Kancelarja gjermane Angela Merkel, tha të martën se një prej detyrimeve  më të rëndësishme të Kosovës është që të çojë deri në fund bisedimet me Serbinë.

Ajo i bëri këto komente pas takimit në Berlin me kryeministrin e Kosovës Isa Mustafa.

Zonja Merkel radhiti edhe luftën kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit si dhe ngritjen e Gykatës së Posaçme në mesin e mesazheve për kryeministrin Mustafa me të cilin ka diskutuar edhe çështjen e emigruesve nga Kosova. Kancelarja gjermane Angela Merkel bëri thirrje për marrëveshje të drejta ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, si dhe ngritjen e Gjykatës së Posaçme në Kosovë, që do të trajtojë pretendimet për krime lufte. Ajo i bëri këto thirrje gjatë takimit me kryeministrin e Kosovës Isa Mustafa, i cili po qëndron në Berlin, pak orë pasi delegacioni i drejtuar prej tij dhe ai i Serbisë, dështuan të arrijnë marrëveshje në bisedimet e ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian në Bruksel.

Kancelarja Merkel, e cila javën e ardhshme do të qëndrojë në Beograd, për të nxitur përparime në këtë proces, tha se ky është kusht për përparimin e të dyja palëve drejt integrimeve evropiane.

“Natyrisht, ne kemi një interes shumë të madh që të arrihen marrëveshje të drejta dhe kjo vlen për të dyja palët. Kompromise duhet të bëjnë të dyja palët, jo vetëm Kosova, por natyrisht edhe Serbia. Unë i nxisë të dyja, sepse vetëm nëse shënojnë përparime në bisedime, do të arijnë përparime edhe në rrugën evropiane. Kjo vlen edhe për Serbinë edhe për Kosovën”, tha zonja Merkel, e cila deri tash ka ngulur këmbë që hapja e kapitujve të negociatave me Serbinë për anëtarësim në Bashkimin Evropian, të paraprihen nga një marrëveshje gjithpërfshirëse dhe detyruese për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën.

Kryeministri i Kosovës, Isa Mustafa, tha se me kancelaren Merkel është biseduar për çështjet zhvillimore, integrimin evropian dhe përmbushjen e kritereve për këto integrime, përfshirë luftën kundër krimit të organizuar e korrupsionit por edhe përmbushjen e kritereve për liberalizimin e vizave. Ai u shpreh i përkushtuar edhe ndaj detyrimeve ndërkombëtare të Kosovës.

“Kancelarja na ka dhënë përkrahjen por edhe edhe kërkesën e saj që ne të intensifikojmë dhe të përparojmë edhe më tutje procesin e dialogut me Serbinë dhe po ashtue që të përmbushim obligimet tona dhe detyrimet sa i përket themelimit të Gjykatës Speciale si një prej detyrimeve që ne kemi marrë”, tha ai.

Të dy zyrtarët e lartë thanë se kanë diskutuar edhe për cështjen e migruesve të paligjshëm nga Kosova të cilët, sic u tha nuk kanë asnjë mundësi që të përfitojnë nga politikat e strehimit.

Takimi me kryeministrin Mustafa i paraprinë një turneu të kancelaresë Merkel në Serbi, Shqipëri e Bosnjë, që sipas saj dëshmon se Gjermania ësthë e interesuar për qëndrueshëmri në rajonin e Ballkanit që ende përballet me pasojat e së kaluarës që ka lënë pas vetes cështje të pazgjidhura.

Që prej publikimit të një videoje propagandistike nga grupi militant Shteti Islamik (IS) për disa vende të Ballkanit, përfshirë këtu edhe Kosovën, masat e sigurisë në vend duket se janë shtuar ndjeshëm.

Policia e Kosovës, përmes një komunikate për medie, ka thënë se “në vazhdimësi është duke e bërë vlerësimin e rreziqeve të mundshme të sigurisë në vend dhe në këtë kuadër edhe vlerësime për rreziqet që mund të vijnë nga terrorizmi, grupet terroriste apo individ që ndërlidhen me këto aktivitete”.

Haxhi Shala, kryetar i Komisionit Parlamentar për Mbikëqyrjen e Agjensionit Kosovar për Intelegjencë, thotë për Radion Evropa e Lirë, se institucionet e sigurisë së vendit kanë shqyrtuar kërcënimet e mundshme dhe sipas tij, ato kanë ndërmarrë masat e sigurisë.

“Edhe Kosova ka ngritur gjendjen e gatishmërisë. Ka dy javë që këtë e ka bërë Policia e Kosovës. Njëkohësisht, edhe AKI është duke i vëzhguar në çdo hap individët që kanë lëshuar mesazhe kërcënuese. Kështu që, besoj që gjithçka e kanë nën kontroll institucionet e sigurisë”, tha Shala.

Florian Qehaja, drejtori i Qendrës Kosovare për Studime të Sigurisë, thotë për Radion Evropa e Lirë se video propagandistike nga grupi militant Shteti Islamik për disa vende të Ballkanit, është në kuadër të fushatës që ky grup e bën për të mbjellë frikë dhe pasiguri tek popujt në Evropë, e sidomos te shtetet e Evropës perëndimore, që kanë ndikim në marrëdhëniet ndërkombëtare.

Sipas tij, shtetet e Ballkanit perëndimor nuk kanë ndonjë relevancë në këtë drejtim dhe ato nuk janë caku kryesor i grupit militant Shteti Islamik.

“Unë nuk e shoh nivelin e kërcënimit në atë masë që qytetarët e Kosovës – në këtë rast po flas për Kosovën – të shqetësohen. Mirëpo, nuk duhet neglizhuar si kërcënim, për vet faktin që qytetarët tonë veprojnë atje dhe ata potencialisht mund të përdoren apo keqpërdoren për të arritur ndonjë qëllim të caktuar, që në fund të fundit, në fokus ka mbjelljen e frikës dhe pasigurisë”.

Shala, nuk konsideron se grupi militant Shteti Islamik mund të kërcënojë seriozisht sigurinë e vendit.

“Vendi nuk është i rrezikuar nga ideologjia e IS-it apo individët që kërcënojnë. Nuk është kërcënim serioz dhe gjithçka është nën vëzhgim, përfshirë ata persona që kërcënojnë ose mendojnë diçka të tillë”, tha Shala.

Policia e Kosovës, përmes komunikatës gjithashtu ka theksuar se në fushën e parandalimit të ekstremizmit të dhunshëm dhe terrorizmit, “ka bashkëpunim shumë të ngushtë edhe me institucionet tjera të sigurisë në vend, duke përfshirë edhe institucionet relevante ndërkombëtare në rajon dhe më gjerë”.

Por, Qehaja vlerëson se për sa i përket bashkëpunimit rajonal në sferën e policisë dhe intelegjencës, Kosova çalon, për shkak se, sipas tij, ajo nuk ka qasje në iniciativat rajonale të sigurisë, sidomos kur flitet për bashkëpunimin në këtë drejtim me Serbinë dhe Maqedoninë.

“Konsideroj që asnjë shtet nuk mundet që me forcat vetanake të parandalojë një rrezikshmëri të tillë, për arsye se është vështirë të identifikohen njerëzit që kanë qëllime të tilla. Armiku nuk ka adresë dhe mund të gjendet në mesin tonë, por mund të vij edhe nga jashtë”.

“Kur them ‘në mesin tonë’, atëherë mendoj se qytetarët e Kosovës duhet të bashkëpunojnë me organet e sigurisë dhe ta ndajnë me ta çdo indikacion, sado të vogël, si dhe çdo informacion të mundshëm, që shpien në drejtim të parandalimit të ndonjë qëllimi të keq të mundshëm”.

Qehaja ka shtuar se në rast se vlerësohet që kërcënimi potencial vjen nga jashtë, atëherë institucionet e sigurisë duhet ta rritin kontrollin kufitar, sidomos në aeroport, si dhe të shtojnë masat e kontrollimit dhe verifikimit të pasagjerëve që hyjnë në territorin e Kosovës.

Policia e Kosovës, ka theksuar se është duke mbikëqyrur “çdo aktivitet të personave fizik dhe juridik për të cilët siguron informata se mund të paraqesin rrezik për rendin kushtetues në të ardhmen apo mund të kryejnë ndonjë vepër penale” dhe se “e gjithë kjo bëhet me qëllim të parandalimit dhe zbulimit të ndonjë vepre penale të mundshme, duke përfshirë veprat e terrorizmit dhe ekstremizmit fetar”.

Çështja e formimit të Asociacionit apo Bashkësisë së komunave me shumicë serbe, pritet të jetë një nga temat, për të cilat do të bisedohet në takimin e radhës, më 29 qershor në Bruksel, ndërmjet kryeministrit të Kosovës, Isa Mustafa, dhe atij të Serbisë, Aleksandar Vuçiq.

Pas takimit të 23 qershorit, të dy kryeministrat kanë theksuar se lidhur me çështjen e Asociacionit është arritur përparim gjatë bisedimeve, por ata nuk kanë dhënë ndonjë sqarim se në ç’masë është ai përparim.

Për më tepër, të dy kryeministrat kanë theksuar se janë marrë vesh që të mos ketë deklarata për medie lidhur me atë se në cilat pika është arritur pajtimi ose jo lidhur me formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Dy ditë më parë, kryeministri i Kosovës, Isa Mustafa, në mbledhjen e ekzekutivit, ka theksuar se bisedimet do të vazhdojnë, por nuk ka ofruar detaje lidhur me këtë temë.

“Jemi marrë vesh që të vazhdojmë kësaj të hëne, për arsye se dialogu është lënë të vazhdohet për të njëjtat tema dhe të mos dalim publikisht dhe të themi se kush çka i tha kujt, sepse kjo nuk na ndihmon që ne të zhvillojmë një dialog konstruktiv”, ka deklaruar Mustafa .

Deklaratë të ngjashme, lidhur me çështjen e Asociacionit, pati dhënë edhe kryeministri i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, menjëherë pas takimit të 23 qershorit.

“Disa çështje të rëndësishme kemi arritur t’i zgjidhim, por për këtë nuk mund të flas dhe marrëveshja është që për to të mos flasim në publik”, pati theksuar Vuçiq.

Megjithatë, Hashim Thaçi, zëvendëskryeministër dhe ministër i Jashtëm i Kosovës, në një intervistë dhënë medieve vendore, e cila është publikuar edhe në faqen zyrtare të internetit të Ministrisë së Jashtme të Kosovës, ka theksuar se në takimin e 23 qershorit “është arritur përparim i rëndësishëm edhe në çështjet e ndjeshme si ajo e formimit të Asociacionit të Komunave”.

“Mund të themi se e kemi çimentuar qëndrimin tonë se Asociacioni duhet të formohet në përputhje me Kushtetutën e Kosovës, me Ligjin për qeverisje lokale të Republikës së Kosovës, si dhe dokumentet tjera relevante evropiane për qeverisjen lokale”, ka theksuar zëvendëskryeministri Thaçi.

Në anën tjetër, Goran Rakiq, kryetar i komunës së Mitrovicës së veriut, i cili ka qenë i pranishëm së fundmi në Bruksel, në kuadër të dialogut Kosovë – Serbi, thotë për Radion Evropa e Lirë se marrëveshja për të mos diskutuar në publik lidhur me atë që është biseduar në Bruksel, është shkelur nga zëvendëskryeministri i Kosovës Hashim Thaçi.

“Kësaj marrëveshje i përmbahet vetëm kryeministri Vuçiq, ndërkaq që zoti Thaçi e ka shkelur këtë marrëveshje. Ai ka dalë në opinion me disa deklarata, për të cilat me përgjegjësi mund të them se nuk janë të sakta”, thotë Rakiq.

Ai shton se nuk mund të flasë për atë se për cilat çështje janë arritur përafrime të qëndrimeve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, lidhur me çështjen e formimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Por, sipas tij, pritjet e serbëve të Kosovës që ky asociacion të ketë edhe pushtet mbi disa segmente, janë reale.

“Unë pres që kjo Bashkësi të ketë pushtet konkret. Normalisht, ne nuk kërkojmë kompetenca që prekin diçka që nuk është ingerencë e një komune. Pra, kërkojmë kompetenca konkrete për sa i përket planifikimit hapësinor, arsimit, shëndetësisë. Do të thotë, bashkëpunimet lokale reciproke, të këtij lloji. Nuk kërkojmë asgjë më tepër dhe nuk po kërkojmë diçka të pamundur dhe të parealizueshme”, thekson Rakiq.

Në takimin e 29 qershorit, ndërmjet kryeministrave, Mustafa dhe Vuçiq, të ndërmjetësuar nga shefja e politikës së jashtme të Bashkimit Evropian, Federica Mogherini, pritet të vazhdojnë bisedimet për temat, për të cilat tashmë është diskutuar, siç janë: krijimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe, energjia, telekomi, dhe liria e lëvizjes.

Kryeministri Mustafa, pati theksuar se, në takimin e 29 qershorit në Bruksel, do të bëhen përpjekje për përmbylljen e disa marrëveshjeve. rel

Një ekspert i çështjeve të Ballkanit thotë se dështimi i miratimit të legjislacionit për Gjykatën e Posaçme për Krime Lufte në Kosovë, dëmton rëndë marrëdhëniet dyplaëshe me Shetet e Bashkuara. James Hooper, Drejtor Menaxhues i Grupit për të Drejtën Ndërkombëtare Publike dhe Politikat, i tha dje në një intervistë Zërit të Amerikës se hapat e Kosovës drejt integrimit euro-atlantik rrezikohen nga ky dështim. Ai i tha koleges Keida Kostreci se shpreson që Kosova të gjejë një mënyrë për ta votuar përsëri legjislacionin, pasi sipas tij në të kundërt do të fillonte destabilizimi i Kosovës.

Zëri i Amerikës: Zoti Hooper, sot parlamenti i Kosovës nuk arriti të miratojë legjislacionin për ndryshimet kushtetuese që do të bënin të mundur ngritjen e Gjykatës së Posaçme për Krimet e Luftës. Çfarë do të thotë kjo, sipas mendimit tuaj?

James Hooper: Kjo i dëmton rëndë marrëdhëniet dypalëshe mes Shteteve të Bashkuara dhe Kosovës. Mendoj se kjo është shumë serioze dhe shpresoj që tani të mbizotërojnë mendjet më të ftohta. E kuptoj që ishte një vendim jashtëzakonisht i vështirë që u duhej të merrnin kosovarët dhe nuk dua ta minimizoj. Ishte një nga vendimet më të rëndësishme që u është dashur të merrnin që kur mbaroi lufta në vitin 1999, sepse gjykata është konsideruar nga shumë vetë në Kosovë si një proces që ngre pyetje për legjitimitetin e luftës, legjitimitetin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe kjo ka shkaktuar një ankth dhe pakënaqësi të konsiderueshme mes ish-anëtarëve të UÇK-së dhe mes qytetarëve të Kosovës në përgjithësi, të cilët e kanë parë këtë si një kërcënim për të ardhmen e tyre, që vë në pikëpytje legjitimitetin e të qenurit shtet. Ajo që mund të them është se Kosova ka ndërmarrë kaq shumë hapa pozitivë, si fitorja e luftës me NATO-n si partnere në vitin 1999, shpallja e pavarësisë, vendimi i Gjykatës Ndërkombëtare. Gjatë gjithë këtyre hapave Shtetet e Bashkuara kanë qenë gjithnjë në krah të Kosovës.  Është bindja ime që Kosova ka grumbulluar shumë kapital përsa i takon vullnetit të mirë nga komuniteti ndërkombëtar. Mund të thuhet që kjo u konsolidua nga marrëveshja e para dy viteve në Bruksel mes Serbisë dhe Kosovës që krijoi mundësinë për hedhjen e hapave përpara. E gjithë kjo e ka vënë Kosovën në një situatë që nuk i duhet të shqetësohet për lirinë e tyre, për pavarësinë e tyre, nuk kërcënohet nga ndonjë sulm, që mund të përqendrohen tani tek ndërtimi i vendit, i shoqërisë së tyre, zgjidhja e problemeve të shoqërisë. Por kjo (ky vendim) do të ishte një kthim prapa, sepse e kthen debatin – dhe mendoj në një mënyrë emocionale për Kosovën – tek legjitimiteti i saj si shtet tek pavarësia dhe (shqiptarët e Kosovës) do të kërkojnë mbështetjen e shqiptarëve në gjithë rajonin për këtë çështje.

Unë u befasova vërtet që me gjithë inkurajimin që Shtetet e Bashkuara i dhanë Kosovës për ta ndihmuar që të arrinte të merrte një vendim që gjithkush në Uashington e kuptonte sesa i vështirë ishte, pra pavarësisht nga kjo Asambleja nuk arriti të siguronte shumicën e nevojshme prej dy të tretash.

Zëri i Amerikës: Në këtë pikë, a mendoni se mund të bëhet diçka për të ndryshuar vendimin e sotëm dhe cili do të ishte sugjerimi juaj?

James Hooper: Nuk besoj se është vonë. Ky nuk duhet të jetë votimi i fundit dhe përfundimtar për këtë çështje i banorëve të Kosovës përmes deputetëve që i përfaqësojnë. Unë do t’u bëja thirrja autoriteteve të gjejnë një mënyrë për të patur një votim të ri. Të mos nxitohen, ta shqyrtojnë edhe një herë situatën, të analizojnë dëmin që do t’i shkatonin marrëdhënieve me Shtetet e Bashkuara. Ky votim në këtë formë, do t’u shkaktonte dëm serioz marrëdhënieve dypalëshe me Shtetet e Bashkuara në se nuk do të korrigjohej. Kosova duhet të gjejë një rrugë, të gjejë një zgjidhje që Gjykata të krijohet dhe në të njejtën kohë të ruhen marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara. Nuk dua në asnjë mënyrë të minimizoj rrezikun që vendimi i së premtes përmban për marrëdhëniet e Shteteteve të Bashkuara me Kosovën. Ky ishte një vendim serioz që do të shkaktonte dëme të mëdha.

Zëri i Amerikës: Më konkretisht, cilat mendoni se do të jenë pasojat jo vetëm në marrëdhëniet dypalëshe me Uashingtonin, por edhe me kryeqytetet evropiane që e kanë mbështetur Kosovën dhe tek e ardhmja e saj?

James Hooper: Dhe sidomos Gjermania, mes vendeve mike evropiane. Gjermania ka ndërmarrë përpjekje serioze dhe të vazhdueshme, për të ndërmjetësuar marrëdhënie më të mira mes Serbisë dhe Kosovës, që marrëveshja për Veriun të zbatohet në mënyrë konstruktive dhe për të inkurajuar Serbinë të pranojë hyrjen e Kosovës në Kombet e Bashkuara, gjë që unë mendoj se është diçka me rëndësi kritike që duhet të ndodhë. Nëse ky votim do të lejohet të qëndrojë në fuqi, kjo do të ishte një hap i madh prapa për marrëdhëniet me Evropën, pa folur për SHBA. Siç e kam përmendur, ky do të ishte një hap prapa në marrëdhëniet me SHBA, do të ishte një humbje e besimit në këto marrëdhënie dhe sidomos në Kongres. Do të ishte më e vështirë për miqtë e Kosovës në Kongres ta mbështesnin atë me të njëjtën forcë si në të kaluarën. Por në Evropë, kjo do të dëmtonte përpjekjet për ta sjellë Kosovën më afër Bashkimit Evropian dhe për të krijuar shtegun drejt anëtarësimit. Është gjithashtu një hap prapa për marrëdhëniet e Kosovës në përpjekjet për të hyrë në NATO, gjë që mendoj se ka rëndësi kritike. Prandaj mendoj se për hir të marrëdhënieve të Kosovës me SHBA dhe me Evropën, për hir të së ardhmes së saj në NATO dhe në BE, është e nevojshme që ajo të ndërmarrë një votim të ri dhe ta miratojë ligjin.

Zëri i Amerikës: Alternativa tjetër, për të cilën Kosova ishte paralajmëruar që të mos ta lejonte të ndodhte, është ngritja e një gjykate të tillë nga Këshilli i Sigurimit, sipas një propozimi rus. Çfarë do të thoshte kjo – nëse nuk zgjidhet çështja e alternatives që dështoi dje – dhe alternativa e Këshillit të Sigurimit mbetet e vetmja mbi tryezë?

James Hooper: Ky do të ishte një skenar edhe më i keq se sa ta miratonin krijimin e gjykatës. Kjo do të thotë në fakt që Shtetet e Bashkuara të bëhen partnere me Rusinë për një Gjykatë të krijuar nga Këshilli i Sigurimit të OKB-së, që nuk do të shihej si legjitim nga banorët e Kosovës. Ndërsa Gjykata  që do të krijohej nga vetë parlamenti, do të gëzonte mbështetjen e plotë të Shteteve të Bashkuara duke u siguruar që ajo do të ishte një gjykatë e drejtë përsa u përket procedurave dhe jo një gjykatë politike. Mendoj se Shtetet e Bashkuara duhet të besohen për këtë. Ndërsa krijimi i gjykatës nga Këshilli i Sigurimit do të ishte fillimi i një procesi që shënon kthim pas, ku gjerat përkeqësoshen dhe alternativat për Kosovën do të keqësohen. Në se kjo Gjykatë, që mbështetet nga Shtetet e Bashskuara nuk pranohet, si do ta shikonin kosovarët gjykatën e mbështetur nga Këshilli i Sigurimit….

Zëri i Amerikës: Ndoshta ata nuk duan krijimin e asnjë gjykate, por ç’do të ndodhte në se Gjykata krijohet pa dëshirën e tyre (Kosovës)?

James Hooper: Në se Gjykata nuk miratohet, në se kosovarët këmbëngulin që të mos pranojnë asnjë gjykatë,  as atë të tanishmen, as atë të Këshillit të Sigurimit, e cila po ashtu do të mbështetej nga Shtetet e Bashkuara por në të cilion Shtetet e Bashkuara nuk do të luanin dot më një rol konstruktiv, pasi kur gjerat kalojnë në Këshillin e Sigurimit,  ka edhe aktorë të tjerë të përfshirë, sidomos Rusia, kjo do të shënonte kthim pas për Kosovën dhe në vend që të gjendeshin forma për t’i çuar përpara marrëdhëniet me Evropën, me NATO-n, forcimin e ekonomisë, atëhere do të kishim një skenar kur lufta për pavarësinë do të hynte në kanale ligjore, emocionet do të shtoheshin, njerëzit do të kërkonin gjeste simbolike, vendime simbolike, do ta vishnin veten me flamur, nacionalizmi do të shtohej në Kosovë dhe në situata të tilla, nuk ka ecje përpara, ka kthim pas. Në se situata nuk ndryshon unë shoh fillimin e destabilizimit të Kosovës. Dhe kjo do të ishte një pasojë shumë serioze.

Raporti i Departamentit amerikan të Shtetit për të drejtat e njeriut në botë gjatë vitit 2014 përmban edhe pjesën për Kosovën. Në vijim, një përmbledhje e çështjeve kryesore.

Raporti vë në dukje se gjatë vitit 2014 ka vazhduar Dialogu i Brukselit ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, për çështje si menaxhimi i kufijve, doganat, tatimet, lëvizjen e lirë, njohja reciproke e diplomave, përfaqësimi dhe bashkëpunimi rajonal, përfshirja e ish-forcës policori të ministrisë së brendshme serbe në policinë e Kosovës, zgjedhjet, rrjetet e transmetimit energjitik, regjistrat civilë dhe të dhënat e kadastrave. Strukturat administrative në veri të Kosovës u integruan pjesërisht me administratën kombëtare, ndërkohë që mbeten në pritje marrëveshjet për Shoqatën e Bashkive Serve, telekomunikacionit dhe integrimin e sistemit të drejtësisë.

Problemi më i madh i të drejtave të njeriut konsiderohen veprime të caktuara për të bllokuar normalizimin, si p.sh. vendosja e barrikadave në Mitrovicë nga zyrtarë lokalë serbë të Kosovës, si dhe kufizimi i të drejtave të lirisë së lëvizjes dhe të lirisë së besimit të pelegrinëve të kishës ortodokse serbe.

Aspekti i dytë më shqetësues është dhuna sociale dhe diskriminimi ndaj minoriteteve etnike, personave me aftësi të kufizuara, anëtarët e komuniteteve lezbike, gei, biseksualë dhe transgjinorë (LGBT).

Problemi i tretë që theksohet është dhuna në familje ndaj grave.

Kosova pati edhe probleme të tjera me të drejtat e njeriut, si p.sh. dhunë policore të ushtruar ndaj personave nën arrest, kushte të këqija fizike në burgje, korrupsion në sistemin e burgjeve dhe periudha të gjata paraburgimi dhe paefektshmëri  të gjyqësorit, intimidim të mediave nga zyrtarët publikë dhe elementë kriminalë, kufizime në lirinë e besimit dhe vandalizim i pronave fetare, progres të kufizuar në rikthimin e personave të zhvendosur nga shtëpitë e tyre, trafikimi i qenieve njerëzore, kushte të dobëta në objektet e kujdesit për shëndetin mendor, tensione sporadike etnike, dhe punësim të të miturve.

Megjithë hapat e ndërmarrë nga qeveria për të hetuar dhe ndëshkuar zyrtarët abuzues në shërbimet e sigurisë ose gjetiu në qeveri, nga shumë njerëz mendohet se zyrtarë të lartë u përfshinë në korrupsion pa u ndëshkuar.

Raporti përmend vrasjet në muajin janar të Dimitrije Janicijevic, anëtar i asamblesë komunale të Mitrovicës, dhe në muajin qershor të Elvis Pista, kandidat për parlament në Rahovec. Gjithashtu, autoritetet kryen gjatë vitit arrestime në lidhje me vrasjen e vitit 2011 të oficerit të policisë Enver Zymberi, dhe fillimin e proçesit përkatës gjyqësor. Në muajin maj EULEX-i arrestoi për terrorizëm dy të dyshuar për vrasjen në vitin 2004 të një oficeri të UNMIK-ut dhe të një oficeri të policisë gjatë trazirave të shqiptarëve të Kosovës që protestuan kundër serbëve të Kosovës. Në muajin korrik një prokuror i task-forcës së posaçme hetimore njoftoi se ka prova të mjaftushme për të ngritur akuza ndaj disa ish-zyrtarë të lartë të ish-UÇK-së për krime lufte dhe për krime ndaj njerëzimit të kryera në vitin 1999. Për ngritjen e akuzave pritet ngritja e një gjykate të posaçme, siç parashikohet në dokumentat që zgjasin mandatin e EULEX-it. Ndërkohë, EULEX dhe prokurorët vendas vazhduan të hetojnë raste të konfliktit 1999-2000. Deri në muajin tetor, zyra e prokurorit të posaçëm po hetonte 164 raste krime lufte, prej të cilave për 130 raste hetimi drejtohet nga EULEX-i dhe 34 nga prokurorë vendas. Raporti përmend gjithashtu arrestimin e Oliver Ivanovic dhe katër personave të tjerë për krime të kryera në 1999-2000, të cilët vazhdojnë të jenë në proçes gjyqësor për krime lufte. Në muajt maj dhe qershor, u arrestuan 17 anëtarë të ashtuquajturit grupi Drenica, ish-anëtarë të UÇK-së, me akuza për vrasje dhe terrorizëm. Ndër të arrestuarit janë zyrtarë të lartë qeveritarë me lidhje të ngushta me PDK-në. EULEX-i gjithashtu ngriti akuza për intimidim të dëshmitarëve dhe shkelje të sekretit hetimor ndaj gazetarit të RTK-së, Milaim Zeka. Në muajin shtator, anëtari i parlamentit Fatmir Limaj dhe nëntë persona të tjerë u paraqitën në Gjykatën e Apelit pasi prokurorët e EULEX-it apeluan shfajësimin e tyre të shtatorit 2013 në lidhje me krime lufte të kryera në vitin 1999. Në tetor dhe në nëntor disa serbë të Kosovës u shpallën të pafajshëm për krime të ndryshme lufte, dhe një gjykatës i EULEX-it u citua të jetë shprehur se shkaku ishte dështimi i hetimit të duhur.

Sipas Kryqit të Kuq, deri në muajin nëntor, numri i personave të zhdukur gjatë konfliktit 1998-99, ishte 1655, nga të cilët mendohet se 70% janë shqiptarë të Kosovës dhe 30% serbë të Kosovës dhe minoritete të tjera. Në muajt gusht-shtator, EULEX-i mori eshtrat e 52 personave tl zhvarrosur nga një varr masiv në Raska, të Serbisë, dhe prokuroria serbe urdhëroi gërmime të reja në ish-stacion policor në një lagje të Beogradit, ku janë gjetur më parë eshtrat e 900 shqiptarëve të Kosovës. Një verifikim i kryer në një fshat të Gjakovës, në prani të ekspertëve të EULEX-it dhe të qeverisë së Serbisë, rezultoi negativ për prani eshtrash.

Raporti njofton për rritje të përgjithshme të keqtrajtimit fizik dhe verbal të të burgosurve në burgun e Dubravës, dhe se pavarësisht arritjes së standarteve ndërkombëtare, shumë burgje vazhdojnë të kenë probleme domethënëse. Gjithashtu, qendra të paraburgimit, si në Gjilan dhe në Prishtinë, nuk plotësojnë standardet minimale, dhe ku të paraburgosurit, përfshirë gra dhe të mitur, qëndrojnë së bashku.

Sistemi hetimor dhe gjyqësor vazhdon të përjetojë përpjekje për të inflencuar proçeset, ndërkohë që korrupsioni ka vazhduar të jetë i përhapur dhe sistemi gjyqësor të jetë në përgjithësi i paefektshëm, me më shumë se 100 mijë raste në pritje gjykimi, 100 mijë të tjera në pritje ekzekutimi vendimesh, dhe 200 mijë të tjera në pritje vendimi.

Individë të ndryshëm, zyrtarë publikë, politikanë dhe biznesmenë u përpoqën gjatë vitit të frikësojnë përfaqësuesit e mediave, ndërkohë që mediat patën vështirësi të merrnin informacion nga qeveria. Vazhdoi të ketë raste dhune ndaj gazetarëve, si plagosja me thikë në muajin tetor e një gazetari të Klan Kosova TV, apo plagosja në muajin qershor e tre gazetarëve të AFP-së dhe një gazetari të Koha Ditore gjatë protestave në Mitrovicë. Autoritetet vazhduan të hetojnë kërcënime të raportuara ndaj gazetarëve kritikë ndaj islamit radikal.

Raporti përmend gjithashtu çështjen shqetësuese të të zhvendosurve, dhe njofton se deri në muajin se gjatë vitit ishin rikthyer 440 persona në Kosovë, ndërkohë që buxheti i caktuar për strehimin e tyre konsiderohet i pamjaftueshëm.

Kosova vazhdon të jetë pikë tranziti për azilkërkues, ndërkohë që në gjysmën e parë të vitit 2014 u ripranuan 2147 azilkërkuesish të deportuar nga Evropa Perëndimore.

Zgjedhjet e 8 qershorit vlerësohen se patën nivelin më të ulët të manipulimeve që nga pavarësia e Kosovës. Në përgjithësi, niveli i përfaqësimit të grave dhe minoriteteve mbetet nën nivelin e duhur në pozicione vendimmarrëse të strukturave lokale, dhe se gjithashtu nuk janë shpërbërë krejtësisht institucione paralele të paligjshme në enklavat me popullsi serbe. Në përgjithësi, minoritetet përballen me nivele të ndryshme diskriminimi institucional dhe shoqëror për sa i përket punësimit, shërbimeve sociale, përdorimit të gjuhës, lirisë së lëvizjes etj. Rastet e dhunës ndaj serbëve të rikthyer kanë vazhduar. Romët e Kosovës, dhe komunitetet ashkali dhe egjiptiane e vuajnë më shumë këtë diskriminim, dhe madje shpesh nuk kanë akses në kushte bazë higjienike, në kujdes shëndetësor, dhe në arsim. za