Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, tha të dielën se i mbështet plotësisht synimet e Izraelit në luftën e tij në Rripin e Gazës, duke thënë se Hamasi “duhet të shfaroset patjetër”.

Hamasi është shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian.

Rubio u takua me kryeministrin e Izraelit, Benjamin Netanyahu, në Jerusalem, në fillim të turneut të tij në Lindjen e Mesme, ku ka shumë mundësi të përballet me kundërshtime nga liderët arabë lidhur me planin e presidentit Donald Trump për ta zhvendosur popullsinë palestineze jashtë Rripit të Gazës dhe për ta rindërtuar enklavën palestineze duke e vendosur nën pronësi amerikane.

Netanyahu e ka mirëpritur planin dhe tha se ai dhe Trumpi kanë “strategji të përbashkët” për të ardhmen e Gazës.

Duke iu bërë jehonë fjalëve të Trumpit, Netanyahu tha se “dyert e ferrit do të hapen” nëse Hamas nuk i liron dhjetëra pengje të mbetura në Gazë, që ishin rrëmbyer gjatë sulmit të 7 tetorit 2023, i cili e shkaktoi luftën.

Këto deklarata erdhën vetëm dy javë para përfundimit të fazës së parë të armëpushimit mes Izraelit dhe Hamasit. Faza e dytë e armëpushimit, në të cilën Hamas duhet t’i lirojë dhjetëra pengje të mbetura në këmbim të shumë të burgosurve palestinezë dhe forcat izraelite të tërhiqen nga Gaza, ende nuk është negociuar.

Rubio tha se Hamas “nuk mund të vazhdojë si forcë ushtarake apo qeveritare”.

“Përderisa [Hamasi] vazhdon si forcë që mund të qeverisë, si forcë që mund të administrojë ose si forcë që mund të kërcënojë me përdorimin e dhunës, paqja është e pamundur”, tha Rubio.

“Ai [Hamasi] duhet të shfaroset”, shtoi ai.

Kjo mund t’i ndërlikojë përpjekjet për vazhdimin e bisedimeve me Hamasin, i cili – me gjithë humbjet e pësuara – vazhdon ta kontrollojë Gazën.

Netanyahu ka shfaqur gatishmëri për ta rinisur luftën pas fazës së tanishme dhe i ka ofruar Hamasit mundësi për t’u dorëzuar dhe për t’i dërguar liderët e tij të lartë në mërgim. Hamas e e ka hedhur poshtë këtë.

Ndërkohë, në një intervistë për radio javën e kaluar, Rubio tha se propozimi i Trump ishte pjesërisht i destinuar për të ushtruar trysni mbi shtetet arabe për të propozuar një plan që do të ishte i pranueshëm për Izraelin, sipas të cilit Hamasi nuk mund të ketë rol në Gazë.

Ai gjithashtu duket se sugjeroi se shtetet arabe duhet të dërgojnë trupa për të luftuar kundër Hamasit.

“Nëse dikush ka një plan më të mirë, dhe shpresojmë që ata ta kenë, nëse shtetet arabe kanë një plan më të mirë, atëherë shumë është”, tha Rubio të enjten.

Por, “Hamas ka armë”, shtoi ai. “Dikush duhet të përballet me ta. Nuk do të jenë ushtarët amerikanë. Dhe nëse shtetet në rajon nuk mund ta zgjidhin këtë pjesë, atëherë Izraeli do të duhet ta bëjë dhe pastaj do të kthehemi aty ku ishim”.

Rubio nuk pritet të takohet me asnjë palestinez gjatë turneut të tij.

Për liderët arabë, lehtësimi i shpërnguljes masive të palestinezëve ose luftimi i luftëtarëve palestinezë në emër të Izraelit janë të dyja skenarë makthi. Për secilin prej tyre ata do të përballeshin me kritika të ashpra brenda vendit dhe mund ta destabilizojnë një rajon tashmë të paqëndrueshëm.

Egjipti thotë se do të jetë nikoqir i një samiti arab më 27 shkurt dhe po punon me shtetet e tjera për një kundërpropozim që do të lejonte rindërtimin e Gazës pa zhvendosjen e popullsisë së saj.

Grupet për të drejtat e njeriut thonë se shpërngulja e palestinezëve do të ishte në kundërshtim me ligjin ndërkombëtar.

Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, ka thënë se Kievi nuk është ftuar për të marrë pjesë në bisedimet mes Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë, që pritet të zhvillohen në Arabinë Saudite, për përfundimin e luftës së Moskës në Ukrainë.

Duke folur më 15 shkurt, Zelensky tha gjithashtu se Ukraina nuk do të bisedojë me Rusinë pa u këshilluar fillimisht me aleatët e vet evropianë.

“Ne nuk kemi asnjë dokument, asnjë ftesë. Për mua është e çuditshme të flas në këtë rast, në këtë mënyrë, nëse më parë nuk kemi zhvilluar asnjë bisedë mes vete si aleatë dhe partnerë strategjikë”, tha ai gjatë Konferencës së Sigurisë në Munih.

“Për aq sa di unë, Rusia nuk është partneri ynë strategjik”, shtoi ai.

Reagimi i Zelenskyt vjen pasi presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, do ta dërgojë një ekip zyrtarësh së lartë amerikanë në Arabinë Saudite, për t’i filluar bisedimet me Rusinë, thanë zyrtarët amerikanë për media të ndryshme.

Zyrtarët amerikanë thanë për gazetarë më 15 shkurt se sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, këshilltari i Sigurisë Kombëtare të Shtëpisë së Bardhë, Mike Waltz, dhe negociatori për Lindjen e Mesme, Steve Witkoff, do të marrin pjesë në bisedime.

Keith Kellogg, i dërguari i Trumpit për Ukrainën dhe Rusinë, nuk pritet të marrë pjesë në bisedime, sipas mediave që cituan zyrtarë amerikanë.

Zyrtarët amerikanë nuk dhanë hollësi se kur do të zhvillohen takimet në Arabinë Saudite. Rubio mbërriti në Izrael mbrëmjen më 15 shkurtit, pasi mori pjesë në konferencën e Munihut.

Mykhaylo Podolyak, këshilltar i lartë i Zelenskyt, tha se “nuk ka negociatorë që do ta përfaqësojnë Ukrainën në Arabinë Saudite”.

“Sot, nuk ka asgjë në tryezën e bisedimeve që mund të diskutohet. Rusia nuk është e gatshme për negociata”, tha ai për televizionin ukrainas pas komenteve të Zelenskyt më 15 shkurt.

Ndërkohë, liderët evropianë pritet të mblidhen javën e ardhshme në Paris për një takim urgjent në lidhje me luftën në Ukrainë.

Ky takim pritet të mbahet pas shqetësimeve se Uashingtoni do të lërë Evropën jashtë bisedimeve me Rusinë për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.

Kellogg shkaktoi habi kur tha se Evropa mund të mos jetë në “tryezën”, nëse Shtetet e Bashkuara i ndërmjetësojnë bisedimet për t’i dhënë fund luftës së Rusisë në Ukrainë.

Duke folur në një panel dreke në Konferencën e Sigurisë në Munih më 15 shkurt, Kellogg la të kuptohet se Uashingtoni synon të bëjë përparime të rëndësishme brenda disa javësh, duke theksuar se ai po vepron “me kohën e Trumpit”.

Mes shqetësimeve në Kiev dhe Bashkimin Evropian se ata mund të anashkalohen pasi Trump foli me presidentin rus Vladimir Putin këtë javë dhe tha se Rusia dhe Shtetet e Bashkuara do të fillonin menjëherë negociatat, Kellogg theksoi se Ukraina dhe Evropa nuk do të përjashtohen.

“Duhet t’i përfshish aleatët. A do të luajnë rol ata? Sigurisht që po. Ne duam të sigurohemi që është një paqe e qëndrueshme dhe afatgjatë”, shtoi ai.

Megjithatë, kur u pyet nëse mund të garantonte audiencën se “ukrainasit do të jenë në tryezë dhe evropianët do të jenë në tryezë”, Kellogg u përgjigj: “Oh, mirë, sapo ndryshuat gjithë dinamikën”.

“Përgjigja për pyetjen e fundit… është jo”, tha ai, duke iu referuar me sa duket Evropës. “Përgjigja për pjesën e parë të asaj pyetjeje është po, sigurisht që ukrainasit do të jenë aty”.

Departamenti amerikan i Shtetit tha më 15 shkurt se sekretari Rubio bisedoi në telefon me ministrin e Jashtëm rus, Sergei Lavrov, më herët gjatë ditës.

Biseda e Rubios me Lavrovin “u bë në vazhdën e bisedimeve pas bisedës së presidentit Donald Trump me presidentin rus Vladimir Putin më herët këtë javë”, thuhet në një komunikatë të shkurtër.

Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, dhe liderët e BE-së, kanë shprehur kundërshtimin e tyre ndaj zhvillimit të bisedimeve pa përfshirjen e negociatorëve të tyre.

Shefja e politikës së jashtme të BE-së, Kaja Kallas, bëri thirrje kundër një “zgjidhjeje të shpejtë” dhe një “marrëveshjeje të pistë” për përfundimin e konfliktit, duke këmbëngulur se asnjë marrëveshje paqeje nuk mund të zbatohet pa përfshirjen e Evropës dhe Ukrainës.

Duke iu drejtuar konferencës së Munihut, Zelensky u bëri thirrje vendeve të Evropës për themelimin e një ushtrie të përbashkët, në rast të tërheqjes së mundshme të Shteteve të Bashkuara dhe përballë kërcënimeve të vazhdueshme nga Rusia.

“Ka ardhur koha, Forcat e Armatosura të Evropës duhet të krijohen”, tha ai.

“Nëse amerikanët vendosin të largohen, ta kufizojnë praninë e tyre, nuk është gjë e mirë, natyrisht, është e rrezikshme”, tha Zelensky.

Në margjinat e konferencës së Munihut, vendet e industrializuara të G7-ës ritheksuan “mbështetjen e tyre të palëkundur për Ukrainën

Presidenti i Shteteve të Bashkuara Donald Trump do ta dërgojë një ekip zyrtarësh së lartë amerikanë në Arabinë Saudite, për t’i filluar bisedimet me Rusinë dhe Ukrainën, me qëllim për t’i dhënë fund luftës gati trivjeçare, thanë zyrtarët amerikanë për media të ndryshme.

Zyrtarët amerikanë thanë për gazetarë më 15 shkurt se sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, këshilltari i Sigurisë Kombëtare të Shtëpisë së Bardhë, Mike Waltz, dhe negociatori për Lindjen e Mesme, Steve Witkoff, do të marrin pjesë në bisedime.

Keith Kellogg, i dërguari i Trumpit për Ukrainën dhe Rusinë, nuk pritet të marrë pjesë në bisedime, sipas mediave që cituan zyrtarë amerikanë.

Megjithatë, një zyrtar ukrainas i tha Politicos se ky lajm e ka zënë në befasi Kievin dhe se deri më tani nuk ka plane për të dërguar një delegacion në Arabinë Saudite. Zyrtarët amerikanë i thanë gjithashtu gazetarëve se nuk ka plane për t’i përfshirë në bisedime përfaqësuesit nga vendet aleate.

Në anën tjetër, shefja e politikës së jashtme e Bashkimit Evropian (BE), Kaja Kallas, kërkoi takim të ministrave të Jashtëm të bllokut për të diskutuar për Ukrainën në Munih, në mëngjesin e 16 shkurtit, në margjinat e Konferencës së Sigurisë në Gjermani.

Ndërkohë, agjencia e lajmeve Reuters citoi katër diplomatë evropianë të cilët thanë se Franca po përpiqet ta organizojë një samit joformal të liderëve të BE-së për të diskutuar për Ukrainën, më së largu më 17 shkurt. Nuk u bënë të ditura hollësi të tjera.

Zyrtarët amerikanë nuk dhanë hollësi se kur do të zhvillohen takimet në Arabinë Saudite. Rubio mbërriti në Izrael mbrëmjen më 15 shkurtit, pasi mori pjesë në konferencën e Munihut.

Në Munih po zhvillohen diskutime të rëndësishme rreth luftës – e cila ka marrë mijëra jetë dhe ka shkaktuar miliarda dollarë dëme.

Kellogg shkaktoi habi kur tha se Evropa mund të mos jetë në “tryezën”, nëse Shtetet e Bashkuara i ndërmjetësojnë bisedimet për t’i dhënë fund luftës së Rusisë në Ukrainë.

Duke folur në një panel dreke në Konferencën e Sigurisë në Munih më 15 shkurt, Kellogg la të kuptohet se Uashingtoni synon të bëjë përparime të rëndësishme brenda disa javësh, duke theksuar se ai po vepron “me kohën e Trumpit”.

Mes shqetësimeve në Kiev dhe Bashkimin Evropian se ata mund të anashkalohen pasi Trump foli me presidentin rus Vladimir Putin këtë javë dhe tha se Rusia dhe Shtetet e Bashkuara do të fillonin menjëherë negociatat, Kellogg theksoi se Ukraina dhe Evropa nuk do të përjashtohen.

“Duhet t’i përfshish aleatët. A do të luajnë rol ata? Sigurisht që po. Ne duam të sigurohemi që është një paqe e qëndrueshme dhe afatgjatë”, shtoi ai.

Megjithatë, kur u pyet nëse mund të garantonte audiencën se “ukrainasit do të jenë në tryezë dhe evropianët do të jenë në tryezë”, Kellogg u përgjigj: “Oh, mirë, sapo ndryshuat gjithë dinamikën”.

“Përgjigja për pyetjen e fundit… është jo”, tha ai, duke iu referuar me sa duket Evropës. “Përgjigja për pjesën e parë të asaj pyetjeje është po, sigurisht që ukrainasit do të jenë aty”.

Departamenti amerikan i Shtetit tha më 15 shkurt se sekretari Rubio bisedoi në telefon me ministrin e Jashtëm rus, Sergei Lavrov, më herët gjatë ditës.

Biseda e Rubios me Lavrovin “u bë në vazhdën e bisedimeve pas bisedës së presidentit Donald Trump me presidentin rus Vladimir Putin më herët këtë javë”, thuhet në një komunikatë të shkurtër.

“Sekretari ritheksoi angazhimin e presidentit Trump për të gjetur një zgjidhje për konfliktin në Ukrainë. Përveç kësaj, ata diskutuan mundësinë e bashkëpunimit në një sërë çështjesh të tjera dypalëshe”, thuhet në komunikatë.

Ministria e Jashtme e Rusisë tha se të dy “ranë dakord të mbajnë një kanal të hapur komunikimi për të trajtuar çështje të kahershme në marrëdhëniet amerikano-ruse”.

Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, dhe liderët e BE-së, kanë shprehur kundërshtimin e tyre zhvillimit të bisedimeve pa përfshirjen e negociatorëve të tyre.

Shefja e politikës së jashtme të BE-së, Kaja Kallas, bëri thirrje kundër një “zgjidhjeje të shpejtë” dhe një “marrëveshjeje të pistë” për përfundimin e konfliktit, duke këmbëngulur se asnjë marrëveshje paqeje nuk mund të zbatohet pa përfshirjen e Evropës dhe Ukrainës.

Duke iu drejtuar konferencës së Munihut, Zelensky i bëri thirrje vendeve thirrje vendeve të Evropës për themelimin e një ushtrie të përbashkët, në rast të tërheqjes së mundshme të Shteteve të Bashkuara dhe përballë kërcënimeve të vazhdueshme nga Rusia.

“Ka ardhur koha, Forcat e Armatosura të Evropës duhet të krijohen”, tha ai.

“Nëse amerikanët vendosin të largohen, ta kufizojnë praninë e tyre, nuk është gjë e mirë, natyrisht, është e rrezikshme”, tha Zelensky.

Në margjinat e konferencës së Munihut, vendet e industrializuara të G7-ës ritheksuan “mbështetjen e tyre të palëkundur për Ukrainën”.

“Anëtarët e G7-ës diskutuan për luftën shkatërruese të Rusisë në Ukrainë”, thuhet në një komunikatë të përbashkët. G7 përfshin Shtetet e Bashkuara, Britaninë, Francën, Gjermaninë, Kanadanë, Japoninë dhe Italinë.

Ndërkohë, kryeministri britanik Keir Starmer i tha Zelenskyt se Londra mbetet e përkushtuar ndaj “rrugës së pakthyeshme të Ukrainës drejt anëtarësimit në NATO”.

Starmer tha se pajtohet që nuk mund të ketë bisedime “për Ukrainën, pa Ukrainën”. Ai shtoi se Kievi ka nevojë për sovranitet të fortë dhe garanci sigurie, si dhe ndihmë shtesë ushtarake.

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, njoftoi të enjten se një takim në Munih mes zyrtarëve të lartë nga Moska, Kievi dhe Uashingtoni, është caktuar të mbahet të premten, më 14 shkurt.

“Nesër mbahet takimi në Munih. Rusia do të jetë atje me përfaqësuesit tanë. Ukraina është e ftuar, gjithashtu”, tha Trump për gazetarë në Shtëpinë e Bardhë në prag të Konferencës së Sigurisë në Munih.

Ai nuk tregoi se cilët zyrtarë nga këto vende do të jenë pjesë e takimeve, por theksoi se “do të jenë zyrtarë të lartë nga Rusia, Ukraina dhe nga Shtetet e Bashkuara”, për të gjetur një mënyrë për t’i dhënë fund luftës gati trivjeçare.

Shtëpia e Bardhë nuk lëshoi komunikatë për takimin, por u bë e ditur më herët se në konferencën e Munihut do të marrin pjesë nënpresidenti amerikan JD Vance, sekretari i Shtetit Marco Rubio, sekretari i Mbrojtjes Pete Hegseth dhe i dërguari i Trumpit për Rusinë dhe Ukrainën, Keith Kellogg.

Media ukrainase cituan një zëdhënës të presidentit ukrainas, Volodymyr Zelensky, ta ketë mohuar se ishte planifikuar një takim me përfaqësues rusë.

“Nuk priten bisedime me rusët në Munih”, tha Dmytro Lytvyn, sipas një deklarate të cituar në media.

Vance dhe Rubio do të takohen me Zelenskyn para hapjes së konferencës vjetore, e cila mbledh udhëheqës politikë, oficerë ushtarakë dhe diplomatë në qytetin gjerman. Nuk është e qartë nëse Rubio do të mbërrijë në kohë për një takim të hershëm, pasi avioni i tij ushtarak pësoi një problem mekanik 90 minuta pas nisjes dhe u detyrua të kthehej në Uashington, tha zëdhënësja e Departamentit të Shtetit, Tammy Bruce.

Para nisjes, Rubio tha se ai dhe Vance do të takoheshin me Zelensky, “dhe në një moment… do të duhet të angazhohemi edhe me homologët rusë”.

“Natyrisht, ne do të flasim me Ukrainën dhe me të gjithë aleatët dhe partnerët tanë në Evropë dhe në mbarë botën për këtë çështje”, tha Rubio në një intervistë për radio, më 13 shkurt.

Lytvyn theksoi se qëndrimi i Ukrainës mbetet i pandryshuar: Ukraina duhet të bisedojë fillimisht me Shtetet e Bashkuara, ndërsa Evropa duhet të jetë pjesëmarrëse në “çdo bisedë serioze për hir të një paqeje të vërtetë dhe të qëndrueshme”.

“Dhe, vetëm një qëndrim i përbashkët duhet të jetë në tryezë për bisedimet me rusët. Nuk takohemi me rusët në një tryezë boshe. Aktualisht nuk ka asgjë në tryezë”, tha Lytvyn.

Rusia nisi pushtimin e plotë të Ukrainës në shkurt 2022 për të mos e lejuar Ukrainën të largohet nga ndikimi i saj dhe të afrohej me Evropën.

Trump tronditi aleatët evropianë kur më 12 shkurt njoftoi se kishte zhvilluar një bisedë telefonike mbi një orë me presidentin rus, Vladimir Putin, dhe se ata kishin rënë dakord t’i fillonin bisedimet për paqe.

Trump bisedoi edhe me Zelenskyn dhe më 13 shkurt tha se e kishte siguruar atë se ai do ta ketë një vend në tryezën e bisedimeve me Rusinë për t’i dhënë fund luftës.

Më 13 shkurt, Rubio bisedoi me ministrin e Jashtëm të Ukrainës, Andriy Sybiha, për nevojën për një “diplomaci të guximshme” për t’i dhënë fund luftës, sipas një njoftimi të Departamentit të Shtetit.

Në intervistën për radio, Rubio tha se ka “shumë çështje të ndërlikuara që duhet të diskutohen”, përfshirë pretendimet territoriale, kontrollin e armëve, gjuhën dhe çështjet kulturore.

“E gjithë kjo do të duhet të zgjidhet” së bashku me “garanci të qëndrueshme sigurie për Ukrainën”, tha ai, duke shtuar se evropianët do të duhet të jenë të gatshëm ta marrin përgjegjësinë për këtë.

“Është një punë e vështirë, por dita e djeshme ishte hapi i parë në një rrugëtim të gjatë që na pret”, tha ai, duke iu referuar telefonatës së Trumpit me Putinin.

“Do ta përsëris atë që tha presidenti… vrasjet dhe vdekjet duhet të ndalen në Ukrainë”, theksoi ai.

Në vitin 2024 janë vrarë më shumë gazetarë se në çdo vit tjetër, tha Komiteti për Mbrojtjen e Gazetarëve (CPJ) në një raport.

CPJ, i cili filloi të mbledhë të dhëna para rreth 30 vjetëve, tha se të paktën 124 gazetarë dhe punonjës të medias u vranë në vitin 2024.

Në raport thuhet se në vrasjen e gazetarëve ka ndikuar rritja e numrit të konflikteve në mbarë botën – qofshin ato politike, kriminale apo ushtarake.

Lufta në Rripin e Gazës ka ndikuar më së shumti në rritjen e numri, pasi një numër i paparë gazetarësh dhe punonjësish të medias u vranë vrarë në këtë luftë, tha CPJ, e cila është organizatë joqeveritare me qendër në SHBA e përkushtuar për mbrojtjen e lirive të gazetarëve dhe të drejtave.

Pothuajse dy të tretat e numrit të përgjithshëm të punonjësve të medias të vrarë në mbarë botën janë palestinezë, sipas raportit. Vitin e kaluar u vranë 85 gazetarë, ndërsa në vitin 2023 u vranë 73.

“Tani është koha më e rrezikshme për të qenë gazetar në historinë e CPJ-së”, tha drejtoresha ekzekutive e CPJ-së, Jodie Ginsberg.

“Lufta në Gaza është e paprecedentë në ndikimin e saj tek gazetarët dhe demonstron një përkeqësim të ndjeshëm të normave globale për mbrojtjen e gazetarëve në zonat e konfliktit, por është larg nga i vetmi vend ku gazetarët janë në rrezik. Shifrat tona tregojnë se gazetarët janë nën sulm në mbarë botën”, shtoi ajo.

CPJ tha se zbuloi se të paktën 24 gazetarë në mbarë botën u vranë qëllimisht për punën e tyre vitin e kaluar.

Ai tha se në Rripin e Gazës dhe Liban ka dokumentuar 10 raste kur gazetarët janë vrarë nga ushtria izraelite, në kundërshtim me ligjet ndërkombëtare që i përcaktojnë gazetarët si civilë gjatë konflikteve. 14 vrasjet e tjera të gazetarëve në vitin 2024 ndodhën në Haiti, Meksikë, Pakistan, Myanmar, Mozambik, Indi, Irak dhe Sudan.

Numri i madh i gazetarëve të vrarë në vitin 2024 tregon për rreziqet e shtuara me të cilat përballen gazetarët dhe punonjësit e medias, si dhe kërcënimin për rrjedhën e informacionit në mbarë botën, tha CPJ.

Totali i 124 gazetarëve të vrarë vitin e kaluar e tejkalon rekordin prej 113 nga viti 2007, kur pothuajse gjysma u vranë gjatë luftës në Irak.

Jashtë Rripit të Gazës dhe Libanit (tre), CPJ dokumentoi vdekjen e 39 gazetarëve dhe punonjësve të medias në 16 vende në vitin 2024, shumica në Sudan (6), Pakistan (6), Meksikë (5), Siri (4), Mianmar (3), Irak (3) dhe Haiti (2).

Mosndëshkimi për vrasjet e gazetarëve dhe rreziqe e tjera

Numri i vdekjeve të gazetarëve në Meksikë, Pakistan, Indi dhe Irak ka nxjerrë në pah rreziqet e mëdha me të cilat përballen gazetarët në ato vende, me gjithë përpjekjet në disa prej këtyre vendeve për të adresuar problemin, tha CPJ.

Në Meksikë, e cila renditet ndër vendet më të rrezikshme për gazetarët, numri i gazetarëve të vrarë u rrit nga dy në 2023 në pesë në 2024 pas një periudhe paqeje relative midis bandave dhe grupeve politike përpara zgjedhjeve në qershor 2024.

Një nga gazetarët e vrarë, i cili po mbulonte krimin, ishte nën mbrojtjen e policisë, duke ilustruar mangësitë në mekanizmat e Meksikës që supozohet të mbrojnë gazetarët, thekson CPJ, duke vënë në dukje se sistemi i drejtësisë i vendit gjithashtu dështon të përgjigjet në mënyrë adekuate dhe se vendi është vazhdimisht në mesin e 10 vendeve të para për mosndëshkimin e vrasjeve të gazetarëve.

Në Mianmar, rritja e rezistencës nga forcat rebele ndaj regjimit ushtarak rezultoi në vrasjen e tre gazetarëve. Ndërsa humbet në përleshjet me rebelët, regjimi po shton veprimet e tij kundër gazetarëve të pavarur, të cilët po i trajton gjithnjë e më shumë si luftëtarë armiqësorë.

Filipinet e kanë regjistruar vitin e parë në dy dekada pa u vrarë një gazetar, gjë që analistët thonë se mund të tregojë se presidenti Ferdinand Marcos Jr. (Marcos) përdor ton relativisht më të butë ndaj medias sesa paraardhësi i tij, Rodrigo Duterte, i cili kërcënonte shpesh mediat.

E kundërta ndodhi në Irak, i cili përjetoi një valë vrasjesh gazetarësh nga viti 2003 në 2020 dhe më pas nuk pati asnjë vdekje deri në vitin 2024, kur Iraku dhe Turqia ranë dakord të bashkëpunonin në operacionet kundër militantëve kurdë, duke rezultuar në një përshkallëzim të dhunës në të cilën u vranë tre gazetarë.

Vrasjet nuk janë treguesi i vetëm i një peizazhi të rrezikshëm mediatik. Asnjë gazetar nuk u vra në Somali, Kamerun apo Afganistan në vitin 2024, por gazetarët vazhduan të përballeshin me forma të tjera presioni. Në Afganistan, thekson CPJ, talebanët vazhdojnë të frikësojnë, censurojnë dhe arrestojnë gazetarët.

Numri i gazetarëve dhe punonjësve të medias të vrarë në Ukrainë ra në vitin 2024, me gjasë për shkak të përmirësimeve në trajnim dhe siguri, rregullave më të rrepta të akreditimit për punën e vijës së parë dhe stabilizimit të zonave luftarake, sipas CPJ.

Pesëmbëdhjetë gazetarë u vranë në Ukrainë në muajt e parë pas fillimit të pushtimit rus në vitin 2022 dhe dy të tjerë u vranë në vitin 2023.

Në vitin 2024, këshilltari i sigurisë së Reuters, Ryan Evans u vra në një sulm me raketa ruse në Ukrainën lindore, ndërsa gazetarja ukrainase Viktoria Roshchina, e arrestuar në gusht 2023 ndërsa raportonte për luftën ruse.

Disa vende aleate të NATO-s kanë theksuar të enjten se Ukraina dhe Evropa nuk duhet të përjashtohen nga bisedimet për paqe, pasi administrata e presidentit amerikan Donald Trump sinjalizoi se synon fillimin e bisedimeve ballë për ballë me Rusinë, pa përfshirë ato.

“Të mos harrojmë, Rusia mbetet kërcënim edhe [për vendet] shumë përtej Ukrainës”, tha sekretari i Mbrojtjes i Britanisë së Madhe, John Healey, pasi SHBA-ja tronditi NATO-n duke thënë se Ukraina nuk duhet t’i bashkohet aleancës ushtarake dhe se aleatët evropianë duhet ta marrin përsipër ofrimin e garancive të sigurisë për Ukrainën në të ardhmen.

“Nuk mund të ketë bisedime për Ukrainën pa Ukrainën. Zëri i Ukrainës duhet të dëgjohet në çfarëdo bisedimesh”, tha Healey për gazetarë në selinë e NATO-s.

Ministri i Mbrojtjes i Gjermanisë, Boris Pistorius, tha: “Për mua është e qartë…. Evropa duhet të përfshihet në bisedime dhe mendoj se kjo mund të kuptohet lehtësisht”.

Ministrat e 32 vendeve anëtare të NATO-s janë mbledhur për bisedime për Ukrainën në Munih.

Ministri i Mbrojtjes i Suedisë, Pal Jonson, tha se vendet evropiane siguruan rreth 60% të mbështetjes ushtarake për Ukrainën vitin e kaluar dhe duhet të jenë të përfshira, veçanërisht duke pasur parasysh kërkesat e SHBA-së që Evropa të marrë më shumë përgjegjësi për sigurinë e Ukrainës në të ardhmen.

“Është shumë e natyrshme që ne të angazhohemi në këto diskutime”, tha Jonson.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, tha se pavarësisht se çfarë marrëveshje arrihet mes Rusisë dhe Ukrainës, është jetike që “marrëveshja e paqes të jetë e qëndrueshme, që Putini ta kuptojë që ky është fundi, që ai të mos tentojë kurrë më ta kapë asnjë pjesë të Ukrainës”.

Ministri estonez i Mbrojtjes, Hanno Pevkur, theksoi se Bashkimi Evropian ka udhëhequr vendosjen e sanksioneve kundër Rusisë, ka investuar shumë në mbrojtjen e Ukrainës dhe do t’i kërkohet të mbulojë faturën për rindërtimin e vendit të shkatërruar nga lufta.

“Ne duhet të jemi aty. Pra, nuk ka asnjë dyshim për këtë. Përndryshe, kjo paqe nuk do të zgjasë”, paralajmëroi Pevkur.

Sekretari amerikan i Mbrojtjes, Pete Hegseth, u tha mbështetësve perëndimorë të Ukrainës të mërkurën se anëtarësimi i Ukrainës në NATO nuk është i mundur. Ai gjithashtu tha se Kievi duhet të heqë dorë nga shpresat për ta rimarrë të gjithë territorin e tij nga Rusia dhe në vend të kësaj të përgatitet për një marrëveshje të negociuar për paqe, e cila do të mbështetej nga trupa ndërkombëtare.

Pasi bisedoi me Putinin dhe më pas me Zelenskyn, Trump tha të mërkurën se ai “ndoshta” do të takohet personalisht së shpejti me liderin rus dhe sugjeroi se takimi mund të ndodhë në Arabinë Saudite.

Presidenti Donald Trump tha se si Presidenti rus Vladimir Putin dhe ai ukrainas Volodymyr Zelenskiy shprehën dëshirën për paqe, gjatë telefonatave të veçanta që patën me të dhe se zoti Trump ka urdhëruar zyrtarët më të lartë amerikanë që të nisin bisedimet për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.

Komunikimet telefonike u zhvilluan pasi, më herët, Sekretari amerikan i Mbrojtjes Pete Hegseth deklaroi se Ukraina do të duhej të hiqte dorë nga objektivi për anëtarësim në NATO dhe përpjekja që të kthehet në kufijtë e vitit 2014. Ai i bëri komentet në Bruksel ku po merr pjesë në takimin e parë të tij në NATO.

Pasi bisedoi me zotin Putin për më shumë se sa një orë, zoti Trump tha se udhëheqësi rus, i cili nisi sulmin në shkallë të gjerë ndaj Ukrainës në 2022, mbështet dhënien fund të luftës dhe se ata kishin diskutuar për “arritjen e një armëpushimi në një të ardhme jo shumë të largët”.

“Ai do që lufta të marrë fund. Ai nuk do që lufta të ndërpritet dhe luftimet të rikthehen sërish pas 6 muajsh”, u tha zoti Trump gazetarëve në Shtëpinë e Bardhë.

“Mendoj se jemi në rrugën drejt arritjes së paqes. Mendoj se Presidenti Putin do paqe, Presidenti Zelenskiy do paqe, unë dua paqe. Thjesht dua që të mos shoh më njerëz të vriten”, shtoi Presidenti amerikan.

Zoti Trump ka deklaruar prej kohësh se synon që t’i japë fund luftës në Ukrainë, por pa dhënë hollësi se si mund ta arrijë këtë.

Më herët Kremlini tha se zoti Putin dhe zoti Trump kishin rënë dakord të takoheshin dhe se udhëheqësi rus e kishte ftuar presidentin amerikan që të vizitonte Moskën. Zoti Trump tha se takimi i tyre i parë “ndoshta mund” të ndodhë së shpejti në Arabinë Saudite.

Në një postim në platformën e tij sociale, zoti Trump tha se Sekretari amerikan i Shtetit Marco Rubio, shefi i CIA-s John Ratcliffe, këshilltari për siguri kombëtare Michael Waltz dhe i dërguari i posaçëm i SHBA-ve në Lindjen e Mesme, Steve Witkoff, do të udhëhiqnin negociat për t’i dhënë fund luftës.

Presidenti Trump dhe Presidenti Zelensky folën pas bisedës së zotit Trump me udhëheqësin rus. Zyra e Presidentit Zelensky tha se biseda zgjari rreth një orë.

“Pata një bisedë kuptimplotë me Presidentin e Shteteve të Bashkuara. Biseduam… për mundësitë për të arritur paqe, e diskutuam gatishmërinë tonë për të punuar së bashku… dhe kapacitetet teknologjike të Ukrainës… përfshirë dronet dhe industritë e avancuara”, shkroi zoti Zelensky në platformën X.

Presidenti Trump tha se Sekretari Rubio dhe Nën Presidenti JD Vance do të zhvillojnë bisedime lidhur me luftën, të premten, në konferencën vjetore mbi sigurinë, në Mynih, ku pritet të marrin pjesë zyrtarët ukrainas.

Thirrjet telefonike erdhën pas këmbimit të burgosurve, gjatë të cilit Rusia liroi mësuesin amerikan Marc Fogel nga Pensilvania, pas tre vitesh qëndrimi në burg nën akuzat për posedim droge. Alexander Vinnik, një kriminel i dënuar rus, po lirohet në këmbim të zotit Fogel nga Rusia, sipas burimeve në dijeni të marrëveshjes që folën me kusht të mos identifikoheshin.

Vinnik u arrestua në vitin 2017 në Greqi me kërkesën e autoriteteve amerikane nën akuzat për mashtrim me kriptovaluta. Ai më vonë u ekstradua në Shtetet e Bashkuara ku pranoi fajin për pjesëmarrje në komplot për pastrim parash. Ai për momentin ndodhet në burg në Kalifoni, duke pritur transportin për t’u kthyer në Rusi, sipas zyrtarëve.

Presidenti Putin foli për herë të fundit me një president amerikan në shkurt të vitit 2022 kur pati edhe telefonatën me Presidentin Joe Biden pak pas të cilës urdhëroi futjen e mijëra trupave në Ukrainë.

Gjatë vitit të parë të luftës, Ukraina arriti t’i largonte forcat ruse nga lagjet përreth Kievit dhe rimori nën kontrollin e saj pjesë të mëdha të territorit të pushtuar nga Rusia.

Por Moska ka qenë në avantazh në fushëbetejë që nga kundërofensiva e dështuar e Ukrainës në vitin 2023, duke përparuar ngadalë por gradualisht në luftimet intensive që kanë shkaktuar vdekjen apo plagosjen e qindra mijëra ushtarëve nga dyjat palët dhe që ka shkatërruar qytetet ukrainase.

Rusia ka nën kontrollin e saj rreth një të pestën e Ukrainës dhe kërkon që Kievi të heqë dorë nga më shumë territore dhe që të deklarohet si pjesë e marrëveshjes paqësore si shtet neutral përgjithmonë. Ukraina kërkon që Rusia të tërhiqet nga territoret e pushtuara dhe thotë se duhet të anëtarësohet në NATO apo t’i ofrohen garanci të ngjashme sigurie për ta parandaluar një sulm të sërish të Moskës.

Në diskutimet e fundit, Kievi duket se ka pranuar që nuk do të pranohet në NATO së shpejti dhe ka theksuar nevojë për përkrahje ushtarake si pjesë të një marrëveshjeje të paqes.

“Nëse Ukraina nuk është në NATO, do të thotë se Ukraina do ta ndërtojë NATO-n në territorin e saj. Prandaj na duhet një ushtri e madhe si ajo që ka Rusia sot”, deklaroi Zelensky në një intervistë për revistën ‘The Economist’, e cila u publikua të mërkurën.

“Dhe për këtë, ne na nevojiten armë dhe fonde. Dhe këto do t’ia kërkojmë Shteteve të Bashkuara”, tha ai, duke e përshkruar këtë si “planin B” të tij.