Ministri i Jashtëm i Turqisë Hakan Fidan u takua në Damask të dielën me udhëheqësin de fakto të Sirisë Ahmed al-Sharaa – i njohur gjithashtu si Abu Mohammed al-Golani, tha ministria e jashtme e Turqisë, pa dhënë detaje të mëtejshme.

Fotografitë dhe pamjet e shpërndara nga ministria tregojnë Fidanin dhe Sharaan, udhëheqësi i grupit islamik Hayat Tahrir al-Sham që drejtoi operacionin për rrëzimin e Bashar Assadit dy javë më parë, të pasuar nga një delegacion i gjerë dhe më pas duke pozuar për fotografi. Të dy ata shihen gjithashtu duke shtrënguar duart, duke u përqafuar dhe duke buzëqeshur.

Të premten, Presidenti turk Tajip Erdogan tha se Turqia do të ndihmojë administratën e re të Sirisë të formojë një strukturë shtetërore dhe të hartojë një kushtetutë të re, duke shtuar se zoti Fidan do të shkonte në Damask për të diskutuar këtë strukturë të re, por pa dhënë një datë.

Ibrahim Kalin, kreu i agjencisë turke të zbulimit MIT, vizitoi gjithashtu Damaskun më 12 dhjetor, katër ditë pas rënies së Assadit. Ankaraja kishte mbështetur për vite me radhë rebelët që përpiqeshin të rrëzonin Assadin dhe përshëndeti fundin e sundimit brutal pesë dekadash të familjes së tij pas një lufte civile 13-vjeçare.

Turqia gjithashtu strehon miliona emigrantë sirianë që ajo shpreson që të fillojnë të kthehen në vendin e tyre pas rënies së Asadit dhe është zotuar të ndihmojë në rindërtimin e Sirisë.

Vizita e Ministrit Fidan vjen në mes të luftimeve në Sirinë verilindore midis luftëtarëve sirianë të mbështetur nga Turqia dhe milicisë kurde YPG, e cila kryeson Forcat Demokratike Siriane (SDF) aleate të SHBA-së në verilindje dhe që Ankaraja e konsideron si një organizatë terroriste.

Më herët, Ministri i Mbrojtjes i Turqisë tha se Ankaraja beson se udhëheqja e re e Sirisë, përfshirë grupin e armatosur të Ushtrisë Kombëtare Siriane (SNA) të cilin Ankaraja e mbështet, do të dëbojë luftëtarët e YPG-së nga i gjithë territori që ata kontrollojë në verilindje.

Ankaraja, së bashku me aleatët sirianë, ka orkestruar disa ofensiva ndërkufitare kundër fraksionit kurd në Sirinë veriore dhe kontrollon pjesë të territorit sirian përgjatë kufirit, ndërkohë që kërkon vazhdimisht që aleati i saj i NATO-s, Uashingtoni të ndalojë mbështetjen për luftëtarët kurdë.

SDF ka qenë në dizavantazh që nga rënia e Assadit, përballë kërcënimit të përparimeve nga Ankaraja dhe grupeve të mbështetura nga Turqia, ndërsa përpiqet të ruajë arritjet politike të 13 viteve të fundit, dhe në kushtet kur drejtuesit e rinj të Sirisë kanë marrëdhënie miqësore me Ankaranë.

Paratë e fituara nisi t’i investojë në fshatin e lindjes në Gjegjan të Kukësit.

Ai ishte i përgatitur për vështirësitë që ka çdo fillim i një sipërmarrjeje, por jo edhe për pengesat që do t’i dilnin në institucionet e vendit të tij për pronësinë e tokës.

Entuziazmi i fillimit thotë se u zëvendësua me zhgënjim, e madje deri diku edhe me pendim.

Nga qyteti çek në fshatin në Kukës

Ardiani emigroi fillimisht në Greqi për gjashtë vjet. Më pas u zhvendos në Angli, e së fundi në Çeki.

Aty krijoi familjen e tij me Pavlën – një vajzë e qeshur çeke dhe e dashuruar me natyrën shqiptare.

Çifti ka një vajzë 4 vjeçe e gjysmë.

Pas një çerek shekulli në emigrim dhe pasi mblodhi disa kursime, Ardiani vendosi të kthehej në Shqipëri në maj të këtij viti.

“E kishim diskutuar disa herë edhe me bashkëshorten dhe vendosëm të hapnim një fermë në fshatin tim të lindjes. Kështu u kthyem në Gjegjan të Kukësit dhe nisëm jetën tonë të re në Shqipëri”, rrëfen Ardiani për Radion Evropa e Lirë.

Ajo është një vajzë qyteti, tregon se ka lindur dhe jetuar në Shumperk të Çekisë, por se është përshtatur mirë me fshatin dhe punët e tij.

Toka e trashëguar brez pas brezi, por pa dokumente

Ardiani thotë se ishte i përgatitur për problemet që do t’i kishte në lidhje me fermën, pasi çdo fillim i ka vështirësitë e veta.

Në fshatin ku u lind dhe u rrit, ndërtoi një stallë, ku mban 18 krerë lopë dhe disa pula, dhe kështu nisi ta bënte realitet ëndrrën për të investuar në vendin e tij.

Aktualisht, ka edhe një dyqan me qira, ku tregton produkte të mishit dhe qumështit, si dhe vezë.

Por, ajo që nuk e kishte menduar kurrë, doli të jetë problematika me tokën e trashëguar brez pas brezi.

Ajo sipërfaqe toke, për të cilën thotë se i gjithë fshati e dinte se ishte në pronësi të familjes së tij, rezultoi të mos jetë e gjitha e dokumentuar.

“Është tokë e trashëguar, por jo e regjistruar. U habita kur mësova se toka nuk ekzistonte fare në kadastër. Ka qenë tokë që e kemi përdorur dhe trashëguar tash e 300 e më shumë vjet”, thotë 42-vjeçari.

“Nga kjo pjesë toke që unë besoja se e trashëgoja, hoqa dorë. Pastaj, duke kërkuar në dokumentet e babait që nuk jeton më, gjeta disa letra që tregonin se kishim të dokumentuar rreth 600 metër truall në dy zona të ndryshme dhe kërkova të bëhej kalimi nga emri i babait tek unë”, rrëfen ai.

Por, përgjigjja që mori thotë se ishte e çuditshme. Ai duhej të hiqte dorë nga njëri prej trojeve prej 300 metrash, për të trashëguar 300-metërshin tjetër.

Ofrohen fonde për investime, por me kritere të paplotësueshme

Zhgënjimi i kësaj familjeje, veç problemeve me pronësinë e tokës, lidhet edhe me mungesën e mbështetjes nga shteti për investimin që ka nisur në një qark, i cili është ndër më të prekurit nga emigrimi.

Agjencia për Zhvillim Bujqësor dhe Rural në Shqipëri shpesh bën thirrje për përfitim të fondeve për të investuar në bujqësi.

Në një prej takimeve informuese mori pjesë edhe Ardiani, por thotë se mbeti shumë i habitur.

“Në takim na u tha se mund të përfitonim deri në 750 mijë euro, por kushti i parë ishte që toka ku do të investohej, të ishte e regjistruar me dokumentacion të plotë. Të vihet ky kusht kur dihet që më shumë se 90% e banorëve të fshatrave të Kukësit nuk e kanë tokën me dokumente, duket pa kuptim”, thotë Ardiani.

“Nëse shteti e di këtë problematikë, nuk mund ta ketë kusht për marrjen e një fondi mbështetës, por duhet ta zgjidhë fillimisht atë”, thotë ai.

Bashkëshortja e tij, Pavla, është gjithashtu e mërzitur nga kjo situatë.

Ajo thotë se problem i madh është mungesa e ndihmës nga shteti për planin e tyre të biznesit.

“I kemi investuar të gjithë paratë tona dhe nuk po gjejmë mbështetje për ta ristrukturuar shtëpinë e prindërve të bashkëshortit tim, për ta përshtatur për fëmijën tonë, e po ashtu kemi edhe probleme me pronësinë e tokës”, thotë ajo.

“Më lehtë të regjistrosh pronë në emigrim se në vendin tënd”

Ardiani thotë se e ka shtëpinë e tij në Çeki, ashtu si edhe një sipërfaqe të konsiderueshme toke.

“Gjithë atë pasuri e kam arritur me punën time, e gjithashtu e kam dokumentuar shumë lehtësisht. Mendo ta bësh këtë në një shtet të huaj ku isha emigrant, e në vendin tënd nuk arrin ta dokumentosh pronën tënde, një pronë që familja ime e trashëgon ndër shekuj. Duket shumë ironike”, thotë Ardiani.

Shpesh thotë se ndihet keq, sepse “përpiqen ta bëjnë të duket edhe i paditur”.

“… por, pastaj them: kur kam arritur ta realizoj këtë në Çeki, nuk është tek unë problemi, por te sistemi, tek institucionet, por si zgjidhet”?

Kjo pyetje thotë se e mundon prej shumë muajsh dhe se zhgënjimi për vendimin që mori për t’u kthyer në Shqipëri, tashmë i ka kaluar në pendim.

“Do të vazhdoj ta bëj maksimumin për ta pasur në emrin tim atë tokë që rezulton e regjistruar… Por, nuk më ka mbetur gjë tjetër se i kam marrë institucionet me radhë, veçse t’i drejtohem kryeministrit [Edi] Rama me ndonjë letër”, thotë fermeri.

Ai vazhdon të punojë fort me bashkëshorten dhe nënën e tij, por të ardhmen e sheh të zymtë.

“Në Çeki vijoj të paguaj detyrime për shtëpinë dhe tokën, ndërkohë që këtu jam në një udhëkryq. Sigurisht që në këto kushte, largimi duket zgjidhje optimale”, thotë i prekur Ardiani.

Qeveria – thirrje për kthim të emigrantëve për të investuar

Në takimet që kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, zhvilloi muajve të fundit me diasporën, por edhe në zona të ndryshme turistike malore, ai u bëri thirrje emigrantëve të kthehen në Shqipëri për të investuar, duke thënë se Qeveria po përgatit Paketën e Maleve.

“Do të jetë një paketë me një sërë masash që të gjithë ata që i kanë lënë këto male, në kërkim të një jete më të mirë, të kthehen. Dhe, me bukuritë e këtyre maleve, të bëjnë sukses, të bëjnë ekonomi, të bëjnë mirëqenie dhe t’u lënë fëmijëve të tyre trashëgimi një pasuri të jashtëzakonshme“, tha Rama.

Paketa e Maleve synon, mes tjerash, turizëm malor 365 ditë në vit, rivitalizim të zonave malore dhe zgjidhje të çështjes së pronësisë.

Kjo çështje e pronësisë mbi tokën është pranuar nga Rama, i cili ka premtuar zgjidhje.

Kjo problematikë ka qenë vazhdimisht shqetësim i shprehur edhe në raportet për progresin e Shqipërisë drejt Bashkimit Evropian, e po ashtu pengesë për investime të huaja në vend.

“Si mua dhe vajzës sime na pëlqen shumë. Natyra është e bukur, kemi përballë malin e Gjallicës, pamjen e bukur të lumit Drin, pamje fantastike… Ushqimet janë bio dhe ajri është i pastër”, thotë Pavla.

Shtetet e Bashkuara hapën zyrtarisht muajin e kaluar një bazë të përhershme ushtarake në Poloni, pjesë e sistemit të mbrojtjes nga raketat të NATO-s, mes tensioneve në rritje me Rusinë. Siç njofton korrespondentja e Zërit të Amerikës Myroslava Gongadge, Ministri polak i mbrojtjes thotë se baza është gjithashtu një dëshmi e bashkëpunimit polako-amerikan.

Një bazë e re ushtarake e SHBA-së në Poloninë veriore po bëhet një pjesë kyçe e sistemit të NATO-s për mbrojtjen nga raketat, i njohur si Aegis Ashore. E vendosur në Redzikowo pranë Detit Baltik dhe pranë rajonit të Kaliningradit të Rusisë, baza është e pajisur me tre paisje, secila e aftë të mbajë tetë raketa interceptuese.

Ajo është krijuar për të mbrojtur aleancën e NATO-s dhe Evropën nga kërcënimet e mundshme me raketa balistike.

Kapiteni Michael Dwan, komandant i Task Forcës SIX FOUR të Marinës së SHBA, që fokusohet tek misionet e mbrojtjes nga raketat, shpjegon se raketahedhësit funksionojnë në mënyrë autonome, pa pasur nevojë për ndërhyrje manuale.

“Pasi diktohet një kërcënim, sistemi ynë e automatizon reagimin duke zgjedhur një nga raketat e disponueshme në cilindo nga tre raketahedhësit tanë për të përballuar atë kërcënim.”

Baza, së bashku me një objekt të ngjashëm në Rumani, destrojerët e marinës amerikane të stacionuar në portin spanjoll Rota dhe një radar i paralajmërimit të hershëm në Turqi, përbën një pjesë jetike të mbrojtjes nga raketat të NATO-s Aegis Ashore në Evropë, projektuar për t’u bërë ballë kërcënimeve të raketave balistike me rreze të mesme veprimi.

Sistemi e demonstroi kohët e fundit efektivitetin e tij në mbrojtjen e Izraelit, thotë komandanti i Aegis Ashore në Poloni, Matthew Plant.

“Sistemi Aegis dhe misioni i mbrojtjes nga raketat balistike u testuan në Detin Mesdhe në mbrojtje të Izraelit. Pra, ato sisteme e kaluan provën. Ishte një goditje iraniane kundër Izraelit”, thotë ai.

Në një qendër komandimi dhe kontrolli, personeli ushtarak amerikan monitoron gjatë gjithë kohës për çdo kërcënim të mundshëm. Misioni i tyre është të diktojnë dhe t’u përgjigjen sulmeve me raketa, duke përdorur të dhënat e radarit për të orientuar interceptorët për neutralizimin e raketave.

Zyrtarët theksojnë se baza është vetëm për mbrojtje.

“Nuk ka asnjë eksploziv apo mbushje për goditje në asnjë prej raketave tona këtu”, thotë Kapiteni Michael Dwan.

Kremlini reagoi ndaj hapjes së bazës amerikane në Redzikowo, duke thënë se Rusia do të merrte “masat e duhura për të siguruar të njëjtin nivel gatishmërie”.

Për Poloninë, një anëtar kyç i NATO-s në kufi me Rusinë, Bjellorusinë dhe Ukrainën, baza është një pjesë jetike e strategjisë së saj të mbrojtjes. Ministri polak i Mbrojtjes Wladysław Kosiniak-Kamysz e quan bazën një moment historik për parandalimin dhe mbrojtjen.

“Baza e Redzikowos nuk mund të evakuohet brenda disa orësh. Kjo mbron Evropën, por edhe SHBA-në dhe Kanadanë, të gjithë aleatët e NATO-s. Është një nga projektet kyçe dhe kundërshtimi i fortë i Rusisë, tregon se sa projekt i rëndësishëm është.”

Baza menaxhohet nën Komandën Ajrore të Aleatëve të NATO-s në Bazën Ajrore Ramstein në Gjermani, e cila mbikëqyr komandën dhe kontrollin e sistemeve të mbrojtjes së bllokut nga raketat balistike.