• XVI. MESHTARI I  MALCIS.

Jeta e vetmueme e plot flije e meshtarit të Malcis prekë e përmallon Zanen e Poetit. Ai e kishte provue vetë, me gjithse jo për nji kohë të gjatë, atë mënyrë jete.

Në nji natë t’eger dimnit famullitarin e thrrasin té nji i smundë randë.  Rrugës i shfaqen hovshem mendes së tij koha e fminisë dhe e rinisë me të tana gëzimet e veta e n’anë tjetër të përbuzunat e shekullit, porsi shpërblim i mundimit. Por ai nuk ligshtohet. Poeti i ep zemër, të vijojë misionin bujar e të frutshem, qi do t’i shpërblehet me Amshim.

Asht nji lirikë plot ndijesi, qi i përshtaten subjektit, bashkue me nji metrikë të   kumbueshme, e cila zbulon se Fishta asht edhe ne këte gjini nji artist i vërtetë. Kjé botue së parit në Pika Voeset (1909).

1. Asht natë, e rreh veri

Termales s’ rrëmbyeshme

Njaj rave së thyeshme

Kush njitet, i mjeri?

N’ per krepa – me thepa,

Thiu i eger me bisha

Ku ‘rvatet nder pisha ?

2. Ka nami kshtu qilli,

Qi bjeshkvet rreh drumin

N’ ketë kohë, qi ban gjumin,

Po, robi se i cilli

E i pasni – e i papasni

Nder troje rrin t’ veta:

Ai kapet perpjeta?

• A’i shuemi a Meshtari,

Qi atje nder malcina,

Ku gjyq asht martina,

Ku i forti asht bujari,

Ai veten – e shndeten

E shkrin per Fé t’ lume

Prej qiellet t’ dergu’me.

4. E thirren me shkue

Kè nji, qi perbri

Veç deken tue ndi’

Dishron me pajtue

Per t’ thanme – e per t’ lanme,

Per vepra e per kshille

Me t’ Bukrin e qiell’e.

5. E çohet i ngrati

Prej shtroje vobsijet.

_____________________________________________________________

1. rreh: fryn me terbim. – termales s’rrembyeshme: nëpër nji përpjete thik e të grisët. – Njaj rave..: nëpër nji rrugë të vështirë. N’per krepa..rvatet: kapet; ku thiu i eger përleshet me bisha t’egra, n’per krepa, curra, shkambij me thepa…
2. drumin: dromin, rrugen. – robi se…: çdo nieri, nder troje: ndër shtëpi, plang.

3.i shuemi: i mjeri, i shkreti. – Ku gjyq…: Ku çeshtjet shpesh i zgjidhë arma, martina: emni i markes “Martini”. Armë shumë e perhapun ndër malësi.

4.per bri: afër, pranë. – per t’lanme: për punë të lanuna, të detyrueshme e të pakryeme. – kshille: fjalë, me të cilat asht ba shkaktar i ndonji punës së padrejtë. – e qiell’e: trajtë e sinkopueme qi ndihet në ndonji nendialekt të Veriut.

-48-

Ku, i lodhun krezhmijet,

Pushote atij shtati

Mbi kashta – të vrashta,

E krepit ai njitet

Permallshem kah pritet.

6. Ehu! T’ forta mendime

I biejn tash mbi krye

Kah raven tue thye

N’ per borë me kambë t’ ngrime

Terthores – e rrmores

Shkon naten pa hanë,

Gjurmë gjakut tue lanë.

7. Tash gzimet shpijake,

Tash n’ mend i bjen shkolla

Me msime të holla,

Ku zemra zamake

I gzote – aso bote

Me letra e me Ungjilla

Njatë paqë qi nep qilla;

8. E t’ prujtunt e t’ shamet

Mendon n’per shkreti

Me t’ cillat atí

Ky shekull ofshamet

E msimet – e urimet,

E psimet per Fé

Perligjet n’ ketë dhé.

9. E fshân ai me veti;
   • E ndiejn Hy’i e malet -;

Por rrugës ai nuk ndalet,

Por gjurmen s’ dredhë n’jeti,

Veç shpatit – per s’ gjatit

Ké i ligu me mallë

Ve’ shpresen m’ia ngjallë.

_________________________________________________________________________

5. i ngrati: i shkreti, i mjeri. – vobsijet: vorfnijet. – krezhmijet: ngjineset, mgjillesh.

– permallshem: ku e presin me deshirë, plot shpresë ngushllimi.

6. terthores: shpatit. –rrmores: vend i thyeshem në teposhte, shpat i rrezikshem.
7. tash gzimet shpijake: Ndër vuejtje gjithmonë shfaqet koha e kalueme, qi zgjon perherë ndiesi permallimi. Per até qi ka ba sa vjet nji jetë në shoqni e asht kenë pregatitë në shumë vite shkolle, ajo e vrejtun në mënyrë njerzore duket, nji dënim. Por, me gjith këte ai kurr nuk ligshtohet. Permbi ndiesi zotnon arsyeja: Ideali i lartë, të cillit i asht kushtue, qi asht ngushllim i pashoq, e qi dikon në zemer të tij fuqi gati mbinjerzore.-zemra zamake: zemra e pastër. Zamaku (lili) asht shembull pastërtije shpirtnore. – me… Ungjilla: libra dijet e fejet.
8. E t’prujtunt…: poshtnimin e shamjet, me të cillat ky shekull përligjë (shpërblen) të ofshamet, vuejtjet për Fé. Sakrificën e madhe qi bajnë për Fé.
9. E ndiejn Hy’i e malet: n’egersinë e nji nate dimni ai udhton vetëm në nji kohë, kur i pasni ( i pasuni) dhe i vorfni rrinë në troje, në shtëpia të veta. –shpatit: pjesa e malit mjedis rranxes e majes malit. –Ké i ligu: ké i smuri pritet përmallshem, ashtu ai ka dëshirë të madhe me e pajtue sa ma parë me Zotin, me e rregullue me Zotin. – Ve’: shkon, veté.

-49-

10. Gajret! O i pushtueshem

Zyrtar i shelbimit,

Gajret! E njerzimit

N’ terr t’ shekllit t’ trishteshem

E t’ errun – e t’ djerrun

T’ bardhë shpresen ti ndezja,

Ka’ e diellit vjen rrezja.

11. Ti flaka jé e Ungjillit

E cilla do të ndrise

N’ per male, mbi fise;

Ti lajmi jé i qillit

Qi t’ vetmin – e t’ mbetmin

Do t’ mkambë të mjerin,

Lott sysh do t’ ia terin.

12. N’ per ty, po, me kija

Kullotë e me dele

Sot uku n’ zabele,

Si foli Izaija;

Pse i dashtun – e i drashtun,

Shkrehë armët, ti, mizore

E mnin shuen gjaksore.

13. Nder vese të veta

I kalbun krenari

T’ qestisë ty, qyqari;

Por engjuj e mbreta,

Por t’ dijshem – e t’ vijshem

Por mendet e mbara

T’ perkulen perpara.

14. Gajret! Pra, n’ t’ vishtira,

Qi hjekë per Fé t’ lume

Pse jeten e gzu’me

E amshuemja ty e Mira,

Qi Prillin – e diellin

I ban me gazmue,

N’ Parriz t’ ka shenjue.

_________________________________________________________________________

10. i pushtueshem: i pushtetshem. – shelbimit: shpetimit, pshtimit. – t’ djerrun: të bjerrun, të humbun. – Ké e diellit vjen: Andej (n’atë drejtim) kah vjen rrezja e diellit.
11. kija: kingja, qingja. Zabele: pyje. –Izaija: Profeti i parë ndër katër Profetët e mëdhaj, i përmendun për stil të naltë e të fuqishem. – Shkrehë armët…: Misioni i Meshtarit asht gjithmonë (e sidomos ndër male) nji mision paqe e qetësimi zemrash. Fjala e Tij, në forcen e zyres qi ushtron, asht e ndigjueshme dhe e nderueme prej të gjithë besimtarve.
12. qyqari: i shkreti, i ngrati, i varfëri. – t’vijshem: të vjeftëshem, të zotët, të aftë.
13. E amshuemja ty e Mira…: Në ketë perifrazë t’Hyjit shihet se Poeti edhe me kumbim të tingujve kerkon të naltojë shpirtnisht zemrën e Meshtarit. Gajret: Durim, qindro!