Shënime metropolitane
Prishtinë, vjeshtë 2024

1.
Cilën tastjerë duhet prekur? Ishte pyetja për zonjushën që informonte qytetarët tek vinin të shumtë mes lëvizjesh dertare.

Të lindjes dhe vdekjes, më tha qetësisht, ndërkohë që unë, për një çast, mbeta i hutuar.

Si, thashë më vete? Unë nuk lajmëroja asgjë prej tyre. Aq më pak mort.

Ajo më vështroj ashtu të stepur dhe ripohoi me një shikim skofjar që çarmatoste çdo dyshim.

Dhe puna që kisha në komunën e vjetër të Prishtinës ishte: rikthimi i shtetësisë së humbur.

2.
Vitesh të hershme kur një epokë e re ringjallëse, anise vështirshëm, agonte ngadalë, një gazetar e poet i mirë Tajar Hatipi, tashmë legjendar, vargnonte:”…s’ka ndryshe lindje, s’ka ndryshe vdekje. Vetëm jeta kumbon nga ajo që midis tyre vlon…”.

Mirëpo, ky itinerar natyre nuk më ngjante prorë i tillë. Kalendarisht i saktë, po gjuha poetike ka trillet e saj.

Njeriu, ndaj, mund të vdesë duke jetuar. Atëherë tek dielli ndryshe perëndon dhe shiu është më i vjetër se bota, qielli a rétë e pabesë në dyndjen e palexueshme…

Por, njëkohësisht, kthimi nga përtejjeta, një kthim Kostandini, ndodh shpesh si pluhnajë yjësh, që, në rënjen kozmike, merr trajtën e rifrymës së një jete të harruar.

Dhe në degdisjet e padukshme, kujtoja me shpresë të largët prehëse Koeljon fjalëmagjik. E ai shkruante: a s’është më e drejtë që, në vend të lutjes biblike për bukën, të themi: o Hyj mrekullinë e përditshme falna sot!

3.
Para ca vitesh, i shtyrë nga detyrime që nuk anësoheshin kurrësesi, hoqa dorë nga shtetësia e Kosovës.

Vetja ime, si rrëfimesh mistike, ndahej. Më vete merrja një dosje letrash dhe pas lija, jo shkresurina, por kohë, fëmijëri, jetë dhe varre.

Fluturoja mbi qiellin që, krejt i vrugët, dukej idhnak si asnjëherë. Letrat me vulë e nënshkrime të pafaj, sikur sugjëronin arsyen. Veçse prapa zvarrisej shpirti i plagosur që mezi pulsonte gjakun e ngrirë…

Pastaj, natë e parë dhe gjumë i trazuar. Herët në mjes, dielli pa dalë, do t’shihja ëndërr vdekjen time. Zgjohem i trishtë e them: ah, kjo është!

S’ishte nevoja për zbërthim përimtues e të hollë. Ishte vdekja e gjurmës sime në atdhe, e tutje, një nyjëtim i rrallë i jetëvdekjes. E, pra, marazi dhe hakmarrja e tij. Sepse, si thoshte Lao Ce, nuk çmonte asnjë burim jete që s’vjen nga gjiri amnor…

Por, mbase, larg përbuzjes dhe, ah jo, mallkimit të tij. Ai, thoshja përlutshëm në heshtje, s’mund të kishte kurrë yshtje për zogjtë e vet…

4.
Ndërsa mendoja një grimë në korridorin e bashkisë për tastjerën, ishte ky zgjim mëkatar që zbriste si një shpjegim mbi përzjerjen mrekullore të lindjes e vdekjes.

Sepse, nëse aherë vdisja, tani, mbirealshëm thënë, lindja sërish dhe gjithmonë brenda jetës. Ashtu siç m’thoshte, me sytë e bukur, zonjusha elegante e plot hir, e komunës.

Dhe e Kosovës që ende rënkon. E Votrës së saj tek vuan dhimbjen e vjetër sa ajo vetë, për fëmijët e përdëllyer shtigjeve të rruzullimit…

R.