Pasditen e së enjtes janë larguar barrikadat në fshatin Rudarë, i cili gjindet në komunën e Zveçanit, raportojnë gazetarët e Radios Evropa e Lirë nga terreni.

Sipas informacioneve nga terreni, barrikadat janë larguar edhe në Mitrovicë të Veriut.

Barrikadat janë hequr nga rrugët edhe në komunën e Leposaviqit dhe të Zubin Potokut.

Te barrikada në Rudarë dhe tek ajo në Mitrovicë të Veriut janë të pranishëm njerëz me maska.

Rrugët kryesore që çojnë drejt Jarinjës dhe Bërnjakut – pikat kufitare që lidhin Kosovën me Serbinë – ishin bllokuar që nga 10 dhjetori.

Barrikadat në veri të Kosovës u ngritën nga disa grupe serbësh, për të kundërshtuar arrestimin e një ish-polici serb të Policisë së Kosovës.

Dejan Pantiq u arrestua nën dyshimet për sulm ndaj zyrtarëve kosovarë, në fillim të dhjetorit.

Më 28 dhjetor, Pantiqit iu zëvendësuar masa e paraburgimit me arrest shtëpiak.

Për barrikadat, Kosova ka fajësuar “bandat kriminale” që kanë mbështetjen e Serbisë.

“Barrikadat po hiqen. Të dielën e thamë që është çështje ditësh kur do të largohen ato. Edhe më mirë që kjo të bëhet pa ndërhyrjen e policisë sonë. Vetë i vunë barrikadat, vetë i hoqën ato. Me fjalë të tjera, krejt kot janë lodhur ata të cilët e bllokuan veten,” tha kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, në pritjen e fundvitit me gazetarë.

Se barrikadat do të largoheshin tha të enjten presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, pas takimit me përfaqësuesit e serbëve nga Kosova.

Vuçiq u takua me ta mbrëmjen e 28 dhjetorit në kazermën e Ushtrisë Serbe në Rashkë, afër kufirit me Kosovën.

Ai tha të mërkurën se janë dhënë garanci se kërkesat e serbëve për heqjen e barrikadave do të plotësoheshin. Kërkesat e serbëve janë: lirimi i ish-policit Dejan Pantiq, që “njerëzit që ishin në barrikada të mos ndiqen penalisht”, dhe të mos lejohej hyrja e forcave speciale të Kosovës në veri.

Shefi për politikë të jashtme i Bashkimit Evropian, Josep Borrell, deklaroi se “diplomacia mbizotëroi në uljen e tensioneve në veri të Kosovës”.

Ai përshëndeti kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentin serb, Aleksandar Vuçiq. “Dhuna nuk mund të jetë kurrë një zgjidhje”, shkroi Borrell në një postim në Twitter.

“Tani kemi nevojë për përparim urgjent në dialog”, shtoi Borrell.

Ai, po ashtu, lavdëroi punën e BE-së, SHBA-së dhe KFOR-it lidhur me këtë çështje.

Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian kanë thanë më 28 dhjetor se janë duke punuar me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, për të gjetur një zgjidhje politike që të ulen tensionet në veri të Kosovës.

Në një deklaratë të përbashkët, SHBA-ja dhe BE-ja mirëpritën garancitë e lidershipit të Kosovës që konfirmuan se nuk ka lista për arrestimin e qytetarëve serbë ose përndjekjen e atyre që protestojnë paqësisht apo për vendosjen e barrikadave.

Ndryshe, gjatë natës, disa kamionë, me të cilët ishte bllokuar rruga në lokacionin e njohur si Shkëmbi i Dudës në Mitrovicë të Veriut, janë djegur. Sipas Policisë së Kosovës, përveç dëmeve materiale, nuk raportohet për persona të lënduar, përderisa rasti është duke u hetuar.

Këta kamionë ishin vendosur në këtë vend më 27 dhjetor, kur grupe të serbëve vendosën barrikada të reja në rrugët e veriut.

Përveç veriut, më 27 dhjetor një barrikadë tjetër ishte vendosur në territorin e Serbisë, në afërsi të kufirit të Kosovës me Serbinë, në Merdare.

Vendosja e barrikadave nxiti tensione të shumta në mes të Kosovës dhe Serbisë.

Serbia vendosi në gatishmëri ushtrinë, si dhe rriti prezencën ushtarake në vijën kufitare me Kosovën, përkatësisht në Rashkë të Serbisë.

Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës kërkuan vazhdimisht largimin e barrikadave, si dhe respektimin e marrëveshjeve të Brukselit.

Çfarë u parapriu tensioneve në veri?

Situata në pjesën veriore të Kosovës u tensionua muajve të fundit për shkak se Qeveria e Kosovës vendosi që të largojë nga qarkullimi targat ilegale me akronimin KM si dhe akronime tjera PR, GL, PE etj., të cilat lëshoheshin për serbët e Kosovës nga Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë.

Vendimi u kundërshtua nga serbët lokalë, si dhe nga Beogradi zyrtar. Megjithatë, Qeveria e Kosovës ishte e vendosur për zbatimin e këtij vendimi me gjithë faktin se komuniteti ndërkombëtarë, përfshirë SHBA-në, kërkonte më shumë kohë.

Për shkak të refuzimit për të zbatuar vendimin për riregjistrim të veturave me targa ilegale, institucionet e Kosovës, suspenduan nga puna drejtorin e Policisë së Kosovës për rajonin e veriut, Nenad Gjuriq.

Pas suspendimit të drejtorit Gjuriq, Lista Serbe, subjekti më i madh politik i serbëve në Kosovë, njoftoi për largimin e serbëve nga të gjitha institucionet e Kosovës, deri në rikthimin e tij në punë si dhe, siç tha kryetari i saj, Goran Rakiq, deri në respektimin e të gjitha marrëveshjeve nga institucionet e Kosovës, përfshirë formimin Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Në javët që pasuan dorëheqje dhanë zyrtarët serbë të Policisë së Kosovës, të sistemit të drejtësisë, ata të nivelit lokal dhe atij qendror.

Derisa komuniteti ndërkombëtar ka kërkuar rikthimin e serbëve nëpër institucione, zyrtarë të Qeverisë përfshirë kryeministrin Albin Kurti, kanë thënë se kthimi i tyre nuk mund të jetë çështje politike, duke shtuar se është çështje ligjore e kushtetuese

Autoritetet në Kosovë thanë se është rihapur të enjten vendkalimi kufitar me Serbinë në Merdarë, dy ditë pas bllokimit të tij nga një grup serbësh në territorin e Serbisë në shenjë siç thanë, mbështetjeje për serbët në veriun e Kosovës që për gati tri javë po mbajnë të bllokuara rrugët në zonë.

Policia e Kosovës tha se “rruga e cila ishte bllokuar me 27.12.2022 në kilometrin e dytë brenda në Serbi, sot në ora 09:50 është liruar për qarkullim”.

Ky ishte veprimi i parë pas paralajmërimit të presidentit serb, Aleksandar Vuçiç, se largimi i bllokadave nga rrugët në veriun e Kosovës të banuar me shumicë serbe do të fillojë mëngjesin e së enjtes.

“Për 24 orë apo 48 orë do të hiqen barrikadat”, tha ai pas një takimi me përfaqësuesit e serbëve nga Kosova të mërkurën në Rashkë në jug të Serbisë.

Paralajmërimi u bë pasi një gjykatë në Prishtinë vendosi lirimin nga paraburgimi të një ish polici serb, arrestimi i të cilit më 10 dhjetor çoi në bllokimin e rrugëve në veriun e Kosovës.

Presidenti serb tha se Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian, kanë garantuar se asnjë nga serbët që vendosën bllokadat, nuk do të ndiqet penalisht.

Paraditen e së enjtes rrugët ne veri ende janë të bllokuara ndërsa në njërën nga bllokadat, dy kamionë u dogjën në rrethana të pasqaruara.

Heqja e bllokadave pritet të ulë tensionet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, e cila në fillim të javës vuri në “gjendje të plotë gatishmërie ushtarake” forcat e saj të sigurisë, duke thënë se Kosova e ka bërë të njëjtën gjë.

Autoritete në Kosovës mohuan njoftimet e tilla duke i cilësuar ato pjesë të propagandës serbo-ruse që synojnë destabilizimin e Kosovës.

Forcat paqeruajtëse të udhëhequra nga NATO-ja thanë Forcat e Armatosura të Serbisë nuk kanë nevojë për autorizim nga KFOR-i që të lëvizin dhe stërviten në territorin e tyre, por duhet të kërkojnë leje për të afruar më shumë se një mijë metra nga kufiri me Kosovën. Ndërsa, Forca e Sigurisë së Kosovës, mund të vendoset në veriun e Kosovës vetëm me pëlqimin paraprak të komandantit të KFOR-it.

KFOR-i përmes një komunikate për media ka reaguar lidhur me vizitën që Ministri i Mbrojtjes së Serbisë Millosh Vucevic dhe gjenerali i ushtrisë serbe Milan Mojsliovic ua kanë bërë ushtrisë serbe të cilët janë vendosur në Rashkë, siç thotë KFOR-i rreth 2 kilometra në afërsi të “ vijës kufitare administrative”.

Nga KFOR-i thonë se është e dobishme të rikujtohet se forcat serbe s’kanë nevojë për autorizim nga KFOR-i për të lëvizur dhe trajnuar në territorin e Serbisë, ndërkohë sqarojnë se sipas marrëveshjeve ekzistuese ushtria serbe duhet të njoftojë KFOR-in vetëm në rast se forcat e tyre kanë nevojë për t’u afruar në kufi me Kosovën në më pak se 1 mijë metra.

“Ai informacion duhet t’i jepet KFOR-it nga Komisioni i Përbashkët Zbatues, misioni i të cilit është të lehtësojë komunikimin dhe mirëkuptimin ndërmjet komandantit të KFOR-it dhe Forcave Serbe të Sigurisë”, thuhet në komunikatë.

Ndërkohë sqarojnë se ushtria e Kosovës në veri të Kosovës mund të vendoset vetëm pas miratimit paraprak të komandantit të KFOR-it.

“Sa i përket Forcave të Sigurisë së Kosovës (FSK), vendosja e tyre, sipas marrëveshjeve ekzistuese, kërkon pëlqimin paraprak të komandantit të KFOR-it për të shkuar në veri të Kosovës. KFOR-i, në përputhje me mandatin e tij, mund të angazhohet me përfaqësues legjitimë të komunitetit lokal në veri të Kosovës si pjesë e këtij procesi të pajtimit”, thuhet në komunikatën e KFOR.

Në këtë komunikatë kanë thënë se këto marrëveshje deri tani janë zbatuar dhe kanë bërë thirrje që palët të vazhdojnë një gjë të tillë.

“KFOR-i mbetet jashtëzakonisht vigjilent dhe ka aftësinë dhe personelin për të ofruar një mjedis të sigurt dhe të sigurt dhe lirinë e lëvizjes për të gjitha komunitetet nën mandatin tonë të OKB-së, bazuar në Rezolutën 1244 të vitit 1999. KFOR-i vazhdon të monitorojë nga afër situatën në terren dhe aktivitetet përgjatë linjën kufitare administrative, duke mbështetur dialogun për të gjetur një marrëveshje për të zbutur tensionet në veri të Kosovës”, thuhet në komunikatë.

Këshilli Gjyqësor i Kosovës ka shprehur shqetësim për “kërkesën e kryeministrit Albin Kurti për t’u informuar me emrin e gjyqtarit”, i cili ka marrë vendim ligjor për ndërrimin e masës së ish-policit serb të Policisë së Kosovës, Dejan Pantiq, nga paraburgimi në arrest shtëpiak.

“Rikujtojmë kryeministrin se gjyqtarët janë dhe duhet të jenë të pavarur gjatë ushtrimit të detyrave të tyre kushtetuese dhe ligjore, ndërsa tendencat për ndërhyrje janë të papranueshme dhe si të tilla i dënojmë fuqishëm”, thuhet në reagimin e KGJK-së.

Në këtë reagim thuhet se “Këshilli Gjyqësor publikisht e informon kryeministrin Kurti se bazuar në Kushtetutë dhe Ligj, personi zyrtar kompetent që ka marr këtë vendim quhet Gjyqtar i Republikës së Kosovës, vendimet e të cilit duhet të respektohen pa i komentuar, pa përjashtim, përfshirë edhe Qeverinë”.

Kurti gjatë një konference për media më 28 dhjetor tha se është “shumë kureshtar të kuptoj se cili është ai prokuror që bën këtë kërkesë e cili është ai gjyqtar i procedurës paraprake që e aprovon”.

Kundër vendimit për Pantiqin u shpreh edhe ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, e cila e cilësoi si “aktin më të rëndë që mund t’i bëhej vendit nga institicionet që do të duhej të ishin shembulli më i mirë i mbrojtjes së qytetarëve dhe rendit tonë kushtetues”.

Prokuroria Speciale e Kosovës konfirmoi të mërkurën se Pantiqit i është ndryshuar masa e sigurisë, nga paraburgimi në arrest shtëpiak, dhe tha se ky ndryshim u bë për shkak të gjendjes shëndetësore të ish-policit serb.

Arrestimi i Pantiqit, nxiti ngritjen e barrikadave në veri të Kosovës. Barrikadat u vendosën nga disa serbë lokalë, duke bllokuar rrugët që çojnë drejt dy pikëkalimeve kufitare, Jarinjë dhe Bërnjak, që lidhin Kosovën me Serbinë.

Lista Serbe – partia kryesore e serbëve në Kosovë – ka paraqitur disa kushte për largimin e barrikadave, dhe njëra ndër to ka thënë se është edhe lirimi i serbëve të arrestuar.

Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian thanë se janë duke punuar me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, për të gjetur një zgjidhje politike që të ulen tensionet në veri të Kosovës.

Uashingtoni dhe Brukseli u bënë thirrje të gjithëve që të marrin veprime të menjëhershme për shtensionimin e situatës në veri të Kosovës.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, u ka bërë thirrje pjesëtarëve të komunitetit serb në Kosovë, që të aplikojnë për vende pune në institucionet e Kosovës.

“Zbrazëtinë që ekziston brenda institucioneve tona të përbashkëta pas dorëheqjes kolektive dhe kryesisht të detyruar, të disa qindra serbëve, ne nuk duam ta mbushim me shqiptarë”, tha Kurti në një konferencë për media, teksa bëri një adresim në gjuhën serbe.

“Prandaj, i ftoj të gjithë serbët nga Kosova që të aplikojnë për këto vende pune, veçanërisht serbët që nuk kanë pasur asnjë shans deri më tani”, shtoi ai.

Në nëntor, qindra serbë në veri të Kosovës u larguan nga Policia e Kosovës, institucionet e drejtësisë dhe institucionet lokale e qendrore.

Dorëheqjet u dhanë në shenjë pakënaqësie ndaj një vendimi të Qeverisë së Kosovës që kishte të bënte me rirregjistrimin e makinave me targa serbe, në ato RKS – Republika e Kosovës.

Që nga ajo kohë, me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian, Kosova dhe Serbia kanë arritur një marrëveshje për targat.

Gjatë adresimit në gjuhën serbe, Kurti u tha serbëve se Kosova është shteti i të gjithëve, ku të gjithë janë të mirëseardhur, pavarësisht përkatësisë fetare apo racore.

“Ne qëndrojmë për një ndarje të qartë midis fesë dhe shtetit, midis institucioneve fetare dhe institucioneve demokratike”, tha ai.

Thirrja e Kurtit që serbët në veriun e Kosovës të aplikojnë për punë në institucionet e Kosovës, u bë në kohën kur në këtë pjesë të shtetit për 19 ditë me radhë janë të vendosura barrikada.

Disa serbë lokalë që nga 10 dhjetori kanë vendosur barrikada në veri, duke bllokuar rrugët që çojnë drejt pikave kufitare Jarinjë dhe Bërnjak, që lidhin Kosovën dhe Serbinë.

Që atëherë këto dy pika janë mbyllur për qarkullim, ndërkaq nga 27 dhjetori është mbyllur edhe pikëkalimi në Merdare, pas vendosjes së barrikadave në territorin e Serbisë.

Serbët lokalë ngritën barrikadat në shenjë pakënaqësie me arrestimin e ish-policit serb të Kosovës, Dejan Pantiq. Kosova ka thënë se Pantiq dyshohet për organizimin e sulmit të 6 dhjetorit ndaj zyrtarëve të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve në veri.

Pantiqit më 28 dhjetor i është zëvendësuar masa e paraburgimit me arrest shtëpiak.

Për barrikadat, Kosova ka fajësuar “bandat kriminale” që kanë mbështetjen e Serbisë, ndërkaq Beogradi ka thënë se barrikadat do të hiqen kur Prishtina të formojë Asociacionin e komunave me shumicë serbe.

Zyra e Kryeministrit ka bërë të ditur se Arben Vitia është riemëruar si ministër i Shëndetësisë me vendim të kryeministrit Albin Kurti.

Në njoftim thuhet se Kurti “i ka uruar suksese në plotësimin e detyrave dhe përgjegjësive të tij”.

Vitia kishte dhënë dorëheqje nga pozita e ministrit të Shëndetësisë në tetor të vitit të kaluar për të marrë pjesë në zgjedhjet lokale për kryetar në Komunën e Prishtinës – garë të cilën e kishte humbur kundër kandidatit të Lidhjes Demokratike të Kosovës, Përparim Rama.

Vitia kishte shërbyer si ministër i Shëndetësisë edhe në Qeverinë Kurti 1 më 2020.

Pas dorëheqjes së tij, rreth një muaj më vonë, ministër i Shëndetësisë ishte emëruar Rifat Latifi. Por, ky i fundit dha dorëheqje më 6 tetor, gati një vit pas marrjes së detyrës.

Që nga atëherë, Kosova ishte me ushtruese detyre të ministres së Shëndetësisë, Dafina Gexha-Bunjaku.

Ndërkohë, Qeveria e Kosovës në shtator kishte themeluar Komisionin Ekzekutiv për Shëndetësi i cili udhëhiqet nga kryeministri Kurti.

Sipas vendimit të Qeverisë, disa nga përgjegjësitë e këtij komisioni janë zhvillimi i sistemit informativ i sistemit shëndetësor, në të gjitha nivelet e sektorit publik dhe privat, analiza dhe definimi i ndarjes dhe bashkëpunimit publiko-privat në shëndetësi si dhe reforma tjera në sistemin shëndetësor të Kosovës.

Ky Komision deri më tani ka zhvilluar disa takime.

Zyrtarë të forcave paqeruajtëse të udhëhequra nga NATO në Kosovë thanë të dielën në mbrëmje se të shtëna me armë zjarri janë dëgjuar dhe parë afër një patrulle të KFOR-it në veriun e Kosovës, ku serbët lokal kanë vendosur bllokada për të penguar policinë vendase të patrullojë zonën e përfshirë nga tensionet muajve të fundit.

Në një deklaratë të misionit thuhet se nuk pati dëme në njerëz e as dëme materiale nga të shtënat që u dëgjuan në rajonin e Zubin Potokut. KFOR-i nuk dha hollësi të tjera.

Më herët policia e Kosovës mohoi njoftimet e publikuara në mediet serbe sipas të cila ka pasur shkëmbime zjarri në Zubin Potok, pasi policia e Kosovës “ka dashur të heqë njërën nga barrikadat” në këtë komunë.

“Nuk ka pasur ndonjë sulm ndaj Policisë së Kosovës, e as nuk ka pasur ndonjë shkëmbim zjarri mes policisë së Kosovës, apo ndonjë grupi”, tha ndërkaq në një njoftim policia e Kosovës.

Ministri i Brendshëm i Kosovës, Xhelal Sveçla, shkroi në llogarinë e tij në Facebook se “lojërat e (presidentit serb Aleksandar) Vuçiç dhe instrumenteve të tij kriminale po vazhdojnë. Fillimisht deklaruan se në Zubin Potok ka pasur përleshje të armatosura të iniciuara nga Policia e Kosovës dhe Njësitë e saj Speciale. Mirëpo, kur e kuptuan se bandat kriminale të mbështetura nga vet ai kanë sulmuar KFOR-in, duan t’i mohojnë të gjitha sulmet”, shkroi ministri Sveçla duke nënvizuar se “barrikadat duhet të hiqen menjëherë. Serbia duhet të ndalojë organizimin dhe mbështetjen e strukturave kriminale ilegale që duan të destabilizojnë Republikën e Kosovës”.

Në Beograd ndërkaq shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë serbe, Milan Mojsiloviç, tha se është takuar me presidentin serb dhe është nisur për në Rashkë, një komunë në jugperëndim të Serbisë, jo larg kufirit me Kosovën.

Ndonëse nuk bëri ndonjë koment rreth shkrimeve të medieve serbe për zhvillimet ne veriun e Kosovës, ai i tha televizionit pro qeveritar serb Pink se “situata në Kosovë është e tillë që kërkon praninë e ushtrisë serbe përgjatë vijës administrative”.

Grupe serbësh po mbajnë të bllokuara rrugët në veriun e Kosovës që nga dhjetë dhjetori pas arrestimit të një ish polici serb nën dyshimet për sul ndaj personave zyrtarë.

Qeveria e Kosovës i ka kërkuar KFOR-it, heqjen e bllokadave, ndërsa misioni i drejtuar nga NATO-ja tha se preferon që kjo të ndodhë në rrugë paqësore.

Me sloganin “Jo në emrin tim”, në Prishtinë është protestuar kundër Gjykatës Speciale pas dënimit me 26 vjet burgim për krime lufte të ish-komandantit të UÇK, Salih Mustafa.

Protesta e së shtunës u organizua nga Partia Socialdemokrate (PSD).

Kreu i kësaj partie, Dardan Molliqaj, ka bërë thirrje për unitet për ta kundërshtuar këtë gjykatë.

“Lufta për liri është shenja që ky është shteti jonë. Damkosja e kësaj lufte është sulm mbi Kosovën e pavarur. Edhe 23 vjet pas çlirimit, çlirimi po ka kosto”, tha ai.

Ai e ka quajtur absurd dënimin e Salih Mustafës.

“Shikoni aktgjykimin e kësaj gjykate ku thotë që duhet të dënohet komandant Cali është nëse viktima është vrarë nga plumbat e ushtrisë serbe. Kjo është e pritshme kur gjykata nuk e ka qëllim drejtësinë, por e ka qëllim dënimin e UÇK-së. Procesi i Speciales na ka nxjerrë edhe një mësim, liria mund të fitohet një herë, por duhet të mbrohet çdo ditë”, ka thënë ai.

Molliqaj tha se duhet të veprohet tash dhe të mos priten dënime të tjera, por se duhet të rrëzohen edhe dënimi ndaj Mustafës.

“Ne nuk jemi këtu për t’i dekoruar ata që e kanë kundërshtuar këtë gjykatë, e as fajësuar ata që e kanë votuar këtë gjykatë… Duhet të bëhemi bashkë nëse e kemi njëmend mbrojtjen e UÇK-së. Nën akuzë e kemi përndjekjen për liri, i kemi themeluesit e UÇK-së, e kemi shtabin e UÇK-së, komandantë të zonave operative, prandaj atyre që u thuhet se nuk po dënohet UÇK-ja, por individët, përgjigjuni thjesht se juve nuk ju intereson as UÇK-ja”, tha ai.

U.d i kryetarit të OVL të UÇK-së, Faton Klinaku, ka thënë se aty gjykohen vetëm shqiptarët dhe jo kriminelët serbë që kryen krime në Kosovë.

“Gjykata Speciale gjykon vetëm shqiptarët, por jo krimet e kryera në Kosovë, jo krimet e masakrat që i ka shkaktuar pushtuesi serb ndaj civilëve. Gjykon vetëm UÇK-në, duke e quajtur edhe ndërmarrje e përbashkët kriminale”, tha ai.

Protestuesit kanë protestuar nga sheshi “Zahir Pajaziti” deri në hapësirën përballë Kuvendit dhe Qeverisë së Kosovës.

Në mesin e protestuesve janë parë edhe deputetë të Partisë Demokratike të Kosovës – Hisen Berisha, Ganimete Musliu dhe Ariana Musliu Shoshi.

Gjykata Speciale, me seli në Hagë, funksionon sipas ligjeve të Kosovës.

Mustafa është dënuar për vrasje të paligjshme, torturë dhe ndalim arbitrar. Ai është shpallur i pafajshëm për trajtim mizor.

Sipas aktakuzës, Salih Mustafa, i njohur si ‘komandant Cali’, ka qenë komandant i njësitit gueril BIA, njësit brenda Zonës Operative të Llapit të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Vetë ai është deklaruar i pafajshëm për akuzat ndaj tij.

Vendimi ndaj Mustafës përbën aktvendimin e parë të Gjykatës Speciale lidhur me hetimet për krime lufte në Kosovë.

Përveç Mustafës, të akuzuar për krime lufte janë edhe ish-presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, ish-kreu i Partisë Demokratike të Kosovës, Kadri Veseli, ish-anëtari i Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së, Rexhep Selimi, ish-zëdhënësi i UÇK-së, Jakup Krasniqi dhe ish-pjesëtari tjetër i UÇK-së, Pjetër Shala.

Sipas aktakuzës, Thaçi, Veseli, Krasniqi, Selimi dhe Shala dyshohen për veprat penale që kanë të bëjnë me krime lufte: ndalim të paligjshëm ose arbitrar, trajtim mizor, torturë dhe vrasje të paligjshme dhe krime kundër njerëzimit: burgosje, akte të tjera çnjerëzore, zhdukje me forcë të personave dhe përndjekje, të cilat, sipas Dhomave të Specializuara, janë kryer mes marsit të vitit 1998 dhe shtatorit 1999.

Gjykata Speciale e Kosovës është formuar pas publikimit të një raporti të Këshillit të Evropës më 2011, nën autorësi të senatorit zviceran, DickMarty.

Në atë raport janë përmendur krimet e pretenduara në Kosovë.

Deklarata e Armend Mujës i tejkalon kompetencat e tij si deputet i Kuvendit të Kosovës dhe i “hedh benzinë zjarrit” në veri të vendit, thonë njohës të çështjeve ligjore dhe të proceseve politike në Kosovë.

Deputeti i partisë në pushtet, Lëvizjes Vetëvendosje, shkroi në profilin e tij në Facebook më 22 dhjetor se në Mitrovicë ekzistojnë “disa grupe kriminale” që, sipas tij, “sfidojnë edhe qytetarët e Kosovës, edhe shtetin e Kosovës”.

Përveç tyre, Muja përmendi me emra edhe disa individë, për të cilët tha se qëndrojnë prapa barrikadave të ngritura në veri, dhe shtoi se do të rekomandonte “arrestimin e tyre”.

Ai, po ashtu, tha se në Kosovë “nuk ka lista të gjera të njerëzve që do të arrestohen”, ashtu “siç propagandon Serbia”.

Zyrtarë në Serbi, ashtu si edhe ata të Listës Serbe – partisë më të madhe të serbëve në Kosovë – pretendojnë se Kosova ka “lista sekrete për arrestimin dhe pushkatimin e serbëve”, por nuk sjellin ndonjë provë për to.

Policia e Kosovës dhe ministri i Brendshëm i Kosovës, Xhelal Sveçla, i hodhën poshtë këto deklarime.

Radio Evropa e Lirë bëri përpjekje të kontaktojë deputetin Muja, për të marrë një koment lidhur me shkrimin e tij, por ai nuk iu përgjigj thirrjeve përmes telefonit.

Deklaratë jashtë kompetencave të deputetit

Ehat Miftaraj, drejtor ekzekutiv i Institutit të Kosovës për Drejtësi (IKD), thotë se Beogradi zyrtar, përmes metodave të ndryshme është duke e destabilizuar situatën në veri të Kosovës. Por, sipas tij, pushtetet në Kosovë janë të ndara dhe ato duhet të veprojnë sipas hierarkisë.

“Në asnjë rrethanë, nuk guxohet që politikanët të etiketojnë persona të caktuar, si persona që duhet të arrestohen apo të ndiqen penalisht. Kjo kompetencë, ky autorizim u takon vetëm institucioneve që kanë mandat ligjor. Kjo lë hapësirë dhe mundësi për keqkuptime, për keqinterpretime, qoftë nga pala serbe, qoftë nga shtetet, të cilat nuk është se janë mike të Republikës së Kosovës. Ky është një veprim amator, i cili nuk do të duhej të ndodhte”, thotë Miftaraj për Radion Evropa e Lirë.

Njohësi i proceseve politike, Artan Muhaxhiri, profesor i sociologjisë në Universitetin e Prishtinës, thotë se postimi i deputetit Muja nënkupton “naivitet politik”, i cili, sipas tij, “buron nga populizmi”.

Në aspektin institucional, thotë Muhaxhiri, deklarata e tillë nuk do të duhej të bëhej fare, sepse është përtej kompetencave të deputetit.

“Ajo që është evidente, është se kjo deklaratë është populiste, tenton t’i bishtnojë rrugës institucionale, që do të duhej të ishte përmes prokurorisë dhe përmes institucioneve tjera të sigurisë. Mirëpo, [ai] vetëm vendos në publik një listë, e cila mund të keqpërdoret, nëse, eventualisht, atyre personave të apostrofuar u ndodh diçka. Pra, kjo nuk është mënyra e duhur, me të cilën trajtohet kriza në veri”, thotë Muhaxhiri për Radion Evropa e Lirë.

Radio Evropa e Lirë pyeti Prokurorinë e Kosovës se a ka informacione për veprimtarinë e personave që përmend Muja dhe nëse do të kontaktojë vetë deputetin për të marrë informacione mbi pretendimet e tij. Por, deri në publikimin e këtij artikulli, nuk mori përgjigje.

Reagimet e zyrtarëve serbë

Pas shkrimit të Mujës, kryeministrja e Serbisë, Ana Bërnabiq, tha se nuk është asgjë e re se “Prishtina po bën listën e serbëve për arrestim” dhe se “i vetmi ndryshim është se këtë herë e ka bërë publike, edhe pse zyrtarisht e ka mohuar”.

“Dënoj ashpër përndjekjen dhe shënjestrimin e të gjithë personave nga lista e përmendur, por edhe të gjithë personave të tjerë që nuk janë të kombësisë shqiptare dhe që nuk mund t’i realizojnë as të drejtat më elementare të njeriut në Kosovë e Metohi”, tha Bërnabiq.

Ndaj shkrimit të deputetit Muja reagoi edhe Lista Serbe, e cila tha se përfaqësuesi i Lëvizjes Vetëvendosje “ka publikuar një listë tjetër për persekutimin e serbëve nga Kosova”.

Sipas kësaj partie që mbështetet nga Beogradi zyrtar, deklaratat e tilla “e justifikojnë drejtpërdrejt ekzistencën e barrikadave dhe rezistencën paqësore të popullit serb”.

Grupe të qytetarëve serbë në veri ngritën barrikada qysh më 10 dhjetor, për të kundërshtuar arrestimin e një ish-polici serb nga Policia e Kosovës.

Dejan Pantiq u arrestua nën dyshimet për sulm kundër anëtarëve të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve në veri.

Kërkohet llogaridhënie

Ehat Miftaraj, nga IKD-ja, thotë se pretendimet e Beogradit zyrtar dhe Listës Serbe se ekzistojnë lista për arrestimin e serbëve në veri të Kosovës, kanë qenë edhe një nga arsyet e protestës së disa qytetarëve serbë, më 22 dhjetor, në fshatin Rudarë në veri të Kosovës.

Në këtë tubim, protestuesit, mes tjerash, kërkuan “tërheqjen” e këtyre listave të supozuara, si kusht për largimin e barrikadave.

Në këtë kontekst, thotë Miftaraj, deklarata e deputetit Muja “i ka hedhur benzinë zjarrit”.

Ai thotë se Muja, si deputet, ka imunitet nga ndjekja penale, por se në rastin konkret, sipas tij, ai do të duhej të jepte sqarime në Prokurori.

“Nëse i njëjti [Muja] ka informata të tilla, në një shtet normal do të duhej që Prokuroria Speciale ta ftonte në intervistë dhe ai t’i ofrojë dëshmitë, të cilat ai i ofron në postimin [në Facebook]. Nëse ato nuk mund t’i mbështesë me fakte, atëherë sigurisht që Prokuroria mund ta konsiderojë këtë si një lajmërim të rremë, që ka shkaktuar pasoja juridike”, thotë Miftaraj.

Komuniteti ndërkombëtar, përfshirë SHBA-në dhe BE-në, bënë disa herë thirrje që tensionet në veri të Kosovës të zgjidhen me dialog.

Autoritetet në Kosovë thanë se kanë kapacitete për largimin e barrikadave të ngritura në veri, por se i kanë dhënë kohë misionit të NATO-s, KFOR, që ta bindë komunitetin lokal që t’i largojë vetë ato.

KFOR nuk iu përgjigj interesimit të REL-it nëse planifikon ndonjë aksion në veri.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha se barrikadat do të largohen kur të formohet Asociacioni i komunave me shumicë serbe në Kosovë, të cilin Prishtina zyrtare e kundërshton.

 Policia e Kosovës ka njoftuar se dy të mitur, shtetas kosovarë, janë sulmuar nga disa qytetarë serbë në veri të Mitrovicës.

Sipas njoftimit të policisë, ngjarja ka ndodhur ditën e djeshme rreth orës 16:00 ku dy të miturit janë paraqitur në qendrën shëndetësore për mjekim.

“Mitrovicë Veri 22.12.2022 – 16:00. Lidhur me rastin është raportuar se dy viktima meshkuj kosovarë të mitur, kanë pranuar tretman mjekësor, pasi që sipas tyre janë sulmuar nga disa qytetar të nacionalit serb. Njësitë policore janë duke kryer hetime lidhur me rastin”.- thuhet në njoftim.

Prej gati dy javësh situata është e tensionuar në veri të Kosovës për shkak të vendosjes së barrikadave nga qytetarët serbë të zonës duke bllokuar kështu qarkullimin drejt pikave kufitare që lidhin dy vendet. syri.net

Kryetari i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Ramush Haradinaj i tha Zërit të Amerikës se Asociacioni i komunave me shumicë serbe duhet të jetë pjesë e marrëveshjes përfundimtare ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, ndërsa qeveria duhet të trajtojë me kujdes situatën në veri. Në intervistën me korrespondentin tonë në Prishtinë, Besim Abazi, zoti Haradinaj tha se propozimi evropian i mbështetur nga Shtetet e Bashkuara për një marrëveshje Kosovë – Serbi paraqet njohje të ndërsjellë pavarësisht që kjo nuk përmendet në dokument.

Zëri i Amerikës: Zoti Haradinaj, si e vlerësoni situatën aktuale në veriun e Kosovës dhe cila është rrugëdalja?

Ramush Haradinaj: Mendoj që është një situatë jo e mirë edhe kthim prapa, ky kthim prapa fillon me kursin e marrë nga kryeministri i Kosovës për planin për tabelat, duke mos përcjellur propozimin amerikan, por gjithashtu edhe me një agjendë mjaft djallëzore të Serbisë që nëpërmjet grupeve kriminale në veri po vazhdon ta destabilizojë veriun e vendit.

Zëri i Amerikës: Si të tejkalohet kjo?

Ramush Haradinaj: Besoj që rrugëdalja nga kjo gjendje është kthimi pikërisht atje te pikënisja, te propozimi amerikan për tabelat në atë kohë, por që tani nënkupton kthimin te marrëveshja finale pra bazike dhe jo te ajo lufta kush kënd e mund me veprime në terren, për shkak se lufta guerile me veprime gjoja të fitohet epërsi në terren, mund të dalë nga kontrolli dhe të krijojë pasiguri më të madhe.

Zëri i Amerikës: A është në teh që të ndodhë një gjë e tillë zoti Haradinaj nga pikëpamja juaj?

Ramush Haradinaj: Besoj që tanimë vetëm hetohet se edhe Prishtina zyrtare e kupton që kjo është një lojë djallëzore për të nxitur kundërveprime, ose reagimi të nxisë veprim dhe kësisoj çdoherë një pjesë të përgjegjësisë ta mbajë Prishtina për eskalimin e mëtutjeshëm të mundshëm të situatës në veri, edhe ashtu situata nuk është e mirë. Besoj që është mirë që Prishtina zyrtare është përmbajtur këtë kohën e fundit dhe ka një koordinim me aleatët, mirëpo është me rëndësi edhe me shumë interes besoj që të hiqen barrikadat, është një njollë për Kosovën, për rajonin, për Evropën.

Pra përpos Ukrainës ku po ndodhë agresioni rus, situata të tillë si pozicione në front nuk ka në Evropë dhe mendoj që serbët e Kosovës po i bëjnë dëm vetes edhe i lus e ju bëj thirrje që t’i heqin këto barrikada. Kuptohet të gjitha shqetësimet e tyre do të trajtohen me respekt e kujdes si nga Kosova por edhe nga faktorët ndërkombëtarë.

Zëri i Amerikës: Si të hiqen ato zoti Haradinaj, nëse serbët nuk i heqin?

Ramush Haradinaj: Besoj që barrikadat janë së pari në mendje, në bindje dhe besoj që një dialog më intensiv me serbët lokal është i nevojshëm. Pra pa paragjykimi se kush janë ata serbë dhe çfarë përfaqësojnë, kushdo që ka pushtet mbi barrikaduesit, mbi ata që kanë vendosur barrikadat, mendoj që duhet të vendoset dialog intensiv që të sqarohen ata edhe të sqarohet çdo, po e quaj ashtu paqartësi për të ardhmen, por barrikadat duhet t’i heqin vet serbët, vet ata që i kanë vendosur.

Zëri i Amerikës: Zoti Haradinaj thatë se duhet të trajtohen kërkesat e tyre, kërkesa themelore që është përsëritur madje edhe nga Beogradi është që heqja e barrikadave dhe kthimi i serbëve në institucione mund të ndodhë vetëm me themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, një kërkesë që është theksuar fuqishëm edhe nga administrata amerikane. Si të veprohet?

Ramush Haradinaj: Besoj që bëhet fjalë për dy etapa, pra një etapë është vetëm heqja e barrikadave, qarkullimi i lirë, jeta, kthimi në shkolla, kthimi në jetë ta quaj ashtu ajo baza e parë. Kjo lidhet me këto arrestimet e fundit të këtyre policëve dhe personave të tjerë që i ndjek drejtësia, shpresoj të gjendet një formulë që drejtësia ta kryejë misionin e vet, por edhe qytetarët serbë dhe barrikaduesit ta kuptojnë se nuk është kundër tyre dhe të hiqen barrikadat. Ndërsa po është thënë që kthimi në institucione do të ndërlidhet me Asociacionin, por me siguri që këto janë procese të dyja, edhe kthimi edhe Asociacioni nuk janë çështje që zgjidhen njëherësh ose për një ditë. Mendoj se sa i përket Asociacionit zgjidhja vjen me marrëveshjen finale, ndërsa kthimi në institucione është një proces i brendshëm që duhet të ndodhë edhe Prishtina duhet të intensifikojë një dialog të brendshëm me serbët lokal.

Zëri i Amerikës: Por edhe i dërguari amerikan, Gabriel Ecsobar, ka kërkuar që menjëherë të fillohet me diskutimet për themelimin e Asociacionit, madje edhe para asaj marrëveshje bazike që mund të pritet të diskutohet më vonë.

Ramush Haradinaj: Tani ka fituar në peshë Asociacioni dhe ky ka qenë edhe shqetësimi im në të kaluarën, e kam lutur edhe kryeministrin Kurti që të ketë kujdes nga këto veprimet e njëanshme, për shkak se pastaj do të ketë edhe kërkesa ta quajmë ashtu të njëanshme. Ne tani kemi arritur në situatën kur veçse hetohet një qasje ndëshkuese ndaj qeverisë dhe kryeministrit për veprimet e tij të njëanshme ose befasuese në terren.

Zëri i Amerikës: Qasje ndëshkuese nga administrata amerikane?

Ramush Haradinaj: Po, administrata amerikane ka një qasje deri diku edukuese ose ndëshkuese ndaj Prishtinës zyrtare dhe kryeministrit, sepse këto kërkesa janë të reja krahasuar me kërkesat e mëhershme para planit të tabelave, kur kërkesë ishte vetëm përqendrimi në marrëveshjen finale që në qendër e ka njohjen. Tani kjo është kërkesë e re që buron nga gjendja në teren dhe veprimet e njëanshme të kryeministrit. Por rrugëdaljen e shoh në rikthim, pra jo në përqendrimin vetëm në Asociacionin, por rikthim në pikënisje, siç thashë më herët, qoftë edhe në periudhën para planit të tabelave, planit të famshëm 21 ditësh, por rikthim te marrëveshja bazike.

Zëri i Amerikës: Por kryeministri në një mënyrë u rikthye, ai në fund pranoi të gjitha kërkesat amerikane. A nuk i plotësoi ato kërkesa, nuk e hapi rrugën për një qasje tjetër?

Ramush Haradinaj: Me thënë të drejtën jo, këto janë vetëm situata faktike por kryeministri ende vazhdon me një lloj taktike guerile ndaj administratës amerikane, pra veprimet e tij janë kryesisht një lloj ecje në mënyrën e tij, por meqenëse nuk po arrin efektin në terren atëherë situata po ngec edhe po ndodhë ajo që ndoshta edhe është ditur që do të ndodhë. Mendoj që kryeministri duhet në aspektin de jure të ulet dhe t’iu sqarojë amerikanëve se ‘pranoj vizionin e juaj për tejkalimin e gjendjes në veri, kërkoj ndihmën tuaj, urdhëroni ta bëjmë një plan trepikësh’, pra heqja e barrikadave e çfarë kërkohet për të, kthimi në punë i të gjithëve, pra kthimi në normalitet, pagesa e faturave të rrymës tash është problem e kështu me radhë, e kuptohet si të kthehen këto tri pika ta zëmë të jenë plani deri te rikthimi në marrëveshjen bazike. Por, nuk mundet kryeministri të vazhdojë me qasjen e tij ta zëmë të veprimeve të veta, e pastaj të pres që KFOR-i të ja kryej punët e të ja heqin barrikadat, ose amerikanët të ja disiplinojnë serbët, mendoj që qasja e kryeministrit duhet të ndryshoj de jure.

Zëri i Amerikës: Cili është roli i opozitës në këtë mes? Çfarë po bën opozita për ta ndihmuar qeverinë apo prisni të përfitoni nga pak nga dështimet siç vlerësoni ju të kryeministrit?

Ramush Haradinaj: Kemi bërë mjaft kujdes që ta ruajmë gjendjen në veri pra të mos del në plotni prej kontrollit, të paktën të mos ketë viktima. Personalisht kam qenë mjaft i angazhuar për shkak edhe të punëve që kam kryer në të kaluarën duke qenë kryetar qeverie, duke pasur një besim të ndërsjellë si të serbëve atje lokal por edhe si të institucioneve tona të sigurisë e aleatëve tanë. Kam qenë mjaft i angazhuar që situata të ruhet, pra ajo korniza e gjerë e sigurisë të ruhet edhe të mos ketë eskalim më të keq edhe vazhdojmë me qenë aktiv mirëpo ne të gjithë suksesin e kemi varur nga sjellja e kryeministrit. Pra kishim mundur të bëjmë më shumë sikur të kishim një kryeministër më bashkëpunues, më të kujdesshëm në veprime. Pra çdo herë ekziston mundësia e minimizimit të pasojave në çdo plan operativ dhe dihet mirëfilli që fuqitë më të mëdha e përdorin forcën e butë ndërsa këtu kemi të bëjmë me një vend që nuk e ka fuqinë aq të madhe në instancat e rendit dhe ligjit e sigurisë edhe shkon drejt në të fortën, pa i dhënë përparësi forcës së butë.

Zëri i Amerikës: Disa herë e thatë që duhet kthyer te marrëveshja bazike duke ju referuar sigurisht propozimit evropian që u bë i njohur fillimisht si plani franko-gjerman për një marrëveshje që nuk parasheh njohje të ndërsjellë ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, por një zotim që nuk do të pengojnë njëra tjetrën në proceset integruese. Ju e keni parë marrëveshjen, e keni lexuar e mbase edhe e keni, si e shihni ju atë, a është brumë për të ofruar një zgjidhje?

Ramush Haradinaj: Së pari besoj se ky propozim është edhe amerikan për të mos thënë amerikan por edhe amerikan. E mirëpresim avancimin deri në këtë nivel, pra deri në një propozim marrëveshje. Mendoj se është punë e madhe e jashtëzakonshme e

arritur e madhe, është një shkencë brenda këtij dokumenti, shkencë sepse me të vërtetë ndodh njohja e Kosovës nga Serbia edhe de fakto edhe de jure përpos marrëdhënieve bilaterale Serbia me këtë marrëveshje në planin ndërkombëtarë e njeh Kosovën, ja njeh të drejtat për ecje përpara edhe për anëtarësim në të gjitha organizatat ndërkombëtare por po ashtu merr obligim mos me pengu këtë ecje e që është diçka e mrekullueshme. Kuptohet Kosova merr obligime të veta për të drejtat e serbëve të Kosovës, marrëveshjet e mëhershme janë të gjitha obligim edhe Asociacioni edhe statusi i Kishës serbe që zgjidhet në bazë të ligjit për liritë fetare në Kosovë, pra është një bazë e mirë për t’u përballur, për t’u divorcuar ta quajmë ashtu, me Serbinë në planin ndërkombëtar.

Zëri i Amerikës: Megjithatë në propozim askund nuk përmendet njohja e ndërsjellë. Zakonisht edhe në qëndrimet amerikane është thënë që duhet të jetë një marrëveshje e përqendruar në njohje të ndërsjellë. Mungesa e kësaj kërkese…

Ramush Haradinaj: Terminologjia e marrëveshjes e kapitullit të parë, të dytë e me radhë krejt kjo terminologji është njohje, pra shtetet rregullojnë marrëdhëniet në bazë të asaj apo kësaj, krejt është njohje prandaj thash është një shkencë në vete ku e gjithë terminologjia është njohje.

Zëri i Amerikës: Dhe kjo situatë aktuale ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, këto tensione a rrezikojnë që të shtyjnë procesin e bisedimeve rreth kësaj marrëveshje?

Ramush Haradinaj: Ne i kemi dëgjuar disa qëndrime të ndryshme të institucioneve të Serbisë që nuk pajtohen, nuk ju pëlqen po prapë besoj se ka bazë reale që mu arrit kjo marrëveshje dhe mendoj që edhe Kosova duhet të bëj kujdes pra që të mos merr veprime tjera që kishin pas m’u shfrytëzu si arsye për mos me ardhë deri te marrëveshja ose të mos ndodh takimi final për marrëveshje. Ndonjëherë e kam një përshtypje se këto që ndodhin në veri janë skenarë serbo-rusë me i ik pra arritjes së marrëveshjes.

Zëri i Amerikës: Dhe kur po i kërkoni Kosovës që të jetë e kujdesshme po i thoni kryeministrit mos ndërhyni për të hequr barrikadat?

Ramush Haradinaj: Kam qenë kryeministër dhe unë kam ndërhy dhe i kam largu barrikadat, por ka qenë situatë tjetër, marrëdhënie tjetër me aleatët edhe kontekst krejt tjetër i situatës së sigurisë. Në kontekstin e sotëm situata e sigurisë nuk mendoj që është veprim i mençur veprimi i njëanshëm, pra qeveria duhet t’i largojë nëse e sheh që është e pashmangshme, por duhet ta bëj në koordinim me aleatët tonë.

Zëri i Amerikës: A ju kujtojnë veprimet aktuale të kryeministrit Kurti veprimet tuaja një kohë në raport edhe me aleatët ndërkombëtar rreth tarifave. A nuk ishte diçka e ngjashme, a shihni ngjashmëri?

Ramush Haradinaj: Jo, në atë kohë taksa nuk prek në situatën e sigurisë, nuk ka pasur asnjë shqetësim në siguri sikurse e dini ka qenë funksionale çdo gjë si rendi, ligji e siguria, ka qenë një betejë politike dhe ekonomike me Serbinë si një lloj përgjigje për sulmet që bejke Serbia ndaj pjesëtarëve të ushtrisë tonë të përkatësisë serbe. Kanë ndodhur disa kërcënime të ushtarëve dhe familjeve të tyre mirëpo kjo është situatë ndryshe për shkak se kjo prek në siguri, pra është direkt e lidhur me siguri, kjo dallon shumë dhe i kam thënë edhe (Albin) Kurtit dhe përkrahësve të tij që mos e merrni shembullin tim, mos boni analogji sepse nuk është situate e njëjtë.

Policia e Kosovës tha se është duke kryer hetimet e nevojshme lidhur me informacionet dhe raportimet mediale për rrëmbimin e disa qytetarëve serbë në veri të Kosovës.

Policia tha se është duke i trajtuar këto raste me “seriozitet”.

“Ditëve të kaluara ka pasur informacione, raportime dhe publikime në media lidhur me rrëmbimin, rrahjen dhe keqtrajtimin e disa qytetarëve serbë nga pjesëtarë të strukturave kriminale në pjesën veriore të Republikës së Kosovës”, u tha në njoftimin e Policisë së Kosovës.

Policia nuk bëri të ditur se sa persona dyshohet se janë rrëmbyer apo të keqtrajtuar dhe kur kanë ndodhur këto incidente.

Megjithatë, forcat e rendit thanë se tensionet në veriun e Kosovës, të banuar me shumicë serbe, kërkojnë ngritjen e kapaciteteve policore për të menaxhuar situatën e sigurisë dhe për të parandaluar “aktivitetet kriminale”.

Në veri të Kosovës, tensionet janë rritur që nga fillimi i dhjetorit, teksa janë regjistruar disa incidente me armë zjarri, granata dore dhe shok bomba.

Më 10 dhjetor, disa serbë lokalë kanë ngritur barrikada, duke bllokuar rrugët që çojnë drejt Jarinjës dhe Bërnjakut, dy pikëkalimeve kufitare që lidhin Kosovën dhe Serbinë.

Ngritja e barrikadave u bë në shenjë pakënaqësie me arrestimin e ish-policit serb, Dejan Pantiq. Autoritetet në Kosovë dyshojnë se ai ka organizuar sulmin e 6 dhjetorit ndaj zyrave të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve në veri.

Qeveria e Kosovës ka thënë se barrikadat nuk do të tolerohen që të qëndrojnë për një kohë të gjatë, por kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka thënë se trupave të KFOR-it u është dhënë kohë për t’i larguar barrikadat.

Ndërkaq, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka thënë se barrikadat do të hiqen pasi Kosova të formojë Asociacionin e komunave me shumicë serbe.

Ambasadori amerikan në Prishtinë, Jeffrey Hovenier, sot ka bërë të ditur se ka pasur një diskutim të shkëlqyer me udhëheqësit e ministrisë së Punëve të Jashtme dhe me ambasadorët e Kosovës, në Konferencën së Ambasadorëve.

Ai ka potencuar se kanë ndarë përvojat në punët e jashtme dhe sigurinë kombëtare, si dhe ka theksuar se ka ripërsëritur vizionin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në mbështetje të integrimit rajonal, evropian dhe euroatlantik të Kosovës.syri.net

KFOR-i thotë se beson fuqishëm se përdorimi i dhunës dhe sjellja agresive në veri për të ndikuar në vendimet politike në Kosovë, është i papranueshëm dhe perceptohet si provokim, duke shtuar se është përgjegjësi e të gjithëve që të garantojnë sigurinë kolektive të rajonit.

Kështu thuhet në njoftimin për media të 21 dhjetorit, të këtij misioni.

Komandanti i KFOR-it, gjeneral-major Angelo Michele Ristuccia, deklaroi se KFOR-i ruan aftësitë dhe mjetet e duhura për të parandaluar dhunën në rajon dhe për të siguruar që ekzistojnë kushte që inkurajojnë dialogun e mëtejmë politik ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit për të ecur përpara, nën lehtësimin e Bashkimit Evropian.

KFOR-i thotë se ka shtuar praninë në pikëkalimin kufitar n Jarinjë.

“Ky shtim ishte i nevojshëm, duke pasur parasysh raportimet e fundit për praninë e supozuar të mundshme të grupeve të organizuara kriminale që ishin përfshirë në protesta”, thuhet në njoftim.

Më 18 dhjetor, në anën serbe afër Jarinjës – pikëkalimit kufitar mes Kosovës dhe Serbisë – është mbajtur një protestë e thirrur nga grupe djathtiste serbe, si shenjë mbështetjeje ndaj barrikadave që kanë ngritur serbët lokalë në veri të Kosovës.

Barrikadat janë ngritur më 10 dhjetor në Jarinjë dhe Bërnjak, si shenjë pakënaqësie ndaj arrestimit të ish-zyrtarit serb të Policisë së Kosovës, Dejan Pantiq.

Misioni i NATO-s thotë që nuk raportohet për të lënduar dhe se “tensionet janë ulur” për shkak të koordinimit ndërmjet të gjithë aktorëve të përfshirë dhe udhëheqjes së KFOR-it.

Në njoftim përmenden edhe stërvitjet e të fundit ushtarake, të mbajtur më 19 dhjetor, afër bazës që ka në Novosellë. Këto stërvitje u zhvilluan për të trajnuar dhe testuar aftësitë e njësive të KFOR-it për të garantuar lirinë e lëvizjes, duke përdorur mjetet në dispozicion (automjete të rënda logjistike dhe mjete inxhinierike).

“Për shkak të kompleksitetit të mjedisit aktual operativ, është thelbësore që këto sisteme dhe aftësi të testohen pasi ato zbusin rrezikun kolektiv nëse marrëveshjet e ardhshme politike nuk mund të përmbushen”.

“Ka shumë aktorë në terren të përkushtuar për të bërë përparim, por KFOR-i mbetet vigjilent dhe i gatshëm për të reaguar. Ne jemi të përgatitur të ndërhyjmë, nëse është e nevojshme, por ne parandalojmë përshkallëzimin në përputhje me mandatin tonë të OKB-së”, thuhet në njoftim.

Së fundi, autoritetet serbe i kanë dërguar kërkesë KFOR-it për angazhimin e deri në 1.000 pjesëtarëve serbë të sigurisë në Kosovë, duke u thirrur në rezolutën 1244 të Kombeve të Bashkuara.

KFOR-i e ka konfirmuar për Radion Evropa e Lirë pranimin e kërkesës dhe ka thënë se është “duke e shqyrtuar atë”.

Derisa kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka thënë se pret që KFOR-i t’i largojë këto barrikada, i dërguari i Shteteve të Bashkuara për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, ka thënë për Radion Evropa e Lirë se pret që barrikadat të hiqen nga personat që i kanë ngritur ato.

Kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës, Memli Krasniqi tha në një intervistë më Zërin e Amerikës se Asociacioni i komunave me shumicë serbe duhet të jetë pjesë e marrëveshjes të përgjithshme me Serbinë e cila çon në njohjen e ndërsjellë. Ai tha se propozimi evropian i mbështetur nga Shtetet e Bashkuara për një marrëveshje pa njohje, nuk mund të jetë i pranueshëm sepse do të mund të krijonte një status-quo të re. Në intervistën me korrespondentin tonë, Besim Abazi, zoti Krasniqi tha se bllokadat aktuale në veriun e Kosovë janë vendosur para së gjithash për ta penguar procesin e bisedimeve Kosovë Serbi për një marrëveshje përfundimtare.

Zëri i Amerikës: Zoti Krasniqi, si e vlerësoni situatën aktuale në veriun e Kosovës?

Memli Krasniqi: Situata në pjesën veriore të Kosovës është jashtëzakonisht problematike, ka një përkeqësim të gjendjes sidomos pas vendosjes së barrikadave nga grupet kriminale, të cilat janë të kontrolluara dhe orkestruara drejtpërdrejtë nga qarqet më të larta në Serbi, duke përfshirë edhe vet presidentin (Aleksandar) Vuçiç. Ka një tensionim të situatës dhe nga të gjitha informacionet që marrim këto ditë, shihet se nuk ka një zgjidhje të lehtë dhe nuk duket se mund të ketë një përmirësim dhe një kthim në normalitet shumë shpejt, kjo është shumë shqetësuese.

Zëri i Amerikës: Cila është sipas jush zgjidhja në këtë situatë?

Memli Krasniqi: Shikoni, problemi kryesor i kohëve të fundit në raport me Serbinë por edhe me gjithçka që ndërlidhet me dialogun është se ne po flasim për konsekuencat kur po ndodhin ato. Ne po merremi me konsekuencat dhe po harrojmë pastaj se si ka ardhur deri këtu dhe cilat janë burimet e këtyre problemeve. Këto barrikada por edhe problemet tjera që kanë ndodhur veçanërisht gjatë muajit nëntor, nuk do të ndodhnin sikur të kishte një vizion të qartë në qeverinë e Kosovës dhe te kryeministri (Albin) Kurti për rrugën përpara dhe për trajtimin e dialogut, para së gjithash duke marrë për bazë kërkesat dhe rekomandimet e partnerëve ndërkombëtarë, para së gjithash të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Sikur ne në muajin tetor të kishim racionalitet në qeveri, sikur kryeministri Kurti të dëgjonte kërkesën amerikane për të shtyrë çështjen e tabelave të veturave për dhjetë muaj, do të kishim një zhvillim tjetër, nuk do të hynte në këto aventura të cilat kanë krijuar problem pas problemi. Andaj po, duhet të merremi me konsekuencat aktuale dhe duhet të shohim përpara për zgjidhjet që vlejnë dhe që kthejnë normalitetin e ruajnë sigurinë në veri, por nuk mund të mos e rikujtojmë burimin e këtyre problemeve dhe zinxhirin e gabimeve që kanë rezultuar nga papërgjegjësia e kryeministrit tonë.

Zëri i Amerikës: Por kryeministri megjithatë në fund i dëgjoi aleatët ndërkombëtarë dhe mori vendime sipas kërkesave të tyre. A nuk i plotësoi në fakt ato që duheshin plotësuar?

Memli Krasniqi: Po është e vërtetë edhe pse me vonesë dhe kjo vonesë pastaj na solli në situatë ku sot në veri nuk ka as institucione të Republikës së Kosovës, as integrim të komunitetit serb, nuk ka as zgjedhje lokale të cilat u shpallën dhe pastaj nga ana e qeverisë dhe presidencës u kërkua që të shtyhen, jo në përputhshmëri me Kushtetutën, nuk ka as targa të Republikës së Kosovës, krejt çfarë ka janë barrikadat. Kështu që është pozitive që më në fund është këndellur kryeministri i Kosovës dhe e ka parë që Kosova mund të ketë sukses vetëm në koordinim me partnerët ndërkombëtarë, para së gjithash me Shtetet e Bashkuara, por konsekuencat janë këtu me ne dhe ne sot merremi me problemin e barrikadave, të cilat nuk kanë zgjidhje tjetër përveç se të hiqen, nuk mund të ketë dorëzim para këtyre barrikadave.

Zëri i Amerikës: Nga kush duhet të hiqen zoti Krasniqi?

Memli Krasniqi: E mira e të mirës do të ishte që ato të hiqen nga ata që i kanë vendosur dhe unë besoj se angazhimi ndërkombëtar në

këtë moment duhet të jetë i përqendruar aty. Por, gjithashtu ne duhet t’i themi gjërat ashtu siç janë, nuk mund të lejohet të kthehen në përditshmëri siç po ndodhë tash e më shumë se dhjetë ditë. Nëse barrikadat bëhen pjesë e normalitetit të ashtuquajtur në veri, Kosova jo vetëm që do ta ketë shumë më të dobët pozicionin e vet negociues për arritjen e marrëveshjes finale me Serbinë, por njerëzit që jetojnë atje, siç po përballen tash e dhjetë ditë, do të përballen edhe në të ardhmen me mungesë totale të sigurisë dhe me një presion, në mënyrë të veçantë shqiptarët që jetojnë atje me presionin e largimit. Është e padrejtë, është e paarsyeshme që në fund të vitit 2022 e në fillim të vitit 2023, ne të kemi situata ku shqiptarët shpërngulen nga shtëpitë e tyre në veri të vendit.

Zëri i Amerikës: Po nëse nuk hiqen nga ata që i kanë vendosur, si duhet të veprohet?

Memli Krasniqi: Duhet të hiqen nga institucionet e Kosovës, ashtu siç i kemi hequr edhe në të kaluarën. Ka pasur dy tre raste gjatë këtyre viteve që janë vendosur barrikadat në veriun e vendit por i kemi hequr.

Zëri i Amerikës: Por KFOR-i ka kërkuar kohë për këtë?

Memli Krasniqi: Kohë kanë kërkuar dhe kohë ju kanë dhënë. Nuk mund t’ju japim kohë të përjetshme, sepse nëse kryeministri thotë kanë kërkuar pak kohë para një jave apo dhjetë ditëve, sa është kjo pak kohë, a është një javë apo një muaj? Unë e shoh shumë të rrezikshme nëse ne hyjmë në kohën e festave me barrikada të vendosura sepse realisht do bëhet një kohë e gjatë dhe pastaj do t’i kemi barrikadat si pjesë të përditshmërisë në veri?

Zëri i Amerikës: A nuk do të ishte e rrezikshme që të provohet me forcë të largohen ato nga institucionet e Kosovës?

Memli Krasniqi: Është rrezik në cilëndo formë, rrezik është edhe që janë vendosur e rrezik është edhe sikur të hiqen, por nëse ato nuk hiqen do të jetë një dorëzim absolut i qeverisë para barrikadave dhe bandave kriminale.

Zëri i Amerikës: Zoti Krasniqi, diplomatët perëndimor dhe posaçërisht ata amerikan, po ngulin këmbë, sidomos për shkak të kësaj situate, në fillimin më të shpejtë të bisedimeve për zbatimin e marrëveshjes për Asociacionin e komunave me shumicë serbe. Si duhet të veprojë Kosova tani?

Memli Krasniqi: Unë mendoj që barrikadat janë vendosur para së gjithash për ta penguar procesin e dialogut, do të thotë e shoh se ka një tërheqje edhe nga ana e presidentit të Serbisë prej procesit të bisedimeve. Ne gjatë gjithë kohës i kemi bërë ftesë dhe i kemi kërkuar kryeministrit që të jetë vërtetë serioz në qasjen e tij në raport me partnerët ndërkombëtarë dhe në pjesëmarrjen në dialog, sepse realisht dialogu nuk ka alternativë më të mirë dhe arritja e marrëveshjes që do të duhej të rezultonte me njohjen e ndërsjellë Kosovë – Serbi, duhet të jetë prioritet në këtë raport. Kemi parë që një vit e gjysmë ka humbur pa ndonjë progres, ka pasur një degradim të procesit të dialogut. Prej asaj që para disa vitesh kemi diskutuar për çështje të mëdha si njohja e ndërsjellë, anëtarësimi në OKB, por edhe mënyra e zgjidhjes së problemeve që kanë mbetur pa u finalizuar, në muajt e fundit një herë flasim për targa të veturave, një herë për dokumente të identifikimit, herë tjetër për çështjen e energjisë, por asnjëherë deri tash për ta zgjidhur përfundimisht konfliktin e ngrirë që kemi ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, dhe për këtë duhet vërtetë një impenjim shumë më serioz, ashtu siç kërkohet edhe nga partnerët ndërkombëtarë.

Zëri i Amerikës: Ju jeni takuar edhe vet me zotin (Gabriel) Escobar. A ishte kjo kërkesë drejtuar edhe juve, e kam fjalën për Asociacionin e komunave me shumicë serbe?

Memli Krasniqi: Këtu obligimi kushtetues dhe ligjor për të udhëhequr dialogun dhe për të ndërmarrë veprime të nevojshme i takon kryeministrit dhe qeverisë. Edhe Gjykata Kushtetuese pat vendosur në një aktgjykim të një ligji para disa vitesh kur ne nga pozicioni i pozitës i dhamë opozitës të drejtën për ta udhëhequr dialogun, pat vendosur që kjo nuk është e drejtë dhe duhet që vet qeveria dhe kryeministri ta bëjë një gjë të tillë. Andaj, raportet tona me partnerët ndërkombëtarë dhe në këtë rast me Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë raporte që i kemi mirëmbajtur pavarësisht pozicionit tonë. Kërkesa e partnerëve ndërkombëtarë dhe SHBA-së është që të ketë një angazhim serioz dhe unë besoj që dita e ditës janë duke kuptuar që një rekomandim si Parti Demokratike dhe unë personalisht e kemi dhënë qysh moti që të mos ketë një qasje parciale, që të mos fokusohemi në tema të ndara por që të fokusohemi në atë që thuhet “nuk jemi dakorduar për asgjë derisa nuk jemi dakorduar për gjithçka” të jetë qasja e re e këtij dialogu. Unë besoj që vetëm kështu mund të arrijmë një rezultat konkret sepse përndryshe do të ketë gjithmonë kushtimisht po e quaj, zjarre të reja e pastaj ndërkombëtarët po shndërrohen në zjarrfikës.

Zëri i Amerikës: Megjithatë për Asociacionin është ngulur këmbë shumë kohëve të fundit posaçërisht nga diplomacia amerikane. Si të tejkalohet kjo, si t’i gjendet zgjidhja?

Memli Krasniqi: Në mënyrë të thjeshtë, duhet të jetë pjesë e marrëveshjes të përgjithshme e cila rezulton me njohjen e ndërsjellë. Asociacioni edhe kur është diskutuar asnjëherë nuk është diskutuar që të ketë kompetenca ekzekutive, asnjëherë nuk është diskutuar dhe as kërkuar që të ketë çfarëdo lloj karakteri që del jashtë Kushtetutës së Kosovës. Asociacioni nëse themelohet dhe ai duhet të jetë pjesë e marrëveshjes së përgjithshme që rezulton me njohje të ndërsjellë, duhet të jetë një grumbullim i kompetencave ekzistuese brenda Kushtetutës së Kosovës, të cilat mund të modelohen për t’iu dhënë një siguri që e kërkojnë komuniteti serb në Kosovë. Unë besoj se vizioni i institucioneve, qeverisë dhe i Kosovës duhet të jetë jo se çka kërkon Serbia por çka kërkojnë qytetarët e komunitetit serb të Kosovës dhe nëse kjo është qasja unë besoj që do të jetë më e lehtë që të arrihet deri te ai moment ku modelohet edhe Asociacioni brenda Kushtetutës së Kosovës por gjithsesi brenda një pakoje, një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse obligative për të gjithë që rezulton me njohjen e ndërsjellë.

Zëri i Amerikës: Zoti Krasniqi ju e vlerësuat situatën të rëndë në veriun e Kosovës. Cili është roli i opozitës, çfarë po bën opozita për ta ndihmuar qeverinë apo po bën opozitarizëm klasik për të përfituar nga situata në të cilën ndohhet qeveria?

Memli Krasniqi: Unë kam thënë prej ditës që jam kryetar i Partisë Demokratike të Kosovës se modeli më i keq i opozitës që ka ndodhur ndonjëherë në Kosovë ka qenë modeli i Vetëvendosjes dhe Albin Kurtit. Ata sot janë në pushtet, ne asnjëherë nuk do t’i bëjmë opozitë shtetit tonë për shkak të pozicionit që jemi. Për sa i përket dialogut me Serbinë, ne ia kemi dhënë edhe mbështetjen e plotë dhe hapësirën e nevojshme e të mjaftueshme kryeministrit që të merret seriozisht me këtë çështje, as nuk e kemi ftuar për të raportuar në Kuvendin e Kosovës e as nuk e kemi akuzuar për krejt gabimet e mëdha që ka bërë në këtë proces përveç se në situata të caktuara kemi shpreh bindjen dhe mendimin tonë se nuk duhet të tërhiqet nga qëllimi dhe procesi për të pasur marrëveshje finale me njohje të ndërsjellë dhe po ashtu në momentin kur veprimet e tij në kundërshtim me kërkesat amerikane filluan një proces të dorëheqjes së serbëve nga institucionet, unë i kam shkruar letër duke i ofruar tërë mbështetjen dhe ndihmën e Partisë Demokratike në çfarëdo forme për të kthyer normalitetin atje. Pas kësaj ka ndodhur edhe një takim dhe ne edhe në raportet me ndërkombëtarët e kemi shprehur qëndrimin që besoj që e kemi të ngjashëm gjitha partitë politike. Andaj, ne nuk e kemi penguar në asnjë formë por përkundrazi, besoj që e kemi ndihmuar më shumë se sa e meriton.

Zëri i Amerikës: Zoti Krasniqi ju gjatë tërë kohës folët për njohjen e ndërsjellë ndërkaq kemi një propozim që u bë i njohur si nisma franko-gjermane që tashmë po quhet propozimi evropian, që në fakt parasheh një marrëveshje por pa njohje të ndërsjellë por me angazhimin e të dyja palëve që nuk do ta pengojnë njëra tjetrën në proceset integruese. A është e pranueshme një marrëveshje e tillë dhe si e shihni ju rrjedhën e saj?

Memli Krasniqi: Unë e kam parë vetëm versionin e parë të dokumentit dhe nuk e kam parë dokumentin e ri që është sjellë në Kosovë. E kam bërë të qartë se versioni i parë është i papranueshëm për Kosovën dhe unë nuk besoj që ka parti politike shqiptare që mund ta pranojë një gjë të tillë sepse realisht ai dokument kërkon që të hiqet dorë së paku për një periudhë të caktuar nga njohja e ndërsjellë. Realisht kjo do të ishte një transformim i madh i kërkesës të cilët e kemi të gjithë që të ketë një marrëveshje me njohjen në qendër dhe kjo është një marrëveshje me Asociacionin në qendër dhe jo me njohjen. Kështu që shpresoj shumë dhe kjo ka qenë kërkesa ime drejtuar kryeministrit që të trajtojë këtë temë seriozisht dhe ta angazhohet që të nxjerrë më të mirën. Dokumentet nuk janë asnjëherë rigjide deri në atë masë që të mos ndryshohen. Fatmirësisht nuk ka pasur një qasje merre ose leje sepse po të kishte unë besoj se do të përfundonte shpejt do të ishte leje dhe pastaj ne do të mbeteshim në këtë status-quo e cila nuk është fare e mirë por po ashtu nuk do të hiqnim dorë nga objektivat shtetërore dhe qytetare që i kemi.

Zëri i Amerikës: A ka ndryshuar diçka në diplomacinë perëndimore madje përfshirë edhe atë amerikane, ata e mbështesin fuqishëm këtë propozim që në fakt nuk përfshinë njohje?

Memli Krasniqi: Në fakt është ndryshimi më substancial i disa viteve të fundit. Është e hera e parë që shohim një koncentrim dhe dakordim të të gjitha palëve perëndimore duke përfshirë Evropën, shtetet kryesore evropiane Gjermaninë, Francën por po ashtu edhe Mbretërinë e Bashkuar, Italinë dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe të gjithë të tjerë, pra ka një mbështetje për të pasur një proces, për të shkuar përpara, për të arritur një marrëveshje që tashmë quhet marrëveshja bazë. Kjo nuk është marrëveshje finale, unë këtu e kam shqetësimin themelor, nëse kjo marrëveshje do të arsyetohej si një marrëveshje bazë pa një termin të caktuar apo datë për marrëveshjen finale druaj se krejt çfarë do të ndodhë është krijimi i një status-quoje të re e cila mund të jetë më e favorshme në disa elemente për Kosovën por nuk do të zgjidhë problemet që kemi me Serbinë e të cilat unë konsideroj që domosdoshmërisht duhet të jenë të zgjidhura për të mos ia lënë këtë gjeneratave pasuese.

Radiotelevizioni i Serbisë ka raportuar të premten se misionit të NATO-s në Kosovë, KFOR, i është dorëzuar kërkesa për dërgimin e pjesëtarëve të forcave serbe të sigurisë në territorin e Kosovës.

Sipas raportimeve, kërkesa është bërë në Merdare, një prej pikëkalimeve mes Kosovës dhe Serbisë.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka bërë të ditur të enjten se Qeveria e Serbisë do t’ia nisë KFOR-it këtë kërkesë në formë elektronike.

Sipas tij, bëhet fjalë për kthimin e 100 deri në 1.000 trupave të ushtrisë dhe policisë serbe në Kosovë.

Ai ka paralajmëruar se të nesërmen (16 dhjetor) kërkesa e njëjtë do të dërgohet edhe në kufirin me Kosovën.

Beogradi e ka marrë këtë vendim pas pranisë së shtuar të Policisë së Kosovës në rajonin verior.

Beogradi zyrtar e arsyeton këtë kërkesë duke iu referuar Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara.

Vetë Vuçiq ka thënë se pret që kërkesa të mos i pranohet, duke u bazuar në mesazhet që kanë dhënë zyrtarët ndërkombëtarë ditëve të fundit.

I dërguari i Shteteve të Bashkuara për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar ka thënë për Radion Evropa e Lirë se Kosova ka garanci shumë të forta të sigurisë nga Shtetet e Bashkuara.

Ai ka deklaruar po ashtu se SHBA-ja e kundërshton dhe e refuzon në mënyrë kategorike kërkesën e Serbisë për kthimin e forcave të saj në Kosovë.

Serbia e ka bërë këtë kërkesë në kohën e rritjes së tensioneve në veri.

Disa serbë lokalë kanë ngritur barrikada më 10 dhjetor si shenjë pakënaqësie ndaj vendimit të autoriteteve të Kosovës për të arrestuar ish-zyrtarin serb të Policisë së Kosovës, Dejan Pantiq.

Sipas autoriteteve të Kosovës, ai ka qenë i përfshirë në sulmin ndaj zyrtarëve të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve në fillim të muajit dhjetor.

Autoritetet e Kosovës kanë bërë përpjekje për të organizuar zgjedhjet lokale në veri, si kundërpërgjigje ndaj vendimit të përfaqësuesve të serbëve atje për t’u larguar nga institucionet e Kosovës.

Pas sugjerimeve të Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Evropian, zgjedhjet janë shtyrë në prill të vitit të ardhshëm.

Gjykata e Posaçme e Kosovës për krime lufte me seli në Hagë e shpalli fajtor dhe e dënoi me 26 vjet heqje lirie Sali Mustafën një ish-komandant i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës nën akuzat për krime lufte.

Vendimi i sotëm paraqet edhe vendimin e parë të kësaj gjykate.

Salih Mustafa, u shpall fajtor nën akuzat për vrasje dhe torturë në një qendër paraburgimi në Kosovë, ku prokurorët thonë se të burgosurit, kryesisht shqiptarë të Kosovës që ishin kundërshtarë politikë të UÇK-së, rriheshin dhe torturoheshin çdo ditë.

Në akuzën kundër zotit Mustafa thuhet se ai personalisht ka marrë pjesë në disa nga rrahjet dhe torturimet e të paktën gjashtë të burgosurve dhe kishte qenë i pranishëm kur njëri prej tyre është lënduar aq rëndë sa që më vonë ka vdekur.

Sipas akuzës, krimet dyshohet të jenë kryer gjatë muajit prill të vitit 1999 në një qendër ndalimi në fshatin Zllash të komunës së Prishtinës.

Më 13 shtator prokurorët në Hagë kërkuan që zoti Mustafa të dënohet me 35 vjet heqje lirie, nën pretendimet se kishte drejtuar një “dhomë torture” gjatë luftës së viteve 1998-99.

Sali Mustafa, 50 vjeçar, i ka mohuar akuzat dhe avokatët e tij thanë se dëshmitarët e prokurorisë i kanë shpikur rrëfimet e tyre.

Procesi kundër zotit Mustafa filloi në shtator të vitit 2021 në Gjykatën e Posaçme të Kosovës më seli në Hagë. Ai u arrestua në shtator të vitit 2020 nën akuzat për veprat penale; ndalim arbitrar, trajtim mizor, torturë dhe vrasje të paligjshme gjatë periudhës së luftës në Kosovë.

Aktualisht në Hagë ndodhen edhe ish-drejtuesit e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi dhe Rexhep Selimi, të cilët u arrestuan në nëntor të vitit 2020

Gjykata e Posaçme që njihet me emrin Dhomat e Specializuara, u themelua në vitin 2015 dhe vepron në bazë të ligjeve të Kosovës, por me personel ndërkombëtar. Ideja për themelimin e saj pasoi pretendimet e ngritura në raportin e vitit 2011 të hartuar nga i dërguari i Këshillit të Evropës, Dick Martty, i cili ngriti dyshimet për përfshirjen e ish kryengritësve në vrasjen e civilëve serbë dhe kundërshtarëve politik shqiptarë.

Ngritja e gjykatës së posaçme si dhe ngritja e akuzave janë shoqëruar vazhdimisht me reagime dhe protesta ne Kosovë, ku pohohet se në këtë mënyrë po bëhet barazimi me mizoritë e kryera nga forcat serbe gjatë luftës së viteve 1998 – 1999, që mori fund me ndërhyrjen e NATO-s.

Më shumë se 13 mijë veta besohet se janë vrarë gjatë kryengritjes së viteve 1998-99 në Kosovë, kur ajo ishte ende nën administrimin serb nën presidentin e atëhershëm Slobodan Millosheviç. Lufta mori fund më ndërhyrjen e NATO-s dhe Kosova shpalli pavarësinë në vitin 2008. Beogradi i mbështetur nga Moska vazhdon ta kundërshtojë shtetësinë e saj.

Të premten e 16 dhjetorit, Gjykata Speciale në Hagë pritet të shpallë aktvendimin për Salih Mustafën, ish-pjesëtarin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK).

Ky njëherësh do te jetë aktvendimi i parë i këtij institucioni lidhur me hetimet për krime lufte në Kosovë.

Më herët, pranë këtij institucioni janë dënuar Hysni Gucati dhe Nasim Haradinaj, për pengim të administrimit të drejtësisë.

Për çka akuzohet Mustafa?

Mustafa akuzohet për ndalim arbitrar, trajtim mizor, torturë dhe vrasje të paligjshme.

Këto krime dyshohet se janë kryer në kompleksin e ndalimit në Zllash në Kosovë, në prill të vitit 1999.

Vetë Mustafa është deklaruar i pafajshëm derisa në një rast, gjykatën e ka konsideruar “zyre të Gestapos”, referencë për shërbimin sekret policor në kohën e Gjermanisë naziste.

Sipas aktakuzës, Salih Mustafa, gjithashtu i njohur si ‘komandant Cali’, ka qenë komandant i njësitit gueril BIA (‘njësiti BIA’), njësit brenda Zonës Operative të Llapit të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Gjykimi ndaj tij përbën procesin e parë gjyqësor për krime lufte që ka nisur në Gjykatën Speciale.

Kjo gjykatë heton krimet e pretenduara të anëtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, kundër pakicave etnike dhe rivalëve politikë në periudhën janar 1998 – dhjetor 2000.

Gjykata e ka selinë në Hagë të Holandës, por funksionon sipas ligjeve të Kosovës.

Si ka ecur procesi gjyqësor?

Mustafa është arrestuar dhe më pas është transferuar në njësinë e paraburgimit të Gjykatës Speciale më 24 shtator të vitit 2020.

Procesi gjyqësor ka nisur më 15 shtator të vitit 2021 dhe në të kanë marrë pjesë 29 dëshmitarë – 14 të Zyrës së Prokurorit të Specializuar dhe 15 të mbrojtjes.

Aty përfshihen edhe tetë viktima që kanë dhënë dëshmitë e tyre.

Ish-Prokurori i Specializuar, Jack Smith, ka thënë muaj më parë se në rastin e Mustafës, të gjitha viktimat janë shqiptarë të Kosovës.

Pas angazhimit të Smithit në një rast tjetër gjyqësor, Alex Whiting është në pozitën e ushtruesit të detyrës së Prokurorit të Specializuar.

Prokuroria pati thënë se “faji i vetëm” i disa viktimave ishte se kanë qenë pjesëtarë të Lidhjes Demokratike të Kosovës.

Në mbrojtje të Mustafës janë angazhuar: Julius von Bone, avokat, dhe Betim Shala, bashkëmbrojtës.

Çfarë ka thënë Prokuroria?

Zyra e Prokurorit të Specializuar (ZPS) ka argumentuar në rastin kundër Mustafës se, viktimat janë mbajtur në një qendër ndalimi në Zllash, në një ndërtesë dykatëshe dhe të izoluar nga strukturat tjera.

Kjo ndërtesë nuk ekziston më.

Sipas Prokurorisë, sidomos dy viktima të mbajtura në Zllash janë trajtuar keq.

Njëra prej tyre nuk është gjetur asnjëherë, ndërsa trupi i një viktime tjetër është gjetur në një varr të cekët në distancë të shkurtë nga qendra në Zllash.

Sipas Prokurorisë, disa individë ende kanë frikë të flasin lirshëm për torturat që kanë përjetuar, dhe kanë deklaruar se nuk kanë qenë kurrë “armiq të Kosovës”.

“Viktimat janë etiketuar si bashkëpunëtorë dhe spiunë që punojnë për armikun, sepse nuk e kanë përkrahur mjaftueshëm UÇK-në, prandaj janë burgosur në një pronë në Zllash”, pati thënë ish-Prokurori Smith.

Proceset tjera gjyqësore të Gjykatës Speciale

Përveç, Mustafës, të akuzuar për krime lufte janë edhe ish-presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, ish-kreu i Partisë Demokratike të Kosovës, Kadri Veseli, ish-anëtari i Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së, Rexhep Selimi, ish-zëdhënësi i UÇK-së, Jakup Krasniqi dhe ish-pjesëtari tjetër i UÇK-së, Pjetër Shala.

Sipas aktakuzës, Thaçi, Veseli, Krasniqi, Selimi, dhe Shala dyshohen për veprat penale që kanë të bëjnë me krime lufte: ndalim të paligjshëm ose arbitrar, trajtim mizor, torturë dhe vrasje të paligjshme dhe krime kundër njerëzimit: burgosje, akte të tjera çnjerëzore, zhdukje me forcë të personave dhe përndjekje, të cilat, sipas Dhomave të Specializuara, janë kryer midis marsit të vitit 1998 dhe shtatorit 1999.

Krimet pretendohet se janë kryer në disa lokacione të Kosovës dhe në veri të Shqipërisë, përkatësisht në Kukës dhe Cahan.

Të gjithë janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që rëndojnë mbi ta.

Kryetarja e Gjykatës Speciale të Kosovës, Ekaterina Trendafilova, ka thënë muaj më parë se pret që gjyqi ndaj Thaçit, Veselit, Krasniqit dhe Selimit, të nisë në fund të këtij viti, apo në fillim të vitit të ardhshëm.

Deri më tani, Gjykata Speciale ka shpallur dy aktvendime.

Në to janë shpallur fajtorë Hysni Gucati dhe Nasim Haradinaj për pengim të administrimit të drejtësisë, dhe janë dënuar me nga katër vjet e gjysmë burgim dhe me një gjobë prej 100 eurosh.

Ish-drejtuesit e Organizatës së Veteranëve të Luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (OVL-UÇK), Gucati dhe Haradinaj janë arrestuar në shtator të vitit 2020, pas dyshimeve se në disa konferenca për media në selinë e OVL-UÇK në Prishtinë kanë shpërndarë dokumente të klasifikuara të Gjykatës Speciale.

Si Gucati, ashtu edhe Haradinaj kanë apeluar vendimet e gjykatës.

Gjykata Speciale e Kosovës është formuar pas publikimit të një raporti të Këshillit të Evropës më 2011, nën autorësi të senatorit zviceran, DickMarty.

Në atë raportuar janë përmendur krimet e pretenduara në Kosovë.

Në vitin 2015, kur Kuvendi i Kosovës ka miratuar ligjin për Gjykatën Speciale, deputetët kanë miratuar edhe një ligj tjetër që ua garantonte të akuzuarve potencialë mbështetjen financiare.

Rada Trajkoviq, këshilltarja e ministrit për Kthim dhe Komunitete në Qeverinë e Kosovës, Nenad Rashiq, ka thënë të premten se policia e Serbisë nuk është duke e lejuar të hyjë në Serbi.

“Jam duke qëndruar në linjën administrative për 11 orë, pa sqarime, pa arsye, dokumentet më janë konfiskuar ilegalisht dhe më është parandaluar liria e lëvizjes”, ka thënë Trajkoviq përmes një postimi në Twitter.

Ajo fillimisht është ndaluar në pikën kufitare mes Kosovës dhe Serbisë, Merdare, më 15 dhjetor, kur ka tentuar të hyjë në Kosovë, dhe sërish pasi ka tentuar të largohet nga ky shtet.

Ministria e Brendshme e Serbisë nuk është deklaruar lidhur me këtë rast, dhe as nuk u përgjigjur pyetjeve të Radios Evropa e Lirë pse është ndaluar Trajkoviq, e cila shpesh kritikon politikat e presidentit serb, Aleksandar Vuçiq.

Ditë më parë, Trajkoviq ka thënë se, përveç kërcënimeve ndaj saj për përfshirjen politike në Qeverinë e Kosovës, kërcënime kanë nisur të kenë edhe fëmijët e saj.

Më 15 dhjetor, Trajkoviq është takuar me ambasadorin amerikan në Prishtinë, Jeffrey Hovenier.

Pas takimit, Hovenier ka thënë se kërcënimet dhe frikësimet për shkak të qëndrimeve politike, janë të papranueshme në shoqëritë e lira dhe demokratike.

Përndryshe Rashiq është emëruar ministër pasi përfaqësuesit e Listës Serbe – partisë më të madhe të serbëve në Kosovë – janë larguar nga institucionet e Kosovës, për shkak të vendimit të Qeverisë së Kosovës për riregjistrim të makinave serbe në RKS – Republika e Kosovës.

Emërimi i Rashiqit dhe Trajkoviqit është kritikuar nga Beogradi zyrtar.

Misioni i Bashkimit Evropian për Sundimin e Ligjit në Kosovë, EULEX, ka konfirmuar se një shok bombë është hedhur ndaj një patrulle vëzhguese të EULEX-it mbrëmjen e së shtunës, në afërsi të Rudarës, në komunën e Zveçanit.

EULEX-i bëri të ditur se “asnjë zyrtar i Njësisë Policore të Specializuar të EULEX-it nuk është lënduar dhe nuk janë shkaktuar dëme materiale”, por i cilësoi sulmet e tilla të papranueshme.

“Ky sulm, si dhe sulmet ndaj zyrtarëve policorë të Policisë së Kosovës, janë të papranueshme. Ne i dënojmë fuqishëm aktet e dhunshme të kryera nga persona të armatosur në pjesën veriore të Kosovës, përfshirë kundër komunitetit ndërkombëtar”, thuhet në njoftimin e EULEX-it në Facebook.

Në këtë njoftim tutje thuhet se EULEX-i do ta vazhdojë punën për ruajtjen e stabilitetit në Kosovë dhe për sigurinë e qytetarëve.

“Apelojmë te të gjithë ata që janë përgjegjës që të përmbahen nga veprime të tjera provokuese si dhe iu bëjmë thirrje institucioneve të Kosovës që autorët t’i sjellin përpara drejtësisë”, thanë nga EULEX-i.

Këtë sulm e ka dënuar edhe ambasadori amerikan në Kosovë, Jeff Hovenier, përmes një postimi në Twitter. Ai ka kërkuar që përgjegjësit të ndëshkohen.

“SHBA-ja i bashkohet EULEX-it në dënimin e fuqishëm të sulmit ndaj një patrullë të EULEX-it mbrëmë. Sulmet e dhunshme ndaj Policisë së Kosovës dhe personelit të sigurisë ndërkombëtare janë të papranueshme dhe përgjegjësit duhet të japin llogari përmes sistemit kosovar të drejtësisë”, shkroi Hovenier në Twitter.

Gjatë ditëve të fundit janë shënuar disa incidente në pjesën veriore të Kosovës. Gjatë javës u raportua për një sulm në zyrat e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, që po përgatitej për zgjedhje në veri – zgjedhje që të shtunën presidentja Vjosa Osmani i shtyu për në prill të vitit të ardhshëm.

Në atë pjesë të Kosovës ishin planifikuar zgjedhje pas dorëheqjes të përfaqësuesve të Listës Serbe – partisë më të madhe të serbëve në Kosovë në fillim të nëntorit. Lista Serbe kishte kundërshtuar vazhdimisht mbajtjen e tyre.

Pas sulmit në zyrat e KQZ-së, Policia e Kosovës e shtoi prezencën në veri, me qëllim të, siç është thënë, “sigurimit të qytetarëve”. Më vonë, më 8 dhjetor, u raportua edhe për plagosjen e një zyrtari të Policisë së Kosovës në veri.

Së fundi, autoritetet e Kosovës arrestuan ish-pjesëtarin e Policisë së Kosovës, Dejan Pantiq, për shkak të, siç është thënë, dëshmive se ai ka organizuar “sulmin terrorist në zyrat e KQZ-së në veri të vendit”.

Si shenjë pakënaqësie, serbët lokalë kanë ngritur barrikada dhe kanë bllokuar disa rrugë në veri. Policia e Kosovës më vonë ka njoftuar për mbylljen e dy pikëkalimeve mes Kosovës dhe Serbisë – Jarinjë dhe Bërnjak.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka thënë se barrikadat e vendosura në veri të Kosovës duhet të hiqen menjëherë dhe se autoritetet e Kosovës janë në kontakt të vazhdueshëm me misionin e NATO-s në Kosovë, KFOR.

Ndërsa, presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, ka paralajmëruar të shtunën se autoritetet serbe do të bëjnë kërkesë te misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR, që në përputhje me Rezolutën 1244, të sigurojnë dislokimin e pjesëtarëve të ushtrisë dhe policisë serbe në territorin e Kosovës.

Policia e Kosovës tha se “grupet kriminale” që kanë bllokuar disa rrugë në veri të Kosovës, në tri raste kanë shtënë me armë zjarri kundër njësiteve policore në rrugën që të çon në pikën kufitare Bërnjak, e cila lidh Kosovën me Serbinë.

Përmes një komunikate për media, Policia tha se zyrtarët policorë u janë përgjigjur këtyre sulmeve, po ashtu me armë zjarri, dhe sulmuesit më pas janë larguar në drejtim të panjohur.

“Deri më tani nuk ka ndonjë informacion zyrtar për ndonjë person të lënduar apo dëme të mundshme të shkaktuara”, u tha në njoftim.

Policia tha se për të shtëna me armë zjarri është dëgjuar në disa pjesë të veriut të Kosovës, të banuar me shumicë serbe.

Serbët lokalë më 10 dhjetor ngritën barrikada në veri të Kosovës, në shenjë pakënaqësie me arrestimin e një ish-polici serb të Kosovës.

Autoritetet në Kosovë thanë se arrestuan sot në Jarinjë ish-policin, Dejan Pantiq. Ai akuzohet se ka organizuar “sulmin terrorist” ndaj zyrave të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve në veri të Kosovës.

Tensionet në veri janë rritur që nga 6 dhjetori, kur u dëmtuan zyrat e komisioneve komunale zgjedhore në Mitrovicë të Veriut dhe Zubin Potok. Që nga ajo kohë, autoritetet kanë raportuar se në komunat në veri, të banuara me shumicë serbe, ka pasur të shtëna me armë zjarri, hedhje të granatave të dorës dhe shok bombave. Po ashtu, një zyrtar policor u plagos lehtë gjatë një sulmi në Zveçan më 8 dhjetor.

Zyrtarët në Kosovë, për këto incidente fajësojnë “bandat kriminale” të “financuara dhe dirigjuara” nga Serbia, teksa Policia e Kosovës ka shtuar praninë e saj në veri. Serbia ndërkaq, ka paralajmëruar se do t’i drejtohet misionit të KFOR-it me kërkesë që të dislokojë trupat serbe në Kosovë.

Për shkak të situatës së sigurisë, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, njoftoi për shtyrjen e zgjedhjeve lokale në veri të Kosovës. Ato janë caktuar të mbahen në prill të vitit të ardhshëm.

Paraprakisht, zgjedhjet ishin caktuar që të mbaheshin më 18 dhjetor në Mitrovicë të Veriut, Zveçan, Zubin Potok dhe Leposaviq. Këto komuna, që nga nëntori kanë mbetur pa kryetarë, pas dorëheqjes së tyre.

Policia e Kosovës njoftoi se ka mbyllur për qarkullim pikat kufitare në Jarinjë dhe Bërnjak, që lidhin Kosovën dhe Serbinë.

Autoritetet e rendit kërkuan që qytetarët të përdorin për qarkullim pikëkalime të tjera.

Policia tha se kjo është një masë paraprake e sigurisë, pasi serbët lokalë bllokuan disa rrugë në veri, si shenjë pakënaqësie për arrestimin e një ish-pjesëtari serb të Policisë së Kosovës.

“Bllokimi i rrugëve ka ndodhur kryesisht në disa rrugë, përfshirë edhe rrugë nacionale të komunave të Leposaviqit, Zveçanit dhe Zubin Potokut, duke cenuar dhe pamundësuar lirinë e lëvizjes së lirë të qytetarëve dhe mallrave”, tha Policia e Kosovës.

Autoritetet në Kosovë thanë se kanë arrestuar më 10 dhjetor ish-policin e Kosovës, Dejan Pantiq.

Sipas ministrit të Punëve të Brendshme, Xhelal Sveçla, ish-polici serb ka organizuar “sulmin terrorist” ndaj zyrave të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve në veri të Kosovës.
Ai shtoi se Pantiq akuzohet për kryerjen e veprave terroriste dhe sulm ndaj rendit kushtetues.

Që nga 6 dhjetori janë shënuar disa incidente në veriun e Kosovës të banuar me shumicë serbe, në kohën kur autoritetet zgjedhore po vazhdonin punën e tyre për organizimin e zgjedhjeve lokale, që fillimisht ishin paraparë të mbaheshin më 18 dhjetor.

Por, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, njoftoi se zgjedhjet janë shtyrë për prillin e vitit të ardhshëm.

Lista Serbe – partia kryesore e serbëve në Kosovë – në nëntor njoftoi për dorëheqjen e zyrtarëve serbë nga niveli komunal e qendror, përfshirë nga Policia e Kosovës, gjyqësori dhe institucionet e tjera të Kosovës në veri.

Këto dorëheqje erdhën në shenjë kundërshtimi me vendimin e Qeverisë së Kosovës për rirregjistrimin e makinave që kanë targa ilegale serbe.

Lista Serbe po ashtu kundërshton mbajtjen e zgjedhjeve për udhëheqësit e komunës së Mitrovicës së Veriut, Leposaviqit, Zubin Potokut dhe Zveçanit.