Nga Giuseppe Sarcina*

Ata që e kanë takuar atë muajt e fundit thonë (jozyrtarisht) se, për Steve Witkoff gjithçka është e negociueshme. Nuk ka parime të paprekshme, nuk ka vlera morale të patjetërsueshme. Një rregull, sigurisht jo dhe aq origjinal, që biznesmeni gjashtëdhjetë e tetë vjeçar e paska zhvilluar gjatë më shumë se dyzet viteve punë në sektorin e pasurive të paluajtshme.

I lindur në Long Island, Nju Jork, në një familje të klasës së mesme, i riu Steve studioi drejtësi, duke demonstruar menjëherë një talent të mprehtë për biznes. Vitet 1980 dhe 1990 rezultuan të favorshme: Witkoff u bë shpejt një nga ndërmjetësit më aktivë, duke lundruar në zhvillimin e trazuar të pasurive të patundshme të Nju Jorkut.

Ai ngriti biznesin e tij, duke blerë dhe ndërtuar ndërtesa në Manhattan, derisa u takua me një sipërmarrës tjetër në ngritje: Donald Trump, me projektet e tij hiperbolike, borxhet, problemet ligjore dhe të gjitha të tjerat.

Zakonisht, dy njerëz të tillë ose bëhen rivalë të paepur ose miq të mirë. Steve dhe Donald formojnë një partneritet të palëkundur. Të zgjuar, pragmatik, madje edhe cinik kur është e nevojshme. Për Trump, ajo që ka rëndësi është “arti i të bërit biznes”. Për Witkoff, është nxjerrja e përfitimeve më të mira të mundshme në negociata.

Kur Donald kandidon për zgjedhjet paraprake republikane në vitin 2016, Steve është një nga të paktët që beson tek ai dhe madje e mbështet financiarisht. Gjatë viteve, ata kanë qenë në kontakt të vazhdueshëm, edhe në momentet më të vështira. Për shembull, kur Witkoff humbi djalin e tij Andrew nga një mbidozë në vitin 2011. Ata kanë luajtur golf së bashku për dekada dhe në shtator 2024, ata themeluan një kompani, World Liberty Financial, e cila merret me kriptovalutat.

Ndoshta është e nevojshme të shqyrtohet ky sfond për të kuptuar pse Trump, sapo u kthye në Shtëpinë e Bardhë, në fakt ia dorëzoi çelësat e politikës së jashtme amerikane mikut të tij, duke i besuar atij dosje të rëndësishme, nga Lindja e Mesme deri në Ukrainë.

“Plani 28-pikësh” nuk u negociua midis krerëve të diplomacisë, Sekretarit të Shtetit Marco Rubio dhe Ministrit të Jashtëm Sergei Lavrov. Protagonisti, është ky njeri pa asnjë përvojë politike, e lëre më ndonjë përvojë diplomatike. Por sipas Trump, ai e njeh mirë këtë punë, sepse njeh “artin” e negocimit. E njeh me mënyrat e tij, siç e demonstron edhe plani për “paqe” në Ukrainë.

Së pari, Witkoff ka rrasur në qoshe palën më të dobët, Volodymyr Zelenskyn. 28 pikat nuk janë një propozim, por një ultimatum. Esnafi i shitblerjes së pronave pranon praktikisht të gjitha kërkesat e palës më të fortë, Vladimir Putinit. Dhe, natyrisht, ai kujdeset të sigurojë edhe një tarifë goxha të konsiderueshme për Shtetet e Bashkuara, për ndërmjetësimin.

Çdo gjë tjetër zbehet në sfond: e drejta ndërkombëtare e shkelur nga rusët, urdhër-arresti i Gjykatës Ndërkombëtare Penale kundër Putinit, juridiksioni i NATO-s, prerogativat e Bashkimit Evropian.

Ja kështu ka marrë formë skica e marrëveshjes. Zelenskyt i lihet vetëm mundësia të pranojë gjymtimin e vendit, madje edhe heqjen dorë nga një pjesë e territorit që ende kontrollohet nga ushtria e tij. Një gjë e neveritshme! Për më tepër, Ukraina duhet të braktisë perspektivën e anëtarësimit në NATO dhe të zvogëlojë ushtrinë e saj me një të katërtën.

Putini, nga ana tjetër, rehabilitohet. Çdo gjë harrohet: masakrat e civilëve, përpjekja për të nënshtruar një komb të pavarur. Një vend në tryezën e G8 është gati për të.

Por natyra e vërtetë e Witkoff zbulohet në kapitullin mbi rindërtimin e Ukrainës. Teksti u bën thirrje evropianëve, dhe veçanërisht Belgjikës, të lirojnë 100 miliardë dollarë nga rezervat monetare ruse për investime në Ukrainë të udhëhequra nga Shtetet e Bashkuara, të cilat duhet të marrin 50% të fitimeve. 100 miliardë dollarët e mbetur duhet të devijohen në projekte të përbashkëta financiare ruso-amerikane. Kjo nuk është e gjitha: Evropa duhet të shtojë edhe 100 miliardë dollarë të tjerë për të kontribuar në rindërtim (!)

“Witkoff duhet të vizitohet te një psikiatër”, i tha një diplomat faqes së internetit “Politico.eu”. Si një xhambaz i zoti, Steve e di se një marrëveshje duhet të ketë dy palë. Pala ruse është e mbushur me përfitime konkrete. Pala ukrainase, të paktën për momentin, është e mbushur vetëm me premtime, të cilat nuk janë as të sigurta, as të verifikueshme.

Së fundmi, me lehtësinë tipike të një ndërmjetësi të paskrupullt, Witkoff trajton edhe instrumente që nuk janë fare përgjegjësi e tij dhe as e qeverisë amerikane. Për shembull: drita jeshile për hyrjen e Ukrainës në Bashkimin Evropian.

*“Corriere Della Sera”

Kancelari gjerman, Friedrich Merz, dhe presidenti francez, Emmanuel Macron, u zotuan se do të ndihmojnë Evropën që të zë hapin në garën e inteligjencës artificiale dhe ta çlirojnë kontinentin nga varësia e madhe ndaj gjigantëve amerikanë të teknologjisë.

Duke folur në një samit në Berlin, ku morën pjesë kompani rajonale të teknologjisë, udhëheqësit e dy ekonomive më të mëdha të Evropës premtuan më 18 nëntor po ashtu se do të lehtësojnë rregullat për sektorin digjital, rregulla që shumë kompani ankohen se po i pengojnë që të bëjnë përparim.

“Evropa nuk dëshiron të jetë kliente e sipërmarrësve të mëdhenj apo e zgjidhjeve të mëdha që ofrohen nga SHBA-ja apo Kina. Ne duam të krijojmë zgjidhjet tona”, tha Macron, duke shtuar se ky qëndrim përfaqësonte “një refuzim për të qenë vasal”.

Merz bëri thirrje që Evropa “të bashkojë forcat dhe të krijojë rrugën e vet digjitale dhe kjo rrugë duhet të çojë drejt sovranitetit digjital”.

“Sovraniteti digjital ka kosto, por kostot e varësisë digjitale janë edhe më të larta”, tha kancelari gjerman.

Merz tha se kompanitë po zotohen se do të investojnë 12 miliardë euro për të ardhmen digjitale të Evropës, por nuk dha më shumë detaje.

Evropa po i përgjigjet thirrjeve për të krijuar rrugën e vet digjitale, ndërsa shqetësimet rriten lidhur me dominimin teknologjik të SHBA-së, në një kohë kur marrëdhëniet me Uashingtonin janë gjithnjë e më të ndërlikuara nën administratën e presidentit Donald Trump.

Pavarësisht tensioneve SHBA–Evropë, një zyrtar i lartë i Presidencës franceze tha më herët se samiti nuk kishte të bënte me “konfrontimin” me SHBA-në apo edhe Kinën, por me mbrojtjen e “sovranitetit tonë thelbësor”.

Merz kërkoi “kushte më të mira për inovacionin digjital, që do të thotë se na nevojitet një thjeshtim radikal i praktikave tona sa i përket rregulloreve”.

Macron përçoi të njëjtin mesazh.

“Gjatë viteve të fundit ne i kemi dhënë prioritet rregullimit të aktorëve tanë vendas. Dhe kjo është ajo që duhet të ndryshojmë. Duhet të kemi inovacion më pas rregullativa”.

Thirrjet e liderëve erdhën një ditë para se BE-ja të propozojë lehtësimin e rregullave mbi inteligjencën artificiale dhe mbrojtjen e të dhënave, një lëvizje e mirëpritur nga bizneset, por e kritikuar nga aktivistët që merren me çështje të privatësisë.

Macron gjithashtu bëri thirrje që kompanive evropiane të teknologjisë t’u jepet përparësi gjatë tenderëve, veçanërisht nga sektori publik.

Kryediplomati gjerman, Johann Wadephul, kërkoi që Kosova sa më shpejt të ketë një Qeveri të aftë për të vepruar brenda dhe jashtë.

Pas takimit me presidenten e Kosovës, Vjosa Osmani, ministri i Jashtëm gjerman tha se një pritje e tillë pas zgjedhjeve parlamentare të shkurtit është e arsyeshme.

Sipas tij, për disa në rajon, Kosova konsiderohet simbol i demokracisë dhe shoqërisë së fortë civile.

“Në mënyrë që ky sukses të vazhdojë, Kosovës i duhet që sa më shpejt të ketë një qeveri të aftë për veprim si nga brenda, ashtu edhe nga jashtë. Votuesit janë duke pritur formimin e saj që prej tetë muaj. Ata kanë pritje të arsyeshme që këto procese demokratike të marrin një përfundim pozitiv dhe këtu bën pjesë edhe një qeveri stabile”, tha ai.

Thirrja e tij për një qeveri të re vjen vetëm një ditë para se të përfundojë afati kushtetues për Glauk Konjufcën nga Lëvizja Vetëvendosje, që të paraqesë para Kuvendit përbërjen e re të ekzekutivit.

Konjufcës, që është mandatari i dytë për formimin e Qeverisë, i duhen 61 vota për të formuar Qeverinë e re. Udhëheqësi i partisë së tij, Albin Kurti, paraprakisht kishte dështuar që të siguronte këto vota në Kuvend.

Wadephul tha se Gjermania e mbështet dialogun për normalizimin e raporteve mes Kosovës dhe Serbisë, por pohoi se ky proces së voni ka ngecur.

“Është shumë e rëndësishme që këtu të ketë shumë shpejt përparim konkret. Marrëveshja e Ohrit, që i përmban të gjithë elementët relevantë për normalizim, duhet të zbatohet shpejt dhe në plotni. Këtë e presim nga të dyja palët dhe për këtë nevojitet më shumë angazhim nga Kosova dhe Serbia”, tha ai.

Kosova dhe Serbia arritën Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit, e njohur si Marrëveshja e Ohrit, më 2023, por pakti nuk është zbatuar ende.

Edhe pse marrëveshja nuk është nënshkruar, Bashkimi Evropian këmbëngul se ajo është obligative për të dyja palët.

Sipas kryediplomatit evropian, në këtë drejtim, Kosovës i kërkohet që të bëjë hapa drejt themelimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Sa i përket dialogut, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, tha se vendi mbetet i përkushtuar në këtë proces.

“Përderisa Kosova mbetet nën masa të vetë BE-së, as dialogu i lehtësuar nga BE-ja nuk mund të konsiderohet i balancuar, parimor apo i barabartë”, tha ajo.

Osmani kërkoi heqjen e masave ndëshkuese që BE-ja i ka vendosur Kosovës në verën e vitit 2023 për shkak të tensioneve në veriun e banuar me shumicë serbe, por edhe ndihmën e Gjermanisë për integrimin evropian të vendit.

Wadephul, që po zhvillon vizita në rajonin e Ballkanit Perëndimor, u zotua se Gjermania do ta mbështesë Kosovën në rrugën evropiane, teksa tha se zgjerimi i BE-së është “urgjencë gjeopolitike”.

“Ne të gjithë, qofshim anëtar të BE-së apo jo, duhet t’ia bëjmë të qartë Rusisë që destabilizimi, dezinformimi dhe manipulimi nuk kanë vend në kontinentin tonë. Përpjekjeve për destabilizim iu përgjigjemi me një Evropë të bashkuar. Në këtë kuadër, zgjerimi i BE-së tani është një urgjencë gjeopolitike. Për këtë, për herë të parë prej shumë vitesh ka një perspektivë realiste”, tha ai.

Nga vendet e rajonit, vetëm Kosova ka ngecur në procesin e integrimit evropian, pasi është vendi i vetëm që nuk ka as statusin e vendit kandidat. Shteti ka aplikuar për anëtarësim në dhjetor të vitit 2022. Megjithatë, ky aplikim ende nuk ka kaluar as në fazën e parë formale, atë të shqyrtimit nga Këshilli i BE-së dhe më pas dërgimit për opinion në Komisionin Evropian.

Shqipëria hapi më 17 nëntor kapitujt e fundit të negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

Grupkapitujt “Burimet, bujqësia dhe kohezioni” u hapën gjatë konferencës së shtatë ndërqeveritare mes Shqipërisë dhe Bashkimit Evropian, e cila u mbajt në Bruksel.

“Vetëm pak kohë më parë, kjo ishte diçka që dukej e pamundur”, tha kryeministri shqiptar, Edi Rama, në konferencë me ministren e Jashtme daneze, Marie Bjerre, dhe komisionaren për zgjerim të BE-së, Marta Kos.

“Jam absolutisht i frymëzuar nga të gjithë këta muaj dhe nga mbështetja e fortë që procesi i zgjerimit apo procesi i ribashkimit të Evropës po merr. Do të bëjmë gjithçka që kemi në dorë për të ecur përpara me të njëjtin intensitet, me të njëjtën disiplinë dhe me të njëjtën punë të madhe, për të dhënë rezultate dhe për t’u siguruar që ky proces i përbashkët që po e ndërtojmë me partnerët tanë këtu në Bruksel dhe me partnerët tanë në shtetet anëtare, të mos ndalet”, tha Rama.

Komisionarja Kos, në anën tjetër, e vlerësoi punën e bërë nga Shqipëria, e cila, sipas saj, solli hapjen e grupkapitujve të fundit.

“Jemi të përkushtuar ta sjellim Shqipërinë në BE. Suksesi është i Shqipërisë, rezultat i punës së autoriteteve për zbatimin e reformave të rëndësishme”, tha ajo.

Shqipëria mori statusin e vendit kandidat për anëtarësim në BE në vitin 2014, ndërsa negociatat për anëtarësim i nisi zyrtarisht në vitin 2022.

Konferenca e sotme shënoi përmbylljen e ciklit të hapjes së gjashtë grupkapitujve dhe pritet t’i hapë rrugë finalizimit të procesit teknik deri në vitin 2027.

Pas kësaj faze, Shqipëria do të kalojë në procesin politik të integrimit, i cili kërkon miratimin e anëtarësimit nga parlamentet e të 27 vendeve anëtare të Bashkimit Evropian.

BE-ja shpreh optimizëm se Shqipëria mund ta përfundojë procesin e integrimit deri në vitin 2030, ndërsa Rama e ka bërë tashmë anëtarësimin në BE prioritet kryesor të mandatit të tij të katërt.

Optimizëm ka edhe për rrugëtimin e Malit të Zi, ndërsa vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor janë më prapa.

Kosova është e vetmja prej tyre që nuk e ka ende as statusin e vendit kandidat.

Ministri i Jashtëm gjerman Johann Wadephul u ka kërkuar shteteve të Ballkanit Perëndimor të zbatojnë reforma të mëtejshme, duke thënë se kjo është thelbësore për të çuar përpara përpjekjet e tyre afatgjata për anëtarësim në BE dhe për t’iu kundërvënë përpjekjeve të Rusisë dhe Kinës për të ushtruar ndikim në rajon.

“Sundimi i ligjit, lufta kundër korrupsionit dhe mbrojtja e të drejtave themelore janë të panegociueshme”, tha Wadephul të dielën përpara se të nisej për një udhëtim në gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor: Bosnjë-Hercegovinë, Mal të Zi, Shqipëri, Serbi, Kosovë dhe Maqedoni të Veriut.

Ai tha se angazhimi ndaj vlerave të përbashkëta është një parakusht për anëtarësimin në BE.

Në vitin 2003, Bashkimi Evropian ra dakord që vendet e Ballkanit Perëndimor do të ishin të pranueshme për t’u bërë anëtare pasi të kishin përfunduar një numër reformash.

Sot, shtetet janë në faza të ndryshme në rrugën e tyre drejt anëtarësimit në BE, me zhgënjim në rritje për shkak të procesit të gjatë, i cili për disa vende është zvarritur prej dekadash.

BE-ja ka frikë se kjo mund t’i shtyjë disa të kthehen drejt rivalëve politikë si Kina dhe Rusia.

“Gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor janë një pjesë integrale e familjes evropiane”, tha Wadephul, duke shtuar: “BE-ja nuk është një premtim i largët, por një perspektivë konkrete”.

Ai tha se Mali i Zi dhe Shqipëria në veçanti kanë bërë përparim të dukshëm, ndërsa vendet e tjera kanë ende shumë për të bërë.

Mali i Zi konsiderohet vendi më i përparuar në procesin e pranimit në BE, por ende nuk ka një datë në horizont për t’u bashkuar me bllokun.

BE-ja ka zhvilluar negociata pranimi me Malin e Zi dhe Serbinë që nga viti 2012 dhe 2014, përkatësisht.

Negociatat me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut filluan në vitin 2022, ndërsa Bosnja-Hercegovina mban statusin e kandidatit, por ende nuk ka hyrë në negociata. Kosova është një vend kandidat potencial.

Shumë janë të gatshëm të zbatojnë reforma të gjera për një të ardhme në BE, tha ministri i jashtëm gjerman. “Sepse kushdo që dëshiron të bëhet pjesë e kësaj bashkësie ligjore dhe zone ekonomike duhet të marrë përgjegjësi – edhe nëse kjo kërkon hapa të vështirë.”

Ai tha se vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të diversifikojnë burimet e tyre të energjisë, në mënyrë që të forcojnë pavarësinë dhe sovranitetin e tyre.

“Ne në Gjermani e dimë sa e dhimbshme dhe në të njëjtën kohë e nevojshme mund të jetë kjo”, shtoi ai, duke kujtuar se si Gjermania u shkëput nga furnizimet me gaz rus pas pushtimit në shkallë të plotë të Ukrainës nga Moska.

Turneu i Wadephul fillon të dielën në kryeqytetin e Bosnjë-Hercegovinës, Sarajevë, ku ai planifikon të takohet me tre anëtarët e presidencës, të përbërë nga një përfaqësues nga grupet etnike boshnjake, serbe dhe kroate.

Ai është planifikuar gjithashtu të takohet me Christian Schmidt, Përfaqësuesin e Lartë të bashkësisë ndërkombëtare për Bosnjën dhe Hercegovinën sipas Marrëveshjes së Paqes së Dejtonit, e cila i dha fund një lufte civile trevjeçare në vitin 1995.

Të hënën, Wadephul do të udhëtojë për në Mal të Zi dhe Shqipëri, dhe më pas do të fluturojë për në Serbi në mbrëmje./ DPA News.

Evropa po i rrit shpenzimet e saj për mbrojtjen. Por një çështje është lënë kryesisht pas dore: mënyra e lëvizjes së pajisjeve ushtarake nga një vend në tjetrin sa më shpejt të jetë e mundur në rast lufte.

Një “Shengen ushtarak”, që do të nënkuptonte një zonë në të cilën armët dhe trupat mund të lëvizin rreth bllokut po aq lehtë sa mund të lëvizin zakonisht civilët brenda zonës Shengen pa pasaporta, është diskutuar ndër vite, por deri tani ka mbetur i parealizuar si nga BE-ja, ashtu edhe nga NATO-ja, pavarësisht luftës në Ukrainë.

Më 19 nëntor, Komisioni Evropian do ta paraqesë përpjekjen e tij më të fundit për ta arritur këtë synim deri në fund të dekadës.

Një kopje e avancuar, e parë nga Radio Evropa e Lirë (REL), flet për dy mënyra për ta arritur këtë: së pari, investime të mëdha në qindra “pika ngushtimi” nëpër kontinent, si linja hekurudhore, porte dhe ura, duke përfshirë edhe vendet kandidate për anëtarësim në BE, si Ukraina dhe Moldavia, të cilat dokumenti i cilëson thelbësore për t’i integruar në strukturat e transportit ushtarak të BE-së.

Dhe, së dyti, ulja e burokracisë, pasi legjislacionet e ndryshme kombëtare dhe procedurat burokratike besohet se e pengojnë çdo përpjekje për t’i lëvizur shpejt dhe lehtësisht pajisjet ushtarake nga një vend i BE-së në tjetrin.

Ideja e një “Shengeni ushtarak” është diskutuar në Bruksel prej kohësh. Qysh në vitin 2017 u bë një “fushë prioriteti” dhe plane veprimi mbi këtë temë u hartuan nga Komisioni në vitet 2018, 2022 dhe 2024. Por, përparimi ka qenë i vogël.

Diplomatët e BE-së, duke folur në kushte anonimiteti për REL-in, kanë theksuar se kjo temë zakonisht është afër të jenë në krye të agjendës kur diskutohet bashkëpunimi BE-NATO, por se asnjëra organizatë nuk e ka përqafuar plotësisht.

NATO-ja ka shpresuar për kohë të gjatë se Bashkimi Evropian do të kushtojë më shumë fuqi ligjvënëse dhe fonde për lëvizshmërinë ushtarake, sidomos tani kur 23 nga 27 shtetet anëtare të BE-së janë gjithashtu pjesë e aleancës ushtarake, dhe lufta në Ukrainë ka krijuar urgjencë më të madhe për të intensifikuar të gjitha çështjet e lidhura me mbrojtjen.

Njëkohësisht, në BE ka pasur pakënaqësi se NATO-ja është përqendruar shumë te shpenzimet për pajisje të shtrenjta ushtarake dhe shumë më pak në mënyrën se si t’i lëvizë ato ose t’i vërë në dispozicion të anëtarëve të tjerë të aleancës.

Qëllimi i ri i NATO-s për të arritur 3.5% të PBB-së në pajisje ushtarake deri në vitin 2035 dhe 1.5% shtesë në investime joushtarake, si lëvizshmëria ushtarake, e adreson disi këtë problem.

Por, ende mbetet në duart e vendeve individuale, siç e thekson dokumenti i Komisionit.

“Derisa Shtetet Anëtare mbeten të lira të vendosin nëse do të lejojnë forca të armatosura të huaja të kalojnë territorin e tyre si pjesë e sigurisë dhe mbrojtjes së tyre kombëtare, BE-ja duhet të ketë një kornizë për lëvizshmërisë ushtarake që baraspeshon nevojat ushtarake dhe civile”, thuhet në dokument.

Qëllimi i këtij Komisioni Evropian, mandati i të cilit përfundon më 2029, është të “krijojë një Zonë Lëvizshmërie Ushtarake në gjithë BE-në deri në fund të vitit 2027, si hap i parë drejt arritjes progresive të një ‘Shengeni Ushtarak’ në dimensionet rregullatore, infrastrukturore dhe të kapaciteteve”.

Pyetja është nëse këtë herë fondet do të jenë të mjaftueshme. Në buxhetin e fundit shumëvjeçar të BE-së (2021-2027), rreth 1.7 miliard euro u caktuan për infrastrukturë transporti me përdorim të dyfishtë civil/ushtarak, duke u fokusuar në 95 projekte në 21 vende.

Por, siç thekson dokumenti: “kërkesa për financim nga BE-ja tejkaloi ndjeshëm fondet e disponueshme dhe të gjitha thirrjet ishin të mbingarkuara”.

Për buxhetin e ardhshëm afatgjatë (2028–2034), Komisioni Evropian ka propozuar 17.65 miliardë euro për infrastrukturën e transportit me përdorim të dyfishtë, duke u fokusuar në 500 “projekte kritike”, ku transporti i pajisjeve ushtarake duhet të bëhet më i shpejtë dhe më i rrjedhshëm.

Por, pyetja është nëse kjo do të pranohet, pasi shtetet anëtare zakonisht e ulin propozimin fillestar të Komisionit dhe preferojnë të ridrejtojnë fondet e BE-së në “fitues votash” si bujqësia, peshkimi dhe shpenzime të tjera sociale.

Hekurudha është gjithashtu mënyra e transportit ku janë shpenzuar më shumë para për lëvizshmërinë ushtarake. Dhe, kjo pritet të vazhdojë. Më herët këtë vit BE-ja ra dakord për katër korridore të prioritetit të lartë për lëvizshmërinë ushtarake, veriore, jugore, lindore dhe qendrore.

Korridori verior, që lidh kryesisht Holandën me Gjermaninë e Poloninë dhe më tej me Ukrainën, është për arsye të qarta më i avancuari.

Dokumenti vë në pah një shtrirje hekurudhore 22 kilometra, që lidh Ukrainën Perëndimore me Sllovakinë dhe pjesën tjetër të Evropës Qendrore me gjerësinë standarde evropiane të shinave, e cila u hap në shtator 2025.

Gjithashtu, ai thekson se “punimet përgatitore janë në zhvillim për të vendosur gjerësinë standarde të shinave evropiane në Korridoret Evropiane të Transportit që lidhin Moldavinë dhe Ukrainën me Shtetet Anëtare të BE-së”.

Ideja është që e gjithë BE-ja, duke përfshirë vendet kandidate, të operojë me gjerësinë standarde të shinave në të ardhmen.

Komisioni Evropian dëshiron gjithashtu të investojë në elementë të tjerë që janë jetikë për lëvizjet ushtarake por që përshkruhen si “të pakët” në klub; avionë të mëdhenj transporti, tragete me përdorim të dyfishtë dhe veçanërisht vagonë për trena, në të cilët mund të transportohen pajisjet më të rënda ushtarake si raketat dhe tanket.

Megjithatë, në fund, ndryshimet më të mëdha që BE-ja mund t’i bëjë janë në legjislacion për të lehtësuar lëvizjen e trupave dhe pajisjeve.

Problemi paraqitet qartë në dokument: “Rregullat e BE-së nuk zbatohen për transportin ushtarak ose nuk zbatohen në mënyrë koherente, rregulloret kombëtare ndryshojnë dhe transporti ushtarak nuk merr prioritet të mjaftueshëm”.

Teksti vë në dukje se ndonjëherë duhen 45 ditë për të marrë leje për transport ushtarak për të kaluar nga një vend i BE-së në tjetrin. Synimi i vendosur nga Brukseli është tri ditë.

Në mënyrë të habitshme, rregullat e harmonizuara të BE-së për transportin e mallrave të rrezikshme nuk zbatohen për transportin ushtarak, që do të thotë se shpesh duhen marrëveshje ad hoc. Kjo pritet të ndryshojë.

Dhe, Komisioni Evropian synon të kërkojë më shumë. Lejet për të lëvizur pajisjet ushtarake mes shteteve anëtare nuk do të duhet të rinovohen më çdo vit. Ato do të mbeten të vlefshme derisa të tërhiqen.

Edhe vendet joanëtare të BE-së mund të jenë pjesë e këtij ndryshimi.

Propozime të tjera përfshijnë mundësinë për të përjashtuar transportin ushtarak nga disa rregulla civile, si ndalimet e trafikut gjatë festave dhe rregullat e kabotazhit në BE – legjislacion specifik që favorizon kompanitë kombëtare të transportit kundrejt atyre nga shtetet e tjera të BE-së.

Çelësi do të jetë një “Sistem Evropian i Reagimit të Përforcuar për Lëvizshmëri Ushtarake (EMERS)” i cili mund të aktivizohet brenda 48 orësh pas një propozimi nga Komisioni Evropian ose një shtet anëtar të BE-së.

Kur të aktivizohet, në rast të një emergjence të mundshme ushtarake, transporti ushtarak ndërkufitar do të kërkojë vetëm një njoftim me një afat të shkurtuar paraprak të lëvizjes ushtarake dhe shmangien e procedurave standarde, përveç formaliteteve doganore.

Të gjitha këto propozime do të duhet të miratohen mes shteteve anëtare të BE-së, shpesh duke kërkuar njëzëshmëri.

Duke pasur parasysh urgjencën në rritje që BE-ja ta forcojë fuqinë e saj ushtarake mes luftës në Ukrainë, kjo mund të jetë mundësia më e mirë për të arritur “Shengenin ushtarak”.

Përgatiti: Ekrem Idrizi

Arte.TV ngre alarmin për kapjen e shtetit nga trafikantët…

Pas artikujve nga mediat italiane që e përshkruanin Shqipërinë si narko–shtet, ka ardhur një goditje edhe nga Gjermania.

Arte.TV publikoi një dokumentar të gjerë që sjell një panoramë të errët të trafikut të drogës në Evropë dhe vendos Shqipërinë në qendër të strukturave kriminale që furnizojnë tregun e kokainës. Autorët japin të dhëna që tregojnë se klanet shqiptare kanë krijuar një sistem të organizuar që nis nga Amerika Latine dhe përfundon në portet kryesore të Bashkimit Europian. Europol i rendit si një nga pesë grupet më të rrezikshme në qarkullimin e drogës.

Dokumentari paraqet shifra që konfirmojnë këtë ndikim. Kapjet e kokainës në Evropë arritën në 419 tonë gjatë vitit 2023. Klanet shqiptare shfaqen si lojtarë të pandashëm në tregun e Anversës, Roterdamit, Hamburgut dhe në bashkëpunim me rrjetet kriminale të Italisë dhe Spanjës. Rasti i 200 kg kokainë të kapura në Torino, të fshehura në dronë nënujore të drejtuar nga dy vëllezër shqiptarë, shërben si ilustrim i metodave të sofistikuara që shohin sot agjencitë e sigurisë. Europol shkatërroi edhe një rrjet që transportonte tonelata kokainë nga Amerika Latine drejt porteve të BE-së. Në një nga dërgesat u provua se marrësi kryesor fitoi mbi 40 milionë dollarë. Autoritetet sekuestruan vila dhe një hotel dhe arrestuan dhjetë persona në Shqipëri dhe Belgjikë.

Arte.TV shkon më tej dhe fokusohet në lidhjet me politikën. Hetimet e gazetarit zviceran Antoine Harari ngrenë dyshime të forta se disa struktura qeveritare nuk kanë funksionuar si filtër kundër krimit të organizuar. Ai përmend kryeministrin Edi Rama si figurë që ndodhet në qendër të këtij rrjeti ndikimesh. Dokumentari sjell disa episode që kanë krijuar debatin publik në Shqipëri.

Hetimi i Hararit përfshin edhe dyshimet për përdorimin politik të reformës në drejtësi dhe SPAK. Ai thotë se qeveria mund ta ketë shfrytëzuar procesin për të larguar figura të padëshiruara brenda sistemit gjyqësor dhe brenda partisë. Rasti i ish zvëndëskryeministrit Arben Ahmetaj mbetet një shembull i debatit mbi pavarësinë e hetimit. Transparency International e rendit Shqipërinë si një nga vendet më të korruptuara në kontinent pavarësisht investimeve të BE në reforma.

Autorët vendosin këtë panoramë në raport me integrimin europian. Shqipëria shihet si një nga vendet kandidate më të avancuara. Komisioni Evropian e ka vlerësuar reformën në drejtësi. Presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen e përmendi këtë progres gjatë vizitës së saj në Tiranë në tetor 2024. Kritikët në dokumentar argumentojnë se Brukseli mund të tolerojë probleme të brendshme për arsye gjeopolitike. Pozita e Shqipërisë në Adriatik dhe roli që vendi luan me NATO-n bëjnë që BE të preferojë stabilitet politik. Vendimi i Shqipërisë për të hapur dy qendra për procesimin e emigrantëve të ndaluar nga Italia shihet si pjesë e këtij bashkëpunimi. Qendrat sot qëndrojnë bosh.

Në dokumentar paraqitet edhe eksperimenti i qeverisë me inteligjencën artificiale për administrimin e prokurimeve publike. Ministrja virtuale Diella ka për detyrë të monitorojë tenderimet. Qeveria e prezanton si zgjidhje për korrupsionin. Autorët pyesin se kush e kontrollon këtë mekanizëm dhe si mund të garantojë pavarësi në një mjedis institucional me dyshime të shumta.

Arte.TV sjell një pasqyrë që bie ndesh me narrativën zyrtare të Tiranës. Dokumentari e lidh rritjen e trafikut të kokainës me varfërinë e lartë, papunësinë e të rinjve dhe mungesën e kontrollit institucional. Analistët e cituar në film thonë se paratë e drogës hyjnë në ekonomi me tolerancë politike. Ata e përshkruajnë këtë si një pakt që sjell investime artificiale. Për ta, klanet shqiptare kanë krijuar një model ekonomik që shtrembëron tregun.

Dokumentari

Kokainë, kanabis, heroinë. Mafia shqiptare kontrollon një pjesë të madhe të trafikut të drogës në Evropë, dhe nuk heziton të përdorë dhunën, duke zgjeruar rrjetin e saj të ndikimit përtej kufijve të vet dhe madje deri në rajone aq të largëta sa Amerika Latine, por edhe deri në zemër të vetë shtetit.

Evropa është e politikanëve, dhe trafikantët e drogës, për më tepër, janë një pjesë e tyre.

Shqipëria sot është vendi më i favorizuar për t’u anëtarësuar në BE, dhe Brukseli e paraqet si shembull reformash dhe stabiliteti. Por a është ajo një kandidate model, apo “Kali i Trojës” i narkotrafikantëve në Evropë?

Për shumëkënd, Shqipëria duket një vend i largët dhe pothuaj i panjohur. Ndodhet në Ballkanin Perëndimor dhe ka pak më pak se tre milionë banorë. Këtu, menjëherë mbi Greqinë dhe shumë afër brigjeve italiane.

Në paketën më të fundit të zgjerimit, Komisioni Evropian e vlerësoi Shqipërinë si një nga vendet kandidate më të avancuara dhe më të përgatitura për anëtarësim të ardhshëm në BE. Vendi i 28-të? Kush e di.

Megjithatë, ndërsa procesi ecën përpara, shfaqet edhe një rrezik në rritje. Sipas Europolit, mafia shqiptare është ndër pesë rrjetet më të rrezikshme të trafikut të kokainës në kontinent, arsye për të cilën disa tashmë e quajnë “Kolumbia e Evropës”.

Në dekadën e fundit, sasia e kokainës së kapur në bllok është shumëfishuar me pesë, dhe në vitin 2023 u arrit një rekord i ri për të shtatin vit radhazi: 419 tonë. Dhuna e lidhur me narkotrafikun vazhdon të rritet. Një pjesë e madhe e këtyre prurjeve varet nga bandat shqiptare që kanë fituar gjithmonë e më shumë pushtet dhe ndikim.

Ky është Dritan Rexhepi, i njohur si Gramoz, kapo shqiptar ndër më të fuqishmit në trafikun botëror të kokainës, i shoqëruar nga policia në aeroportin e Stambollit. U arrestua në Turqi pasi u përpoq të hynte në vend me pasaportë kolumbiane dhe u ekstradua në Shqipëri në janar, në pritje të gjykimit.

45-vjeçar, konsiderohet ‘mbreti i kokainës’ dhe rivalizon me kartelet meksikane. Serialet për narkotrafikun nuk janë asgjë përballë realitetit. Sipas SPAK, 16 grupe kriminale operojnë brenda vendit.

Por ndikimi i tyre nuk mbaron këtu. Kjo mafie vendase kontrollon tregun më të madh të kokainës në Evropë, me prani në Belgjikë, Holandë, Francë, Gjermani, Itali, Spanjë dhe Mbretërinë e Bashkuar.

Në Spanjë dhe Itali, autoritetet konfirmojnë rritjen e tyre, me kapje gjithmonë e më të mëdha dhe metoda gjithnjë e më të sofistikuara. Në maj 2024, policia e Torinos kapi 200 kg drogë të fshehura në dronë nënujore. Operacioni drejtohej nga dy vëllezër shqiptarë që vepronin në disa vende evropiane.

Këtë verë, Europol shpërbëri edhe një rrjet të gjerë shqiptar të trafikut të drogës dhe pastrimit të parave. Krimet e hetuara përfshijnë transportime me shumë tonë kokainë nga Amerika Latine drejt porteve kryesore të BE-së. Është provuar se vetëm në një nga këto dërgesa, marrësi kryesor mori mbi 40 milionë dollarë. Dhjetë anëtarë kyç u arrestuan në Shqipëri dhe Belgjikë, dhe u sekuestruan disa pasuri, përfshirë një hotel e disa vila.

Por pse Belgjika? Sepse aty ndodhet qyteti port i Anversës, pika strategjike e hyrjes së kokainës në Evropë, sot nën kontrollin e mafies shqiptare. Dhe jo vetëm kaq: ata operojnë drejtpërdrejt edhe nga disa prej vendeve kryesore të prodhimit të kokainës në Amerikën Latine, si Kolumbia dhe Ekuadori.

Pikërisht gazetari zviceran i investigimit Antoine Harari ka përqendruar punën e tij në analizimin e fuqisë së mafies shqiptare. Hetimi i tij, i publikuar në platformën e pavarur “Follow the Money” dhe në median franceze “Blast” zbulon diçka tronditëse.

Bandat e drogës në Shqipëri jo vetëm që lëvizin shuma të mëdha parash, por kanë shtrirë ndikimin e tyre deri në nivelet më të larta të shtetit, duke prekur qeverinë dhe sistemin gjyqësor. Në krye të këtij ndikimi ndodhet socialisti Edi Rama, i rizgjedhur për herë të katërt si kryeministër.

Mandati i tij ngre dyshime; opozita dhe disa vëzhgues ndërkombëtarë vënë në pikëpyetje transparencën e zgjedhjeve. Dhe më shqetësuese akoma: Rama dyshohet se të paktën mbyll sytë ndaj aktivitetit kriminal të klaneve. Rreth tij skandalet janë shtuar: vëllai i tij është implikuar në një çështje narkotrafiku, kryetari i Bashkisë Tiranë arrestuar për pastrim parash, dhe disa njerëz të afërt të tij lidhen me vetë kartelin Sinaloa.

4 tetor 2020, zyra e kryeministrit Edi Rama. Aty e viziton një biznesmen i njohur shqiptar, Luftar Hysa, magnat i lojërave të fatit, i akuzuar për pastrim parash dhe me lidhje të dyshuara me kartelin Sinaloa. Nuk dihet saktësisht se për çfarë folën, por vetëm dy muaj më vonë, Hysa merr dritën jeshile për të hapur dy kazino të reja, një në Tiranë dhe një në Vlorë, e konsideruar kryeqyteti tjetër i pastrimit të parave.

Në fillim, Rama e mohon se e njeh, por më vonë pranon se takimi është zhvilluar.

“Kokaina është plani Marshall i Shqipërisë”, thotë një prej kritikëve. “Është një lloj pakti që Edi Rama ka bërë, një pakt me djallin, që i lejon, megjithëse ekonomia është në recesion, të ketë rritje dhe investime, sepse janë këto para që fryjnë tregun”.

Shqipëria është një nga vendet më të goditura të Evropës për shumë arsye. Një në pesë banorë jeton nën pragun e varfërisë, që do të thotë të mbijetosh me rreth 220 euro në muaj. Shto këtu papunësinë e lartë të të rinjve dhe situatën që i shtyn familjet të varen nga klanet e drogës. Dhe mbi të gjitha, me bekimin e njerëzve më të fuqishëm, të cilët duket se e mbrojnë gjithnjë e më shumë këtë ekonomi të nëndheshme.

Një tjetër incident, këtë herë në vitin 2013. Polici Dritan Zagani ndalon një automjet që transportonte drogë. Por ka një detaj shumë domethënës: makina i përkiste Saimir Tahirit, atëherë ministër i Brendshëm i Shqipërisë. Në timon, kushëriri i tij, një trafikant droge i dënuar në Itali.

Ironia e fatit: në burg nuk përfundon ministri, por polici. Vite më vonë, në 2022, pas hetimeve të reja në Itali, vetë ish-ministri dënohet me 3 vite e gjysmë burg. Kryen vetëm një vit dhe lirohet me kusht. Ndërkohë, Zagani arratiset në Zvicër dhe kërkon azil. Për të, situata është pa logjikë.

Zyrtarë të lartë, përfshirë kryeministrin, të lidhur me mafien. Zyrtarisht qeveria shqiptare është e angazhuar në luftën kundër korrupsionit, një kusht kyç për anëtarësimin në BE. Rama u ka premtuar qytetarëve se vendi mund të bëhet anëtar i plotë deri në vitin 2030.

Rama di si të bëjë efekt mediatik kur i nevojitet. Shembulli më i fundit: ministrja e re e prokurimeve publike. A e vutë re? Ajo është në fakt një inteligjencë artificiale. Diella, e cila ka për detyrë të menaxhojë tenderët publikë dhe të garantojë procese 100% të pakorruptuara. Një eksperiment që ndoshta edhe funksionon. Por pyetja është: kush e kontrollon atë?

Në dukje, Brukseli është më se i bindur. Negociatat e anëtarësimit të Shqipërisë po ecin për mrekulli. Ose mos vallë fshihen arsye të tjera pas këtij entuziazmi?

Sepse Evropës i leverdis të ketë marrëdhënie të mira me këtë vend të vogël ballkanik. Për shumë kritikë brenda dhe jashtë vendit, Brukseli po mbyll sytë ndaj një “narko-shteti” të mundshëm për arsye gjeopolitike: pozita strategjike e Shqipërisë në Adriatik dhe bashkëpunimi i saj gjithnjë e më i madh me NATO-n.

Kandidate zyrtare që prej vitit 2014, Shqipëria nisi negociatat në 2022, së bashku me vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor. Pavarësisht se priste integrimin që prej 2009-s, sot Tirana dhe kryeministri Rama duket se gëzojnë favorizim. BE-ja e ka mbajtur këtë qasje, si gjatë vizitës së Ursula von der Leyen në Tiranë në tetor 2024, ashtu edhe në raportin më të fundit të zgjerimit.

9 nga 10 shqiptarë mbështesin anëtarësimin në BE. Rama madje u gjunjëzua para kryeministres italiane Giorgia Meloni gjatë vizitës së saj në maj, një gjest për të fituar simpatinë e evropianëve.

Homologia e tij italiane është gjithashtu e impresionuar: një vit më parë, Tirana pranoi të hapte dy qendra për përpunimin e emigrantëve të parregullt të ndaluar në ujërat italiane. Qendra që ende janë bosh, por disa liderë evropianë kanë shprehur interes ta kopjojnë modelin. Shqipëria zë një pozicion strategjik në Mesdhe për filtrimin e flukseve migratore.

Ndërkohë, në mars 2024, vendi rihapi një nga bazat e tij ajrore për forcat e NATO-s, duke shtuar rëndësinë strategjike të Shqipërisë në kohë lufte në Ukrainë, për të balancuar ndikimin rus. Është logjike: Brukseli do ta mbajë Shqipërinë në orbitën e vet, sesa ta lërë të rrëshqasë drejt Rusisë, siç ka ndodhur në disa vende të tjera të Ballkanit.

Komisioni Evropian ka theksuar shpesh mangësitë në luftën kundër korrupsionit, por gjithashtu thekson reformat e ndërmarra, përfshirë reformën në drejtësi që u nis në 2016 nën presionin e BE-së dhe SHBA-së.

Por ky proces nuk është pa polemika, ashtu siç nuk është pa polemika as vetë SPAK-u. Sipas hulumtimeve të gazetarit Antoine Harari, qeveria mund ta ketë përdorur atë për të larguar gjyqtarë dhe politikanë të padëshiruar, madje edhe brenda partisë së vet.

Në fakt, ekziston një lloj censure, ose autocensure, për të mos shkuar shumë thellë në disa dosje. Një shembull tipik: ish-zëvendëskryeministri Arben Ahmetaj, i ndjekur penalisht për korrupsion. Por deri tani, çështja e ngritur ndaj tij nuk duket bindëse.

Sipas Transparency International, Shqipëria mbetet një nga vendet më të korruptuara të Evropës, megjithëse ka vite që punon për t’u integruar në BE, dhe Brukseli ka dhënë miliona euro për reforma strukturore. Kritikët paralajmërojnë: nëse Shqipëria anëtarësohet plotësisht, do të vijnë edhe më shumë fonde. Çfarë garancie ka BE-ja se këto para nuk do të përfundojnë në duart e mafies?

E vetmja që nuk do të shohë asgjë nga këto para është ministrja e krijuar me inteligjencë artificiale.

Agjencia Evropiane e Policisë [EUROPOL] ka bërë të ditur se më 12 nëntor ka ofruar ndihmë në një hetim të kryer nga gjermanët, lidhur me një grup mercenarësh, të angazhuar nga një rrjet kriminal, me qëllim të kidnapimit të kreut të një bande rivale shqiptare për trafikim droge.

Kreu i kësaj bande shqiptare – emri i të cilit nuk është bërë i ditur – dyshohet se e ka orkestruar vjedhjen e disa tonëve të kanabisit, në vlerë të miliona eurove.

Aksioni i koordinuar është fokusuar në shtetas të Letonisë, disa prej të cilëve ishin me prapavijë në Legjionin e Huaj Francez.

EUROPOL-i ka thënë se në operacion janë përfshirë autoritetet për zbatim të ligjit prej Danimarkës, Francës, Letonisë dhe Mbretërisë së Bashkuar.

“Këta individë shumë të trajnuar kanë qenë të pajisur me pajisje profesionale dhe kanë qenë aktivë në emër të grupit të krimit të organizuar”.

Në ditën e operacionit policor janë arrestuar katër individë në Danimarkë, Francë, Letoni dhe Mbretëri të Bashkuar, ndërsa dy të tjerë, që janë arrestuar në tetor të vitit 2014 në Gjermani, tashmë janë dënuar nga gjykatat.

Mercenarë me pagesë

EURPOL-i ka thënë në njoftim se ky operacion është i lidhur me fenomenin e ashtuquajtur “Dhuna si shërbim”, që do të thotë se kryesit e krimit ofrohen për t’i kryer aktet e dhunshme në emër të rrjeteve tjera kriminale.

Për organizatën evropiane, ky është një trend shqetësues, i cili është edhe rezultat i luftës në Ukrainë.

“Ukrainasit e trajnuar nga forcat amerikane, legjionarët dhe mercenarët rusë, të gjithë ish-ushtarë të zonave të luftës, po kthehen nga fronti dhe po i shfrytëzojnë aftësitë e tyre për krim të organizuar. Teksa lufta në Ukrainë vazhdon dhe potencialisht intensifikohet, Evropa mund të përballet me numër në rritje të këtyre individëve të përfshirë në aktivitete kriminale”.

Prandaj, EUROPOL-i ka bërë thirrje që të vëzhgohen këto veprimtari dhe të bëhen përgatitje për sfidat që mund t’i sjellin.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt të vitit 2022.

Presidenti rus, Vladimir Putin e quan luftën “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

Polonia do ta fillojë këtë muaj zbatimin e një programi të ri për stërvitje ushtarake, si pjesë e një plani më të gjerë për t’i stërvitur rreth 400.000 njerëz në vitin 2026, njoftoi të enjten Ministria e Mbrojtjes.

E nxitur prej pushtimit të Ukrainës nga Rusia, Polonia tani shpenzon për mbrojtjen më shumë nga prodhimi i brendshëm bruto (PBB) se çdo anëtar tjetër i NATO-s.

Ajo tani ka ushtrinë e tretë më të madhe në aleancë, me një personel prej 216,000 vetash, dhe synon ta rrisë edhe më shumë ushtrinë në dekadën e ardhshme.

Programi “Në Gatishmëri” do të jetë vullnetar dhe i hapur për të gjithë qytetarët, nga nxënësit e shkollave, tek të rriturit e punësuar, kompanitë dhe të moshuarit.

Ministri i Mbrojtjes, Wladyslaw Kosiniak-Kamysz, e ka cilësuar këtë program si “stërvitja më e madhe mbrojtëse në historinë polake”.

Programi do të ofrojë kurs bazik për sigurinë, stërvitje për mbijetesë, udhëzime mjekësore dhe mësime për higjienën kibernetike.

“Vetëm në nëntor dhe dhjetor (…) ne do të trajnojmë rreth 20.000 njerëz në trajnim individual, por numri i përgjithshëm…, për të gjitha format e trajnimit, është rreth 100.000 njerëz”, tha në një konferencë zëvendësministri i mbrojtjes, Cezary Tomczyk.

Ministria synon t’i stërvitë vitin e ardhshëm afërsisht 400.000 njerëz “individualisht, në grupe, si pjesë e programit ‘Edukimi me Ushtrinë’, në trajnimin e rezervës dhe në shërbimin ushtarak të detyrueshëm dhe vullnetar”, shtoi Tomczyk.

Shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Polonisë, Wieslaw Kukula, tha se programi ka dy synime kryesore; të forcojë qëndrueshmërinë e qytetarëve dhe komuniteteve, dhe të rrisë disponueshmërinë, gatishmërinë dhe kapacitetin e rezervave.

Programi u bë i ditur për herë të parë nga kryeministri Donald Tusk në mars për të “ndërtuar një ushtri rezervistësh” mes shqetësimeve të shtuara të sigurisë pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia.

Raportuesi në Parlamentit Evropian për Serbinë, Tonino Picula, vlerësoi se qëndrimi i Komisionit Evropian ndaj pushtetit të presidentit serb, Aleksandar Vuçiq, ka qenë “padrejtësisht i butë”, duke shtuar se pret që organi ekzekutiv i Bashkimit Evropian “të heqë dorezat – ose të paktën njërën prej tyre – kur flet për Serbinë”.

Picula tha për televizionin N1 se shtyrja e zgjidhjes politike për “gjendjen e pashpallur të jashtëzakonshme në Serbi” mund të rrisë rrezikun e përplasjeve më serioze.

“Për një kohë të gjatë, qëndrimi i Bashkimit Evropian – në fakt, para së gjithash i Komisionit Evropian – ndaj Beogradit të Vuçiqit ka qenë padrejtësisht i butë. Brukseli për vite me radhë ka injoruar shenjat gjithnjë e më të qarta të forcimit të autokracisë në Serbi dhe dukuritë që lidhen me të, si korrupsioni, dobësimi i institucioneve të shtetit të së drejtës dhe braktisja e vlerave themelore mbi të cilat mbështetet rendi evropian”, tha Picula.

Ai shtoi se Vuçiq për një kohë të gjatë ka pasur mbështetjen e politikanëve të njohur evropianë, para së gjithash ish-kancelares gjermane Angela Merkel, por edhe të disa politikanëve të tjerë nga vendet anëtare të BE-së, duke shtuar se “ky qëndrim po ndryshon gradualisht”.

“Unë pres që nesër, të martën, gjatë publikimit të raportit të përbashkët të Komisionit Evropian për gjendjen në vendet kandidate, këtë herë ai të heqë dorezat – ose të paktën njërën prej tyre – kur të flasë për Serbinë, gjë që nuk ka ndodhur vitet e kaluara”, tha Picula.

Komisioni Evropian në raportin e tij për përparimin e Serbisë ka theksuar se vendi vazhdon të mbetet prapa sa i përket përafrimit me politikën e jashtme dhe të sigurisë së Bashkimit Evropian, pasi nuk ka vendosur sanksione ndaj Rusisë për shkak të pushtimit të Ukrainës.

Po ashtu, është vënë në pah polarizimi gjithnjë e më i madh në Serbi, si pasojë e valës së protestave masive që po zgjasin që një vit.

Parlamenti Evropian në tetor miratoi një rezolutë mbi polarizimin dhe represionin në Serbi, me të cilën mbështetet e drejta e studentëve dhe qytetarëve për protesta paqësore dhe dënohet ashpër vala e dhunës nën patronazhin e shtetit, aktet e frikësimit dhe arrestimet arbitrare.

Në rezolutën “Për polarizimin dhe rritjen e represionit në Serbi, një vit pas tragjedisë së Novi Sadit”, vlerësohet se udhëheqja serbe është politikisht përgjegjëse për përshkallëzimin e represionit, normalizimin e dhunës dhe dobësimin e institucioneve demokratike në vend.

Raportuesi i Parlamentit Evropian për Serbinë, Tonino Picula, tha për televizionin N1 se “reagimi po bëhet gjithnjë e më shumë përmes represionit, dhunës ndaj të gjithëve që shprehin mendimin e tyre në rrugë, por jo vetëm në rrugë.”

“Mua më duket se kjo është një nga fazat e këtij revolte qytetare, dhe çdo vonesë në gjetjen e një zgjidhjeje politike për këtë krizë – për këtë gjendje të jashtëzakonshme të pashpallur në Serbi – mund ta çojë gjithë vendin në rrezik më të madh nga ndonjë përplasje serioze, që thjesht mund të përfundojë me ndonjë tragjedi”, tha Picula.

“Para disa muajsh kam thënë se më shumë se gjithçka i frikësohem viktimës së 17-të, pra, përveç 16 personave që humbën jetën nga shembja e strehës prej betoni, nëse ndodh ndonjë rast tragjik edhe gjatë vetë protestave, atëherë situata do të bëhet vërtet jashtëzakonisht serioze”, shtoi ai.

Në lidhje me kërkesat e studentëve që po mbajnë bllokadën, që pushteti të shpallë zgjedhje të parakohshme parlamentare, Picula tha se nuk ka arsye të besohet se zgjedhjet e mbajtura në këto rrethana do të ishin të lira dhe të ndershme, pasi autoritetet në Serbi nuk kanë përmbushur “thuajse asnjë” nga 25 rekomandimet e vëzhguesve ndërkombëtarë.

“Sepse në Serbi, në këtë moment, ekziston ende një dominim i plotë i partisë në pushtet, përkatësisht i një njeriu, të cilit me siguri nuk i intereson të përmbushë atë që pritet prej tij, para së gjithash nga qytetarët e Serbisë, por edhe nga bashkësia ndërkombëtare, veçanërisht Bashkimi Evropian, pjesë e të cilit Serbia deklarohet se dëshiron të jetë”, u shpreh Picula.

Një ditë më parë, Vuçiq deklaroi se zgjedhjet parlamentare në Serbi do të mbahen para afatit, por nuk specifikoi se kur.

Më shumë se 650 anëtarë të formacioneve paraushtarake ruse Wagner dhe Redut, të përfshirë në operacionet luftarake në Ukrainë – përfshirë edhe shtetas të Bosnjë e Hercegovinës – janë zbuluar në një aksion të EUROPOL-it, tha kjo agjenci evropiane për bashkëpunim në sundim të ligjit më 31 tetor.

Kjo fazë e hetimit, e zhvilluar në bashkëpunim midis EUROPOL-it, Moldavisë dhe Ukrainës, përfshiu edhe kërkimin e provave për krime lufte, nga ekzekutimet e civilëve deri te dhuna seksuale.

Në hetimin e udhëhequr nga ekipi i EUROPOL-it për krime ndërkombëtare, janë identifikuar 654 anëtarë të grupeve private ushtarake ruse Wagner dhe Redut që kanë marrë pjesë në operacione luftarake kundër Ukrainës, bëri të ditur EUROPOL-i.

Sipas njoftimit, në mesin e të dyshuarve ka shtetas të Ukrainës, Moldavisë, Kazakistanit, Uzbekistanit, Taxhikistanit, Turkmenistanit, Azerbajxhanit, Armenisë dhe Bosnjë e Hercegovinës.

Gjatë aksionit, i cili u zhvillua më 29 tetor, policitë kryen 70 bastisje në objekte në Moldavi dhe Ukrainë dhe konfiskuan armë, municion, uniforme ushtarake, simbole të Wagner-it dhe pajisje elektronike.

Gjatë operacionit u mblodhën edhe video-incizime e fotografi që tregojnë pjesëmarrjen e qytetarëve të Moldavisë dhe Ukrainës në luftime në Ukrainë dhe në Republikën Demokratike të Kongos si pjesë të këtyre formacioneve paraushtarake ruse, tha EUROPOL-i.

Autoritetet ukrainase, përmes kanaleve të sigurta të EUROPOL-it, ndanë 280 emra të shtetasve të huaj të dyshuar për pjesëmarrje në luftime.

Që nga fillimi i hetimit, sipas të dhënave të EUROPOL-it, janë zbuluar kampe trajnimi dhe rekrutimi, janë lokalizuar strukturat komandues, dhe janë dokumentuar shumë krime lufte – ekzekutime të civilëve, përdorimi i armëve të ndaluara dhe sulme ndaj qyteteve ukrainase.

Derisa tani 11 shtetas ukrainas janë akuzuar për tradhti të lartë, pasi iu bashkuan grupeve Wagner dhe Redut.

Prokurorët në Moldavi dhe Ukrainë kanë konfirmuar bastisjet përmes njoftimeve të ndara për media.

“Policët ukrainas po gjejnë kriminelë rusë të luftës në vende të ndryshme në mbarë botën dhe po bëjnë gjithçka që munden për t’u siguruar që secili prej tyre të marrë dënimin e merituar”, tha Policia Kombëtare e Ukrainës përmes një deklarate.

Është e paqartë se sa prej 654 personave që EUROPOL-i tha se ishin implikuar në krime të supozuara të luftës janë arrestuar apo ku ndodhen ata.

Autoritetet ukrainase kanë krijuar një njësi të posaçme të prokurorisë, e cila është ngarkuar me mbledhjen e provave për krimet e luftës të kryera gjatë pushtimit rus të Ukrainës që po zgjat më shumë se 45 muaj. Kësaj përpjekjeje i janë bashkuar hetues dhe ka mbështetje edhe nga shtete të tjera.

EUROPOL-i, përveç mbështetjes analitike dhe teknike, krijoi një qendër virtuale komandimi për të lehtësuar komunikimin midis shteteve të përfshira dhe për të krahasuar të dhënat operative në kohë reale me bazat e veta të të dhënave dhe burimet e hapura, u tha në njoftim.

Agjencia e Bashkimit Evropian theksoi se vazhdon bashkëpunimin e ngushtë me Ukrainën dhe Moldavinë në kuadër të marrëveshjeve operative të nënshkruara në 2014 dhe 2016, të cilat mundësojnë shkëmbimin e informacionit dhe koordinimin e hetimeve ndërkufitare.

“Qëllimi është të shkatërrohen rrjetet që kërcënojnë sigurinë e Bashkimit Evropian dhe fqinjëve të tij”, tha EUROPOL-i.

Pas vdekjes së themeluesit të tij, Yevgeny Prigozhin, në një aksident të mistershëm ajror, grupi Wagner në masë të madhe u shpërbë, me njësi të ndryshme ushtarake që u bën pjesë e formacioneve të Ministrisë së Mbrojtjes ose u përfshinë në organizata të tjera paramilitare.

Redut, entiteti tjetër i identifikuar gjatë bastisjeve, është një rrjet rekrutimi që drejtohet nga agjencia e inteligjencës ushtarake ruse, e njohur si GRU. Besohet se disa nga njësitë e Wagner-it janë rekrutuar nga Redut.

Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, e ka kritikuar Gjermaninë lidhur me atë, që ai e quajti injorancë ndaj “gjenocidit të Izraelit” dhe sulmeve në Gazë.

Këto deklarata ai i bëri gjatë konferencës së përbashkët për media me kancelarin gjerman, Friedrich Merz.

Ndasitë mes aleatëve të NATO-s ishin të dukshme gjatë vizitës së parë të Merzit në Turqi, që kur mori detyrën e kancelarit.

Merz tha se Qeveria e tij ka qëndruar pranë Izraelit që nga sulmi i Hamasit – grupit palestinez të shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian – më 7 tetor 2023 dhe se beson se Izraeli po ushtron të drejtën e tij për vetëmbrojtje.

“Do të mjaftonte një vendim i juaj për të shmangur viktima të shumta të panevojshme. Hamasi është dashur që më herët t’i lironte pengjet dhe të dorëzonte armët”, tha ai, duke shtuar se shpreson që lufta ka përfunduar me marrëveshjen e armëpushimit të ndërmjetësuar nga Shtetet e Bashkuara dhe të mbështetur nga Turqia.

Erdogan, një prej kritikëve më të zëshëm të ofensivës së Izraelit në Gazë dhe një lojtar kyç në bisedimet për armëpushim, tha se nuk pajtohet me kancelarin Merz.

“Hamasi nuk ka bomba e as armë bërthamore, por Izraeli i ka të gjitha këto dhe i përdor këto armë për të goditur Gazën, për shembull ka sulmuar me këto bomba sërish mbrëmë”, tha Erdogan.

“Ju, si Gjermani, a i shihni këto? Ju, si Gjermani, a nuk i ndiqni këto ngjarje? Përveç se sulmon Gazën, Izraeli po ashtu gjithmonë ka synuar që të shtypë Gazën përmes urisë dhe gjenocidit”, tha udhëheqësi turk.

Një hetim i Kombeve të Bashkuara ka konstatuar se Izraeli ka kryer gjenocid në Gazë, duke argumentuar se vrasjet, rrethimet dhe shkatërrimet janë kryer me qëllim “shkatërrimin e palestinezëve” në këtë enklavë. Disa grupe të tjera izraelite dhe ndërkombëtare për të drejtat e njeriut kanë dalë me një përfundim të ngjashëm.

Izraeli mohon akuzat për gjenocid, duke i cilësuar si të motivuara politikisht dhe thotë se fushata e tij ushtarake ka në shënjestër Hamasin, e jo popullatën civile të Gazës. Ai po ashtu pretendon se merr masa për të minimizuar dëmet te civilët.

Merz ka kritikuar veprimet e Izraelit në Gaza dhe këtë vit Gjermania pezulloi eksportet ushtarake atje, duke përmendur si motiv situatën e përkeqësuar humanitare në Rripin e Gazës.

Megjithatë, ai nuk ka shprehur mbështetje për akuzat për gjenocid, duke argumentuar se kritika ndaj Izraelit nuk duhet të shndërrohet në një pretekst për antisemitizëm.

Erdogan tha se ende beson se Gjermania dhe Turqia mund të bashkëpunojnë për t’i dhënë fund zisë së bukës dhe për të siguruar dërgesa me ndihma për Gazën.

Ai gjithashtu përmendi mundësinë që aleatët e NATO-s të përqendrohen në projekte të përbashkëta në industrinë e mbrojtjes dhe përsëriti dëshirën e Ankarasë për t’u bërë pjesë e Bashkimit Evropian.

Merz tha se sheh Turqinë si një partnere të ngushtë të BE-së dhe se dëshiron të zhvillojë marrëdhënie dypalëshe ekonomike, përfshirë në sektorin e transportit dhe migracionin.

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, tha se shteti i tij ka nevojë për ndihmë financiare të Evropës për të vazhduar luftën kundër forcave ruse për dy apo tre vjet të tjera.

Kievi është varur kryesisht nga mbështetja ushtarake dhe financiare e aleatëve për të mbajtur nën kontroll ushtrinë e Moskës, e cila nisi pushtimin e plotë të shtetit fqinj në shkurt të vitit 2022.

“Unë e theksova këtë përsëri për të gjithë udhëheqësit evropianë. U thashë atyre se ne nuk do të luftojmë për dekada, por ju duhet të tregoni që për një kohë do të mund të siguroni mbështetje të qëndrueshme financiare për Ukrainën”, tha Zelensky në komente të publikuara të martën.

“Dhe pikërisht për këtë ata kanë këtë program në mendje – 2-3 vjet”, tha Zelensky, duke iu referuar planeve të Brukselit për të përdorur asetet e ngrira ruse për të ndihmuar Kievin.

Javën e kaluar, udhëheqësit e Bashkimit Evropian e ngarkuan Komisionin Evropian të vazhdojë me opsionet për financimin e Ukrainës për dy vjet të tjerë, duke lënë hapur mundësinë për një kredi të madhe që do të përdorte disa dhjetëra miliarda euro nga asetet shtetërore ruse që Brukseli i ka ngrirë.

“Nëse lufta përfundon brenda një muaji, do t’i shpenzojmë këto para për rikuperim. Nëse nuk përfundon brenda një muaji, por pas një kohe, atëherë do t’i shpenzojmë për armë. Thjesht, nuk kemi zgjedhje tjetër”, shtoi Zelensky.

Udhëheqësi ukrainas po ashtu bëri thirrje që presidenti amerikan, Donald Trump, që t’i ushtrojë presion homologut kinez, Xi Jinping, që të ndërpresë mbështetjen për Rusinë kur të takohet me të më vonë këtë javë.

“Mendoj se kjo mund të jetë një nga lëvizjet e forta të [Trumpit], veçmas nëse, pas këtij hapi vendimtar të sanksioneve, Kina është gati të reduktojë importet” nga Rusia, tha Zelensky për gazetarët, përfshirë AFP, gjatë një konference për gazetarë, komentet nga e cila u publikuan më 28 tetor.

Javën e kaluar, Trump vendosi sanksione ndaj dy kompanive kryesore të naftës ruse dhe udhëheqësi amerikan ka bërë thirrje që blerësit e energjisë ruse – konkretisht Kina dhe India – të ndalin blerjet, pasi të ardhurat nga energjia, sipas Uashingtonit dhe Kievit, po e financojnë luftën kundër Ukrainës.

Autoritetet franceze kanë ndaluar dy nga personat e dyshuar për grabitjen e bizhuterive të çmuara nga Muzeu i Luvrit, në një vjedhje që tronditi botën, thanë zyrtarët të dielën.

Një numër i madh hetuesish ishte mobilizuar për të ndjekur gjurmët e hajdutëve që grabitën në muzeun e famshëm botëror në mes të ditës më 19 tetor, duke u larguar brenda vetëm disa minutash me bizhuteri të vlerësuara rreth 102 milionë dollarë.

Prokurorja e Parisit, Laure Beccuau, tha se “arrestimet u kryen të shtunën në mbrëmje”.

“Njëri nga burrat e arrestuar ishte gati të largohej nga vendi nga aeroporti Paris-Charles de Gaulle”, tha Beccuau.

Një burim i afërt me rastin i tha AFP-së se burri ishte gati të hipte në një avion për në Algjeri.

Burri i dytë u ndalua jo shumë kohë më pas në rajonin e Parisit, raportuan mediat.

Dy burrat u morën në paraburgim nën dyshimin për vjedhje të organizuar dhe komplot kriminal. Ata mund të mbahen deri në 96 orë.

Beccuau shprehu keqardhje për zbulimin publik të arrestimeve, të cilat u publikuan fillimisht në media, duke paralajmëruar se ato “mund të pengojnë përpjekjet e 100 hetuesve të mobilizuar” në kërkim të bizhuterive dhe autorëve të grabitjes.

Ministri i Brendshëm, Laurent Nunez, gjithashtu bëri thirrje për ruajtjen e konfidencialitetit, duke përgëzuar hetuesit “që kanë punuar pa u lodhur”, në një postim në X.

Në grabitjen e ndodhur të dielën e kaluar, hajdutët u ngjitën në një shkallë të një kamioni transporti të vjedhur dhe, duke përdorur pajisje prerëse, hynë në një galeri në katin e parë që strehon gurë të çmuar.

Ata hodhën një kurorë të zbukuruar me diamante dhe smeralde teksa iknin poshtë shkallëve dhe më pas në skuterë, por arritën të vidhnin tetë bizhuteri të tjera, përfshirë një varëse smeraldi dhe diamanti që Napoleon Bonaparti ia kishte dhuruar gruas së tij, Perandoreshës Marie-Louise.

Kjo vjedhje ka bërë jehonë në mbarë botën dhe ka nxitur debat në Francë për sigurinë e institucioneve kulturore.

Drejtori i Luvrit ka pranuar se hajdutët kishin përfituar nga një “pikë e verbër” në sistemin e mbikëqyrjes së jashtme të muzeut.

Por, Beccuau tha se kamerat e sigurisë publike dhe private në zona të tjera u kanë mundësuar detektivëve të ndjekin gjurmët e hajdutëve “në Paris dhe rajonet përreth”.

Hetuesit gjithashtu arritën të gjenin mostra ADN-je dhe gjurmë gishtash në vendin e ngjarjes nga objekte të lëna pas nga hajdutët gjatë arratisjes, përfshirë doreza, një jelek reflektues, një pishtar për prerje metalesh dhe mjete elektrike.

Ata gjithashtu hodhën një kurorë që dikur i përkiste Perandoreshës Eugenie, bashkëshortes së Napoleonit III, e cila u dëmtua dhe ka nevojë për restaurim.

Pjesët e tjera nuk janë gjetur ende dhe rrezikojnë të copëtohen, me mbajtëset e tyre prej metalesh të çmuara që mund të shkrihen.

Nunez shprehu “shqetësim për bizhuteritë” në një intervistë për javoren franceze La Tribune Dimanche të dielën, duke thënë se grabitja duket se është kryer nga një grup i organizuar kriminal, por shtoi se “hajdutët përfundimisht gjithmonë kapen”.

“Plaçka fatkeqësisht shpesh fshihet jashtë vendit. Shpresoj që këtë herë të mos jetë kështu — mbetem optimist”, shtoi ai.

Grabitja në Luvër është më e fundit në një varg vjedhjesh që kanë pasur në shënjestër muzetë francezë.

Më pak se 24 orë pas thyerjes në Luvër, një muze në Francën lindore raportoi vjedhjen e monedhave prej ari dhe argjendi pasi u gjet një vitrinë e thyer.

Muajin e kaluar, kriminelë hynë në Muzeun e Historisë Natyrore në Paris, duke grabitur copa ari me vlerë mbi 1.5 milionë dollarë. Një grua kineze është arrestuar dhe akuzuar për përfshirje në këtë vjedhje.

Ministrja e Kulturës, Rachida Dati, tha të premten në X se kishte kërkuar rezultatet e një hetimi mbi sigurinë e Luvrit deri në fillim të javës së ardhshme, për të “shpallur masa konkrete për sigurimin” e muzeut.

Presidenti i Turqisë, Tayyip Recep Erdogan, ka thënë të premten se Shtetet e Bashkuara dhe vende të tjera duhet të bëjnë më shumë për të detyruar Izraelin ta ndalë shkeljen e marrëveshjes së armëpushimit në Rripin e Gazës.

Ai theksoi se ato madje duhet të përdorin mbase edhe sanksione apo ta ndalin shitjen e armëve në Izrael.

Turqia, anëtare e NATO-s dhe një nga kritiket më të zëshme të luftës së Izraelit në Gazë, i është bashkuar bisedimeve për armëpushim si ndërmjetëse, pasi më parë ishte përfshirë kryesisht tërthorazi.

Roli i saj i shtuar erdhi pas një takimi muajin e kaluar ndërmjet Erdoganit dhe presidentit amerikan, Donald Trump, në Shtëpinë e Bardhë.

“Si Turqi, po bëjmë gjithçka që mundemi për ta siguruar armëpushimin. Hamasi po e respekton armëpushimin dhe madje po e shpreh haptas zotimin e saj për këtë. Ndërkohë, Izraeli po vazhdon ta shkelë armëpushimin”, tha Erdogan për gazetarë.

Ankaraja ka thënë se do t’i bashkohet një “task-force” që do ta mbikëqyrë zbatimin e armëpushimit, dhe se forcat e saj të armatosura mund të shërbejnë në kapacitete ushtarake apo civile sipas nevojës.

Ajo gjithashtu ka shprehur gatishmëri për të ndihmuar në rindërtimin e enklavës.

Kryeministri izraelit, Benjamin Netanyahu, la të kuptohet të mërkurën se Izraeli e kundërshton çdo rol të forcave turke në Rripin e Gazës.

I pyetur për komentet e Netanyahut, Erdogani u përmbajt nga kritikat e zakonshme ndaj liderit izraelit dhe duket se zbuti angazhimin e tij të mëparshëm për një rol aktiv në terren në Gazë, duke thënë se bisedimet për këtë çështje janë ende në zhvillim.

“Bisedimet për task-forcën që do të punojë në Gazë janë ende duke vazhduar. Modalitetet e saj nuk janë ende të qarta. Meqë kjo është një çështje me shumë dimensione, po zhvillohen negociata gjithëpërfshirëse. Ne jemi gati t’i ofrojmë Gazës çdo lloj ndihme në këtë drejtim”, tha ai.

Marrëdhëniet midis dy ish-aleatëve, Izraelit dhe Turqisë, janë përkeqësuar ndjeshëm gjatë luftës në Gazë, pasi Ankaraja e akuzon Qeverinë e Netanyahut për “gjenocid”, një akuzë që Izraeli e ka mohuar vazhdimisht.

Shtetet e Bashkuara vendosën të mërkurën vonë sanksione të reja që në shënjestër kanë dy kompanitë më të mëdha të naftës ruse – Rosneft dhe Lukoil – në përpjekje për t’i bërë trysni Moskës të ulet për të biseduar për arritjen e një marrëveshjeje për paqe në Ukrainë.

Ky vendim erdhi pak pasi BE-ja e miratoi të paketën e 19-të të sanksioneve ndaj Moskës, të mërkurën, për luftën e saj kundër Ukrainës, e cila përfshin edhe ndalimin e importeve të gazit të lëngshëm natyral të Rusisë (LNG).

Masat e Trumpit pasuan gjithashtu vendimin e Britanisë javën e kaluar për t’i sanksionuar Rosneftin dhe Lukoilin.

“Sa herë që flas me [presidentin rus] Vladimirin, kemi biseda të mira, por ato nuk të shpien askund. Thjesht nuk shpien askund”, tha presidenti amerikan, Donald Trump, pas një takimi me shefin e NATO-s, Mark Rutte, me të cilin bisedoi lidhur me negociatat e paqes.

Njoftimi për sanksionet erdhi një ditë pasi Trumpi njoftoi se takimi i planifikuar me presidentin rus, Vladimir Putin, në Budapest, do të shtyhej për kohë të papërcaktuar.

Vetëm disa orë para sanksioneve, Rusia kreu bombardime të fuqishme mbi Ukrainë, duke i vrarë të paktën shtatë njerëz, përfshirë fëmijë.

Departamenti amerikan i Thesarit tha se është i gatshëm të ndërmarrë masa të mëtejshme, duke i bërë thirrje Moskës ta pranojë menjëherë një armëpushim në luftën që nisi në shkurt të vitit 2022.

“Duke pasur parasysh refuzimin e presidentit Putin për ta përfunduar këtë luftë të pakuptimtë, Thesari po sanksionon dy kompanitë më të mëdha të naftës në Rusi që financojnë makinerinë e luftës së Kremlinit”, tha sekretari i Thesarit, Scott Bessent.

“Ne inkurajojmë aleatët tanë të na bashkohen dhe t’i respektojnë këto sanksione”, shtoi ai.

Sipas analistes Rachel Ziemba nga Qendra për Sigurinë e Re Amerikane, sanksionet e SHBA-së pasojnë një lëvizje të ngjashme nga Britania javën e kaluar.

Këto janë sanksionet e para të mëdha kundër Rusisë nga administrata Trump dhe duhet të kenë ndikim më të madh sesa ato të vendosura vetëm nga Britania, sipas saj.

Trump u tha gazetarëve në Zyrën Ovale të mërkurën se e anuloi takimin e planifikuar në Hungari me Putinin, sepse nuk ndiente se ishte koha e duhur.

Kjo ishte një tjetër shenjë se durimi i Trumpit po soset.

“Nuk më dukej e drejtë. Nuk ndjeva se do të arrinim aty ku duhet të arrijmë”, tha Trump.

Paketa e 19-të e BE-së

Vendet e Bashkimit Evropian të enjten miratuan edhe formalisht paketën e 19-të të sanksioneve kundër Rusisë për luftën e saj kundër Ukrainës, e cila përfshin edhe ndalimin e importeve të gazit natyror të lëngshëm (LNG).

Të gjitha 27 shtetet anëtare e kishin miratuar paketën qysh të mërkurën në mbrëmje, pasi Sllovakia hoqi dorë nga bllokimi i saj.

“Është një paketë e rëndësishme që synon burimet kryesore të të ardhurave të Rusisë përmes masave të reja energjetike, financiare dhe tregtare”, tha presidenca daneze e BE-së.

Ndalimi i LNG-së do të hyjë në fuqi në dy faza: kontratat afatshkurtra do të përfundojnë pas gjashtë muajsh, ndërsa kontratat afatgjata nga 1 janari 2027.

Sanksionet po ashtu përfshijnë futjen e cisternave ruse të naftës në listën e zezë dhe kufizime udhëtimi për diplomatët rusë.

Kjo është paketa e 19-të e sanksioneve që BE-ja ka vendosur që nga fillimi i pushtimit të plotë rus në vitin 2022.

Ato u prezantuan muajin e kaluar nga presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, e cila tha se blerja e karburanteve fosile nga Rusia po financon luftën ruse.