Nga Laura Meinfelder, BILD

Këto fjali shqetësuese, shoferi i vdekjes së Magdeburgut, Taleb A., i shpërndau në internet. Ai kërcënoi hapur me dhunë. Shumë herë. A e shpalli atentatori aktin e tij të tmerrshëm? A duhej ta dinin ata që e rrethonin dhe autoritetet se çfarë po bënte?

Mjeku që vrau katër persona dhe plagosi shumë të tjerë me një BMË të premten në mbrëmje, ndau qindra postime të çuditshme në llogarinë e tij në X.

Ai pretendoi se kishte një komplot nga autoritetet gjermane kundër refugjatëve sauditë. Flitet edhe për operacione sekrete. Kryesisht ka të bëjë me urrejtjen kundër Islamit. Dhe hakmarrje për faktin se Gjermania, siç pretendonte ai, donte të islamizonte Evropën.

Më 13 gusht, ai postoi në arabisht: “Ju siguroj: Nëse Gjermania dëshiron luftë, do ta ketë atë. Nëse Gjermania dëshiron të na vrasë, ne do t’i therim ata, do të vdesim ose do të shkojmë me krenari në burg”.

Aty vazhdon: “Për shkak se i kemi shteruar të gjitha mjetet paqësore, kemi hasur vetëm në krime të tjera nga policia, sigurimi i shtetit, prokuroria publike, gjyqësori dhe Ministria e Brendshme. Paqja nuk u sjell dobi atyre”.

Në maj, ai postoi se priste të vdiste këtë vit. Më tej ai pretendon se autoritetet gjermane janë të korruptuara. “Do të kërkoj drejtësi me çdo kusht”, shkroi ai.

Në postimet e mëtejshme ai foli për hakmarrje.

“Ju siguroj, 100 për qind, hakmarrja do të vijë së shpejti. Edhe nëse më kushton jetën”.

“Gjermania do të duhet të paguajë çmimin. Një çmim i madh.” Postimi është fshirë që atëherë.

Një burim i brendshëm nga Arabia Saudite pretendon, sipas agjencisë së lajmeve Reuters, se mbretëria paralajmëroi autoritetet gjermane për sulmuesin dhe pikëpamjet e tij ekstremiste.

Taleb A. është shfaqur vazhdimisht në media vitet e fundit. Sipas deklaratave të tij, ai u përpoq të ndihmonte gratë në Arabinë Saudite të arratiseshin. Në një intervistë me FAZ në vitin 2019, ai tha se e urrente Islamin dhe kishte humbur miqtë dhe familjen për shkak të tij.

“Kur isha jashtë me të njohur të largët ose me të huaj, gjithmonë shkoja në lutje dhe pretendoja se isha ende mysliman,” tha Taleb A. për FAZ.

Por pasi kërkesa e tij për azil u miratua në vitin 2016, ai e bëri publike heqjen dorë. Taleb A.: “Familja ime më urren sot vetëm sepse nuk mund ta besoj se një hajduti duhet t’i pritet dora.”

Në Gjermani, gjithashtu, ai u ndje i refuzuar nga të njohurit dhe kolegët e punës: “Myslimanët këtu i trajtojnë njerëzit si unë, të cilët kanë prejardhje islame, por nuk janë më fetarë, pa mirëkuptim dhe tolerancë”.

Sa i izoluar ishte ai? Edhe atëherë ai tha: “Do t’i humbasim miqtë tanë nëse u themi se kemi lënë Islamin”.

Edhe azilkërkuesit, me të cilët vinte në kontakt përmes punës së tij si mjek, e konsideronin atë një person të keq për shkak të mungesës së besimit të tij. sn

Revista gjermane Spiegel raporton se Arabia Saudite e kishte paralajmëruar tre herë Gjermaninë për autorin e sulmit të mbrëmshëm në Magdeburg.

Sipas kësaj reviste, paralajmërimet janë bërë në një të kaluar jo shumë të largët.

Se çfarë përmbajtje specifike kanë pasur këto paralajmërime, kjo nuk dihet.

Edhe më herët, agjencia Reuters kishte raportuar se ka pasur një paralajmërim nga Arabia Saudite.

Të paktën 5 persona kanë humbur jetën pasi një mjek me origjinë nga Arabia Saudite u fut me makinën e tij me shpejtësi në një treg Krishtlindjesh.

Mbi 200 persona janë plagosur, ndërsa autori 50-vjeçar thuhet se ka vepruar vetëm.

Ai është arrestuar dhe ndodhet në paraburgim. sn

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, ka shprehur gatishmërinë që institucioni që ajo drejton të nisë punën në trajtimin e aplikimit të Kosovës për marrjen e statusit të kandidatit.

Megjithatë, ajo theksoi se për këtë proces është i nevojshëm një vendim unanim nga shtetet anëtare të BE-së.

“Jemi të gatshëm të nisim procesin, por na duhet një ftesë për të dalë me opinion. Po punojmë që ta marrim këtë dhe ne jemi gati”, ka thënë Von der Leyen gjatë samitit BE-Ballkani Perëndimor, në Bruksel.

Presidentja e Komisionit Evropian tha se edhe çështja e masave ndaj Kosovës është në duar të shteteve anëtare, të cilat duhet të vendosin njëzëri për heqjen e tyre.

“E njëjta vlen edhe për masat. Ne jemi absolutisht gati t’i heqim masat, por edhe këtu na duhet unanimiteti i vendeve anëtare, të cilin tash nuk e kemi, por po punojmë shumë që ta marrim, sepse gjithsesi është me rëndësi që edhe Kosova të lëvizë”, ka deklaruar von der Leyen, duke shtuar se pavarësisht rrethanave, Kosova ka mbështetje të plotë nga institucionet evropiane. sn

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) nuk e ka certifikuar Listën Serbe – partinë më të madhe të serbëve në Kosovë – për pjesëmarrje në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit.

Përfaqësues të partisë në pushtet, Lëvizja Vetëvendosje, kanë dalë kundër certifikimit të kësaj partie, duke përmendur që kjo parti nuk e njeh shtetin e Kosovës.

Për certifikimin e kësaj partie ka votuar vetëm kryetari i KQZ-së, Kreshnik Radoniqi, kundër kanë dalë dy anëtarët e LVV-së, Sami Kurteshi dhe Alban Krasniqi, ndërsa tjerët kanë abstenuar.

Lista Serbe pati thënë se do të marrë pjesë në zgjedhje pas një periudhe të bojkotimit të proceseve politike në Kosovë.

Më 2022, pjesëtarë të kësaj partie patën dhënë dorëheqje në mënyrë kolektive nga institucionet e Kosovës, si shenjë kundërshtimi ndaj vendimeve të autoriteteve të Kosovës për shtrirje të autoritetit në gjithë territorin e vendit.

“Përfaqësues të kësaj Liste, mbajnë kontakte të vazhdueshme, shihen edhe nëpër fotografi, edhe në televizion me pushtetin e [presidentit serb, Aleksandar] Vuçiqit, por ku shihet edhe Radoiçiqi”, ka thënë Kurteshi, në arsyetimin e tij pse nuk duhet të certifikohet kjo parti.

Millan Radoiçiq ka qenë nënkryetar i Listës Serbe, deri në ditën kur e ka pranuar se e ka kryer sulmin e armatosur në Banjskë të Zveçanit, në shtator të vitit 2023.

Autoritetet e Kosovës e konsiderojnë këtë sulm si terrorist dhe e fajësojnë shtetin serb për organizim dhe kryerjen e tij, por Beogradi hedh poshtë këto akuza.

Kurteshi e ka përmendur që një tjetër arsye për moscertifikim të Listës Serbe është që ajo parti nuk e ka dënuar asnjëherë sulmin në Banjskë, dhe që nuk është distancuar asnjëherë nga “aktet terroriste që kanë ndodhur në Kosovë”.

Kosova kërkon ekstradimin e Radoiçiqit në Kosovë, ndërsa ai besohet se është i lirë në Serbi.

KQZ: 27 subjekte politike të certifikuara për 9 shkurt

Përgjatë takimit të së hënës, KQZ-ja e ka certifikuar grupin e dytë të partive politike – 16 sosh me 626 kandidatë për deputetë.

Më 18 dhjetor është certifikuar grupi i parë – 11 subjekte politike me 606 kandidatë për deputetë.

Në total, në zgjedhjet e 9 shkurtit do të garojnë 27 parti politike.

Prej tyre, 19 janë parti politike, pesë koalicione, dy nisma qytetare dhe një kandidat i pavarur.

Numri i kandidatëve për deputetë ka shkuar në 1.232.

Zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit përbëjnë procesin e parë të rregullt zgjedhor në Kosovë, pas shpalljes së pavarësisë më 2008.

Deri tani janë mbajtur një mori zgjedhjesh të parakohshme. REL

Me përjashtime nga puna, dëmtime të automjeteve e madje edhe me letra kërcënuese, po përballen serbët e Kosovës të cilët janë përkrahës të partisë së ministrit Nenad Rashiq.

Përkrahja ose bashkëpunimi me ministrin Nenad Rashiq, serbëve të Kosovës po iu kushton me kërcënime e përjashtime nga puna.

Njëra ndër viktimat e cila është përjashtuar nga puna është gruaja e zëvendësit të Rashiqit, Nenad Vukmiroviq, e cila punonte në sektorin publik në pjesën veriore.

Rast tjetër që Rashiqi e tregon është përjashtimi nga puna i disa personave nga një familje nga Novobërda, për shkakun se iu është ndërtuar shtëpia nga institucionet e Kosovës.

“Dhe një rast i fundit që ka ndodhur parmbrëmë ku një zyrtare e Ranillugut ishte diku por e ka lënë kerrin e parkuar, dhe kur është kthyer e ka gjetur veturën në kanal me një mesazh ku thuhet se jeni tu gabu, jeni në vendin e gabuar sepse herën tjetër edhe ti do të jesh në veturë”, ka deklaruar Rashiq në RTV Dukagjini.

Rashiq thotë se edhe djali i tij që studion në Serbi sa herë që udhëton të paktën 4 orë ndalet në kufirin me Kosovën.

Ministri i vetëm serb në Qeverinë e Kosovës, thotë se zgjedhjet për serbët e Kosovës ngjajnë me Korenë e Veriut.

“Po mund të supozoj se fiton regjimi i cili fatkeqësisht është për momentin në Beograd, i cili i përdor serbët e Kosovës, sikur një mjet të manipulimit dhe prezantimit në anën tjetër për retorikën e brendshme sikur se di, krizë, tragjike, skandaloze, e të tjera”, ka deklaruar Rashiq.

Në situatën kur për një pension 170 euro serbët e Kosovës bëhen të dëgjueshëm për Listën Serbe, në rast se nuk mbikëqyret rreptë edhe procesi i votimit, ministri Rashiq pret të përsëritet e kaluara. sn

Pas sulmit të rëndë që ndodhi mbrëmë në tregun e Krishtlindjeve në Magdeburg, Ambasada e Republikës së Kosovës në Berlin ka bërë të ditur se është në kontakt të vazhdueshëm me autoritetet gjermane dhe komunitetin kosovar në këtë rajon.

Ambasada ka lëshuar një njoftim urgjent për shtetasit kosovarë që mund të kenë nevojë për ndihmë apo informacione.

Të gjithë të prekurit apo ata që kërkojnë mbështetje mund të kontaktojnë numrin emergjent të Ambasadës: +49 179 3670536.

Përmes një deklarate, Ambasada shprehu solidaritetin e saj me popullin gjerman, duke theksuar se në këto momente të vështira qëndron përkrah miqve të saj në Gjermani.

Hetimet për ngjarjen tragjike janë duke vazhduar nga autoritetet përkatëse gjermane. sn

Autoritetet e Kosovës kanë bërë të ditur se prej 20 dhjetorit, Armenia i njeh të gjitha pasaportat e Kosovës, përfshirë ato të zakonshme, diplomatike dhe zyrtare.

Sipas tyre, ky është një hap i rëndësishëm drejt forcimit të lidhjeve dhe marrëdhënieve ndërmjet qytetarëve dhe institucioneve të të dyja vendeve.

Kjo do të thotë se shtetasit e Kosovës mund të udhëtojnë drejt Armenisë, pasi të pajisen me vizë.

Armenia nuk e njeh pavarësinë e Kosovës – të shpallur në shkurt të vitit 2008 – kryesisht për shkak të implikimeve për pretendimet e veta territoriale.

Kosovarët mund të udhëtojnë pa viza në mbi 50 shtete të botës, ndërsa mund të pajisen me viza sapo të mbërrijnë në dhjetëra tjera.

Sipas të dhënave zyrtare, shtetësinë e Kosovës e njohin 117 vende, përfshirë Shtetet e Bashkuara dhe shumicën e vendeve anëtare të Bashkimit Evropian. REL

Ish-pjesëtari i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Ismet Bahtijari, e ka pranuar fajësinë para Dhomave të Specializuara në Hagë dhe është pajtuar me një dënim deri në dy vjet burgim.

Bahtijari e bëri këtë nëpërmjet një marrëveshjeje për pranim të fajësisë që e arriti me Prokurorinë e Specializuar.

Ai akuzohet se, së bashku me Haxhi Shalën dhe Sabit Jonuzin, kishin bashkëpunuar për ta nxitur një dëshmitar për të mos dëshmuar para Gjykatës Speciale.

Deri më tani, nuk është bërë e ditur se për cilin dëshmitar bëhet fjalë apo në cilin rast ka qenë e paraparë të dëshmojë ai.

“Fajtor”, tha Bahtijari para panelit gjyqësor kur u pyet të deklarohet për akuzat kundër tij, në seancën e datës 19 dhjetor.

Me këtë marrëveshje, ndër tjera, Bahtijari u pajtua që në rast se gjykata e dënon me dy vjet burgim ose më pak, ai nuk do të ketë të drejtë apelimi ndaj këtij vendimi.

Një ditë më parë, edhe Shala e Jonuzi e pranuan fajësinë në gjykatë pas marrëveshjeve që arritën veç e veç me Prokurorinë.

Shala u pajtua me një dënim deri në dy vjet burgim ndërsa Jonuzi me një dënim nga 24 deri në 30 muaj.

Paneli gjyqësor ka bërë të ditur se vendimi për pranimin apo jo të marrëveshjeve të pranimit të fajësisë për të tre të akuzuarit “do të bëhet me kohë”.

Çfarë thotë akuza për Shalën, Jonuzin e Bahtijarin?

Aktakuza e konfirmuar për tre të akuzuarit më 10 korrik, 2023, thotë se në periudhën midis 5 dhe 12 prillit 2023 Haxhi Shala, bashkë me Sabit Januzin dhe Ismet Bahtijarin kontaktuan një dëshmitar.

Më saktësisht, sipas aktakuzës, Ismet Bahtijari i bëri një vizitë dëshmitarit në shtëpinë e tij më 5 prill ndërsa Sabit Jonuzi bëri një vizitë më 12 prill.

Tutje në aktakuzë thuhet se dëshmitarit iu kërkua tërheqja e dëshmisë dhe iu ofruan benefite në këmbim.

Vepra në grup, sipas Prokurorisë, u krye nën direktivën e Haxhi Shalës.

Dhomat e Specializuara të Kosovës deri më tani kanë shpallur dy aktgjykime për pengim në administrim të drejtësisë.

Dy ish-figura të Organizatës së Veteranëve të UÇK-së, Hysni Gucati dhe Nasim Haradinaj, janë dënuar për pengimin e drejtësisë deri tani.

Ndërkaq, më 6 dhjetor 2024 Gjykata Speciale në Hagë konfirmoi një aktakuzë të re kundër ish-presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi, si dhe kundër katër personave të tjerë për vepra penale që lidhen me “pretendime për përpjekje të paligjshme për të ndikuar në dëshmitë e dëshmitarëve në gjykimin e krimeve të luftës Thaçi dhe të tjerët”.

Dhomat e Specializuara të Kosovës thanë se aktakuza u konfirmua kundër Hashim Thaçit, ish-ministrit të Drejtësisë, Hajredin Kuçi, ish-shefit të Agjencisë së Kosovës për Inteligjencë, Bashkim Smakaj, ish-kryetarit të Malishevës, Isni Kilaj, dhe Fadil Fazliut.

Ndërkohë, Specialja ka shqiptuar edhe dy aktgjykime për krime lufte.

Gjykata Speciale u themelua në vitin 2015 nga Kuvendi i Kosovës dhe është pjesë e sistemit gjyqësor të Kosovës, por vepron me personel ndërkombëtar dhe ka selinë në Hagë.

Dhomat e Specializuara dhe Zyra e Prokurorit të Specializuar hetojnë krimet e pretenduara të pjesëtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, të kryera kundër pakicave etnike dhe rivalëve politikë që nga janari i vitit 1998 deri në dhjetor të vitit 2000.

Aktualisht, në Dhomat e Specializuara janë duke u zhvilluar disa raste gjyqësore, përfshirë edhe rasti ndaj ish-krerëve të UÇK-së – Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi dhe Rexhep Selimi – që akuzohen për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit. REL

Policia e Kosovës përmes një njoftimi për media ka bërë të ditur se më datë 18 dhe 19 dhjetor 2024, sot dhe nesër, në Republikën e Kosovës do të qëndrojë për vizitë zyrtare presidentja e Republikës së  Sllovenisë, Nataša Pirc MUSAR, së bashku me një delegacion shoqërues, shkruan Gazeta Express.

Policia e Kosovës,  gjatë kësaj vizite do të kujdeset për ofrimin e sigurisë dhe mirëmbajtjen e rendit e qetësisë publike gjatë kohës së lëvizjes së eskortës dhe qëndrimit të delegacionit shtetëror në Kosovë.

Për të mundësuar qarkullim të lirë të eskortës zyrtare nën përcjellje dhe sigurim sipas itinerarit të lëvizjes si dhe zhvillimin e aktiviteteve sipas agjendës së vizitës, Policia e Kosovës njofton se do të bëjë ndërprerje të përkohshme të qarkullimit të trafikut (në intervale të shkurta kohore) të disa segmenteve rrugore (ku pritet të kalojë eskorta) dhe në afërsi të objekteve shtetërore, ku do të ketë riorientim të trafikut në rrugë alternative, andaj Policia e Kosovës ka kërkuar edhe mirëkuptim të plotë nga ana e qytetarëve dhe pjesëmarrësve në trafik./Expres/

Zv/ministri i Punëve të Jashtme të Maqedonisë së Veriut, Zoran Dimitrevski ka vizituar këtë të enjten Korçën, nga ku ka folur rreth debatit të krijuar në Shkup për ligjin e gjuhëve që ka përfunduar në Gjykatën Kushtetuese.

Ai u shpreh se asnjë nismë nuk do të prekë vendimet e përbashkëta, siç janë marrëveshjen e Ohrit e firmosur me shqiptarët, apo ajo e Prespës, e firmosur me Greqinë.

“Ka iniciativa për të riparë disa nga çështjet dhe ligjet e gjuhëve të ndryshme në Maqedoni, siç është gjuha shqipe. Këto vendime e rishikime nuk kanë qëllim të ndikojnë përdorimin e gjuhës shqipe. Janë çështje të specifikimeve të gjuhëve, uniformimin, ushtrinë, bankat. Është ende në gjykatë, por nuk do të ketë vendime antikushtetuese qe do të prekë përdorimin e gjuhës shqipe në Maqedoni. Ne duam që shqiptarët të ndihen të lirë e të sigurtë, por është e rëndësishme që gjuha maqedonase të vlerësohet nga gjithë shtetasit në Maqedoni”, u shpreh Dimitrevski.

Zv/ministri i Jashtëm i RMV ndodhet në Korçë me rastin e 80-vjetorit të mësimit të gjuhës maqedonase në Shqipëri. Ai i shprehet mirënjohës Tiranës zyrtare, që ka lejuar komunitetin maqedonas të mësojnë dhe flasin pa problem gjuhën e tyre mëmë.

“Është mundësi historike sepse jemi fqinje të ngushtë dhe e vlerësojmë që Shqipëria ka lejuar maqedonasit të shprehin gjuhën e tyre. Ka ura bashkëpunimi midis dy vendeve dhe të dyja vendet duan të bëhen vende të BE dhe punojnë në çështjet gjuhësore dhe kulturore”, nënvizoi ai.  sn

Gjykata Kushtetuese e Maqedonisë së Veriut ka vendosur të shtyjë seancën për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Ligjit për përdorimin e gjuhëve për një datë të pacaktuar.

Në këtë seancë, për të cilën do të vendoset se kur do të mbahet, pritet të marrin pjesë ekspertë të fushës dhe përfaqësues të partive politike, të cilët do të paraqesin argumentet e tyre lidhur me kontestimin e Ligjit për gjuhët.

Propozimi për shtyrjen e seancës u bë nga gjykatësja e Gjykatës Kushtetuese, Elizabeta Dukovska, e cila është përgjegjëse për këtë çështje. Kundër këtij vendimi ishte gjykatësja Dobrilla Kacarska, e cila e theksoi se gjykata duhet të jetë ajo që jep fjalën përfundimtare.

Ligji për gjuhët parasheh përdorim të zgjeruar të gjuhës shqipe dhe e përmend atë në mënyrë specifike në nenin 2.

Në hapjen e seancës të mërkurën, gjykatësi Fatmir Skënderi propozoi shtyrjen e seancës për dy javë, me qëllim që të sigurohej prania e dy gjykatësve shqiptarë dhe plotësimi i përbërjes së gjykatës. Propozimi u hodh poshtë me votim, dhe pas kësaj gjykatësi Skënderi lëshoi seancën.

Seanca e së mërkurës filloi me mungesën e dy gjykatësve shqiptarë, Osman Kadriu dhe Naser Ajdari, që bojkotuan procesin.

Nëpërmjet bojkotit, Kadriu dhe Ajdari synojnë të bllokojnë nisjen e procedurës për këtë ligj. Kjo lidhet me një konkluzion të miratuar nga Gjykata Kushtetuese gjatë viteve 2022 dhe 2023, që kërkon pjesëmarrjen unanime të të gjithë anëtarëve për procedurat që kanë të bëjnë me Ligjin për gjuhët, Marrëveshjen e Prespës dhe Ligjin për komunikime elektronike.

Bojkotin nga ana e gjyqtarëve shqiptarë e kishte përmendur më herët, Izet Mexhiti, zëvendëskryeministër i parë i Maqedonisë së Veriut që vjen nga radhët e VLEN-it. Me këtë, sipas tij, “vendimi nuk mund të kishte legjitimitet”.

“Është prononcuar edhe kryetari që duhet të marrin pjesë të gjithë gjykatësit dhe nëse dikush mungon, atëherë nuk ka legjitimitet vendimi”, kishte thënë Mexhiti më 6 dhjetor duke siguruar se “ligji nuk do të preket”.

Ndërkohë, lideri i BDI-së, Ali Ahmeti, që udhëheq me Frontin Evropian, deklaroi para njerëzve të mbledhur se data e 11 dhjetorit 2024 i rikujton periudhën e vitit 1989, kur, sipas tij, “Millosheviqi suprimoi autonominë e Kosovës”.

“Të punojmë së bashku. Ne kurrë nuk e kemi kontestuar gjuhën apo kulturën e tyre. Gjithmonë kemi qenë përkrah tyre, duke kërkuar mënyra për të mbrojtur së bashku vlerat tona dhe ato të bashkëqytetarëve tanë maqedonas. Në fund të fundit, jetojmë nën të njëjtin qiell dhe na ngroh i njëjti diell. Ne dëshirojmë që vendi ynë të jetë në paqe dhe i integruar në Bashkimin Evropian”, tha Ahmeti, pas vendimit, duke shtuar se paqja nuk duhet të cenohet, dhe vendimet e Kushtetueses nuk duhet të merren në mënyrë të njëanshme.

BDI-ja edhe më herët ka shprehur shqetësim se nëse neni 23, paragrafi 5 i Ligjit për gjuhët abrogohet, atëherë ai mund të bëhet i pazbatueshëm.

Para Gjykatës Kushtetueses në Shkup të pranishëm janë edhe liderë të tjerë të Frontit Evropian në opozitë, si Zijadin Sela, lider i njërit fraksion të Aleancës për Shqiptarë, si dhe një numër i madh qytetarësh dhe simpatizantësh partiakë.

Çfarë është Ligji për përdorimin e gjuhëve?

Ligji për përdorimin e gjuhëve përbëhet nga 25 nene.

Ky ligj hyri në procedurë parlamentare më 5 shtator 2017. Presidenti i atëhershëm, Gjorgje Ivanov, refuzoi ta dekretonte, duke argumentuar se ligji ishte antikushtetues. Megjithatë, më 11 janar 2018, Ligji për gjuhët u miratua me 69 vota pro, pa asnjë votë kundër apo abstenim.

Opozita, e udhëhequr asokohe nga VMRO-DPMNE-ja, nuk mori pjesë në seancë.

Sikurse presidenti Ivanov, edhe opozita e cilësoi ligjin si antikushtetues.

Ndryshimet kryesore që solli ligji i ri ishin: “përdorimi i gjuhës shqipe edhe në procese gjyqësore, në bankënota dhe në uniforma policore”.

Pas miratimit, ligji u kundërshtua nga 13 iniciativa të paraqitura nga qytetarë, parti politike dhe shoqata të ndryshme. Mes këtyre ishte edhe partia më e madhe maqedonase VMRO-DPMNE, e cila në atë kohë ishte në opozitë dhe ishte angazhuar se do të bënte “korrigjime” pasi të kthehej në pushtet.

Megjithëse VMRO DPMNE-ja e kontestonte thuajse çdo aspekt, që nga mënyra e miratimit të ligjit deri te përmbajtja e tij, tani kryeministri Hristijan Mickoski, i cili vjen nga kjo parti, theksoi se “nuk do të ndodhë asgjë” dhe siguroi se situata është “nën kontroll”.

“I lus bashkëqytetarët shqiptarë, maqedonas të gjithë, të jenë të qetë. E gjithë puna është nën kontroll, gjithçka është nën kontroll, të mos lejojmë të biem pre e provokimeve të këtyre njerëzve”, deklaroi të martën Mickoski.

Më herët, ai kishte thënë se nuk po kontestohet i gjithë ligji, por “vetëm dy a tri dispozita”.

Çka po kontestohet?

“Iniciatorët kundërshtojnë tërësinë e Ligjit nga aspekti i Amendamentit V të Kushtetutës, sepse zgjeronte kornizën kushtetuese të dhënë në këtë amendament në lidhje me përdorimin e gjuhëve të komuniteteve joshumicë dhe përcaktonte barazinë e një gjuhe tjetër që flitet nga të paktën 20% e qytetarëve, me gjuhën maqedonase dhe alfabetin e saj cirilik si gjuhë zyrtare në të gjithë territorin e Republikës dhe në marrëdhëniet e saj ndërkombëtare”, thuhet në raportin përmbledhës të Gjykatës Kushtetuese për atë që është objekt i kundërshtimit të 13 nismave.

Rrjedhimisht, nenet apo pjesët e neneve për të cilat propozohet nisja e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë, janë gjithashtu pjesë e vërejtjeve të Komisionit të Venecias.

Cilat janë këto vërejtje?

Në vitin 2019, Komisioni i Venecias kishte dhënë vlerësim për Ligjin për gjuhët, duke thënë se disa dispozita të tij tejkalonin standardet ndërkombëtare për gjuhët rajonale dhe të pakicave.

Komisioni kërkoi:

Rishikimin e dispozitave për dygjuhësinë në procedurat gjyqësore, duke rekomanduar që këto përcaktime të hiqen ose të kufizohen, për shkak të vështirësive teknike dhe administrative që mund të shkaktojnë.

Masa për zbatimin efikas të kërkesave gjuhësore, bazuar në dispozitat e Ligjit të mëparshëm të vitit 2008, për të garantuar zbatueshmërinë e tyre pa krijuar konfuzione, ndonëse ai, sipas njohësve të drejtësisë, përfshinte një interpretim të ngushtë.

Revidimin e nenit 3 të Ligjit për gjuhët, i cili parashikon përdorimin e gjuhës shqipe në komunikimet institucionale dhe fusha të tjera, duke kërkuar një përcaktim më të qartë të fushës së zbatimit për të shmangur keqkuptimet dhe konfliktet në praktikë.

Akademikët shqiptarë me letër ndaj Kushtetueses

Ngjashëm sikurse 13 inicativat e lartpërmendura, mbi 250 intelektualë shqiptarë kanë nënshkruar një letër të hapur, cila i drejtohet Gjykatës Kushtetuese që të veprojë me profesionalizëm dhe jo me vendime të motivuara politikisht, sepse, siç thuhet, “vendimet arbitrare mund të sjellin pasoja të rënda në marrëdhëniet ndëretnike”.

Ata përkujtojnë se e kaluara e punës së Gjykatës Kushtetuese ka shkaktuar “tensione dhe pakënaqësi, sa herë që ka marrë vendime të njëanshme dhe arbitrare, të cilat kanë sjellë pasoja të rënda në marrëdhëniet ndëretnike dhe kanë cenuar të drejtat kombëtare të shqiptarëve për barazi dhe drejtësi, të realizuara përmes rrugëve institucionale”.

Ligji për përdorimin e gjuhëve ka pesë vjet që qëndron në sirtarët e Gjykatës Kushtetuese.

Balancuesi, tashmë i shfuqizuar, dhe Ligji i gjuhëve u përfshinë në rendin e ditës pak muaj pasi VMRO DPMNE-ja mori pushtetin në Maqedoninë e Veriut.

Në një atmosferë të tensionuar politike, gjykatësit e Gjykatës Kushtetuese të Maqedonisë së Veriut do të mblidhen të mërkurën, më 11 dhjetor, për ta shqyrtuar kushtetutshmërinë e disa dispozitave të Ligjit për gjuhët, i cili u miratua në vitin 2018 dhe hyri në fuqi një vit më vonë.

Zëvendëskryeministri i parë i Maqedonisë së Veriut, Izet Mxhiti, i cili vjen nga koalicioni shqiptar VLEN, siguroi gjatë një konference për shtyp të martën se Ligji për gjuhët “nuk do të preket”.

“Ne si VLEN thamë se ligji nuk do të preket, Gjykata Kushtetuese e vërtetoi këtë. Ka dalë dokumenti që nuk preket as Ligji për gjuhët, po as përdorimi zyrtar i gjuhës shqipe. Të njëjtën e tha edhe kryeminsitri, si dhe kryetarja e shtetit”, tha Mexhiti.

Më herët, gjatë javës së kaluar, Mexhiti njoftoi se gjyqtarët shqiptarë në gjykatën Kushtetuese do ta bojkotonin seancën e 11 dhjetorit, me çka pohoi se “vendimi nuk mund të ketë legjitimitet”.

“Është prononcuar edhe kryetari që duhet të marrin pjesë të gjithë gjykatësit dhe nëse dikush mungon, atëherë nuk ka legjitimitet vendimi”, tha Mexhiti më gjashtë dhjetor.

Për cilin dokument bëhet fjalë?

Sipas një dokumenti të publikuar së fundmi, i përgatitur nga një gjyqtar kushtetues, thuhet se “Gjykata Kushtetuese nuk duhet të iniciojë procedurën për vlerësimin e kushtetutshmërisë së Ligjit për Përdorimin e Gjuhëve”.

Dokumenti thekson se më 11 dhjetor nuk do të fillojë procedura për të vlerësuar kushtetutshmërinë e ligjit, pasi ai është i mbështetur në Kushtetutën e vendit.

“Përmbajtja e Ligjit të kontestuar për përdorimin e gjuhëve në tërësi ka bazën dhe arsyetimin e vet kushtetues në Amendamentin V të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut. Prandaj, besojmë se kushtetutshmëria e tij nuk mund të vihet në pikëpyetje as me këtë amendament, as me nenin 51 paragrafët 1 dhe 2, nenin 8 paragrafi 1, siç thuhet në nismë”, thuhet në dokument.

Megjithatë, dokumenti sugjeron që të iniciohet procedura për disa formulime të përgjithshme dhe dy dispozita specifike të ligjit, që lidhen me përdorimin e simboleve në monedha dhe proceset gjyqësore. Kjo nënkupton se seanca e së mërkurës nuk do të shqyrtojë kushtetutshmërinë e të gjithë ligjit, por vetëm disa dispozita.

Gjykata Kushtetuese, nga ana e saj, ka njoftuar se nuk do të komentojë shpërndarjet mediatike, besueshmërinë e dokumenteve të publikuar, si dhe deklaratat dhe reagimet politike që vijnë në prag të seancës së caktuar.

Ligji i Gjuhëve

Ligji për përdorimin e gjuhëve përbëhet nga 25 nene.

Ky ligj, hyri në procedurë parlamentare më 5 shtator 2017. Presidenti i atëhershëm, Gjorgje Ivanov, refuzoi ta dekretonte, duke argumentuar se ligji ishte antikushtetues. Megjithatë, më 11 janar 2018, ligji u miratua me 69 vota pro, pa asnjë votë kundër apo abstenim.

Opozita, e udhëhequr asokohe nga VMRO-DPMNE-ja, nuk mori pjesë në seancë.

Si presidenti Ivanov, edhe ata e cilësuan ligjin si antikushtetues.

Ligji për gjuhët parasheh përdorim të zgjeruar të gjuhës shqipe, dhe e përmend atë në mënyrë specifike në nenin 2.

Ndryshimet kryesore që solli ligji i ri ishin: “përdorimi i gjuhës shqipe edhe në procese gjyqësore, në bankënota dhe në uniforma policore”.

Pas miratimit, ligjiu kundërshtua nga 13 iniciativa të paraqitura nga qytetarë, parti politike dhe shoqata të ndryshme. Mes këtyre, edhe partia më e madhe maqedonase VMRO-DPMNE, e cila në atë kohë ishte në opozitë dhe ishte angazhuar se do të realizonte “korrigjime” pasi të kthehej në pushtet.

Megjithëse kjo parti kontestonte thuajse çdo aspekt, që nga mënyra e miratimit të ligjit deri te përmbajtja e tij.

Tani kryeministri Hristijan Mickoski, i cili vjen nga kjo parti, ka theksuar se “nuk do të ndodhë asgjë” dhe ka siguruar se situata është “nën kontroll”.

“I lus bashkëqytetarët shqiptarë, maqedonas të gjithë, të jenë të qetë, e gjithë puna është nën kontroll, gjithçka është nën kontroll të mos lejojmë të biem pre e provokimeve të këtyre njerëzve”, deklaroi të martën Mickoski.

Më herët, ai kishte thënë se nuk po kontestohet i gjithë ligji, por “vetëm dy a tri dispozita”.

Partia shqiptare Bashkimi Demokratik për Integrim (BDI) të cilët po bëjnë “roje” para Gjykatës Kushtetuese, mendojnë të kundërtën.

BDI-ja ka shprehur shqetësim se nëse neni 23, paragrafi 5 i Ligjit për gjuhët abrogohet, atëherë i njëjti mund të bëhet i pazbatueshëm.

Deputeti Arbër Ademi nga BDI-ja të martën tha se “18 dispozita janë në rrezik”.

“Një presje po të ndryshojë pavarsisht kontekstit mund ta zhvlerësoi në tërësi ligjin e lërë më 18 dispozita. Lexojeni Neni 23 paragrafi 5 tentohet të abrogohet është propozim pët tu abrogu, atëherë asnjë institucion nuk do ta zbatojnë ligjin për gjuhën shqipe”, tha Arbër Ademi gjatë një debati në TV21.

Çka po kontestohet?

“Iniciatorët kundërshtojnë tërësinë e Ligjit nga aspekti i Amendamentit V të Kushtetutës sepse zgjeronte kornizën kushtetuese të dhënë në këtë amendament në lidhje me përdorimin e gjuhëve të komuniteteve jo-shumicë dhe përcaktonte barazinë e një gjuhe tjetër që flitet nga të paktën 20% e qytetarëve, me gjuhën maqedonase dhe alfabetin e saj cirilik si gjuhë zyrtare në të gjithë territorin e Republikës dhe në marrëdhëniet e saj ndërkombëtare”, thuhet në raportin përmbledhës të Gjykatës Kushtetuese për atë që është objekt i kundërshtimit të 13 nismave.

Rrjedhimisht, nenet apo pjesët e neneve për të cilat propozohet nisja e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë janë gjithashtu pjesë e vërejtjeve të Komisionit të Venecias.

Cilat janë këto vërejtje?

Në vitin 2019, Komisioni i Venecias kishte dhënë vlerësim për Ligjin e Gjuhëve, duke thënë se disa dispozita të tij tejkalonin standardet ndërkombëtare për gjuhët rajonale dhe të pakicave.

Komisioni kërkoi:

Rishikimin e dispozitave për dygjuhësinë në procedurat gjyqësore, duke rekomanduar që këto përcaktime të hiqen ose të kufizohen, për shkak të vështirësive teknike dhe administrative që mund të shkaktojnë.

Masa për zbatimin e efikas të kërkesave gjuhësore, bazuar në dispozitat e Ligjit të mëparshëm të vitit 2008, për të garantuar zbatueshmërinë e tyre pa krijuar konfuzione, ndonëse ai, sipas njohësve të drejtësisë, përfshinte një interpretim të ngushtë.

Revidimin e nenit 3 të Ligjit, i cili parashikon përdorimin e gjuhës shqipe në komunikimet institucionale dhe fusha të tjera, duke kërkuar një përcaktim më të qartë të fushës së zbatimit për të shmangur keqkuptimet dhe konfliktet në praktikë.

Çka mund të ndodhë?

Ekspert të Kushtetuteses, thonë se ajo që mund të bëjë gjykata më 11 dhjetor është ta hedhë poshtë inicativën, të vendosë të fillojë një procedurë për ligjin ose vetëm për disa dispozita, ta ndalë përkohësisht zbatimin, deri në marrjen e një vendimi përfundimtar, apo edhe ta kthejë në Kuvend për përmirësim.

Akademikët shqiptarë me letër ndaj Kushtetueses

Ngjashëm si 13 inicativat e lartëpërmendura, mbi 250 intelektualë shqiptarë kanë nënshkruar një letër të hapure, cila i drejtohet Gjykatës Kushtetueseqë të veprojë me profesionalizëm dhe jo me vendime të motivuara politikisht, sepse siç thonë, “vendimet arbitrare mund të sjellin pasoja të rënda në marrëdhëniet ndëretnike”.

Ata përkujtojnë se e kaluara e punës së Gjykatës Kushtetuese ka shkaktuar “tensione dhe pakënaqësi, sa herë që ka marrë vendime të njëanshme dhe arbitrare, të cilat kanë sjellë pasoja të rënda në marrëdhëniet ndëretnike dhe kanë cenuar të drejtat kombëtare të shqiptarëve për barazi dhe drejtësi, të realizuara përmes rrugëve institucionale”.

Ligji për përdorimin e gjuhëve ka pesë vjet që qëndron në sirtarët e Gjykatës Kushtetuese.

Balancuesi, tanimë i shfuqizuar, dhe Ligji i gjuhëve u përfshinë në rendin e ditës pak muaj pasi VMRO-DPMNE-ja mori pushtetin në Maqedoninë e Veriut. REL

Ligji për gjuhët që avancon përdorimin zyrtar të gjuhës shqipe në Republikën e Maqedonisë së Veriut do të shqyrtohet nesër në një seancë te Gjykatës Kushtetuese në orën 09:30.

Ligji i shumë përfolur muajt e fundit, për përdorimin e gjuhëve ka pesë vjet që qëndron në sirtarët e kësaj gjykate ndërsa lënda që lidhet me kundërshtimin e tij, përfshin 13 iniciativa të parashtruara nga qytetarë, parti politike dhe shoqata të ndryshme që prej vitit 2019,një vit pas miratimit, më 2018.

Para Gjykatës Kushtetuese edhe sot po qëndrojnë anëtarë të koalicionit Fronti Evropian që udhëhiqet nga Bashkimi Demokratik për Integrim në opozitë. Ata më 8 dhjetor njoftuan  nisjen e iniciativës “Roja e gjuhës”, një veprim që sipas tyre synon të ndalojë tendencat politike që minojnë Kushtetutën dhe Marrëveshjen e Ohrit. sn

Ambasadorja amerikane në Shkup, Angela Aggeler, ka paralajmëruar për herë të dytë brenda javësh se Uashingtoni po shqyrton mundësi të reja për të vendosur sanksione ndaj personave të tjerë të dyshuar për krim dhe korrupsion në Maqedoninë e Veriut.

Aggeler e bëri këtë paralajmërim të martën, një ditë pasi Departamenti amerikan i Shtetit (DASH) njoftoi se ka vendosur ish-zëvendëskryeministrin e Maqedonisë së Veriut, Artan Grubi, dhe gjykatësin e Gjykatës së Apelit, Enver Bexheti, në listën e zezë të Shteteve të Bashkuara.

“Ka një sërë sanksionesh në dispozicion nga Qeveria amerikane, siç e dini. Ka sanksione të Thesarit. Ka sanksione të zgjeruara të mundshme për anëtarët e tjerë të familjes së atyre që janë emëruar. Pra, në këtë pikë, të gjitha ato shqyrtime janë ende në proces”, tha Aggeler gjatë një konference për shtyp në Shkup.

Ajo nuk përmendi emra ose afate kohore, por shtoi se SHBA-ja do të vazhdojë t’i mbajë përgjegjës “aktorët e korruptuar”.

“[Futja në listën e zezë] e individëve që janë përfshirë në korrupsion kriminal, është një proces që vazhdon. Ka një listë shumë dinamike, në kuptimin që ajo vazhdimisht shtohet, dhe provat shqyrtohen shumë me kujdes në Uashington”, theksoi Aggeler.

Grubi, i cili ishte zëvendëskryeministër i Maqedonisë së Veriut nga radhët e Bashkimit Demokratik për Integrim (BDI) gjatë mandatit të kaluar 2020-2024, dhe gjykatësi Bexheti, sipas DASH-it, “janë përfshirë në korrupsion të madh duke pranuar ryshfet për t’i minuar proceset gjyqësore të lidhura me dënimin penal të Sasho Mijalkovit, ish-drejtorit të shërbimit sekret”.

Aggeler, në përgjigje të pyetjeve nga gazetarët, nuk dha hollësi specifike për rolin e Grubit në këtë çështjen e Mijalkovit, por theksoi se provat shqyrtohen me kujdes të veçantë para se të publikohen.

“Dhe vetëm pasi ka prova të qarta dhe të dukshme për shkelje, individët sanksinohen”, shtoi ajo.

Në listën e zezë janë përfshirë edhe anëtarët e ngushtë të familjes së Grubit.

Në një reagim në Facebook të hënën vonë, Grubi tha se u njoftua për vendimin e DASH-it nga mediat dhe e mohoi të ketë qenë i përfshirë në korrupsion.

BDI-ja tha të martën, përmes një komunikate të shkurtër, se e respekton vendimin e DASH-it për anëtarin e saj. Ajo tha “mbetet e përkushtuar ndaj bashkëpunimit strategjik me SHBA-në”.

Nga ana tjetër, zëvendëskryeministri i parë i Maqedonisë së Veriut, Izet Mexhiti, i cili është pjesë e koalicionit shqiptar VLEN në Qeveri, vlerësoi se vendimi i DASH-it për vendosjen e Artan Grubit në listën e zezë është “konfirmim për angazhimet e drejta të koalicionit”.

Mexhiti i bëri thirrje anëtarësisë së BDI-së që ta braktisin, siç e quajti ai, “anijen që po fundoset”.

Ndërkohë, partia maqedonase VMRO-DPMNE, e kryeministrit Hristijan Mickoski, e quajti sanksionimin e Grubit dhe Bexhetit “një turp të madh për shtetin”.

Lidhur me gjykatësin Enver Bexheti, VMRO-ja tha se ai mbante në sirtarë rastin e Sasho Mijalkovit, i cili, sipas saj, dëshmon për “partizimin” e gjyqësorit.

“Gjykatësit e mbështetur nga Artan Grubi dhe BDI-ja, dalëngadalë po përfundojnë në listën e zezë të SHBA-ve, së bashku me anëtarë të BDI-së”, thuhet në komunikatën e VMRO-së.

Mijalkovi është gjithashtu në listën e zezë të SHBA-së që nga viti 2022.

Ai u dënua në korrik të vitit 2022 me tri vjet burg në rastin e njohur si “Perandoria”, për akuzat për bashkim kriminal, përvetësim dhe fshehje të paligjshme të pasurisë, apo larje të parave, përkatësisht të mbi 8 milionë eurove, përmes kompanive “offshore” (kompani jashtë vendit). Përveç në rastin “Perandoria”, Mijallkov u dënua edhe për më shumë vepra tjera të rënda penale.

Gjykata Penale e Shkupit më 26 shkurt 2021 e dënoi me 12 vjet burgim për veprën penale “bashkim kriminal”, “përgjime të paligjshme” dhe “shkatërrim të pajisjeve për përgjim”.

Ai u dënua me tri vjet burg për përvetësim të paligjshëm të parcelave në malin turistik “Vodno” në Shkup, ndërsa më 8 mars 2019 me dy vjet për keqpërdorime zgjedhore.

Rasti i Sasho Mijalkovit ka bërë që gjyqësori në Maqedoninë e Veriut të jetë në shënjestër të kritikave nga Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara.

Vendimi i DASH-it për Grubin dhe Bexhetin erdhi rreth një muaj pasi ambasadorja amerikane në Shkup, Angela Ageler, paralajmëroi më 21 nëntor për zgjerimin e listës së zezë edhe me persona të tjetër të dyshuar për krim dhe korrupsion në Maqedoninë e Veriut.

Në listën e zezë amerikane janë edhe ish-kryeministri maqedonas Nikolla Gruevski, ish-zëvendëskryeministri Koço Angjushev, kryetari i Komunës së Strugës Ramiz Merko, biznesmeni Orce Kamçev, kryetari i Partisë Demokratike Shqiptare Menduh Thaçi, ish-deputeti Xhevat Ademi, ish-ministri i Punëve të Brendshme Lube Boshkovski dhe të tjerë. REL

Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Serbi, Christopher Hill, tha SHBA-ja “nuk sheh asnjë provë që do të çonte në Beograd” kur bëhet fjalë për atë se kush qëndron pas sulmit në kanalin e furnizimit me ujë, Ibër-Lepenc, në veri të Kosovës.

“Ne sigurisht nuk shohim asnjë provë që do të çonte në Beograd, por dikush e bëri atë dhe duhet të kryhet një hetim i plotë”, tha Hill në një intervistë për televizionin publik të Serbisë, RTS.

Në veri të Kosovës të banuar me shumicë serbe, në Zubin Potok, më 29 nëntor ka ndodhur një shpërthim, i cili ka dëmtuar kanalin e Ibër-Lepencit, i cili furnizon me ujë disa qytete, si dhe Korporatën Energjetike të Kosovës për ftohjen e termocentraleve.

Hill shtoi se është mirë që Byroja Federale e Hetimeve e SHBA-së (FBI) po e mbështet hetimin dhe se kjo flet për mungesën e besimit dhe një “prirje drejt akuzave të ndërsjella”.

Policia e Kosovës ka bërë të ditur se sulmi është kryer me deri në 20 kilogramë eksploziv.

Kosova fajësoi Serbinë për këtë sulm, por Beogradi zyrtar e hodhi poshtë një gjë të tillë.

Në ditët pas sulmit, autoritetet e Kosovës kryen disa aksione në veri, gjatë së cilave konfiskuan armë, municione e pajisje të tjera ushtarake. Nga dhjetë të shoqëruar në polici si të dyshuar për përfshirje në sulm, dy u dërguan në paraburgim për një muaj.

Për autoritetet e Kosovës ky ka qenë sulmi më i rëndë në infrastrukturën kritike të vendit që nga lufta e viteve 1998/’99, dhe që dëmet shkojnë në rreth 400.000 euro.

Sulmi u dënua ashpër nga SHBA-ja dhe shtete të Bashkimit Evropian.

Nuk ka paralajmërime për sanksione ndaj industrisë së naftës së Serbisë

Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Serbi, Christopher Hill, deklaroi se nuk ka ndonjë paralajmërim për vendosjen e sanksioneve ndaj Industrisë së Naftës së Serbisë (NIS) për shkak të pronësisë ruse.

Ai tha për RTS-në se ekziston shqetësimi nëse NIS, në duart e rusëve, në ndonjë mënyrë ndihmon financimin e luftës në Ukrainë dhe se këto janë çështje legjitime që duhet të shqyrtohen me kujdes.

“Mund t’ju them se, që kur rusët e blenë NIS-in, ka pasur një shqetësim të madh në lidhje me këtë, pasi është e vetmja rafineri në Serbi dhe që prej kohës kur është nën pronësinë shumicë të rusëve, kjo ka shqetësuar shumë njerëz për vite me radhë. Ky shqetësim është bërë edhe më i madh për shkak të faktit se Rusia vazhdon të zhvillojë një luftë barbare kundër Ukrainës”, tha Hill.

NIS-i është që nga viti 2008 në pronësi shumicë të kompanisë shtetërore ruse Gazprom Neft, dhe kompanisë amë të saj, Gazprom.

Bashkimi Evropian dhe SHBA-ja e kanë vendosur Gazprom Neft-in në listën e zezë që nga viti 2014, pas aneksimit rus të gadishullit ukrainas të Krimesë.

“Do të shohim se cili do të jetë rezultati. Dua t’ju siguroj se, në asnjë mënyrë, vendimi përfundimtar nuk do të ndikojë në ekonominë serbe”, shtoi Hill.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, deklaroi më 13 dhjetor se SHBA-ja planifikojnë të vendosë sanksione kundër NIS-it për shkak të pronësisë ruse dhe se këtyre sanksioneve do t’u bashkohet edhe Mbretëria e Bashkuar.

Një ditë më vonë, Vuçiq tha se ende nuk ka parë një dokument zyrtar për vendosjen e sanksioneve nga SHBA-ja kundër NIS-it, por se ekziston “një lloj konfirmimi zyrtar” që vendimi do të hyjë në fuqi më 1 janar për shkak të pronësisë ruse.

Departamenti i Shtetit më 16 dhjetor, në një përgjigje për Radion Evropa e Lirë, deklaroi se Shtetet e Bashkuara nuk publikojnë veprime të lidhura me sanksionet.

Në përgjigje thuhet se SHBA-ja “mbetet e përkushtuar për të penguar të ardhurat dhe rrjetet e furnizimit dhe financimit të Rusisë që përdoren për të mbështetur luftën e saj kundër Ukrainës”.

Beogradi, që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës, refuzon t’u bashkohet sanksioneve perëndimore kundër Moskës dhe vazhdon t’i ruajë lidhjet me zyrtarët në Kremlin.

Serbia është kryesisht e varur nga Rusia në sektorin energjetik, megjithëse ka nisur diversifikimin e rrugëve dhe burimeve për furnizimin me gaz. REL

Dhjetëra mijëra veta u mblodhën të dielën në një shesh qendror në Beograd duke protestuar kundër presidentit të Serbisë Aleksandar Vuçiç dhe qeverisë së tij.

Protesta e organizuar nga studentët dhe sindikatat e fermerëve, është pjesë e një lëvizjeje më të gjerë që kërkon përgjegjësi për shembjen e çatisë së stacioni hekurudhor në qytetin verior të Novi Sadit, që ka pas vetes 15 të vdekur me një nëntor.

Protesta filloi me një heshtje 15-minutëshe në nderim të viktimave dhe u pasua nga brohoritjet “I keni duart e përgjakura”. Tubime më të vogla u mbajtën edhe në qytetet e Nishit dhe Kragujevcit.

Shumë në Serbi fajësojnë për fatkeqësinë korrupsionin e përhapur dhe punimet e dobëta në ndërtesën e stacionit hekurudhor, që u rinovua dy herë në vitet e fundit si pjesë e projekteve të dyshimta që përfshijnë kompanitë shtetërore kineze. Protestuesit kërkojnë që Presidenti Vuçiç dhe përgjegjësit për shembjen e çatisë, të përballen me drejtësinë.

Deri tani autoritetet kanë arrestuar 13 persona për ngjarjen në Novi Sad, përfshirë një ministër që u la më pas i lirë, dukë shtuar mosbesimin e publikut rreth procesit të hetimeve.

Protestat e javëve të fundit e kanë sfiduar pushtetin e Presidentit Vuçiç, kundërshtarët e të cilit e akuzojnë për sundim gjithnjë e më autokratik.

Udhëheqësi serb kërkon zyrtarisht anëtarësimin në Bashkimin Evropian, por është përballur me akuzat për shkeljen e lirive demokratike dhe ruan lidhje të ngushta me Rusinë dhe Kinën.

Ai fillimisht i akuzoi studentët për nisjen e protestave, duke thënë se po paguhen nga Perëndimi, ndërsa më vonë pretendoi se i përmbushur kërkesat e tyre, përfshirë publikimin e dokumentacionit në lidhje me punën e rinovimit në stacionin e trenit në Novi Sad.

Në një shfaqje vetëbesimi, presidenti serb përuroi të dielën një pjesë të një autostrade të sapondërtuar në Serbinë qendrore. Gjatë një ceremonie Presidenti Vuçiç tha se nuk do t’u nënshtrohet kërkesave të opozitës për një qeveri kalimtare dhe akuzoi kundërshtarët e tij se po shfrytëzijnë studentët për të marrë pushtetin pa zgjedhje.

“Nuk ka asgjë prej kësaj. Do t’i mposhtim përsëri dhe më bindshëm se kurrë dhe do t’i mposhtim sepse punojmë për popullin”, tha ai.

Partitë opozitare thonë se një qeveri kalimtare do të përgatiste zgjedhje të lira dhe të ndershme dhe mund të ishte një rrugëdalje nga tensionet politike, pasi populistët në pushtet janë akuzuar gjithashtu për keqpërdorim të votave në të kaluarën.

Në një përpjekje për të penguar protestat, qeveria e Serbisë ka zgjatur pushimet dimërore të shkollave duke i nisur ato gati një javë më herët. Ditët e fundit lëvizjes i janë bashkuar edhe më shumë nxënës shkollash të mesme.

Mësimet në universitetet në të gjithë vendin ballkanik janë pezulluar prej javësh me studentët që po qëndrojnë brenda godinave të fakulteteve. Dhuna e herëpashershme ka përshkuar protestat ndërsa grupe pro-qeveritare u përpoqën të pengojnë protestat.

Një grup fermerësh thanë të dielën se policia i mori traktorin njërit prej udhëheqësve të tyre para protestës. Përveç fermerëve, studentët e Serbisë gjithashtu kanë marrë mbështetje mbarëkombëtare nga të gjitha sferat e jetës duke përfshirë profesorët e tyre, personalitete të medias, avokatë dhe individë të shquar.

*Mbështetur në agjencitë e lajmeve Reuters dhe Associated Press

Edhe sot kanë vazhduar protestat anti-qeveritare të studentëve dhe disa profesorëve anembanë Serbisë.

Një incident ka ndodhur gjatë manifestimit të pakënaqësisë së qytetarëve, ku një veturë ka tentuar të çajë sot postbllokun para Fakultetit të Farmacisë, duke rrëzuar një grua.

Mediumi N1 raporton se bëhet fjalë për një profesoreshë të Fakultetit të Farmacisë, e cila ka mbetur e lënduar dhe është dërguar me urgjencë në spital.

Ngjarja ka ndodhur gjatë bllokadës së përditshme në orën 11:52, në shenjë nderimi për 15 personat që humbën jetën nga rënia e strehimores së jashtme të stacionit hekurudhor në Novi Sad.

Studentët thonë se kërkesat e tyre, pavarësisht pretendimeve të kundërta të presidentit serb, Aleksandar Vuçiq, nuk janë plotësuar.

Kërkesat e studentëve mbeten të njëjta – hapja e dokumente sekrete për ngjarjen tragjike në stacionin e trenit në Novi Sad, por edhe procedimi i grupit organizativ që i sulmoi ata dhe profesorët e tyre në një tubim, derisa po nderonin ata që humbën jetën në këtë tragjedi.

Ndryshe, universitetet në Beograd dhe Novi Sadit janë nën bllokadë totale. Të gjitha fakultetet në Kragujevc dhe Nish gjithashtu kanë ndaluar së funksionuari. sn

Departamenti amerikan i Shtetit thotë se Shtetet e Bashkuara “nuk i paralajmërojnë publikisht sanksionet”.

“Shtetet e Bashkuara mbeten të përkushtuara për të penguar gjenerimin e të ardhurave të Rusisë, si dhe rrjetet e saj të prokurimit dhe financiare, që përdoren për të mbështetur luftën e saj kundër Ukrainës”, thuhet në deklaratën dhënë Radios Evropa e Lirë.

Ajo pason njoftimin e presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, se SHBA-ja do t’i vendosë sanksione ish-kompanisë shtetërore, Industria e Naftës e Serbisë (NIS), për shkak të pronësisë ruse.

Radio Evropa e Lirë nuk mori detaje konkrete as nga kompania NIS, as nga Ministria e Minierave dhe e Energjisë e Serbisë, se çfarë do të sillnin sanksionet e mundshme dhe si do t’i preknin ato qytetarët.

“Biznesi i NIS-it aktualisht zhvillohet pa pengesa dhe kompania mbetet e përqendruar në vazhdimin e realizimit të investimeve të nisura”, thuhet në përgjigjen e NIS-it për Radion Evropa e Lirë.

Ambasadori i Shteteve të Bashkuara në Serbi, Christopher Hill, tha më 16 dhjetor se ai nuk mund të konfirmojë vendosjen e mundshme të sanksioneve amerikane ndaj NIS-it, por shtoi se ka “shqetësim të madh se Rusia është duke përfituar” prej se ka blerë ish-ndërmarrjen shtetërore.

Në vitin 2008, shteti i Serbisë ia shiti 51 për qind të aksioneve të kompanisë NIS kompanisë shtetërore ruse, Gazprom Neft, me një çmim prej 400 milionë eurosh, pa tender.

Millosh Zdravkoviq, ekspert i energjisë në Beograd, thotë për Radion Evropa e Lirë se është e vështirë të supozohet se për çfarë sanksionesh mund të bëhet fjalë.

“Skenari më i keq që ne analistët mund ta shohim, është të sanksionohet importi i NIS-it përmes JANAF-it. Ky do të ishte një lajm shumë i keq”, thotë Zdravkoviq.

Nafta në Serbi importohet kryesisht përmes një tubacioni të naftës me të cilin operon kompania JANAF në Kroaci. Përmes tij, nafta dërgohet në Kroaci, Hungari dhe Serbi.

Sipas raportit vjetor të Agjencisë Shtetërore të Energjisë në Serbi, për vitin 2023, gati 80 për qind e naftës në Serbi është siguruar nga importet.

Sipas të dhënave të NIS-it, kompania Gazprom Neft zotëron sot 50 për qind të kapitalit aksionar të NIS-it, Republika e Serbisë zotëron 29.87 për qind të aksioneve, ndërsa kompania Gazprom zotëron 6.15 për qind të aksioneve.

Pjesa tjetër u takon qytetarëve, punonjësve, ish-punonjësve dhe aksionarëve të tjerë më të vegjël.

Gazprom Neft është nën sanksionet evropiane dhe amerikane që nga viti 2014, për shkak të aneksimit të Gadishullit ukrainas të Krimesë nga Rusia, dhe kompanisë i është ndaluar qasja në tregjet e BE-së dhe SHBA-së.

Raporti i Agjencisë serbe të Energjisë tregon se paketat e mëparshme të sanksioneve të BE-së, për shkak të pushtimit rus të Ukrainës, kanë ndikuar në importin e naftës ruse dhe në operacionet e kompanisë NIS.

Çka u paralajmërua?

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha më 13 dhjetor se Shtetet e Bashkuara do t’i vendosin sanksione industrisë serbe të naftës “për disa ditë”.

Vuçiq tha se sanksioneve do t’u bashkohet edhe Britania e Madhe.

Ai tha se vendimi për sanksionet do të hyjë në fuqi më 1 janar, 2025, dhe se bëhet fjalë për “ndoshta sanksionet më të rënda”.

Ai, po ashtu, tha se do ta diskutojë këtë çështje me zyrtarë rusë dhe amerikanë.

“Do të bisedojmë me Rusinë për të parë nëse [pronësia] mund të ulet nën 50 për qind… ta blejmë ne një pjesë. Ose jo, nuk e di”, tha Vuçiq.

Më 14 dhjetor, ai tha se nuk e ka parë ende dokumentin zyrtar me të cilin SHBA-ja do t’i vendosë sanksione NIS-it, por se ka “një lloj konfirmimi zyrtar”.

Ai shtoi se “nuk është gati në këtë moment që të flasë për sanksionet e mundshme kundër Moskës”.

Serbia është një nga vendet e pakta kandidate për anëtarësim në BE, që nuk iu bashkua sanksioneve të Perëndimit kundër Rusisë, për shkak të pushtimit të Ukrainës.

Çka tha Departamenti i Shtetit e çka NIS-i?

Në përgjigjen e Departamentit amerikan të Shtetit për Radion Evropa e Lirë thuhet se SHBA-ja do të vazhdojë t’i marrë “masat e duhura për t’i mbajtur përgjegjës ata që mundësojnë ose përfitojnë nga lufta ilegale e Rusisë”.

Aty, po ashtu, thuhet se SHBA-ja do të vazhdojë të punojë “me vende dhe kompani në mbarë botën, për të garantuar sigurinë e furnizimit me energji dhe për të zbutur goditjet nga çmimet që ndikojnë në ekonominë globale”.

Kompania NIS nuk iu përgjigj Radios Evropa e Lirë se çfarë do të nënkuptonin sanksionet e paralajmëruara për këtë kompani, si do të ndikonin në biznesin e saj dhe nëse ka mënyra për t’i anashkaluar ato.

NIS-i tha se furnizimi i zinxhirit të pikave të karburanteve të NIS-it vazhdon në mënyrë të rregullt dhe se Rafineria e Naftës e Pançevës – pjesë e NIS-it, ku përpunohet nafta bruto – është duke funksionuar në gjendje normale dhe “duke i dërguar në treg të gjitha derivatet e nevojshme të naftës”.

NIS-i, përndryshe, zotëron më shumë se 400 pika karburanti në Serbi dhe në vendet e rajonit: Bosnje dhe Hercegovinë, Rumani dhe Bullgari.

“Kompania NIS vazhdon ta monitorojë situatën aktuale dhe t’i analizojë të gjithë skenarët e mundshëm dhe pasojat e mundshme për funksionimin e kompanisë. Aktualisht, nuk ka kufizime ligjore për aktivitetet e kompanisë dhe të partnerëve tanë”, thuhet në përgjigjen e NIS-it.

Cilat do të ishin pasojat e mundshme?

Zdravkoviq thotë se pasoja më e madhe për Serbinë do të ishte ndërprerja e furnizimit me naftë përmes JANAF-it.

“JANAF-i është kryesisht në pronësi të Republikës së Kroacisë. Kroacia është anëtare e Bashkimit Evropian dhe këto sanksione nuk duhet të ndikojnë në operacionet e një kompanie anëtare të BE-së”, thotë ai.

Zdravkoviq shton se JANAF-i do të ishte në telashe të mëdha në atë rast, sepse NIS-i është “konsumatori kryesor”.

E pyetur për sanksionet e paralajmëruara, kompania JANAF tha se NIS-i është prej kohësh partneri më i madh biznesor i JANAF-it, me të cilin ka të lidhur një “kontratë 3-vjeçare për transportin e 10 milionë tonëve naftë deri në fund të vitit 2026”.

Zdravkoviq thotë se pa këtë import, Serbia do të kishte rezerva për rreth dy muaj.

Si ndikuan sanksionet e mëparshme perëndimore në NIS?

Sipas raportit të Agjencisë për Energji të Serbisë, për vitin 2023, në atë vit, për herë të parë në historinë e industrisë serbe të naftës, nuk ka pasur import të naftës bruto me origjinë ruse.

“Kjo është pasojë e paketës së gjashtë të sanksioneve kundër Federatës Ruse, nga maji i vitit 2022, e cila ka paraparë ndalimin e përdorimit të infrastrukturës evropiane për transportin dhe përpunimin e naftës bruto me origjinë ruse”, thuhet në raport.

Atë vit, sipas raportit, Serbia importoi naftë kryesisht nga Azerbajxhani, Iraku, Kazakistani dhe Norvegjia.

Sipas të dhënave të mëparshme nga Ministria e Minierave dhe e Energjisë e Serbisë, rreth një e treta e naftës së importuar, është prodhuar në Rusi dhe Kazakistan, ka raportuar Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë në vitin 2022.

Ndërsa Gazprom Neft është nën sanksionet evropiane dhe amerikane, prodhuesi më i madh i gazit në botë, Gazprom, nuk është subjekt i embargos.

Kur Bashkimi Evropian vendosi sanksione të reja tregtare ndaj Rusisë në vitin 2022, Serbia dhe Hungaria ranë dakord në tetor të atij viti për të ndërtuar një tubacion nafte, që do t’i mundësonte Serbisë të furnizohej me “naftë më të lirë nga Uralet, duke u lidhur me tubacionin e naftës, Druzhba”.

Atëkohë, presidenti i Serbisë tha se vendi i tij nuk e konsideron Kroacinë furnizuese të besueshme dhe se do t’i duhet ta diversifikojë furnizimin me naftë.

Sipas një njoftimi të mëhershëm të ministres së Energjisë së Serbisë, Dubravka Gjedoviq Handanoviq, ndërtimi i atij gazsjellësi do të fillojë në gjysmën e dytë të vitit 2025.

Radio Evropa e Lirë

Përgatiti: Valona Tela

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, njoftoi të premten vonë se Shtetet e Bashkuara do të vendosin sanksione “brenda pak ditësh” ndaj Industrisë së Naftës së Serbisë (NIS), për shkak se kompanitë ruse gëzojnë shumicën e aksioneve të saj.

“Sanksione do të vendosin edhe britanikët, por kjo do të thotë të gjithë. Ky është ndoshta një nga lajmet më të vështira”, tha Vuçiq të premten gjatë një paraqitje të ftuar në televizionin Informer.

Pronarja kryesore e NIS-it është kompania ruse Gazprom Neft që zotëron 50 për qind të aksioneve, pastaj shteti i Serbisë me 29.87 për qind të aksioneve, ndërsa kompania Gazprom ka 6.15 për qind të aksioneve.

Vuçiq tha se këto janë “mbase sanksionet më të rënda” dhe se vendimi i SHBA-së do të hyjë në fuqi më 1 janar 2025.

“Duhet të presim aktin përfundimtar. Kemi bisedime me Rusinë. Të shohim nëse (pronësia) mund të ulet nën 50 për qind, në mënyrë që të blejmë një pjesë”, tha Vuçiq.

Gazprom Neft është prodhuesi i tretë më i madh i naftës në Rusi.

Serbia është e varur kryesisht nga Rusia në sektorin energjetik dhe Gazprom është furnizuesi i vetëm i gazit në Serbi dhe pronari i shumicës së të dy tubacioneve të gazit që dërgojnë gaz nga Rusia për familjet dhe industrinë në Serbi.

I pyetur nëse vendimi për sanksione është ndonjë lloj trysnie ndaj Serbisë për të vendosur sanksione kundër Rusisë në lidhje me pushtimin e Ukrainës nga ajo, Vuçiq tha se nuk mund të përgjigjet për këtë.

“Unë mendoj se është pjesë e një trysnie më të gjerë gjeopolitike ndaj Rusisë”, tha ai.

Serbia është i vetmi shtet në Ballkanin Perëndimor që nuk u është bashkuar sanksioneve të Perëndimit për ta dënuar Rusinë për luftën e nisur në Ukrainë, dhe vazhdon të kultivojë lidhje me zyrtarët në Moskë.

Vuçiq theksoi ky vendim krijon “disa probleme të reja” me Rusinë, duke shtuar se pas tre vjetësh “nuk do të ishte realiste” që ai të dalë me qëndrim për vendosjen e sanksioneve ndaj Moskës. REL

Studentët po vazhdojnë edhe sot protestat në Novi Sad duke shprehur pakënaqësitë e tyre me presidentin serb, Aleksandar Vuçiç. Fillimisht studentët kanë mbajtur heshtje në shenjë nderimi për viktimat e Stacionit Hekurudhor në Novi Sad, por më pas ka ndodhur një incident i rëndë.

Siç raportohet gjatë aksionit “Stop, Serbi”, shoferi i një makine ka përplasur disa studentë të mbledhur në afërsi të tregut të Futoshkës. Gjihashtu këto pamje i ka publikuar edhe nënkryetarja e partisë opozitare, “Liri dhe Drejtësi”, Marinika Tepiç, duke bërë të ditur identitetin e personit që drejtonte mjtein. Po ashtu disa prej protestuesve shihen duke u rrahur prej mbështetësve, të presidentit të Serbisë.

“Milan Todoroviç nga Novi Sadi është pronar i kësaj Porsche”, ka shkruar Tepiç në platformën X. sn

Studentët në Serbi që nga fundi i nëntorit kanë shprehur masivisht pakënaqësinë e tyre për situatën socio-politike në vend, duke bllokuar fakultetet e tyre. Aktualisht janë të bllokuara mbi 40 fakultete – të cilat funksionojnë brenda universiteteve të Beogradit, Novi Sadit, Nishit dhe Kragujevcit.

“Studentët nuk heshtin më”, është një nga mesazhet që po përcjellin ata.

Studentët kërkojnë të përcaktohet përgjegjësia dhe të ndiqen penalisht ata që janë fajtorë për aksidentin në stacionin hekurudhor në Novi Sad, ku ra një strehë dhe mbyti 15 persona, si dhe të publikohet e gjithë dokumentacioni për rikonstruksionin e atij stacioni. Një nga kërkesat është gjithashtu gjetja e autorëve të sulmeve ndaj studentëve dhe profesorëve gjatë protestave ku ata morën pjesë në periudhën e mëparshme.

Bllokadat e fakulteteve – si një formë proteste e studentëve – mbështeten kryesisht edhe nga profesorët e tyre. Bllokadat në praktikë nënkuptojnë që fakultetet janë të mbyllura, përveç për studentët dhe punonjësit.

Stevan Zdravkoviq, student i vitit të fundit në Fakultetin e Shkencave Politike në Beograd, ka thënë për Radio Evropa e Lirë se fakti që do të humbasë një afat provimesh ose një semestër “nuk është asgjë krahasuar me një jetë të humbur”.

Nga ana tjetër, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, dhe funksionarë të lartë të Qeverisë së Serbisë i kanë akuzuar këta studentë se me protestat dhe bllokadat po përpiqen të “rrëzojnë pushtetin”, duke i quajtur “mercenarë të huaj”, “dhunues”, “rrugaçë”.

Një reagim i tillë ndaj kërkesave të tyre vetëm sa i ka revoltuar më shumë studentët, duke bërë që çdo ditë e më shumë fakultete të hyjnë në bllokadë.

Ata thanë: “Motivi ynë nuk është paraja”.

“Pas revoltës sonë qëndron drejtësia, qëndron të menduarit e saktë, njerëzimi, solidariteti”, tha për REL-in një studente e Fakultetit të Shkencave Teknike në Novi Sad, e cila nuk dëshiroi të zbulohet emri i saj.

Disa ditë më vonë, presidenti Vuçiq “u dorëzua” përballë presionit të studentëve dhe në një adresim publik më 11 dhjetor deklaroi se kishte “lajme të mira”, duke thënë se i gjithë dokumentacioni në lidhje me rikonstruksionin e stacionit hekurudhor në Novi Sad do të publikohej. Dhe, një ditë më vonë, më 12 dhjetor, Qeveria e Serbisë mori vendim për këtë.

Vuçiq, në adresimin e tij, ndërsa jashtë ndërtesës së Presidencës protestonte një grup studentësh duke bërë zhurmë, tha se do të marrë edhe një vendim për faljen, nëse studentët e arrestuar do të dënoheshin për “dhunë”.

Si filloi gjithçka?

Studentët e Fakultetit të Arteve Dramatike në Beograd ishin të parët që nisën një bllokadë më 26 nëntor, duke kërkuar nga autoritetet që të ndjekin penalisht personat që disa ditë më parë kishin sulmuar kolegët e tyre gjatë aksionit “Ndalo, Serbi!”, i cili shprehte solidaritet me viktimat dhe të plagosurit në aksidentin që ndodhi në Novi Sad.

Gjatë këtij aksioni, disa shoferë, automjetet e të cilëve ishin ndaluar përkohësisht, dolën nga makinat dhe u përleshën me të pranishmit.

Studentët kërkuan me ngulm që policia të konfirmonte identitetet e disa prej sulmuesve, për të cilët në publik qarkullonin spekulime se ishin funksionarë të Partisë Progresive Serbe në pushtet.

Ky veprim nga studentët e Fakultetit të Arteve Dramatike u bë një “shkëndijë” për solidaritet të ndërsjellë, dhe në ditët në vijim nisën bllokadat në Fakultetin Filologjik dhe Filozofik, Fakultetin e Shkencave Politike, Fakultetin e Arkitekturës, Fakultetin e Shkencave Natyrore dhe Matematikës, Fakultetin Ekonomik, Fakultetin e Kimisë, Fakultetin e Biologjisë, Fakultetin e Gjeografisë, Fakultetin Farmaceutik, Fakultetin Juridik, Fakultetin e Pyjeve, si dhe në dhjetëra fakultete të tjera të universiteteve në Beograd, Kragujevc, Nish dhe Novi Sad.

Kush i mbështet bllokadat?

Universiteti i Beogradit njoftoi në fillim të kësaj jave se mbështet studentët, të cilët i kanë bllokuar fakultetet në kryeqytetin e Serbisë, në “kërkesat e tyre fillestare, të cilat i paraqesin si qytetarë të vetëdijshëm dhe akademikë”.
“Në deklaratat dhe njoftimet e deritashme për publikun, është i qartë shqetësimi i studentëve për gjendjen e shoqërisë, si dhe për kushtet e veprimit profesional në fushat për të cilat ne i edukojmë”, thuhet në deklaratë.

Gjithashtu, theksohet se Universiteti “del në mbrojtje të studentëve dhe kolegëve që janë përballur me fyerje të papranueshme mediatike, sulme fizike dhe kërcënime, si dhe me një retorikë të palejueshme kundër komunitetit akademik”.

Sindikatat e pavarura të punonjësve të arsimit në Serbi, gjithashtu i kanë mbështetur studentët në bllokadë dhe kanë kërkuar dorëheqjen e ministres së Arsimit, Sllavica Gjukiq-Dejanoviq, si dhe “ndalimin e të gjitha formave të represionit shtetëror kundër qytetarëve që ushtrojnë të drejtat e tyre kushtetuese dhe ligjore për të shprehur në mënyrë paqësore qëndrimet e tyre mbi fenomenet dhe proceset shoqërore”.

Kjo sindikatë ka njoftuar se të premten, më 13 dhjetor, do ta ndalë punën nga ora 11:45 deri në 12:45 në të gjitha shkollat në Serbi.

“Forumi i Gjimnazeve të Beogradit”, me më shumë se 500 mësues, ka shprehur gjithashtu “mbështetje absolute” për studentët.

Mbështetja po vjen edhe nga profesorë në mënyrë individuale dhe nga figura publike.

Gjithashtu, studentët dhe profesorët e Fakultetit të Arteve Dramatike në Zveçan, në veri të Kosovës, kanë mbështetur bllokadat e kolegëve të tyre, duke theksuar se e dënojnë dhunën dhe se “është e papranueshme të heshtet” në këtë moment. Ky fakultet funksionon brenda Universitetit të Mitrovicës së Veriut dhe është pjesë e sistemit të Serbisë.

Nga ana tjetër, Kolegji i Rektoratit i këtij Universiteti më herët ka ofruar mbështetje për presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, duke deklaruar se komuniteti akademik nuk duhet të politizohet. Megjithatë, disa profesorë janë distancuar nga kjo deklaratë dhe kanë ofruar mbështetje publike për bllokadat e studentëve.

Kush nuk i mbështet bllokadat?

Bllokadat e studentëve janë kritikuar nga Parlamenti Studentor i Universitetit të Beogradit, i cili në një deklaratë më 3 dhjetor akuzoi studentët që organizojnë bllokadat për “abuzim me institucionet e arsimit të lartë”.

Gjithashtu, përfaqësuesit e Qeverisë i kanë dënuar protestat dhe bllokadat.

Ministrja e Arsimit, Sllavica Gjukiq Dejanoviq, deklaroi se “politika dhe aktivitetet ideologjike nuk kanë vend në universitet”.

“Zhurmën po e bëjnë ata që, në mungesë argumentesh, shprehin kërkesa që nuk lidhen me çështje studentore, por kanë një nuancë politike”, tha ajo.

Ndërkohë, paralelisht me bllokadat studentore, qindra qytetarë marrin pjesë pothuajse çdo ditë në aksionin “Ndalo, Serbi!”, ku qëndrojnë në heshtje në kryqëzime, rrugë, sheshe, dhe kampuse studentore, duke kërkuar përmbushjen e kërkesave të protestës.

Historia e protestave studentore në Serbi

Në Serbi ekziston një traditë e protestave studentore, veçanërisht gjatë viteve ’90, me arsye dhe kërkesa të ndryshme – nga luftërat, sanksionet, deri te mashtrimet zgjedhore.

Në mars të vitit 1991, protestat studentore ishin një reagim ndaj qëndrimit të shtetit gjatë demonstratave të mëdha kundër regjimit të atëhershëm të Sllobodan Millosheviqit.

Rezultati i këtyre protestave ishte shkarkimi i drejtuesve të Televizionit të Beogradit, ministrit të policisë Radmilo Bogdanoviq, lirimi i liderit opozitar Vuk Drashkoviq dhe shkarkimi i drejtorit të Radio-Televizionit të Beogradit, Dushan Miteviq.

Në vitin 1992, protestat studentore u rikthyen ndërsa Serbia përballej me sanksione të mëdha ndërkombëtare për shkak të përfshirjes në luftën në Bosnjë e Hercegovinë.

Studentët atëherë kërkuan dorëheqjen e Sllobodan Milosheviqit, shpërndarjen e Kuvendit të Serbisë, shpalljen e zgjedhjeve dhe krijimin e një qeverie koalicioni midis pushtetit dhe opozitës.

Edhe pse këto protesta patën mbështetje të madhe nga profesorët, figurat publike dhe qytetarët e zakonshëm, ato nuk arritën rezultate.

Kur regjimi i Sllobodan Millosheviqit në vitin 1996 tentoi të mohojë fitoren e koalicionit opozitar “Së bashku” nëpërmjet falsifikimit të procesverbaleve të zgjedhjeve lokale, studentët iu bashkuan protestave që zgjatën tre muaj. Shumica e fakulteteve të Beogradit nuk funksiononin, ndërsa studentët dilnin në marshime me bilbila, organizonin performanca të ndryshme dhe bënin zhurmë duke goditur tenxhere.

Në vitin 2017, studentët e mbledhur në një organizatë joformale “Kundër diktaturës” nisën protesta për shkak të pakënaqësisë me rezultatet e zgjedhjeve presidenciale, në të cilat fitoi Aleksandar Vuçiq. Ata kërkuan shkarkimin e drejtuesve të Radio-Televizionit të Serbisë, anëtarëve të Rregullatorit për Mediat Elektronike dhe verifikimin e listës zgjedhore. Asnjë nga këto kërkesa nuk u plotësua.

Edhe në dhjetor të vitit 2023, studentët bllokuan trafikun në qendër të Beogradit duke protestuar për akuzat për manipulime zgjedhore dhe duke kërkuar nga ministria përkatëse t’i hapë listat zgjedhore.

Greko-amerikani Michael J. Rigas, është emëruar Zëvendës Sekretar i Shtetit për Menaxhimin dhe Burimet nga presidenti i zgjedhur i SHBA-së, Donald Trump.

Presidenti Trump shprehu besimin e tij për Rigas, duke deklaruar se ai është një konservator që e di se si funksionon qeveria dhe do të ndihmojë në Rindërtimin e Amerikës.

“Jam i kënaqur të nominoj Michael J. Rigas për pozitat e Zëvendës Sekretar i Shtetit për Menaxhimin dhe Burimet. Michael do të sjellë përgjegjësi në Departamentin e Shtetit, ashtu siç bëri për të gjithë Qeverinë, kur shërbeu në mandatin tim të parë si Zëvendës dhe Drejtor i Përkohshëm i Zyrës së Menaxhimit të Personelit, si dhe Zëvendës Drejtor i Përkohshëm për Menaxhim në Zyrën e Menaxhimit dhe Buxhetit. Mike është një luftëtar konservator që e di se si funksionon qeveria dhe do të ndihmojë në Rindërtimin e Amerikës,” tha Trump.

Rigas ka një master në administratën publike nga Shkolla Kennedy e Qeverisë e Universitetit të Harvardit, si dhe diploma bachelor dhe master në ekonomi nga Universiteti i Bostonit.

Gjatë karrierës së tij, Rigas ka punuar në sektorët publik dhe privat, duke u fokusuar në përmirësimin e performancës organizative dhe përmirësimin e operacioneve. Roli i tij në shërbimin publik përfshin detyrat si Këshilltar i Lartë dhe Zëvendës Administrator në Administratën e Shërbimeve të Përgjithshme (GSA) dhe Shef i Shtabit në Departamentin e Shërbimeve për Veteranët të Massachusetts.

Ai ka shërbyer gjithashtu si Drejtor i Projektit të Kalimit “America First” në Institutin për Politikat “America First”. sn

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Joe Biden, i ka falur 39 amerikanë të dënuar për vepra të padhunshme penale, si dhe ua ka zbutur dënime gati 1.500 njerëzve të tjerë.

Shtëpia e Bardhë tha se ky është numri më i madh i faljeve presidenciale brenda një dite të vetme. Ajo nuk i ka bërë të ditur emrat e njerëzve të falur.

Bideni tha se do të ndërmarrë më shumë hapa të tillë në javët e ardhshme dhe se do të vazhdojë t’i shqyrtojë kërkesat për falje.

“Amerika u ndërtua mbi zotimin për dhënien e mundësisë dhe shansit të dytë”, tha Biden në një komunikatë.

Bideni është duke u përballur me trysni nga grupet avokuese për të falur më shumë njerëz, përfshirë ata të dënuar me vdekje, para se presidenti i zgjedhur Donald Trump ta marrë detyrën në janar.

Njerëzit e falur të enjten kanë qenë të dënuar për krime të padhunshme, si droga, dhe e kanë ndryshuar jetën për mirë, thanë avokatët e Shtëpisë së Bardhë.

Në të kaluarën, presidenti i kishte falur 21 njerëz dhe ua kishte zbutur dënimin 122 të tjerëve.

Ai fali gjithashtu të dënuar për përdorimin dhe posedimin e marihuanës në tokat federale dhe në Distriktin e Kolumbisë, dhe fali ish-anëtarët e ushtrisë amerikane të dënuar për shkelje të ndalesës, që është shfuqizuar tashmë, të seksit homoseksual në ushtri. REL

Zëvendëskryeministri i Kosovës, Besnik Bislimi, gjatë një takimi në Shtëpinë e Bardhë me drejtorin për Evropën në Këshillin e Sigurisë Kombëtare amerikane, ambasadorin Michael Carpenter, tha se Serbia nuk është e gatshme për normalizim të raporteve me Kosovën.

Bislimi tha se tregues për këtë mosgatishmëri të Serbisë për normalizim dhe fqinjësi të mirë është sulmi i 29 nëntorit në Varragë të Zveçanit, ndaj kanalit të Ibër Lepencit.

Ky kanal furnizon me ujë nga Liqeni i Ujmanit gjithë veriun e Kosovës, rajonet e Mitrovicës, Prishtinën me rrethinë, si dhe Korporatën Energjetike të Kosovës për ftohjen e termoelektranave të saj.

Për këtë sulm, që Kosova e konsideron terrorist dhe i cili është dënuar ashpër nga Shtetet e Bashkuara, Prishtina e bën fajtor Beogradin. Por, Serbia ka mohuar përfshirjen dhe ka thënë se do ta hetojë këtë rast.

“Ai [Bislimi] theksoi dhe nevojën që akti i agresionit i Banjskës i shtatorit të vitit të kaluar si dhe sulmi i fundit në Ibër-Lepenc të ndëshkohen me masa konkrete, në mënyrë që të parandalohet që Serbia të përsërisë sulme të përmasave të tilla që minojnë sigurinë e vendit dhe të rajonit”, u tha në njoftimin e Qeverisë së Kosovës.

Kosova po ashtu fajëson Serbinë për sulmin e 24 shtatorit të vitit të kaluar në Banjskë të Zveçanit, kundër Policisë së Kosovës. Një grup serbësh të armatosur sulmuan Policinë duke vrarë një rreshter. Gjatë këmbimit të zjarrit u vranë edhe tre sulmues.

Serbia mohon akuzat për përfshirje në këtë sulm, përgjegjësinë për të cilin e ka marrë Millan Radoiçiq.

Radoiçiq, ish-nënkryetar i Listës Serbe – partisë kryesore të serbëve në Kosovë që ka mbështetjen e Beogradit – në aktakuzën e ngritur nga autoritetet në Kosovë për Banjskën, konsiderohet si organizatori dhe udhëheqësi i sulmit. Kosova kërkon që Serbia ta ekstradojë atë.

Në takimin në Shtëpinë e Bardhë, Bislimi – i cili njëherësh është edhe kryenegociator i Kosovës në procesin e dialogut – tha se Kosova vazhdon të mbetet konstruktive dhe e angazhuar në dialogun për normalizim të raporteve që ndërmjetësohet nga Bashkimi Evropian dhe që mbështetet nga SHBA-ja.

Ai po ashtu ka folur për zbatimin e Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit të raporteve.

Kjo marrëveshje u arrit vitin e kaluar. Palët nuk e nënshkruan atë për shkak të kundërshtimit të Serbisë. Por, BE-ja thotë se pavarësisht se nuk është nënshkruar, marrëveshja është e obligueshme për palët dhe ka thënë se Kosova dhe Serbia ende s’kanë nisur zbatimin e saj.

Marrëveshja prej 11 nenesh, ndër tjerash parasheh një nivel të vetëmenaxhimit për komunitetin serb në Kosovë, njohje të ndërsjellë të simboleve shtetërore, që Serbia të mos bllokojë anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare, dhe kërkon nga Prishtina dhe Beogradi që t’i zbatojnë, po ashtu, të gjitha marrëveshjet e mëhershme të arritura gjatë dialogut. REL

Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha ka ftuar qytetarët shqiptarë në mosbindjen civile të opozitës, që nis në orën 5 të pasdites.

Gjatë konferencës për mediat, Berisha u shpreh se, kjo mosbindje civile është për të gjithë shqiptarët.

Pjesë nga fjala e kreut të PD, Sali Berisha:

Sot është dita e një revolte, e mosbindjes civile, të PD-së dhe opozitës, në emër të mbi 1.1 milion shqiptarëve që u larguan nga Shqipëria nga ky regjim për shkak të varfërisë dhe privimit të lirive.

Është revolta në emër të 800 mijë pensionistëve, që u trajtuan nga kjo qeveri në mënyrën më çnjerëzore.

Pensionistët e Shqipërisë sot marrin një pension të barabartë me 1 qen shtëpie në Gjermani, që paguhet 130 euro.

Është protesta në emër të qindra mijëra të rinjve, të cilët kanë si alternativë të vetme largimin nga Shqipëria.

Është protesta në emër të qindra mijëra fermerëve, të cilët janë fermerët më të diskriminuar të Europës, më të pambështetur, për të cilët në buxhetin e shtetit, ndonëse japin 20 përqind të prodhimit të brendshëm, ndonëse përbëjnë rreth 40 përqind të popullatës, janë parashikuar gjithsej 44 milionë euro.

Është revolta e mbarë shqiptarëve që duan të jetojnë në Shqipëri.

Që duan të ndërtojnë jetën, mirëqenien dhe të ardhmen në këtë vend ku plaçkiten nga një grup hajdutësh që nuk i kanë pasur kurrë në historinë e vendit.

Kjo protestë, kjo revoltë zhvillohet edhe në shenjën e sakrificës që demokratët janë të vendosur të bëjnë në emër të shqiptarëve në këto prag festash.

Ndaj ftoj qytetarët e Tiranës dhe mbarë Shqipërisë sot në ora 5, marshim në Tiranë, Tirana në duart e qytetarëve. sn

Eurodeputeti Fredi Beleri i është drejtuar Prokurorisë së Posaçme SPAK me një kërkesë për informacion në lidhje me padinë e bërë nga ai ndaj kryebashkiakut të kohës në Himarë Jorgo Goro, deputetes së PS, Olta Xhaçka, bashkëshortit të saj, Artan Gaçi dhe disa personave të tjerë, për grabitjen e pronave në Himarë.

Beleri shkruan në kërkesën e tij, se nga burime të hapura ka mësuar se SPAK ka dërguar në gjyq Jorgo Goron dhe persona e tjerë, por nuk ka asnjë informacion për dy të pandehurit e tjerë, deputeten e PS-së Olta Xhaçka dhe Artan Gaçin.sn

Kërkesa e Fredi Belerit:

Përmes një postimi në Facebook, kreu i Partisë Demokratike, Sali Berisha ka ndarë pamjet nga takimi i zhvilluar ditën e sotme me përfaqësuesit të Leadership Institute, Ron Nehring dhe Peter Smallwood.

Berisha shkruan se Partia Demokratike ka nisur një epokë të re të bashkëpunimit ndërkombëtar, duke zgjedhur që fushata për zgjedhjet parlamentare të 11 majit 2025 të udhëhiqet nga ekspertiza e miqve amerikanë republikanë dhe konservatorëve britanikë

Postimi i plotë:

Partia Demokratike forcon bashkëpunimin me Republikanët amerikanë dhe konservatorët britanikë për zgjedhjet e 11 majit 2025

Partia Demokratike ka nisur një epokë të re të bashkëpunimit ndërkombëtar, duke zgjedhur që fushata për zgjedhjet parlamentare të 11 majit 2025 të udhëhiqet nga ekspertiza e miqve amerikanë republikanë dhe konservatorëve britanikë. Ky angazhim u konkretizua sot gjatë një takimi të rëndësishëm mes kryetarit të PD-së, Sali Berisha, dhe përfaqësuesve të Leadership Institute, Ron Nehring dhe Peter Smallëood.

Gjatë takimit, kryetari Berisha ndau një analizë të plotë të situatës politike në Shqipëri, duke theksuar ndërhyrjet e paligjshme të shtetit në procesin zgjedhor, keqpërdorimin e të dhënave personale dhe presionin ndaj votuesve nga pushteti qendror. Ai vlerësoi mbështetjen e vazhdueshme të aleatëve amerikanë dhe britanikë si jetike për të ndërtuar një fushatë të fuqishme dhe të drejtë, duke rikthyer shpresën te shqiptarët për një të ardhme më të mirë.

Mbështetja e miqve tanë republikanë dhe konservatorëve britanikë është kyçe për të ndërtuar një fushatë moderne dhe të bazuar në vlera demokratike, deklaroi Berisha. Ai nënvizoi se të rinjtë dhe gratë do të jenë në ballë të kësaj përpjekjeje, duke ofruar një alternativë të re përballë një qeverie që, sipas tij, ka dështuar në tre mandate duke varfëruar shqiptarët dhe keqqeverisur.

Ky bashkëpunim është vazhim i mbështetjeve të rezolutave të miratuara nga IDU dhe EPP, të cilat nxisin përkrahjen për Partinë Demokratike si një partner i besueshëm dhe bsimin që ata kanë se PD ëshë forcë qeverisëse dhe partnere.

Zgjedhja për të udhëhequr fushatën me ekspertizën e republikanëve amerikanë dhe konservatorëve britanikë tregon përkushtimin e Partisë Demokratike për të ndërtuar një strategji elektorale të fokusuar te qytetarët dhe mirëqenia e tyre. sn

Gjatë konferencës për media, kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha, ka theksuar se kostoja e vetingut për qytetarët është shumë më e lartë se sa do të duhej, duke përmendur rrogën e Altin Dumanit si një shembull të abuzimit me burimet publike.

Berisha ka akuzuar këta individë për krijimin e një piramide të korrupsionit dhe ka argumentuar se këto shpenzime janë shumë më të mëdha sesa ato të periudhës 2008-2009. Ai ka kritikuar gjithashtu përdorimin e vetingut si mjet për të përzgjedhur individë të korruptuar dhe ka përmendur krimin elektoral si një nga problemet më të mëdha që ndikon në drejtësinë shqiptare.

Sipas tij, procesi i vetingut ka pasur një qëllim të gabuar, duke çuar në seleksionimin e njerëzve të papërshtatshëm për drejtësi. Berisha premtoi se, kur të vijë në pushtet, do të mundësojë një reformë të drejtësisë që do të përmbushë nevojat e qytetarëve shqiptarë.

FJALA E BERISHËS:

Kostoja për qytetarët do të jetë të paktën minimumi, 4 herë më e vogël se kjo që është sot. Mos harroni Altin Dumani merr 100 mln lekë në vit, ç’ka nuk ndodh në të gjithë Europën, mos harroni.
Kur mendon që aventurierë të korruptuar kanë përcaktuar standarde të tilla për këtë popull, këtë vend, ju garantoj se këto janë akte të turpshme të cilat marrin fund dhe do të ketë një kursim shumë të madh të parave. Pra një njeri rroga 100 milionë. A mund të imagjinoni ju.
Për të mos thënë që i gjithë ekipi i tyre. E dëgjuat raportin e tij dje. Raporti thoshte, në 5 vite janë hetuar 1035 qytetarë. Në vitin 2008-2009 u hetuan nga Task Forca e luftës kundër korrupsionit 1430 qytetarë. Pra, në 5 vite i takon të kenë hetuar 206 qytetarë ne vit, kurse në 2008 ishin hetuar 700 qytetarë në vit. Dhe këta 700 qytetarë në vit ishin hetuar me të paktën 1/7 e shpenzimeve të sotme, mos edhe më pak.
Ai është piramida më e shëmtuar e abuzivitetit dhe korrupsionit që është ngritur në ndonjë vend. Kështu që jo vetëm nuk do të kushtojë, por do të lehtësojë shqiptarët nga një barrë e madhe. Nuk është pak të paguash një njeri 100 milionë. Një njeri që fle mbi dosje krimi. Njeri që fle mbi dosje krimi, një kriminel që nuk amniston krimin elektoral, që është krim kushtetues.
Përkundrazi do të përmbushim një mision dhe qytetarët do të kenë të gjithë të drejtën të gëzojë procesin ligjor të duhur.
Çështja e reformës në drejtësi e patë. Çfarë tregon ky dokumenti i gjyqtarëve Europiane. Tregon se në Shqipëri u përdor vetingu jo për të kaluar nga diktatura në demokraci, por nga demokracia në diktaturë, për të seleksionuar një grup mercenarësh të cilët refuzojnë hetimin e krimit elektoral. Siç është Dumani.
I faktuar me dosjet e mëparshme të denoncuara botërisht nga Bild dhe mediat botërore. Të gjitha dosjet e metamorfozës mbi 50 për qind janë elektorale. U kam premtuar se do të ua sjell.
Krimi më i shëmtuar i Skapit të partisë është krimi elektoral, sepse me atë krim vrasin votën e qindra mijërave shqiptarëve dhe tregon veten se është një mercenar dhe fanatik i partisë së krimit dhe asgjë më shumë. sn