve çdo gjashtë muaj për të dëshmuar se janë gjallë.

Ministria e Financave: Mbi 151 mijë euro janë kthyer në buxhet

Skënder Asllani, zëvendësdrejtor në Departamentin e Pensioneve në Ministrinë e Financave, thotë se ky institucion funksionon në bazë të të dhënave nga Agjencia për Regjistrimin Civil.

“Ne kemi raste që pala të vdesë pas datës 15 [të muajit], por ne jemi të obliguar që t’ia bartim mjetet sa është në jetë [në fillim të muajit] dhe kjo tingëllon se ministria po gabon. Ne, çdo muaj, i marrim të dhënat nga Agjencia për Regjistrimin Civil”, thotë Asllani.

Në raportin e Zyrës Kombëtare të Auditimit thuhet se “mbetja e personave të vdekur në listat e pagesave, shkakton pagesa të parregullta dhe dëmton buxhetin e ministrisë”.

Kjo zyrë i ka rekomanduar Ministrisë së Financave që ta analizojë në hollësi çështjen e pagesave dhe t’i shqyrtojë mundësitë për kthimin e tyre, në rast se u dërgohen përfituesve të vdekur.

“Kthimi i mjeteve bëhet në mënyrë vullnetare nga familjarët e pensionistit të vdekur, e që kanë marrë pension pas vdekjes së pensionistit. Por, në rastet kur këto mjete nuk kthehen në mënyrë vullnetare, iniciohen procedura gjyqësore”, thonë për REL-in nga zyra për informim e Ministrisë së Financave.

Sipas saj, nga pagesat “e gabuara” për njerëz të vdekur vitin e kaluar, deri më tash janë kthyer mbi 151 mijë euro në buxhet.

Ministria e Financave thotë se gabimet kanë ndodhur për shkak se, që nga shpërthimi i pandemisë COVID-19 në mars të vitit 2020, Qeveria e Kosovës, me një vendim të saj, i ka liruar të gjitha kategoritë e pensionistëve që të paraqiten çdo gjashtë muaj në zyrat e pensionistëve.

Përveç pagesave për persona të vdekur, Ministria e Financave ka paguar gabimisht edhe mbi 405 mijë euro të tjera për ndihma sociale, pensione të veteranëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe pensione të punëtorëve të kombinatit metalurgjik “Trepça”, ka gjetur Zyra Kombëtare e Auditimit.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, e quajti lajm të mirë vizitën që pritet të zhvillojë të premten në Prishtinë, kancelari gjerman Olaf Scholtz, duke theksuar se kancelari do të vijë me “një lloj rifreskimi të Procesit të Berlinit”.

Ai i bëri këto komente në prag të vizitës së kancelarit Scholtz, duke theksuar sërish mospajtimin me nismën Ballkani i Hapur, takimi radhës të së cilës u mbajt të mërkurën në Ohër të Maqedonisë së Veriut.

Kryeministri Kurti tha se gatishmëria dhe interesimi i Kosovës për bashkëpunim rajonal shprehet me mbështetjen për procesin e Berlinit dhe angazhimin për tregun e përbashkët rajonal.

“Me këtë bashkëpunim ne duam të kemi barazi të palëve, të cilën e gjejmë pikërisht në Procesin e Berlinit. Ne nuk duam zëvendësim të Bashkimit Evropian me, si do që të quhet ai, qoftë kjo edhe Ballkan i hapur. Nuk besojmë në vetëmjaftueshmërinë e Ballkanit i cili nuk përbëhet vetëm nga 6 shtete në përgjithësi ndërkaq Ballkani Perëndimor ende i pa integruar në BE përbëhet nga 6 shtete, me ç’rast këto nuk mund të trajtohen bashkë sepse kemi shtete të cilat nuk e kanë dënuar dhe as nuk kanë vënë sanksione ndaj invazionit dhe agresionit ushtarak rus në Ukrainë. Pra do të mund të themi se ka shtete në Ballkanin Perëndimor të cilët janë në anën e luftës çlirimtare të popullit të Ukrainës dhe kemi shtete si puna e fqinjit tonë verior i cili është në anën e Federatës Ruse dhe të presidentit despotik të saj”.

Kryeministri Kurti tha se për të pasur Ballkan të Hapur është Serbia ajo që duhet të hapet ndaj Kosovës dhe të mbyllet për Federatën Ruse dhe autokracitë tjera.

“E mbështesim edhe qëndrimin amerikan se nuk mund të ketë Ballkan të Hapur të themeluar si iniciativë përderisa nuk janë të gjashtë shtetet, andaj çdo herë që mbahen mbledhje të tilla, është mirë ta shikojnë se a janë të gjashtë shtetet, të mos e mundojnë as vetën e tyre sepse kur nuk janë të gjashtë shtetet, nuk ka Ballkan të Hapur, këtë e thanë shumë qartë zyrtarët amerikanë edhe dje”, tha zoti Kurti.

Të mërkurën, Gabriel Escobar, i dërguari amerikan për Ballkanin Perëndimor, tha se Shtetet e Bashkuara e mbështesin nismën “Ballkani i Hapur”, si një prej nismave për integrim ekonomik.

“Ne besojmë se që këto nisma të jenë të suksesshme duhet që të jenë të hapura për të gjitha vendet. Të gjitha nismat për integrimet ekonomike duhet të përfshijnë të gjashtë shtetet e Ballkanit Perëndimor në një nivel të barabartë”, tha zoti Escobar.

Kosova ka refuzuar t’i bashkohet nismës që fillimisht u njoh si “Mini-Shengeni Ballkanik”, në radhë të parë për shkak të qasjes së Serbisë e cila nuk e njeh pavarësinë e saj.

Të dyja vendet janë përfshirë që nga viti 2011 në një proces bisedimesh për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet tyre.

Veteranët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës kanë hyrë të hënën në oborrin e Kuvendit të Kosovës teksa kanë qenë duke protestuar në Prishtinë.

Para dyerve të këtij institucioni ka dalë Policia e Kosovës, e cila ka përdorur sprej në drejtim të protestuesve.

Megjithatë, Policia e Kosovës ka thënë përmes një deklarate se nuk ka përdorur gaz lotsjellës ndaj protestuesve.

Sipas këtij institucioni, dyshohet që lloji i gazit është hedhur nga protestuesit.

Protesta e mbështetur nga Organizata e Veteranëve të Luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, (OVL-UÇK) ishte paraparë të mbahej para Kuvendit, në shenjë pakënaqësie për mospërfshirjen e tyre në rritjen e pagës minimale.

Protestuesit janë duke brohoritur “UÇK – UÇK” dhe “Marre, marre”. Sipas Ligjit për Veteranët, shuma e pensionit të veteranit të UÇK-së nuk mund të jetë më e vogël sesa paga minimale e përcaktuar me ligj në Kosovë, e që është 170 euro.

Megjithatë, në projektligjin e miratuar nga Qeveria e Kosovës për rritje të kësaj page, nuk është përfshirë edhe rritja e pensionit të veteranëve. Sipas këtij projektligji, paga minimale do të rritet në 264 euro bruto, apo 250 euro neto.

Projektligji, i miratuar nga Qeveria e Kosovës në prill të këtij viti, pritet të diskutohet të hënën në seancën plenare të Kuvendit të Kosovës.

Ushtruesi i detyrës së kryetarit të OVL-UÇK-së, Faton Klinaku, ka thënë se kërkesat e tyre janë injoruar nga institucionet e Kosovës dhe se janë detyruar të dalin në protestë për të shprehur pakënaqësitë e tyre.

“Jemi injoruar nga institucionet e vendit dhe jemi detyruar që pakënaqësitë tona t’i shprehim në protestë”.

Kusari- Lila: Pakënaqësitë e veteranëve janë akumuluar ndër vite

Shefja e Grupit Parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosje, Mimoza Kusari – Lila, ka thënë se pakënaqësitë e veteranëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, janë akumuluar ndër vite, mirëpo tani po gjejnë hapësirë për të protestuar, pavarësisht angazhimeve dhe propozimeve të Qeverisë.

Ajo tha se Qeveria do të trajtojë të gjitha kategoritë, ashtu siç parashihet me ligj.

“Megjithatë, unë e di se secili veteran, i cili ka luftuar, nuk e dëmton vendin, gjegjësisht as ndërtesën e Kuvendit të Kosovës, apo t’i shkaktojë dëme dikujt tjetër”, tha ajo pas mbledhjes së rregullt të Kryesisë së Kuvendit të Kosovës.

Sipas saj “është e vërtetë se ka një deformim ndër vite në listat e veteranëve”, dhe që kjo çështje duhet të trajtohet me seriozitet.

“Të gjithë veteranët e mirëfilltë meritojnë trajtim shumë më dinjitoz sesa që e kanë pasur deri më tani. Por, besoj se edhe në këtë pikë do të arrijmë te zgjidhja dhe përmirësimi i kushteve për të gjithë. Megjithatë, periudha kohore ka pamundësuar deri më tash, është një vit i qeverisjes, dhe do të duhet edhe kohë, edhe planifikim, e natyrisht edhe rivlerësim i situatave dhe rrethanave që janë krijuar deri më tani”, ka thënë mes tjerash ajo.

Vlera e pagës minimale në Kosovë nuk ka ndryshuar nga viti 2011.

Shuma e pagës minimale në Kosovë është më e ulëta në Evropë, sipas Agjencisë Evropiane të Statistikave, Eurostat.

Disa afganëve, të strehuar përkohësisht në Kosovë, u është refuzuar hyrja në Shtetet e Bashkuara, për shkak se ata nuk kanë kaluar procesin e verifikimit, konfirmoi për Radion Evropa e Lirë një zyrtar i Departamentit amerikan i Shtetit (DASH).

“Përderisa shumicës së udhëtarëve afganë në kuadër të grupit OAW [Operacioni për mirëpritjen e aleatëve] u është lejuar hyrja në Shtetet e Bashkuara përmes procesit tonë të verifikimit, përfshirë edhe shumicën e afganëve në Kosovë, një numër i vogël i individëve të cilët nuk e kanë kaluar procesin, shërben si shembull se sistemi po punon siç duhet. Departamenti, në fund të fundit, e vlerëson me prioritet më të lartë sigurinë e popullit amerikan”, tha zyrtari i DASH-it.

Ky zyrtar nuk deshi të flasë për raste individuale apo për refuzime të reja të hyrjes në SHBA, por shtoi se për aq kohë sa sistemi i verifikimit vazhdon të funksionojë “do të ketë individë të tjerë të cilët përfundimisht nuk do të jenë në gjendje të zhvendosen në SHBA”.

Duke folur lidhur me atë se çfarë do të ndodhë me afganët të cilëve u është refuzuar hyrja në SHBA, zyrtari i DASH-it tha për Radion Evropa e Lirë se “ne presim që afganët në kampin Liya në Bondsteel, ose do të kalojnë procesin e verifikimit që do t’iu mundësojë udhëtimin për në SHBA brenda periudhës 365-ditore, ose do të zhvendosen në ndonjë shtet të tretë”. Ai po ashtu tha se Uashingtoni do të ndihmojë në kthimin e afganëve në Afganistan, nëse ata zgjedhin diçka të tillë.

Pasi talibanët morën pushtetin në Afganistan në gusht të vitit të kaluar, SHBA-ja nisi përpjekjet për largimin e afganëve të cilët kishin punuar për Uashingtonin dhe shtetet aleate, pasi ata dhe familjet e tyre ishin të rrezikuar nga rikthimi i talibanëve në pushtet.

Kosova ishte zotuar të pranojë deri 2,000 shtetas afganë, derisa atyre t’iu përfundojnë procedurat ligjore për riatdhesim në SHBA dhe vende të tjera.

Më shumë se 1,300 afganë janë strehuar në Kosovë që nga gushti 2021, kur është nënshkruar marrëveshja mes Kosovës dhe SHBA-së për strehimin e tyre deri në 365 ditë.

Afganët e vendosur në Kosovë raportohet se kanë qenë kryesisht bashkëpunëtorë të SHBA-së dhe NATO-s, gjatë pranisë së tyre në Afganistan, nga viti 2001 deri më 2021.

Ata ishin vendosur në kampin amerikan Bondsteel dhe në një dhe një kamp tjetër afër tij i njohur si kampi ndërtimor Bechtel-Enka. Që të dy këto kampe janë në afërsi të qytetit të Ferizajt dhe distanca mes tyre është më pak se dy kilometra.

Sipas zyrtarit të DASH-it, deri më tani afër 600 afganë janë larguar nga kampi ushtarak amerikan, Bondsteel, që gjendet në Ferizaj.

Zyrtari i DASH-it po ashtu tha se SHBA-ja do të punojë me individët të cilëve u është ndaluar hyrja në SHBA për të gjetur alternativa për strehimin e tyre.

“Këtu përfshihet identifikimi i shteteve që janë të gatshme të pranojnë afganët për t’u zhvendosur, ose, kur afganët dëshirojnë që vullnetarisht të kthehen në Afganistan, të ndihmohen në këto situata. Megjithatë, SHBA-ja nuk do të ndërmjetësojë kthimin e asnjë shtetasi afgan në Afganistan, përpos nëse ata duan të kthehen vetë”, tha zyrtari i DASH-it.

Gazeta amerikane The Wall Street Journal, raportoi më 24 maj se të paktën 22 afganë ende janë duke kaluar procesin e verifikimit, prej të cilëve, 16 janë njoftuar se aplikacionet e tyre për hyrje në SHBA u janë refuzuar.

Sipas kësaj gazete, shkak i refuzimit është bërë zbulimi i disa informacioneve diskualifikuese që u gjetën për afganët e strehuar në Kosovë. Ndonëse kjo gazetë nuk tregoi saktësisht se për çfarë informacionesh bëhet fjalë, u raportua se, sipas deklaratave të mëhershme të zyrtarëve amerikanë, informacione të tilla mund të përfshijnë lidhjet në të kaluarën me talibanët apo grupet e tjera që nga Uashingtoni cilësohen si grupe terroriste apo për shkak të kaluarës kriminale në Afganistan.

Ndërkaq, sa i përket mundësisë së zhvendosjes së afganëve në një shtet të tretë, një zyrtar amerikan i tha WSJ-së se “diçka që mund të jetë shqetësuese për SHBA-në mund të mos jetë për ndonjë shtet tjetër”.

Marrëveshja midis Kosovës dhe SHBA-së për strehimin e përkohshëm të afganëve ka hyrë në fuqi më 25 gusht të vitit 2021. Në të thuhet se “SHBA-ja pajtohet të zhvendosë individët e identifikuar në një lokacion tjetër brenda 365 ditëve prej kur individët kanë arritur në Republikën e Kosovës”.

“Kjo marrëveshje mund të ndryshohet përmes një marrëveshjeje të përbashkët të palëve”, thuhet në të, në të cilën shtohet se kjo marrëveshje mbetet në fuqi për dy vjet ose deri në momentin që palët vendosin që ta shfuqizojnë të njëjtën.

Autoritetet në Kosovë ende nuk kanë komentuar nëse janë në bisedime për Qeverinë amerikane për çështjen e afganëve të strehuar në Kosovë, të cilëve u është ndaluar hyrja në SHBA.

Në mars të këtij viti, një zyrtar i lartë i Departamentit amerikan të Shtetit ka thënë për gazetarët se asnjë afgan, i cili mund të mos e kalojë procesin e verifikimit, nuk do të mbetet në Kosovë.

Lëvizja Vetëvendosje, po mban sot mbledhjen e 47-të të Këshillit të Përgjithshëm. Në këtë mbledhje po merr pjesë edhe kryetari i kësaj partie, njëherësh kryeministri Albin Kurti.

Gjatë fjalës së tij para anëtarëve të Këshillit, Kurti ka shtuar se tani imazhi i Kosovës ka një përmbajtje më të re si në kuptimin politik ashtu edhe ekonomik.

Ai ka përmendur aplikimin e Kosovës për anëtarësim në Këshillin e Evropës, duke thënë se janë duke i bërë përgatitjet për aplikim edhe në NATO dhe BE.

‘Kemi aplikuar për anëtarësim në Këshillin e Evropës. Anëtarësimi ynë në KiE është vlerë e shtuar për Këshillin dhe mundësi për Kosovën që të përparoj më shumë në fushën e drejtësisë. Jemi duke i bërë përgatitjet për aplikim për anëtarësim në Partneritetin e Paqes në kuadër të NATO-s, e do të aplikojmë edhe për anëtarësim në BE’, ka thënë Kurti.

Kryeministri u shpreh se një vit qeverisje ka qenë mjaft sfidues, duke përmendur pandeminë, krizën energjetike, agresionin rus në Ukrainë e shumë çështje tjera.

Kurti ka shtuar se gjatë këtij viti krahas sfidave kanë shënuar progres edhe në disa fusha.

‘Kemi shënuar rritje ekonomike, kemi bërë hapa të rëndësishëm në forcimin e sistemit të drejtësisë, kemi luftuar krimin e korrupsionin, kemi avancuar aleancat dhe kemi forcuar raportet me shtet mike. Kosova është bërë fanar i demokracisë në rajon’, ka thënë Kurti.

Kurti ka folur edhe për vizitën e tij zyrtare dy javore në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Kryeministri ka shtuar se gjatë kësaj vizite ka takuar 7 senatorë dhe 12 kongresistë, dhe 7 zyrtarë të lartë të qeverisjes amerikane, shkruan Telegrafi.

Kjo mbledhje është duke drejtuar nga Hydajet Hyseni–Kaloshi.

Hyseni në fillim të kësaj mbledhje ka kërkuar nga të gjithë delegatët që të mbajnë një minutë heshtje në nderim të ish-presidentit të Shqipërisë, Bujar Nishani i cili ka ndërruar jetë dje.

As autoritetet në Kosovë, as autoritetet në Shtetet e Bashkuara nuk japin informacione nëse disa afganë të strehuar në Kosovë, nuk do të lejohen të zhvendosen në SHBA, ashtu siç ka raportuar gazeta amerikane The Wall Street Journal.

Më shumë se 1,300 afganë janë strehuar në Kosovë, pasi militantët talibanë kanë marrë kontrollin e pushtetit në Afganistan, në gusht të vitit të kaluar.

Ata janë vendosur në kampe që ndodhen në afërsi të qytetit të Ferizajt. Qëndrimi i tyre atje është i përkohshëm, pasi të gjithë ata, pas kalimit nëpër procese të verifikimit, janë zhvendosur ose pritet të zhvendosen në shtete të treta – kryesisht SHBA.

Të martën e 24 majit, The Wall Street Journal ka raportuar se Departamenti amerikan i Shtetit ka nisur t’i njoftojë disa prej afganëve të strehuar në Kosovë, se nuk do të lejohen të hyjnë në SHBA.

Gazeta ka raportuar se 22 afganë janë duke kaluar nëpër procesin e verifikimit – prej të cilëve 16 kanë marrë njoftimin se aplikacionet e tyre për të hyrë në SHBA, janë refuzuar. Sipas gazetës, për gjashtë raste të tjera ende nuk është marrë vendimi.

Si arsye për këtë përmendet zbulimi i “disa informacioneve diskualifikuese” për afganët, por nuk jepen më shumë detaje.

Kosova dhe SHBA-ja kanë marrëveshje për strehimin e afganëve deri në një vit.

Sipas gazetës amerikane, The Wall Street Journal, nuk dihet ende se çfarë do të ndodhë me afganët në Kosovë, që nuk e kalojnë procesin e verifikimit.

“Diçka që mund të jetë shqetësuese për SHBA-në, mund të mos jetë për ndonjë shtet tjetër”, ka thënë një zyrtar amerikan, duke folur për mundësinë që ndonjë shtet tjetër t’i pranojë ata afganë, ka cituar The Wall Street Journal.

Autoritetet e Kosovës dhe SHBA-së ende pa konfirmim

Radio Evropa e Lirë ka pyetur Ministrinë e Punëve të Brendshme të Kosovës se çfarë do të ndodhë me afganët e strehuar në Kosovë, në rast se u refuzohet hyrja në SHBA, dhe a po zhvillohen bisedime për zgjatjen eventuale të qëndrimit të tyre në Kosovë, por, deri në publikimin e këtij teksti, kjo ministri nuk ka kthyer përgjigje.

Këtyre pyetjeve të REL-it nuk u është përgjigjur as Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë dhe as Departamenti amerikan i Shtetit.

Në mars të këtij viti, një zyrtar i lartë i Departamentit amerikan të Shtetit ka thënë për gazetarët se asnjë afgan, i cili mund të mos e kalojë procesin e verifikimit, nuk do të mbetet në Kosovë.

“Ata do të jenë në Kosovë për vetëm 365 ditë dhe jo më gjatë se aq. Në rast se duhet më shumë kohë, ne do të gjejmë një vend tjetër për ta, e që duhet të jetë i pranueshëm për të gjitha palët, në rast se ata [afganët] nuk mund të shkojnë ende në SHBA. Marrëveshja që kemi me Kosovën, thotë se ata nuk do të rrinë në Kosovë”, ka thënë zyrtari i DASH-it.

Në muajin shkurt, Ministria e Punëve të Brendshme e Kosovës ka thënë se, bazuar në marrëveshjen e saj me SHBA-në dhe NATO-n, çdo afgan që është në Kosovë mund të qëndrojë vetëm një vit.

“Deri më tani, asnjëri nga qytetarët afganë nuk ka aplikuar për qëndrim në Kosovë”, ka thënë MPB-ja për REL-in.

Shumica e afganëve që janë larguar nga Kosova, janë vendosur tashmë në SHBA.

Në Prishtinë është mbajtur akademia përkujtimore për 44 vjetorin e vdekjes së Xhaferr Devës, nacionalistit që i kushtoi jetën çështjes kombëtare. Politologu Nexhmedin Spahiu u shpreh se Xhaferr Deva mundësoi interesimin e amerikanëve për Kosovën dhe jetësoi ëndrrën shekullore të shqiptarëve për bashkimin e trojeve etnike

Nga SYRI TV

Nxjerrja në dritë e kontributit në shërbim të çështjes kombëtare ishte kryefjalë e Akademisë Përkujtimore me rastin e 44 vjetorit të vdekjes së Xhaferr Devës, nacionalistit që i kushtoi jetën çështjes kombëtare.

Politologu Nexhmendin Spahiu organizator i këtij eventi që u mbajt në Prishtinë, kujtoi si u njoh me kontributin e Xhaferr Devës, teksa theksoi se ishte vizioni i tij që solli amerikanët në Kosovës. Spahiu evidentoi se Xhaferr Deva mundësoi ëndrrën shekullorë të shqiptarëve për bashkim kombëtar

Historiani Jusuf Buxhovi vlerësoi kontributin e Xhaferr Devës për të mos dorëzuar hebrenjtë tek gjermanët në kohë kur ishte Ministër i Brendshëm. Buxhovi theksoi se komunizmi sllav realizoi gjenocid në Kosovës dhe komunistët shqiptarë tradhtuan çështjen e kombëtare, duke i shërbyer Jugosllavisë.

Historianët më në zë të trojeve shqiptare që ishin pjesë e kësaj akademie përkujtimore nënvizuan nevojën për të nxjerrë në dritë kontributin madhor të Xhaferr Devës dhe figurave të tjera nacionaliste.

Xahferr Deva ishte politikan nacionalist dhe poliglot me kontribute të çmuara në çështjen kombëtare. Ai pas vendosjes se regjimit komunist u zhvendos në SHBA, ku asnjëherë nuk e ndali kontributin në shërbim të Shqipërisë.

Departamenti amerikan i Shtetit ka nisur të njoftojë disa prej afganëve, që për muaj të tërë janë strehuar në një bazë ushtarake në Kosovë, se nuk do të lejohen që të hyjnë në SHBA, raportoi The Wall Street Journal.

Në Kosovë nuk ka konfirmim se afganët e strehuar në kampin ushtarak Bondsteel dhe në një kamp afër, nuk do të lejohen që të zhvendosen në Shtetet e Bashkuara.

SHBA-ja dërgoi afganët – shumica e të cilëve të shoqëruar me familje – në bazën ushtarake Bondsteel në Kosovë, pasi ata duhet të kalonin një proces të verifikimit pas evakuimit nga Kabuli vitin e kaluar. Personat që kanë shtetësi amerikane janë të lirë të largohen nëse duan, por shumica e tyre kanë zgjedhur që të qëndrojnë me familjen.

Afër 70 afganë, përfshirë edhe familjarët e tyre, vazhdojnë të jenë në kampin Bondsteel. Në përgjithësi, afër 22 afganë ende janë duke kaluar nëpër procesin e verifikimit, prej të cilëve 16 kanë marrë njoftim gjatë kësaj jave se aplikacionet e tyre për të hyrë në SHBA janë refuzuar, thanë zyrtarët dhe afganët e strehuar, raportoi kjo media amerikane, ndërkaq për gjashtë raste të tjera ende nuk është marrë vendim.

Zyrtarët amerikanë thanë se vendimi për t’ua refuzuar hyrjen në shtet erdhi për shkak të zbulimit të disa informacioneve diskualifikuese që u gjetën për afganët që janë strehuar në Bondsteel. Zyrtarët nuk dhanë më shumë detaje.

Megjithatë, informacione të tilla mund të përfshijnë lidhjet në të kaluarën me talibanët apo grupet e tjera që nga Uashingtoni cilësohen si grupe terroriste apo për shkak të kaluarës kriminale në Afganistan, kanë thënë më herët zyrtarët amerikanë.

The Wall Street Journal raporton se ende nuk dihet se çfarë do të ndodhë me afganët që gjenden në Kosovë, apo nëse ndonjë shtet tjetër është pajtuar që t’i pranojë ata, pasi marrëveshja midis SHBA-së dhe Kosovës për strehimin e përkohshëm të afganëve, skadon gjatë kësaj vere.

“Diçka që mund të jetë shqetësuese për SHBA-në mund të mos jetë për ndonjë shtet tjetër”, tha një zyrtar amerikan teksa foli për mundësinë që ndonjë shtet tjetër mund të pranojë afganët.

Kosova dhe SHBA-ja kanë një marrëveshje për strehimin e afganëve për një periudhë njëvjeçare.

Sipas një zyrtari të Departamentit amerikan të Shtetit, asnjë nga afganët që potencialisht mund të mos kalojë procesin e verifikimit, nuk do të mbetet në Kosovë.

“Ata do të jenë në Kosovë për vetëm 365 ditë dhe jo më gjatë se aq. Në rast se duhet më shumë kohë, ne do të gjejmë një vend tjetër për ta, e që duhet të jetë i pranueshëm për të gjitha palët në rast se ata ende nuk mund të shkojnë në SHBA. Marrëveshja që kemi me Kosovën thotë se ata nuk do të rrinë në Kosovë”, tha zyrtari i lartë i Departamentit amerikan të Shtetit gjatë një bisede me disa gazetarë të Kosovës në mars të këtij viti.

Në fillim të muajit shkurt të këtij viti, një burim qeveritar amerikan i tha Radios Evropa e Lirë se në kampin Liya brenda bazës ushtarake amerikane Bondsteel, që gjendet në afërsi të qytetit të Ferizajt janë duke qëndruar rreth 200 afganë.

Mbi 1,300 shtetas afganë kanë gjetur strehim në Kosovë, pasi talibanët morën pushtetin në Afganistan në gusht të vitit 2021.

Me të arritur në Kosovë, ata janë strehuar në Bondsteel dhe në një dhe një kamp tjetër afër tij i njohur si kampi ndërtimor Bechtel-Enka.

Që të dy këto kampe janë në afërsi të qytetit të Ferizajt dhe distanca mes tyre është më pak se dy kilometra.

Shumica e afganëve janë larguar nga Kosova, numri më i madh i të cilëve janë vendosur në SHBA.

Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës (AGK), ka bërë të ditur që të dielën në Prishtinë kanë arritur dy gazetarë ukrainas, Serhii Shevchenko dhe Liudmyla Mekh, të cilët do të mund të ushtrojnë profesionin e tyre nga distanca, pas shpërthimit të luftës në vendin e tyre.

Më 17 prill, autoritetet e Kosovës kanë mirëpritur edhe Lyudmila Makeyn, gazetaren e parë ukrainase që ka arritur në këtë shtet.

Të tre gazetarët qëndrojnë në Kosovë në kuadër të programit “Gazetarët me Rezidencë në Kosovë (Journalist in Residence in Kosovo)”.

Ky program është iniciuar nga Qendra Evropiane për Liri të Shtypit dhe Medias (ECPMF), Federata Evropiane e Gazetarëve (EFJ) dhe mbështetet financiarisht nga Qeveria e Kosovës.

Si pasojë e pushtimit rus në Ukrainë, Qeveria e Kosovës ka bërë të ditur në muajin mars se është e gatshme të strehojë 20 gazetarë ukrainas andaj ka ndarë 150,000 euro për strehimin e tyre gjashtëmujor.

“Gazetarët veteranë kanë punuar në media të ndryshme në Ukrainë, dhe janë pjesë aktive e Unionit Kombëtar të Gazetarëve të Ukrainës (NUJU). Zonja Mekh është themeluese dhe presidente e Fondacionit ‘Iniciativa e Gazetarëve’, me bazë në kryeqytetin ukrainas, Kiev”, është në njoftimin e AGK-së në Facebook.

AGK ka thënë më herët se programi i financuar nga Qeveria e Kosovës u mundëson gazetarëve ukrainas pagë mujore, akomodim në banesë, kushte për punë, kurse të gjuhës dhe të integrimit, si dhe ndihmë psiko-sociale sipas nevojës.

Presidenti rus, Vladimir Putin, ka urdhëruar më 24 shkurt, atë që e quan “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur me sanksione të ashpra ndaj Rusisë, duke shënjestruar ekonominë e shtetit dhe oligarkët rusë.

Qeveria e Kosovës ka vënë sanksione kundër Rusisë, në linjë me Perëndimin, si dhe ka shprehur gatishmëri edhe për strehimin e rreth 5,000 qytetarëve ukrainas që i ikin luftës.

Gjykata e Posaçme e Kosovës me seli në Hagë shpalli fajtorë dy ish drejtuesit e Organizatës së Veteranëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Hysni Gucati dhe Nasim Haradinaj, dhe i dënoi me nga katër vjet e gjysmë heqje lirie nën akuzat “për pengim të personave zyrtarë në kryerjen e detyrave zyrtare, frikësim të dëshmitarëve dhe shkelje të fshehtësisë së procedurës”.

Duka shpallur vendimin, trupi gjykues theksoi se “kjo çështje ka të bëjë me administrimin e duhur të drejtësisë, integritetin dhe sigurinë e proceseve gjyqësore dhe sigurinë, mirëqenien dhe çlirimin nga frika të qindra personave, të cilët janë paraqitur për të përmbushur detyrën e tyre qytetare si dëshmitarë. Mbrojtja e dëshmitarëve nga frikësimi dhe dëmtimi qëndron në themelin e çdo sistemi të drejtësisë penale, qoftë ai vendor apo ndërkombëtar”.

Gjykata i përshkroi veprimet e të akuzuarve si “sfidë ndaj atij themeli dhe për rrjedhojë si kërcënim për drejtësinë.

Të dy ata arrestuan më 25 shtator të vitit 2020 dhe në dënimin e tyre llogaritet edhe koha e qëndrimit në paraburgim.

Akuzat ndaj tyre u ngritën pasi Organizata e Veteranëve të Luftës, në shtator të vitit 2020, tha se kishte marrë nga persona të panjohur mijëra dosje të Gjykatës së Posaçme, që dëshmojnë për bashkëpunim të saj me autoritetet e Beogradit dhe për siç thuhet, karakterin e saj të njëanshëm.

Prokuroria e Specializuar tha se “Hysni Gucati dhe Nasim Haradinaj u organizuan në bashkërendim për shpërndarjen e paautorizuar të informacionit të besueshëm dhe jo publik, duke marrë një vendim nëse ose se si të shpërndahen, duke organizuar dhe duke marr pjesë në konferencat për shtyp dhe paraqitje publike ku informacioni i besueshëm dhe jo publik është përhapur dhe diskutuar publikisht”.

Prokuroria tha se me këto veprime, Hysni Gucati dhe Nasim Haradinaj kanë shkelur fshehtësinë e procedurës dhe frikësuar dëshmitarët e Zyrës së Prokurorit të Specializuar dhe si rrjedhojë, penguan punën dhe hetimet e kësaj prokurorie.

Zoti Gucati dhe zoti Haradinaj kanë hedhur poshtë vazhdimisht akuzat.

Aktualisht në Hagë tashmë ndodhen edhe ish presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, ish kryetari i Partisë Demokratike, Kadri Veseli, ish shefi i grupit parlamentar të lëvizjes Vetëvendosje, Rexhep Selimi, ish kryetari i parlamentit, Jakup Krasniqi, si dhe dy ish pjesëtarë të Ushtrisë Çlirimtare, Salih Mustafa dhe Pjetër Shala.

Që të gjithë janë të akuzuar për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit.

Më 15 shtator u hap procesi i parë gjyqësor për krime lufte, ndaj zotit Mustafa, i cili akuzohet për veprat penale; ndalim arbitrar, trajtim mizor, torturë dhe vrasje të paligjshme gjatë periudhës së luftës në Kosovë.

Gjykata e Posaçme u themelua në vitin 2015 dhe vepron në bazë të ligjeve të Kosovës, por me personel ndërkombëtar. Ngritja e saj si dhe ngritja e akuzave janë shoqëruar vazhdimisht me reagime dhe protesta ne Kosovë, ku pohohet se në këtë mënyrë po bëhet barazimi me mizoritë e kryera nga forcat serbe gjatë luftës së viteve 1998 – 1999, që mori fund me ndërhyrjen e NATO-s.

Një imazh i keq është krijuar për Shqipërinë pasi rrëzoi rezolutën që dënon gjenocidin në Srebrenicë të Bosnjës, ka thënë nënkryetarja e Kuvendit të Kosovës, Saranda Bogujevci. Sipas saj, për çështjet e ndjeshme duhet të ketë konsensus të plotë brenda Kuvendit.

“Është e gabueshme si proces, si ka vijuar. S’mundet një rezolutë kaq e ndjeshme të trajtohet siç është bërë. Është gabim i dyanshëm. Për shembull, në Kuvend të Kosovës kur kemi pasur rezoluta të tilla si ajo për gjenocidin në Kosovë, e atë për Srebrenicë dhe atë rreth agresionit në Ukrainë, përveç të tjerave, kur ka rezoluta të tilla është tepër e rëndësishme të krijohet unitet, të ulet, të diskutohet e të trajtohet si duhet.

Përveç një deklarate, janë të rëndësishme përmbajtjet e faktet që qëndrojnë brenda.  Sado që janë dokumente që s’detyrojnë vendimmarrje, kanë peshën e vet si deklarata të përbashkëta që nxirren prej Kuvendit. Kjo që ka ndodhur në Shqipëri ka qenë dëm për Shqipërinë. Askush s’pyet kush e ka iniciuar, kush votoi pro e kush kundër.

Në imazhin e botës është që s’është votuar një rezolutë nga Shqipëria, që dënon gjenocidin në Srebrenicë.  Këtu fatkeqësisht kanë humbur të gjithë. Kanë krijuar imazh jo të mirë për Shqipërinë në tërësi.

Duhet të kihet kujdes kur trajtohen këto tema të ndjeshme që të ketë trajtim me dinjitet. Më vjen keq kur i shoh kolegët nga të dyja anët për betejë në temën kaq të ndjeshme”, ka thënë ajo në “Java Sonte me Rronin” në KTV.

Propozim-rezoluta në Kuvendin e Shqipërisë u rrëzua të enjten, në mes të përplasjeve të ashpra të pushtetit me opozitën.

Më 29 prill, Zyra e Prokurorit të Specializuar (ZPS) ka dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj ish-eprorëve të UÇK-së, Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit.

Prokuroria po pretendon se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.

Për krimet që prokuroria pretendon që ndodhën në Gjilan, si krime lufte i ka listuar arrestimin dhe ndalimin e paligjshëm ose arbitrar, trajtimin mizor ose çnjerëzor, torturën dhe vrasjen. Ndërsa, si krime kundër njerëzimit ka listuar burgimin, vepra të tjera çnjerëzore, torturën, vrasjen dhe persekutimin.

“Betimi për Drejtësi” iu sjell më poshtë pretendimet e prokurorisë në akuzat e reja ndaj ish-eprorëve të UÇK-së, të cilat thotë se ndodhën në Gjilan.

Sipas aneksit numër shtatë që trajton pretendimet e Prokurorisë për krimet në Gjilan, në fund të korrikut 1999, tregohet se si një viktimë u dërgua me veturë nga vendi i tij i punës në Konviktin në Gjilan.

Prokuroria thotë se në konvikt, ai u kontrollua dhe iu morën çelësat e makinës dhe karta e identifikimit dhe iu gris patenta e shoferit, si dhe nuk iu tha arsyeja e ndalimit apo arrestimit dhe nuk u akuzua për kryerjen e ndonjë krimi.

“Anëtarët e UÇK-së shkaktuan vuajtje ose lëndime të rënda mendore ose fizike, ose sulmuan seriozisht dinjitetin njerëzor të [REDAKTUAR] duke e ndaluar në mënyrë arbitrare (shih Pikën 3). Anëtarët e UÇK-së gjithashtu i shkaktuan viktimës vuajtje ose lëndime të rënda mendore ose fizike, ose sulmuan seriozisht dinjitetin e tij njerëzor, duke e keqtrajtuar atë dhe/ose përmes kushteve të paraburgimit. Në Konvikt, siç u theksua edhe më sipër, [REDAKTUAR] u kontrollua dhe iu morën çelësat e makinës dhe karta e identifikimit dhe iu gris patenta e shoferit”, thotë prokuroria.

Tutje, thuhet se në pas, në një bodrum, të paktën tre burra rrahën me radhë viktimën, i cili ishte ulur dhe i lidhur. E goditën me shkopinj, kryesisht në shpinë, për të paktën 40 minuta deri në një orë, në prani të një burri tjetër dhe në afërsi të të tjerëve.

“Njëri prej burrave vuri një pistoletë dhe ia drejtoi viktimës. Rrahja u krye në një mënyrë të organizuar në dukje dhe njëri nga burrat dha udhëzime se si ta rrihte viktimën. Gjatë rrahjes, viktima është marrë në pyetje”, thuhet nga ana e prokurorisë.

Prokuroria thotë se [REDAKTUAR] pati mavijosje dhe kontuzione që u deshën rreth një muaj për t’u shëruar dhe kishte gjendje psikologjike që vazhduan pas lirimit të tij.

Ndërkaq, sipas prokurorisë, autorët morën pjesë dhe ishin në dijeni të ndalimit të viktimës dhe/ose rrethanave të arrestimit të tij.

Tutje, flitet për një rast tjetër, ku thuhet se në fund të korrikut 1999, autorët i shkaktuan dhimbje ose vuajtje të forta [REDAKTUAR], ndërsa ai ishte i ndaluar dhe keqtrajtuar në Konvikt.

“Gjatë ndalimit dhe keqtrajtimit të tij, [REDAKTUAR] u mor në pyetje në lidhje me serbët në ushtri, një incident gjatë të cilit një shqiptar ishte qëlluar, nëse viktima kishte armë ose ishte ushtarak, dhe për një vendndodhje që supozohej se përdorej nga një post komandues serb dhe forcat serbe. Autorët i thanë viktimës se duhej të jepte një deklaratë sepse ai vazhdonte të punonte [REDAKTUAR], i kërkuan viktimës të punonte për ta dhe i thanë viktimës të largohej nga Kosova”, thuhet në aneks të prokurorisë.

Më pas, flitet për një rast tjetër, ku thuhet se [REDAKTUAR] dhe [REDAKTUAR] u rrëmbyen në Gjilan vetëm dy ditë larg njëri-tjetrit, më [REDAKTUAR] 1999, respektivisht.

“[REDAKTUAR] u shoqërua në drejtim të Konviktit dhe nuk u pa më, derisa trupi i tij u gjet në qershor 2000. Vetëm dy ditë më vonë, në [REDAKTUAR] korrik 1999, [REDAKTUAR] u rrëmbye, u dërgua në Konvikt dhe nuk u pa kurrë, derisa trupi i tij u gjet në vitin 2002. [REDAKTUAR]”, thuhet tutje.

Më pas, në aneks trajtohet një rast tjetër, për një rrëmbim tjetër, të cilin e pretendon prokuroria në akuzën e saj.

“[REDAKTUAR] i cili u mor nga shtëpia e tij në [REDAKTUAR] korrik 1999, së bashku me fqinjin e tij, [REDAKTUAR] dhe një të afërm, [REDAKTUAR], nga tre ose katër burra me të zeza dhe nga fqinji i tij, [REDAKTUAR] . Ndërsa gratë u liruan sapo arritën pranë Konviktit, [REDAKTUAR] nuk u pa më derisa trupi i tij u gjet në qershor 2000.”, thuhet në aneksin e prokurorisë.

Gjykatësi i procedurës paraprake pasi ka konfirmuar akuzat e reja, ka caktuar 10 majin si datën kur të akuzuarit do të dalin para gjykatës.

Thaçi pritet të dalë nga ora 10:00 deri në 10:45, Veseli nga ora 11:15 deri në orën 12:00, Krasniqi nga ora 14:00 deri në 14:45 dhe Selimi nga ora 15:15 deri në orën 16:00.

Ndryshe, në vendimin e gjykatësit paraprak, me anë të së cilit ka caktuar datën e paraqitjes së tyre, thuhet se më 3 shtator 2021, ZPS ka paraqitur një aktakuzë të ndryshuar për t’u konfirmuar nga gjykatësi paraprak.

Tutje, thuhet se më 22 prill 2022, pasi urdhëruan palët të paraqisnin dhe u mor përgjigja e mbrojtjes dhe e ZPS-së, mbi materialin mbështetës të amendamenteve që konsiderohet se përbëjnë akuza të reja që mbështesin konstatimin e dyshimit të bazuar mirë në pajtim me rregullin 86 (4) të Rregullores, gjyqtari i procedurës paraprake konfirmoi aktakuzën e ndryshuar

Kurse, thuhet se më 29 prill 2022, ZPS- ja dorëzoi një aktakuzë të ndryshuar publikisht të redaktuar dhe dokumentet përkatëse

Më 9 nëntor të vitit të kaluar, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë.

Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Selimi më 11 nëntor.

Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020.

Sipas akuzës, së paku midis marsit 1998 deri në shtator 1999, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi, Jakup Krasniqi dhe anëtarë të tjerë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët kishin qëllimin e përbashkët për të siguruar dhe ushtruar kontroll mbi të gjithë Kosovën përmes metodave që përfshinin frikësimin, keqtrajtimin, ushtrimin e dhunës dhe eliminimin e paligjshëm të atyre që konsideroheshin si kundërshtarë.

“Ndër këta kundërshtarë përfshiheshin persona që ishin, ose që konsideroheshin se kishin qenë: (a) bashkëpunëtorë ose të lidhur me forca, zyrtarë ose institucione shtetërore të RFJ-së, ose që (b) ndryshe nuk mbështetnin qëllimet ose metodat e UÇK-së dhe më vonë të QPK-së, ndër të cilët persona të lidhur me LDK-në dhe serbë, romë dhe persona të kombësive të tjera (bashkërisht, ‘kundërshtarët’). Ky qëllim i përbashkët përfshinte krimet e përndjekjes, burgosjes, arrestimit dhe ndalimit arbitrar ose të paligjshëm, akte të tjera çnjerëzore, trajtimin mizor, torturën, vrasjen dhe zhdukjen me forcë të personave”, thuhet në aktakuzë.

Myftiu i Kosovës, Naim Tërnava, ka uruar të gjithë besimtarëve myslimanë festën e Fitër Bajramit, teksa ka thënë se kjo festë ka në thelb solidaritetin.

Myslimanët në mbarë botën më 1 maj përfundojnë Muajin e Ramazanit.

Në mesazhin e tij në prag të Fitër Bajramit, myftiu Tërnava, bëri thirrje për paqe në mbarë botën. Ai tha se në shumë vende të botës ka konflikte, prej të cilave po pësojnë qytetarët e pafajshëm.

“Edhe në këtë natë të madhe në prag të Fitër Bajramit lusim Zotin që kudo në botë të mos ketë trazira, të mbretërojë paqja, siguria dhe mirëqenia për të gjithë”, tha Tërnava.

Myftiu Tërnava tha se në prag të Bajramit kërkohet që vlerësohet misioni që njeriu ka në këtë botë, që sipas tij është të ruhet një ekuilibër ndërmjet shpirtërores dhe materiales.

“Në kohët që po jetojmë njerëzimi si duket ka harruar vlerat shpirtërore, duke e bërë kështu shoqërinë më materialiste, realitet ky që ka sjell konflikte, gjakderdhje, dëbime e shkatërrime në tokë”, tha Tërnava.

Ai po ashtu tha se ky ishte Ramazani i parë në dy vjetët e fundit, që besimtarët e shënuan pa masa kufizuese për shkak të pandemisë së koronavirusit.

“Dashtë Zoti që të mos përballemi më me masa kufizuese të cilat qenë të domosdoshme, por krijuan një lloj distance ndërmjet nesh”, tha ai.

Festa e Fitër Bajramit pason Muajin e Ramazanit, gjatë të cilit, sipas besimit Islam, besimtarët agjërojnë për 30 ditë, në shenjë sakrifice dhe përkushtimi ndaj Zotit.