Në cilësinë e Kryeministrit të Shqipërisë dhe kryesuesit aktual të OSBE-s, kryeministri shqiptar, z. Edi Rama po qëndron në Moskë ku ka zhvilluar takime me shefin e diplomacisë ruse, z. Sergeij Lavrov, përndryshe një diplomat i njohur rus me përvojë të madhe nè çëshjet e politikës së jashtme ose diplomacisë i cili së bashku me diplomatin tjetër rusë, z. Vitalij Çurkin, një kohë të gjatë ka sherbyer edhe në Misionin e Rusisë pranë OKB-s në OKB-s.
Se këndejmi, z. Llavror, pas ish Ministrit të njohur ruso-sovjetik, Andrej Andrejeviç Gromiko, konsiderohet si stazhist ose veteran i diplomacisë ruse. Respektivisht, si Kryediplomat i Rusisë me stazhin ose përvojën më të gjatë në marëdhëniet ndërkombtare. Nuk dihet me saktësi ekzakte nëse Kryeministri shqiptar do ketë takime ne homologun e tij rusë ose me Presidentin Putin? Por, ajo që dihet zyrtarisht, në fokusin ose agjendën zyrtare të vizitës dhe takimëve të Kryeministrit shqiptar në Moskë, do jetë Ukraina, gjegjësisht, luftërat ose konfliktët e përgjakshme dhe shkatërrimtare në mes seperatistëve rusë dhe autoritetëve ose ushtrisë dhe policisë së shtetit ukrainas në rajone të ndryshme tè Ukrainës.
Lidhjet e ndryshme shpirërore, emocionale, sakramentale, historike dhe të tjera në mes rusëve dhe ukrainasve janë të shumëta dhe të shumëfishta. Në Kjevë (kryeqytet i Ukrainës)-tuhet se dikur kanë lindur dhe janë themeluar shteti dhe kisha e parë e Rusisië si “Kjevskaja Rasija”, “Kjevskaja Knjazhevina”, “Prva Rasijska Pravosllavna Crkva ” etj. Për të vazhduar me etapat e njohura revolucionare dhe postrevolucionare në ish BRSS, me luftërat ose përpjekjet e njohura indipendente ose separatiste të Kollçakut, Denikinit dhe të tjerëve për ndarjen ose shkëputjen e Ukrainës nga Rusia ose nga ish BRSS-s, me “aneksimin” e Krimesë në favor të Ukrainës nga ana e Nikita Hrushçovit, me “traktatin dekompozicional” të ish BRSS-s në mes Jellcinit të Rusisë, Kravçukut të Ukrainës dhe Shoshkijeviçit të Bjellorusisë, me puçin ose grushtetin e dështuar të Kljuçkovit, Janajevit dhe Hazbullatovit-kundër Gorbaçovit dhe kështu me radhë. Me fjalë tjera, Kryeministrin Rama në Moskë (Rusi) dhe Kjevë (Ukrainë) e pret një punë herkulesi ose “mision imposible”.
Sidoqoftë, duhet përshëndetur ose aplauduar nismën ose iniciativën paqësore të Kryeministrit shqiptar për paqën dhe pajtimin e popujve sivëllezër dhe shtetëve simotra në mes veti të Rusisë dhe Ukrainës, Respekt.
Gjithashtu nuk duhet harruar faktin se në truallin ose teritorin e sotëm të Rusisë ose Ukrainës, dikur ka ndodhur edhe martesa ose “kurorëzimi shekullor” në mes mbretit ose perandorit rusë, Aleksejit dhe Zoes (Sofisë) nga Bizanti ose Konstantinopoja- pas shpèrbërjes se ish Perandorisë Bizantine.
Në Krime dikur janë zhvilluar edhe luftërat e njohura ruso-turke për Krimenë ose Stavropollin të mbyllua ose përfunduara në formë “status quosë” ose “modus vivendit” me rastin e “Traktatit të Shën Stefanit” dhe “Kongresit të Berlinit” me 1878, kur u bë edhe ndarja, gjymtimi ose copëtimi famëkeq i Shqipërisë dhe trojeve shqiptare.
Nga kjo rezulton se “Traktati i Shèn Stefanit” dhe “Kongresi i Berlinit” ishin tè mirëseardhur për serbo-malaziasit si dhe një pjesë të madhe të sundimtarëve të ri të Moskës dhe Stambollit ose Konstantinopojës nè kuptimin e asaj se nga ato padrejtësi, diktate dhe naivitete ushtarake, politike, historike dhe gjeografike, shqiptarët lënguan dhe pësuan me shekuj dhe dekada.
Se këndejmi, duke i vërejtur dhe hetuar në krye të herës tendencat, paradokset, naivitetet ose “”standardet” e mesipërme përverse, retrograde, reaksionare dhe anakronike të “Traktatit të Shën Stefanit” dhe “Kongresit tè Berlinit”(1878): Të nxitur dhe stimuluar nga Rusia,Turqia etj., vasalët, mercenarët ose agjentët e tyre serbo-malazias, filluan me djegjet, masakrat, plaçkitjet dhe kolonizimët e egra dhe tepër primitive tè tokave, pronave dhe pasurive shqiptare. Sidomos gjatë luftërave të njohura ballkanike, koloniale dhe imperialiste. Pa i harruar këtu”Kongresin e Vjenës” me 1815, “Konferencën e Londrës me 1913 dhe 1915, “Traktatin e Versajës” me 1918/1919 etj.
Një digresion: Pas firmosjëve të njohura të “Paqes së Vestfalisë” me 1648, “Paqes së Pirinejeve” me 1659 , “Marrëveshjes së Utrehtit” me 1713 dhe vendosjes sè të të ashtuquajturit “Sistemit të Balansës” (“Balance of Powers” ) në mes fuqive të atëhershme tregtare, industriale dhe ekonomike të kontinentit të vjetër europian: Etapat ose periudhat e ndryshme të luftërave dhe konfliktëve të mesipërme fetare, kulturore ose kolonialiste në Evropë, do i zëvëndesonin të të ashtuquajturat “luftërat” ose “konfiktet kabinetike” së bashku me luftërat ose konfliktët e njohura tregtare dhe ekonomike në mes vendëve ose fuqive të ndryshme industriale dhe ekonomike. Duke e përfshirë dhe nënkuptuar këtu edhe të të ashtuquajturin “liberalizmin kapitalist” , gjegjësisht, “anarkoliberalizmin kapitalist” nè stadin me të lartë të imperializmit të mevonshëm kolonial ose gjysëmkolonialist nga i cili dikur me vonë do të lindnin dhe gjeneronin edhe luftërat ose konfliktët e njohura botërore ,lokale ose rajonale, gjegjësisht, ruso-turke, ballkanike etj.
Ndaj, edhe përkunder asaj se jetojmë si të thuash në “Evropèn e bashkuar dhe tè pa kufije”, akoma ka grupe ose individ të ndryshëm që vazhdojnë t´i llogarisin kohën dhe vitët e dritës me vitët e henes dhe kalendarët e ndryshëm gjeocentrik ose egocentrik të Ptolomeut, Jul Cezarit, Ivan Groznit etj. Dhe, jo me sistemin dhe kalendarin e njohur gregorian dhe heliocentrik të Galileut, Kopernikut etj.
Disa vende ose shtete të fuqishme si Rusia, si për çudi, ende (akoma) i mbështesin hegjemonizmin, ekspanzionimin, militarizmin ose idetë dhe ideologjitë e tejkaluara imperiale, kolonialist, gjysëkolonialiste, cariste, absolutiste, neotomanike dhe të tjera ndaj popujve dhe shtetëve tjera me të vogla. Kundër Kosovës dhe shqiptarëve-sidomos.
Grafika e sotme politike BE-s dhe OKB-s:
-Siç dihet, Bashkimin Evropian e përbënin dikur ( para Brexitit ose largimit britanik) 28 shtete të pavarura dhe sovrane të përfshiera dhe inkorporuara brenda “modeleve” ose konceptëve të larmishme industriale dhe ekonomike si “Modeli i Rajnës” i përbërë nga Gjermania, Franca, Belgjika dhe Luksemburgu, “Modeli Skandinavë” i përbërë nga Holanda, Austria, Danimarka, Finlanda dhe Suedia, “Modeli Anglo-Sakson” i përbërë nga Britania e Madhe, Irlanda dhe Portugalia dhe”Modeli Jugor ose Mesdhetar” i përbërë nga Spanja, Italia, Qiproja dhe Greqia. U mor vesh se Briania e Madhe nuk i takon më “ambrellës” ose “çatisë së përbashkë evropiane” për shkak të specifikave ose karakteristikave tè njohura që jo rrallë e kolidojnë dhe eklipsojnë njëra tjetrën në sfond.
-Bashkësinë e sotme botërore ose ndërkombtare ndërkaq, e përbëjnë dhe karakterizojnë një mori popujsh dhe vendësh (shtetësh ) të ndryshme ose specifike nga njëra tjetra për nga forca ( fuqia ) dhe madhësia e tyre shtetërore, teritoriale ose gjeografike, për nga numri i banorëve, resursëve, potencialëve, fuqisë ose kapacitetëve të përgjithshme ushtarake ( luftarake), politike, materiale, industriale, teknologjike, ekonomike dhe të tjera, për nga modelët, sistemët, konceptët ose rregullimet e ndryshme shtetërore, nacionale dhe politike, për nga zhvillimi, mentaliteti, edukata, kultura, emancipimi dhe traditat e ndryshme shtetërore, nacionale, politike, historike, fetare, kulturore, ideologjike dhe të ngjashme. Ndërkohë që në planetën tonë sot supozohet se jetojnë dikund afro mbi 8 miliardë njerëz racash, ngjyrash, gjihësh, gjinishë , profilesh dhe përkatësishë të ndryshme shtetërore, nacionale, etnike, fetare, kulturore, historike , gjeografike etj. Përderisa në kuader të Organizatës së Kombëve të Bashkuara (OKB-së ) sot ndodhën të regjistruara dhe anëtarësuara 195 shtete të pavarura dhe sovrane në të cilat të drejtat dhe liritë e tyre globale ose universale i gëzojnë dhe realizojnë me tepër se 1OOO popuj dhe komunitete të ndryshme nacionale ose etnike anëkënd globit. Aty janë edhe me tepër se 2OOO organizata të ndryshme botëre ose ndërkombëtare së bashku me dhjetëra- mijëra shoqata, grupe, shoqëri dhe kompani të ndryshme multinacionale, humanitare ( karitative) ose kosmopolitike në të mirën e përgjithshme të njerëzve dhe popujve të ndryshëm gjithandej rruzullit tonë tokësor.
Se këndejmi, diversifikimi (diversiteti), universalizimi (universaliteti), globalizimi (globaliteti) dhe multilateralizimi (multilateraliteti) i marëdhëniëve dhe raportëve të sotme botërore ose ndërkombëtare, në një masë tepër të madhe do t´u shkojnë për shtati bashkëpunimëve, koperimëve, aleancave, konvërgjencave, fuzionimëve dhe transaksionëve të ndryshme kontinentale ose interkontinentale në kontekstin e njohur global ose universal. Kjo mu për faktin se në kushtët ose rrethanat e sotme moderne ose bashkohore të “tregut global” dhe një ekonomie të përgjithshme globale ose universale në nivel botëror ose planetar: Ekonomia e tregut në radhë të parë i përfshijnë dhe nënkuptonë mekanizmat dhe instrumentët e njohura infrastrukturale, konjukturale, manufakturale dhe të tjera të tregtisë së jashtme së bashku me atributët, prioritetët dhe favorët ose benificionet e njohura monetare, sociale, industriale dhe ekonomike të tregut global të vlerave dhe kapitalit të përgjithshëm botëror ose ndërkombëtar. Në retrospektivë: Sipas Kartës (Deklaratës) Universale të OKB-së të firmosur me 25 prill, përkatësisht, me 26 qershor të vitit 1945 në San Francisko të SHBA-së dhe Rezolutës së njohur të Këshillit të Sigurimit të OKB-se (Nr. 1815) të kodifikuar dhe ratifikuar me 18 dhjetor të vitit 1962 , si dhe në bazë të një sërë konventash dhe rezolutash të tjera botërore ose ndërkombëtare mbi të drejtat dhe liritë e njohura globale ose universale të njerëzve, popujve dhe vendëve të ndryshme gjithandej globit tonë tokësor: Pavarësia, sovraniteti dhe integriteti i garantuar shtetëror dhe nacional, koekzistenca paqësore, liritë, të drejtat dhe barazitë e njohura shtetërore dhe nacionale së bashku me njohjen dhe respektimin e ndërsjellë ose reciprok të lirisë, pavarësisë, integritetit dhe sovranitetit të lartëpërmendur shtetëror, nacional, teritorial dhe politik në mes vendëve dhe popujve të ndryshëm kudo në botë: Paraqesin si të thuash rrënjët, themelët ose fundamentët(bazamentët) kryesore ose substanciale të shtetëve dhe shoqërive të pavarura, sovrane, integrale, qytetare dhe demokratike kudo në botë. Duke i përfshirë dhe nënkuptuar këtu edhe disajnin ,arkitekturën, strukturën ose infrastrukturën e njohur institucionale dhe konstitucionale së bashku me edukatën, kulturën, arsimin, profesionalizmin, etikën, estetikën, rezonansën, kohezionin dhe performansën e njohur shtetërore dhe institucionale të cilat së bashku me korin e njohur politik dhe diplomatik, paraqesin degët ose segmentët (shtyllat) me të rëndësishme ose kryesore në kontekstin e njohur kontemplativ, konjuktural ose konjuktivë të politikës së jashtme dhe diplomacisë. Aty i kemi edhe të drejtat dhe liritë e garantuara individuale ose kolektive së bashku me spontanitetin ,subjektivitetin, objektivitetin, individualitetin, ekskluzivitetin, reflektimët e ndryshme objektive dhe subjektive, intimitetin, dinjitetin, imunitetin, sovranitetin dhe integritetin e garantuar politik dhe juridik të lidershipit të njohur shtetëror, nacional dhe politik të një shtetit të pavarur dhe sovran që paraqesin çelësin ose formulën kryesore të edukatës, kulturës dhe një demokracie të zhvilluar, të pavarur (sovrane), integrale, parlamentare ose pluraliste.
Nënshkruese ose ratifikuese e shumicës së marrëveshjeve, normave, vlerave, parimève ose kodifikimëve të mesipërme ndërkombtare, është edhe Rusia.
Komentet