Giorgia Meloni është bërë kryeministrja e parë grua e Italisë duke formuar një qeveri të koalicionit të krahut të djathtë.

Mëngjesin e së premtes, më 21 tetor, Meloni dhe partnerët e saj të koalicionit, Silvio Berlusconi, lideri i “Forza Italia” dhe Matteo Salvini, kreu i partisë kundër emigracionit “Lega Nord”, u takuan me presidentin italian Sergio Mattarella në pallatin presidencial, i cili pranoi listën e ministrave të kabinetit të ardhshëm qeveritar.

Pas takimit Meloni u tha gazetarëve se koalicioni i tregoi presidentit se ajo ishte gati të merrte mandatin për të qeverisur.

Meloni dhe aleatët e saj përballen me një listë të gjatë sfidash, përfshi rritjen e çmimeve të energjisë, luftën në Ukrainë dhe një recesion të mundshëm ekonomik.

Meloni është liderja e partisë së ekstremit të djathtë “Vëllezërit e Italisë”, axhenda e së cilës i ka rrënjët në euroskepticizmin dhe frenimin e emigracionit masiv.

Në një postim në Twitter të enjten, Meloni shprehu angazhimin e saj të palëkundur për të udhëhequr një qeveri të re të unifikuar.

“Ne jemi të gatshëm t’i ofrojmë Italisë një qeveri që mund të trajtojë me kompetencë dhe me vetëdije sfidat dhe emergjencat e sotme,” tha ajo.

Entuziazmi i saj u nda nga anëtarët e tjerë të koalicionit të saj, me Salvinin që deklaroi se “ekipi është gati” ndërsa Berlusconi deklaroi se partia e tij, “Forza Italia”, do të jepte një “kontribut vendimtar” në krijimin e qeverisë së re.

Pavarësisht se siguroi një shumicë në zgjedhje, blloku i krahut të djathtë tashmë përballet me sfida të brendshme.

Tensionet midis dy liderëve, Melonit dhe Berlusconit, kanë dalë në plan të parë, veçanërisht pasi ky i fundit u pa duke e përshkruar kryeministren e ardhshme si “mbizotëruese, arrogante [dhe] fyese” në shënimet e tij. Përgjigja e Melonit ishte jo më pak e drejtpërdrejtë: “Unë nuk do të shantazhohem”.

Situata u përkeqësua pasi Berlusconi, një mik i vjetër i presidentit rus Vladimir Putin, u regjistrua të thoshte se ai kishte “rindezur” marrëdhënien e tij me liderin rus, me të cilin ai pranoi se kishte shkëmbyer dhurata dhe “letra shumë të përzemërta”.

Ndërsa Berlusconi i ka mohuar këto ndodhi, zhurma që shpërtheu pas audios së publikuar ka tronditur ndjeshëm planet e qeverisë së koalicionit, veçanërisht duke pasur parasysh qëndrimin e vendosur pro-NATO-s të Melonit dhe dënimin e saj për pushtimin e Ukrainës nga Moska.

Kancelari gjerman, Olaf Scholz, ka thënë të enjten se presidenti rus, Vladmir Putin, është duke përdorur energjinë dhe krizën e urisë si armë, mirëpo ka dështuar që të thyejë unitetin e Perëndimit, dhe nuk do të arrijë synimet e tij përmes taktikave për djegie të tokave.

Duke folur para Parlamentit gjerman, ai ka thënë se Gjermania e ka liruar veten nga varësia në gazin rus, mirëpo është duke punuar në uljen e çmimeve, përfshirë sigurimin e kontratave të reja për furnizim me gaz nga shtetet tjera.

Ushtria ruse e ka dëmtuar rëndë infrastrukturën e energjisë në Ukrainë ditëve të fundit, duke nxitur autoritetet ukrainase që të vendosin kufizime në konsum të rrymës, për herë të parë prej nisjes së luftës.

Rusia, në anën tjetër, e ka mohuar se shënjestron civilët.

“Ne nuk do ta lëmë pa përgjigje përshkallëzimin e fundit të Moskës… taktikat e tokës së djegur nuk do t’i ndihmojnë Rusisë që të fitojë luftën. Ne vetëm do të vazhdojmë forcimin e unitetit dhe vendosmërinë e Ukrainës e të partnerëve të saj”, ka thënë Scholz para Parlamentit gjerman.

“Të gjitha gënjeshtrat dhe propaganda, bisedimet për ‘operacione speciale’ dhe fitoret e shpejta – të gjitha janë fasadë”.

Më 20 tetor, kompania ukrainase e rrjetit energjetik, Ukrenergo, u ka bërë thirrje banorëve që të “mbushin të gjitha bateritë” para nisjes së kufizimeve në furnizim me energji, duke paralajmëruar edhe për ndërprerje totale të energjisë, nëse nuk kursehet rryma.

Oleksandr Kharchenko, këshilltar në Ministrinë e Energjisë, ka thënë më 19 tetor se, sipas të dhënave të reja, rreth 40 për qind e infrastrukturës totale është dëmtuar seriozisht.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Presidenti rus, Vladimir Putin, e konsideron luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

BILD

Dhe sërish një rus po filmonte me dron në Norvegji…

Policia norvegjeze ka arrestuar djalin e ish-shefit të hekurudhurave ruse dhe shokut të Putinit në KGB, për fluturime të paligjshme me dron mbi Svalbard.

Andrej Jakunin u arrestua të hënën në Norvegjinë veriore, tha policia të mërkurën. Shtetasi ruso-britanik ka pranuar se ka pilotuar ilegalisht një dron mbi arkipelagun Spitsbergen të Norvegjisë. Jakunin është në paraburgim, kurse dronët dhe pajisjet e tjera elektronike janë konfiskuar.

Një tjetër arrestim i një shtetasi rus brenda pak ditësh. Ata akuzohen për operim të paligjshëm të mjeteve ajrore pa pilot dhe për marrjen e fotografive të paligjshme në Norvegji, një vend që kufizohet me Rusinë dhe që tani është furnizuesi më i madh me gaz i Europës.

Në lidhje me fluturimet me dron pranë aeroporteve norvegjeze, kryeministri Jonas Gahr Stoere tha: “Është e papranueshme që shërbimet sekrete të huaja të fluturojnë dronë mbi aeroportet norvegjeze”.

Në Norvegji, dronët janë parë vazhdimisht mbi infrastrukturën energjetike, duke përfshirë edhe platformat e naftës dhe gazit në det të hapur. Këto raportime dhe sabotimi i tubacioneve të gazit Nord Stream 1 dhe 2 në Detin Baltik, e kanë shtyrë vendin të rrisë masat e sigurisë.

Svalbard është 1 mijë kilometra larg Polit të Veriut dhe është territor norvegjez. Meqenëse Rusia gjithashtu nxjerr qymyr në arkipelag, kjo zonë është shtëpia e një komuniteti relativisht të madh rus.

Dhjetëra mijëra civilë, dhe zyrtarë të emëruar nga Rusia, janë duke u tërhequr nga rajoni jugor ukrainas i Hersonit, ka thënë lideri i instaluar nga Rusia, Vladimir Saldo.

Sipas tij, 50-60.000 civilë do të largohen nga katër qytezat afër lumit Dnjepër, përmes një “zhvendosjeje të organizuar”.

Të gjitha departamentet e emëruara nga Rusia në Herson, besohet se do të kalojnë lumin po ashtu.

Televizionet ruse kanë shfaqur disa njerëz duke u mbledhur afër lumit.

Ende nuk dihet sa prej tyre do të shpërngulen, mirëpo transferimi, apo dëbimi i civilëve nga një forcë pushtuese, prej një territori të pushtuar, konsiderohet krim lufte.

Në orët e mbrëmjes të së hënës, komandanti i ri rus në Ukrainë, gjenerali, Sergei Surovikin, e ka përshkruar situatën në Herson si të vështirë.

Një tjetër zyrtar i instaluar nga Rusia, Kirill Stremousov, ka paralajmëruar banorët e Hersonit se forcat ukrainase do të nisin sulmet në qytet, “në një të ardhme shumë të afërt”.

Hersoni ka qenë qyteti i parë i madh ukrainas që ka rënë në duart e forcave ruse, pas nisjes së luftës së Rusisë në Ukrainë, në fund të muajit shkurt.

Megjithatë, brenda javësh, ushtria ukrainase ka çliruar një pjesë të territorit dhe i ka shtyrë forcat ushtarake ruse afër lumit Dnjepër, duke i kërcënuar me bllokim.

Kremlini tani pretendon se Hersoni, dhe tri rajone tjera – Donjecku, Luhansku dhe Zaporizhja – janë pjesë e Rusisë, ndonëse diçka e tillë është kundërshtuar në nivel ndërkombëtar.

Rusia ka organizuar të ashtuquajturat referendume për bashkim në këto rajone, hap që është konsideruar i rremë nga Perëndimi.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Presidenti rus, Vladimir Putin, e konsideron luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

Ish-kryeministri italian, Silvio Berlusconi, ka fituar sërish vëmendje, pas deklaratave se ka rikthyer kontaktet me presidentin rus, Vladimir Putin.

Agjencia e lajmeve, LaPresse, ka publikuar një incizim të zërit – që duket se është bërë në mënyrë sekrete – derisa Berlusconi ka biseduar me pjesëtarë të partisë, Forza Italia.

Në atë incizim, Berlusconi ka thënë se Putin është në mesin e “pesë shokëve të vërtetë” të tij.

“Kam rikthyer kontaktet me presidentin Putin”, ka thënë ai, duke treguar si Putin ia ka dërguar “20 shishe me vodka dhe një letër shumë të ëmbël”, për ditëlindje.

Berlusconi ka thënë se ai i ka dërguar më pas Putinit shishe me verë italiane dhe një letër “po ashtu të ëmbël”.

Berlusconi ka mbushur 86 vjet më 29 shtator, pasi koalicioni i krahut të djathtë, ku përfshihet edhe partia e tij, Forza Italia, ka fituar zgjedhjet e përgjithshme.

Këto komente fillimisht janë hedhur poshtë si “rrëfime të vjetra” nga besnikët e Berlusconit.

Megjithatë, në incizim, Berlusconi ka thënë se Perëndimi është veçse në luftë me Rusinë, sepse është duke i dhënë “Ukrainës, para dhe armë”.

“Personalisht nuk mund të shpreh mendimin tim për këtë gjë, sepse nëse do ta merrnin vesh mediat, do të bëhej katastrofë, mirëpo unë jam shumë, shumë, shumë i shqetësuar”, ka shtuar ai.

Në mbrëmjen e së martës, Forza Italia ka thënë se pozicioni i Berlusconit ndaj Ukrainës është në linjë me Evropën dhe Shtetet e Bashkuara.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Presidenti rus, Vladimir Putin, e konsideron luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

Gjermania nuk duhet të bëjë me Kinën gabimet që i ka bërë në marrëdhëniet me Rusinë në vitet e fundit, ka thënë ministrja e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock.

Ajo ka thënë se Gjermania duhet të përballet me “konkurrencën e sistemeve” mes shteteve që besojnë në ligjin ndërkombëtar dhe regjimet autoritare.

“Ne duhet të mësojmë nga gabimet e politikës sonë ndaj Rusisë në dekadat e fundit”, ka thënë Baerbock në një forum për politikë të jashtme në Berlin.

“E them shumë qartë se varësia e njëanshme ekonomike na ekspozon ndaj shtantazhit politik”.

“Sa i përket Rusisë kjo gjë është e kryer”, ka thënë Baerbock, duke e pranuar se Gjermania ka injoruar paralajmërimet e partnerëve nga lindja e Evropës për varësinë ndaj energjisë ruse.

“Ne duhet të sigurohemi që të mos bëjmë më atë gabim, dhe kjo nënkupton që duhet ta kemi edhe më shumë parasysh këtë fakt në politikat tona drejt Kinës”.

Ajo ka përmendur se “strategjia për siguri kombëtare” është duke u hartuar nga Qeveria e kancelarit, Olaf Scholz dhe ajo do të përfshijë strategjinë e Gjermanisë me Kinën.

Në dy dekadat e fundit, qeveritë gjermane kanë rritur lidhjet ekonomike me Rusinë – sidomos në sektorin e energjisë, pavarësisht kritikave nga lindja e Evropës për gazsjellësit që dërgojnë gazin rus nga Rusia drejtpërdrejt në Gjermani.

Pas nisjes së luftës së Rusisë në Ukrainë, autoritetet gjermane janë duke tentuar që sa më shumë të ulin varësinë nga energjia ruse.

Kompanitë gjermane kanë investuar shumë edhe në Kinë në vitet e fundit, dhe tani Kina është një prej partnereve më të mëdha tregtare të Gjermanisë.

Qeveria e Scholzit është treguar më e kujdesshme drejt Pekinit – në krahasim me qeveritë tjera – prej kur e ka marrë pozitën në muajin dhjetor të vitit të kaluar.

Scholz, po ashtu e ka bërë vizitën e parë në Azi në shtetin e Japonisë dhe jo në Kinë.

Aktualisht në Kinë është duke u mbajtur Kongresi i Partisë Komuniste, në të cilin presidenti kinez, Xi Jinping, pritet të fitojë një mandat të tretë në pushtet.

Kompania shtetërore për energji bërthamore në Ukrainë, Enerhoatom, ka akuzuar Rusinë për “kidnapim” të dy punëtorëve në centralin bërthamor në Zaporizhja.

Ky central kontrollohet nga forcat ruse, pas nisjes së luftës së Rusisë në Ukrainë, në fund të muajit shkurt.

Zyrtari përgjegjës për teknologji informative, Oleh Kostyukov dhe Oleh Oshek, asistent i drejtorit të centralit bërthamor, janë kidnapuar më 17 tetor, ka thënë Enerhoatom në Telegram më 18 tetor.

“Aktualisht asgjë nuk dihet për ta dhe gjendjen e tyre”, është thënë në deklaratën e Enerhoatomit.

Kjo kompani i ka bërë thirrje Agjencisë Ndërkombëtare për Energji Atomike që të bëjë “çdo përpjekje” për të siguruar lirimin e tyre.

Kjo agjenci ka thënë se Rusia e ka ndalur shefin e centralit, Ihor Murashov, për disa ditë muajin e kaluar dhe më pas ai është liruar më 3 tetor.

Centrali bërthamor në Zaporizhja – më i madhi në Evropë – ka qenë një nga shënjestrat e ushtrisë ruse prej nisjes së luftës në Ukrainë, në fund të muajit shkurt.

Moska dhe Kievi kanë fajësuar njëri-tjetrin për bombardimet rreth centralit, të cilat kanë rritur shqetësimet për katastrofë bërthamore.

Mediat kanë raportuar disa herë se stafi në këtë central ka punuar nën presion dhe jo në kushte të favorshme, prej kur forcat ruse kanë marrë kontrollin e tij. Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Presidenti rus, Vladimir Putin e quan luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

Udhëheqësi i shërbimit sekret të Gjermanisë, Bruno Kahl, e ka konsideruar luftën e Rusisë në Ukrainë si “shpallje e luftës” kundër gjithë botës demokratike perëndimore.

Duke folur para një komiteti parlamentar, Kahl, ka thënë se lufta e presidentit rus, Vladimir Putin nuk ka pasur synim primar territorin e Ukrainës.

Putini do të vazhdojë të përdorë forcën e tij – siç e ka bërë në Çeçeni, Gjeorgji, Siri, Krime dhe Donbas – për të arritur qëllimet e tij politike, ka thënë ai.

Kur ka qenë fjala për konfliktin në Ukrainë, ai ka thënë se pret që luftimet të vazhdojnë edhe vitin tjetër, pasi asnjëra palë nuk është e gatshme të lëshojë territor.

Kahl ka thënë po ashtu se paralajmërimeve të shërbimit që ai udhëheq nuk u është kushtuar vëmendje e madhe.

“Fatkeqësisht është bërë traditë në diskursin publik, në dekadat e fundit, që vazhdimisht të injorohen dhe të shtypen kërcënimet reale – dhe të konsiderohen nga autoritetet e sigurisë si frikësuese apo pompoze”.

Zhvillime të tilla, sikurse lufta në Ukrainë, tregojnë pse Gjermanisë i duhen autoritetet e sigurisë, ka thënë ai.

Në mesin e zhvillimeve tjera globale përfshihet edhe ajo e një “Kine autokratike që synon të bëhet fuqi globale”, ka thënë Kahl.

Bordi i shërbimit sekret gjerman zakonisht takohet fshehurazi, mirëpo, një herë në vit, udhëheqësit e institucionit përgjigjen publikisht.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Presidenti rus, Vladimir Putin, e konsideron luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

Franca ka njoftuar se do të furnizojë Ukrainën me sisteme të mbrojtjes ajrore dhe do të zgjerojë një program trajnimi për ushtarët ukrainas.

Deri në 2.000 ushtarë ukrainas do të përfshihen në njësitë ushtarake në Francë për disa javë trajnime luftarake, trajnime më të specializuara në logjistikë dhe nevoja të tjera, dhe trajnime mbi pajisjet që Franca do t’ia jap Ukrainës, tha ministri i Mbrojtjes, Sebastien Lecornu, në një intervistë për Le Parisien.

“Ne po vërejmë faktin se lufta, mjerisht, do të zgjasë”, citon gazeta të ketë thënë ministri francez.

“Një brez i ri ushtarësh duhet gjithashtu të stërvitet”.

Franca kishte trajnuar edhe më parë trupat e artilerisë ukrainase për të përdorur obusët vetëlëvizës të Cezarit, që ajo ia kishte dhënë Ukrainës.

Ministri tha se bateritë e sistemeve të mbrojtjes ajrore, Crotale, që Franca po përgatit t’i dërgojë në Ukrainë “do të jenë veçanërisht të dobishme në luftën kundër dronëve dhe bombardimeve ajrore”.

Ai nuk specifikoi se sa prej tyre do të shkojnë në Ukrainë, por tha se “do të jetë e rëndësishme t’u mundësohet atyre të mbrojnë qiellin e tyre”.

Në gusht ushtria britanike njoftoi për 120 ditë do të trajnojë 10.000 rekrutë ukrainas në gjuajtje, dhënien e ndihmës së parë luftarake dhe për beteja në qytete.

Ministrja e Jashtme e Gjermanisë, Annalena Baerbock, paralajmëroi të shtunën se Rusia mund të përpiqet të nxisë përçarje në Perëndim përmes refugjatëve, pasi Moska kërkon të zgjerojë “luftën hibride”.

“Kjo luftë nuk bëhet vetëm me armë, po bëhet edhe me energji dhe për këtë kemi gjetur një përgjigje. Por do të bëhet edhe me frikë dhe përçarje, dhe kjo është pikërisht ajo që duhet të parandalojmë”, tha ajo në një kongres Partisë së Gjelbër.

“Në këtë situatë është e qartë se çfarë do të ndodhë më pas – refugjatë dhe jo refugjatë nga Ukraina… por për shkak se kjo luftë është hibride, vende të tjera po marrin pjesë gjithashtu”, tha Baerbock, duke përmendur Serbinë të cilën ajo e akuzoi se kishte futur në aeroplanë emigrantë pa viza.

Duke theksuar se nuk mund të ketë një situatë “ku njerëzit po përdoren si armë”, ministrja tha se Gjermania është në bisedime me Republikën Çeke dhe Sllovakinë për këtë çështje.

Gjermania javët e fundit ka paralajmëruar për regjimin e udhëtimit pa viza të Beogradit për disa vende, qytetarët e të cilëve përdorin Serbinë si trampolinë për të hyrë në BE.

Serbia, një kandidate për anëtarësim eventual në BE, shtrihet në të ashtuquajturën rrugë ballkanike të përdorur nga emigrantët që shkojnë drejt Evropës Perëndimore, ndërsa ikin nga lufta dhe varfëria në Lindjen e Mesme, Azi dhe Afrikë.

Edhe pse rruga nuk është aq e ngarkuar sa ishte gjatë krizës së emigrantëve në Evropë në 2015, dhjetëra mijëra ende kalojnë nëpër rajon çdo vit.

Gjermania pranoi mbi një milion emigrantë gjatë krizës së vitit 2015, por kjo masë la ekonominë më të madhe të Evropës thellësisht të ndarë. Dyshimet midis disa votuesve përfundimisht rezultuan në ardhjen e partisë së ekstremit të djathtë (AfD) në parlament.

Raporti i Komisionit Evropian për migracionin dhe azilin për vitin 2022 i publikuar këtë muaj zbuloi se një “numër në rritje njerëzish” po mbërrinin përmes udhëtimeve me aeroplan në Serbi për shkak të “regjimeve të saj pa viza”.

Një gjykatëse në Maltë dënoi të premten dy vëllezër me nga 40 vjet burgim secilin, pasi ata pranuan papritur fajësinë për për rolin e tyre në vrasjen me makinë bombë të një gazetareje që shkruante për korrupsionin, që kishte tronditur Evropën dhe kishte shkaktuar protesta të indinjuara në Maltë.

Vetëm disa orë më herët, në fillim të seancës në një gjykatë në Valletta, George Degiorgio, 59 vjeç, dhe Alfred Degiorgio, 57 vjeç, ishin deklaruar të pafajshëm për vdekjen e Daphne Caruana Galizias në shpërthimin që ndodhi ndërsa ajo po i jepte makinës pranë shtëpisë së saj më 16 tetor 2017.

Zonja Caruana Galizia ishte gazetare investigative që raportonte për korrupsionin e dyshuar midis qarqeve politike dhe të biznesit në vendin e vogël të Bashkimit Evropian, i cili është një parajsë fiskale në Mesdhe.

“Ky është një hap i rëndësishëm përpara, për të vendosur drejtësinë në një çështje që përbën një kapitull të errët në historinë e Maltës,” thuhej në një deklaratë të lëshuar nga zyra e kryeministrit Robert Abela menjëherë pas dënimit.

Një nga djemtë e saj, Matthew Caruana Galizia, u tha gazetarëve: “Jam i lehtësuar që ata u dënuan. Tani duhe të ndiqen rastet e tjera,” tha ai, duke iu referuar ndjekjes penale të të pandehurve të tjerë.

Por ai shtoi se pesë vitet që u deshën për të arritur këtë fazë të drejtësisë për nënën e tij ishin “shumë të gjata”.

Gjyqtarja Edwina Grima, doli nga salla e gjyqit për rreth një orë pas pranimit të fajësisë dhe i shpalli dënimet kur u kthye.

Dy të pandehurit u urdhëruan gjithashtu të paguanin 50,000 euro secili nga paratë që morën si rezultat i krimit, si dhe për shpenzimet gjyqësore.

Ata mund të ishin përballur me një dënim maksimal me burgim të përjetshëm.

Prokurorët argumentuan se vëllezërit ishin paguar për vrasjen nga një biznesmen i njohur maltez që kishte lidhje me qeverinë. Mbi biznesmenin janë ngritur akuzuar dhe ai do të gjykohet veçmas.

Vëllezërit Degiorgio pranuan fajësinë për vrasje me dashje; shpërthimin që rezultoi në vdekjen e një personi; mbajtjen e paligjshme të eksplozivëve; komplot kriminal; nxitje, krijim, organizim ose financim i një organizate me qëllim kryerjen e veprave penale dhe pjesëmarrjen aktive në një komplot.

Në prag të gjyqit, vëllezërit Degiorgio i kishin mohuar akuzat. Një i dyshuar i tretë, Vincent Muscat, shmangu gjyqin pasi kishte pranuar fajësinë. Ai po vuan një dënim prej 15-vjetësh.

Por në fillimin e gjyqit të premten, Alfred Degiorgio u deklarua i pafajshëm, ndërsa vëllai i tij deklaroi se nuk kishte asgjë për të thënë, gjë që gjykata e interpretoi si një deklarim të pafajësisë.

Nuk është e qartë pse të pandehurit ndryshuan qëndrim.

Gjatë argumenteve hapëse të akuzës, prokurorët argumentuan se kishin prova që përfshinin telefona celularë që lidhnin të pandehurit me vendosjen e bombës.

Vëllezërit ishin përpjekur pa sukses të negocionin një falje në këmbim të dhënies së emrave të të dyshuarve kryesorë për organizimin e vrasjes, përfshirë një ish-ministër, identiteti i të cilit nuk është zbuluar.

Bomba ishte vendosur nën sediljen e shoferit dhe shpërthimi ishte aq i fuqishëm saqë copërat e makinës fluturuan mbi një mur dhe në një fushë.

Gazetarja investigative malteze, Caruana Galizia, 53 vjeç, kishte shkruar gjerësisht në faqen e saj të internetit “Running Commentary” për korrupsionin e dyshuar në qarqet politike dhe të biznesit në vendin ishull mesdhetar, një parajsë fiskale.

Ndër objektivat e investigimit të saj ishin persona të rrethit të brendshëm të kryeministrit të atëhershëm Joseph Muscat, të cilët ajo i akuzoi se kishin kompani guacka në parajsat fiskale të zbuluara nga rrjedhja e Panama Papers. Por ajo ka vënë në shënjestër edhe opozitën. Në momentin që u vra, ajo përballej me më shumë se 40 padi për shpifje.

Arrestimi i një biznesmeni të lartë me lidhje me zyrtarë të lartë të qeverisë dy vjet pas vrasjes shkaktoi një seri protestash masive në vend, duke e detyruar kryeministrin Muscat të jepte dorëheqjen.

Yorgen Fenech u arrestua në vitin 2019 dhe u padit në vitin 2021 për bashkëpunim të dyshuar në vrasje. Ai u akuzua gjithashtu për bashkëpunim për të kryer vrasje. Ai ka deklaruar pafajësinë për të gjitha akuzat.

Data për gjykimin e tij nuk është caktuar.

Taksistit Melvin Theuma, iu dha një falje presidenciale në vitin 2019 në këmbim të dëshmisë kundër Fenechit dhe bashkëpunëtorëve të tjerë të dyshuar. Jamie Vella dhe Robert Agius, janë akuzuar për dhënien e bombës, por gjyqi i tyre ende nuk ka filluar.

Në seancën e mëngjesit përpara pushimit të drekës, zëvendës Prokurori i Përgjithshëm Philip Galea Farrugia i tha gjykatës se Theumas iu kërkua nga një person i paidentifikuar të gjente dikë që të vriste gazetaren Caruana Galizia. Sipas akuzave Theuma bisedoi me njërin prej vëllezërve Degiorgio dhe u negociua një pagesë prej 150,000 eurosh (146,500 dollarë), tha Galea Farrugia.

Galea Farrugia tha gjithashtu se fillimisht u fol për një armë zjarri për vrasjen, por më vonë u vendos të përdorej një bombë. Prokurorët thanë gjithashtu se një telefon celular – një nga tre që kishte George Degiorgio, kishte shkaktuar shpërthimin.

Një raport për një hetimit publik të vitit 2021 arriti në përfundimin se shteti maltez “duhet të mbajë përgjegjësi” për vrasjen e Caruana Galizias për shkak të kulturës së mosndëshkimit që buronte nga nivelet më të larta të qeverisë.

Komisionerja e Këshillit të Evropës për të drejtat e njeriut, Dunja Mijatoviç, ka dënuar “mungesën e rezultateve efektive në vendosjen e llogaridhënies pesë vjet më vonë.”

Në një letër drejtuar kryeministrit Abela, komisionerja shprehu nevojën për urgjencë në mbrojtjen e gazetarëve në Maltë dhe përmendi rastet e shpifjes që vazhdojnë ende ndaj të afërmve të Caruana-Galizias pas vdekjes së saj.

Në mbledhjen e mbyllur, të mbajtur të enjten në Këshillin e Bashkimit Evropian, Radio Evropa e Lirë merr vesh se është propozuar që procesi i liberalizimit të vizave për Kosovën të lidhet me funksionalizimin e sistemit për siguri në Evropë, ETIAS.

Ky propozim besohet se është bërë nga zyrtarët francezë, dhe është mbështetur prej të paktën katër shteteve tjera: Suedisë, Belgjikës, Holandës dhe Spanjës.

Si funksionon ETIAS?

ETIAS është sistem evropian për autorizim dhe informacione rreth udhëtimit.

Ky sistem – krejtësisht elektronik – mundëson verifikimin e të dhënave të qytetarëve të vendeve të treta, që nuk nevojë për vizë, për të hyrë në Zonën Schengen.

Aty kërkohet emri, vendi i lindjes, gjinia, kombësia dhe secili që plotëson formularin duhet të ketë pasaportë, email dhe një kartelë krediti për të kryer pagesën simbolike për këtë dokument.

Autorizimi për udhëtim lëshohet shpejt dhe në mënyrë automatike, përveç nëse ka dyshime për të kundërtën.

Dokumenti valid ETIAS më pas rishikohet nga roja kufitare e shtetit, që merr vendimin final për hyrjen potenciale të udhëtarit në një vend të Zonës Schengen.

Pse ETIAS?

Ky sistem është kërkuar që të funksionalizohet pas shqetësimeve në rritje për terrorizmin dhe krizën me migrantë në Evropë.

Zyrtarët evropianë kanë bërë thirrje prej kohësh për menaxhim më të mirë të njerëzve që hyjnë në kufijtë e BE-së.

ETIAS është i ngjashëm me sistemin amerikan ESTA, që shërben për qëllime të njëjta.

Procedura ligjore për të miratuar sistemin ETIAS ka nisur më 2016, dhe sistemi pritet të jetë plotësisht operacional brenda vitit 2023 – pa ndonjë datë të saktë.

Komisioni Evropian ka rekomanduar liberalizimin e vizave për Kosovën më 2018.

Më 12 tetor të këtij viti, ky Komision ka konfirmuar në Raportin vjetor të Progresit se mbështet rekomandimin e bërë për heqjen e vizave për Kosovën dhe konstatimin se shteti i ka përmbushur të gjitha kriteret.

Ukraina tha më 12 tetor se ka çliruar pesë vendbanime të tjera në rajonin jugor të Hersonit, ndërsa forcat e saj të armatosura vazhduan kundërsulmet e tyre, pavarësisht sulmeve raketore ruse që goditën vendin gjatë dy ditëve të fundit.

“Armiku vazhdon të bombardojë pozicionet e njësive tona për të penguar kundërsulmin përgjatë gjithë linjës së kontaktit”, thuhet në njoftimin e presidencës ukrainase.

Ushtria e Ukrainës më 9 tetor tha se trupat e saj kishin rimarrë rreth 1.200 kilometra katrorë territor në rajonin jugor të Hersonit nga forcat ruse, që nga fillimi i kundërofensivës në fund të gushtit.

Ndërkohë, Rusia vazhdoi të godasë rajonin Zaporizhja të Ukrainës dhe qytetin me të njëjtin emër më 12 tetor, tha sekretari i Këshillit të qytetit, Anatoliy Kurtev.

Zaporizhja, që ndodhet mjaft afër vijës së frontit midis forcave ruse dhe ukrainase, është goditur vazhdimisht me sulme shpesh vdekjeprurëse gjatë javëve të fundit.

Më 9 tetor, raketat e lëshuara nga forcat ushtarake ruse përgjatë natës, kanë lënë të vdekur 17 persona.

Zaporizhja është sulmuar me armë të rënda edhe më 6 tetor, si pasojë e të cilave kanë vdekur 11 njerëz.

Zaporizhja është aneksuar javën e kaluar nga Rusia, hap që është konsideruar në kundërshtim me ligjin ndërkombëtar.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Vetë Putin e quan luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

NATO do të vazhdojë me stërvitjet bërthamore javën e ardhshme, pavarësisht nga përshkallëzimi i tensioneve midis Perëndimit dhe Rusisë prej kërcënimeve të fshehta të Vladimir Putinit për të përdorur armë bërthamore.

Sekretari i Përgjithshëm i aleancës ushtarake, Jens Stoltenberg, tha të martën se stërvitjet vjetore janë rutinë dhe ishin planifikuar shumë kohë përpara se Kremlini të pushtonte Ukrainën.

Pjesa kryesore e tyre do të zhvillohet më shumë se 1000 kilometra larg Rusisë dhe në të do të përfshihen avionë luftarakë me aftësinë për të mbajtur koka bërthamore, megjithëse nuk do të përdoren bomba të vërteta.

Më pak se gjysma e vendeve anëtare të NATO-s do të marrin pjesë në stërvitje.

I pyetur nëse ato ishin një ide e mirë duke pasur parasysh situatën delikate me Moskën, Stoltenberg tha se nuk do të ishte mirë t’i ndalonim tani.

“Do të dërgonte një sinjal shumë të gabuar nëse befas tani do të anulonim një stërvitje rutinë të planifikuar prej një kohe të gjatë për shkak të luftës në Ukrainë. Ky do të ishte absolutisht sinjali i gabuar për t’u dërguar,” u tha Sekretari i Përgjithshëm gazetarëve në Bruksel.

“Sjellja e vendosur dhe e parashikueshme e NATO-s, forca jonë ushtarake, është mënyra më e mirë për të parandaluar përshkallëzimin”, shtoi ai. “Nëse ne tani do të krijonim bazat për ndonjë keqkuptim, llogari të gabuara në Moskë mbi gatishmërinë tonë për të përkrahur dhe mbrojtur të gjithë aleatët, ne do të rrisnim rrezikun e përshkallëzimit.”

Përpara takimit të ministrave të mbrojtjes të NATO-s këtë javë, Përfaqësuesja e Përhershme e Shteteve të Bashkuara në aleancën ushtarake, Julianne Smith, i tha Euroneës se vendi i saj nuk do të pranojë asnjë kërcënim bërthamor nga Rusia dhe se do të ketë një përgjigje serioze nëse ato përdoren.

“Ne u kemi dërguar mesazh rusëve shumë drejtpërdrejt se çdo përdorim i armëve bërthamore do të përballej me pasoja të paprecedentë,” tha Smith të martën.

“Kjo është diçka që ne po e ndjekim nga afër dhe mendoj se ju keni dëgjuar gjithashtu kolegë në Uashington të thonë se për momentin ne nuk shohim një tregues se Rusia po përgatitet të përdorë armë bërthamore.”

Stoltenberg tha gjithashtu se vendet anëtare do t’i japin përparësi nevojave urgjente të Ukrainës, duke përfshirë sisteme më të avancuara të mbrojtjes ajrore dhe aftësi të tjera në dritën e përshkallëzimit serioz në pushtimin e Rusisë.

Ka shqetësime edhe në Perëndim, për rezervat e varfëruara të armëve, pas muajsh furnizimi të Ukrainës. Aleatët tani do të shikojnë se si t’i plotësojnë ato, duke ruajtur gjithashtu furnizimet për Kievin.

Presidentja e Moldavisë, Maia Sandu, i bëri thirrje Qeverisë që t’i japë fuqi të posaçme forcave të sigurisë që të shtypin protestat, që sipas saj, synojnë instalimin e një udhëheqjeje pro-ruse.

Protestat që nisën më 19 shtator janë organizuar nga Partia Shor, e afërt me Rusinë. Lideri populist i kësaj partie, Ilan Shor, ka ikur nga shteti më 2019, pasi u dënua me dy vjet burgim për pastrim parash.

Disa nga protestuesit kanë ngritur tenda jashtë Parlamentit dhe ndërtesës së Presidencës, duke kërkuar dorëheqjen e Qeverisë pro-perëndimore të Sandus. Ata po ashtu kanë shprehur zemërimin e tyre për rritjen e çmimeve.

Sandu i kërkoi Qeverisë më 11 tetor që të ndryshojë ligjin për t’iu dhënë më shumë fuqi agjencive të zbatimit të ligjit, duke shtuar se “disa aktorë brenda administratës lokale po sabotojnë stabilitetin e shtetit”. Këto deklarata duket se janë referencë për kryetarin e Kishinjevit, Ion Ceban, anëtar i Partisë Socialiste të ish-presidentit Igor Dodon. Ky i fundit ka mbështetjen e Rusisë.

Deklarata e presidentes moldave erdhi pasi Ceban më 10 tetor përdori makinat e komunës për të bllokuar rrugët kryesore të kryeqytetit, në mbështetje të protestuesve pro-rusë që kanë bllokuar bulevardin duke vendosur tenda.

“Tradhtia ndaj atdheut do të dënohet rëndë. Ata që mbjellin panik dhe dëshirojnë luftë do të dënohen sipas ligjit”, tha Sandu.

Ajo tha se protestuesit “i kanë premtuar Moskës se do të krijojnë një qeveri që do të jetë besnike ndaj Rusisë”.

Sandu e kishte mposhtur Dodonin në zgjedhjet presidenciale të vitit 2020.

Moldavia, që gjendet në kufi me Rumaninë dhe Ukrainën, ka shtyrë përpara politika pro-perëndimore, duke përkeqësuar raportet me Moskën.

Sandu ka dënuar pushtimin e paprovokuar rus të Ukrainës, teksa Rusia ka kërcënuar Moldavinë se do të ndërpresë furnizimet me gaz për shkak të mosmarrëveshjeve lidhur me pagesën e energjisë.

Pas nisjes së pushtimit, Moldavia, një prej shteteve më të varfra të Evropës, është ftuar që të hapë negociatat për anëtarësim me Bashkimin Evropian, së bashku me Ukrainën.

“Ne po bëjmë gjithçka për të ruajtur paqen dhe stabilitetin në shtetin tonë”, tha ajo. “Por, presioni ndaj nesh po rritet dita-ditës. Ka më shumë përpjekje për ta destabilizuar situatën dhe për të krijuar ndarje mes nesh”, tha Sandu.

Frika se konflikti në Ukrainë mund të zgjerohet është rritur, pasi ka shqetësime se Moska mund të tentojë të krijojë një korridor tokësor përmes Ukrainës jugore për në rajonin e shkëputur të Moldavisë, Transniestër.

Rusia ka afër 1.500 ushtarë në Transniestër, të cilët thuhet se ruajnë një depo të madhe armësh të epokës sovjetike.

Ministrja gjermane e Mbrojtjes, Christine Lambrecht, ka thënë gjatë një vizite në Lituani se, NATO-ja duhet të bëjë më shumë për të garantuar sigurinë e përbashkët dhe që ta mbrojë veten nga çfarëdo veprimi agresiv i Rusisë.

“Fakti është që ne, NATO-ja, duhet të bëjmë më shumë për sigurinë e përbashkët, sepse ne nuk mund ta dimë sa larg shkojnë iluzionet e (presidentit rus, Vladimir) Putin”, ka thënë Lambrecht, teksa ka vizituar trupat gjermane të angazhuara në shtetin baltik.

“Ne kemi dëgjuar kërcënimet e Rusisë në Lituani, e cila ka zbatuar sanksionet evropiane në kufi me Kaliningradin. Këto nuk janë kërcënimet e para dhe ne duhet t’i shohim me seriozitet dhe të jemi të përgatitur” ka thënë ajo.

“Siguria e Lituanisë është siguria e Gjermanisë. Është ky premtim për siguri të përbashkët për të cilin duhet të përkushtohemi sot”, ka thënë ajo në bazën ushtarake Rukla të Lituanisë.

Gjermania udhëheq një brigadë ndërkombëtare prej 3.000-5.000 ushtarësh në Lituani.

Kjo forcë është pjesë e përpjekjeve të NATO-s për të forcuar krahun lindor, pas nisjes së luftës së Moskës në Ukrainë, në fund të muajit shkurt.

Lituania gjendet në kufi me enklavën ruse të Kaliningradit si dhe me aleaten e Kremlinit, Bjellorusinë.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Presidenti rus, Vladimir Putin e quan luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

Në samitin e Komunitetit Politik Evropian në Pragë ka pasur një konflikt të madh mes kryeministrit të Greqisë, Kyriakos Mitsotakis dhe presidentit turk Recep Tajip Erdogan. Edhe pse pritej që konflikti të ndodhte mes Beogradit dhe Prishtinës apo Azerbajxhanit dhe Armenisë, vëmendja shkoi diku tjetër.

“Erdogan u shpreh ashpër me disa kërcënime drejtuar grekëve. Pas kësaj, Mitsotakis u ngrit dhe e paralajmëroi para të gjithëve se nuk mund të kërcënojë një shtet sovran, anëtar të Bashkimit Evropian”, u bë me dije nga qarqe diplomatike. Momenti më interesant, megjithatë, është ai kur Erdogan pas ndërhyrjes së Mitsotakis, u largua nga salla e darkës.

Ndërsa në tërësi darka e mbrëmshme e liderëve në Komunitetin Politik Evropian ishte, të paktën në teori, me pritshmëri të ulëta. Takimi kishte ecur pa probleme, por Mistotakis dhe Erdogan nuk kishin shkëmbyer as një shikim. Por sërish konflikti nuk u anashkalua dot.

Tensionet e gjata mes dy vendeve aleate të NATO-s, por historikisht armiqësore, janë ndezur sërish kohët e fundit pasi të dyja vendet akuzojnë njëri-tjetrin për shkelje të traktateve dhe provokime.

Erdogan akuzoi Greqinë për “krime kundër njerëzimit” lidhur me mënyrën sesi trajtojnë refugjatët dhe e akuzon për pushtimin e disa ishujve në detin Egje që kanë status të çmilitarizuar.

Nga ana tjetër, Athina akuzon Ankaranë se po sfidon sovranitetin grek mbi ishujt dhe po shfrytëzon çështjen e migracionit, duke e akuzuar Erdoganin për deklarata “konfliktuale”./ dita

Ministrja e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit në Kosovë (MASHTI), Arbërie Nagavci, ka thënë të martën se komunat nuk i kanë raportuar Ministrisë së Financave listat e punëtorëve për muajin shtator.

Sipas saj, komunat janë përgjegjëse për organizimin e arsimit parauniversitar dhe janë punëdhënëse të këtyre institucioneve.

Ajo i ka bërë këto deklarata një ditë pasi kryetari i Sindikatës së Bashkuar për Arsim, Shkencë dhe Kulturë (SBASHK), Rrahman Jasharaj, ka thënë se sindikalistët e arsimit – që kanë qenë në grevë – nuk kanë marrë paga për muajin shtator.

Mirëpo, sipas tij, shërbyesve civilë, të cilët po ashtu kanë qenë pjesë e grevës, u janë ekzekutuar pagat për muajin shtator.

Greva në arsim dhe në administratën publike, në nivelin lokal dhe qendror, ka nisur më 25 gusht të këtij viti dhe është pezulluar më 1 tetor.

Sindikalistët kanë mbajtur grevën me kërkesë kyçe për ndarje të 100 eurove për punëtorë, për çdo muaj, deri në hyrjen në fuqi të Ligjit për paga.

Qeveria, në anën tjetër, ka publikuar një pako për ndihmë – për shkak të rritjes së inflacionit – dhe në të janë ndarë edhe nga 50 euro për të gjithë punëtorët e sektorit publik.

Qeveria së fundmi ka hartuar Projektligjin për paga dhe ky dokument është në procedura të konsultimeve publike.

“Fëmijët u dëmtuan më së shumti nga greva”

Përmes një postimi në Facebook, Nagavci ka thënë se MASHTI i ka dorëzuar Ministrisë së Financave të dhënat që kanë pasur për inspektorët dhe zyrtarët tjerë të Ministrisë “me qëllim të realizimit të pagave për ta”.

Mes tjerash Nagavci ka thënë se kanë zhvilluar dhjetëra takime me kryesinë e SBASHK-ut që të mos marrin “hapa të pamenduar pasi si Qeveri kemi adresuar shumë shqetësime të mësimdhënësve, kemi miratuar politika të reja e rritur buxhetin për arsim.

“Kemi diskutuar me Kryesinë e SBASHK-ut se a do të kompensojë sindikata pagat e mësuesve ashtu siç ndodhë në shumicën e vendeve tjera dhe meqë ligji ndalon kompensimin për punën e pakryer”.

Sipas saj, ligji duhet të respektohet në tërësi.

Neni 18-të i Ligjit për greva thotë se gjatë zhvillimit të grevës pezullohen detyrimet që rrjedhin nga kontrata e punës, duke përfshirë të drejtën në pagesë dhe detyrimin e bindjes për të punuar.

Nagavci ka thënë mes tjerash se më 4 tetor do të publikohet kalendari i rishkruar për 22 ditë të humbura të mësimit dhe se, ata që janë dëmtuar më së shumti nga greva e organizuar nga SBASHK, janë nxënësit.

“Kompensim do të ketë. Kompensim për punën e bërë”.

Në anën tjetër, Rrahman Jasharaj nga SBASHK-u, ka thënë më 3 tetor për Radion Evropa e Lirë se nëse nuk ekzekutohen pagat deri më 5 tetor, “situata do të tensionohet”.

Prindërit: Duam normalitet

Këshilli i Prindërve i Kosovës ka bërë thirrje për normalitet.

Përmes një postimi në Facebook, pjesëtarë të Këshillit kanë thënë se ndonëse nuk janë pajtuar asnjëherë me grevën, ata solidarizohen me mësimdhënësit “kur trajtohen padrejtësisht e jashtë çdo norme, me interpretim të njëanshëm ligjor dhe jashtë të gjitha praktikave të deritanishme”.

“Le t’i trajtojmë të tjerët siç duam të trajtohen fëmijët tanë”, është thënë mes tjerash në postim.

Edhe në kohën sa është mbajtur greva, prindërit kanë dalë nëpër protesta, duke kërkuar nisjen e procesit mësimor.

Si pasojë e grevës në arsim, mbi 300.000 nxënës kanë mbetur një muaj pa mësim.

Ministria e Jashtme e Polonisë ka nënshkruar një notë zyrtare për Gjermaninë më 3 tetor, duke i kërkuar pagesën prej 1.3 trilion dollarësh në reparacione për dëmet e shkaktuara nga forcat pushtuese naziste gjermane gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Ministri i Jashtëm polak, Zbigniew Rau, tha se nota zyrtare do t’i dërgohet Ministrisë së Jashtme gjermane. Nënshkrimi i kësaj letre vjen pak para takimit të Rau në Varshavë me ministren e Jashtme gjermane, Annalena Baerbok, e cila do të marrë pjesë në një konferencë të sigurisë.

Rau tha se kërkesa e shprehur përmes kësaj note shpreh qëndrimin se të dyja palët duhet të marrin veprime “pa vonesa” për të adresuar efektet e pushtimit gjerman të viteve 1939-45, “në mënyrë të afatgjatë dhe komplekse, përmes një forme ligjore dhe materiale”.

Ai tha se ky proces do të përfshinte reparacionet e Gjermanisë, por edhe zgjidhjen e çështjes së veprave të vjedhura të artit dhe arkivave.

Qeveria e krahut të djathtë në Poloni insiston se shteti duhet të marrë reparacionet për shkak të dëmeve të mëdha të luftës, ndërkaq Berlini thotë se u ka paguar kompensime shteteve të prekura, përfshirë Poloninë dhe Gjermania e konsideron këtë si çështje të mbyllur.

Në përvjetorin e 83-të të luftës më 1 shtator, Qeveria polake prezantoi një raport të gjerë të dëmeve, që tha se kapin vlerën e 1.3 trilion dollarëve.

Praga do të jetë qendra e politikës evropiane këtë javë, pasi shumica e liderëve të kontinentit do të mblidhen për dy takime më 6 dhe 7 tetor për të diskutuar për luftën në Ukrainë dhe për implikimet e saj në fusha të ndryshme të politikave.

Radio Evropa e Lirë sjell më shumë informacione lidhur me atë se çfarë pritet të ndodhë në takimet në Pragë.

Çfarë po ndodh?

Liderët e të gjitha shteteve evropiane, përveç Bjellorusisë dhe Rusisë (po ashtu edhe shteteve të vogla evropiane) do të takohen në Kështjellën e Pragës më 6 tetor për të diskutuar për çështjet që lidhen me situatën e sigurisë në kontinent, teksa lufta në Ukrainë po vazhdon. Ky takim po ashtu është për të lansuar Bashkësinë Politike Evropiane – një ide që fillimisht është promovuar në muajin maj nga presidenti i Francës, Emmanuel Macron.

Një ditë më pas, më 7 tetor, kryeqyteti çek do të jetë nikoqir i një samiti joformal të BE-së që po ashtu do të mbahet në Kështjellën e Pragës. Liderët nga 27 shtetet anëtare do të bisedojnë për sanksionet e Rusisë, për krizën energjetike, teksa kontinenti pritet të përballet me një dimër të vështirë.

Kush do të jetë pjesëmarrës i takimeve të Pragës?

Ftesat u janë dërguar liderëve të 44 shteteve evropiane, dhe sipas diplomatëve të BE-së, ka pasur “përgjigje pozitive nga të gjithë, por disa nuk kanë kthyer ende përgjigje përfundimtare”.

Merret vesh se presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ende po heziton, sikurse homologu i tij turk, Recep Tayyip Erdogan.

Kryeministrja e re e Britanisë, Liz Truss, ende nuk ka vendosur nëse do të marrë pjesë, teksa raportohet se ajo po heziton të jetë pjesë e diçkaje që ka shumë “gjurmë gishtërinjsh” të BE-së në të. Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, do t’i adresohet të pranishmëve përmes video-lidhjes për shkak të situatës së sigurisë në shtetin e tij dhe në vend të tij, në Çeki do të udhëtojë kryeministri ukrainas, Denys Shmyhal.

Këshilltarët e 44 liderëve janë takuar në Bruksel më 29 shtator. Prandaj, prospekti që liderët do të marrin pjesë është pozitiv, marrë parasysh edhe faktin që ministrat e Jashtëm nuk lejohet që të paraqiten së zëvendësues të liderëve të shteteve në këto takime. Afati i fundit për të konfirmuar pjesëmarrjen është po ashtu gjeneroz: kur të nisë takimi në orën 13:00 të 6 tetorit…

Çfarë saktësisht është Bashkësia Politike Evropiane?

Ndoshta më mirë është të fillohet me atë se çfarë nuk është. Kjo bashkësi nuk zëvendëson organizatat ekzistuese politike, strukturat apo proceset dhe nuk ka për qëllim të krijojë një të re – të paktën në këtë fazë. Diplomatët e BE-së vazhdimisht theksojnë se BE-ja është vetëm “lehtësuese” dhe ky nuk është “proces që udhëhiqet nga BE-ja” ose ndonjë lloj i “BE++”, që kandidatët për anëtarësim në bllok apo shtetet e mundshme kandidate në Ballkanin Perëndimor dhe në fqinjësinë lindore duhet të frikësohen se do të zëvendësojë procesin e zgjerimit të bllokut evropian.

Nuk do të ketë deklaratë përfundimtare dhe as ndonjë deklaratë të shkruar në fund të takimit. Burimet e Radios Evropa e Lirë, që folën në kushte anonimiteti, thanë se ata duan të shmangin që fundi i takimit të përcillet me zënka“ lidhur me formulimet dhe veto për tekstin përfundimtar që gjithsesi do të ishte i lehtë në përmbajtje për shkak të listës heterogjene të të ftuarve”. Në fund të takimit mund të mos ketë as deklarime për media.

Pra, çfarë është Bashkësia Politike Evropiane? Në thelb është një platformë e re për liderët evropianë që të takohen një apo dy herë brenda vitit për të diskutuar për çështjet kryesore. Shumë kanë dyshime se një platformë e tillë është e nevojshme, duke pasur parasysh se veçse ekzistojnë struktura sikurse Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë dhe Këshilli i Evropës, dhe siç u shpreh një diplomat: “shumë gjëra kanë nisur vetëm me një takim, është fillimi i procesit dhe ne duhet të presim që të shohim se çfarë do të ndodhë më pas”.

A do të ketë ndonjë “rezultat” konkret?

Në fund, do të ketë fotografi të përbashkët të të gjithë të pranishëmve. Përndryshe, rezultati është vetë takimi, që zakonisht nënkupton asgjë. Por, në kohën kur Rusia ka shpallur mobilizim të pjesshëm ushtarak dhe ka pretenduar se ka aneksuar disa pjesë të Ukrainës pas mbajtjes së referendumeve të rreme, vetë fakti që pothuajse të gjithë liderët e tjerë evropianë po takohen në të njëjtin vend, është një simbolikë.

Dita do të nisë me seancën plenare njëorëshe, para se liderët të ndahen në grupe prej 10-12 personash për të diskutuar për çështjet që lidhen me paqen, sigurinë e stabilitetin, por edhe për energjinë, klimën dhe mjedisin. Po ashtu, mund të ketë një diskutim ad-hok mbi migrimin dhe lëvizjen për ata që mund të jenë të interesuar, para se pasditja t’i kushtohet takimeve të ndryshme dypalëshe. Kjo ndoshta mund të jetë pjesa më interesante e ditës, pasi ka mundësi që të ketë diskutime midis liderëve të ndryshëm të Ballkanit Perëndimor dhe midis liderëve të Azerbajxhanit dhe Armenisë, me pjesëmarrjen e mundshme të presidentëve të Francës dhe Turqisë.

Edhe një tjetër seancë plenare do të mbahet gjatë darkës, para se të përmbyllet takimi. Një diplomat i BE-së, që ka njohur për planifikimin e takimit, tha se “e gjithë ideja është se nuk duhet të jetë shumë formale dhe strikte, dhe të gjithë të mund të flasin me njëri-tjetrin”. Rezultati, sipas një diplomati tjetër të BE-së, është të sjellë “të gjithë liderët evropianë në pozitë të barabartë në frymën e unitetit për të nxitur dialogun politik për çështjet e interesit të përbashkët” dhe se ata duhet të vijnë me ide dhe propozime në takimin e ardhshëm të Bashkësisë Politike Evropiane, që parashihet të mbahet vitin e ardhshëm. Preferohet që takimi i vitit të ardhshëm të mbahet në një shtet që nuk është pjesë e BE-së.

Çfarë do të ndodhë në takimin joformal të 7 tetorit?

Në këtë takim pritet të ketë diskutime të ashpra lidhur me përgjigjen e BE-së ndaj luftës në Ukrainë. Para këtij takimi, parashikohet që të arrihet pajtim për paketën e re të sanksioneve të BE-së. Dhe përderisa Brukseli ka gjasa që të shënjestrojë sektorin e çelikut, drurit, cigareve dhe kriptomonedhave të Rusisë, një prej sanksioneve që është propozuar, por që me gjasë nuk do të kalojë, është vendosja e një çmimi tavan për naftën në BE.

Hungaria veçse ka sinjalizuar se do të vendosë veto ndaj çdo sanksioni të mundshëm ndaj energjisë së Moskës dhe po ashtu disa shtete të tjera po ashtu kundërshtojnë një masë të tillë. Por, pritet të ketë një debat të ashpër për këtë temë dhe për mundësinë e vendosjes së çmimit tavan për gazin, teksa shtetet janë të ndara nëse kjo masë duhet të prekë vetëm Rusinë, apo të jetë për të gjithë. Ndarjet lidhur me atë se a duhet të mirëpriten apo jo rusët që po ikin nga mobilizimi ushtarak dhe nëse pakoja e re e ndihmës financiare për Ukrainën në vlerë prej 3 miliardë dollarësh duhet të jetë në formë grantesh apo huash, po ashtu mund të diskutohen në ditën e dytë takimeve në Pragë të Çekisë.

Përgatiti: Mimoza Sadiku

Bashkimi Europian nuk ka ndonjë vendim për të aplikuar procedurën që ndjek SHBA apo Mbretëria e Bashkuar për sanksionimin e personave të caktuar, duke i shpallur ata “non grata”.

Në një prononcim për mediat, ambasadorja e re e BE në Tiranë, Christiane Hohman, konfirmoi se nuk ka dijeni për një vendimarrje të tillë.

“Unë nuk kam dijeni se është ndërmarrë ndonjë vendim për këtë çështje.”

Pyetja drejtuar ambasadores Hohman është nxitur nga deklaratat e kreut të grupit kuvendor socialist në parlament, i cili iu drejtua Sali Berishës se shumë shpejt do të shpallej “non grata” dhe nga BE, madje duke sqaruar përpara gazetarëve se është depozituar një iniciativë e tillë në Parlamentin Europian për të patur një koordinim mes SHBA dhe BE për personat e shpallur “non grata”.

Por Hofman shpjegon se mbetet në vlerësimin e çdo shteti në mënyrë të pavarur për një ndërmarrje të kësaj natyre.

“Ky është vendim që i përket shteteve anëtare ndaj nuk mund të flas në emër të tyre.”

Ambasadorja pranon të komentojë dhe ecurinë e procesit ‘screening’ që e vlerëson se po ecën me hapat e duhura, por hapja e kapitujve me vendin tonë për shkak të volumit që ka skanimi i legjislacionit nuk parashikohet të nisë përpara fillimit të 2024./ klannews/

Një tubacion i ri i gazit natyror nga Greqia në Bullgari është funksionalizuar më 1 tetor. Futja në funksion e këtij gazsjellësi shënon një hap të rëndësishëm drejt largimit nga varësia e importeve ruse të energjisë.

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, që ishte në Sofje për këtë ngjarje, tha se tubacioni i gazit i Ndërlidhjes Greqi-Bullgari do të ndihmojë në kufizimin e aftësisë së Moskës për të ushtruar presion ndaj anëtarëve të Bashkimit Evropian dhe shteteve të tjera.

“Ky gazsjellës ndryshon situatën e sigurisë energjetike për Evropën”, tha ajo. “Ky projekt do të thotë liri”, shtoi von der Leyen.

Ceremonia inauguruese u organizua nga presidenti bullgar, Rumen Radev, dhe në të morën pjesë edhe presidenti i Azerbajxhanit, Ilham Aliyev, dhe kryeministri grek, Kyriakos Mitostakis. Po ashtu të pranishëm ishin edhe presidenti i Serbisë dhe i Maqedonisë së Veriut, por edhe kryeministri i Rumanisë.

Projekti fillimisht u konceptua më 2009, kur Rusia në mënyrë të njëanshme ndërpreu transportimin e gazit përmes Ukrainës, duke e lënë Bullgarinë dhe shtetet e tjera të rajonit pa gaz për një javë.

Ky projekt u bë edhe më i rëndësishëm në fund të prillit, kur Moska ndërpreu furnizimet me gaz për Bullgarinë, pasi Sofja refuzoi kërkesën që të paguante për dërgesat e gazit me rubla ruse.

“Qytetarët në Bullgari dhe në mbarë Evropën po përjetojnë pasojat e luftës së Rusisë [kundër Ukrainës]”, tha von der Leyen. “Por, falë projekteve si ky, Evropa do të ketë gaz të mjaftueshëm për dimër”.

“Evropa ka gjithçka që i duhet për t’u shkëputur nga varësia ruse”, shtoi ajo dhe tha se “por, kjo është çështje e vullnetit politik”.

Gazsjellësi prej 182 kilometrash lidhet me tubacionin e Trans-Adriatikut, që transporton gaz natyror nga Azerbajxhani. Fillimisht ishte planifikuar që të ofronte deri në 3 miliardë metër kub gaz në vit, por kjo sasi mund të zgjerohet deri në 5 miliardë në të ardhmen.

“Furnizimet me gaz natyror nga Azerbajxhani në Bullgari do të shkatërrojë kontrollin e fortë rus në rajon”, tha Mitsotakis. Ai i bëri thirrje BE-së që të ngrihet “kundër shantazhit me gazin rus”.

Drejtori bullgar i projektit, Teodor Georgieva, tha se tubacioni i ri do t’i mundësojë Bullgarisë që të ndihmojë me furnizimin “me gaz të Ballkanit Perëndimor” dhe “të sigurojë edhe furnizime për Moldavinë dhe Ukrainën”.

Rusia njoftoi se ka tërhequr trupat nga qyteti i Limanit, pas një kundërofensive të Ukrainës që synon të rimarrë territoret e pushtuara nga Moska.

Njoftimi u bë nga agjencitë ruse të lajmeve Tass dhe RIA, që citonin ministrinë ruse të Mbrojtjes. Limani shtrihet 160 kilometra në juglindje të Kharkivit, qyteti i dytë më i madh i Ukrainës.

Qyteti konsiderohej si një pikë e rëndësishme për trupat ruse, si për komunikimet tokësore ashtu dhe për logjistikën. Tashmë Ukraina ka gjasa të vazhdojë të përparojë më tej, potencialisht në rajonin e pushtuar të Luhanskut, i cili është një nga katër rajonet që Rusia shpalli aneksoi të premten.

Forcat ukrainase mbërritën të shtunën në Liman duke rrethuar me mijëra trupa ruse, që sipas një zëdhënësi të forcave lindore të Ukrainës llogariteshin në rreth 5.500 (trupa).

Marrja e Limanit konsiderohet një goditje e fortë për Rusinë.

Të shtunën, kanali Telegram i ministrisë publikoi një seri mesazhesh urimi, përfshirë një nga presidenti Putin, për të shënuar Ditën e Forcave ushtarake Tokësore.

Sot Ministria britanike e Mbrojtjes bëri të ditur se raketa e përdorur për të goditur ndaj një autokolonë humanitare në Ukrainë “ka të ngjarë të ishte një raketë ruse me rreze të gjatë veprimi”.

Në raportin e zbulimit britanik të postuar në Twitter, shtohej se përdorimi i një “burimi të tillë me vlerë të madhe” në sulmin pranë Zaporizhias “është nxitur pothuajse me siguri të plotë, nga mungesa e përgjithshme e municioneve, veçanërisht raketave me saktësi të lartë, me rreze të gjatë veprimi”.

Në raport thuhej gjithashtu se sulmi i së premtes në ditën kur presidenti rus Vladimir Putin shpalli aneksimin e katër rajoneve të Ukrainës, rezultoi “në vrasjen nga trupat ruse të civilëve që Moska pretendon tashmë se janë qytetarë të saj”.

Sulmi ndodhi pranë qyteteve të Zaporizhias dhe Mikolaivit. Si pasojë u vranë rreth 26 persona dhe u plagosën rreth 40 të tjerë. Në aumjetet e goditura udhëtonin njerëz që ishin nisur drejt zonave të pushtuara, për të shpëtuar familjarë të tyre.

Në një mesazh në rrjetin social Telegram Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelenskyy, shkruante se: Do të përgjigjemi patjetër për çdo jetë të humbur ukrainase!”.

Të premten në mbledhjen e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, Rusia i vendosi veton një projektrezolute e cila i cilësonte referendumet ruse në Ukrainë si “të paligjshme”.

Dhjetë vende e mbështetën rezolutën, mes tyre Shtetet e Bashkuara dhe Shqipërinë, vende që paraqitën rezolutën në Këshillin e Sigurimit.

Kina, Gaboni, India dhe Brazili abstenuan ndërsa Rusia ishte i vetmi vend që votoi kundër rezolutës.

Ambasadorja amerikane në OKB Linda Thomas-Greenfield tha se nëse Rusia zgjedh t’i shmanget përgjegjësisë, do të ndërmarrim hapa të mëtejshëm në Asamblenë e Përgjithshme për t’i dërguar një mesazh Moskës se bota është ende në anën e mbrojtjes së sovranitetit dhe integritetit territorial”.

Shefi i Grupit Ndërkombëtar të Krizave Richard Gowan, tha se diplomatët perëndimorë e dinin se Rusia do të vendoste veton ndaj rezolutës, por ai shtoi se dokumenti ishte menduar si një prelud për të mbajtur një votim në Asamblenë e Përgjithshme për të dënuar veprimet e Rusisë.

Ai tha se Shtetet e Bashkuara “punuan shumë për të siguruar ambstenimin e Kinës”, një veprim që ai tha se ishte i rëndësishëm për Shtetet e Bashkuara “për të treguar se Pekini nuk e mbështet Moskës”.

Në komentet para votimit, ambasadori rus Vassily Nebenzia tha se rezoluta nuk ishte “asgjë më shumë se një provokim i ulët” duke shtuar se banorët e rajoneve ku u mbajtën referendumet “kanë bërë një zgjedhje të informuar dhe të lirë”.

Forcat ukrainase kanë rrethuar trupat ruse në zonën e Limanit – që është qendra kryesore hekurudhore – tha më 1 tetor një zëdhënës i grupit lindor të forcave ukrainase.

“Grupi rus në Liman është rrethuar”, tha zëdhënësi Serhiy Cherevatiy. “Vendbanimet në Jampil, Novoselivka, Shandriholov, Drobishev dhe Stavki janë çliruar dhe po ndërmerren masa për stabilizimin e situatës”, shtoi ai.

Cherevatiy vlerësoi se numri i trupave ruse që janë rrethuar është afër 5.000, dhe shtoi se forcat ruse po tentojnë që ta thyejnë rrethimin.

Luftimet e ashpra përreth Limanit, që gjendet në rajonin e Donjeckut, mund të paraqesin për Rusinë një humbje të madhe ushtarake në një prej rajoneve që Moska paligjshëm pretendon se është territor i saj.

Rusia nuk ka komentuar këto raportime.

Moska ka përdorur Limanin si qendër logjistike për operacionet e saj në pjesën veriore të rajonit të Donjeckut. Nëse Kievi arrin të rimarrë këtë qytet, atëherë do të ishte humbja më e madhe për ushtrinë ruse që nga nisja e kundërofensivës ukrainase muajin e kaluar, që ka dëbuar forcat e Moskës nga rajoni i Harkivit.

Cherevatiy shtoi se çlirimi i Limanit do të mundësonte që forcat ukrainase të hyjnë në rajonin e Luhanskut “drejt Kreminës dhe Severodonjeckut”.

Një lëvizje e tillë do të turpëronte edhe më shumë Kremlinin, që në korrik tha se rajoni i Luhanskut është i pushtuar plotësisht.

Presidenti rus, Vladimir Putin, më 30 shtator paligjshëm aneksoi katër rajonet pjesërisht të okupuara ukrainase: Luhansk, Donjeck, Herson dhe Zaporizhja. Putin tha se këto tani janë territore ruse, teksa Perëndimi tha se një vendim i tillë përbën një përshkallëzim të luftës.

Të katër këto rajone, së bashku me Krimenë – që Moska aneksoi më 2014 – përbëjnë rreth 20 për qind të territorit të Ukrainës dhe në to përfshihen disa prej zonave më të industrializuara.

Kievi ka thënë se nuk do të negociojë me Moskën për aq kohë sa Putin është në pushtet.