Një trëndafil në kopshtin e dëshirës tënde.
Një timon në sintaksën e thjeshtë të çelikut.
Mali i zhveshur nga mjegulla impresioniste,
thinjat që shikojnë përtej parmakëve të fundit.

Piktorë modernë në studiot e tyre të bardha
Presin rrënjën katrore të lules së sterilizuar
Në ujërat e Senës një ajsberg mermeri
Hap dritaret dhe shpërndan shermashekun.

Një burrë ec rëndë në rrugët me kalldrëm.
Kristalet fshihen nga magjia e reflektimeve.
Qeveria ka mbyllur parfumeritë.
Makina pulson rimet e binarit të saj.

Mungesa e pyjeve dhe ekraneve dhe vetullave
Gjarpëron nëpër çatitë e shtëpive të vjetra.
Ajri e kullon prizmin e tij në det
Dhe horizonti ngrihet si një ujësjellës i madh.

Ushtarë që nuk e njohin verën dhe gjysmëhijen
Ua presin kokat sirenave në valët e plumbit.
Nata, një statujë e zezë e durimit, e mban
Pasqyrën e rrumbullakët e hënës në duart e saj.

Një dëshirë për figura dhe kufij na përfshin.
Këtu vjen njeriu që sheh me një vizore të verdhë.
Afërdita është një natyrë mort e bardhë
Dhe koleksionistët e fluturave ia mbathin.

*

Cadaquès, boshti i lumit dhe i kodrës,
Ngre lart fluturimet dhe fsheh guaskat.
Fyejt e drunjtë e paqësojnë ajrin.
Një Zot i pyllit antik u jep fruta fëmijëve.

Peshkatarët e saj flenë pa ëndërra mbi rërë.
Në det të hapur një trëndafil është busulla e tyre.
Horizonti i virgjër me shami të plagosur,
bashkon kristalet e mëdha të peshkut dhe hënës.

Një diademë e rëndë e brigantinave të bardha
I rrethon hidhur ballin dhe flokët e rërës.
Sirenat bindin, por ato nuk mashtrojnë
Dhe shfaqen nëse iu tregojmë një gotë ujë të freskët.

Oh Salvador Dalì, me zërin ullishtor!
Unë nuk e lavdëroj penelin tënd të çalë adoleshent
A pigmentet e tua, duke flirtuar me ato të kohës tënde,
por lëvdoj, me kufizimet e mia, dëshirën tënde për përjetësinë.

Shpirt i shenjtë, ti banon në mermer të ri,
ti ik nga pylli i errët i formave të pamundshme.
Trilli yt shtrihet po aq larg sa duart e tua
Dhe ti shijon sonetin e detit në dritaren tënde.

Bota është gjysmëhije e shurdhër dhe rrëmujë
Në kornizën ku është njeriu,
Por tani yjet, peizazhet e fshehura,
zbulojnë rregullsinë e përsosur të udhëve të tyre.

Rryma e kohës bashkon dhe vë rregull
Në forma të numëruara nga një shekull pas tjetrit
Dhe vdekja, e pushtuar, duke u dridhur, strehohet
Në atë rreth të vogël të momentit aktual

Kur merr paletën tënde, një vrimë plumbi në krahun e saj,
ti i thërret dritës që sjell në jetë pemën e ullirit.
Thirrje e gjerë e Minervës, prodhuese e skelave
Ku nuk ka vend për ëndrrën a për lulet e saj të vagullta

Ti thërret dritën e vjetër që rri në ballë
Pa zbritur në gojën ose zemrën e njeriut.
Një dritë e frikësuar nga verërat sensuale të Bakut
Dhe forca e verbër e ujit të lakuar.

Ti bën mirë kur vendos flamuj paralajmërues
Përgjatë skajit të errët që shkëlqen nëpër natë.
Si piktor, ti refuzon që format tua të zbuten
Nga pambuku në ndryshim i një reje të papritur.

Peshku në enën e vet dhe zogu në kafazin e vet
(ti) refuzon t’i sajosh ata në det ose në qiell.
Ti sintetizon dhe kopjon, pasi shikon trupat e tyre,
të vegjël të shkathët me sytë e tu të sinqertë.

Ti e do një materie të përkufizuar dhe të saktë
Ku nuk mund të fushojë kërpudha helmuese.
Ti e do arkitekturën e ndërtuar mbi mungesën
Dhe e pranon flamurin vetëm si një lojë.

Busulla e çelikut thotë vargun e saj të shkurtër elastik,
Retë e panjohura ngrihen për të mohuar ekzistencën e sferës.
Vija e drejtë flet për konfrontimin në ngjitje
Dhe kristalet e ditur intonojnë gjeometrinë e tyre.

*

Por edhe trëndafili i kopshtit ku jeton ti.
Gjithmonë trëndafil. Gjithmonë, veriu dhe jugu ynë.
I qetë dhe i ngjeshur si një statujë pa sy,
i verbër ndaj luftës nëntokësore që shkakton.

Trëndafil i pastër, i pastruar nga artificat dhe spërkatjet e ashpra,
që për ne hap krahët e hollë të buzëqeshjes.
(Flutura e ngujuar që mediton gjatë fluturimit të saj).
Trëndafil ekuilibri të pastër, pa dhimbje të vetëshkaktuara. Gjithmonë trëndafil!

*

Oh, Salvador Dali me zërin e ullirit!
Unë këndoj atë që më tregojnë qenia jote dhe pikturat e tua.
Unë nuk e lavdëroj penelin tënd të çalë adoleshent
Por këndoj qëllimin e fortë të shigjetave tua.

Unë këndoj betejat e tua krenare të dritave katalanase
Dashurinë tënde për atë mund që mund të bëhet e qartë.
Unë këndoj zemrën tënde astronomike dhe të butë
Një kuvertë kurrë e lënduar e kartave franceze.

Unë këndoj mallin tënd të pafund për statujën,
Frikën tënde nga ndjenjat që të presin në rrugë.
Unë këndoj sirenën e vogël që këndon për ty,
teksa nget biçikletën e saj prej koralesh dhe guaskash.

Por mbi të gjitha unë këndoj një mendim të përbashkët,
që na arrin në orët e errëta dhe të arta.
Drita që na verbon sytë nuk është art.
Përkundrazi është dashuri, miqësi, shpata të kryqëzuara.

Jo figura që ti vizaton me durim
Por gjoksi i Terezës, ajo me lëkurë të pagjumë,
kaçurrelat e dendura të Matildes mosmirënjohëse, miqësia jonë,
një tavolinë loje e lyer me shkëlqim.

Gjurmët e gishtërinjve në gjak prej ari
vijëzofshin zemrën e Katalonjës së përjetshme.
Yjet si kthetra skifterësh ndritshin mbi ty,
ndërsa arti dhe jeta jote shpërthefshin në lule.

Mos e shiko orën e ujit me krahët e saj membranorë,
apo kosën e ashpër të alegorisë.
Gjithmonë në ajër, vishe dhe zhvishe furçën tënde
Para se të popullosh detin e varkave dhe marinarëve.

.

ODE A SALVADOR DALI’

Una rosa nel giardino del tuo desiderio.
Un timone nella mera sintassi dell’acciaio.
La montagna spogliata della nebbia Impressionista,
i grigi che guardano oltre le ultime balaustre.

I pittori moderni nei loro bianchi ateliers
Tagliano la radice quadrata del fiore sterilizzato
Nelle acque della Senna un iceberg di marmo
Ghiaccia le finestre e sparpaglia l’edera

Un uomo procede con fermezza sulle strade acciottolate.
I cristalli si nascondono dalla magie dei riflessi.
Il governo ha chiuso le profumerie.
La macchina perpetua il suo palpito binario.

Un’ assenza di foreste e schermi e sopracciglia
Serpeggia attraverso i tetti delle vecchie case
L’aria ingentilisce il suo prisma sul mare
E l’orizzonte si leva come un grande acquedotto.

Soldati che non conoscono vino e penombra
Decapitano le sirene sulle onde di piombo.
La notte, nera statua di prudenza, trattiene
Lo specchio rotondo della luna nelle sue mani.

Un desiderio per figure e limiti ci travolge.
Qui arriva l’uomo che vede con un righello giallo.
Venere è una bianca natura morta
E i collezionisti di farfalle scappano via.

*
Cadaquès, alla base del fiume e della collina
Solleva voli e nasconde conchiglie
Flutti legnosi ammansiscono l’aria
Un Dio dell’antico bosco da’ frutti ai bambini.

I suoi pescatori dormono senza sogni sulla sabbia.
In alto mare una rosa è la loro bussola.
L’orizzonte, vergine dai fazzoletti feriti,
congiunge il grande cristallo di pesce e luna.

Un pesante diadema di brigantini bianchi
Circonda amaro la fronte e i capelli della sabbia.
Le sirene persuadono, ma non ingannano
E arrivano se mostriamo un bicchiere di acqua fresca.

*
Oh Salvador Dalì, dalla voce olivasta!
Non elogio il tuo zoppicante pennello adolescenziale
O i tuoi pigmenti, che amoreggiano con quelli dei tuoi tempi,
ma lodo, con i miei limiti, il tuo desiderio di eternità.

Anima santa, tu risiedi su marno nuovo,
fluisci dall’oscura selva di improbabili forme.
Il tuo estro si estende tanto quanto le tue mani
E ti diverte il sonetto del mare alla tua finestra.

Il mondo è sorda penombra e disordine
Sulla cornice dove si trova l’uomo
Ma ora le stelle, paesaggi nascosti,
rivelano la perfetta regolarità delle loro rotte.

La corrente del tempo unisce e da’ ordine
In forme numerate di un secolo dopo l’altro
E la morte, conquistata, prende rifugio tremante
In quel piccolo cerchio dell’istante presente

Quando prendi la tua tavolozza, un foro di proiettile nella sua ala,
ti rivolgi alla luce che porta l’olivo alla vita.
L’ampio richiamo di Minerva, fabbricatrice di ponteggi
Dove non c’è spazio per il sogno o per i suoi fiori nebbiosi

Ti rivolgi alla vecchia luce che sta sulla fronte
Senza discendere alla bocca o al cuore dell’Uomo.
Una luce temuta dai sensuali vini di Bacco
E la forza caotica dell’acqua incurvante.

Ti comporti bene quando affiggi cartelli di pericolo
Lungo il limite oscuro che brilla nella notte.
Come pittore, rifiuti di vedere le tue forme addolcite
Dal mutevole cotone di una nube inattesa.

Il pesce nella boccia e l’uccellino nella gabbia
(tu) rifiuti di collocarli in mare o in cielo.
Tu sintetizzi e copi, dopo aver visto I loro piccoli,
agili corpi con i tuoi occhi onesti.

Ami una materia precisa ed esatta
Il cui campo non è infestato da funghi velenosi.
Ami l’architettura che costruisce sulle assenze
E ammetti la bandiera solo come un gioco.

Il compasso d’acciaio recita il suo breve ed elastico verso,
Nuvole sconosciute sorgono per negare l’esistenza della sfera.
La linea franca parla dello scontro ascendente
E i sapienti cristalli intonano la loro geometria.

*
Ma anche la rosa del giardino dove vivi.
Sempre la rosa. Sempre, nostro nord e nostro sud.
Calma e non colta come una statua senza occhi,
inconscia dello scontro sotterraneo che provoca.

Rosa pura, mondata dagli artifici e dai ruvidi schizzi,
che dispieghi per noi le esili ali del sorriso.
(Farfalla vincolata che medita il suo volo).
Rosa d’equilibrio, senza dolori auto inflitti. Sempre, la rosa!
*
Oh, Salvador Dalì dalla voce olivastra!
Io canto ciò che la tua persona e i tuoi dipinti mi suggeriscono.
Non elogio il tuo zoppicante pennello adolescenziale
Ma la costante meta delle tue frecce.

Io canto i tuoi fieri scontri di luci catalane
Il tuo amore di ciò potrebbe essere chiarito.
Io canto il tuo astronomico e tenero cuore
Un mazzo mai tagliato di carte francesi.

Io canto la tua brama infinita per la statua,
La tua paura dei sentimenti che ti attendono per la strada.
Io canto la piccola sirena che canta per te,
guidando la sua bicicletta di coralli e conchiglie.

Ma soprattutto io canto un pensiero comune,
che ci raggiunge nelle ore oscure e dorate.
La luce che acceca i nostri occhi non è arte.
Piuttosto è amore, amicizia, spade incrociate.

Non la figura che pazientemente delinei
Ma il seno di Teresa, lei dalla pelle senza sonno,
gli stretti riccioli dell’ingrata Matilde, la nostra amicizia,
dipinta brillante come un tavolo da gioco.

Possano le impronte digitali di sangue sull’oro
Venare il cuore dell’eterna Catalogna
Possano le stelle, come artigli di falco, brillare su dite,
mentre la tua vita e la tua pittura, irrompono in un fiore.

Non guardare l’orologio ad acqua con le sue ali membranose,
o la dura falce dell’allegoria.
Sempre nell’aria, vesti e svesti il tuo pennello
Prima che popoli il mare di barche e marinai.

–

  ODE TO SALVADOR DALI

A rose in the high garden that you desire.
A wheel in the pure syntax of steel.
The mountain stripped of impressionist mist.
Greys looking out from the last balustrades.

Modern painters in their blank studios,
Sever the square root’s sterilized flower.
In the Seine’s flood an iceberg of marble
freezes the windows and scatters the ivy.

Man treads the paved streets firmly.
Crystals hide from reflections’ magic.
Government has closed the perfume shops.
The machine beats out its binary rhythm.

An absence of forests, screens and brows
Wanders the roof-tiles of ancient houses.
The air polishes its prism on the sea
and the horizon looms like a vast aqueduct.

Marines ignorant of wine and half-light,
decapitate sirens on seas of lead.
Night, black statue of prudence, holds
the moon’s round mirror in  her hand.

A desire for form and limit conquers us.
Here comes the man who sees with a yellow ruler.
Venus is a white still life
and the butterfly collectors flee.

Cadaqués, the fulcrum of water and hill,
lifts flights of steps and hides seashells.
Wooden flutes pacify the air.
An old god of the woods gives children fruit.

Her fishermen slumber, dreamless, on sand.
On the deep, a rose serves as their compass.
The virgin horizon of wounded handkerchiefs,
unites the vast crystals of fish and moon.

A hard diadem of white brigantines
wreathes bitter brows and hair of sand.
The sirens convince, but fail to beguile,
and appear if we show a glass of fresh water.

Oh Salvador Dalí, of the olive voice!
I don’t praise your imperfect adolescent brush
or your pigments that circle those of your age,
I salute your yearning for bounded eternity.

Healthy soul, you live on fresh marble.
You flee the dark wood of improbable forms.
Your fantasy reaches as far as your hands,
and you savor the sea’s sonnet at your window.

The world holds dull half-light and disorder,
in the foreground humanity frequents.
But now the stars, concealing landscapes,
mark out the perfect scheme of their courses.

The flow of time forms pools, gains order,
in the measured forms of age upon age.
And conquered Death, trembling, takes refuge
in the straightened circle of the present moment.

Taking your palette, its wing holds a bullet-hole,
you summon the light that revives the olive-tree.
Broad light of Minerva, builder of scaffolding,
with no room for dream and its inexact flower.

You summon the light that rests on the brow,
not reaching the mouth or the heart of man.
Light feared by the trailing vines of Bacchus,
and the blind force driving the falling water.

You do well to place warning flags
on the dark frontier that shines with night.
As a painter you don’t wish your forms softened
by the shifting cotton of unforeseen clouds.

The fish in its bowl and the bird in its cage.
You refuse to invent them in sea or in air.
You stylize or copy once you have seen,
with your honest eyes, their small agile bodies.

You love a matter defined and exact,
where the lichen cannot set up its camp.
You love architecture built on the absent,
admitting the banner merely in jest.

The steel compass speaks its short flexible verse.
Now unknown islands deny the sphere.
The straight line speaks of its upward fight
and learned crystals sing their geometry.

Yet  the rose too in the garden where you live.
Ever the rose, ever, our north and south!
Calm, intense like an eyeless statue,
blind to the underground struggle it causes.

Pure rose that frees from artifice, sketches,
and opens for us the slight wings of a smile.
(Pinned butterfly that muses in flight.)
Rose of pure balance not seeking pain.
Ever the rose!

Oh Salvador Dalí of the olive voice!
I speak of what you and your paintings tell me.
I don’t praise your imperfect adolescent brush,
but I sing the firm aim of your arrows.

I sing your sweet battle of Catalan lights,
your love of what might be explained.
I sing your heart astronomical, tender,
a deck of French cards, and never wounded.

I sing longing for statues, sought without rest,
your fear of emotions that wait in the street.
I sing the tiny sea-siren who sings to you
riding a bicycle of corals and conches.

But above all I sing a shared thought
that joins us in the dark and the golden hours.
It is not Art, this light that blinds our eyes.
Rather it is love, friendship, the clashing of swords.

Rather than the picture you patiently trace,
it’s the breast of Theresa, she of insomniac skin,
the tight curls of Mathilde the ungrateful,
our friendship a board-game brightly painted.

May the tracks of fingers in blood on gold
stripe the heart of eternal Catalonia.
May stars like fists without falcons shine on you,
while your art and your life burst into flower.

Don’t watch the water-clock with membranous wings,
nor the harsh scythe of the allegories.
Forever clothe and bare your brush in the air
before the sea peopled with boats and sailors.