VOAL

VOAL

Copyright © 2022

VOAL

NJË LUTJE PËR PRISHTINËN – Ese nga XHEMAIL MUSTAFA (1954-2000)

March 24, 2016

I ribotojmë në 17 vjetorin e 24 Marsit 1999

 

Paranteza e hapjes

Po bëhej një vit i plotë, ndoshta ishte pikërisht korriku i vitit që shkoi që kur e kisha shkruar esenë « Bibla për Prishtinën » dhe ajo tashmë ishte botuar në librin e eseve e të vështrimeve letrare « Mrekullia e shkrimit ». Asokohe as mendja nuk më kishte shkuar se tash, gati plot një vit më vonë, do të shkruaja një libër të një natyre krejt tjetër, e që do të mbante titullin « Një lutje për Prishtinën ». Por, më vonë që kur filluan sulmet ajrore të NATO-s kundër objektivave të ushtrisë e të policisë serbe dhe që kur vendosa të mbaj shënime për atë që po ndodhte e që po përjetoja gjatë 82 ditëve sa qendrova pothuaj krejtësisht i mbyllur në Prishtinë, e kisha të qartë se ky libër do ta ketë pikërisht këtë titull.

Mbase shpjegimet më të mira për arsyet pse po e nxirrja në krye të librit pikërisht këtë titull mund të gjenden në vetë librin dhe në përmbajtjen e tij. Megjithatë, një shpjegim i rastit kujtoj se është i nevojshëm, në mos për asgjë tjetër, atëherë për faktin se ky titull, pak a shumë, përsëritet në këta dy libra. Në librin e parë ai është, siç e thamë, titull i një eseje letrare të veçantë, por që kishte për kontekst ngjarjet dramatike në pjesën më të madhe të Kosovës gjatë pranëverës dhe verës së vitit 1998 dhe kur lufta po i kanosej vetë Prishtinës.

Pikërisht në ato rrethana, një regjisor e një dramaturg yni me autoritetin e profesionit, po më sugjeronte ta lexoja dramën « Bibla » të Berthold Brehtit.

Vetëm pasi e lexova atë dramë krejt të shkurtër, pashë se ajo sugjeronte një ngjashmëri të kobshme midis Amsterdamit dhe Prishtinës dhe se pikërisht kjo kishte qenë arsyeja pse miku im po ma preferonte për lexim tekstin e kësaj drame.

Ishte viti 1913 kur u shkrua ajo dramë dhe ishte situata tragjike e pushtimit të Amsterdamit nga protestanët në fillim të këtij shekulli, që Brehti po e bënte temë dhe prokupim të kësaj drame. Duke parë se qyteti po digjej, Gjyshi po e mallkonte Vajzën – mbesën e tij me « Bibël » në dorë, dhe po përpiqej ta ngushëllonte me perlat e urtisë nga ky libër i shenjtë, ta bindte se duhet të mos e pranojnë kapitullimin para ushtrisë katolike dhe se e vlente që të sakrifikoheshin për qytetin e tyre.

Fati i keq i Amsterdamit të para gati një shekulli vetvetiu ma kujtoi një situatë që disi lidhej me Prishtinën një gjysmë shekulli më vonë, gjatë Luftës së Dytë Botërore. Flitej që kur isha fëmijë se ishte një hoxhë që e kishte shpëtuar Prishtinën pa u dëmtuar gjatë luftës së para më se pesë dekadave. Njëri nga hoxhallarët më të njohur të qytetit, me “Kur’an” në dorë dhe bashkë me disa kryefetarë të tjerë, i kishin rënë tri herë rrotull Prishtinës dhe ishin lutur për fatin e saj. Besohej verbërisht se kjo lutje e hoxhës e kishte shpëtuar qytetin nga flaka e luftës. Avionët gjermanë kishin fluturuar mbi Prishtinën, por thuhej se ata, në vend të qytetit, kishin parë vetëm ujë! Kështu thuhej e kështu flitej për Prishtinën dhe për hoxhën që kinse e kishte shpëtuar atë.

Kaq përsa i përket këtij eseu letrar, i cili ishte shkruar në një kohë lur lufta po i kërcënohej edhe Prishtinës dhe ajo sugjerohej me vetë titullin që i ishte vënë në ballë. Por, në ndërkohë, ky kërcënim pothuajse po bëhej realitet, një realitet tragjik për Prishtinën dhe për gjithë Kosovën. Regjimi serb po refuzonte me këmbëngulje nënshkrimin e Marrëveshjes së Rambujesë për një zgjidhje kalimtare për çështjen e Kosovës, kurse sulmet ajrore kundër objektivave të ushtrisë e të policisë serbe po bëheshin të paevitueshme. Ato filluan më 24 mars dhe përfunduan më 9 qershor dhe ishin pikërisht këto sulme të fuqishme të NATO-s që i erdhën në ndihmë popullit shqiptar dhe që e detyruan Serbinë të kapitullojë.

Gjithë këtë kohë qendrova në Prishtinë bashkë me Gruan e me Djalin e me disa miqë dhe ishin këto 78 ditë të frikës e të shpresës dhe 4 ditë të tjera të besimit të madh se forcat e Aleancës do t’i detyrojnë forcat serbe që të kapitullojnë dhe t’i nxjerrin jashtë Kosovës, ashtu siç ishin marrë veshë në Kumanovë. Kjo është arsyeja pse si njësi të matjes së kohës janë ditët e vetmisë e të besimit, vetë netët e gjata të frikës e të shpresës dhe jo datat, të cilat rëndom e nënkuptojnë vetëm një rrjedhë sukcesive të kohës.

Fakti se gjatë gjithë kohës sa zgjatën sulmet ajrore të Aleancës qëndrova në Prishtinë, vetvetiu e bën reale situatën kur me qindra herë po i kujtoja, edhe hoxhën plak të Prishtinës me “Kur’an” në dorë, edhe personazhin plak të Brehtit tek po e ngushllonte Vajzën me citatet e “Biblës”. Kjo është arsyeja e parë pse vendosa që, në ballë të librit, të nxjerr pikërisht këtë titull. Lidhja midis dy situatave dhe referencave brenda saj ishin të forta dhe doja që t’i kujtoj, edhe në këtë mënyrë, si kërcënim potencial që po i bëhej Prishtinës gjatë verës dhe vjeshtës së kaluar, ashtu edhe rrezikun e shfarosjes së banorëve të saj dhe djegies së gjithë qytetit, kësaj pranvere të kobshme e tragjike për gjithë Kosovën.

Arsyeja tjetër pse e pagëzova pikërisht me këtë titull është më esenciale. Ajo lidhet me faktin se jam i bindur se të gjithë shqiptarët, gjatë atyre tre muajve, do të jenë lutur në mënyrën e vet për Kosovën, për familjen e për shtëpinë, për katundin e për qytetin e tyre. Nuk po zbuloj asnjë fshehtësi nëse them se gjatë dy muajve e gjsmë sa qëndrova në një ekzil të brendshëm nëpër tri-katër apartamente në kuartin “Dardania” të Prishtinës, me qindra herë isha lutur për fatin tim, për fatin e familjes, për fatin e miqëve e të kolegëve, për fatin e gjithë njerëzve, që i njihja dhe që nuk i njihja, dhe për fatin e qytetit e të gjithë Kosovës.

Kështu si unë do të jenë lutur dhe shumë banorë të tjerë të Prishtinës. Por, ndryshe nga ata që për fatin e qytetit të tyre luteshin nën qiellin e hapur apo nën tenda, larg Kosovës si refugjatë apo nëpër burgjet e errta e të lagështa të Serbisë, unë pata fatin që lutjen për Prishtinën, vetë biblën për fatin e saj, t’i bëja dhe t’i krijoja duke qenë në qytet. Prishtinën e duan dhe e kanë dashur njësoj, si ata që kanë qenë të detyruar ta braktisin nën kërcënimet serbe, ashtu edhe ata që kanë qëndruar në qytet gjatë kohës së sulmeve. Këta të fundit, që assesi nuk ishin pak, ndërkaq, kanë pasur mundësinë që ta përjetojnë jo vetëm dhembjen e papërshkrueshme të zbrazjes së Prishtinës dhe dominimin er saj të plotë e të egër nga forcat banditeske serbe, por edhe vetë çlirimin dhe ringjalljen e saj. Ky është privilegji i tyre i madh dhe pikërisht këtij privilegji i detyrohet libri që pason.

1.

Vranësirat e papritura, një erë e ftohtë dhe pluhuri që ngrihej dendur rrugëve të Prishtinës e bënin ditën e 24 marsit krejt të veçantë dhe i jepnin asaj dimensione të paparashikueshme.

Sulmet e Aleancës kundër caqeve ushtarake serbe priteshin për në mbrëmje dhe dukej se ajo do të vinte më shpejtë se kurrënjëherë përpara, bashkë me errësirën e natës. Ishin pikërisht këto vranësira dhe ky pluhur, kjo pritje dhe kjo bindje për sulmet e paevitueshme që i bënin njerëzit të ndiheshin disi me ndjenja të përziera. Askush nuk e fshihte gëzimin që Aleanca do të sulmonte nga ajri forcat kriminale serbe dhe do të kryente ndaj tyre hakmarrjen e madhe për gjithë ato krime që serbët tashmë po bënin kundër shqiptarëve dhe pasurisë së tyre, si dhe do ti detyronte ata që të tërhiqen njëherë e përgjithmonë nga Kosova.

Por, ndjenja e pritjes dhe gëzimit, ky koktej emocionesh disi të ndrydhura, shoqërohej nga droja se mos regjimi serb pikërisht këto sulme nga ajri do t’i merrte si pretekst për t’i qëlluar pa asnjë mëshirë shqiptarët në tokë, për të bërë krime monstruoze mbi ta dhe për ta spastruar etnikisht Kosovën. Nuk kishte asnjë dilemë se Aleanca do ta zotëronte qiellin dhe se atje lart ajo do ta fitonte luftën kundër serbëve dhe armatës së tyre kriminale. Por, po ashtu, nuk kishte asnjë mëdyshje se ushtria dhe policia serbe tashmë lishin vendosur pushtetin e dhunës e të tmerreve në tokë dhe ishte ky moment që i tmerronte shqiptarët dhe që e bënte më të frenueshëm dhe disi me emocione të përziera gëzimin për intervenimin tashmë evident të Aleancës.

Frika nga hakëmarrja serbe bëri që shumë familje të strehoheshin jashtë Kosovës katër-pesë ditë para se të fillonin sulmet kundër forcave serbe. Veçmas shiheshin familje që me nguti po i strehonim fëmijët në Maqedoni. Tek po ngjitesha shkallëve të pallatit ku banoja, në pjesën qendrore të lagjes “Dardania”, pashë njërin nga fqinjët që, bashkë me fëmijët, po zbriste me nguti e me një nervozë shkallët temoshtë. Po shkojnë, i thashë vetes, pa qenë i sigurtë se do t’ia dalim t’i shpëtojmë thikës serbe. Nëse e lëshojmë Kosovën kjo do të jetë fitorja më e madhe dhe përfundimtare e serbëve, po e ribindja veten.

Forcat e Aleancës po përgatiteshin që ta sulmonin Serbinë dhe, pastaj, të vendoseshin në Kosovë, mbi bazë të Marrëveshjes së Rambujesë, e cila ishte një kontratë politike midis shqiptarëve dhe Aleancës. Avionët evroamerikanë tashmë po bëheshin gati për ta sulmuar Serbinë, kurse shqiptarët po e lëshonin Kosovën nga frika e hakmarrjes së përgjithshme serbe!mKy ishte paradoksi dhe nuk kishte si të mos pyetej njeriu me gjithë zë se për kë do ta bëjë luftën Aleanca!?

Shqiptarët po vepronin me nguti që t’i iknin hakmarrjes serbe dhe nuk dihej kush do t’i priste forcat e Aleancës në Prishtinë, po u zbraz Kosova kështu si ka filluar. Kjo e kishte shtyrë Rexhep Qosjen që dje t’u bënte një thirrje dramatike e me plot patetikë njerëzve për të mos e lëshuar Kosovën.

Atmosferën e luftës dhe të sulmeve po i bënte krejtsisht reale fakti se Beogradi kishte shpallur mbrëmë zyrtarisht gjendjen e rrezikut të drejtpërdrejtë nga lufta dhe kishte koncentruar forca të mëdha ushtarake e policore në Kosovë. Ky përqëndrim forcash të mëdha ushtarake e policore në Kosovë. Ky përqëndrim forcash ishte i madh e sistematik, që prej fillimit të Konferencës së Rambujesë. Hamendjet nëse do të ketë ose jo sulme nga ajri pothuaj ishin evituar krejtësisht. Por, ende nuk dihej nëse, bashkë me goditjet nga ajri, do të ketë edhe intervenim të forcave tokësore dhe si duhej të silleshin shqiptarët në këto rrethana krejtësisht të reja dhe të rrezikshme.

Pikërisht me këto dilema dhe me këto imazhe të ngrysta për atë që po pritej të ndodhte, hyra brenda në apartament. Dija se një pjesë e familjes prej ditësh po endej katundeve të llapit, por nuk më kishte shkuar mendja se do t’i shoh ashtu të lodhur, të hutuar dhe të frikësuar. Nëna dhe vëllai me fëmijët që prej dhjetë ditësh e kishin lëshuar Gllamnikun dhe ishin strehuar në disa fshatra të Gallapit, ku po bënte dimër i egër dhe një pjesë të udhës e kishin bërë, duke qenë të detyruar të ballafaqohen me borën dhe me fërfëllazën. Në Prishtinë kishin arritur para pak 4astesh dhe, tek po interesohesha për shëndetin e tyre, pashë se ishin lodhur dhe se kishin frikë për atë që mund të ndodhte që sonte.

– A do të sulmojnë – Më pyeti Ganiu, kurse fëmijët e prisnin përgjigjen me ndjenjën e gëzimit të fshehtë. Nëna nuk ngurroi të thoshte se kishte frikë për mua, që isha deklaruar hapur pro sulmeve të Aleancës dhe kisha kërkuar publikisht që goditjet nga ajri të shoqëroheshin me intervenimin e trupave tokësore.

– Po, do të sulmojnë që sonte, – thash. Mbrëmë Solana ia ka kaluar urdhërin për sulme Klarkut. Ky i fundit e ka për detyrim që brenda 24 orësh të fillojë me sulmet nga ajri kundër caqeve ushtarake e policore serbe – ia shpjegova vëllait, duke qenë krejtësisht i sigurt se vërtet sulmet ajrore do të fillojnë që më 24 mars para mesnatës.
Ata u shikuan mes veti. Por, nuk thanë asgjë. Heshtjen e theu papritur zilja e telefonit. Një mik imi interesohej të dinte se çfarë duhej bërë. Ai po më thoshte se qyteti tashmë po hynë në një gjendje paniku. Duhet të dal dikush dhe të marrë guximin e të thotë se çfarë duhet të bëjë populli. Njerëzit kanë filluar që tash të mendojnë si të largohen nga qyteti, kurse në këto momente kur po afrohet nata. Miku im po ngulte këmbë se, jo sall Rexhep Qosja, por d. Ibrahim Rugova, të cilin populli e zgjodhi kryetar të Republikës së Kosovës, është ai që i pari duhet t’i bënte thirrje popullit që të mos e lëshojë Kosovën.

– Ne nuk mund të rrimë në këtë banesë – tha Ganiu. – Do të shkojmë tek Fazliu, kurse ti duhet të gjesh ndonjë vend tjetër për disa ditë, – po ngulte këmbë ai.

– Po, – i thashë. – Kjo është banesë që mund të kontrollohet nga policia që sonte, – plotësova veten, pa qenë i sigurtë se ku do të shkonim unë, gruaja dhe dy fëmijtë.
Kishte disa ditë që po mendoja për mundësinë e largimit të përkohshëm nga banesa. Për veten isha i sigurt se nuk do të dal jashtë Kosove. Mund të strehohem diku për ndonjë ditë. Jo më shumë. Fëmijët, kisha menduar, se mund t’i nxjerr jashtë, nëse rrezikohemi përfundimisht. Vetë në asnjë mënyrë nuk do ta lë Prishtinën. Fëmijët dhe gruaja – ndoshta. Por, momenti i sulmeve po afronte shpejt, kurse unë nuk kisha ndërmarrë asgjë, as për veten dhe as për fëmijët.

Vëllai me nënën dhe me fëmijët dolën. Nënës ia pashë një lot tek po i lëvizte poshtë faqeve. Ajo u mundua ta fshehë lotin nga unë, që po përpiqes
ha ta ngushlloja se do të bëhet mirë, se më në fund gjërat do të vendosen në vendin e vet. Ishte ora 17. Në banesë mbetëm unë, gruaja dhe dy fëmijët. Ata më shikonin mua, ndërsa unë po hamendesha, pa ditur çfarë duhej të bëja.

-Sonte nuk do të jemi bashkë, u thashë.

Këtë zgjidhje e kisha menduar që nga mesdita, pa qenë i sigurt nëse kjo ndarje e shpejtë dhe e papritur do të zgjaste vetëm një natë. Ata më vështruan ftohtë. Sikur e kishin pritur që moti këtë propozim. Bahria dhe Besiani do të shkonin në shtëpinë e vjehrrës, të cilën e konsideronim pak më të sigurtë, ndërsa unë me Berianën do të qëndronim në banesë. E kishim të qartë se kjo nuk ishte një zgjidhje që ofronte farë sigurie. Por, të paktën, nuk deshëm që të jemi të gjithë bashkë. Nëse do të ndodhte më e keqja, nëse serbët do të vendosnin të na vrisnin , atëherë të paktën kjo të mos na gjente të gjithëve përnjëherë dhe jo në një vend. Kërë parandjenjë nuk ua thashë të tjerëve – as gruas, as djalit dhe as vajzës. Por, jam i sigurt se ata e dinin arsyen pse nuk do të duhej të qëndronim bashkë.

Sulmet e para na gjetën duke biseduar për mundësitë që, bashkë me Vajzën, të gjejmë një zgjidhje tjetër, që të mos e bënim natën në banesë. Kishte dy orë që Bahria me Besianin kishin shkuar te Selushi, kurse unë me Berianën po hamendeshim. Por, tashmë ishim vonuar me hamendjet tona. Ishte ora 20.04 minuta.

Makineria e sulmeve ajrore të Aleancës po vihej në lëvizje kundër caqeve serbe dhe po fillonte ndëshkimi kundër forcave kriminale ushtarake e policore serbe. Bashkë me sulmet e para të vionëve dhe raketave të Aleancës në aeroportin ushtarakë në Sllatinë dhe në qendrën e stërvitjes së policisë speciale serbe në Ajvali, Prishtina ngeli pa korrent. Momenti ishte tepër i veçantë. Aleanca po hynte në luftë kundër Serbisë dhe sulmet e saj, objektivisht, ishin në anën e shqiptarëve. Rrugët e Prishtinës përfundimisht, po bëheshin të shkreta e krejtësisht të pasigurta dhe, tashmë, ishte e qartë se unë dhe Vajza ishim të detyruar që natën ta bëjmë në banesën tonë.

– Po digjet ndërtesa e Presidencës, – po më thoshte me telefon një zë i panjohur. – Objekti i Qendrës për Informim të Kosovës tash për tash ka shpëtuar. Por, Presidenca është vjedhur, është thyer dera kryesore në fillim dhe pastaj i është dhënë flaka, – më fliste një nga rojet e natës në objektin e “Unikosprojektit”, që gjendej vetëm disa metra larg Presidencës. Ai po shpjegonte se vetëm një orë pas sulmeve të para kishte dëgjuar disa njerëz që me nguti po i afroheshin objektit. E kishin thyer derën, kishin nxjerrë jashtë dokumentacionin dhe më pas ia kishin dhënë flakën objektit. Zëri po i dridhej tek po e përshkruante atë që kishte parë. Derisa po pyeste çfarë do të mund të bënte ai për objektin e Presidencës që po përfshihej nga flakët, u përpoqa ta qetësoj dhe i thashë që të ketë kujdes për veten.
Ishte vonë pas mesnate. Tek po përpiqesha të dëgjoja të gjitha lajmet e informacionet e mundshme, si nëpër fanitje, vërejta se po afronte mëngjesi.

2.

Kërcnimet serbe për dëbimet masive dhe për shfarosjen në maë të shqiptarëve tashmë po realizoheshin. Janë njoftimet e para për likuidimet e shqiptarëve në Prishtinë, në Mitrovicë, në Gjakovë në Prizren dhe në pjesë të tjera të Kosovës që të shtyjnë të mendosh nëse ishte dashur ose jo që politikanët dhe intelektualë të shquar shqiptarë t’i gjenin sulmet ajrore të Aieancës në Kosovë. Po të largoheshin nga Prishtina para se të fillonin sulmet, poIitikanët dhe intelektualët shqiptarë do të rrezikonin të akuzoheshin se ia kthyen popullit shpinën në ditët më të vështira. Kjo gjithsesi nuk do të ishte e lehtë për ta dhe nuk do të kalonte pa pasoja për autoritetin e tyre në popull. Por, duke mbetur në Prishtinë në një kohë kur Akanca kishte filluar luftën kundër forcave serbe, ata rrezikonin të likuidohen fizikisht ose që të keqpërdoren si është më së keqi nga kriminelët serbë.

– Në Mitrovicë u vra Latif Berisha. – më njofton Rexhep Gjergji. – Ky intelektual dhe veprimtar i shquar është vrarë mennjëherë pas sulmeve, para derës së shtëpisë, sipas një liste për ekzekutimin e intelektualëve dhe të veprimtaitve politikë, – po rrëfente me shqetësim një veprimtar politik, që kishte arritur të dalë nga Mitrovica. – Në shtëpinë e tij është likuiduar edhe udhëheqësi i sindikatës, Agim Hajrizi. Bashkë me të janë ekzekutuar edhe i biri 12 vjeçar dhe e ëma, – më thotë Rasim Cubolli, një inxhinier që me shumë vetmohim punoi me vite në Presidencë. – Mos di gjë më konkrete për fatin e avokatit Bajrain Kelmendi, – interesohet të dijë Adnani. – Di se është arrestuar pas mesnate bashkë me të dy djemtë – them. – Herët në mëngjes Nekibja ishte interesuar për fatin e tyre. Shko dhe pyet tek NATO-ja! – i ishte kërcënuar policia serbe, – i them.

Në dhomën tjetër Beriana po flinte ende. Ajo më bëri shoqëri pothuaj deri pak para se të agonte. Biseduam gjatë dhe disa herë gjatë natës më tha se kishte frikë për veten dhe për mua. Një mik imi interesohet të dijë nëse kemi mundësi të njoftojmë këdoqoftë nga të huajtë për këtë që po ngjet. Kur mori vesh se bashkë me mua në shtëpi gjatë gjithë natës ka qenë edhe vajza, tha se ishte i tmerruar dhe po më këshillonte që gjatë ditës të gjeja ndonjë vend tjetër për strehim.

Njoftimet për ekzekutimet e para m’i kujtuan kërcënimet e liderit të radikalëve serbëm, Vojisllav Sheshel, i cili, vetëm pak ditë më përpara, pa asnjë ekuivok, po e bënte publik planin serb për spastrimin e Kosovës. Ai e thoshte hapur se, nëse avionët e Aleancës e sulmojnë nga qielli, forcat serbe do të sulmojnë në tokë dhe nuk do të lënë asnjë shqiptar pa dëbuar nga Kosova. Por, duket se kërcënimet serbe nuk ishin kuptuar seriozisht, as nga politikanët shqiptarë dhe, me gjasë as nga faktorët politikë e ushtarakë ndërkombëtar. Këtë konstatim e bëjnë të qëndrueshëm hutia e përgjithshme, e cila u krijua që me ekzekutimet e para serbe dhe me veprimet e egra antishqiptare të serbëve si dhe vetë paniku që, për pasojë, po krijohej në popull.

Shqiptarët ishin të mrekulluar me forcën ushtarake të Aleancës. Ata më shumë dhe më përpara sesa me kërcënimet serbe e me rreziqet që projektoheshin kundër tyre n¨èe deklaratat e udhëheqësve serbë, po preokupoheshin me dëmet që do të pësonte armata kriminale serbe. Duket se atyre u interesonte hakmarrja e forcave të Aleancës kundër forcave serbe dhe pozjiaj e kishin harruar rrezikun që po u kanosej vetë atyre nga forcat kriminale serbe. Faktorët politikë dhe ushtarakë ndërkombëtar duket se llogarisnin që Beogradi do të dorëzohejpas sulmeve të para dhe ai pastaj do të përmbushte kërkesat e bashkësisë ndërkombëtare. Këtu me gjasë e gjente mbështetjen arsyeja pase sulmet e mbrëmshme ishin të pakta dhe pa asnjë efekt ushtarak dhe politik.

Në telefon ishte Ganiu. Donte të dinte si e kisha kaluar natën dhe çfarë po planifikoja të bëja. Tashmë kishte dëgjuar për ekzekutimet e para në qytet dhe shihej qartë se ishte i shqetësuar për fatin tim.
…

—
PARANTEZA E MBYLLJES

Pikërisht tash e shoh të domosdoshme që ta bëjë publike dilemën e rëndë se a thua do të arrija ta përjetoja çlirimin e Kosovës, që t’u bija në fund shënimeve që pasojnë, dhe, më në fund, që ta kryeja dorëshkrimin e kësaj lutjeje për Prishtinën, që kësaj bible për fatin e gjithë shqiptar¨ve dhe tërë Kosovës.

Kjo dilemë më shoqëroi gjatë gjithë këtyre 82 ditëve. Por, ishte energjia e fuqishme e besimit se forcat e Aleancës do ta detyrojnë Serbinë të kapitullojë dhe do ta shpërblejnë sakrificën sublime dhe vetë luftën për çlirim të shqiptarëve që më mbanin gjallë dhe që më bënin që t’i mbaja këto shënime.

Nuk jam i sigurt nëse e kam thënë tashmë, por sidoqoftë e gjej të nevojshme të theksoj edhe një herë se shënimet për këtë libër rëndom i mbaja në mëngjes dhe vonë pasdite dhe ato këtu janë autentike. Ndonjë përsaktësim i domosdoshëm, thellimi i ndonjë situate dhe zhvillimi i ndonjë argumenti nuk kanë pse të përjashtohen. Por, marrë në përgjithsi , ato ruajnë rezonin dhe emocionin e momentit.

Si të këtilla, ato mund të konsiderohen jo sall shënime të një empirie, të asaj që po ndodhte gjatë atyre 82 ditëve të një egzili të brendshëm, por edhe njëfarë diagrami i reagimeve emocionale ndaj atyre ngjarjeve. Pra janë shënime jo vetëm për ngjarjet e për qëndrimet, për zhvillimet e për kthesat e një momenti historik, por edhe për vetë situatat dhe reagimet, për refleksionet dhe interpretimet, për emocionet dhe përgjasimet e paevitueshme të atij momenti historik e ekzistencial me situata e me ngjarje e me reagime të tjera të moçme e të reja.

Energjia e ringjalljes së Prishtinës dhe gjithë Kosovës mbas hyrjes së forcave të Aleancës, ndërkaq, ishte ajo që më bëri t’i përfundoj këto shkrime dhe ta kryej librin. Disa herë më ka ndodhur që gjatë kësaj kohe të dal nëpër rrugët e qytetit, të shëtis dy herë pothuaj gjithë Kosovën dhe të vërej e të prek e të ndiej nga afër tmerrin e vdekjes e të shkatrrimit dhe pulsin e jetës. Kam vështruar nga afër e me orë të tëra shtëpi të djegura, katunde e qytete të rrënuara, varreza individuale e kolektive dhe gjithëherë kam marrë mesazhin e njejtë se Serbia deshi ta djegë tokën e Kosovës dhe ta shfarosë popullin e saj shqiptar.

Por, poaq të fuqishme ishin mesazhet që shpërthenin nga prania e ushtarëve evroamerikanë, nga lëvizjet e nga veprimet, nga mendimet e nga besimi i pashembulltë i shqiptarëve për ndërtimin dhe rindërtimin e Kosovës. Nuk ishte vetëm kthimi i shpejt i shqiptarëve në Kosovë mrekullia që la pa frymë gjithë botën. Energjia e jetës dhe e punës, vetë fryma e ringjalljes së shpejtë të jetës në të gjitha planet ishte një mrekulli tjetër, poaqë e papritur dhe gjithandej e çmuar nga të gjithë që e dinë dhe që e njohin, që e ndihmuan dhe që do ta ndihmojnë akoma më shumë Kosovën dhe popullin e saj.
Nuk është kurrëfarë fshehtësie se përfundimin e këtij dorëshkrimi gjithsesi që e ka ndihmuar pikërisht kjo energji e përgjithshme e ringjalljes së jetës në Kosovë. Dorëshkrimet e këtij libri, tri fletoret e mbushura me një kaligrafi herë të qetë e të rregulltë dhe herë të shqetsuar e disi të egërsuar, disa herë më dukeshin disi të fjetura tek i vështroja me orë të tëra.

Por, ato çuditërisht ngjalleshin e ringjalleshin, merrnin frymë e jepnin mesazhe kuptimi posa i lexoja dhe i rilexoja. Energjia e jetës gjithsesi që projektohej e reflektohej në energjinë e shkrimit, sikundër që kjo e dyta i jepte jetës kuptime e mesazhe të reja dhe të panjohura.

Asnjëherë nuk do të harrojë keqardhjen që po shprehte një Djalosh për librat që m’i kishin djegur serbët në shtëpinë e babës në Gllamnik. Ishte dita e parë që po shëtisja rrugët e Prishtinës pas tre muajësh, kurse Djaloshi nga Sekiraça po më afrohej disi me ngurrim dhe po më tregonte se plakun e kisha gjallë. Por, librat t’i kanë djegur, më tha me një keqardhje që nuk mund ta shpjegoj. Nuk foli për shtëpinë, që po ashtu ishte djegur me krejt çfarë kishte pasur brenda, por vetëm për librat. Kjo më bëri përshtypje.

Dorëshkrimi i këtij libri kurrësesi nuk mund të jetë kompensim për gjithë ata libra që u dogjën bashkë me gjithë ato ide e mendime. Situata e karaktere të krijuara nga gjeniu krijues i njeriut. Por, si brenda çdo libri tjetër, edhe brenda librit që e keni përpara, veprojnë e krijohen e bashkëveprojnë energji të shumta e të vazhdueshme, të brendshme e të jashtme, të tilla që i dimë dhe që i njohim, por edhe të tilla që as i dimë dhe që as kemi se si t’i njohim. Këto energji vazhdimisht e ushqejnë dhe e përcaktojnë, e lindin dhe e rilindin njëra tjetrën në emër të jetës dhe të lirisë, si vetë librat, të cilët, në fakt, gjithmonë e shkruajnë dhe e rishkruajnë njëri-tjetrin, duke e krijuar universin e dijes e të shkrimit.

Pikërisht tek këto energji merr jetë e shpirt edhe dorëshkrimi i librit “Një lutje për Prishtinën”.

Prishtinë, 21 dhjetor 1999

  • twitter
  • facebook
  • linkedin
Fjalë kyçe: , , , ,

Komentet

Lajme të ngjashëm

Osmani bisedon me Hovenierin për ndryshimet në administratën amerikane pas fitores së Trumpit

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka biseduar me ambasadorin e Shteteve të Bashkuara në Prishtinë, Jeffrey Hovenier, për ndryshimet në administratën amerikane, pasi Donald Trump i fitoi zgjedhjet presidenciale në SHBA javën e kaluar.

Zyra e Osmanit njoftoi se ky ishte një takim i rregullt i presidentes me ambasadorin amerikan, i cili është i pari mes tyre prej se Trumpi fitoi zgjedhjet më 5 nëntor.

“Presidentja Osmani shprehu mirënjohjen për mbështetjen historike bipartizane dhe bashkëpunimin me Shtetet e Bashkuara, si dhe nënvizoi angazhimin e përbashkët për ruajtjen e paqes dhe stabilitetit”, thuhet në njoftim.

Osmani tha në takim se marrëdhëniet e Kosovës me SHBA-të janë “ekzistenciale” dhe se shpreson se edhe me administratën e re të presidentit të zgjedhur Trump, do të vazhdojë bashkëpunimi i “shkëlqyeshëm” dhe se ajo do të vazhdojë ta ketë në vëmendje Kosovën.

Fitorja e republikanit Trump në zgjedhjet presidenciale të 5 nëntorit në SHBA ka sjellë paqartësi edhe në Kosovë.

Njohësit politikë në Kosovë dhe të huaj, kanë shprehur qëndrime të ndara për ndikimet që kjo administratë do të ketë mbi Kosovën.

Afrim Hoti, profesor i së Drejtës dhe Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin e Prishtinës, tha javën e kaluar për Radion Evropa e Lirë se është optimist se Trump sjell një “mundësi pozitive për Kosovën dhe rajonin”.

Por, për Toby Vogel, nga Këshilli për Politikat e Demokratizimit në Berlin “as edhe një gjë pozitive” për Ballkanin nuk mund të vijë nga kthimi i Trumpit në Shtëpinë e Bardhë.

Gjatë mandatit të parë të Donald Trump si President i SHBA-së (2016-2020), administrata e tij u përqendrua fuqimisht në atë që e quajti “normalizim ekonomik” të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Më 2020, Kosova dhe Serbia në Shtëpinë e Bardhë, në prani të presidentit Trump, nënshkruan Marrëveshjen e Uashingtonit për normalizim ekonomik. Kjo marrëveshje, që përfshiu edhe njohjen e pavarësisë së Kosovës nga Izraeli, nuk është zbatuar plotësisht.

Synimi kryesor, sipas kësaj administrate, ishte që bashkëpunimi ekonomik t’i vendoste “në plan të parë përfitimet e qytetarëve, duke i ulur tensionet politike në rajon”.

Gjithashtu, në administratën e parë të Trumpit ka pasur disa zyrtarë, si këshilltari i atëhershëm për siguri kombëtare, John Bolton, që nuk e kanë përjashtuar opsionin e “korrigjimeve territoriale” mes Kosovës dhe Serbisë. REL

Osmani pret gjeneralin Clark: Vendosmëria dhe lidershipi i kontribuuan lirisë së Kosovës

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka pritur në takim gjeneralin Wesley K. Clark, ish-komandant suprem i NATO-s për Europë, i cili udhëhoqi ndërhyrjen e NATO-s në vitin 1999.

“Vendosmëria dhe lidershipi juaj i kontribuuan lirisë së Kosovës, duke siguruar një të ardhme ku dinjiteti mbizotëron mbi frikën dhe shtypjen”, ka thënë Osmani, siç njofton Presidenca.

Në takim me Clark, Osmani theksoi progresin e Kosovës ndër vite, duke vënë në dukje “punën e vazhdueshme për ta forcuar pozitën e Kosovës në skenën ndërkombëtare, sikurse edhe anëtarësimin në organizata ndërkombëtare”.

“Sipas Presidentes Osmani e ardhmja e Kosovës është e qartë në synimin për integrimin euroatlantik dhe partneritet të qëndrueshëm me Shtetet e Bashkuara”, thuhet në njoftim./Express/

Trumpi emëron Marco Rubion si Sekretar Shteti dhe Matt Gaetz si prokuror të përgjithshëm

Senatori Marco Rubio

VOA

Presidenti i zgjedhur Donald Trump njoftoi të mërkurën se ka emëruar senatorin republikan Marco Rubio për postin e Sekretarit të Shtetit.

Zoti Trump zgjodhi ligjvënësin e Floridës, Matt Gaetz për të shërbyer si prokuror i përgjithshëm.

Ligjvënësi Matt Gaetz

Ligjvënësi Matt Gaetz

Ai njoftoi gjithashtu se kishte zgjedhur zonjën Tulsi Gabbard, një ish-anëtare demokrate të Kongresit dhe kandidate për presidente, për të shërbyer në postin e drejtores së Zbulimit Kombëtar.

Ish ligjvënësja Tulsi Gabbard

Ish ligjvënësja Tulsi Gabbard

Senatori Marco Rubio në postin e Sekretarit të Shtetit

Presidenti i zgjedhur Donald Trump njoftoi të mërkurën se ka emëruar senatorin republikan Marco Rubio për postin e Sekretarit të Shtetit, në administratën e tij të re.

“Ai do të jetë një avokat i fortë për kombin tonë, një mik i vërtetë i aleatëve tanë dhe një luftëtar i patrembur që nuk do të tërhiqet kurrë ndaj kundërshtarëve tanë”, shprehej zoti Trump në një deklaratë.

Ligjvënësi konservator Marco Rubio njihet për qëndrimet e tij të forta ndaj Kinës, Kubës dhe Iranin dhe ishte një nga kandidatët që zoti Trump po shqyrtonte për postin e nënpresidentit, përpara se të vendoste përfundimisht për senatorin J.D Vance.

Zoti Rubio është nënkryetar i Komisionit të Senatit për Zbulimin dhe anëtar i komisionit të Senatit për Marrëdhëniet me Jashtë.

Ai ka nxitur një qëndrim më të ashpër kundër Kinës duke patur si objektiv aplikacionin e mediave sociale TikTok, kompania mëmë e së cilës është kineze. Ai dhe ligjvënës të tjerë thonë se Pekini mund të sigurojë qasje tek dhënat e përdoruesve sa herë të dojë.

Presidenti i zgjedhur Donald Trump e bëri njoftimin ndërsa po kthehej në Florida nga Uashingtoni pas takimit me Presidentin Joe Biden.

 

Presidentja Osmani: Stërvitja ‘Ujku i Çeliktë’ demonstrim i qëndrueshmërisë dhe shpirtit të ushtrisë sonë

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka shprehur krenarinë për performancën e jashtëzakonshme të ushtarëve të Forcave të Sigurisë së Kosovës (FSK) gjatë stërvitjes “Ujku i Çeliktë”, të realizuar nga Regjimenti i Dytë i Këmbësorisë së Forcave Tokësore të FSK-së.

Në një postim në rrjetet sociale, Presidentja Osmani theksoi se kjo stërvitje është një demonstrim i qëndrueshmërisë, guximit dhe shpirtit të pazëvendësueshëm të Ushtrisë sonë, që ka një angazhim të palëkundur për mbrojtjen e shtetit të Kosovës.

“Krenarë me vajzat dhe djemtë e Ushtrisë sonë, të cilët Kosovën e kanë mbi të gjitha!”, ka shkruar Osmani. sn

Kurti foli për armatim modern e investime në FSK: Ushtrinë tonë synojmë ta përgatisim t’i bëjë ballë çdo kërcënimi

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka vlerësuar si një sukses të jashtëzakonshëm ushtrimin ushtarak “Ujku i Çeliktë”, i cili u realizua dje me pjesëmarrjen e mbi 1000 ushtarakëve të Forcave të Sigurisë së Kosovës (FSK).

Sipas tij, ky është ushtrimi më i madh dhe më i sofistikuar që ka realizuar FSK-ja deri më tani, dhe një shembull i përkushtimit të Kosovës në forcimin e kapaciteteve të saj mbrojtëse.

Kryeministri Kurti theksoi se pajisjet, të cilat përputhen me standardet e NATO-s, janë rezultat i një strategjie të detajuar të investimeve në fushën e mbrojtjes, të cilat janë realizuar për të përforcuar kapacitetet mbrojtëse të Kosovës.

Në fjalën e tij, Kryeministri theksoi gjithashtu se buxheti për ushtrinë është trefishuar, ndërsa numri i ushtarëve është dyfishuar, duke u përqendruar edhe në trajnimin intensiv të ushtarëve tanë, i cili është katërfishuar. Ai nënvizoi se ky investim masiv në armatim dhe trajnimin e personelit ushtarak është një hap i rëndësishëm për rritjen e sigurisë në vend dhe përgatitjen e FSK-së për sfida të mundshme në të ardhmen.

Kurti përfundoi duke theksuar se më shumë investime në ushtri do të thotë më shumë siguri për qytetarët e Kosovës. Ai shprehu besimin se, me përkushtimin dhe gatishmërinë e ushtarëve dhe oficerëve të FSK-së, e ardhmja e Kosovës është në duar të sigurta dhe të forta.

“Një element tjetër i rëndësishëm i këtij ushtrimi është përdorimi i pajisjeve dhe armatimit modern, të cilat janë blerë dhe integruar në flotën tonë në këto vitet e fundit. Këto pajisje dhe ky armatim i blerë sipas standardeve të NATO-së, janë produkt i një strategjie të detajuar të investimeve tona në fushën e mbrojtjes. Armatimet e reja të cilat përfshijnë pajisje të avancuara dhe të sofistikuara luftarake, janë dëshmi e qartë e vendosmërisë sonë për të modernizuar dhe për ta përgatitur ushtrinë tonë të përballojë çdo lloj kërcënimi, skenari dhe sfide që mund të paraqitet në këtë kohë të brishtë të sigurisë globale.

Ky ushtrim na tregoi se Forca e Sigurisë së Kosovës është mburojë e vendit tonë, por edhe një partner i besueshëm për paqen dhe sigurinë rajonale, për aleatët e Kosovës. Ushtria jonë ka treguar bashkëpunim dhe bashkërendim të shkëlqyeshëm me partnerët tanë strategjikë, duke dëshmuar aftësitë tona për ndërveprueshmëri, dhe duke përmbushur detyrat komplekse me efikasitet të plotë”, tha Kurti ndër të tjera. sn

Banorët e kryeqytetit janë zhvendosur drejt skajeve- Popullsia e Tiranës (pa komunat) është tkurrur me 29 mijë banorë në dekadën e fundit

Popullsia e qytetit të Tiranës pa përfshirë njësitë administrative ish-komunat rezultoi 389,323 banorë në cens 2023, me ulje 7% ose (29,172) banorë më pak se të dhënat e cens 2011, ku u numëruan 418,495 banorë (shiko tabelën e mëposhtme).

Të dhënat e detajuara të cens 2023 për popullsinë dhe banesat në Bashkinë e Tiranës tregojnë për zhvendosje të mëdha të popullsisë nga qyteti në ish-komuna dhe në fshat. Pakësimi i popullsisë në kufijtë e bashkisë së qytetit ka qenë në zhvillim të kundërt me volumet e larta të ndërtimit brenda qytetit me kulla dhe komplekse pallatesh.

Banorët e kryeqytetit janë zhvendosur drejt skajeve. P.sh. popullsia e Kasharit, një ish-komunë u rrit me 106 % ndërmjet dy censeve. Në vitin 2023 në Kashar rezultuan mbi 89 mijë banorë nga 43 mijë që ishin në vitin 2011. Komuna e Kasharit mori zhvillim të shpejtë në ndërtimin e objekteve për banim, por nuk ishte i mirë-studiuar, pasi nuk u shoqërua me infrastrukturën mbështetëse si shkolla dhe qendra shëndetësore.

Popullsia Ok

Më pas rritjen më të madhe të popullsisë e ka ish komuna e Dajtit, popullsia e së cilës arriti në mbi 35 mijë banorë me rritje 74 % nga 2011. Komuna e Farkës gjithashtu kishte rritje me 60% të popullsisë ndërmjet 2011 dhe 2023, duke shënuar 36 mijë banorë aktualisht. Gjithashtu ish- komuna e Petrelës regjistroi mbi 5,700 banorë me 2023 më një rritje 21% nga 2011-ta.

Në 8 isha komuna të tjera si Peza, Bërzhita, Ndroqi, Baldukshu, Zall Ballstar, Krrabë, Shëngjergj dhe Zall Herr popullsia ka rënë me ritme dyshifrore ndërmjet dy censeve.

Lëvizjet e popullsisë tregojnë se qyteti i Tiranës po behet gjithnjë e më shumë i pajtueshëm dhe i shtrenjtë sidomos nga familjet e reja.
Në dhjetë vitet e fundit familjet e reja kanë preferuar të blejnë prona në periferi të Tiranës, sakaq territori i qytetit të vjetër është pakësuar nga emigrimi, rënia e lindjeve dhe zhvendosja në periferi.

Të dhënat sugjerojnë se, popullsia me nivel ekonomik mbi mesataren është zhvendosur nga Tirana në komplekset rezidenciale të ngritura në ish komuna, teksa familjet e reja kanë preferuar të nisin jetën në periferitë, ish komunat e Dajtit dhe Kasharit pasi ishin më të përballueshme për blerjen e shtëpive.

Rritjet e çmimeve të banesave në Tiranë edhe në kushtet e rënies së popullsisë, po bëhet shkak për zhvendosje gjithnjë e më shumë të popullsisë së re ne zonat periferikë jashtë qytetit./Monitor/

Kosova kundër zgjidhjeve me Serbinë që prekin territoret

Ura e Ibrit, e cila, që nga paslufta e vitit 1999, ndan qytetin e Mitrovicës në dy pjesë: në Mitrovicë të Jugut me shumicë shqiptare dhe Mitrovicë të Veriut të banuar me shumicë serbe.

 

Bekim Bislimi

Për Qeverinë e Kosovës, shkëmbimi i territoreve me Serbinë, si mundësi për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve, nuk duhet të vihet në diskutim.

Ajo thotë se ka qenë dhe është kundër idesë së tillë.

“Qeveria e Kosovës refuzon projekte e zgjidhje me karakter territorial”, thotë zëdhënësi Përparim Kryeziu për Radion Evropa e Lirë.

Ideja u riaktualizua javën e kaluar, kur kandidatja për komisionare të Zgjerimit të Bashkimit Evropian, Marta Kos, u deklarua kundër saj.

“Komisioni Evropian dhe unë, nëse konfirmohem, nuk do t’i ndjekim këto tendenca”, tha Kos në një seancë dëgjimore në Parlamentin Evropian.

Po atë javë, zgjedhjet presidenciale në SHBA i fitoi ish-presidenti republikan, Donald Trump, i cili do ta marrë mandatin nga janari i vitit të ardhshëm.

Në administratën e parë të Trumpit, nga viti 2017 deri më 2021, ka pasur disa zyrtarë, si këshilltari i atëhershëm për siguri kombëtare, John Bolton, që nuk e kanë përjashtuar opsionin e “korrigjimeve territoriale” mes Kosovës dhe Serbisë.

“Ne nuk do të jemi pengesë dhe nuk mendoj se dikush në Evropë do të qëndrojë në mes, nëse dy palët në konflikt arrijnë një marrëveshje të kënaqshme”, ka thënë Bolton në gusht të vitit 2018.

Po atë muaj, edhe vetë presidenti i atëhershëm i Kosovës, Hashim Thaçi, ka shpalosur në një forum në Austri idenë e tij për korrigjimin e kufijve me Serbinë.

Ngjashëm, edhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka folur për ndarje ndërmjet serbëve dhe shqiptarëve.

Ndonëse asnjëri nuk ka ofruar propozime konkrete, është përfolur që veriu i Kosovës, i banuar me shumicë serbe, të shkëmbehej me jugun e Serbisë, ku jeton popullatë shqiptare.

Këto ide, si në Kosovë, ashtu edhe në Serbi kanë hasur në reagime për dhe kundër.

Edhe aleatët kryesorë të Kosovës në Evropë, Britania dhe Gjermania, kanë thënë se thirrjet për ndryshim të kufijve të Ballkanit mund të sjellin destabilizim.

Këtë qëndrim ka sot Qeveria e Kosovës, e cila thotë se përpjekja eventuale për ndarje të Kosovës, nën petkun e shkëmbimit territorial, “nuk është projekt paqësor dhe ndez konflikt të gjerë e të gjatë në Ballkan”.

“Vetëm spekulime”

Për James Ker-Lindsayn, profesor në Shkollën Ekonomike të Londrës, përmendja e idesë për shkëmbimin e territoreve tani, bazohet vetëm në spekulime dhe asgjë konkrete.

“Kjo ishte në agjendë më herët [në administratën e parë të Trumpit]. Mendoj se nuk ka asnjë justifikim se po flitet diçka [rreth kësaj teme]”, thotë Ker-Lindsay për Radion Evropa e Lirë.

“Mendoj se shumëçka do të varet se kush do të jetë në krye të ekipit të tij për politikë të jashtme dhe nëse ata do të jenë të interesuar për Ballkanin”, shton ai.

Trump, sipas tij, është i interesuar “vetëm aty ku mendon se mund të arrijë marrëveshje që mund ta bëjnë të duket mirë”.

“Dhe, nëse mendon se Ballkani nuk i ofron diçka të tillë dhe nuk e ka askënd përreth që i thotë se mund të bëjmë diçka në Ballkan, ai nuk do të brengoset”, thotë Ker-Lindsay.

Aleksandar Popov, drejtues i Qendrës joqeveritare për Rajonalizëm në Novi Sad të Serbisë, thotë se nuk e di se kush është duke e iniciuar tashti idenë e shkëmbimit të territoreve.

Ai thotë se Vuçiqit do t’i konvenonte rikthimi i kësaj ideje në diskutim, por, sipas tij, ajo nuk përkon më me realitetin në terren.

“Shumëçka ka ndryshuar. Pushteti i Kosovës ka arritur që institucionet serbe që funksiononin atje – përveç shëndetësisë dhe arsimit – t’i shuajë tërësisht. Kështu që mendoj se kjo ide është e vdekur. Kushdo qoftë nga SHBA-ja, nga administrata e saj, që e analizon këtë situatë, do ta kuptojë që, para së gjithash, Prishtina nuk do ta pranojë”, thotë Popov.

Radio Evropa e Lirë kontaktoi Presidencën dhe Qeverinë e Serbisë për të kërkuar komente rreth këtyre ideve, por prej asnjërit institucion nuk mori përgjigje.

David Kanin, profesor i Studimeve Evropiane në Universitetin Johns Hopkins në Uashington, thotë se gjasat e rikthimit të idesë së shkëmbimit të territoreve në diçka konkrete, tash për tash, janë të vogla.

“Shkëmbimi i territoreve nuk do të rikthehet në të njëjtën mënyrë si përpara, sepse aktorët kanë ndryshuar – së paku njëri prej tyre. Marrëveshja është folur në kuadër të një pajtimi mes Thaçit dhe Vuçiqit, të cilët i kanë besuar njëri-tjetrit”, thotë Kanin, duke aluduar në deklaratat e Thaçit dhe Vuçiqit më 2018.

Sipas Kaninit, mes kryeministrit aktual të Kosovës, Albin Kurti, dhe Vuçiqit, nuk ka bashkëpunim të tillë.

Kosova dhe Serbia, me ndërmjetësimin e BE-së, janë në negociata për normalizimin e marrëdhënieve qysh në vitin 2011.

Ato kanë arritur dhjetëra marrëveshje, por shumë prej tyre mbeten pa u zbatuar dhe për këtë palët fajësojnë njëra-tjetrën për mungesë angazhimi.

Kurti dhe Vuçiq nuk janë takuar qysh në shtator të vitit 2023.

BE-ja, në anën tjetër, ua ka bërë me dije se rruga e tyre drejt integrimit evropian, varet ekskluzivisht nga normalizimi i marrëdhënieve.

Kandidatja për shefe të politikës së jashtme të BE-së, Kaja Kallas, tha të martën se “Ballkani Perëndimor është rajon shumë i rëndësishëm” dhe se do të punojë që zgjerimi i BE-së të bëhet realitet. REL

UGSHPD: ATSH PROPAGANDA DHE REFRENI “BUXHETI DIGJITALIZUES” 

 
 
Në tre vite rresht atëherë kur buxheti i shtetit hartohet në ngritje shifrash ATSH-ja ka pjesën e saj të përcjelljes së lajmit, por edhe kërkesën e saj për t’u mbuluar me fonde nga ky buxhet. Drejtuar Komisionit për Edukimin dhe Mjetet e Informimit Publik, drejtoresha e përgjithshme e ATSH (Agjencia Telegrafike Shqiptare) Valbona Zhupa  tri herë me rradhë, por vetëm për nevojat e katër viteve ka shtruar çështjen e projektbuxhetit për vitin pasardhës. Kështu:
1- për 2022: “Prioritet digjitalizimi i arkivës”. 
2- për 2023: Prioriteti mungon edhe në vetë arkivin digjital të ATSH 
3- për 2024: “ATSH, domeni publik modern i së ardhmes”. 
4- për 2025: “Në fokus lufta ndaj dezinformimit, prioritet digjitalizimi i arkivës”,në këtë të fundit përmenden shifrat në rritje me 15 milionë lekë që do t’i duhen fazës së parë të inventarizimit dhe konservimit të arkivës së institucionit.
Duke monitoruar ecurinë disa vjeçare të ATSH-s, UGSHPD (Unioni i Gazetarëve Shqiptarë Profesionistë të Diasporës), sikurse vlerëson se ky institucion i rëndësishëm i medias që me formimin e shtetit shqiptar është një aset i madh i memories dhe historisë kombëtare, ka mundur të nxjerrë në pah me dhjetra raste se ATSH është abuzuar me detyrimin e saj si një institucion i propagandës së Rilindjes Socialiste. Në 11 vite veçanërisht asnjë komision parlamentar apo edhe drejtuesit e vetë ATSH-s nuk i kanë shpëtuar shtrëngimit nga censura dhe imponimit të propagandës së partisë shtet. Në çdo projektbuxhet digjitalizimi ka mbetur kryefjala ndërsa këtë vit atij i shtohet dezinformimi, çështje e rëndësishme për të cilën ka edhe një komision parlamentar, por që fatkeqësisht nuk sheh bashkëpunim sepse si propaganda edhe dezinformimi janë mjetet më të mira për të goditur kundërshtarin politik dhe topitur opinionin publik.
Kur viziton faqen online të ATSH-s megjithëse veç gjuhës shqipe, janë në përdorim gjuhët frënge dhe angleze, përditësimi i përmbajtjes nuk ka ritmin e ditës dhe të vetë peshës së ngjarjeve. Shkak është politizimi dhe agjenda e partisë-shtet sidomos në një vit të rëndësishëm zgjedhor që po afron.
Nuk po zgjatemi shumë në analiza dhe të dhëna pasi ato janë të shumta. Janë aq të shumta sa studentët e gazetarisë mund të mbronin tema diplome, analistët studime akademike dhe vetë historianët dhe akademikët të ndërtonin një kauzë për vërtetësinë e fakteve në trajtimin objektiv të historisë së shtetit shqiptar.
Po veçojmë një krahasim. Në 111 vite jetë si institucion, ATSH në epokën digjitale mundëson në kohë reale marrjen e informacionit përmes internetit kryesisht të një 5-6 vjeçari të fundit, pasi pjesa tjetër e memories është materiali i shkruar si dhe hershmëria e përdorimit të faqeve online (fillimi i shekullit XXI).
Në aspektin numerik dhe sasior rubrikat editoriale, lajmet më tërheqëse dhe aktualiteti kanë të depozituara mbi 145 mijë tituj. Por kur shohim se me  daljet e kryeministrit dhe të kabinetit që shpërndajnë si lajme ato çka ka telefoni i tyre celular kap nga shkrepjet private dhe statuset në rrjetet sociale të marrin peshën e lajmit, atëherë profesionalizmi në gazetari ka marrë fund. Ka marrë fund sepse së paku kemi nga 5 të tilla çdo ditë për turizmin, arkeologjinë, aeroportet dhe rrugët, zonat e shkatërruara të natyrës etj. të cilat konkurrojnë çdo zhvillim të rëndësishëm të jetës politike shoqërore  në vend, rajon dhe ndërkombëtarisht dhe janë krye-lajme vetëm kur kryeministri Rama, zv/kryeministrja Balluku, kryetari i bashkisë Tiranë Veliaj shfaqen e më pas të tjerë ministra sipas agjendës qeveritare dhe rëndësisë së  propagandës. 
Në mbyllje duhet thënë se prioriteti i parë është vërtetësia dhe objektiviteti i lajmit. ATSH ka nevojë për gazetarë terreni, për mbulime fotografike dhe audio-vizive sikurse çdo agjenci moderne lajmesh. Me produktin e saj objektiv nga faktet dhe realiteti shqiptar ATSH mund të njihet, shkëmbejë komunikimin dhe të synojë prirjet e zhvillimit pasi në xhepin e qeverisë propagandën e partisë-shtet askush nuk ta blen. 
Ndaj është mirë që rritja e buxhetit t’i shërbejë profesionalizmit në gazetari, historisë dhe kulturës kombëtare.
 

12 Nëntor, 2024

Unioni i Gazetarëve Shqiptarë Profesionistë të Diasporës (UGSHPD)

Verband Albanischer Berufsjournalisten der Diaspora (VABD)

Union of Professional Albanian Journalists of Diaspora (UPAJD)

L’Union des journalistes professionnels albanais de la diaspora (UJPAD)

Unione dei Giornalisti Professionisti Albanesi della Diaspora (UGPAD)

“Punë një jetë, pensioni në dietë”, pensionistët protestë para Kryeministrisë: Rama na ka lënë pa oksigjen, ditën e votimit t’i heqim tubat

TIRANË

Pensionistët dhe Lëvizja Bashkë kanë dalë sërish sot para Kryeministrisë për të kërkuar rritjen e pensioneve. Ata thanë se pensioni nuk u del as për ilaçe e ushqimet e shportës, duke akuzuar qeverinë për korrupsion e vjedhje.

Me pankarta si “Punë një jetë, pensioni në dietë” apo “Hiqni dorë nga korrupsioni të na rritet pensioni”, pensionistët kanë bërë thirrje për t’u bashkuar.

“Me 200 mijë lekë çfarë do bëjmë. Pensionistët janë të parët në votime dhe të parët në detyrime. Ku është Kontrolli i Shtetit, ku janë sindikatat që nuk ndjehen fare. Shtresa e tretë ka vuajtur në kohën e Enverit dhe të Hitlerit. Na iku Enveri, erdhi Hitleri. Ku jeni o shqiptarë, fëmijët tanë të vijnë të votojnë për ta hedhur këtë”, tha një e moshuar.

“Pensioni social 500 euro. Ky na do vetëm votën. Vërtetë na ka gjunjëzuar nga ana ekonomike, na ka bërë me oksigjen, por ama ditën e votimit ta çojmë këtë në oksigjen, t’ia heqim tubat këtij. Më keq se sot nuk do bëhemi. Të mblidhemi dhe ta rrëzojmë me votën”, u shpreh një tjetër pensionist.bw

Reuters: Trumpi pritet të caktojë senatorin amerikan Marco Rubio për sekretar shteti

Donald Trump pritet të zgjedhë Senatorin amerikan Marco Rubio si sekretar të tij të shtetit, thanë burimet të hënën, duke e vënë politikanin e lindur në Florida në rrugën e duhur për të qenë latini i parë që do të shërbejë si Kryediplomati amerikan, sapo presidenti i zgjedhur republikan të marrë detyrën në janar.

Rubio ishte padyshim opsioni më i ashpër në listën e ngushtë të Trump për Sekretar Shteti, dhe ai në vitet e kaluara ka mbrojtur një politikë të jashtme muskulare, në lidhje me armiqtë gjeopolitikë të Amerikës, duke përfshirë Kinën, Iranin dhe Kubën.

Gjatë disa viteve të fundit ai ka zbutur disa nga qëndrimet e tij për t’u lidhur më ngushtë me pikëpamjet e Trump. Presidenti i zgjedhur akuzon presidentët e kaluar të SHBA-së, se e kanë çuar Amerikën në luftëra të kushtueshme dhe të kota dhe ka shtyrë për një politikë të jashtme më të përmbajtur.

Ndërsa Trumpi gjithmonë mund të ndryshonte mendje në minutën e fundit, ai dukej se ishte vendosur në zgjedhjen e tij që nga e hëna, sipas burimeve, të cilët kërkuan anonimitetin për të diskutuar bisedat private.

Përfaqësuesit e Trump dhe Rubio nuk iu përgjigjën menjëherë kërkesave për koment.

Administrata e re do të përballet me një botë më të paqëndrueshme dhe më të rrezikshme se sa ishte kur Trump mori detyrën në vitin 2017, me luftëra të ndezura në Ukrainë dhe Lindjen e Mesme, dhe me Kinën duke u lidhur më ngushtë me armiqtë e SHBA-së, Rusinë dhe Iranin.

Kriza e Ukrainës do të jetë kryesore në agjendën e Rubios.

Rubio, 53 vjeç, ka thënë në intervistat e fundit se Ukraina duhet të kërkojë një zgjidhje të negociuar me Rusinë, në vend që të fokusohet në rifitimin e të gjithë territorit që Rusia ka marrë në dekadën e fundit. Ai ishte gjithashtu një nga 15 senatorët republikanë që votuan kundër një pakete ndihme ushtarake prej 95 miliardë dollarësh për Ukrainën, të miratuar në prill.

Ndërsa Rubio ishte larg nga opsioni më izolues, zgjedhja e tij e mundshme megjithatë nënvizon një ndryshim të gjerë në pikëpamjet e politikës së jashtme republikane nën Trump.

Dikur partia e skifterëve që përkrahnin ndërhyrjen ushtarake dhe një politikë të jashtme muskulare, shumica e aleatëve të Trump tani predikojnë përmbajtje, veçanërisht në Evropë, ku shumë republikanë ankohen se aleatët amerikanë nuk po paguajnë pjesën e tyre të drejtë në mbrojtje.

“Unë nuk jam në anën e Rusisë – por fatkeqësisht realiteti i tij është se mënyra se si do të përfundojë lufta në Ukrainë është me një zgjidhje të negociuar,” tha Rubio për NBC në shtator.

Përzgjedhja e Rubios ka rëndësi të brendshme dhe ndërkombëtare.

Trump mundi zëvendëspresidenten demokrate Kamala Harris në zgjedhjet e 5 nëntorit pjesërisht duke fituar mbi një numër të madh latinësh, të cilët kishin votuar me shumicë dërrmuese për demokratët në ciklet e mëparshme zgjedhore, por janë bërë një demografik gjithnjë e më i larmishëm në kuptimin politik, me gjithnjë e më shumë latino duke votuar republikane.

Duke zgjedhur Rubion për një rol kyç në politikë, Trump mund të ndihmojë në konsolidimin e fitimeve elektorale mes latinëve, dhe të bëjë të qartë se ata kanë një vend në nivelet më të larta të administratës së tij.

Nëse konfirmohet, Rubio ka të ngjarë t’i kushtojë një rëndësi shumë më të madhe Amerikës Latine se çdo sekretar i mëparshëm i shtetit, tha Mauricio Claver-Carone, një aleat i Rubio-s, ish-president i Bankës Ndër-Amerikane për Zhvillim dhe një ish-ndihmës i Këshillit të Sigurisë Kombëtare për Amerikën Latine në administratën e parë të Trump.

“Kjo është koha kur Amerika Latine do të jetë më së shumti në hartë në historinë e çdo presidence të SHBA. Është historike. Nuk ka asnjë mënyrë tjetër për ta thënë,” tha Claver-Carone./ Reuters. sn

Kurti: Jemi të gatshëm për bashkëpunim me administratën e re amerikane

VOA/Leonat Shehu

Kryeministri Albin Kurti tha të hënën se qeveria e tij është e gatshme dhe interesuar të vazhdojë bashkëpunimin me administratën e re të Shteteve të Bashkuara ndërsa theksoi se marrëveshja e Brukselit për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë duhet të zbatohet para asaj të Washingtonit të vitit 2020.

“Unë mund të jem përgjegjës për marrëveshjet në të cilat kam marrë pjesë dhe kam pranuar dhe pres të njëjtën gjë edhe nga pala e Beogradit edhe pse ata e shtypin dhe nuk e respektojnë këtë marrëveshje. Le të fillojmë me marrëveshjen e fundit, që është një marrëveshje gjithëpërfshirëse sepse ajo normalizon marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë së paku përmes njohjes de facto”, tha ai.

Shtëpia e Bardhë siguroi një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve ekonomike ndërmjet Kosovës dhe Serbisë e cila u nënshkrua në shtator të vitit 2020 në praninë e presidentit Donald Trump.

Marrëveshja u nënshkrua disa muaj pas rënies të qeverisë së parë të kryeministrit Kurti i cili nuk u pajtua me kërkesat amerikane për heqjen e tarifave prej 100 për qind ndaj mallrave serbe, që ishin vendosur në nëntor të vitit 2018 si kundërpërgjigje ndaj qasjes së Serbisë ndaj shtetësisë së Kosovës.

Mandati i parë i Presidentit Trump në Shtëpinë e Bardhë u karakterizua nga marrëdhënie të tensionuara me qeverinë e parë të kryeministrit Albin Kurti.

Kryeministri Albin Kurti tha sot pas një vizite në Institutin e Krimeve të Kryera Gjatë Luftës në Kosovë se do të ketë komunikim e bashkëpunim në të ardhmen me presidentin e rizgjedhur amerikan Donald Trump.

“Unë bëj raporte zyrtare, shtetërore dhe politike. Kush i ka raportet me kë më mirë nuk e di atë punë, nuk mund ta them tani, por duhet të presim, të japim pak kohë dhe të ecim përpara”, tha ai duke nënvizuar se qeveria e tij do të punojë me çdo administratë të Shteteve të Bashkuara.

“Presidenti i ardhshëm i Shteteve të Bashkuara të Amerikës që është një njëkohësisht edhe president i kaluar në një letër urimi që i kishte dërguar një pararendësi para kësaj qeverie po ashtu ka vendosur në thelb njohjen reciproke si diçka qendrore për raportet e ardhshme normale midis Kosovës dhe Serbisë dhe ne dëshirojmë, jemi të gatshëm dhe shumë të interesuar ta vazhdojmë këtë bashkëpunim, pse jo ta zgjerojmë dhe thellojmë këtë bashkëpunim i cili shprehët jo vetëm në aspektin diplomatik”, tha kryeministri Kurti.

Presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiç njoftoi ndërkaq të dielën se ka biseduar në telefon me presidentin e zgjedhur amerikan Donald Trump pak ditë pas zgjedhjeve në Shtetet e Bashkuara.

Përmes një video mesazhi të shpërndarë në rrjetet sociale, presidenti serb tha se biseda me zotin Trump ishte e shkëlqyer, domethënëse dhe e përzemërt.

“Shfrytëzova rastin që me dëshirën për të përmirësuar më tej marrëdhëniet tona në të gjitha sferat e jetës shoqërore, shpreha shpresën se ai do të vizitojë Serbinë, sepse Serbia ishte vendi ku mbështetja për Presidentin Trump në këto zgjedhje ishte më e larta në Evropë”, tha ai duke nënvizuar se presidenti i zgjedhur amerikan Donald Trump e falënderoi për mbështetjen e madhe nga populli serb.

Ish presidenti Donald Trump pritet të rikthehet në postin e presidentit amerikan pasi në zgjedhjet e javës së kaluar fitoi përballë kandidates demokrate Kamala Harris.

Franca dhe Britania – Macron dhe Starmer zotohen për mbështetjen ‘e palëkundur’ të Ukrainës

Franca dhe Britania e Madhe do të mbështesin Ukrainën për aq kohë sa është e nevojshme “për të penguar luftën e agresionit të Rusisë”, kanë thënë presidenti francez Emmanuel Macron dhe Sir Keir Starmer.

Kryeministri shënoi Ditën e Armëpushimit në Varrin e Ushtarit të Panjohur në Paris si i ftuar i Macron të hënën dhe zhvilloi një takim me homologun e tij francez për të folur për pushtimin e Rusisë dhe ndalimin e migracionit të paligjshëm në Kanal.

Një deklaratë nga Pallati Elysee tha se të dy udhëheqësit kishin riafirmuar angazhimin e tyre për të “mbështetur Ukrainën në mënyrë të palëkundur”.

Takimi i tyre vjen pasi po bëhen pyetje në lidhje me mbështetjen e presidentit të zgjedhur të SHBA-së, Donald Trump për Ukrainën, pasi ai tha se mund t’i jepte fund luftës “brenda një dite”.

Macron e ftoi personalisht kryeministrin, për të shënuar 120-vjetorin e Antante Cordiale mes Francës dhe Britanisë së Madhe, e cila hapi rrugën për një bashkëpunim më të madh diplomatik mes dy vendeve.

Deklarata tha se të dy udhëheqësit kishin riafirmuar angazhimin e tyre për të “mbështetur Ukrainën në mënyrë të palëkundur dhe për aq kohë sa është e nevojshme për të penguar luftën e agresionit të Rusisë”.

Një deklaratë e mëtejshme nga Downing Street tha se dyshja diskutuan se si ta vendosnin Ukrainën në “pozitën më të fortë të mundshme fillimit të dimrit”.

Nuk kishte detaje nëse të dy udhëheqësit do të mbështesnin lejimin e Ukrainës për të përdorur raketa me rreze të gjatë “Storm Shadoë” thellë në territorin rus.

Vendimmarrësi kryesor përsa i përket Londrës dhe Parisit mbetet Presidenti Biden – i cili deri më tani nuk i ka dhënë leje Ukrainës të përdorë raketa me rreze të gjatë veprimi kundër objektivave brenda Rusisë, nga frika e përshkallëzimit.

Downing Street tha se “asnjë luftë nuk u fitua me një armë të vetme” kur u pyet nëse Mbretëria e Bashkuar po fliste me Presidentin Biden për përdorimin e mundshëm të raketave.

Një zëdhënëse e numrit tha: “Pozicioni ynë ndaj Storm Shadoë nuk ka ndryshuar.

“Ne gjithmonë kemi ndihmuar që aty ku diskutojmë mbështetjen tonë për Ukrainën, ta bëjmë këtë në drejtim të strategjisë më të gjerë për të siguruar që Ukraina të jetë në pozicionin më të fortë të mundshëm përpara, veçanërisht në dimër, dhe gjithashtu kemi qenë të qartë se lufta nuk është fituar ndonjëherë me një armë të vetme.”

Pyetjet janë ngritur pas fitores së Trump në zgjedhjet presidenciale rreth asaj se çfarë mund të thotë mandati i tij i dytë për mbështetjen e SHBA për Ukrainën dhe NATO-n.

Gjatë fundjavës, Washington Post raportoi se Trump ka folur tashmë me Vladimir Putin – duke i kërkuar udhëheqësit rus që të mos përshkallëzojë më tej luftën.

Kremlini mohoi të kishte pasur një telefonatë, duke pretenduar se artikulli i Ëashington Post “nuk korrespondon aspak me realitetin”.

Macron falënderoi Sir Keirin që ishte lideri i parë britanik në ceremoninë e Champs-Élysées që nga Ëinston Churchill në 1944.

Gjatë përkujtimeve të Ditës së Armëpushimit, Sir Keir u takua gjithashtu me kryeministrin francez Michel Barnier përpara se të mbajë një minutë heshtje.

Sir Keir dhe Macron vendosën një kurorë në statujën e Churchillit në Paris dhe udhëtuan me një makinë me çati të hapur për të shqyrtuar trupat përreth Harkut të Triumfit.

Gjatë takimit të tyre, Sir Keir dhe Macron u angazhuan gjithashtu për “bashkëpunim për migrimin në Kanal, veçanërisht përballë rrjeteve të trafikimit të qenieve njerëzore”, thuhet në një deklaratë.

Dyshja diskutuan sigurinë evropiane dhe “perspektivat për marrëdhëniet” midis BE dhe MB, së bashku me diskutimet mbi situatën humanitare në Gaza.

“Më në fund, të dy udhëheqësit përsëritën dëshirën e tyre për të thelluar marrëdhëniet dypalëshe, veçanërisht në fushat e sigurisë dhe mbrojtjes”, thuhet në deklaratë.

Më herët, Sekretari i Mbrojtjes i Mbretërisë së Bashkuar, John Healey tha se nëse raportet e thirrjes ishin të sakta “atëherë Presidenti Trump ka saktësisht të drejtë që paralajmëroi Putinin kundër përshkallëzimit në Ukrainë”.

Duke folur për BBC Breakfast, ai tha se priste që Shtetet e Bashkuara të “mbeteshin të palëkundura” në mbështetjen e saj ndaj Ukrainës për shkak të fuqisë së “mbështetjes dypartiake” në vend.

“Ne kemi rritur mbështetjen tonë për Ukrainën, ne po përshpejtojmë shpërndarjen e ndihmës dhe po shpenzojmë më shumë tani për Ukrainën dhe duke mbështetur Ukrainën sesa kemi bërë ndonjëherë më parë,” shtoi ai.

Mbretëria e Bashkuar dhe Franca kanë thënë se mbështetja e Ukrainës kundër Rusisë është thelbësore kur bëhet fjalë për mbrojtjen e kontinentit evropian në tërësi.

Trump u ka thënë më parë anëtarëve të NATO-s që të rrisin shpenzimet e mbrojtjes, duke thënë se ai do t’i linte agresorët si Rusia të bëjnë “çfarëdo dreqin dëshiron” për ata që nuk e bëjnë këtë.

Bryan Lanza, i cili ka punuar në fushatën presidenciale të Trump në vitin 2024, i tha BBC-së se presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky duhej të kishte një “vizion realist për paqen” , i cili nuk do të përfshinte përfundimin e aneksimit rus të Krimesë.

Megjithatë, një zëdhënës i Donald Trump e distancoi atë nga komentet, duke thënë se zoti Lanza “nuk flet në emër të tij”.

Takimi i Ditës së Armëpushimit midis Starmer dhe Macron vjen ndërsa luftimet midis Ukrainës dhe Rusisë intensifikohen.

Shkëmbimet në fundjavë panë sulmet më të mëdha me dronë nga të dyja palët kundër njëra-tjetrës që nga fillimi i luftës, dhe ministria e mbrojtjes e Rusisë tha se ka kapur 84 dronë ukrainas mbi gjashtë rajone, duke përfshirë disa që i afrohen Moskës.

Të dielën, ministri i Thesarit Darren Jones i tha BBC One’s Sunday me programin Laura Kuenssberg se qeveria donte të rriste shpenzimet e mbrojtjes nga 2.3% në 2.5% të të ardhurave kombëtare.

Megjithatë, ai nuk tha se kur do të arrihet objektivi apo nëse do të arrihet para zgjedhjeve të ardhshme, të cilat mund të mbahen më së voni në vitin 2029. sn

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

Kliko këtu për të parë arkivën e lajmeve

Send this to a friend