Landsgemeinde (asambleja politike kantonale në ajër të hapur) është një formë primitive e demokracisë zvicerane dhe është e vetmja e këtij lloji në mbarë botën. Ajo zhvillohet në kantonet Glarus (në foto) dhe Appenzell Innerrhoden. Samuel Trümpy
Vështirë se ndonjë vend tjetër është aq i kënaqur me politikën e tij sa Zvicra. Shtetet fqinje e shohin Konfederatën si një model demokracie për Bashkimin Evropian, sipas një sondazhi.
Liri, Liri! Janë kërkesat e demonstruesve përfshijnë dorëheqjen e ministrit të shëndetësisë Alain Berset. Postera dhe këngë denoncojnë “diktaturën e koronavirusit”, një protestë e ngritur edhe nga Partia popullore Zvicerane (SVP), partia më e madhe federale.
Dikush mund të mendojë se kjo është një situatë dramatike për politikën zvicerane e bazuar në stabilitet dhe harmoni. Megjithatë, qeveria vazhdon të gëzojë shumë besim te popullata. Ashtu si në vitet e mëparshme, në vitin 2020, vit i pandemisë, në asnjë vend tjetër të Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD) nuk ka përqindja e njerëzve që kanë thënë se i besojnë qeverisë së tyre në parim ishte aq e lartë.
“Kënaqësia në Zvicër është gjithashtu qartë e pranishme në lidhje me politikën e koronavirusit”, vëren politologu Urs Bieri, bashkëdrejtor i institutit kërkimor të sondazheve gfs.bern. “Vërtet ka një pakënaqësi të madhe dhe të dukshme në disa grupe, por kjo nuk shkakton një krizë sistematike”.
Së bashku me grupin e tij kërkimor, Bieri studioi nivelin e kënaqësisë me politikën në Zvicër dhe vendet fqinje, duke intervistuar 1000 njerëz në Konfederatë, Gjermani, Austri, Itali dhe Francë.
Ndërkohë që sondazhi në Zvicër u fokusua në sistemin politik kombëtar, anketa e kryer nga vendet fqinje u fokusua në kënaqësinë me BE-në. Përsëri, rezultatet tregojnë se njerëzit në Zvicër janë më të kënaqur me politikën sesa ata në vendet fqinje.
90% e të rriturve që jetojnë në Zvicër janë mjaft ose shumë të kënaqur me sistemin politik zviceran. Në vendet fqinje, nga ana tjetër, vetëm 50% e të intervistuarve janë të kënaqur me sistemin politik të BE-së.
Kënaqësi falë demokracisë së drejtpërdrejtë
Niveli i kënaqësisë në Zvicër është vazhdimisht i lartë. Në veçanti, 93% e personave të pyetur janë mjaft ose shumë të kënaqur me mundësinë e pjesëmarrjes në vendime politike. Liria e shprehjes, zgjedhjet legjislative dhe liria për të demonstruar për shkaqe politike kontribuojnë gjithashtu në kënaqësinë e përgjithshme me politikën. “Nga të gjitha mjetet e pjesëmarrjes, demokracia e drejtpërdrejtë konsiderohet veçanërisht e rëndësishme”, thekson Bieri.
Në vendet fqinje me Zvicrën, mundësitë për pjesëmarrje vlerësohen dukshëm më keq. Vetëm 48% e popullsisë rezidente i konsideron të kënaqshme.
Por deri në çfarë mase sistemi politik i Zvicrës mund të krahasohet me një asociacion shtetesh siç është BE-ja? “Të dy sistemet nuk mund të krahasohen drejtpërdrejt, por efekti i demokracisë në jetë dhe në jetën e përditshme mund”, shpjegon Bieri. Qëllimi i sondazhit nuk është të gjykojë se cili sistem politik është më i mirë, por të shihet se si sistemet e tjera i zgjidhin problemet dhe të mësojnë prej tyre.
Vendet fqinje duan demokraci të drejtpërdrejtë sipas modelit zviceran
Njerëzit e intervistuar në vendet fqinje argumentojnë se BE-ja mund të mësojë shumë nga Zvicra. Qoftë zgjedhja e qeverisë apo parlamentit, federalizmi apo liria e shprehjes, Zvicra priret të perceptohet si superiore ndaj BE-së.
Përsëri, demokracia e drejtpërdrejtë është veçanërisht e rëndësishme. 77% e atyre që kanë marrë pjesë në sondazh në vendet fqinje janë pak a shumë pro që BE-ja të ndjek modelin zviceran për mundësinë e votimit të ligjeve apo ndryshimeve kushtetuese. 75% duan të jenë në gjendje të ndihmojnë në formimin e politikës së BE-së me iniciativa dhe referendume, siç ndodh në Zvicër.
“Kënaqësia në Zvicër është gjithashtu qartë e pranishme në lidhje me politikën e koronavirusit”.
Pra, a do të ketë së shpejti një reformë politike të BE-së sipas modelit zviceran? “Anketa tregon opinionin e popullatës dhe perceptimin e tyre për jetën e përditshme. Kufizimet politike nuk luajnë asnjë rol”, thekson Bieri.
Studiuesi thekson se “Zvicra është rritur falë sistemit të saj politik për një periudhë të gjatë kohore, ndonjëherë edhe përmes presionit të jashtëm, si në rastin e të drejtës së votës së grave”. Zvicra ka pasur një kohë të gjatë për të mësuar se si të menaxhojë demokracinë e drejtpërdrejtë. “Kjo është një nga arsyet pse futja e demokracisë brenda natës nuk do të funksiononte kudo.”
Bieri u befasua pak nga vlerësimi lajkatar për Zvicrën nga ata që jetojnë në vendet fqinje: “Sigurisht që ka aspekte të Zvicrës që kritikohen shpesh, si mungesa e transparencës në financimin e partive apo përfshirja joadekuate e minoriteteve… Por e gjithë kjo. nuk perceptohet në të njëjtën mënyrë në vendet fqinje”.
t që ka aspekte të Zvicrës që kritikohen shpesh, si mungesa e transparencës në financimin e partive apo përfshirja joadekuate e minoriteteve… Por e gjithë kjo. nuk perceptohet në të njëjtën mënyrë në vendet fqinje”./swissinfo.ch/eb
Komentet