VOAL

VOAL

Copyright © 2022

VOAL

Një jetë në drejtim dhe në krijimtari – Nga FRAN GJOKA

July 24, 2019

     

          -Rreth veprës dhe krijimtarisë letrare të shkrimtarit lezhjan Gjergj Shyti-

 

 

Mësuesin, drejtuesin dhe krijuesin e mirënjohur nga Lezha, Gjergj Shyti e kam njohur që në rininë e hershme, kur të dy së bashku vazhdonim mësimet në shkollën e Mesme “Shejnaze Juka” në qytetin e Shkodrës.

Gjergji ka lindur në fshatin Markatomaj në vitin 1950. Pas përfundimit të studimeve, në fillim në shkollën e mesme pedagogjike “Shejnaze Juka” në qytetin e Shkodrës, pastaj diplomimit në Fakultetit të Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe, ai  filloi punë në profesionin e bukur të mësuesit, por pak kohë punoi në këtë profesion, pasi në personalitetin e tij pati lindur një cilësi e re shoqërore, puna drejtuese, punë që nuk iu nda për vite të tëra, derisa doli në pension. Emri i tij është bërë tashmë i njohur në rrethin e Lezhës dhe më gjerë, si drejtues me vizion, si specialist me përvojë dhe mbi të gjitha si njeri i formuar me personalitet dhe kulturë të lartë. Janë cilësitë e tij të vyera që me nxitën të hedh në letër dhe të botoj këto radhë për jetën, punën dhe veprën e këtij njeriu me vlera në fushën e arsimit, por dhe si personalitet i kulturës dhe krijues i pasionuar.

Mbresat dhe përshkrimet për punën, veprimtarinë krijuese dhe jetën e tij, të rrëmbejnë. Janë aq interesante dhe të thjeshta, saqë edhe lexuesi më i zakonshëm përjeton me emocion problemet dhe vështirësitë, hidhërimet dhe gëzimet qe pati kaluar ai, prandaj edhe jeton me shqetësimet e tij në çdo moment. Ka ngjarje të bukura mbresëlënëse në jetën dhe veprimtarinë  e një krijuesi, ka ndodhi të gëzueshme dhe të hidhura që të zgjojnë kujtime të zymta për të kaluarën, por edhe mbresëlënëse për të tashmen, të cilat shkrimtari ynë, në shumë raste i ka pasqyruat në veprat e tij.

 

Mes shokësh, jo rrallë përshkruajmë plot emocion dhe ndjenjë momente të bukura të jetës, veprimtarisë, punës plot përkushtim të drejtuesit të pasionuar të Bibliotekës së Lezhës, ku Gjergji sa kohë ishte në këtë detyre e deri sa dol në pension, iu përkushtua krejtësisht punës së bukur me librin, jo vetëm për të gjallëruar jetën kulturore, por edhe atë krijuese. Pikërisht në këtë periudhë lindën edhe veprat e tij aq të bukura dhe me vlera shoqërore si “Pengu i një stine” – poezi 2009, “Tregime të kohëve të para” – tregime 2011, “Kur pata ardhë në jetë” – tregime 2012, “Fundi një gojëdhëne” – roman 2014, ndërkaq autori ka në proces edhe veprat “Tingëllimë e largët” – poezi dhe “I fundmi i prijësve të Kelmendit” – monografi. Është i justifikueshëm emocioni me të cilin kolegët dhe shokët e tij përshkruajnë sot njohjen dhe punën plot pasion dhe përkushtim me krijuesin,  i cili i dha një hov të madh traditës krijuese në këtë trevë ku patën punuar dhe jetuar shkrimtarë dhe poetë të njohur Ndoc Gjetja, Rudolf Marku, Preç Zogaj, Agim Isaku, Shpresa Kapisyzi etj. Poeti dhe krijuesi Gjergj Shyti u dallua për praktikimin e metodave të reja në fushën e tregimit dhe ndërthurjen e subjekteve reale me ato historike, krijimin e një poezie sa tingëlluese, aq edhe narrative dhe me vlera artistike. Kështu u forcua respekti për këtë njeri me veti të rralla, fjalëpakë, i shkathët, i prerë, me vizion të qartë për të ardhmen e këto  synonte t’i transmetonte edhe tek kolegët dhe shokët e tij. Poezia,duke qenë në shpirtin e tij, prandaj shpërtheu me vëllimin poetic “Pengu i një stine”. Poezitë e këtij vëllimi të tërheqin, të futin në mendime, të “detyrojnë” që t’i përsëritësh dhe t’i besosh edhe përmendsh.Nuk nisemi thjesht nga mendimi se duhet të shfaqin disa fjalë vlerësuese dhe të mira për poezitë e një vëllimit, që gjithsesi duhet përshëndetur ngrohtësisht, porse në to shohim zjarr,  të cilin, lexuesit, e sidomos ne që merremi me punën me letrat publicistike dhe artistike, kemi pasionin dhe dëshirën t’i frymë këtij zjarri krijues, që,  ai, edhe në ardhmen poetike të Gjergj Shytit, të shndërrohet në zjarr edhe më të madh e më të shndritshëm, prandaj dhe na buron mirësia dhe dëshira të thërrasim për bukurinë dhe freskinë e poezive, prandaj edhe duam e dëshirojmë që ato të rriten gjithnjë të bukura, me shtat të drejtë, me lëngë jetësor e gjithë gjallëri, me gjelbërim e hijeshi dhe të përhapin vazhdimisht freski dhe aromë të mirë te lexuesi, ta vënë atë në mendime për jetën, t’i japin atij mesazhe për të ardhmen.

Mbase, më shumë se në të gjitha gjinitë e artit, poezia nuk komentohet, nuk rrëfehet, nuk tregohet si një episod apo përrallë, por ajo ndjehet, ajo gjallëron brenda shpirtin dhe zemrës së lexuesit, ajo të shkakton drithërima dhe mes vargjeve të saj, e sheh jetën disi ndryshe nga ajo që ke parë e ke menduar, sheh këndvështrime dhe anë të panjohura e të bukura të jetës. Dhe, kur ndjenjat e poetit harmonizohen me ndjenjat e lexuesit, atëherë lexuesi përulet me nderim përpara bukurisë së artit. Poezitë e këtij vëllimi kanë burim zemrën e poetit, ai ka shprehur në vargje ndjenjat poetike në momente të caktuara meditimi e krijimi, prandaj dhe ato janë tërheqëse, prandaj dhe mjaft prej tyre të krjiojnë ndjesinë e peisazheve të freskëta dhe mbresëlënëse, aq sa ndonjëherë të duket sikur je përpara  një piktori që po hedh me vrull e me një frymë ngjyrat e jetës, ngjyrat e natyrësë, kaltërsinë e qiellit, blunë e detit,valëzimet e lumit dhe këngën e tij melodike, erën e fresët të pranverës dhe të vjeshtës, këngët e zogjve, pasqyrimine  diellit, rrezatimin e ngrohtë të hënës dhe hark ylberet e stinëve e që të gjitha këto bashkohen me bukurine e shpirtit njerëzor.

Këto mbresa i ndjen në poezitë e librit, por i ndjen edhe tek poezitë fabula që teksa fshikullojnë vese dhe dukuri të shëmtuara të jetës njerëzore, japin mesazhe të forta dhe zënë vend mjaft natyrshëm në këtë libër. I ndjen natyrshëm penelatat plot frymëzim tek poezia “Peisazh vjeshte”: “Fantazi vjeshta ime,/Në prehrin tënd u derdha,/Ti kam përjetuar dridhjet,/Peisazhet gjethe e verdha. Apo,tek poezia “Lulet e verdha”,ku spikat shpirti i bardhë i poetit,i pastër si drita që do të mirën dhe të bukurën,që gëzon si fëmijë,entuziazmohet dhe përkulet me nderim përballë bukurisë hyjnore e cila lind përmes vargjeve fare natyrshëm dhe e vetvetishme,plot harlisje dhe tinguj të hareshëm e vjeshtarak.Poeti e ndjen se suksesi i një krijimi ka bazë sinqeritetit e të shprehurit,deri në bardhësinë e dëborës,e cila reflekton qartas te vjersha “Kur ti vjen”,e ku poeti përshkruan këndshëm natyrën e freskët dhe dukuritë e saj me dashurinë njerëzore duke krijuar një lidhje që e ngazëllen lexuesin sikurse po aq e ndjere është poezia “Zheg” ku poeti heq paralele artistike mes zogjve dhe fëmijëve,sepse edhe njeriu,ashtu si gjithë gjallesat e tjera është bir edhe i natyrës ku ai jeton.Motivi i lidhjeve të natyrës të zogjve dhe luleve,në botën e fëmijëve përgjithësisht është i njohur në poezi,por merita e Gjergj Shytit është se,e jep atë nga një këndvështrim disi ndryshe me natyrshmërinë,me zërin e tij të sinqertë dhe pa teprime,pa bujë e zhurmë por këndshëm dhe me ndjeshmëri zemre,ajo rrjedh e qetë dhe me ndjenjë,duke pasqyruar ndjeshmërinë dhe dallgët e shpirtit poetik të poetit.Prandaj dhe: “Zogjtë si për mëri këngën kanë lënë,/Me sqepat hapur e krahat përpjekur,/Nxitojnë fëmijët në lumë të Matit me dalë,/Shoqi-shoqin ndjekin me cantat nën sqetull”. Poezitë e vëllimit rrjedhin varg njëra pas tjetrës si valëzimet e një liqeni kur fryjnë erërat e prillit,teksa mendimi ynë dëshiron të ndalë edhë një cast frymëmarrjen tek poezia mjaft e ndjerë “Ndanë një sallgami”, ku poeti në mënyrë mjaft njerëzore shprehet me dashuri dhe me fjalët e shpirtit për prindërit.Për të gjithë njërëzit,dashuria për prindërit është dashuri e pazëvendësueshme,një dashuri që njeriu e mban brenda vetes gjatë gjithë jetës ashtu sic mban guaska një margaritar të rrallë,të ndritshëm e vezullues.Prandaj dhe,me vargje,poeti u thur atyre një monument artistik të ndjerë,duke lartësuar vlerat e tyre njerëzore që burojnë nga thjeshtësia e jetës,duke i bërë jehonë shpirtit të tyre të madh,dashurisë për jetën,njerëzit dhe natyrës,por edhe largimit të tyre të qetë e të ndjerë,duke lënë pas vazhdimin e natyrshëm… “Të urtë qenë të dy e kurrë s’u trazuan,/ Të varfër por fisnikë e kaq të heshtur,/Jetën ashtu e ngrysën vanë e shkuan,/Emri i tyre i mirë fushës është derdhur”. Pas pak kohësh krijon në prozë, duke dalë para lexuesit me vëllimin me tregime “Kur pata ardhë në jetë”, ku spikatin tregime të bukura me subjekte interesante. Në këtë vëllim autori përshkruan jetën e vështirë të fshatarit,sepse me të ai bashkoi rrahjet e zemrës,hovet e shpirtit dhe frymëzimet djaloshare. Për masën ai krijoi bukur dhe me realizëm, krijoi duke punuar tokën,duke korrur misrin,krijoi i frymëzuar nga njerëzit e punës. U dashurua me njerëzit kur ishte fare i vogël,kur ashtu i zbathur vraponte pas xixëllonjave kënetave të Zejmenit,kur bridhte rrugëve të fshatit. Takonte e rrinte me të moshuar dhe dëgjonte prej tyre ngjarje dhe legjenda për burra trima dhe të mençur që dinin t’i dilnin zot fateve të atdheut. Kjo jetë e vështirë por e bukur ishin një shkollë e vërtetë,ishte shkolla e jetës plot ngjarje,biseda pranë vatrës në netët e gjata të dimrit. Dhe në pasurinë shpirtërore të të parëve të tij, të popullit mori nektarin e kulturës popullore, tregimet, rrëfenjat, ngjarjet, legjendat dhe i gdhendi bukur në kujtesë për t’i shpalosur artistikisht pas shumë vitesh në këtë libër të veçantë plot ngjarje jete. Janë këta rrënjë aq të fuqishme sa nuk mund t`i ndash nga trungu i jetës së heronjve që lëvizin me dinjitet në veprën e tij të mirënjohurit Gjergj Shyti,një shkrimtar origjinal,një mjeshtër i lëvrimit të tregimit jashtë kornizave të teorisë sonë letrare,një frymëmarrje gjithnjë aktuale dhe e freskët. Vepra e tij mbështetet mbi artin e popullit,mbi fjalën e tij të bukur emocionale dhe tradicionale,ai është arti i ndryshimit dhe i zhvillimit për autorin,ai plotëson nevojat artistike imediate,emocionale dhe realiste në jetën tonë.

Mediton autori Gjergj Shyti,sepse i duket të jetojë me të parët,me ngjarjet,me tokën,me të gjithë marrëdhëniet njerëzore ,me aventurat,me luftërat. Atëherë edhe vepra e tij do të ketë frymëmarrjen e kësaj jete. Troket bukur dhe ëmbël në kujtesë dhe kjo i vjen jo rastësisht, por me të gjithë ëmbëlsinë e saj, me gjithë sharmin e saj duke ia plotësuar kushtet në detaje. Këtë aromë jetë, këtë frymëmarrje, lexuesi e ndjen sapo shfleton faqet e para të kësaj vepre tërheqëse dhe të vlerësuar. Në këto copëza tregimesh ka pasqyrë jete, shpesh i trishtë, ku të befason gjerësia e shtrirjes së jetës, tablotë e zymta, por plot ngjyra që të shpalosin dukshëm një realitet të ashpër, epik dhe tronditës në shtrirje kohore. Autori i koncepton tregimet e tij si një enciklopedi të jetës dhe realitetit shqiptar të atyre viteve. Prandaj përmes rrëfimit artistik ai pasqyron dhjetëra episode, përshkrime jetësore të cilat i japin veprës një frymëmarrje të gjerë artistike, ndjeshmëri dhe qëndrueshmëri,vlera të reja dhe forcë të veçantë shprehëse.

Tematika e tregimeve është e gjerë dhe interesante,sepse autori kërkon atë të vërtetë që është e vështirë ta shkruash apo ta besosh,megjithatë lexuesi e përjeton bukur subjektin,ngjarjen,personazhin apo ambientin ku zhvillohet ngjarja. Kjo ndodh sepse në vepër ka lëvizje,ka gjallëri e kjo lëvizje jepet përmes lëvizjes së realitetit dhe ndryshimeve që pësojnë personazhet e tij. Duke krijuar tablonë e zymtë të jetës së dikurshme të fshatarit prozatori Gjergj Shyti ka arritur të transmetojë artistikisht filozofinë e ecjes përpara, atë filozofi që sheh tek njeriu forcën e vërtetë krijuese dhe të zhvillimit shoqëror. Ai i ndërton tregimet e tij sipas një vizioni të qartë artistik bazuar në rrëfim ku në çdo detaj të rrëfimit mund të zbulosh një mendim,një ndjenjë,një qëndrim ndaj realitetit,mund të hapësh një udhë të re për të konceptuar më mirë të ardhmen,perspektivën,natyrën,njeriun. Prandaj themi se tregimet e tij janë jetësore,kanë gjallëri,kanë lëvizje. Është kjo gjallëri,ky veprim i matur i shkrimtarit Gjergj Shyti që ka sjellë edhe pasqyrimin e thellë e të plotë dhe ideoemocional të jetës dhe fakti që tregimet e këtij autori lexohen me endje dhe vlerësohen aq shumë është një dëshmi e rëndësishme e kësaj force krijuese letrare gjithnjë aktive. Disa nga personazhet e tregimtarit Gjergj Shyti,na duken si personazhe historike,personazhe legjendash,por në të vërtetë këta personazhe i përkasin realitetit të gjallë,që autori i ka njohur,ka dëgjuar për burrërinë,trimërinë dhe bëmat e tyre,e disa prej tyre i përkasin një realiteti të hidhur. Ky përshkrim dhe trajtim real e bën lexuesin të konkludojë se autori Gjergj Shyti e koncepton artin e të treguarit si një praktikë shoqërorë dhe njerëzore që ka specifikën e vet dhe historinë e saj. Ai ka arritur që përmes përshkrimit të japë bukur filozofinë e lëvizjes,atë filozofi që sheh tek personazhi forcën krijuese të zhvillimit shoqëror. Në këtë kontekst autori çon përpara përvojën jetësore dhe natyrshëm ndjen nevojën për t’ua transmetuar brezave këtë përvojë të bukur. Kjo arrihet bukur edhe tek tregimi “Rrugëtimi i fundit i profesor Safetit” kushtuar njeriut të kulturës,atij që rriti brezat, profesorit të Universitetit të Shkodrës Safet Hoxha. Këtu, dashuria e autorit për njeriun,për personazhin arrin aq larg,saqë merr formën e urrejtjes ndaj padrejtësive,ndrydhjes shpirtërore,shtypjes dhe shfrytëzimit social-klasor në kohët e kaluara. Përdorimi i mjaft shprehjeve popullore dhe legjendave nga autori i japin një shije te veçante subjektit te veprës,e afrojnë atë me jetën e përditshme, me ngjarjet e zakonshme.

Shkrimtari Gjergj Shyti mbetet njeri i vlerave, shembull i tipareve njerëzore, njeri i nderuar, poet i pasionuar, krijues dhe njeri i përkryer. Përmes kujtimeve synuam të përshkruajmë sadopak jetën plot aktivitet të një njeriu, i cili ka ditë qe ka dalë në pension, por nuk ndjen plakje, por ndodhet përsëri aktiv mes kolegëve, krijuesve, shokëve dhe njerëzve të tij të dashur.

  • twitter
  • facebook
  • linkedin
Fjalë kyçe: ,

Komentet

Lajme të ngjashëm

Shqiptarër e dëbuar dhunshëm nga Serbia, prej trojeve të tyre autoktone, duhet të kërkojnë të drejtën e dekolonizimit- Nga Isuf B.Bajrami

Shqiptarër e dëbuar dhunshëm nga Serbia, prej trojeve të tyre autoktone, duhet të kërkojnë të drejtën e dekolonizimit dhe njohjen e të drejtës për rikthim sipas Rezolutës së OKB-së miratuar nga Asamblea e Përgjithshme Nr. 1514 (XV) më 14 dhjetor 1960

Protesta e qytetarëve shqiptarë në Medvegjë, është një ankesë për mohim të të drejtave në vendbanimet e tyre autoktone!
Përmes pasivizimit të adresave të vendbanimit për shqiptarët e Preshevës,Bujanocit,Medvegjaës e Sanxhakunut i detyruan banorët të dalin në protestë të dielën në Medvegjë!
Medvegja është një nga vendbanimi me numrin më të lartë të pasivizimit, shqiptarët kërkuan kthimin e adresave të tyre!
Shqiptarët nuk mund të pajisen me dokumente identifikimi,familjet shqiptare vuajnë nga diskriminimi, pasi numri i banorëve të pasivizuar është i lartë!
Para stacionit të policisë në Medvegjë,shqiptarët kërkuan reagimin e ndërkombëtarëve kundër diskriminimit ndaj qytetarëve nëpër shtëpitë, pronat e tyre autoktone! Banorëve të Medvegjës iu kërkua po ashtu të mos ndalojnë me kërkesat për riaktivizimin e adresave të tyre dhe pajisjen me dokumente identifikimi.
Sipas statistikave të fundit, në Komunën e Medvegjës janë regjistruar 6360 banorë dhe janë pasivizuar 4214 qytetarë!
Por qytetarët shqiptarë në këto raste, duhet të kenë parasysh “Deklaratën për dhënien e pavarësisë vendeve dhe popujve kolonialë”.
E miratuar nga OKB-ja si Rezoluta e Asamblesë së Përgjithshme 1514 (XV) 14 dhjetor 1960.
Sipas kësaj Rezolute duhet të kërkohet e drejta e dekolonizimit të trojeve shqiptare dhe rikthimi i tyre në vendet e tyre autoktone.
Kjo e drejtë themelore zakonisht në këtë rast, duhet të kërkohet nga ana e qytetarëve nëpër vijës institucionale dhe diplomatike deri në OKB.

Deklarata për dhënien e pavarësisë vendeve dhe popujve kolonialë

MIRATUAR 14 dhjetor 1960
NGA Rezoluta e Asamblesë së Përgjithshme 1514 (XV)
Asambleja e Përgjithshme,
Duke pasur parasysh vendosmërinë e shpallur nga popujt e botës në Kartën e Kombeve të Bashkuara për të riafirmuar besimin në të drejtat themelore të njeriut, në dinjitetin dhe vlerën e personit njerëzor, në të drejtat e barabarta të burrave dhe grave dhe të kombeve të mëdha e të vogla dhe për të promovuar përparimin shoqëror dhe standarde më të mira të jetës në liri më të madhe,
Të vetëdijshëm për nevojën për krijimin e kushteve të stabilitetit dhe mirëqenies dhe marrëdhënieve paqësore e miqësore të bazuara në respektimin e parimeve të të drejtave të barabarta dhe të vetëvendosjes së të gjithë popujve, si dhe të respektit universal dhe respektimit të të drejtave të njeriut dhe liritë themelore për të gjithë pa dallim race, seksi, gjuhe apo feje,
Duke njohur dëshirën e zjarrtë për liri në të gjithë popujt e varur dhe rolin vendimtar të këtyre popujve në arritjen e pavarësisë së tyre,
Të vetëdijshëm për konfliktet në rritje që vijnë nga mohimi ose pengesat në rrugën e lirisë së këtyre popujve, të cilat përbëjnë një kërcënim serioz për paqen botërore,
Duke marrë parasysh rolin e rëndësishëm të Kombeve të Bashkuara në asistimin e lëvizjes për pavarësi në Territoret e Mirëbesimit dhe Jo Vetëqeverisëse,
Duke pranuar se popujt e botës dëshirojnë me zjarr fundin e kolonializmit në të gjitha manifestimet e tij,
Të bindur se ekzistenca e vazhdueshme e kolonializmit pengon zhvillimin e bashkëpunimit ekonomik ndërkombëtar, pengon zhvillimin social, kulturor dhe ekonomik të popujve të varur dhe militon kundër idealit të Kombeve të Bashkuara për paqen universale,
Duke pohuar se popujt, për qëllimet e tyre, mund të disponojnë lirisht pasurinë dhe burimet e tyre natyrore pa paragjykuar çdo detyrim që rrjedh nga bashkëpunimi ekonomik ndërkombëtar, bazuar në parimin e përfitimit të ndërsjellë dhe të drejtën ndërkombëtare,
Duke besuar se procesi i çlirimit është i papërmbajtshëm dhe i pakthyeshëm dhe se, për të shmangur krizat serioze, duhet t’i jepet fund kolonializmit dhe të gjitha praktikave të segregacionit dhe diskriminimit që lidhen me të,
Duke përshëndetur daljen në vitet e fundit të një numri të madh territoresh të varura në liri dhe pavarësi, dhe duke njohur tendencat gjithnjë e më të fuqishme drejt lirisë në territore të tilla që nuk e kanë arritur ende pavarësinë,
Të bindur se të gjithë popujt kanë një të drejtë të patjetërsueshme për lirinë e plotë, ushtrimin e sovranitetit të tyre dhe integritetin e territorit të tyre kombëtar,
Solemnisht shpall domosdoshmërinë e përfundimit të shpejtë dhe të pakushtëzuar të kolonializmit në të gjitha format dhe manifestimet e tij;
Dhe për këtë qëllim
Deklaron se:
1. Nënshtrimi i popujve ndaj nënshtrimit, dominimit dhe shfrytëzimit të huaj përbën një mohim të të drejtave themelore të njeriut, është në kundërshtim me Kartën e Kombeve të Bashkuara dhe është një pengesë për promovimin e paqes dhe bashkëpunimit botëror.
2. Të gjithë popujt kanë të drejtën e vetëvendosjes; në bazë të kësaj të drejte ata përcaktojnë lirisht statusin e tyre politik dhe lirisht ndjekin zhvillimin e tyre ekonomik, social dhe kulturor.
3. Papërshtatshmëria e përgatitjes politike, ekonomike, sociale apo arsimore nuk duhet të shërbejë kurrë si pretekst për vonimin e pavarësisë.
4. Të gjitha veprimet e armatosura ose masat represive të të gjitha llojeve të drejtuara kundër popujve të varur do të pushojnë për t’u mundësuar atyre të ushtrojnë në mënyrë paqësore dhe lirisht të drejtën e tyre për pavarësi të plotë dhe do të respektohet integriteti i territorit të tyre kombëtar.
5. Do të ndërmerren hapa të menjëhershëm, në territoret e besimit dhe jo-vetëqeverisës ose në të gjitha territoret e tjera që nuk kanë arritur ende pavarësinë, për t’i transferuar të gjitha pushtetet popujve të atyre territoreve, pa asnjë kusht ose rezervë, në përputhje me lirinë e tyre. shprehin vullnetin dhe dëshirën, pa asnjë dallim race, besimi apo ngjyre, për t’u mundësuar atyre të gëzojnë pavarësi dhe liri të plotë.
6. Çdo përpjekje që synon prishjen e pjesshme ose totale të unitetit kombëtar dhe të integritetit territorial të një vendi është e papajtueshme me qëllimet dhe parimet e Kartës së Kombeve të Bashkuara.
7. Të gjitha shtetet do të respektojnë me besnikëri dhe në mënyrë rigoroze dispozitat e Kartës së Kombeve të Bashkuara, Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut dhe kësaj Deklarate mbi bazën e barazisë, mosndërhyrjes në punët e brendshme të të gjitha shteteve dhe respektimit të të drejtat sovrane të të gjithë popujve dhe integritetin e tyre territorial.

Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples
ADOPTED
14 December 1960
BY General Assembly resolution 1514 (XV)
The General Assembly ,
Mindful of the determination proclaimed by the peoples of the world in the Charter of the United Nations to reaffirm faith in fundamental human rights, in the dignity and worth of the human person, in the equal rights of men and women and of nations large and small and to promote social progress and better standards of life in larger freedom,
Conscious of the need for the creation of conditions of stability and well-being and peaceful and friendly relations based on respect for the principles of equal rights and self-determination of all peoples, and of universal respect for, and observance of, human rights and fundamental freedoms for all without distinction as to race, sex, language or religion,
Recognizing the passionate yearning for freedom in all dependent peoples and the decisive role of such peoples in the attainment of their independence,
Aware of the increasing conflicts resulting from the denial of or impediments in the way of the freedom of such peoples, which constitute a serious threat to world peace,
Considering the important role of the United Nations in assisting the movement for independence in Trust and Non-Self-Governing Territories,
Recognizing that the peoples of the world ardently desire the end of colonialism in all its manifestations,
Convinced that the continued existence of colonialism prevents the development of international economic co-operation, impedes the social, cultural and economic development of dependent peoples and militates against the United Nations ideal of universal peace,
Affirming that peoples may, for their own ends, freely dispose of their natural wealth and resources without prejudice to any obligations arising out of international economic co-operation, based upon the principle of mutual benefit, and international law,
Believing that the process of liberation is irresistible and irreversible and that, in order to avoid serious crises, an end must be put to colonialism and all practices of segregation and discrimination associated therewith,
Welcoming the emergence in recent years of a large number of dependent territories into freedom and independence, and recognizing the increasingly powerful trends towards freedom in such territories which have not yet attained independence,
Convinced that all peoples have an inalienable right to complete freedom, the exercise of their sovereignty and the integrity of their national territory,
Solemnly proclaims the necessity of bringing to a speedy and unconditional end colonialism in all its forms and manifestations;
And to this end
Declares that:
1. The subjection of peoples to alien subjugation, domination and exploitation constitutes a denial of fundamental human rights, is contrary to the Charter of the United Nations and is an impediment to the promotion of world peace and co-operation.
2. All peoples have the right to self-determination; by virtue of that right they freely determine their political status and freely pursue their economic, social and cultural development.
3. Inadequacy of political, economic, social or educational preparedness should never serve as a pretext for delaying independence.
4. All armed action or repressive measures of all kinds directed against dependent peoples shall cease in order to enable them to exercise peacefully and freely their right to complete independence, and the integrity of their national territory shall be respected.
5. Immediate steps shall be taken, in Trust and Non-Self-Governing Territories or all other territories which have not yet attained independence, to transfer all powers to the peoples of those territories, without any conditions or reservations, in accordance with their freely expressed will and desire, without any distinction as to race, creed or colour, in order to enable them to enjoy complete independence and freedom.
6. Any attempt aimed at the partial or total disruption of the national unity and the territorial integrity of a country is incompatible with the purposes and principles of the Charter of the United Nations.
7. All States shall observe faithfully and strictly the provisions of the Charter of the United Nations, the Universal Declaration of Human Rights and the present Declaration on the basis of equality, non-interference in the internal affairs of all States, and respect for the sovereign rights of all peoples and their territorial integrity.

Vendi i Lekës, 03.11.2024

A do ta hanë veriorët e Diasporës ‘Paketën e maleve’ të Ramës? – Nga Alfred Lela

Në 23 kilometra dhe mbi 9 orë ecje në malet dhe fshatrat e Pukës, në segmentin Iballë-Berishë, kam ndeshur gjithsej 5 njerëz. Njëri ishte i marri i Papit, një fshat me tri shtëpi ende të banuara. Përtej njerëzve ndeshje lumenj malorë ashpërsisht të bukur, të ndotur nga mbeturinat e shtëpive, lokaleve dhe fshatrave gjeografikisht mbi to, hidrocentrale -apo projekte në veprim për to- dhe galeri minierash të braktisura, në fakt gropa të hapura në faqe malesh, një variant edhe më i nxituar shqiptar i goldrush-it kalifornian.

Këto ishin vepra të njeriut. Zoti e ka thënë fjalën prej kohësh. Një diell bujar mbi një ditë vjeshte me bukuri ngashnjyese bëhej dëshmi e kësaj.

Kapluar me këtë ndjesi të dyfishtë, dora e njeriut dhe e Zotit mbi viset tona, bashkë me një kushëri- bir të këtyre anëve-, më kujtohej kryeministri Rama dhe premtimet me ‘paketën e maleve’ për shqiptarët në New York.

Edi Ramës nuk mund t’i kërkohet llogari për zbrazjen e Veriut, në të njëjtën kohë që flasim për vullnetin dhe lëvizjen e lirë të individit, por për politikat e tij dhe të qeverisë, po.

Aq më shumë për premtimet përqeshëse si ky i ‘paketës së maleve’. Sidomos kur ky premtim ka synim veriorët, dhe kur bëhet pas 12 vitesh në pushtet. Rama nuk mund të premtojë me synim mandatin e katërt, sikur të ishte një politikan që kërkon të parin. ‘Paketa e maleve’ në vetvete duket si një kombinim lehtësues i bukurive të Veriut me kërkesën për turizëm malor të të huajve. Që këto të dyja të takohen, duhen bujtinat, hotelet, resortet, pistat e skive, lojrat dimërore etj.

Premtimi i Ramës është thuajse cinik, sepse që këto të ngrihen, më shumë se leja e qeverisë kërkohet bashkëpunimi saj. Jo te investimet hoteliere, por te infrastruktura, hapi kryesor i së cilës janë rrugët. Rekordin e Ramës në infrastrukturë rrugore e njihni të gjithë, edhe në qofshi patronazhistë. “Rruga e Arbrit” është premtuar 12 herë dhe përuruar katër, por as është përfunduar dhe as është hapur.

Segmenti Vau i Dejës-Koman, edhe pse lidh një prej zonave më të bukura në Shqipëri, dhe shtrihet në atë segment që mban me energji elektrike gjithë Shqipërinë-pra i ka paguar shpenzimet e veta 100 milion herë- ende banon në fillim të viteve ‘90. Në këtë segmet mund të gjeni dëshminë se si e la komunizmi Shqipërinë. Duhen mbi 2 orë të vështira për të përshkuar një segment që, në kushte normale, përmbyllet ne 45 minuta. Kjo rrugë do t’u mundësonte vendasve dhe të huajve një udhëhtim dinjitoz drejt Tropojës përmes liqenit të Komanit deri në Fierzë. Në mungesë të saj ata futen në Tropojë nga Gjakova, pasi kanë kaluar nëpër gjysmën e Kosovës.

Nëse ia kujton këtë Ramës, me siguri ta pret se ka bërë qendrën e Bajram-Currit, një prej atyre eksperimenteve esteto-enveriste ku të gjitha qytetet duken njëlloj. Në Shkodër, duke nisur nga ura e Milotit, shkohet nëpër telin e tendosur të një rruge me një korsi, pa asnjë bordurë mbrojtëse. Rruga për në Mat ëshë e ngjashme me të Komanit.

Kukësi është i vetmi në hartën e qytetërimit falë Rrugës së Kombit, vepër e Sali Berishës, infrastrukturën e të cilit Rama në opozitë e quante ‘rrugët e mbetura rrugëve’.

Ky është rekordi i Kryeministrit aktual në raport me veriun në 12 vite në pushtet. “Paketa e maleve” do të konsiderohej premtim serioz, dhe jo përqeshës, vetëm nëse qeveria e tij do të blejë një flotë helikopterësh për transportin e udhëtarëve në këto anë.

Por, ai e di mirë se pse e bën këtë premtim në të cilin qeveria as ndihmon, as nuk pengon dot. Sa për propagandë.

U takon veriorëve në Diasporë që ta kuptojnë këtë. Ata vetë janë dëshmitarë të shprazjes të veriut në dekadën e fundit. Të izoluar ekonomikisht dhe politikisht, Edi Rama dhe qeveria e tij i ka trajtuar si qytetarë të dorës së dytë. Kjo politikë nuk ka qenë rastësore, por e qëllimshme dhe ka patur si synim pjesëtimin e elektoratit të Partisë Demokratike dhe kapjen e bastioneve demokrate.

Në këtë kuptim gegët e Diasporës nuk mund ta lejojnë Ramën t’i grabisë 2 herë: një herë nga atdheu dhe herën e dytë nga mundësia e shpagimit personal. Çdo shqiptar që ka ikur sepse qeveria i ka zvogëluar atdheun, duke i lënë shkrepat e vendlindjes ose ikjen, si të vetmen alternative, duhet t’i thotë asaj qeverie që ta marrë ‘paketën e maleve’ dhe ta fusë aty ku ka vendin.

SHBA del nga NATO? Cilat janë skenarët ekstremë nëse Presidencialet i fiton Trump

Katër vjet më parë, shumë diplomatë dhe zyrtarë ushtarakë ndjeheshin të lehtësuar pas rezultateve. Vitet e Trumpit më në fund mbaruan, që ishte një ndjenjë lehtësimi e përhapur në selinë e NATO-s. Katër vjet me radhë kreu i vendit më të rëndësishëm të NATO-s ishte i paparashikueshëm me lëvizjet e tija arbitrare.

Donald Trump la pas vete një sërë përçarjesh – nga braktisja e aleatëve në Siri dhe Irak, kaosi në Afganistan që ndihmoi talebanët, deri tek poshtërimi i shpeshtë i evropianëve prej tij. Trump kurrë nuk i konsideronte evropianët aleatë, por, sipas fjalëve të Jean-Claude Juncker, i pa ata si “figura të errëta që nuk i uronin të mirën Amerikës, një nga politikanë të paktë që arriti të bashkëpunonte me Trumpin”.

Kritikat e hapura
Në hapjen e selisë së re të NATO-s në Bruksel në vitin 2017, Trump mbajti një fjalim para aleatëve ku tha: “Gjatë tetë viteve të fundit, Shtetet e Bashkuara kanë shpenzuar më shumë për mbrojtjen se të gjithë anëtarët e tjerë të NATO-s së bashku,”. Ai vuri në dukje se 23 nga 28 vendet anëtare të NATO-s nuk paguajnë mjaftueshëm për mbrojtjen.

Kjo goditi veçanërisht ish-kancelaren gjermane Angela Merkel, vendi i së cilës nuk paguante sa kërkohej. Presidenti amerikanTrump vazhdoi me kritika, duke thënë se këtë kërkesë ia paraqiti edhe Sekretarit të Përgjithshëm Jens Stoltenberg, ndërsa Merkel shprehte pakënaqësinë.

Trump lavdëroi Rutte
Mark Rutte, Sekretari i ri i Përgjithshëm i NATO-s, tha pas marrjes së detyrës se “falë Trumpit” NATO rriti shpenzimet e mbrojtjes, gjë që i befasoi të pranishmit. Ai po ashtu tha se qëndrimin kritik të Trump ndaj Kinës, e kanë pranuar tani shumë vende të tjera.

Është e mundur që kjo deklaratë t’i drejtohet drejtpërdrejt Trumpit, duke qenë se ai është në garë të ngushtë me Kamala Harris. Ndërsa NATO këtë herë dëshiron të përgatitet për një mandat të ri të mundshëm të Trumpit. Termi “rezistencë ndaj Trump” dhe marrëveshja e tij e mundshme me Putinin ushqen gjithashtu këtë frikë.

Përgatitja për një skenar ekstrem
Marco Overhaus, një ekspert amerikan në Fondacionin për Shkencë dhe Politikë (SWP), shpjegon se “ideja që NATO mund të bëhet ‘e mbrojtur nga Trumpi’ është një iluzion. NATO-ja vështirë se mund të përgatitet për një skenar ekstrem siç është dalja e SHBA-së nga NATO”. Ai vë në dukje se raporti i angazhimeve është 75% me SHBA-në dhe 25% me Evropën.

Shpresa tek Harris
Për NATO-n, një fitore e Kamala Harrisit do të ishte një mundësi për të reduktuar varësinë nga SHBA-ja, veçanërisht në aftësitë kryesore ushtarako-teknike, si mbrojtja ajrore, sistemet e paralajmërimit të hershëm dhe strukturat e komandës për operacione të mëdha ushtarake.

Sipas Overhaus, Evropa duhet të mendojë edhe për përgjigjen politike ndaj “politikës së karriges bosh” të Trumpit në NATO. Në një skenar të tillë, Evropa duhet të reflektojë mbi traditat e vendimmarrjes së përbashkët dhe të përgatitet për mundësinë që Amerika të përdorë ndikimin e saj kundër vullnetit të evropianëve ose, çfarë është gjithashtu realiste, të fillohet të manipulojë aleatët e NATO-s kundër njëri-tjetrit./DW

“Frika e NATO-s nga rikthimi i Donald Trump”- Analiza e DW: Përgatitja për një skenar ekstrem! Shpresat tek Kamala Harris

Përvojat e pakëndshme nga mandati i parë i Trump janë ende të pranishme në NATO. Frika nga një mandat tjetër brenda aleancës është e madhe. Çfarë mund të ndodhë?

 

Katër vjet më parë, shumë diplomatë dhe zyrtarë ushtarakë ndjeheshin të lehtësuar pas rezultateve. Vitet e Trumpitmë në fund mbaruan, që ishte një ndjenjë lehtësimi e përhapur në selinë e NATO-s. Katër vjet me radhë kreu i vendit më të rëndësishëm të NATO-s ishte i paparashikueshëm me lëvizjet e tija arbitrare.

Donald Trump la pas vete një sërë përçarjesh – nga braktisja e aleatëve në Siri dhe Irak, kaosi në Afganistan që ndihmoi talebanët, deri tek poshtërimi i shpeshtë i evropianëve prej tij. Trump kurrë nuk i konsideronte evropianët aleatë, por, sipas fjalëve të Jean-Claude Juncker, i pa ata si “figura të errëta që nuk i uronin të mirën Amerikës, një nga politikanë të paktë që arriti të bashkëpunonte me Trumpin”.

Kritikat e hapura
Në hapjen e selisë së re të NATO-s në Bruksel në vitin 2017, Trump mbajti një fjalim para aleatëve ku tha: “Gjatë tetë viteve të fundit, Shtetet e Bashkuara kanë shpenzuar më shumë për mbrojtjen se të gjithë anëtarët e tjerë të NATO-s së bashku,”. Ai vuri në dukje se 23 nga 28 vendet anëtare të NATO-s nuk paguajnë mjaftueshëm për mbrojtjen.

Kjo goditi veçanërisht ish-kancelaren gjermane Angela Merkel, vendi i së cilës nuk paguante sa kërkohej. Presidenti amerikanTrump vazhdoi me kritika, duke thënë se këtë kërkesë ia paraqiti edhe Sekretarit të Përgjithshëm Jens Stoltenberg, ndërsa Merkel shprehte pakënaqësinë.

Trump lavdëroi Rutte
Mark Rutte, Sekretari i ri i Përgjithshëm i NATO-s, tha pas marrjes së detyrës se “falë Trumpit” NATO rriti shpenzimet e mbrojtjes, gjë që i befasoi të pranishmit. Ai po ashtu tha se qëndrimin kritik të Trump ndaj Kinës, e kanë pranuar tani shumë vende të tjera.

Është e mundur që kjo deklaratë t’i drejtohet drejtpërdrejt Trumpit, duke qenë se ai është në garë të ngushtë me Kamala Harris. Ndërsa NATO këtë herë dëshiron të përgatitet për një mandat të ri të mundshëm të Trumpit. Termi “rezistencë ndaj Trump” dhe marrëveshja e tij e mundshme me Putinin ushqen gjithashtu këtë frikë.

Përgatitja për një skenar ekstrem
Marco Overhaus, një ekspert amerikan në Fondacionin për Shkencë dhe Politikë (SWP), shpjegon se “ideja që NATO mund të bëhet ‘e mbrojtur nga Trumpi’ është një iluzion. NATO-ja vështirë se mund të përgatitet për një skenar ekstrem siç është dalja e SHBA-së nga NATO”. Ai vë në dukje se raporti i angazhimeve është 75% me SHBA-në dhe 25% me Evropën.

Shpresa tek Harris
Për NATO-n, një fitore e Kamala Harrisit do të ishte një mundësi për të reduktuar varësinë nga SHBA-ja, veçanërisht në aftësitë kryesore ushtarako-teknike, si mbrojtja ajrore, sistemet e paralajmërimit të hershëm dhe strukturat e komandës për operacione të mëdha ushtarake.

Sipas Overhaus, Evropa duhet të mendojë edhe për përgjigjen politike ndaj “politikës së karriges bosh” të Trumpit në NATO. Në një skenar të tillë, Evropa duhet të reflektojë mbi traditat e vendimmarrjes së përbashkët dhe të përgatitet për mundësinë që Amerika të përdorë ndikimin e saj kundër vullnetit të evropianëve ose, çfarë është gjithashtu realiste, të fillohet të manipulojë aleatët e NATO-s kundër njëri-tjetrit. Panorama

Çfarë do të thotë hapja e kufirit energjetik mes Kosovës dhe Serbisë?

Sandra Cvetkoviq

Linjat ndërlidhëse energjetike në kufirin ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, të cilat menaxhohen nga Operatorët e Sistemit të Transmisionit të të dyja vendeve, janë fizikisht funksionale dhe aktive, por për arritjen e qëllimeve komerciale, është e rëndësishme që ato të përdoren.

Kështu thanë për Radion Evropa e Lirë nga Operatori i Sistemit, Transmisionit dhe Tregut i Kosovës (KOSTT), duke theksuar, po ashtu, se shpërndarja e kapaciteteve neto transmetuese në kufirin ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, do t’u ofronte palëve më shumë mundësi për tregtimin e energjisë elektrike.

Përndryshe, linja ndërlidhëse paraqet një lloj kufiri energjetik, përkatësisht lidh sistemet energjetike të dy ose më shumë vendeve, mundëson shkëmbimin e energjisë elektrike dhe rrit stabilitetin e sistemit, si dhe sigurinë e furnizimit me energji elektrike.

Zëvendëskryeministri i Kosovës dhe kryenegociatori në bisedimet me Serbinë, Besnik Bislimi, tha më 24 tetor se është bërë përparim në zbatimin e Marrëveshjes për Energjinë dhe se Beogradi është pajtuar për t’i lëshuar në funksion linjat ndërlidhëse deri në fund të nëntorit.

Radio Evropa e Lirë e kontaktoi kabinetin e Bislimit për më shumë detaje lidhur me këtë çështje, por nuk mori përgjigje.

Pala serbe nuk e përmendi atë dhe nuk iu përgjigj pyetjeve të REL-it rreth saj.

I dërguari i posaçëm i BE-së në bisedimet Kosovë-Serbi, Mirosllav Lajçak, tha më 29 tetor, disa ditë pas takimit me Bislimin dhe kryenegociatorin serb, Petar Petkoviq, se nuk ka pasur përparim sa i përket zbatimit të Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve mes dy vendeve, por shtoi se është optimist kur bëhet fjalë për çështje të tjera.

“Ka pasur përparim në disa çështje të tjera të rëndësishme, të cilat do t’i monitorojmë në javët në vazhdim”, shkroi Lajçak në llogarinë e tij në Facebook.

Ai nuk specifikoi saktësisht se për çfarë përparimi bëhet fjalë, por tha se është takuar me drejtorin e Sekretariatit të Komunitetit të Energjisë, me të cilin ka biseduar për bashkëpunimin energjetik në Ballkanin Perëndimor.

Në anën tjetër, KOSTT-i shpjegoi për REL-in se Kosova, aktualisht, ka tri linja ndërlidhëse plotësisht funksionale: në kufi me Malin e Zi, Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.

Në raportin vjetor të Zyrës së Rregullatorit për Energji (ZRRE) të Kosovës thuhet se Elektrorrjeti i Serbisë ka bllokuar linjat ndërlidhëse për përdorim komercial edhe në vitin 2023 dhe se rezultat i këtij bllokimi ka qenë mungesa e kapacitetit transmetues ndërkufitar.

“Mungesa e kapaciteteve transmetuese ndërkufitare, si rezultat i bllokimit të linjave interkonektive për operim komercial nga ana e Serbisë, vazhdon të shkaktojë vështirësi serioze për tregtarët, siç është pengimi i tregtisë së energjisë në këtë kufi, duke reflektuar kështu me rritjen e çmimit të kapaciteteve ndërkufitare në kufijtë e tjerë dhe çmimin e importit të energjisë, për Kosovën dhe për Evropën Juglindore”, u tha, mes tjerash, në raportin e publikuar në mars.

KOSTT: Marrëveshja operative me Elektro-ekonominë e Serbisë (EMS) mundëson bashkëpunim më të madh

Ndër hapat e fundit drejt zbatimit të plotë të Marrëveshjes për Energjinë është pikërisht lëshimi në funksion i linjave ndërlidhëse.

“Hap i ardhshëm mund të jetë nënshkrimi i Marrëveshjes Operative ndërmjet KOSTT-it dhe EMS-së – me të gjitha anekset teknike – e cila mundëson bashkëpunim më të madh në mes të dy operatorëve të sistemit të transmisionit”, tha KOSTT-i për Radion Evropa e Lirë.

Deri në publikimin e këtij artikulli, EMS-ja nuk iu përgjigj pyetjes së REL-it se a planifikon të nënshkruajë një marrëveshje të tillë me KOSTT-in.

Në kuadër të dialogut për normalizimin e marrëdhënieve, Kosova dhe Serbia arritën marrëveshje për energjinë në vitin 2013 dhe 2015, ndërsa në qershor të vitit 2022, dy palët miratuan Udhërrëfyesin për zbatimin e këtyre marrëveshjeve.

Atëkohë, BE-ja, e cila ndërmjetëson dialogun, tha se marrëveshjet për energjinë të viteve 2013 dhe 2015 “janë zbatuar vetëm pjesërisht”.

Ndërkohë, pas nënshkrimit të Udhërrëfyesit, u funksionalizua plotësisht kompania Elektrosever, e cila i furnizon me rrymë komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës dhe mbledh faturat që filloi t’ua dërgojë konsumatorëve qysh në fillim të këtij viti.

Deri atëherë, banorët e Mitrovicës së Veriut, Leposaviqit, Zveçanit dhe Zubin Potokut nuk e paguan rrymën për rreth 25 vjet.

Kompania Elektrosever është në pronësi të Elektro-ekonomisë së Serbisë, por në Kosovë është e regjistruar sipas ligjeve të Kosovës.

Në bazë të Udhërrëfyesit për zbatimin e marrëveshjeve energjetike, KOSTT-i ofroi qasje edhe në nënstacionin e Vallaçit, i cili e siguron shumicën e energjisë elektrike për qytetarët në veri të Kosovës. Ai, gjithashtu, e furnizon me energji elektrike hidrocentralin në liqenin e Ujmanit.

Vallaçi është një nga nënstacionet e para të ndërtuara në Kosovë në sistemin e transmisionit.

Ai është i lidhur me pesë linja të tensionit të lartë 110 KV: Trepça, Skenderaj, Ujmani, Ilirida (afër Mitrovicës) dhe Palaj (afër Prishtinës), si dhe me stacionin Novi Pazar 2 (linjë ndërlidhëse Kosovë-Serbi).

Roli i Vallaçit është të sigurojë furnizim të rregullt me energji elektrike për palët e kyçura në këtë nënstacion brenda Sistemit të Transmisionit të Kosovës.

Ky nënstacion është i rëndësishëm edhe për shkëmbimin fizik të energjisë elektrike ndërmjet Kosovës dhe Serbisë përmes linjës ndërlidhëse Valaç-Novi Pazar.

Në Strategjinë e Energjisë të Qeverisë së Kosovës për periudhën 2022-2031 thuhet se disa nga synimet strategjike të vendit janë forcimi i bashkëpunimit rajonal dhe funksionimi i tregut kosovar.

Aty, po ashtu, thuhet se Kosova është e përkushtuar në zbatimin e të gjitha obligimeve nga Marrëveshja e Komunitetit të Energjisë, për të krijuar një treg të lirë, të integruar dhe konkurrues të energjisë elektrike.

Radio Evropa e Lirë

Përgatiti: Valona Tela

Pse Spak nuk aktivizon hetime për shpenzimet e Sulltan Zgjebos me taborrin e tij?!- Nga Ndriçim Kulla

Historia vazhdon që të p֝ërsëritet me karshillëk, si ndaj opinionit publik ashtu edhe ndaj shkeljes së ligjit.

Edhe pse fushata zgjedhore zyrtarisht nuk ka filluar, ai ka afërsisht një vit që i bie kryq e tërthor botës për të kërkuar votat e emigrantëve së bashku me një ushtri zyrtarësh dhe patronazhistësh.

Dje p.sh ishte në Greqinë Veriore, Selanikë, si fillim, për t’u shprehur “mallin e përvëluar” atyre që i ka zbuar me të gjitha aspektet e luftës së klasave dhe në fund për t’u hedhur grepin e lypësit për votën në zgjedhje e 2025.

Për të ska llogari ska turp, ska etikë, ska kohë, ska trasparencë dhe llogaridhënie si çdo vendimarrës publik që duhet të bëjë arsyetim për çdo qindarkë që harxhon nga fondet publike.

Dhe  kjo para së gjithash është ai filli abuziv i një historie të zgjatur që përbën një krim zgjedhor në sytë e tërë opoinionit publik.

Pse SPAK-u heziton të aktivizoj  hetime të qarta për shpërdorimet dhe udhëtimet lluksoze të kryeministrit në të katërta anët e botës?!

Janë shprehur me dhjetëra herë shqetësime prej taksapaguesit shqiptarë për fondet e shumta që konsumohen nga takimet a paligjshme që bën Sulltan Zgjebua së bashku me taborrin e tij patronazhist në vënde të ndryshme larg dhe afër nesh me “emigrantët tanë”. Ku i gjen paratë? – pyet i çuditur dhe njeriu më indiferent në këtë vënd.

Në bazë të ligjit të trasparencës Prokuroria e Posaçme duhej ta kryente këtë detyrë, por as që i shkon në mënd ta bëjë. Pse nuk bën kur e ka detyrim ligjor?!

Se nuk pyet për ligjin?! Se nuk denjon të ushtroj drejtësinë?

Pse nuk e merr në pyetje dhe ta hetojë kryeministrin , se  ku i gjeti  të hollat ky zuzar i cili arrin deri atje sa shkon në një ndeshje lluksoze basketbolli me një biletë që shkon minimalisht  8000 dollarë? Vetëm për këtë fakt duhej të fillonte një histori hetimi e lere më për abuzimet  e pafundme me të cilat na bën karshillëk të hapur.

Çfarë bën kukulla Spak?!

Po për takimet elektorale në Anchen të

Gjermanise, në Milano, në Athine, dhe së fundmi në Neë York?

Pyetjet dhe çuditë  i ka kthyer në një zhvlerësim  më vete nga mospërtfilla e llogaridhënies .

Ai duhet hetuar, sepse  fushata ekektorale që ka filluar nuk është në afatin e ligjshëm dhe kjo duhet hetuar dhe ndëshkuar.

Ai duhet të bëjë trasparancën e shpenzimeve që e ka për detyrim ligjor.

Spak në raport me detyrimin ligjor, ka bërë shumë gjëra që s’duhej t’i kishte  bërë dhe nuk ka bërë atë që duhej të kishte bërë.

Lind pyetja:

Mos ka ardhur koha  për të paditur dhe vet Spak?!

Po ku ?

Në cilin istucion?

Sistemit të drejtësisë reforma sorosiane, jo vetëm që ia ka prerë duart, por ia ka shkulur dhe rrënjë që kishte.

Deri sa Spak përndjek politikisht personalitete politike, madje pa një mandat arresti nga parlamenti siç ndodhi me kreun e opozitë shqiptare, tregon qartë se Spak është i plotfuqishmi i të plotëfuqishmëve të regjimit. Pra është vetë regjimi.

Arrestimi së fundmi  i ish-kryeministrit dhe ish-presidentit  Ilir Meta me skemën  e një rrëmbimi të dhunshëm në rrugë, sikur të ishte duke bërë krim në flagërance, nuk ka nevojë për t’u  interpretuar më tej, se çfarë po bën me instiktet e tij hakmarrëse “ Dr Fisheri i Gjenevës”.

Kjo është e përforcuar me arrestimin e Fredi Belerit, me hetimin e montuar dhe gjyqin politik të tij, me gjurmët e rikthimit të gjykimeve të mëparshme të sistemit të drejtësisë, a thua se ne duhet të krijojnë një model  gjykimi në botë dhe duhet që t’u bejmë llustra edhe gjykimeve të mëparshme.

Ka zhvarrosur 21 janarin e shkaktuar nga vetë ai, dhe pikërisht ai sot e ka nën thunder tërë Spakun. Spak sot është bërë banda e terrorit të pushtetit.

Eshtë ngritur në nivelin e hetuesisë dhe prokurorisë së regjimit të Enver Hoxhës dhe bën rolin e një pushkë me të cilën godet kundërshtarët e Edi Ramës.

E ka dorën të lirë me pashë që të arrestojë edhe zyrtarë të tjerë, cironga të  pushtetit për nga rëndësia, që nga ministra, zv kryeninistra, kryetar bashkishë  dhe zyrtarë të tjerë, duke i kthyer edhe në viktima të vetvetes së tyre, për të bërë disa vite burg për regjimin e rilindjes.

Unë besoj se drejtësia sorosiane është një padrejtësi e madhe dhe nuk do të jetë e largët dita që ajo së bashku me regjimin të thyej qafën.

“E keqja do ta bej punën e saj, por kokën do hajë”- thotë një fjalë e moçme popullore. Mendoj se kjo filozofi, e cila buron nga eksperincat e pafundme njerëzore, shpreh më së miri fillimin dhe përfundimin e padrejtësive që iu bëhen shqiptareve nga regjimi që sundon sot së bashku me veglën e tij Spak

Nuk mund të presësh kurrë nga këto instucione të shkatërruara prej klientelizmit, ideologjisë dhe vartësisë që kanë nga pushteti, të bëjnë detyrën publike, të respektojnë ligjet dhe parimet, t’i shërbejnë qytetarëve ose të rinovohen. Është utopi e thellë të shpresosh siç p.sh ndonjë akademik sot, që të rinovohet Akademia e Skënder Gjinushit. Po ajo në thelb është akademia e Edi Ramës. A mund të rinovohet Edi Rama?

Po Edi Rama është diktator i gjallë dhe diktatorët nuk ndryshojnë vetëm kur i rrëzojnë me forcë.

Ajo në të gjithë treguesit e saj është një këmbë pushteti dhe më qartësisht një detashment i destinuar për t’i sjellë votues dhe për të bërë gjithmonë propagandën e regjimit të sotëm.

A mund të kesh sot një përfytërim të arsyeshëm, se mund të reformohet në ndonjë segment nga kjo akademi?! Do ishte një çudi e rangut të lartë  deri në pabesueshëmëri.

Vetëm ndryshimet politike sjellin premisa trasformimi .

Aq më shumë Spaku.

Monumeti që ai po i skalit deri në thellësi pandëshkushmërisë, është nga arsyet më kryesore, që e bëjnë të detyrueshme vazhdimin e revoltave për krijimin e një qeveri kujdestare, e cila duhet ta shpjerë vëndin në zgjedhje parlamentare në kushte qetësie dhe paqeje.

Harris apo Trump President? Ja çfarë thotë historiani që parashikoi saktë 9 nga 10 rezultatet e zgjedhjeve të fundit në SHBA

Historiani dhe profesori Allan Lichtman ka parashikuar saktë rezultatin e nëntë nga 10 zgjedhjet e fundit presidenciale. Dhe këtë vit, ai parashikon se zëvendës-presidentja Kamala Harris do të fitojë, shkruan CNN.

Sistemi i tij, i cili quhet “Çelësat e Shtëpisë së Bardhë”, kalon përmes “13 parametrave” në një listë për të llogaritur parashikimin përfundimtar, duke mos marrë parasysh sondazhet e përdorura në prag të zgjedhjeve.

“Pse jam i sigurt se Harris do të fitojë? Sepse është vetëm afër sondazheve, dhe sistemi im i injoron sondazhet”, tha Lichtman për Rosemary Church të CNN të hënën.

Ai tha se këto sondazhe shpesh janë thjesht “fotografi” me marzhe të mëdha gabimi dhe se “njerëzit nuk u përgjigjen anketuesve, gënjejnë, ndryshojnë mendje dhe duhet të hamendësojnë se cilët janë votuesit e mundshëm”.

Lichtman ishte një nga të paktët që parashikoi saktë se Donald Trump do të fitonte zgjedhjet e 2016 – gjë që “nuk më bëri shumë popullor” në atë kohë, kujtoi ai.

Sistemi i tij prej 13 pikësh, secili u përgjigj me një “po” ose “jo”, merr në konsideratë një sërë faktorësh dhe rrethanash – të tilla si nëse ka pasur trazira sociale gjatë mandatit të mëparshëm presidencial, nëse ekonomia është në recesion, dhe nëse presidenti aktual është përballur me skandale të mëdha gjatë mandatit të tyre.

Edhe pse është i sigurt në parashikimin e tij, Lichtman tha se ishte nervoz – pjesërisht për shkak të sasisë së paparë të ngacmimeve dhe “urrejtjes” që ai dhe familja e tij kanë marrë, dhe pjesërisht sepse “demokracia është me të vërtetë në fletëvotim këtu”.

“Demokracia është e çmuar. Por si të gjitha gjërat e çmuara, ajo mund të shkatërrohet”, tha ai. “Ne nuk kemi pasur kurrë një kandidat më parë që ka penguar transferimin paqësor të pushtetit, ka nxitur një grusht shteti të dhunshëm, ka orkestruar elektorë të rremë dhe tani ka refuzuar të pranojë rezultatet e një zgjedhjeje të ndershme.”

“Nuk më intereson aq shumë nëse kam të drejtë apo gabim, më intereson e ardhmja e vendit tonë, i cili është në rrezik të madh.” bw

Rritja e turizmit në Shqipëri: Çka tregojnë të dhënat?

Doruntina Baftiu

Plazhet, malet, qytetet, trashëgimia kulturore, çmimet…

Dhjetëra miliona turistë të huaj kanë vizituar Shqipërinë në vitet e fundit për arsye të ndryshme.

Vetëm gjatë tetë muajve të parë të këtij viti, Shqipërinë e vizituan mbi 8.5 milionë të huaj.

Trendi i rritjes së vizitorëve të huaj kishte nisur në vitet para pandemisë COVID-19, që goditi Shqipërinë dhe vendet përreth në pranverën e vitit 2020.

Atë vit, numri i turistëve ra ndjeshëm, shkaku i kufizimeve të rrepta në udhëtime, në tentim për ta limituar përhapjen e COVID-19.

Por, që atëherë, turizmi në Shqipëri është ngjallur sërish.

Sipas një raporti të publikuar nga Organizata Botërore për Turizëm e Kombeve të Bashkuara (UNWTO), në fund të muajit të kaluar, Shqipëria është vendi i dytë në botë që ka pasur rritjen më të madhe të turizmit.

Në krahasim me periudhën janar-korrik të vitit 2019 – para pandemisë COVID-19 – Shqipëria ka pritur 93 për qind më shumë turistë gjatë së njëjtës periudhë të vitit 2024.

Vetëm Katari gëzon rritje më të madhe se ajo.

Kjo rritje e turizmit ka bërë që Shqipëria të arkëtojë edhe më shumë fitime. I njëjti raport i UNWTO-së e rendit Shqipërinë si vendin me rritjen më të madhe në botë të arkëtimeve nga turizmi.

Në krahasim me vitin 2019, Shqipërinë këtë vit e kanë vizituar dukshëm më shumë banorë nga Evropa Jugore – plot 3.1 milionë turistë më shumë.

Ndërsa, rajonet e vetme prej ku ka pasur rënie të numrit të turistëve, janë Azia Lindore dhe Paqësori, si dhe Afrika.

Numri më i madh i këtyre vizitave bëhet gjatë muajve të verës. Vetëm gjatë muajve qershor, korrik dhe gusht të këtij viti, Shqipërinë e vizituan mbi 5 milionë të huaj.

Edhe në vitet paraprake, muajt e verës kishin tërhequr më së shumti të huaj në Shqipëri.

Gjatë këtyre muajve rritet edhe numri i udhëtarëve transitë, që kalojnë në Shqipëri vetëm për të shkuar në një destinacion tjetër final.

Por numri i këtyre udhëtarëve është i ulët në krahasim me ata që udhëtojnë për arsye personale, për pushime dhe për vizita te të afërmit e tyre.

Gjatë tetëmujorit të parë të këtij viti, si në çdo periudhë tjetër, Shqipëria priti më së shumti vizitorë nga Kosova fqinje, ndjekur nga Italia dhe Maqedonia e Veriut.

Edhe pse ende në numër dukshëm më të vogël sesa turistët nga vendet fqinje, në vitin e fundit është rritur edhe numri i vizitorëve nga India, Kina, Franca dhe Holanda, krahasuar me vitin paraprak.

Demokratët: “Jemi gati nëse Trumpi deklaron në mënyrë të rreme se fitoi”

Zyrtarët e fushatës së Harris kanë frikë se manjati mund të pretendojë një fitore të hershme që nuk e arriti kurrë, siç bëri 4 vjet më parë

VOAL- Demokratët po përgatisin një përgjigje, përfshirë edhe në rrjetet sociale, me thirrje për qetësi dhe durim në numërimin e votave që do të përdoren nëse Donald Trump përpiqet të pretendojë fitoren elektorale para kohe, siç bëri 4 vjet më parë. Zyrtarët e fushatës dhe partisë së Kamala Harris i thanë Reuters.

Kandidati republikan u tha gazetarëve këtë javë se ai shpreson të shpallë fitoren në ditën e zgjedhjeve, megjithëse ekspertët e zgjedhjeve kanë paralajmëruar se mund të duhen disa ditë përpara se të dihet rezultati përfundimtar, veçanërisht nëse ka thirrje për një rinumërim të votuesve në disa pika kyçe zonave.

Trump, sipas sondazheve, është i angazhuar në një garë kokë më kokë me rivalen demokrate Kamala Harris. Zakonisht janë mediat kryesore, të cilat analizojnë numrin e votave të siguruara nga zyrtarët zgjedhorë, ato që deklarojnë se kush fiton zgjedhjet presidenciale në SHBA. Megjithëse kandidatët ndonjëherë deklarojnë fitoren përpara se të bëhen këto deklarata, është e pazakontë që ata ta bëjnë këtë përpara se rezultati të jetë të paktën evident.

“Ne jemi gati nëse ai e bën këtë dhe nëse e dimë se ai po manipulon shtypin dhe po përpiqet të manipulojë konsensusin e popullit amerikan… ne jemi gati të përgjigjemi”, tha Kamala Harris në një intervistë me ABC të mërkurën. Harris nuk dha detaje rreth këtyre përgatitjeve, por gjashtë zyrtarë të Partisë Demokratike dhe të fushatës së Harris thanë se lufta kundër çdo pretendimi për fitore të hershme nga Trump do të bëhet në sy të publikut. Në rast se ata planifikojnë të vërshojnë mediat sociale dhe TV me thirrje që të gjitha votat të numërohen përpara se të shpallet fitorja.

“Sapo Trump deklaron në mënyrë të rreme fitoren, ne jemi gati të dalim në TV dhe të japim të vërtetën dhe të prekim një rrjet të gjerë njerëzish që mund të përdorin ndikimin e tyre për të luftuar”, tha një zyrtar i lartë i Komitetit Kombëtar Demokratik. Një tjetër zyrtar i fushatës së Harris tha në një telefonatë konferencë me gazetarët të Premten se ata “presin” që Trump të pretendojë në mënyrë të rreme fitoren të martën në mbrëmje, përpara se të numërohen plotësisht të gjitha votat. “Ai e ka bërë më parë dhe dështoi. Nëse e bën përsëri, do të dështojë”, tha zyrtari.

Në vitin 2020, Trump e shpalli veten fitues në orët e para të mëngjesit pas ditës së zgjedhjeve. Në vend të kësaj ai humbi ndaj kundërshtarit të tij, demokratin Joe Biden. Ai nuk e ka pranuar asnjëherë rezultatin dhe vazhdon të pretendojë në mënyrë të rreme se i është vjedhur me mashtrim. Steve Bannon, një aleat kryesor i Trump, tha se manjati duhet të shpallë shpejt fitoren. “Ai duhet të ngrihet dhe të thotë, “Hej, unë fitova”, i tha Bannon një gazetari të New York Times të martën, menjëherë pasi u lirua nga burgu federal, ku kishte vuajtur 4 muaj burg për refuzimin e dëshmimit përpara komisionit e hetimit, i cili po hetonte përgjegjësinë e Trump për sulmin në Kapitol më 6 janar 2021.

Një donator i Trumpit, Bill Bean, i cili ndonjëherë ka qenë kritik ndaj ish-presidentit, i tha Reuters se shpresonte që Harris ose Trump të fitonin me diferencë të madhe, në mënyrë që rezultatet të pranoheshin sa më gjerësisht të jetë e mundur.

Në vitin 2020, shpallja e fitores nga Trump u ndesh me dënim nga demokratët dhe shumë republikanë të profilit të lartë. Tregjet kishin reaguar me ngritje supesh, me indekset kryesore të aksioneve që u rritën në mënyrë modeste në ditët pas zgjedhjeve. Por këtë herë mund të jetë ndryshe. Ish-presidenti ka konsoliduar kontrollin pothuajse total të Partisë Republikane në vitet e fundit, që do të thotë se shumë konservatorë me ndikim mund të jenë më të gatshëm të mbështesin pretendimet e tij, thanë disa strategë politikë. “Ne kemi parë shumë prova se ai ka kontrollin total të partisë … dhe nuk kemi parë asnjë provë që zyrtarët e partisë ose zyrtarët e zgjedhur të partisë do të tërhiqen,” tha Chip Felkel, një strateg republikan për një kohë të gjatë dhe kritik ndaj Trump. Trump dhe aleatët e tij republikanë kanë shpenzuar gjithashtu muaj duke hedhur bazat për të kundërshtuar një humbje, duke argumentuar se joqytetarët mund të kërkojnë të votojnë Demokratët dhe duke përgatitur një ushtri avokatësh për të shkuar në gjykatë për të kundërshtuar rezultatet. Në tubimet e tij, Trump shpesh thotë se duhet të sigurohen se fitorja e tyre është “shumë e madhe për t’u manipuluar”. Reuters/RSI

Becchetti përlan 130 milionë euro të Shqipërisë- Gjykata e Brukselit urdhëron Eurocontrol të kalojë paratë e bllokuara tek biznesmeni italian

Me gjithë përbetimet e Edi Ramës se Francesco Becchetti nuk do të merrte asnjë qindarkë nga paratë e shqiptarëve, biznesmeni italian ka marrë të drejtën për të konfiskuar 130 milionë euro nga paratë që mbante të bllokuara prej disa vitesh në llogarinë e Shqipërisë në Eurocontrol. Gjykata e Shkallës së Parë në Bruksel ka urdhëruar agjencinë Eurocontrol të ekzekutojë vendimin duke kaluar fondet e bllokuara në llogarinë e përmbaruesit të Becchettit.

“Në një vendim të datës 17 tetor 2024, gjyqtari i sekuestrimeve i Gjykatës së Shkallës së Parë Frëngjishtfolëse të Brukselit konfirmoi se vendimi duhet të zbatohej menjëherë dhe vendosi se Eurocontrol, që mban fonde për Republikën e Shqipërisë, ka detyrim ligjor për të transferuar fondet e ngrira për përmbaruesin e Becchettit,” zbulon Eureporter.

Image

Me këtë vendim, përmbaruesi i Becchettit do të konfiskojë 108 milionë eurot e gjobës së arbitrazhit kundër Shqipërisë plus interesat dhe kamatat, të cilat në total arrijnë në rreth 130 milionë euro.

Dhe sipas vendimit, tashmë qeveria nuk ka më asnjë instrument për ta ndalur konfiskimin.

“Gjykata vendosi më tej se çdo apel nuk do të kishte një efekt pezullues në vendimin e konfiskimit,” zbulohet në vendim.

Gjyqi

Në prill të vitit 2019,Gjykata Ndërkombëtare për Zgidhjen e Mosmarrëveshjeve të Investimeve në Uashington (ICSID), pjesë e Bankës Botërore, e dënoi qeverinë shqiptare që të paguajë 108 milionë euro gjobë për llogari të Francesco Becchettit për sekuestrimin e Agon Channel.

Menjëherë pas këtij vendimi, biznesmeni italian iu drejtua një gjykate në Belgjikë për të autorizuar ekzekutimin e gjobës. Becchetti kishte piketuar paratë që Shqipëria fiton nga hapësira ajrore të cilat kompanitë e fluturimit i depozitojnë në Eurocontrol dhe ky i fundit ja kthen Albcontrolit shqiptar.

Në dhjetor të vitit 2020, gjykata belge urdhëroi bllokimin e menjëhershëm të llogarisë së Shqipërisë në Eurocontrol. Që nga ai moment, Albcontrol nuk ka mundur të tërheqë dot asnjë qindarkë nga të ardhurat e përdorimit të hapësirës ajrore të Shqipërisë.

Sipas pasqyrave financiare të shoqërisë rezulton se deri në fund të vitit 2023, Albcontrol kishte rreth 10.3 miliardë lekë ose mbi 103 milionë euro të bllokuara nga Becçhetti në Bruksel.

Përpjekje të dëshpëruara

Qeveria shqiptare u përpoq për katër vite rresht në një betejë të dëshpëruar gjyqësore në të dy frontet, si atë të arbitrazhit ashtu dhe në gjykatat belge, për të ndalur konfiskimin e parave.

Fillimisht, në vitin 2021, Avokatura e Shtetit e apeloi vendimin e Arbitrazhit të Uashingtonit duke kërkuar anullimin e tij. Por kërkesa për anullim u rrëzua. Dy vjet më pas, qeveria kërkoi po nga e njëjta gjykatë rishikimin e gjobës. Edhe kjo kërkesë u rrëzua.

Ndërkohë në frontin belg, qeveria e apeloi vendimin e sekuestrimit të parave në Apel dhe e humbi. Më pas u mundua të ndalonte konfiskimin e tyre nga përmbaruesi, por dy javë më parë e humbi edhe këtë padi.

Aktualisht Shqipëria ka në vazhdim dy padi të tjera gjyqësore për këtë çështje. E pari është në Gjykatën Supreme të Belgjikës, ku qeveria ka kërkuar imunitet për paratë e Albcontrol, me argumentin se ato nuk mund të sekuestrohen pasi janë të rëndësishme për sigurinë kombëtare, por edhe të 41 vendeve të cilët janë pjesë e Eurocontrol.

çështja e dytë është në Gjykatën e Apelit të Parisit, ku qeveria ka kërkuar anullimin e vendimit të arbitrazhit nga ICSID.

Por pavarësisht këtyre dy çështjeve, gjykata në Belgjikë ka urdhëruar konfiskimin e menjëhershëm të parave duke i dhënë të drejtën e pa apelueshme përmbaruesit të Becchettit për të konfiskuar paratë e bllokuara dhe t’i kalojë ato në llogarinë e biznesmenit italian.

Përgjegjësit

Humbja e 130 milion eurove nga qytetarët shqiptarë ka emra konkret përgjegjësish. Ato gjendet të gjithë në vendimin e Gjykatë së Arbitrazhit. I pari është kryeministri Edi Rama me deklarimet e tij publike kundër biznesmenit italian, të cilat gjykata i cilësoi si prova të persekutimit politik të Becchettit.

Image

Deklarimet publike te Rames qe u perdoren si baze per vendimin e Arbitrazhit

Ky është dëmi më i madh financiare, që u është shkaktuar taksapaguesve shqiptarë. Por veç Edi Ramës, ky dëm ka dhe dy bashkëautorë të tjerë. I pari është Erion Veliaj, i cili dërgonte SMS kërcënuese, kur gazetarët e Agon i filmuan dasmën në Kalanë e Gjirokastrës.

Image

SMS e Veliajt per gazetaret e Agon Channel qe u perdor si baze per vendimin e Arbitrazhit

Bashkëautori i dytë është Engjëll  Agaçi, sekretari i Përgjithshëm i Kryeministrisë. Ky gjatë një dreke në ish restorant Berlinin në Tiranë, e kërcenoi Becchettin me mesazhe mafioze.

Image

Kercenimi i Agacit qe u perdor si baze per vendimin e Arbitrazhit

Të tre këta, me veprimet e tyre iu morën qytetarëve shqiptarë 130 milionë euro, në këmbim të asgjëje.

Para gropës Becchetti edhe inceneratori duket një biznes i ndershëm, pasi të paktën Zoto me Mërtirin mbollën disa pemë në Sharrë, kurse biznesmeni italian mori paratë falë Ramës, Veliajt dhe Agacit duke iu lënë shqiptarëve Noc Rrokun e kryeministrit./kapitali.al/

“Shqipëria, vendi perfekt për mbështetësit e Trumpit”- Politico liston vendet ideale për votuesit e pakënaqur amerikanë që mund të “arratisen” pas zgjedhjeve

Teksa na ndajnë vetëm 2 ditë nga data e zgjedhjeve në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nivelet e ankthit në kampet politike amerikane janë në nivelet më të larta.

Në peizazhin thellësisht të polarizuar politik të Amerikës, mbështetësit e secilit kandidat shqetësohen se ku do ta çonte tjetri SHBA-në nëse ai fiton – dhe disa nga mbështetësit e tyre më të zjarrtë në internet madje kërcënojnë të largohen nga vendi nëse ai humbet zgjedhjet.

Politico ka përpiluar një listë të destinacioneve ideale të “arratisjes” për amerikanët e të gjitha bindjeve politike në rast se rezultati i zgjedhjeve të 5 nëntorit nuk do të favorizojë kandidatin e tyre të preferuar.

Kampi republikan

Riviera Shqiptare

Votuesit e Trump që kërkojnë një vend të shenjtë për të pritur presidencën e Harris do të jenë të emocionuar kur mësojnë se dhëndri dhe ish-këshilltari i Trump, Jared Kushner, ka rrëmbyer të drejtat e zhvillimit për një pjesë të pacenuar të Rivierës Shqiptare në një projekt prej 1 miliard dollarësh që përfshin vila dhe apartamente luksoze.

Me koston relativisht të ulët të jetesës, burokracitë e pakta me vizat, qytetarët amerikanë mund të qëndrojnë në Shqipëri, një vend jo anëtar i BE-së, deri në një vit pa leje qëndrimi – me një bollëk armësh dhe me kampe për emigrantët pa dokumente, Shqipëria është një vend ideal për votuesit dhe ndjekësit më të vullnetshëm të Donald Trump.

Republika Çeke

Praga ka imitimin e saj të Donald Trump për të arratisurit konservatorë.

Nëse jeni të lumtur të anashkaloni disa dallime kyçe, Çekia ofron biznesin e saj të shndërruar në iniciator politik: Andrej Babiš, i cili është në garë për t’u rikthyer së shpejti në postin e lartë.

Ish-kryeministri, i cili dikur tha se dëshironte “ta bënte Republikën Çeke përsëri të madhe”, po sheh një rritje të sondazheve përpara zgjedhjeve të vitit të ardhshëm.

Babiš, një përkrahës i madh i ideve të stilit republikan, si politikat radikale të imigracionit dhe premtimet për uljen e taksave, madje kishte veshur një kapak të kuq të zbukuruar me “Çekinë e fortë”, që të kujton kapelat e Trumpit “Make America Great Again”.

Shteti gjerman lindor i Thuringia-s

Për ata që janë në skajin e djathtë ekstrem të koalicionit Trump, shteti gjerman lindor i Turingisë, ku partia naziste pati sukseset e para në vitet 1930, mund të jetë vetëm vendi për të filluar jetën tuaj të re.

Alternativa e ekstremit të djathtë për Gjermaninë (AfD) fitoi zgjedhjet e fundit lokale dhe supremacistët e bardhë do të gjejnë aleatë të gatshëm në terren.

Hungari

A jeni një punonjës që lufton për të gjetur një punë të mirë dhe i mërzitur për perspektivat tuaja të punës? Shkoni në Hungari, parajsën e re industriale të Evropës, me fabrika të baterive dhe makinave në të gjithë vendin, të ushqyer nga teknologjia dhe kapitali i përparuar kinez.

Nëse ju mungojnë pamjet e Liqeneve të Mëdha të Amerikës së Veriut, madje mund të kaloni pak kohë në liqenin Balaton, duke peshkuar ose duke notuar me fëmijët tuaj. Dhe nëse sapo po krijoni një familje, mund të merrni lehtësime tatimore për çdo fëmijë, ndërkohë që siguroheni që ndikimi i “lobit LGBTQ+” të mos i afrohet fare – Kryeministri Viktor Orbán nuk është fans i tij.

Kampi demokrat

Ishujt Balearik

Shkoni në parajsën me diell të Ishujve Balearik, një arkipelag spanjoll në Mesdhe.

Kryeministri progresiv me prirje të majtë, Pedro Sánchez, po kundërshton trendin e vendeve të BE-së që po përqafojnë masa gjithnjë e më të rrepta për migracionin, pavarësisht nga popullariteti i rrugës mesdhetare perëndimore në bllok nga vendet e Afrikës Veriore. Demokratët mund të jenë gjithashtu adhurues të politikave të tjera të Spanjës: Ajo është një lider botëror për të drejtat e grave dhe barazinë LGBTQ+.

Paris

Demokratët që dëshirojnë një jetë me verë dhe revolucion, me taksat e tyre që kontribuojnë në një shtet më bujar të mirëqenies, mund të përfundojnë në Francë: Amerikanët tani përbëjnë 3% të të gjithë blerësve të huaj të pronave franceze , sipas një agjenti të pasurive të paluajtshme, me këtë numër duke u rritur në 25% në Paris.

Ata që kërkojnë një mënyrë jetese luksoze – të shtëpive luksoze, plazheve vezulluese dhe fërkimit të shpatullave me yjet në Festivalin e Filmit në Kanë – mund të tundohen të shkojnë në jug, në Rivierë.

Bruksel

Nëse jeni një eko-lobist ose punonjës politik i ndërgjegjshëm për klimën, i trembur nga perspektiva që të rrini i pafuqishëm ndërkohë që Trump bën “kërdinë” mjedisore për katër vitet e ardhshme, pse të mos e ndërroni DC-në me Brukselin?

Mund të bëni një ndryshim duke vënë në përdorim ekspertizën tuaj të politikave në kryeqytetin e BE-së, me Presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen duke u zotuar se do të dekarbonizojë bizneset evropiane dhe do të ulë kontributin e bllokut për ngrohjen globale gjatë pesë viteve të ardhshme me Marrëveshjen e saj të gjelbër dhe të pastër.

Amsterdam

Jeni të lodhur nga pritja për reformat e legalizimit të drogës (shumë e pamundur nën një presidencë republikane) dhe jeni gati për të nisur festën? Hipni në një aeroplan për në Amsterdam, ku mund të grumbulloni kërpudha magjike dhe kanabisin tuaj të preferuar.

Nëse jeni duke kërkuar për diçka edhe më të fortë, një udhëtim gjashtë-orësh me tren do t’ju çojë në zemër të Berlinit, ku klubet tekno operojnë gjatë gjithë kohës.

Pas një kërcimi gjatë gjithë natës mes bareve nëntokësore dhe magazinash, Trump 2.0 do të jetë gjëja e fundit në mendjen tuaj, përmbyll shkrimin e saj Politico. bw

Kamala Harris: Nga bijë emigrantësh, tek një emërim historik për presidente

VOA/Matt Dibble

Kandidatja demokrate për presidente Kamala Harris vjen nga një prej zonave më të larmishme dhe liberale të Shteteve të Bashkuara. Siç njofton nga Oakland i Kalifornisë korrespondenti i Zërit të Amerikës Matt Dibble, ajo e ka ndërtuar karrierën duke gërshetuar rolin si zyrtare e rreptë e zbatimit të ligjit me atë të reformatores me shikim nga e ardhmja.

Kamala Harris lindi në vitin 1964 dhe historia e saj fillon në lagjet e larmishme dhe progresive të Gjirit të San Franciskos.

Prindërit e saj emigrantë, Shyamala Gopalan nga India dhe Donald Harris nga Xhamajka, u takuan në Berkeley të Kalifornisë, ku të dy studentët e talentuar ndiqnin studimet pasuniversitare në Universitetin e Kalifornisë.

Universiteti Berkeley i viteve 1960 ishte një qendër e të drejtave civile dhe aktivizmit për paqen.

Zonja Harris ka thënë se ndër kujtimet e saj më të hershme janë kur merrte pjesë me nënën e saj në protesta.

Në vitin 1970, nëna dhe babai i saj u ndanë.

Shyamala Gopalan, me dy vajzat e saj, morën me qera një apartament në një zonë të Berkeley-t.

“Ata jetonin mbi një çerdhe fëmijësh, në një apartament modest me dy dhoma gjumi, me një banjë.”

Shoqja e fëmijërisë e zonjës Harris, Carole Porter e njohu atë në stacionin e autobusit të shkollës.

“Ne ishim grupi i dytë që i dhamë fund ndarjes racore në shkollat ​e ​Berkeley-t.”

Zonja Harris ndoqi Universitetin Howard, një kolegj historikisht afrikano-amerikan dhe më pas fakultetin juridik.

Në një kohë kur burgosja e burrave me ngjyrë në Kaliforni ishte në nivele rekord, ajo punoi si prokurore, një rol që shpesh shihet negativisht në komunitetin afrikano-amerikan.

“Ajo donte të sillte ndryshim në mënyrë që njerëzit të mos ndiqeshin penalisht bazuar në racizmin sistemik dhe strukturor.”

Në vitin 2002, zonja Harris hyri në garë për postin e Prokurorit të Qarkut të San Franciskos.

“Nuk kishte pasur kurrë më parë një prokurore qarku grua. Ajo erdhi nga pozita më e dobët, por që në fillim kishte diçka shumë të veçantë”, thotë Andrea Dew Steele, aktiviste demokrate për angazhimin e grave.

Zonja Harris fitoi garën e ngushtë dhe filloi të punojë për rritjen e dënimeve për krimet e dhunshme, ndërsa ata që dënoheshin për herë të parë për krime të lehta i drejtonte në programin e saj të rehabilitimit të quajtur “Back on Track”.

E zgjedhur Prokurore e Përgjithshme e Kalifornisë në vitin 2010, ajo u bëri trysni bankave të paguanin 20 miliardë dollarë për praktikat mashtruese të huadhënies, luftoi tregtinë ndërkufitare të drogës dhe trafikantët e qenieve njerëzore dhe mbrojti barazinë për martesën.

Në vitin 2016, zonja Harris u zgjodh në Senat, ku u bë shpejt një zë i fuqishëm për çështjet e emigracionit, kujdesit shëndetësor dhe reformës së drejtësisë penale. Ajo u bë e njohur për pyetjet e saj të mprehta gjatë seancave dhe aftësinë e saj për të mbajtur përgjegjës udhëheqës të fuqishëm.

Por në garën për president të vitit 2020, fushata e zonjës Harris pati vështirësi mes kaosit në ekipin e saj.

“Padyshim që është folur për ndryshime të shpeshta në ekipin e saj, vështirësitë për të mbajtur njerëz të talentuar në orbitën e saj’”, thotë Gil Duran, ish-ndihmës i zonjës Harris.

Zoti Biden fitoi emërimin dhe në fund i kërkoi zonjës Harris të ishte kandidatja për nënpresidente. Të dy ata fituan dhe ajo u bë gruaja e parë dhe personi i parë me ngjyrë në atë post.

Përballë një fluksi të madh imigrantësh që përpiqeshin të hynin në Shtetet e Bashkuara, Nënpresidentja Harris u angazhua me udhëheqësit rajonalë për të trajtuar problemet e paqëndrueshmërisë dhe varfërisë në vendet e tyre.

Ajo u vu shpejt në shënjestër.

“Ajo ishte përgjegjëse për sigurimin e kufirit dhe nuk e di as nëse ka qenë ndonjëherë atje”, thotë republikania Kathy Willmont.

Zonja Harris është bërë më komode si përfaqësuese në skenën botërore, duke e vënë theksin tek mbështetja dhe qetësimin e tensioneve.

Dhe në një karrierë të karaketrizuar nga thyerja e barrierave dhe tejkalimi i pritshmërive, zonja Harris arriti edhe një majë tjetër, duke u bërë kandidatja demokrate për presidente kur Joe Biden u largua papritur nga gara.

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

Kliko këtu për të parë arkivën e lajmeve

Send this to a friend